Professional Documents
Culture Documents
AP 9 TG Kasaysayan NG Daigdig DRAFT 4.1.2014
AP 9 TG Kasaysayan NG Daigdig DRAFT 4.1.2014
PANIMULA
DRAFT
Tutulungan ka rin nito na ipaliwanag sa mga mag-aaral na nagbunga ng
mauunlad na pamayanan at kalinangang kultural na tinawag na kabihasnan
ang pakikipag-ugnayan ng mga sinaunang tao sa kanilang kapaligiran.
Inaasahang mabubuo sa mga mag-aaral ang pagpapahalaga sa mga ambag
ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig.
April 1, 2014
sa guro upang mabisa at mahusay na magamit ang Learner’s Material (LM).
Ang mga mungkahing gawain ay inaasahang tutugon at hahamon sa
kakayahan ng mga mag-aaral upang maging mas kawili-wili ang pag-aaral ng
Araling Panlipunan 8 (Kasaysayan ng Daigdig).
11
Mga Aralin at Sakop ng Modyul
DRAFT daigdig
Nasusuri ang yugto ng pag-unlad ng kultura sa panahong
prehistoriko
Naiuugnay ang heograpiya sa pagbuo at pag-unlad ng mga
sinaunang kabihasnan sa daigdig
Nasusuri ang pag-usbong ng mga sinaunang kabihasnan sa
April 1, 2014
Aralin 3 daigdig; pinagmulan at batayan
Nasusuri ang mga sinaunang kabihasnan sa daigdig batay sa
politika, ekonomiya, kultura, relihiyon, paniniwala, at lipunan
Napahahalagahan ang mga kontribusyon ng mga sinaunang
kabihasnan sa daigdig
Panimulang Gawain
12
Aralin 1: Heograpiya ng Daigdig
ALAMIN
Gawain 1. GEOpardy!
April 1, 2014
larawang may kinalaman sa heograpiya, bubuo naman ang mga mag-aaral ng
mga tanong na akma sa salita o larawan. Ipasusulat sa mga mag-aaral ang
sagot sa papel. Pagkatapos, iwasto ang mga sagot ng mga ito. Makikita sa
kasunod na pahina ang mga salitang maaaring gamitin sa gawaing ito.
13
Pacific Ocean Antarctica gubat
DRAFT
Gawain 2. Graffiti Wall
April 1, 2014
sa bahagi ng Paunlarin.
14
PAUNLARIN
DRAFT
malayang talakayan o pagpapakita ng mga larawang tumutukoy sa mga
konseptong nakapaloob dito. Makatutulong din ang pagtalakay sa
nilalaman ng Learner’s Material tungkol sa saklaw ng pag-aaral ng
heograpiya at sa limang tema ng heograpiya.
Gawain 3. Tukoy-Tema-Aplikasyon
April 1, 2014
Ipasuri sa mga mag-aaral ang sumusunod na impormasyon.
Pagkatapos, ipatukoy kung ito ay may kaugnayan sa lokasyon, lugar, relihiyon,
interaksiyon ng tao at kapaligiran o paggalaw.
15
9. Ang Singapore ay nasa 1º 20ʹ hilagang latitud at 103º 50ʹ silangang
longitude.
10. Espanyol ang wikang ginagamit ng mga mamamayan sa Mexico.
Lugar
Lokasyon Rehiyon
Bansa
DRAFT
Interaksiyon ng Tao
at Kapaligiran
Paggalaw
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang masasabi mo tungkol sa heograpiya ng isang bansa ayon sa
limang tema nito.
2. Bakit magkakaugnay ang limang tema ng heograpiya sa pag-aaral ng
katangiang pisikal ng bansa?
3. Paano nakatulong ang mga temang ito sa iyong pag-unawa sa
heograpiya ng isang bansa?
16
Gawain 4. KKK GeoCard Completion
Layunin ng gawaing ito na mataya ang pag-unawa ng mga mag-aaral
sa kanilang binasa tungkol sa katangiang pisikal ng daigidig. Ipagawa ang
sumusunod na panuto.
1. Gumawa ng sariling KKK GeoCard batay sa kasunod na format.
2. Kumpletuhin ang KKK (Kataga-Kahulugan-Kabuluhan) GeoCard na
may kaugnayan sa katangiang pisikal ng daigdig.
3. Isulat sa unang bahagi ng KKK GeoCard ang kataga na nasa loob ng
kahon.
4. Sa ikalawang bahagi ng card isulat ang kahulugan ng nakatalang
salita.
5. Sa ikatlong bahagi, itala ang kabuluhan ng naturang kataga sa
pamamagitan ng pagsagot sa tanong na
D
R AFT G
K
Mga Kataga:
1. Planetang Daigdig
E K
2. mantle
O 3. plate
April 1, 2014
C 4. pagligid sa araw
A 5. longhitude at latitude
R
D K
17
Mapa Ako si . Narito ako
sa
DRAFT
Pamprosesong Tanong
April 1, 2014
2. Bakit nagkakaiba-iba ang klima sa iba’t ibang panig ng daigdig?
3. Ano ang kaugnayan ng klima sa mga likas na yaman na matatagpuan
sa isang lugar?
4. Paano nakaaapekto ang klima sa pamumuhay ng tao sa isang lugar?
5. Bakit malaki ang bahaging ginagampanan ng klima at likas na yaman
sa pag-unlad ng kabuhayan ng tao?
18
1. 2.
Nile Sahara Hudson Appalachian
River Desert Bay Mountains
Egypt Rocky
Mountains
3. 4.
Andes Cape K-2 Lhotse
Mountains Horn
Argentina Tibet
DRAFT
5.
Kangaroo Tasmanian
6.
Iberian Balkan
Pamprosesong Tanong
19
bundok disyerto dagat,
look, golpo
bulubundukin ilog
DRAFT phillipriley.comswiki.wikispaces.net
April 1, 2014
Anyong Lupa
Greenland
Madagascar
Borneo
Mt. Everest
Anyong Tubig
Nile River
Amazon River
Yangtze River
South China Sea
Mt. Kilimanjaro Mediterranean Sea
Sahara Desert Caribbean Sea
Himalayas Mountain Range Bering Sea
Andes Mountain Range Arabian Sea
Appalachian Mountain Range Bay of Bengal
Tibetan Plateau Hudson Bay
Scandinavian Peninsula Gulf of Mexico
Arabian Peninsula Persian Gulf
Pamprosesong Tanong
1. Batay sa gawain, ano ang natatanging mga katangian ng bawat
anyong lupa at tubig ng daigdig?
20
2. Bakit maiuugnay ang pamumuhay ng tao sa anyong lupa o tubig na
kanilang pinaninirahan?
3. Paano nakaaapekto ang mga anyong lupa at tubig sa pag-unlad ng
kabuhayan ng tao?
DRAFT
Iguhit ang karaniwang hayop na makikita sa lugar sa mapa na may
simbolong H.
KL
April 1, 2014 H
YL YL
H YL
KL
YL
KL
H
Pinagkunan: phillipriley.comswiki.wikispaces.net
21
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang iyong masasabi tungkol sa daigdig bilang isang planeta?
2. May epekto ba ang kalagayang pisikal ng daigdig sa mga organismo at
tao? Bakit?
3. Sa pangkalahatan, bakit mahalagang magkaroon ng kaalaman tungkol
sa ating kapaligiran at sa heograpiya ng daigdig?
DRAFT
kaibahan ng saklaw nito sa pisikal na heograpiya. Pagkatapos ay ipabasa
ang teksto tungkol dito na makikita sa module ng mga mag- aaral.
April 1, 2014
Ipabuo ang crossword puzzle tungkol sa Heograpiyang Pantao sa
pamamagitan ng pagtukoy sa salitang inilalarawan sa bawat bilang.
Pahalang
1. Kaluluwa ng kultura
Pababa
2. Relihiyong may pinakamaraming
3. Sistema ng mga paniniwala at tagasunod
rituwal 4. Pamilya ng wikang may
7. Pagkakakilanlang biyolohikal pinakamaraming taong
ng pangkat ng tao gumagamit
9. Pamilya ng wikang Filipino 5. Salitang-ugat ng relihiyon
10. Matandang relihiyong umunlad 6. Salitang Greek ng “mamamayan”
sa India 8. Pangkat ng taong may iisang
kultura at pinagmulan
22
1 2
3 4
5 6
7 8
R AFT
D 10
Pamprosesong Tanong
April 1, 2014
1. Ano ang ibig sabihin ng heograpiyang pantao? Ibigay ang pagkakaiba
nito sa pisikal na heograpiya.
2. Ano-ano ang saklaw ng heograpiyang pantao? Ipaliwanag ang bawat
isa.
3. Bakit mahalagang pag-aralan ang heograpiyang pantao?
4. Paano nakaaapekto ang heograpiyang pantao sa pagkakakilanlan ng
indibidwal o isang pangkat ng tao?
5. Paano magiging instrumento ang heograpiyang pantao sa pagkakaisa
ng mga tao sa daigdig?
PAGNILAYAN/UNAWAIN
23
Gawain 10. My Travel Reenactment
R AF T
Pamantayan Deskripsyon Puntos
D
Angkop ang pagsasalaysay sa paksang
tinalakay; nakapaloob ang tatlo o higit pang 10
Pagsasalaysay konsepto ng aralin; madaling unawain ang
pagkakasulat ng kuwento; malinaw ang pagbasa
ng salaysay habang isinasadula ito
April 1, 2014
Magaling ang pagsasadula ng kuwento; mahusay
na naipakita ng mga tauhan ang kanilang pag-
Pagsasadula arte; kapani-paniwala ang kanilang pagganap 10
Gumamit ng angkop na props at kasuotan sa
Pagkamalikhain pagsasadula; orihinal at makatotohanan ang 5
ginawang pagsasadula
Kabuuan 25
Pamprosesong Tanong
1. Tungkol saan ang ipinakitang dula ng iyong pangkat?
2. Anong konsepto ang maiuugnay sa binasang pagsasalaysay at
isinagawang dula?
3. Paano mapatutunayan sa dula ang kaugnayan ng pisikal na
heograpiya at pamumuhay ng tao?
4. Bakit mahalagang magkaroon ng kaalaman tungkol sa pisikal na
daigdig?
5. Magbigay ng isang linya o pahayag sa pagsasalaysay na pumukaw sa
iyong interes? Bakit?
24
Gawain 11. Modelo ng Kultura
DRAFT
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang kaugnayan ng mga impormasyon, simbolo, at bagay na
makikita sa damit/kasuotan batay sa lahi, relihiyon, at wika ng piniling
bansa?
2. Paano mo mailalarawan ang mga mamamayang naninirahan sa
bansang pinili ng pangkat?
April 1, 2014
3. Paano naipakita ang pagkakakilanlan ng mga mamamayan sa bansa
batay sa gawain?
4. Bakit nararapat pahalagahan ang heograpiyang pantao ng mga
bansa?
5. Sa paanong paraan mo maipakikita ang paggalang sa ibang tao?
25
Pagkatapos ng mga gawain sa Modyul na ito,
muling sagutin ang tanong na nasa itaas ng bagong
Graffiti Wall. Ipaskil ang unang Graffitti Wall at
paghambingin ang dalawang sagot ng mga mag-aaral.
DRAFT
Aralin 2: Ang mga Sinaunang Tao
ALAMIN
Sa bahaging ito ng aralin, aalamin ng guro ang iskema ng mga
mag-aaral tungkol sa pamumuhay ng mga sinaunang tao sa mundo.
Malayang makapagbibigay ng mga dating kaalaman ang mga mag- aaral
April 1, 2014
sa bahaging ito sapagkat lahat ng kasagutan ay tatanggapin. Pasagutin
din sa mga mag-aaral ang unang kolum ng IRF Chart, isang graphic
organizer kung saan itinatala ang pagbabago ng ideya o pag- unawa ng
mga mag-aaral.
26
apoy bato
kahoy banga
buto ng hayop
Pamprosesong Tanong
1. Alin ang iyong mga pinili sa nakasulat sa mga kahon?
2. Bakit ang mga ito ang iyong pinili?
3. Kaya mo bang mabuhay sa panahong iyon kung taglay mo ang
mga pinili mong bagay? Ipaliwanag ang sagot.
April 1, 2014
aaral ang kanilang kasagutan sa susunod na gawain.
27
Tumawag ng ilang mag-aaral na magbabahagi ng kanilang mga isinulat sa
Initial Idea. Hindi kailangang iwasto kaagad ang kanilang sagot. Ipaunawa sa mga
mag-aaral na babalikan ang kanilang isinulat sa Initial Idea pagkatapos ng talakayan.
Ipagawa ang bahaging Paunlarin.
PAUNLARIN
DRAFT
bahaging ito ay ang paglalagay ng kasagutan sa ikalawang kolum ng IRF
Chart.
April 1, 2014
Gawain 3. I-Tweet Mo!
28
@Paraan ng Pamumuhay
______________________________
Komento
______________________________
Komento
DRAFT
@Mga Kagamitan/Tuklas
______________________________
Komento
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang mga katangian ng bawat yugto ng pag-unlad ng kultura n
tao?
g
29
Gawain 4. Tower of Hanoi Chart
Malaki ang epekto ng Malaki ang naging epekto Higit na umunlad ang
heograpiya sa pag-usbong ng agrikultura sa pamumuhay ng tao dahil sa
nga unang pamayanan. pamumuhay ng mga tao. paggamit ng mga metal.
1. 1. 1.
2.
3.
DRAFT 2.
3.
2.
3.
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang kaugnayan ng iyong sagot sa nakalahad na
kongklusyon?
2. Nakabuti ba ang mga nakitang pagbabago sa pamumuhay ng
mga sinaunang tao? Bakit?
3. Maipagmamalaki ba ng kasalukuyang henerasyon ang
ginawang ito ng mga sinaunang tao? Pangatwiranan.
4. Ano ang gustong ipahiwatig ng mga kongklusyon at
ebidensyang nakatala sa Tower of Hanoi Chart tungkol sa pag-
unlad ng kultura ng mga sinaunang tao sa mundo?
30
Gawain 5. Ano Ngayon? Chart
Paggamit ng Apoy
Pagsasaka
DRAFT
Pag-iimbak ng labis na
pagkain
April 1, 2014
Paggamit ng mga
pinatulis na bato
Paggamit ng mga
kasangkapang metal
Pagtatayo ng mga
permanenteng titirahan
Pag-aalaga ng mga
hayop
31
Rubric sa Pagmamarka ng Ano Ngayon? Chart
Pamantayan Deskripsyon Puntos
Mahusay na nailahad ang kaugnayan ng mga
Nilalaman pangyayari noong sinaunang panahon sa 10
kasalukuyan.
Ebidensya Napatunayan ang kaugnayang ito sa
pamamagitan ng mga kongkretong halimbawa. 10
Kabuuan 20
Pamprosesong Tanong
1. Gaano kahalaga ang mga pag-unlad na naganap noong
sinaunang panahon?
2. Paano hinubog ng mga pagbabagong ito ang kasalukuyang
pamumuhay ng tao?
3. Sa iyong palagay, alin sa mga pagbabago sa pamumuhay ng
DRAFT
tao ang may pinakamalaking epekto sa kasalukuyan?
April 1, 2014
PAGNILAYAN/UNAWAIN
32
Task Card
Kabilang ka sa pangkat ng mga archaeologist mula sa iba’t ibang
bahagi ng daigdig na kasalukuyang nagsasagawa ng paghuhukay sa
Catal Hȕyȕk. Nakapaloob sa task card na ito ang ilang mga artifact na
natagpuan ng inyong pangkat sa nasabing lugar.
Kaligirang Impormasyon
Sa kasalukuyan, ang Catal Hȕyȕk ay isang lugar sa Turkey.
Sinasabing umunlad ang sinaunang pamayanang ito 9,000 taon na ang
nakararaan. May lawak na 32 acres o halos 24 football fields ang lugar na
DRAFT
ito. Malapit ang Catal Hȕyȕk sa pampang ng Ilog Carsamba.
April 1, 2014
1. Ano ang artifact?
1. Ano-ano ang katangian ng Catal
Hȕyȕk batay sa iyong ginawang
2. Ano ang mga katangian nito? imbestigasyon?
3. Sa iyong palagay, ano ang gamit nito 2. Ihambing ang paraan ng pamumuhay
noong sinaunang panahon? ng mga taga-Catal Hȕyȕk sa
kasalukuyang pamumuhay ayon sa
sumusunod na aspekto:
4. Ano ang kahalagahan ng artifact na
ito? a.pang-araw-araw na gawain
b. paraan ng paglilibing
c. sining
5. Ano ang nais ipahiwatig ng artifact na d. pinagkukunan ng pagkain
ito tungkol sa Catal Hȕyȕk?
33
Pamprosesong Tanong
1. Batay sa pagsusuri ninyo sa mga artifact, ilarawan ang kultura ng
mga tao sa Catal Hȕyȕk?
2. Ano ang mga patunay na ang Catal Hȕyȕk ay umusbong noong
panahong Neolitiko?
3. Ano ang kongklusyong maaaring mabuo mula sa paghahambing
ng buhay sa Catal Hȕyȕk at sa kasalukuyang pamumuhay?
DRAFT
Analysis Catal Huyuk gamit ang mga artifact na sinuri. 10
Worksheet Mahusay na napaghambing ang pamumuhay sa
#2 Catal Huyuk sa kasalukuyang pamumuhay.
April 1, 2014
inilahad.
Kabuuan 25
34
ARTIFACTS
DRAFT
April 1, 2014
Ceremonial Flint Dagger
Imahe mula kay Prof. Michael Fuller, St. Louis
Community College
Obsidian Arrow Head
Imahe mula kay Prof Michael Fuller, St. Louis
Community College
http://users.stlcc.edu/mfuller/catalhuyuk.html. http://users.stlcc.edu/mfuller/catalhuyuk.html.
ALAMIN
DRAFT
frame ay may dalawang “misteryosong” salitang nararapat matukoy.
b. Tumawag ng mga mag-aaral na tutukoy sa mga misteryosong salita
sa pamamagitan ng pagguhit sa loob ng frame.
c. Pahulaan ang mga salitang inilalarawan sa iginuhit ng mga kamag-
aral.
d. Kasunod ang halimbawa ng gawain.
April 1, 2014 K
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang salitang mabubuo sa itaas ng frame?
2. Batay sa mga guhit sa loob bg tatlong frame, ano ang sarili mong
pagkaunawa sa salitang “kabihasnan”?
36
Gawain 2. WQF Diagram
April 1, 20143. Sa kahon ng “Q” (questions), bumuo ng 3-5 tanong na nais mong
masagot tungkol sa paksa.
4. Sa bilog “F” (facts), isulat ang iyong mga bagong natutuhan
tungkol sa paksa. Ipaunawa sa mga mag-aaral na sasagutin
lamang ang bahaging ito pagkatapos ng talakayan sa paksang
ito.
Kung may sapat na oras, hatiin ang klase sa mga pangkat batay sa
sumusunod na paksa: (1) Sinaunang Kabihasnan sa Kanlurang Asya, (2)
Kabihasnang Indian, (3) Kabihasnang Egyptian, (4) Kabihasnang Tsino, at (5)
Kabihasnang MesoAmerica.
Ipabuo ang WQF Diagram. Pagkaraan ng takdang minuto, atasan ang
kinatawan ng bawat pangkat na ipaskil at ibahagi ang nabuong dayagram.
37
PAUNLARIN
c.
Sa yugtong ito, tatalakayin ang heograpiya at mga sinaunang
kabihasnan ng daigdig batay sa babasahing teksto. Isasagawa ito sa
tulong ng talakayan at mga mungkahing gawaing nakapaloob sa yugtong
ito. Isunod na balikan ang WQF Diagram sa Alamin at iwasto ang mga
konseptong taliwas sa tinalakay na mga paksa.
DRAFT
Mula sa mga salitang nasa
mataas na antas pamumuhay
concept map, ipabuo sa
Kabihasnan klase ang sariling
pamayanan maunlad pagpapakahulugan
salitang kabihasnan.ng
38
Pamprosesong Tanong
pril 1, 2014
konsepto ng kabihasnan at mga batayan nito. Magpatuloy sa susunod
na paksa.
Sa puntong ito, inaasahang malinaw na sa mga mag-aaral ang
A
Paksa: Impluwensiya ng Heograpiya
sa Pag-unlad ng mga Sinaunang Kabihasnan
39
Gawain 3. Triple Matching Type
A B C
DRA
Mesopotamia
sa Huang Ho
FT
Kung may sapat na oras, isagawa ang dyad na pinamagatang triple
matching type plus 1. Idagdag ang kolum D at magbigay ng iba pang
April 1, 2014
impormasyon tungkol sa heograpiya ng mga nabanggit na sinaunang
kabihasnan.
Pamprosesong Tanong
1. Ano-anong katangiang pisikal ng mga sinaunang kabihasnan ang
magkakatulad?
2. Bakit nakaapekto ang mga anyong lupa at tubig ng isang lugar sa
pagtaguyod ng kabihasnan?
3. Alin sa kalagayang heograpikal ng mga kabihasnan ang may
malaking impluwensiya sa pamumuhay ng mga taong nanirahan
dito? Ipaliwanag.
40
2. Ipabasa ang teksto tungkol sa paksang nakatalaga sa bawat
pangkat. Pagkatapos, gumawa ng checklist (maaaring gawin sa
manila paper) na katulad ng nasa ibaba.
Geography Checklist
Kabihasnan:
Katangiang Heograpikal:
DRAFT
3. Isunod ang pagsasanib ng dalawang pangkat. Paghahambingin ng
mga miyembro ang dalawang kabihasnang nakatalaga sa kanila.
Muling gamitin ang checklist at sundin ang sumusunod na hakbang:
April 1, 2014
Isulat ang pangalawang Isulat ang pangatlong
kabihasnang ihahambing. kabihasnang ihahambing.
Geography Checklist
Kabihasnan:
Katangiang Heograpikal:
1
2
3
41
Pamprosesong Tanong
1. Alin sa mga katangiang heograpikal ng mga sinaunang kabihasnan
sa daigdig ang may malaking pagkakatulad sa isa’t isa?
2. Bakit kaya karaniwang may magkakatulad na katangiang
heograpikal ang mga sinaunang kabihasnan?
3. Ano ang epekto ng mga katangiang heograpikal na ito sa
pamumuhay ng mga sinaunang tao?
4. Para sa iyo, alin sa mga katangiang heograpikal ng mga sinaunang
kabihasnan ang nararapat na mapangalagaan? Bakit?
DRAFT
Ipagawa ang sumusunod na gawain matapos basahin ang learner’s module
tungkol sa Kabihasnang Mesopotamia.
April 1, 2014
Gaw ain 5. Complete It!
42
5. T -------------------- Tawag sa mga lalawigang bumuo sa Persia
43
B. Kumpletuhin ang pangungusap na magbibigay ng wastong
impormasyon tungkol sa kabihasnang Mesopotamia.
DRAFT
Imperyong Persian ang
.
Pamprosesong Tanong
April 1, 2014
2.
3.
4.
Sino ang mga pinuno na namahala sa imperyo?
Ano ang naging paraan ng kanilang pamamahala?
Bakit sinasabing ang kasaysayan ng Mesopotamia ay pag-usbong
at pagbagsak ng mga kabihasnan?
44
B. Itala sa unang kolum ng tsart ang pagtala ng mga ambag ng
DRAFT
kabihasnang Indus at Panahong Vedic. Sa pangalawang kolum, itala
ang kapakinabangan nito sa kasalukuyan.
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang dalawang lungsod na umunlad sa lambak-ilog ng Indus?
Ilarawan ang mga ito.
2. Paano mailalarawan ang pamumuhay ng mga tao sa panahong Vedic?
3. Sang-ayon ka ba sa pagpapangkat-pangkat ng mga tao sa India batay
sa sistemang Caste? Ipaliwanag ang sagot.
45
Gawain 7. Empire Diagram
Datos: Datos:
DAR F T
Datos:
* * *
April 1, 2014
*
Aral na Natutuhan:
* *
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang naging kontribusyon ng mga pinuno sa pag-unlad ng
kanilang imperyo?
2. Paano bumagsak ang mga naturang imperyo sa Timog Asya?
3. Ano-ano ang naging ambag ng mga imperyong ito sa kasalukuyang
kabihasnan?
46
Pagkatapos talakayin ang Kabihasnang Tsino, ipasagot ang kasunod na
gawain.
47
Gawain 8. Maramihang Pagpili sa Tsart
Kabihasnang Tsino
DRAFT
5. Ipinagawa ang Grand Canal sa dinastiyang ito
6. Sa dinastiyang ito nagsimula at lumaganap ang kaisipang mandate
of heaven
7. Ipinatayo ang tanyag na Forbidden City sa Peking sa dinastiyang ito
April 1, 2014
Mga Tauhan Confucius Shih Huang Di
48
Ipagawa ang kasunod na gawain upang tayain ang kanilang pagkaunawa
sa paksang Kabihasnang Egypt.
Kabihasnang Egyptian
1. Tauhan 8. Tauhan
R AFT
D 2. Bagay 7. Bagay
April 1, 2014
1. Nagpagawa ng Great Pyramid na pinakamalaki sa buong daigdig
2. Sistema ng pagsulat ng mga sinaunang Egyptian
3. Itinuring bilang “Empire Age” at pinakadakila sa kasaysayan ng sinaunang
Egypt
4. Kinilalang isa sa mahuhusay na babaing pinuno ng sinaunang Egypt
5. Napag-isa sa kaniyang paghahari ang Upper Egypt at Lower Egypt
6. Nagsimula sa Ikatlong Dinastiya ng Egypt at panahon ng pagtatayo ng
mga pyramid sa Egypt
7. Nagsilbing mga bantayog ng kapangyarihan ng mga pharaoh at naging
libingan ng mga ito
8. Lumagda sa kauna-unahang kasunduang pangkapayapaan sa hari ng mga
Hititte
49
Pamprosesong Tanong
1. Anong kabihasnan ang umunlad sa Africa? Ano ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng kabihasnang Egyptian sa mga kabihasnang umunlad sa
Mesopotamia?
2. Paano mailalarawan ang pamumuhay ng mga sinaunang Egyptian?
3. Sino ang mga naging pinuno ng Egypt? Ano ang kanilang naging papel
sa paghubog ng kabihasnan sa Egypt?
4. Anong kongklusyon ang iyong mabubuo tungkol sa kabihasnang
Egyptian?
DRAFT
Gawain 10. Tracing the Beginning Chart
April 1, 2014
b. Talakayin ang mga impormasyon sa pagbuo ng tsart.
Pamprosesong Tanong
1. Saang aspekto nagkakatulad ang mga sinaunang kabihasnan sa daigdig
batay sa pagsisimula ng mga ito?
2. Ano ang magkakahawig na mga katangiang taglay ng mga sinaunang
katutubo sa panahon ng pagtatatag ng kanilang mga kabihasnan?
3. Kahanga-hanga ba ang ginawa ng mga sinaunang tao sa pagtatag nila ng
kanilang kabihasnan? Ipaliwanag ang sagot.
4. Anong aral ang iyong natutuhan batay sa napag-alamang mga katangian
at kakayahan ng mga sinaunang tao tungo ng kanilang pamumuhay?
50
Gawain11. Pagbuo ng K-Web Diagram
Mesopotamia Egypt
Mesoamerica Sinaunang
Indus
DRAFT Kabihasnan
April 1, 2014
1.
2.
3.
Tsino
51
b. Talakayin ang mahahalagang konseptong nakapaloob sa K-Web
Dayagram.
DRAFT
4. Ipagawa sa manila paper ang dayagram na kagaya ng nasa ibaba.
April 1, 2014
5. Pumili ng dalawang miyembro ang bawat pangkat na mag-uulat sa
klase tungkol sa ginawang Pathway Diagram.
6. Isaalang-alang ang mga pamantayan sa pagmamarka gamit ang
sumusunod na rubric.
Rubric sa Pagmamarka ng Kabihasnan Pathway Diagram
Pamantayan Deskripsyon Puntos
Nakapaloob sa dayagram ang 5 o higit pang
Nilalaman mahahalagang pangyayari sa nakatalagang 10
kabihasnan; wasto ang pagkakasunod-sunod nito
Pag-uulat Mahusay na naipaliwanag ang kasaysayan ng
nakatalagang kabihasnan batay sa nabuong 10
dayagram
Iba pang Nakapaglahad ng iba pang datos na may
impormasyon kaugnayan sa kasaysayan ng nakatalagang 5
kabihasnan
Kabuuan 25
52
c. Isunod ang pagsusuri ng mahahalagang pangyayari sa bawat
sinaunang kabihasnan. Maaaring atasan ang mga mag-aaral na bumuo
ng mga tanong sa isang sinaunang kabihasnan. Talakayin ito.
1. Hatiin ang klase sa walong pangkat. Pipili ang bawat pangkat ng isang
pinuno mula sa tinalakay na mga sinaunang kabihasnan. Ipaalalang
walang dalawang pangkat ang may kahalintulad sa pinuno.
2. Pagawain ng human statue ang bawat pangkat batay sa piniling pinuno.
3. Ipaliwanag ang sumusunod na mga panuntunan.
a. Pumili ng isang miyembrong magsisilbing “estatwa” na kakatawan
sa piniling pinuno.
b. Ihanda ang posisyon ng “estatwa” ayon sa katangian at nagawa ng
piniling pinuno.
c. Maaaring dikitan ng papel (o manila paper) na may simbolo o mga
salitang maglalarawan sa pinuno ang katawan ng “estatwa.”
DRAFT
d. Pagkaraan ng 15 minuto, itatanghal ang mga “estatwa” sa klase.
Magtalaga ng 1-2 miyembrong magpapaliwanag ng ginawang
“estatwa.”
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang mahalagang katangian ng napiling pinuno ng pangkat?
2. Bakit siya naging kilala sa kasaysayan?
April 1, 2014
3. Maipagmamalaki ba ang piniling pinuno ng inyong pangkat?
Patunayan.
4. Para sa iyo, ano ang pinakamahalagang katangiang dapat taglayin
ng isang pinuno? Bakit mo iyon nasabi?
53
Paksa: Mga Kontribusyon
ng mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
DRAFT
Kabihasnan Ambag Kabuluhan
April 1, 2014
d. Magsagawa ng talakayan sa klase. Maipakikita ang mga larawan ng
iba’t ibang kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnan.
Pamprosesong Tanong
1. Ano-ano ang pamana/ambag ng mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig?
2. Ano ang kabuluhan ng mga nabanggit na ambag sa pamumuhay
ng mga sinaunang taong nanirahan sa kani-kanilang kabihasnan?
3. Bakit maituturing na dakilang pamana ang mga ambag na ito?
54
PAGNILAYAN/UNAWAIN
a.
Sa yugtong ito, isasagawa ang pagpapalalim at pagninilay tungkol
sa impluwensiyang heograpikal at mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig. Mahalagang maiugnay ang paksang ito sa panahon ngayon at
lubos na maipakita ang bahaging ginampanan ng mga sinaunang
kabihasnan sa paghubog ng kasalukuyang pamumuhay ng tao.
DRAFT
b. Ibigay ang sumusunod na mga panuntunan sa pagsulat ng nasabing
liham:
1. Pumili ng isang anyong lupa, tubig o kahit anong bagay na may
kaugnayan sa heograpiya ng mga sinaunang kabihasnan na nais
mong gawan ng liham pasasalamat.
2. Isulat sa liham ang sariling saloobin tungkol sa mahalagang papel
na ginampanan nito sa buhay ng mga sinaunang tao.
April 1, 2014
3. Gawing batayan ang kasunod na rubric sa pagmamarka ng iyong
isinulat na liham.
Pamantayan
Rubric sa Pagmamarka ng Thank You Letter
Deskripsyon Puntos
Mahusay na naipaliwanag ang bahaging
Nilalaman ginampanan ng heograpiya sa buhay ng mga 12
sinaunang tao; Nakapagbigay ng
halimbawang magpapatunay sa papel na
ginampanan nito sa mga sinaunang tao
Teknikal na Wasto ang paggamit ng bantas, baybay ng
Pagbuo ng mga salita; maayos ang mga bahagi ng isang 8
Liham liham.
55
Gawain 16. Maimpluwensiyang Kabihasnan
Impluwensiya sa Daigdig
Impluwensiya sa Pilipinas
DRAFT
Pamprosesong Tanong
1. Sa anong aspeto ng pamumuhay ng mga Pilipino maiuugnay ang
pamanang tinukoy sa dayagram?
2. Ano ang kapakinabangang dulot ng naturang pamana sa mga
Pilipino? Magbigay ng halimbawa.
3. Bakit maimpluwensiya ang piniling pamana sa mga tao sa buong
daigdig?
April 1, 2014
4. Kung ikaw ay nabuhay sa kabihasnang nagkaloob ng nasabing
pamana, ano ang iyong reaksiyon?
5. Ano ang iba pang bagay na maituturing na pamana ng mga
sinaunang tao sa kasalukuyang kabihasnan? Bakit mo itinuring na
pamana ang mga ito?
ILIPAT AT ISABUHAY
56
Gawain 17. POKUS NGAYON:
Preserbasyon ng mga Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan
ng Daigdig
DRAFT
Pangkat 1 – Iraq Para sa Kabihasnang Mesopotamia
Pangkat 2 – Iran Para sa Sinaunang Persia
Pangkat 3 – Egypt Para sa Kabihasnang Egyptian
Pangkat 4 – India at Pakistan Para sa Kabihasnang Indus
Pangkat 5 – China Para sa Kabihasnang Tsino
Pangkat 6 – Mexico Para sa Kabihasnan sa Mesoamerica
April 1, 2014
2. Makibahagi sa iyong pangkat sa pagtalakay sa itinakdang kabihasnan
na bibigyang-tuon sa gagawing panukalang proyekto.
UNANG BAHAGI:
a. Pamagat ng proyekto:
b. Kinaroroonan ng isasagawang proyekto:
c. Petsa ng simula at wakas ng pagpapatupad ng proyekto:
d. Halagang gugugulin sa proyekto:
e. Ahensiya ng pamahalaang kaakibat sa proyekto:
57
IKALAWANG BAHAGI:
a. Panimula (Tungkol saan ang panukalang proyekto?)
b. Katuturan (Mahalaga bang isagawa ang proyekto? Bakit?)
c. Kapakinabangan (Sino ang makikinabang nito? Sa paanong paraan?)
IKATLONG BAHAGI:
a. Mga hakbang sa pagkamit ng layunin (Ano-ano ang dapat gawin
upang magtagumpay sa hangarin ng pangkat?)
b. Pondo ng proyekto (Paano makakukuha ng salaping gagastusin sa
proyekto?)
c. Pagsasanay (Sino at paano sasanayin ang mga tauhan sa pagkamit ng
proyekto?)
d. Kagamitan (Ano-ano ang kagamitan upang magawa ang proyekto?)
DRAFT
IKAAPAT NA BAHAGI:
a. Inaasahang bunga (Ano-ano ang inaasahang bunga o resulta ng
isasagawang proyekto?)
b. Mensahe sa kinauukulan at sa taong-bayan (Ano ang nais mong
sabihin upang maging matagumpay ang preserbasyon ng mga
sinaunang ambag at pamana ng bansa?)
April 1, 2014
c. Guhit ng isasakatuparang proyekto (Ano ang hitsura ng kalalabasan
ng gagawing proyekto?)
Kraytirya 4 3 2 1
58
tanong; may 75% sagot sa panukala ay sa panukala;
kabuluhan ang tanong; may hindi hindi maka-
gawang kabuluhan ang makatotohanan; totohanan
panukala; gawang may pag- ang panukala;
mahusay ang panukala; aalinlangan sa hindi
iginuhit sa mahusay ang kabuluhan ang maipakita ang
magiging iginuhit sa gawang kaugnayan ng
bunga ng magiging panukala; hindi guhit sa
proyekto bunga ng gaanong panukala
proyekto na malinaw ang
may 1-2 guhit
aspekto ng
guhit ang
kailangang
isaayos
RAFT
ang datos sa batayang pinagkunan at
aklat gawa-gawa
lamang ang
ng Datos mga
D
impormasyon
Ap , 2014
sanggunian
ang datos na
kabilang sa
panukalang
proyekto
(aklat,
ril 1
pahayagan,
video clip,
internet, at iba
pa)
59
Panukalang presentasyon; presentasyon; presentasyon; paglalahad sa
60
Sa huling bahagi ng Yunit 1, ipabasa ang sumusunod na
“Transisyon sa Kasunod na Yunit,” ang pagbubuod ng mga paksang
tinalakay sa yunit. Nagsisilbi rin itong tulay upang iugnay ang tinalakay
na yunit sa mga paksa ng bagong yunit.
DRAFT
Naging instrument ang kanilang talino at kakayahan upang maging
matagumpay sa mga hamon ng buhay. Ito rin ang nagbigay-daan upang higit
na mapabuti ang kanilang pamumuhay hanggang nakapagtatag sila ng
mauunlad na pamayanang tinawag na kabihasnan.
April 1, 2014
ng politika, relihiyon, ekonomiya, kultura, agham at teknolohiya ay lubos na
nakatulong hindi lamang sa kanilang panahon kundi maging sa lahat ng
panahon.
61
Ipagawa ang Panghuling Pagsusulit. Pansining nasa bold letter ang
mga tamang sagot.
Basahing mabuti ang bawat tanong at piliin ang wastong sagot mula sa
mga pagpipilian. Titik lamang ng wastong sagot ang iyong isulat sa sagutang
papel.
DRAFT
3. Ang kabihasnang nabuo sa pagitan ng dalawang ilog (K)
a. China
b. Egypt
c. Indus
d. Mesopotamia
April 1, 2014
planning o pagpaplanong panlungsod (K)
a. China
b. Egypt
c. Indus
d. Mesopotamia
Greenland
http://www.outline-world-map.com/outline-transparent-world-map-b1b
62
Alin sa sumusunod ang maaaring maglarawan sa klima ng
Greenland? (P/S)
a. Tropikal na klima
b. Maladisyertong init
c. Buong taon na nagyeyelo
d. Nakararanas ng apat na klima
DRAFT
pagkuha ng pagkain ng mga tao noong panahong Neolitiko? (P/S)
a. Mas mahirap ang pangangaso kaysa sa pagtatanim.
b. Nagkaroon ng palagiang suplay ng pagkain ang mga tao.
c. Naging kaunti ang mga hayop na ginawang pagkain ng mga tao.
d. Mas nasiyahan ang mga tao na kumain ng mga prutas at gulay sa
halip na karne ng mga hayop.
April 1, 2014
8. Aling pahayag ang may maling impormasyon tungkol sa panahong
Paleolitiko? (P/S)
a. Unang gumamit ng apoy ang mga sinaunang tao.
b. Pangangaso ang kanilang pangunahing paraan ng pagkuha ng
pagkain
c. Nagsimulang makipagkalakalan ng mga produktong
agricultural ang mga tao.
d. Gumamit ng magagaspang na bato ang mga tao bilang kagamitan.
a.
c.
b. d.
DRAFT
11. “Naging masigla ang sinaunang kalakalan ng mga Tsino at ng iba
pang pangkat ng tao sa Kanlurang Asya, silangang Africa, at
silangang Europe dahil sa mahusay na rutang pangkalakalang
tinawag na Silk Road.” Ano ang pinakamalapit na kongklusyon sa
pahayag na ito? (S/P)
a. Tuluyang nagbukas ang kalakalang pandaigdig sa pangunguna
ng mga Tsino dahil sa Silk Road.
April 1, 2014
b. Tinawag na Silk Road ang rutang pangkalakalang ito dahil
telang silk ang pangunahing produktong ipinagpalit ng mga
Tsino sa iba pang mangangalakal.
c. Labis na hinangaan at tinangkilik ng mga dayuhang
mangangalakal ang mga produkto Tsino noong sinaunang
panahon na nagbunga ng paghina ng kalakalan sa iba pang
panig ng daigdig.
d. Maunlad ang kabuhayan ng mga Tsino sa larangan ng
kalakalan noong panahong iyon dahil nagbigay-daan ang
Silk Road upang mapadali at mapabilis ang pagluwas ng
mga produktong Tsino.
64
13. Alin sa sumusunod na mga pahayag ang tumutukoy sa konsepto ng
lokasyon? (P/S)
a. Malaki ang suliranin ng China sa polusyong dulot ng mga pabrika.
b. Ang New Zealand ay halimbawa ng isang kapuluan o archipelago.
c. Ang Cambodia ay kaanib ng Association of Southeast Asian
Nations.
d. Nasa kanluran ng Pilipinas ang Pacific Ocean, nasa timog ang
Bashi Channel, at nasa silangan ang West Philippine Sea.
DRAFT
kahalagahan ng metal sa mga tao sa kasalukuyan? (U)
a. Malaki ang kinikita ng mga bansa sa pagbebenta ng mga metal.
b. Lahat ng kagamitan ng mga tao sa kasalukuyan ay gawa sa mga
metal.
c. Ang mga metal ang naging dahilan para lumago ang sektor ng
April 1, 2014
kalakalan ng mga bansa.
d. Ang mga metal ang ginagamit sa pagpapatayo ng mga impra-
estruktura tulad ng gusali.
16. Ano ang isang patunay na nagpapatuloy pa rin ang pag-unlad ng tao
mula noon hanggang ngayon batay sa aspektong pangkabuhayan?
(U)
a. Mula sa paggamit ng magagaspang na bato, naging makabago ang
mga kasangkapan ng tao sa kasalukuyan.
b. Mula sa pagiging nomadiko, nakapagtatag ang mga makabagong tao
ng mataas na antas ng kultura.
c. Mula sa pagsasaka at pag-aalaga ng mga hayop, nakinabang ang
mga sinaunang tao dahil napabuti ang kanilang kabuhayan.
d. Mula sa pangangaso at pangangalap ng pagkain sa limitadong
lugar, naging pandaigdigan ang transaksiyon sa pagkuha ng mga
pangangailangan at sa hanapbuhay.
65
17. Alin sa sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng ugnayang
heograpiya-kasaysayan? (U)
a. Napaliligiran ang kabihasnang Indus ng mga hanay na bundok,
disyerto at karagatan.
b. Karaniwan sa mga umunlad na sinaunang kabihasnan sa
daigdig ay nanirahan sa matatabang lupaing mainam sa
pagsasaka.
c. May politeistang relihiyon ang mga sinaunang Sumerian at
Egyptian dahil sa kanilang pagsamba sa maraming diyos at diyosa.
d. Nakipagkasundo si Ramses II ng Egypt sa pinuno ng mga Hittite na
nagbigay-daan sa pagkakaroon ng kauna-unahang nasusulat na
kasunduan sa daigdig.
DRAFT
b. Mas nanaisin kong manirahan sa rehiyong Mesopotamia o sa
lambak-ilog ng Indus dahil sa yamang-tubig na nagmumula sa mga
ilog nito.
c. Ang mga lupain sa tabi ng ilog nito ang mainam na lugar sa
pagsasaka dahil sa pagkakaroon ng tubig para sa mga
pananim.
d. Napaliligiran ng mga disyerto ang Egypt kung saan sumibol ang
April 1, 2014
iba’t ibang uri ng halamang nagdudulot ng maunlad na kabuhayan.
66
20. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng kabutihang dulot ng
kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnan sa kasalukuyan? (U)
a. Nagsilbing-proteksyon ang Great Wall of China sa mga
dayuhang nagnais na sakupin ang Imperyong Tsino.
b. Ang cuneiform, ziggurat, at Hanging Gardens of Babylon ay ilan
sa mahahalagang pamana ng kabihasnang Mesopotamia sa
daigdig.
c. Maraming tirahan at gusali ang may maayos na daluyan ng
maruming tubig dahil sa sistemang sewerage na nagmula
sa kabihasnang Indus.
d. Misteryoso pa rin sa mga kasalukuyang arkitekto at inhinyero
kung paano naging matibay ang pagkakagawa ng Great
Pyramid sa Egypt.
DRAFT
April 1, 2014
67
MODYUL 2: ANG DAIGDIG SA KLASIKAL AT TRANSISYUNAL
NA PANAHON
DRAFT
kontribusyon ng mga pangyayari sa Klasikal at Transisyunal na Panahon at
pagkabuo at paghubog ng pagkakakilalan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig.
April 1, 2014
nagsusulong ng pangangalaga at pagpapahalaga sa mga natatanging
kontribusyon ng Klasikal at Transisyunal na Panahon na nagdulot ng malaking
impluwensiya sa pamumuhay ng tao sa kasalukuyan.
MGA ARALIN:
66
Sa modyul na ito, inaasahang matututuhan ng mag-aaral ang
sumusunod:
DRAFT
Aralin 3
kabihasnang klasikal ng America, Africa at mga Pulo sa
Pacific sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan
Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng paglakas ng
Simbahang Katoliko bilang institusyon sa Gitnang
Panahon.
Nasusuri ang mga kaganapang nagbigay-daan sa
p ril 1, 2014
A
pagkakabuo ng “Holy Roman Empire”.
Naipaliliwanag ang mga dahilan at bunga ng mga krusada sa
Gitnang Panahon.
Nasusuri ang buhay sa Europe noong Gitnang Panahon:
(Manorialismo, Piyudalismo, at pag-usbong ng mga
bagong bayan at lungsod).
Natataya ang epekto at kontribusyon ng ilang mahahalagang
pangyayari sa Europe sa pagpapalaganap ng
pandaigdigang kamalayan.
67
PERFORMANCE TASK AND RUBRIC CRITERIA
Audience
Situation
DRAFT
Mga kapwa mag-aaral
Product/
A p
Performance
Standards
ril 1, 2014
Video
68
PAMANTAYAN 4 3 2 1
NAPAKAHUSAY MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMULA
Pagsusuri sa Komprehensibo at napakahusay ng Naipakita ang mahusay na Hindi gaanong mahusay na Hindi naipakita ang
Pag-unlad ng pagsusuri sa pag-unlad ng pagsusuri sa pag-unlad ng pagsusuri ang pag-unlad ng mahusay na pagsusuri sa
Pandaigdigang Pandaigdigang Kamalayan sa Pandaigdigang Kamalayan sa Pandaigdigang Kamalayan sa pag-unlad ng
Kamalayan pamamagitan ng paguugnay-ugnay ng pamamagitan ng pag-uugnay- pamamagitan ng pag-uugnay- Pandaigdigang Kamalayan
mga salik at epekto ng iba’t ibang ugnay ng mga salik at epekto ng ugnay ng mga salik at epekto ng sa pamamagitan ng pag-
pangyayari. iba’t ibang pangyayari. iba’t ibang pangyayari. uugnay-ugnay ng mga
salik at epekto ng iba’t
ibang pangyayari.
Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang mga Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang Ibinatay lamang ang saligan ng Walang batayang
DRAFT
Pinaghalawan ng kaalaman tulad ng mga aklat, mga impormasyon bagamat impormasyon sa batayang aklat. pinagkunan at ang mga
Datos pahayagan, video clips, interview, radio limitado lamang. impormasyon ay gawa-
at iba pa. gawa lamang
Kaalaman sa Lubos na nauunawaan ang mga paksa. Nauunawaan ang paksa. Ang mga Hindi gaanong maunawaan ang Hindi maunawaan ang
Paksa Ang mga panguhaning kaalaman ay pangunahing kaalaman ay paksa. Hindi lahat ng pangunahing paksa. Ang mga
nailahad at naibigay ang kahalagahan. nailahad ngunit di-wasto ang ilan. kaalaman ay pangunahing kaalaman ay
Wasto at magkakaugnay ang mga May ilang impormasyong hindi nailahad. May mga maling hindi nailahad at natalakay.
impormasyon sa kabuuan. im pormasyon at hindi naiugnay Walang
April 1, 2014
kaugnayan ang mga
pangunahing
maliwanag ang pagkakalahad. impormasyon sa
kabuuang gawain.
ang mga ito sa kabuuang paksa.
Organisasyon Organisado ang mga paksa at maayos Organisado ang mga paksa sa Walang gaanonginteraksyon at Di organisado ang paksa.
ang presentasyon ng gawain. Ang kabuuan at maayos ugnayan sa mga kasapi. Walang Malinaw na walang
pinagsama-samang ideya ay malinaw angpresentasyon ngunit di malinaw na presentasyon ng mga preparasyon ang paksa.
na naipahayag at natalakay gamit ang masyadong nagamit nang maayos paksa. May powerpoint
mga makabuluhang powerpoint ang powerpoint presentation. presentation ngunit hindi nagamit
presentation. at nagsilbi lamang na palamuti sa
pisara.
Malikhain ang nagawang video. Bukod Malikhain ang nabuong video.. Hindi gaanong malikhain ang Hindi malikhain ang
Pagkamalikhain sa props at costume ay gumamit ng iba’t Gumamit ng mga props at video. Gumamit ng mga props at ipinakitang video. Kulang
ibang teknolohiya tulad ng sound effects, costume ang mga gumanap costume subalit hindi gaanong sa mga props at costume
at digital visual effects upang maging angkop sa ginawa. upang maging
makatotohanan ang senaryo. makatotohanan ang
senaryo.
69
TALAHANAYAN NG ISPIKASYON
DRAFT NO. OF
ITEMS:
ITEMS:
7
OF ITEMS:
8
NO. OF
ITEMS
20
5
April 1, 2014
*Paalala: Ang 20% ng antas ng Transfer na katumbas ng anim na aytem ay ibinahagi sa antas ng
Knowledge – 2 aytem, Process – 2 aytem, at Understanding – 2 aytem. Ang marka para sa
Transfer ay ibabatay sa mga sagot ng mag-aaral sa mga gawain na may kaugnayan sa
Performance Tasks.
70
Pre- Assessment Matrix
DRAFT
Nailalarawan kung Alin sa sumusunod ang naglalawaran sa “polis”
bakit tinawag na bilang isang lungsod- lipunang malaya at
lungsod-estado ang estado? nagsasarili at nakasentro sa
mga “polis A. Ang “polis” ay isang uri ng pamahalaan ng mga isang lungsod.
Greeks kung saan binibigyang-diin ang
demokrasya.
B. Ito ay binubuo ng isang lipunang malaya at Tinawag na isang lungsod-
Natutukoy ang Alin sa sumusunod ang tawag sa mga uring C. Patrician at Plebeian
dalawang uring panlipunan ng sinaunang
panlipunan ng mga Rome? Binubuo ng dalawang uri ang
Roman A. Censor at Praetor lipunang Roman noong
B. Etruscan at Roman sinaunang panahon- ang mga
C. Patrician at Plebeian Patrician na bumubuo ng
D. Maharlika at Alipin mataas na lipunan at Plebiean
71
na binubuo ng mga
karaniwang tao tulad ng
magsasaka at
mangangangalakal.
Natutukoy ang Nahahati sa tatlong malalaking pangkat ang mga B. maliit na mga isla
kahulugan ng mga pulo sa Pacific: ang Polynesia, Micronesia at
pangkat ng pulo sa Melanesia. Ano ang kahulugan ng Micronesia? Ang nesia ay
Pacific. A. maraming isla nangangahulugang isla at ang
B. maliit na mga isla micro ay maliit. Samakatuwid,
C. maitim na mga isla ang Micronesia ay tumutukoy
Nailalarawan ang
Kapapahan o Papa
DRAFT D. maitim ang mga tao sa isla
A. Charlemagne
bumuhay sa Imperyong Roman. Sino ang naging
bilang mahalagang emperador ng imperyo noong 800 C.E.? Kinoronahan ni Pope Leo III si
bahagi ng simbahang Charlemagne bilang
Katoliko bilang isang A. Charlemagne Emperador ng “Holy Roman
April 1, 2014
institusyon B. Charles Martel
C. Clovis Empire” noong kapaskuhan ng
D. Pepin the Short 800 C.E.
Naipaliliwanag ang Ang Krusada ay isang ekspedisyong militar na B. mabawi ang Jerusalem sa
dahilan ng paglunsad inilunsad ng Kristiyanong European dahil sa kamay ng mga Turkong
ng mga Krusada sa panawagan ni Pope Urban II. Ano ang Muslim
Gitnang Panahon pangunahing layunin ng Krusada?
A. mapalawak ang teritoryo ng mga Kristiyano
B. mabawi ang Jerusalem sa kamay ng mga Ang lungsod ng Jerusalem ay
Turkong Muslim tinaguriang “Holy Land” at
C. mapalawak ang kalakalan ng mga bansang malayang dinarayo ng mga
Kristiyano subalit noong ito ay
72
Europeo masakop ng mga Muslim,
D. mapalawak pa ang kapangyarihan ng ipinagbawal nila ang pagpasok
simbahang Katoliko ng mga Kristiyano rito.
Process/ LC: Nasusuri ang mga Para sa bilang na ito, gamitin kasunod na mapa: A. I at II
Skills salik sa pag-unlad ng Naging matatag ang
kabihasnang Minoan Kabihasnang Minoan bunga ng
at Mycenean sumusunod na dahilan:
a. Nagsilbing natural na
protektisyon ng isla mula sa
DRAFT
mananakop ang nakapalibot
na anyong-tubig; at
73
II. Nagsilbing daanan ng mga mangangalakal
mula sa Europe, Africa, at Asya ang isla ng
Crete
III. Naitatag ng mga mamamayan ng Crete ang
sariling kabihasnan dahil nakahiwalay ito sa
Europe
IV. Naimpluwensiyahan ng mga Sinaunang
Kabihasnan ng Africa at Asya ang Kabihasnang
Minoan
A. I at II
DRAFT
B. II at III
C. II at IV
D. I, II, at III
ril 1, 2014
ng Greece
Ap
Makikita sa larawan ang mga patunay ng mataas D. Naitatag ng mga Greek
na kaalaman ng mga Greek sa larangan ng ang pundasyon ng kaalaman
Astronomiya. Anong kongklusyon ang maaaring sa astronomiya noong
74
mabuo batay sa larawan? Panahong Hellenistic
DRAFT
Para sa bilang na ito, suriin ang sumusunod na
pahayag:
April 1, 2014
private disputes, everyone is equal before the
law;…”
- PERICLES
Funeral Oration
ang pamahalaang
Demokrasya
Nakabatay sa pahayag na
. Ano ang ibig sabihin ng pahayag? binasa sa libing ni Pericles ang
sagot. Binibigyang-diin nito
A. Nasusunod ang kagustuhan ng minorya sa ang mga pangunahing
pamahalaang Demokrasya katangian ng demokrasya: ang
batas at kapakanan ng mas
B. Nakasalalay sa kagustuhan ng nakararami nakararami
ang ikauunlad ng bansa
75
nakararami ang pamahalaang Demokrasya
Nasusuri ang mga Para sa bilang na ito, suriin ang timeline tungkol
kaganapan sa sa mga Kabihasnan sa America
kabihasnang Kasikal
ng America Mga Kabihasnan sa America
DAR FT
1200-
500 B.C.E.
Olmec
200-700
C.E.
Teotihuacan
250-900
C.E.
Maya
900-1100
C.E.
Toltec
1200-1521
Aztec
1300-1525
Inca
A. Kabihasnang Olmec
B. Kabihasnang Maya
A. Kabihasnang Olmec
Batay sa timeline, ang
Kabihasnang Olmec lamang
ang umusbong sa panahong
C. Kabihasnang Aztec B.C.E.. Sumasaklaw ang
D. Kabihasnang Inca petsa na ito sa Panahong Pre-
historiko.
Nasusuri ang buhay Para sa bilang na ito, basahin at unawain ang B. Ito ay sistemang sosyo-
sa Europe noong komik istrip politikal na ang batayan ng
Panahong Medieval:, kapangyarihan ay
Piyudalismo, pagmamay-ari ng lupa
76
Manorialismo, ang
Pag-usbong ng mga
Bagong Bayan at Ako ang HARI, Binabanggit sa komik istrip ang
Lungsod pagmamay-ari ko ang mga antas ng tao at ang
lahat ng lupain. Subalit kanilang tungkulin sa mga
ibinigay ko ang iba sa nakataaas sa kanila. Ang
mga BARON. ugnayang ito ay naging bahagi
ng lipunang piyudalismo sa
Europe noong Panahong
Ako ang BARON, dapat akong maging Medieval.
TAPAT sa HARI dahil ibinigay niya sa
akin ang ilan sa kaniyang lupain.dapat
maging handa akong ipaglaban siya at
DRAFT
magsanay ng mga KNIGHT. Ibinigay
ko ang ilan sa aking lupain sa aking mga
KNIGHT.
April 1, 2014
mapagtaniman at paunlarin. Tungkulin kong
magbayad ng buwis at pagkalooban siya ng
regalo. Hindi ako maaaring umalis sa lupain
na kaniyang nasasakupan nang walang
pahintulot ng KNIGHT.
77
ipinatupad sa Europe noong Panahong Medieval
A. Pakikipagkalakalan
B. Pagsasaka
C. Paglilingkod sa may-ari ng lupa
78
D. Paggawa ng iba’t ibang kasangkapan
Para sa bilang na ito, suriin ang kasunod na C. 800, 1000, at 1500 C.E.
graph:
45
Makikita sa graph ang pagtaas
40 ng populasyon sa nabanggit na
taon
35
25
DRAFT 20
15
10
April 1, 2014 5
0
20 40 60 80 1000 12 00
79
A. 1000 at 1500 C.E.
B. 800 at 1000 C.E.
C. 800, 1000, at 1500 C.E.
D. 600, 800, at 1000 C..E.
Understanding Nasusuri ang mga Ang unang kabihasnang nabuo sa Crete ay B. Napapalibutan ng anyong
salik sa pag-unlad ng tinatawag na Minoan. Yumaman ito sa tubig ang Crete at istratehiko
kabihasnang Minoan pamamagitan ng pakikipagkalakalan sa ibayong ang lokasyon nito.
at Mycenaean dagat. Ano ang pangunahing dahilan nito?
A. Napakalakas ang sandatahang-panlakas ng Ang lokasyong heograpikal ng
Minoan. Crete ay nakatulong upang
mapalago ang
RAFT
istratehiko ang lokasyon nito.
pakikipagkalakalan ng Crete sa
ibayong dagat.
B. Napapalibutan ng anyong tubig ang Crete at
C. Nakarating
produktong sa sa
mula iba’t ibang lugar ang mga
Crete.
D. Napapalibutan ng mga kabundukan isla ng
Crete.
Nasusuri ang Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang B. Ang Greece ay nasa
lungsod-estado. bawat lungsod-estado ay timog na dulo ng Balkan
Ap ril 1, 2014
kaugnayan ng malaya sa isa’t isa at may sariling pamahalaan. Peninsula sa Silangan ng
heograpiya sa
pagkakatatag ng mga Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng Europe na isang mabundok
lungsod-estado ng pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod- na lugar.
sinaunang Greece. estado sa sinauanang Greece?
A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang Ang pagiging mabundok ng
mamamayan ng Greece na naging dahilan ng Greece ang pangunahing
pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado. dahilan ng pagkakaroon ng
B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan hiwa-hiwalay na lungsod-
Peninsula sa Silangan ng Europe na isang estado rito. Nagsisilbing
mabundok na lugar. pangunahing hangganan ng
C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na bawat-lungsod estado ang
naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming mga kabundukan.
mangangalakal sa bawat lungsod-estado.
D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece na
80
naging dahilan ng iba’t ibang kabihasang
umusbong dito.
Naipaliliwanag kung Alin sa sumusunod ang pinakamabigat na B. Natalo at nasakop ng
bakit naging dahilan ng pag-usbong ng Rome bilang Rome ang mga malalakas na
makapangyarihan ang makapangyarihan sa Mediterrenean? kabihasnan sa
Rome sa A. Nakatulong ang maunlad na aspetong pang- Mediterrenean tulad ng
Mediterrenean. ekonomiya ng Rome kung ikukumpara sa mga Carthage at Greece.
karatig-lugar.
B. Natalo at nasakop ng Rome ang mga Nagsimulang magpalawak ng
malalakas na kabihasnan sa Mediterrenean teritroyo ang Rome sa
tulad ng Carthage at Greece. pamamagitan ng pagpasok at
pagkakapanalo sa iba’t ibang
RAFT
kulturang Greece kaya naging makapangyarihan
digmaan mga karatig na
kabihasnan.
C. Naipagpatuloy ng Rome ang kalakasan ng
ito.
D. Lahat ng nabanggit
Naipaliliwanag ang Paano nakatulong ang ay sagot
heograpikal na lokasyon B. Nagsilbi itong
mga kaganapan sa ng mga kaharian ng Mali at Songhai sa pag- tagapamagitan ng kalakalan
mga klasikal na unlad nito? ng ginto, asin, at iba pang
kabihasnan sa Africa A. Napalilibutan ito ng mga anyong-tubig produkto sa pagitan ng
Ap ril 1, 2014
(Mali at Songhai). na nagbigay-daan sa pag-unlad ng
pagsasaka
B. Nagsilbi itong tagapamagitan ng kalakalan ng
ginto, asin, at iba pang produkto sa pagitan ng
kaloob-loobang bahagi ng Africa at ng mga Arab
sa Sahara
kaloob-loobang bahagi ng
Africa at ng mga Arab sa
Sahara
81
ng pulo sa Pacific. ng Pacific? mga Isla ng Pacific ay
A. Ang pangunahing kabuhayan ng mga tao sa pagsasaka at pangingisda.
mga Isla ng Pacific ay pagsasaka at
pangingisda.
B. Ang mga sinaunang mamamayan ng mga
Isla ng Pacific ay naniniwala sa banal na Ang pangunahing kabuhayan
kapangyarihan o “mana”. ng mga tao sa mga Isla ng
C. Ang sinaunang relihiyon ng mga to sa mga pacific ay pagsasaka at
Isla ng Pacific ay Animismo. pangingisda. Ang nasa letra A
D. Ang mga sinaunang pamayanan sa mga isla ang tanging tumutugon sa
ay matatagpuan sa mga lawa o dagat-dagatan. kabuhayan ng mga tao sa mga
isla ng Pacific.
DRAFT
Nasusuri ang uri ng Sa panahon ng Piyudalismo, ang lipunan ay C. Sila ang bumubuo ng
tao sa sistemang nahahati sa tatlong uri- mga Pari, mga masa ng tao noong
Piyudalismo. Kabalyero, at mga serf. Alin sa mga Panahong Medieval.
sumusunod ang naglalarawan sa mga serf?
Ito ang bumubuosa masa na
A. May karapatan at kalayaang bumuo ng pangkat ng tao noong Medieval
Period. Nanatili silang nakatali sa
ril 1, 2014
sariling pamilya ang isang serf. lupang kanilang sinasaka.
B. Malaya nilang mapapa-unlad ang
kanilang pamumuhay at pamilya.
C. Sila ang bumubuo ng masa ng tao noong
Panahong Medieval.
D. Itinuturing na natatanging sektor sa
lipunan ang mga serf.
Nasusuri ang dahilan “Ang madalas na pagsalakay ng mga barbaro B. sa panahon ng
ng pagtatatag ng ay nagbigay ligalig sa mga mamamayan ng kaguluhan, ang mga
sistemang Europe, dahil dito ay hinangad lang lahat ang tao ay naghahangad
Piyudalismo.
pagkakaroon ng proteksyon kaya naitatag ang ng proteksyon
sistemang Piyudalismo”. Ano ang ipinahihiwatig
Ang pagbagsak ng Imperyong
82
ng pahayag? Roma ay nagdulot ng
kaguluhan sa Europe.
A. magulo ang Europe dahil sa Nagkaroon ng malawakang
pagsalakay ng mga barbaro paglusob ng mga tribong
B. sa panahon ng kaguluhan, ang mga barbaro. Dahil dito, ang mga
tao ay naghahangad ng proteksyon tao ay naghangad ng
proteksyon laban sa
C. mahina ang pamahalaan noon kaya
kaguluhan. Naibigay ng
dumami ang mga grupong barbaro sistemang Piyudalismo ang
D. ang sistemang Piyudalismo ay sagot ganitong pangangailangan sa
sa kahirapan sa buhay ng mga tao panahon ng kaguluhan.
Nailalarawan ang Mahalagang pangyayari sa Panahong Medieval
A. Ito ay tumutukoy sa
DRAFT
Kapapahan o Papa ang paglakas ng simbahang Katoliko. Isang tungkulin, panahon ng
bilang mahalagang bahagi nito ang paglakas ng kapangyarihan ng panunungkulan at
bahagi ng simbahang Kapapahan. Alin sa mga sumusunod ang higit
kapangyarihang
Katoliko bilang isang na naglalarawan sa Kapapahan o sa Papa?
institusyon noong A. Ito ay tumutukoy sa tungkulin, panrelihiyon ng Papa
Panahong Medieval. panahon ng panunungkulan at bilang pinuno ng
April 1, 20
kapangyarihang panrelihiyon ng Papa
bilang pinuno ng Simbahang Katoliko.
B. Tumutukoy din ito sa kapangyarihang
Simbahang Katoliko.
14
pulitikal ng Papa bilang pinuno ng
estado ng Vatican.
C. Itinuturing ang Papa bilang Ama ng
mga Kristiyano na siya pa ring tawag
hanggang sa kasalukuyan.
D. Simbolo ang Kapapahan ng malawak
na kapangyarihan ng simbahang
Katoliko noong Panahong Medieval
83
Aralin 1: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa Europe
ALAMIN
DRAFT
Layunin ng bahagi na ito na malaman ng guro ang lawak ng kaalaman at pag-
unawa ng mga mag-aaral tungkol sa paksa. Sa Aralin 1, may dalawang gawain para
sa bahaging ito. Ito ang “Ano ang Gusto Ko?” at I-R-F Chart.
April 1, 2014
1. Ipasagot ang Paunang Pagsusulit. Itala ang iskor ng mag-aaral.
2. Ipasagot ang Gawain 1 – “Ano ang Gusto Ko?”. Talakayin ang sagot ng mag-aaral
sa pamamagitan ng gabay na tanong.
3. Ipasagot ang bahaging “initial” ng Gawain 2 – “I-R-F Chart”. Ipabahagi sa mag-
aaral ang kanilang sagot. Tanggapin ang kanilang sagot at ipaalala na gawing gabay
ang tanong sa susunod na bahagi ng gawain.
4. Pagkatapos ng bahagi ng Alamin, inaasahan na maisasagawa ng guro ang mga
sumusunod:
84
PAUNLARIN
Ang bahaging ito ay may layuning na pagtibayin at palawakin ang mga dating
kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa aralin. Sa bahaging ito makikita ang mga
karagdagang babasahin o teksto na siyang magpapalawak ng kaalaman ng mga
mag-aaral. Magbibigay din ang guro ng mga mapanghamong gawain na
makatutulong upang mapalawak ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa aralin. Bahagi
din ng Paunlarin ang mga pormatibong pagtataya (formative assessment).
Panimulang Gawain
DRAFT
Pagtalakay sa Nilalaman at Pagsagot sa mga Gawain
April 1, 2014
sa pag-usbong ng kabihasnan dito.
85
Inaasahang Sagot
1400 B.C.E. –
tuluyang
1600 – 1100 bumasak ang
B.C.E. – narating Kabihasnang
ng Crete ang Minoan.
tugatog ng
tagumpay.
3100 B.C.E. –
itinatag ang
Kabihasnang
Minoan ni Haring
Minos, isang
maalamat na hari.
Sinalakay ang
Knossos ng
mga di
nakilalang
FT mananalakay na
sumira at
Nakilala ang
nagwasak sa
Knossos bilang
buong
makapangyarihang
pamayanan.
lungsod na
sumakop sa
Kabihasnang Minoan kabuuan ng Crete .
86
Patuloy na pinaunlad Naging palasak
ng mga Mycenean ang ang digmaan.
kanilang kabihasnan. Nahinto ang
Naimpluwensiyahan ito kalakalan at pag-
ng Kabihasnang unlad ng sining.
Minoan dahil sa
pagsakop nila sa
Crete.
Nagsilbing sentro
ng Kabihasnang
Mycenaea ang
isang lugar na
malapit sa
Aegean Sea.
1100 B.C.E.
Sinakop ng mga
Dorian ang
Mycenaea. Ito
ang naging
dahilan ng
1400 B.C.E. –
pagbagsak ng
naging
Kabihasnang
makapangyarihan
Mycenaea.
ang Kabihasnang
Kabihasnang Mycenaea.
Mycenean Sinakop nila ang
isla ng Crete.
Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisaama ito sa
portfolio ng mag-aaral.
87
6. Ipasagot ang Gawain 7 – Paghahambing. Talakayin ang sagot ng mag-aaral sa
tulong ng mga Pamprosesong Tanong.
Sparta Athens
- binigyang-diin ang
- binigyang-diin ang
pilosopiya at edukasyon
pagpapalakas ng katawan
- nakatuon sa pagpapanday
- nakatuon sa pagpapaunlad
ng kaisipan at talino
ng istratehiyang pang-
militar - itinuring na mga
mandirigma
D
-mahuhusay ang mga
- Demokrasya ang
pamahalaan
- Nagdesisyon ang
pinakamahusay na
pamahalaan batay sa
mandirigma
- lungsod-estado sa Greece
- nakabuo ng mataas na antas ng kabihasnan
- nakaimpluwensiya sa pag-unlad ng
Kabihasnang Klasikal ng Greece
Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisasama ang
gawaing ito sa portfolio ng mag-aaral.
7. Ipabasa ang teksto tungkol sa mga digmaan at hamon na kinaharap ng mga Greek.
Ipaalala sa mga mag-aaral na bigyang-pansin ang mga gabay na tanong upang higit
na maunawaan ang kanilang binasa.
88
8. Ipasagot ang Gawain 9 – A-K-B Chart.
Digmaang Digmaang
Graeco-Roman Peloponessian
89
11. Ipasagot ang Gawain 11 – Talahanayan, Punan Mo. Ipabahagi sa mag-aaral ang
kanilang sagot. Gamitin ang mga pamprosesong tanong sa pagtalakay sa gawain.
Paalala: Ang iba pang sagot sa talahanayan ay batay sa natutuhan ng mga mag-aaral
12. Ipagawa ang Gawain 12 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ng
impormasyon tungkol sa paglakas ng Imperyong Macedonia at paghina ng mga
DRAFT
lungsod-estado ng Greece.
April 1, 2014
Ang mga sagot sa
gawaing ito ay batay
sa natutuhan ng
mag-aaral tungkol sa
aralin.
Talakayin ang
gawain gamit ang
mga pamprosesong
tanong
90
14. Ipaliwanag ang mga pangyayari na nagbigay-daan sa paghina ng Imperyong
Macedonia at tuluyang pagbagsak ng Kabihasnang Klasikal ng Greece.
17. Ipagawa ang Gawain 14 – Magbasa at Matuto. Ito ang teksto tungkol sa Rome:
heograpiya, alamat ng pagsisimula, pagtatatag ng Republika, paglawak ng
kapangyarihan, mga namuno, at mga kontribusyon ng Rome sa kabihasnan.
Ipasagot ang mga tanong upang magsilbing gabay sap ag-unawa ng nilalaman ng
tekstong binasa. Maaari ring gumamit ng mga larawan sa pagtalakay.
18. Ipasagot ang Gawain 15 – Lagumin Mo. Ibabatay ng mga mag-aaral ang
DRAFT
kanilang sagot sa chart sa kanilang natutuhan at naunawaan sa talakayan.
Pangyayaring Nagdulot ng
Paglakas ng Rome
Patunay/ Paliwanag
April 1, 2014
Paalala: Ang sagot sa chart na ito ay batay sa pag-unawa ng mag-aaral. Maaari ito
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.
91
19. Ipabasa ang Gawain 16 – Magbasa at Matuto. Ito tekstong naglalaman ng
impormasyon tungkol sa mga naganap na digmaang-sibil sa Rome: sa pamumuno ni
Julius Caesar, sa pamamahala ni Octavian (Augustus), iba pang emperador, at sa
mga salik na nagbigay-daan sa paghina ng Imperyong Roman.
Gamitin ang mga tanong upang magsilbing gabay sap ag-unawa ng nilalaman ng
teksto. Maaari ring gumamit ng mga documentary film, powerpoint presentation,
dramatization, at iba pang angkop na paraan sa paglalahad at pagtalakay ng
nilalaman ng teksto.
D RAFT
pagkaunawa
ng mag-aaral.
April 1, 20 14
Bakit maituturing na Kabihasnang Klasikal ang nabuong Kabihasnan ng mga Roman?
92
21. Ipasagot ang Gawain 18 – Pagsulat ng Sanaysay.
Paalala: Ang sagot sa gawaing ito ay batay sa pagkaunawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum na Understanding.
22. Ipasagot ang Gawain 19 – I-R-F Chart. Pabalikan sa mga mag-aaral ang tanong
na inilahad sa bahagi ng Alamin. Ipasulat ang sagot sa bahaging “Revised”. Ipasuri
ang pangkalahatang sagot ng mag-aaral. Bigyang-pansin ang mga bahagi ng paksa
na hindi nila gaanong nauunawaan. Suriin kung may naganap na pag-unlad sa pag-
unawa nila tungkol sa tanong. .
Sa bahaging ito, mababalikan ang mga tanong at mga bahagi ng aralin na hindi
pa gaanong nauunawaan ng mag-aaral. Magsagawa ng reinforcement, re- teaching o
magbigay ng karagdagang gawain sa mga bahaging hindi malinaw sa mga mag-aaral.
DRAFT
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
April 1, 2014
mapanghamong gawain. Isinasagawa sa bahaging ito ang pagninilay – kung saan
babalikan at susuriin ng mag-aaral ang kanilang kaalaman at pag-unawa, aalamin kung
alin sa mga bahagi ng aralin ang hindi pa gaanong naunawaan, at kung ano ang kanilang
realisasyon. Bukod dito, kailangan din mapatunayan na naunawaan nila ang
aralin sa pamamagitan ng pagsagot sa pangunahing tanong.
23. Higit na mauunawaan ng mag-aaral ang aralin kung kung maiuugnay ito sa
kanilang sariling karanasan at kakayahan. Sa pamamagitan ng Gawain 20 – E-
Postcard, susuriin ang kahalagahan ng mga kontribusyon ng Kabihasnang Klasikal sa
Europe sa kasalukuyan. Upang maging mas kawili-wili ang gawain, ipagamit ang
napiling social networking site upang ipabatid sa iba ang kanilang nagawa.
Mga hakbang:
1. Hatiin ang klase sa mga pangkat.
2. Italaga sa mga nabuong pangkat ang iba’t ibang aspekto kung saan may
mahalagang kontribusyon ang Kabihasnang Klasikal sa Europe. Ang sumusunod na
aspekto ay Pamahalaan, Ekonomiya, Relihiyon, Sining at Kultura, Arkitektura,
Pilosopiya, Siyensiya at Teknolohiya.
93
3. Papipiliin ang bawat pangkat ng isang mahalagang kontribusyon ng Kabihasnang
Greece at Rome.
4. Ipagamit ang napiling kontribusyon sa paggawa ng E-Postcard.
5. Ipakita sa klase ang nagawang E-postcard sa klase at ipa-upload sa napiling social
networking site.
Paalala: Maaaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Understanding
at Product/Performance.
24. Ipasagot ang Gawain 21 – I-R-F Chart. Sa puntong ito, ipasagot sa mga mag-
aaral ang huling bahagi, ang “Final”. Suriin kung nagkaroon ng pagbabago at pag-
unlad tungkol sa kaalaman at pag-unawa ng mag-aaral tungkol sa paksa.
Tiyakin ang pangkalahatang kaalaman at pag-unawa ng klase tungkol sa
paksa. Kung kinakailangan, maaaring balikan ang ilang bahagi ng aralin na hindi
gaanong naunawaan ng karamihan.
DRAFT
Matapos masagot ang Gawain 21, I-R-F Chart, Makikita kung talagang umunlad ang
kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral. Maaaring sa puntong ito, mayroon pang mga
katanungan ang mga mag-aaral. Maaari itong sagutin o kaya ay itanong sa klase upang
maibahagi ng mga kamag-aaral ang kanilang sagot.
April 1, 2014
Bilang panglahat na pahayag, ipabasa sa mag-aaral o ilahad ng guro ang
nilalaman ng Transisyon sa Susunod na Modyul. Hindi na ito kailangan pang
talakayin ng guro subalit maaari niya itong ilahad, gamit ang graphic organizer upang
tumatak sa isipan ng mga mag-aaral ang pangkalahatang ideya ng aralin. Mahalagang
bahagi din ng transisyon ang pag-uugnay ng nakaraang aralin sa mga susunod na
araling tatalakayin sa modyul na ito upang makita ang daloy ng kasaysayan, ang mga
sanhi at epekto ng mga pangyayari, at higit sa lahat, ang kaugnayan ng mga
Kabihasnang Klasikal sa Europe sa pag-unlad ng pandaigdigang
kamalayan.
94
ARALIN 2: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa America,
Africa, at mga Pulo sa Pacific
Mga Kasanayan:
DRAFT
1. Naipaliliwanag ang kaugnayan ng heograpiya sa pag-usbong ng Kabihasnan sa
America.
April 1, 2014
America.
95
ALAMIN
DRAFT
2. Paglalahad ng ang pangunahing tanong kaugnay ng aralin
3. Pagpapaliwanag ng mga sakop at daloy ng aralin
April 1, 2014
PAUNLARIN
Ang bahaging ito ay may layuning pagtibayin at palawakin ang mga dating kaalaman
ng mga mag-aaral ukol sa aralin. Sa bahaging ito, makikita ang mga karagdagang
babasahin o teksto na magpapalawak ng kaalaman ng mga mag- aaral. Magbibigay
din ang guro ng mga mapanghamong gawain na makatutulong upang mapalawak
pa ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa aralin. Bahagi rin ng Paunlarin ang mga
pormatibong pagtataya (formative assessment).
96
organizer na matatagpuan sa Yunit 2. Maaari ring gumamit ng multimedia devices sa
paglalahad ng nilalaman ng teksto.
Mungkahing Sagot:
Pamahalaan Relihiyon
Pinamunuan ng mga halach uinic o Sumasamba sa diyos ngpagtatanim. Nagpagawa ng
tunay na lalaki. Katuwang nila ang pyramid na may templo sa tuktok kung saan isinasagawa
mga pari sa pamamahala. ang pag-aalay ng tao at iba pang produkto.
Ekonomiya Arkitektura
Nagtanim at nakipagkalakalan sa mga Kabilang sa mga likhang arkitektura
DRAFT
karatig lugar. Mais at palay ang
pangunahing pananim.
ang Pyramid of Kukulcan,
at obserbatoryo.
April 1, 2014
dahil
4. Ipagawa ang Gawain 6 – Exit Card. Ito ay isang pormatibong pagtataya. Layunin
nitong masuri kung naunawaan ng mag-aaral ang nakaraang paksa. Kung positibo ang
resulta ng pagtataya maaari nang tumungo ang guro sa susunod na paksa. Subalit
kung hindi, maaaring magbigay ng karagdagang gawain, muling ituro ang ilang paksa
(re-teaching) upang lubusan itong maunawaan ng mga mag-aaral. Hindi dapat maging
batayan ng pagmamarka ang resulta ng pormatibong pagtataya.
97
5. Ipabasa ang Gawain 7 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ng
impormasyon tungkol sa Kabihasnang Aztec. Gamitin ang mapa, mga gabay na
tanong, larawan, at mga graphic organizer na bahagi ng teksto upang mapadali at mas
maging malinaw ang pag-unawa sa teksto. Makagagamit din ng multimedia devices sa
paglalahad nito.
6. Ipagawa ang Gawain 8 – Daloy ng mga Pangyayari. Gawing gabay ang mga
pamprosesong tanong sa pagtalakay at pagpoproseso ng gawain.
Naging maunlad
Mungkahing Sagot:
ang mga Aztec.
Naglunsad rin sila
ng malawakang
kampanyang
pangmilitar at
nasakop ang mga
Itinatag nila ang karatig pook.
Dumating si
DRAFT pamayanan
Tenochtitlan.
Nang
ng
lumaon,
naging sentro ito
Hernando
at ang
Espanyol
1519.
Cortes
mga
noong
pril 1, 20
ng kalakalan.
Unti-unting
Nagkaroon ng
A
nagtungo ang mga
nomadikong Aztec
sa Lambak ng
Mexico upang
manirahan doon.
14 epidemya na kumitil sa
maraming
Inagaw
Espanyol
ng
buhay.
pamumuno sa mga
Aztec.
mga
ang
99
10. Ipagawa ang Gawain 12 – Sino Sila? Atasan ang mga mag-aaral na ilahad ang
kanilang sagot sa klase.
Makabagong
teknolohiyang pandigma
ng mga Espanyol. Ang
mga mananakop na
DRAFT
Tunggalian tungkol
sa pamumuno at
kawalang
kapanatagan
mga nasakop na
sa
Espanyol
pinamunuan
Francisco Pizarro
ay
ni
April 1, 2014
bagong teritoryo
100
12. Ipagawa ang Gawain 14 – MAPAsuri. Ipasagot sa mag-aaral ang mga gabay na
tanong na may kaugnayan sa mapa.
AZTEC
INCA
DRAFT
April 1, 2014
Maituturing na Kabihasnang Klasikal ang naitatag ng mga
Maya, Aztec, at Inca dahil
Paalala: Ang sagot sa bahagi na ito ay batay sa pag-unawa ng mag-aaral sa mga paksang tinalakay.
101
14. Ipagawa ang Gawain 16 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ng
impormasyon tungkol sa heograpiya ng Africa. Mahalagang maipaunawa ang
kaugnayan ng heograpiya ng Africa sa pag-usbong ng mga kaharian at imperyo sa
iba’t ibang bahagi nito.
Mungkahing Sagot:
Rainforest
Uri ng kagubatan kung saan
sagana ang ulan at ang puno
ay malalaki, matataas, at may
mayabong na dahon
DRAFT Savanna
Oasis
Lugar sa disyerto kung saan
namay matabang lupa at
tubig na kayang bumuhay
ng halaman at hayop
Paalala: Maaring bigyan ng marka ang gawaing ito at mairekord sa kolum ng Knowledge.
102
16. Ipabasa ang Gawain 18 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ng
mahahalagang pangyayari, paglalarawan sa pamahalaan, ekonomiya, relihiyon, at
kontribusyon ng mga imperyong Ghana, Mali, at Songhai. Gamitin ang mga mapa,
larawan, graphic organizer na makikita sa teksto upang higit na maunawaan ng mag-
aaral ang nilalaman nito. Maaari ring gumamit ng mga multimedia devices sa
pagtalakay ng nilalaman ng teksto.
Mungkahing Sagot:
Songhai Mali
103
19. Ipagawa ang Gawain 21 – KKK (Kaugnayan ng Kabihasnan sa Kasalukuyan).
Maaring hatiin ang klase sa tatlong pangkat sa pagsagot ng gawaing ito.
Mungkahing Sagot:
DRAFT .
April 1, 2014
Paalala: Ang sagot ng mag-aaral sa bahaging ito ng gawain ay batay sa kaniyang
naunawaan tungkol sa paksa.
20. Ipabasa ang Gawain 22 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ng
mga impormasyon tungkol sa Migrasyong Austronesian, heograpiya, paraan ng
pamumuhay, kultura, pagkakatulad at pagkakaiba ng mga Pulo sa Pacific. Gamitin
ang mga larawan, mapa, at graphic organizer na makikita sa teksto sa pagtalakay sa
paksa.
104
21. Ipagawa ang Gawain 23 – Pagsagot sa Chart. Muli, maaaring hatiin ang klase
sa tatlong pangkat:
Pangkat 1 – Polynesia
Pangkat 2 – Micronesia
Pangkat 3 – Melanesia
Mungkahing sagot:
DRAFT
22. Ipagawa ang Gawain 24 – Anong Konek? Maaring hatiin ang klase sa limang
pangkat. Bigyan sila ng laya na suriin kung aling bahagi ng kulturang Pilipino ang may
kaugnayan o pagkakahawig sa kultura ng mga mamamayang naninirahan sa mga Pulo
sa Pacific. Maaaring gumamit ng powerpoint presentation sa paglalahad ng
April 1, 2014
isinagawang pananaliksik.
Paalala: Maaaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Understanding.
23. Ipagawa ang gawain 25 – ang Aking Paglalakbay. Sa puntong ito, pasagutan
ang bahaging “Kalagitnaan”. Suriin kung nagkaroon ng pagbabago sa pag-unawa ng
mag-aaral. Umunlad ba ang kanilang kaalaman at pag-unawa? Nasagot ba ng
maayos ang tanong kung ihahambing sa kanilang sagot sa bahagi ng Alamin? Ito ay
magsisillbing gabay sa guro upang matiyak na naunawaan na ng mag-aaral ang
paksa o kung kailangan pang balikan ang ilang bahagi ng aralin.
Sa bahaging ito, maaaring balikan ang mga tanong at mga bahagi ng aralin na
hindi pa gaanong nauunawaan ng mag-aaral. Magsagawa ng reinforcement, re-
teaching o magbigay ng karagdagang gawain sa mga bahagi ng paksa na hindi
malinaw sa mag-aaral
105
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
DRAFT
Mga hakbang:
1. Hatiin ang klase sa siyam na pangkat. (Isang pangkat sa bawat kabihasnang
klasikal mula sa America, Africa, at mga Pulo sa Pacific)
2. Ipaliwanag sa pangkat ang mga hakbang at paalala sa paggawa ng pamphlet.
April 1, 2014
3. Ang bawat pangkat ay pipili ng isang mahalagang kontribusyon ng Kabihasnang
Klasikal na naitalaga sa kanilang paksa.
4. Ang napiling kontribusyon ang gagamitin sa paggawa pamphlet.
5. Bibigyang-diin sa gawaing ito ang nilalaman ng adbokasiya ng pangkat.
6. Ipalahad sa klase ang nabuong pamphlet ng bawat pangkat.
Paalala: Maaaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Understanding
at Product/Performance.
25. Ipasagot ang Gawain 27 – Ang Aking Paglalakbay. Sa puntong ito ay sasagutan
ng mag-aaral ang bahaging “ Katapusan”. Suriin kung nagkaroon ng pagbabago at
pag-unlad sa kaalaman at pag-unawa ng mag-aaral tungkol sa paksa.
Mahalagang mabatid ng guro ang pangkalahatang kaalaman at pag-unawa ng
klase tungkol sa paksa. Kung kinakailangan, maaari balikan ang ilang bahagi ng
aralin na hindi gaanong naunawaan ng karamihan.
106
Matapos masagot ang Gawain 27, “Ang Aking Paglalakbay”, makikita ng guro kung
umunlad ang kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral. Kung sa puntong ito ay mayroon
pang mga katanungan, maaari itong sagutin ng guro o kaya ay itanong sa klase upang ibahagi
ng ibang kamag-aaral ang kanilang sagot.
DRAFT
ng transisyon ang pag-uugnay ng nakaraang aralin sa mga susunod na araling
tatalakayin sa modyul na ito upang makita ng mag-aaral ang daloy ng kasaysayan,
mga sanhi at epekto ng mga pangyayari, at higit sa lahat, ang kaugnayan ng mga
Kabihasnang Klasikal sa America, Africa, at Pulo sa Pacific sa pag-unlad ng
April 1, 2014
pandaigdigang kamalayan.
107
ARALIN 3: Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-usbong
ng Europe sa Panahong Medieval
ALAMIN
DRAFT
mag-aaral tungkol sa paksa. Mayroong dlawang gawain para sa bahagi ng Alamin. Ito ang
“Photo-suri” at “Ano sa Tingin Mo”.
April 1, 2014
1. Pagtukoy ng mga kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa aralin.
2. Paglalahad ng pangunahing tanong kaugnay ng aralin.
3. Pagpapaliwanag ng mga sakop at daloy ng aralin.
108
PAUNLARIN
Ang bahagi ng Paunlarin ay kinapapalooban ng mga tekstong
babasahin at susuriin ng mga mag-aaral, at magbibigay-daan sa
pagkaunawa sa paksa na makatutulong upang magampanan ang
inihandang gawain sa huling bahagi ng modyul. May mga gawain ding
maghahanda at magtataya sa kaalaman ng mga mag-aaral.
Panimulang Gawain
DRAFT
PAGBAGSAK NG IMPERYONG ROMANO
Kakulangan
ng mga
Tapat at
May
kakayahang
Pinuno
April 1, 2014
Paglubha
ng Krisis
Pangka-
buhayan
Paghina
ng
Hukbong
Romano
Pagkawala
ng
Katuturan
ng
Pagkamam
a-mayang
Romano
Pagbaba
ng
Moralidad
ng mga
Romano
Pagsalakay
ng mga
Barbaro
109
Bago tuluyang pag-aralan ang bahaging ito, hayaang tunghayan ng mga mag-
aaral ang diagram na nagpapakita ng mga paksang bibigyang-diin.
DRAFT
Bilang Isang Institusyon usbong ng mga Bayan
sa Gitnang Panahon at Lungsod
http://mrgrayhistory.wikispaces.com/file/view/L_Middle_Ages_-
_Pope_Apology.jpg/244152229/293x372/L_Middle_Ages_-_Pope_Apology.jpg
http://images2.wikia.nocookie.net/ cb20101006230145/deadliestfiction/images/b/b1/Charlemagne.jpg
http://ts2.mm.bing.net/th?id=H.4513801360115517&pid=15.1
http://crabberworldhistory.wikispaces.com/file/view/high_middle_agesjpg/180280913/high_middle_ages.jpg
April 1, 2014
Pagtalakay sa Nilalaman at Pagsagot sa mga Gawain
2. Ipagawa ang Gawain 5- “Punan ang Talahanayan”. Maaaring hatiin ang klase sa
pangkat sa paggawa ng gawaing ito.
110
3. Ipasagot ang Gawain 6- “Tatlo- Dalawa- Isa ( 3-2-1 Chart )”. Hayaang punan ang
tsart ng kaukulang sagot.
DRAFT
1
April 1, 2014
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.
111
Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-
usbong ng Europe sa Panahong Medieval
DRAFT
ng paglakas ng simbahang
Katoliko sa pagpapalaganap ng
pandaigdigang kamalayan?
April 1, 2014
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.
112
5. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto sa Gawain 8- “ Basa- Suri”. Tumutukoy
ang teksto sa pagkabuo at paglakas ng Holy Roman Empire. Maari itong gawing
takdang-aralin upang mainhanda ang mga mag-aaral sa pagtalakay ng aralin.
Pinag-isa ni
Clovis ang
mga tribong
Franks at
sinalakay
ang mga
Romano.
481
DRAFT
500 600 700 800
April 1, 2014
7. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 10- “ Sa Madaling Salita”.
Atasan ang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay na
sasagot sa tanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat ng
gawain sa Paularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon sa
bawat aralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ng
pangkalahatang kongklusyon.)
113
Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-usbong ng
Europe sa Panahong Medieval
DRAFT
April 1, 2014
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.
114
8. Ipagawa ang Gawain 11- Basa- Suri. Ito ang tekstong naglalaman ng impormasyon
tungkol sa paglulunsad ng mga Krusada.
9. Ipagwa ang Gawain 12- “History Frame”. Ito ay isang pangkatang gawain. Aatasan ang
bawat pangkat ng isang bahagi ng gawain upang mabuo ang “History Frame”.
“History Frame:
DRAFT
April 1, 2014
Kinahinatnan/ Resulta
Mahahalagang Pangyayari
Aral na Natutuhan
Pagkatapos ang talakayan sa pangkat, ibahagi ang output sa klase at taalakayin ang
mga pamprosesong tanong upang lallong mapalalim ang pagkaunawa ng mga mag-
aaral sa paksa.
115
Ano ang Krusada?
11. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 14- “ Sa Madaling Salita”.
Atasan ang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay na
sasagot sa tanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat ng
gawain sa Paularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon sa
bawat aralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ng
DRAFT
pangkalahatang kongklusyon.)
April 1, 2014
Paano nakatulong ang Paano nakatulong ang
Paano nakatulong ang
paglakas ng simbahang pagkakatatag ng “Holy
paglulunsad ng mga
Katoliko sa pag-usbong Roman empire”sa pag-
Krusada sa pag-usbong
ng Europe sa Panahong usbong ng Europe sa
ng Europe sa
Medieval? Panahong Medieval?
Panahong Medieval?
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.
116
Tutukuyin naman ng bahaging ito ang paksa tungkol
sa “Ang Buhay sa Europe Noong Gitnang Panahon:
Piyudalismo, Manorialismo, at ang pag-usbong ng mga
bayan at lungsod. Kung sapat na ang kaalaman ng mga mag-
aaral sa mga naunang paksa, maaari ng simulant ang
pagtalakay dito.
12. Ipagwa ang Gawain 15- “Comic-Suri”. Ipaalala sa mga mag-aaral ang pagsagot
sa mga tanong bilang gabay sa pag-susuri ng komik istrip.
13. Ipagawa ang Gawain 16- “Basa-Suri”. Ito ang tekstong naglalaman ng
impormsyon tungkol sa Sistemang Piyudalismo at Manoryalismo. Upang mapalalim
pa ang pagkaunawa sa mga teksto, atasin din ang mga mag-aaral na sagutin ang
mga tanong at gampanan ang mga gawaing nakalaan. Maaaring hatiin ang mga
mag-aaral sa iba’t ibang pangkat upang magawa ang mga ito.
DRAFT
14. Ipasagot ang Gawain 17- “Alam Ko Na”.
April 1, 2014
1. Ano ang Piyudalismo?
15. Ipagwa ang Gawain 18- Basa- Suri. Naglalaman ito ng mga mahahalagang
impormasyon tungkol sa “Manorialismo”.
117
Minabuti ng manunulat na matalakay muna ang kabuuang konsepto ng Piyudalismo
bago talakayin ang Manorialismo, upang makita ng mga mag-aaral ang kaugnayan ng
dalawang mahalagang konsepto sa kasaysayan. Nararapat na maunawaan ng mga mag- aaral
na ang Piyudalismo ay isang sosyo-kultural na aspekto ng lipunan. Nakaugat ito sa
katotohanang dahil sa paghina ng Holy Roman Empire, kailangang bumuo ng mekanismo ng
pagtatanggol sa mga mamamayan at kanilang lupain. Nasa kamay ng mga panginoong
maylupa ang kapangyarihan. Ang mga panginoong maylupang ito ay bumuo ng mga
hukbong magtatanggol sa kanila. Naging takbuhan din sila ng mga mamamayan na ang
kapalit ng proteksyon ay paglilingkod. Sa kabilang dako, ang Manorialismo ay pang-
ekonomiyang aspekto ng Piyudalismo. Sistema ito na gumagabay sa ugnayang panlipunan
sa manor at ang paraan ng pagsasaka na pangunahing hanapbuhay ng mga tao sa manor.
16. Ipagawa ang Gawain 19- “Photo- Suri 2”. Magbibigay ito ng karagdagang
kaalaman tungkol sa paksa sa pamamagitan ng pagsusuri ng larawan. Ipaalala sa mga
mag-aaral na mahalagang bigyang-pansin ang mga katanungan bilang gabay sa
pagsusuri
Ano ang ipinapahiwatig ng
kastilyo sa gitna ng manor?
Ipaliwanag.
DRAFT
April 1, 2014 Ano ang pangunahing
ikinabubuhay sa isang
manor?
118
17. Ipagawa ang Gawain 20- “ Basahin Natin”. Pangkatan ang gagawing pagsusuri
sa mga teksto sa bahaging ito. Aatasan din ang bawat pangkat na sagutin ang mga
katanungan sa bawat kahon.
Pag-unlad ng kalakalan
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.
19. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 22- “ Sa Madaling Salita”.
Atasan ang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay na
sasagot sa tanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat ng
gawain sa Paularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon sa
bawat aralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ng
pangkalahatang kongklusyon).
119
Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-
usbong ng Europe sa Panahong Medieval.
D RAFT
0
April 1, 2 14
Ano ang kahalagahan ng pag-usbong ng Europe sa pagpapalaganap ng
pandaigdigang kamalayan?
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Understanding.
119
20. Ipasagot ang Gawain 23- “Ano sa Tingin Mo”. Pabalikan sa mga mag-aaral
ang mga pahayag na inilahad sa Alamin. Atasan ang mga mag-aaral na sagutin
ang kolum na “Matapos ang Talakayan”. Suriin ang pangkalahatang sagot ng
mga mag-aaral. Bigyang-pansin ang mga bahagi ng paksa na hindi gaanong
nauunawaan. Suriin kung may naganap nap ag-unlad sa pag-unawa tungkol sa
mga pahayag.
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
DRAFT
mag-aaaral ang mga epekto at kontribusyon ng ilang mahahalagang pangyayari
sa Europe sa pagpapalaganap ng pandaigdigang kamalayan.
21. Ipagawa ang Gawain 24- “Bumuo at Matuto”. Maaaring hatiin ang klase sa
pangkat at atasan ang bawat pangakt na punan ang talahanayan. Kung maaari,
April 1, 2014
hayaan ang mga mag-aaral na gumawa ng powerpoint presentation at ilalahad
sa klase ang output ng bawt grupo.
120
Mga Pangyayaring Nagbigay-daan
sa Pag-usbong ng Europe sa
Panahong Medieval
DRAFT
Ang Paglakas ng
Simbahang Katoliko
Ang Buhay sa
1
Ang Holy Roman Ang Paglunsad Europe Noong
Bilang Isang
Institusyon sa Empire ng mga Krusada Gitnang
Gitnang Panahon Panahon
April , 2014
Kontribusyon Kontribusyon Kontribusyon Kontribusyon
121
22. Ipagawa ang Gawain 25- “Makasaysayang Paglalakbay”. Gabayan ang
mga mag-aaral na sagutin ang graphic organizer at ipaalala na matataya sa
gawaing ito ang kanilang pagkaunawa sa mga paksang tinalakay.
Pag-unlad ng
Pangdaigdigang
Kamalayan
DRAFT
Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong
bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Understanding.
April 1, 2014
ILIPAT/ISABUHAY
122
23. Ipagawa ang Gawain 25- “Video-Kasaysayan”. Bigyang-diin ang mga
pamantayan sa paggawa ng proyektong ito.
DRAFT
Audience Mga kapwa mag-aaral
Product/Performance Video
123
PAMANTAYAN 4 3 2 1
NAPAKAHUSAY MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMULA
Pagsusuri sa Komprehensibo at napakahusay ng Naipakita ang mahusay na Hindi gaanong mahusay na Hindi naipakita ang
Pag-unlad ng pagsusuri sa pag-unlad ng pagsusuri sa pag-unlad ng pagsusuri ang pag-unlad ng mahusay na pagsusuri sa
Pandaigdigang Pandaigdigang Kamalayan sa Pandaigdigang Kamalayan sa Pandaigdigang Kamalayan sa pag-unlad ng
Kamalayan pamamagitan ng paguugnay-ugnay ng pamamagitan ng pag-uugnay- pamamagitan ng pag-uugnay- Pandaigdigang Kamalayan
mga salik at epekto ng iba’t ibang ugnay ng mga salik at epekto ng ugnay ng mga salik at epekto ng sa pamamagitan ng pag-
pangyayari. iba’t ibang pangyayari. iba’t ibang pangyayari. uugnay-ugnay ng mga
salik at epekto ng iba’t
ibang pangyayari.
Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang mga Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang Ibinatay lamang ang saligan ng Walang batayang
Pinaghalawan ng kaalaman tulad ng mga aklat, mga impormasyon bagamat impormasyon sa batayang aklat. pinagkunan at ang mga
Datos pahayagan, video clips, interview, radio limitado lamang. impormasyon ay gawa-
at iba pa. gawa lamang
Kaalaman sa Lubos na nauunawaan ang mga paksa. Nauunawaan ang paksa. Ang Hindi gaanong maunawaan ang Hindi maunawaan ang
DRAFT
Paksa Ang mga panguhaning kaalaman ay mga pangunahing kaalaman ay paksa. Hindi lahat ng paksa. Ang mga
nailahad at naibigay ang kahalagahan. nailahad ngunit di-wasto ang ilan. pangunahing kaalaman ay pangunahing kaalaman ay
Wasto at magkakaugnay ang mga May ilang impormasyong hindi nailahad. May mga maling hindi nailahad at
impormasyon sa kabuuan. maliwanag ang pagkakalahad. impormasyon at hindi naiugnay natalakay. Walang
ang mga ito sa kabuuang paksa. kaugnayan ang mga
pangunahing
impormasyon sa
kabuuang gawain.
Ap ril 1, 2014
Organisasyon Organisado ang mga paksa at maayos Organisado ang m ga paksa sa W alang gaanonginteraksyon at Di organisado ang paksa.
ang presentasyon ng gawain. Ang kabuuan at maayos ugnayan sa mga kasapi. Walang Malinaw na walang
pinagsama-samang ideya ay malinaw angpresentasyon ngunit di malinaw na presentasyon ng mga preparasyon ang paksa.
na naipahayag at natalakay gamit ang masyadong nagamit nang maayos paksa. May powerpoint
mga makabuluhang powerpoint ang powerpoint presentation. presentation ngunit hindi nagamit
presentation. at nagsilbi lamang na palamuti sa
pisara.
Malikhain ang nagawang video. Bukod Malikhain ang nabuong video.. Hindi gaanong malikhain ang Hindi malikhain ang
Pagkamalikhain sa props at costume ay gumamit ng iba’t Gumamit ng mga props at video. Gumamit ng mga props at ipinakitang video. Kulang
ibang teknolohiya tulad ng sound effects, costume ang mga gumanap costume subalit hindi gaanong sa mga props at costume
at digital visual effects upang maging angkop sa ginawa. upang maging
makatotohanan ang senaryo. makatotohanan ang
senaryo.
125
24. Kung hindi posible ang paggawa ng isang video-kasaysayan, maaaring
ipagawa ang susunod na gawain.
DRAFT
Greece. Sa kasalukuyan hindi napagtutuunan ng pansin ang
pangangalaga sa nasabing
mag-aaral na miyembro pamana.
ng isang Dahil ditto, ikaw
organisasyong may bilang isang
adbokasiyang
mapangalagaan ang mga pamanang Klasikala t Transisyunal na
Panahon ay susulat sa pinuno ng UNESCO upang mapagtuunan ng
pansin ang pangnglaga sa Parthenon.
April 1, 2014
Product/
Performance Letter of appeal
Transisyon sa susunod na Modyul
DRAFT
April 1, 2014
Post- Assessment Matrix
Nasusuri ang Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang B. Ang Greece ay nasa
kaugnayan ng lungsod-estado. na malaya sa isa’t isa at may timog na dulo ng Balkan
heograpiya sa sariling pamahalaan. Alin sa mga sumusunod Peninsula sa Silangan ng
pagkakatatag ng mga ang dahilan ng pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na Europe na isang mabundok
lungsod-estado ng lungsod-estado sa sinauanang Greece? na lugar.
sinaunang Greece. A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang
mamamayan ng Greece na naging dahilan ng
pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado.
B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan
Peninsula sa Silangan ng Europe na isang
mabundok na lugar.
C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na
naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming
mangangalakal sa bawat lungsod-estado.
D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece n a
naging dahilan ng iba’t ibang kabihasnang
umusbong dito.
Nasusuri ang mga Suriin ang sumusunod na timeline tungkol sa
kaganapan sa mga Kabihasnan sa America.
DRAFT
kabihasnang Klasikal
ng America Mga Kabihasnan sa America
April 1, 2014
500 B.C.E. C.E. C.E. C.E.
A. Kabihasnang Olmec
B. Kabihasnang Maya
C. Kabihasnang Aztec
D. Kabihasnang Inca
128
Nasusuri ang buhay Para sa bilang na ito, suriin ang kasunod na B. Pagsasaka
sa Europe noong larawan:
Panahong Medieval:,
Piyudalismo,
Manorialismo, ang
Pag-usbong ng mga
Bagong Bayan at
Lungsod
DRAFT
Batay sa larawan, ano ang pangunahing
A. Pakikipagkalakalan
B. Pagsasaka
C. Paglilingkod sa may-ari ng lupa
D. Paggawa ng iba’t ibang kasangkapan
129
Nasusuri ang buhay Para sa bilang na ito, suriin ang graph sa ibaba:
sa Europe noong
Panahong Medieval:, C. 800, 1000, at 1500 C.E.
Piyudalismo, 4
Manorialismo, ang
Pag-usbong ng mga 4
Bagong Bayan at
Lungsod 3
Bilang ng populasyon sa
3
D AFT
R 2
1
5
Ap il 1, 2014
1
r
20 40 60 80 100 120
131
Process/ Nasusuri ang iba’t Suriin ang kasunod na larawan:
Skills ibang aspekto ng
Kabihasnang Klasikal
ng Greece
132
Suriin ang sumusunod na pahayag: A. Ang kapangyarihan ay
nasa kamay ng lahat ng
“ Our constitution is called a democracy because mamamayan hindi lamang
power is in the hands not of a minority but of the ng iilan.
whole people. When it is a question of settling
private disputes, everyone is equal before the
law;…”
- PERICLES
Funeral Oration
DRAFT A
. ng kapangyarihan ay nasa kamay ng lahat
ng mamamayan hindi lamang ng iilan.
A
B
. ng pagpapatupad ng batas ay batay sa
kalagayan ng tao sa lipunan.
133
at pagbagsak ng
Imperyong Romano).
A. Ipinakikita ng larawan
ang alamat kung paano
nagsisimula ng Rome
DRAFT
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6
a/She-wolf_suckles_Romulus_and_Remus.jpg
April 1, 201 4
paano nagsimula ng Rome.
B
A
. ng larawan ay simbolo ng diyos na
sinasamba ng mga Roman.
C
M
. alikhain ang ambag ng mga Roman sa
sining.
D
N
. agmula ang mga Roman sa isang
makapangyarihang lobo.
134
B. pakikipagkalakalan
C. pangangaso
D. pangingisda
Nasusuri ang mga “Ang mga tagapagmana ni Charlemagne ay .C. Upang mapanatili ang
kaganapang kulang sa mga katangian ng pamumuno na kaayusan at pagsunod sa
nagbigay-daan sa kailangan upang mapanatili ang batas at batas, kailangang
pagkakabuo ng “Holy kaayusan sa Kanlurang Europe”. Ano ang magkaroon ng maayos na
Roman Empire”. mahihinuha sa pahayag? pinuno.
A. Ang mahinang pamumuno ay karaniwang
nangyayari sa kasaysayan.
RAFT
tagapagmana ang imperyong pinalakas ni
B. Nangangailangan ng maayos na
Charlemagne.
C. Upang mapanatili ang kaayusan at pagsunod
sa batas, kailangang magkaroon ng maayos na
1
pinuno.
D. Nagwakas ang imperyo ni Charlemagne sa
Ap ril 1, 20
kanyang pagkamatay.
Nasusuri ang uri ng Tunghayanat suriin ang diagram ukol sa uring lipunang Piyudal.
tao sa sistemang panlipunan noong panahon ng Piyudalismo. uring panlipunan ang
Piyudalismo
lord
vassal
serf
135
Ano ang mahihinuha sa diagram?
A. Maraming mamamayan sa Europe noong
panahon ng Piyudalismo.
B. Binubuo ng iba’t ibang uring panlipunan ang
lipunang Piyudal.
C. Makapangyarihan ang lahat ng tao sa
lipunan.
D. Ang maharlika ang kinikilalang pinuno ng
lipunang Piyudal.
DRAFT
sistemang tao ay naghahangad
Piyudalismo. ng proteksyon
Ap 14
dahil dito ay hinangad lang lahat ang
Understanding Nasusuri ang Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang B. Ang Greece ay nasa
136
kaugnayan ng lungsod-estado. bawat lungsod-estado ay timog na dulo ng Balkan
heograpiya sa malaya sa isa’t isa at may sariling pamahalaan. Peninsula sa Silangan ng
pagkakatatag ng mga Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng Europe na isang mabundok
lungsod-estado ng pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod- na lugar.
137
sinaunang Greece. estado sa sinauanang Greece?
A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang
mamamayan ng Greece na naging dahilan ng
pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado.
B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan
Peninsula sa Silangan ng Europe na isang
mabundok na lugar.
C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na
naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming
mangangalakal sa bawat lungsod-estado.
D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece na
naging dahilan ng iba’t ibang kabihasang
DRAFT
umusbong dito.
Nasusuri ang mga Ang kabihasnang Minoan ay nabuo sa Crete na D. pakikipagkalakalan
salik sa pag-unlad ng napaliligiran ng tubig at may istratehikong
kabihasnang Minoan lokasyon. Ano ang pangunahing gawaing
at Mycenaean pangkabuhayan ng kabihasnan na naging dahilan
ng kaunlaran nito?
April 1, 2014
Naipaliliwanag kung
A. pagsasaka
B. pagmimina
C. pagtatanim
D. pakikipagkalakalan
Ang Rome ay naging isang makapangyarihang C. Nakontrol ng Rome ang
bakit naging lungsod. Natalo nito ang mga kolonyang Greek sa Mediterrenean
makapangyarihan ang timog. Maituturing na isa pang mahalagang
Rome sa tagumpay nito ang laban sa Carthage. Ano ang
Mediterrenean. kahalagahan ng tagumpay ng Rome sa digmaang
Punic laban sa Carthage?
A. Lumawak ang teritoryo ng Rome.
B. Naging makapangyarihan ang Rome sa Italy
C. Nakontrol ng Rome ang Mediterrenean.
D. Maraming sundalo at mamamayan ng Rome
ang umunlad ang buhay.
138
Nasusuri ang mga Sentro ng bawat lungsod ng kabihasnang Maya C. Sentro ng bawat lungsod-
kaganapan sa ang isang piramide na ang itaas na bahagi ay estado ng kabihasnang Maya
kabihasnang klasikal dambana para sa diyos. Ano ang ipinahihiwatig ang pagpapahalaga sa
ng America. nito? relihiyon.
A. Binubuo ng lungsod-estado ang kabihasnang
Maya.
B. May kaayusang panlipunan ang bawat
lungsod-estado ng kabihasnang Maya.
C. Sentro ng bawat lungsod-estado ng
DRAFT
Naipaliliwanag
kabihasnang Maya ang pagpapahalaga sa
relihiyon.
D. Maunlad at mapayapa ang bawat lungsod-
estado ng kabihasnang Maya.
ang Sa panahon ng paghahari ni Mansa Musa, ang
mga kaganapan sa Gao, Timbuktu, at Djenne ay naging sentro ng
A. Pinahahalagahan ni Mansa
Musa ang
mga klasikal na karunungan at pananampalataya. Ano ang karunungan.
kabihasnan sa Africa mahihinuha batay dito?
(Mali at Songhai). A. Pinahahalagahan ni Mansa Musa ang
139
Lupain” sa kamay ng mga Seljuk Turks
B. sabik sa mapanganib na pakikipagsapalaran
ang mga Europeo
C. nais nilang takas an ang mga responsibilidad
sa kanilang lugar
D. malaking halaga ang kapalit ng pagsali ng
mga Europeo sa Krusada
Nasusuri ang buhay Ang Piyudalismo ay isang sistemang sosyo- D. Magkaloob ng serbisyong
sa Europe noong pulitikal na nakabatay sa pagmamay-ari ng lupa. pangmilitar sa lord.
Gitnang Panahon: Kinapapalooban ito ng kumplikadong relasyon
Manorialismo,
ng vassal at lord. Alin sa mga sumusunod ang
DRA FT
Piyudalismo, ang pag-
usbong ng mga pangunahing tungkulin ng vassal sa lord?
bagong bayan at
lungsod. A. Maghanap ng pantubos kung mabihag ang
ri l 1, 20
lord
lord..
B. Maghanap ng mapapangasawa ng anak ng
Ap
Nasusuri ang buhay
14C. Maghanda ng seremonya sa pagiging knight
ng lord.
D. Magkaloob ng serbisyong pangmilitar sa lord.
Ang pagtuklas ng bagong pamamaraan ng A. Dumami ang bilang ng
sa Europe noong pagsasaka ay nagdulot ng pagdaragdag ng populasyon.
Gitnang Panahon: produksyon ng pagkain. Ano ang epekto nito sa
Manorialismo,
populasyon?
Piyudalismo, ang pag-
usbong ng mga A. Dumami ang bilang ng populasyon.
bagong bayan at
B. Maraming umunlad ang pamumuhay.
lungsod.
C. Maraming mamamayan ang nagkasakit.
D. Umunlad ang mga pamayanan at lungsod.
140
DRAFT
April 1, 2014
141
MODYUL 3: ANG PAG-USBONG NG MAKABAGONG DAIGDIG:
ANG TRANSPORMASYON TUNGO SA PAGBUO NG
PANDAIGDIGANG KAMALAYAN
PANIMULA
DRAFT
transpormasyon sa makabagong panahon ng mga bansa at rehiyon sa
daigdig tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan.
April 1, 2014
sa daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, Politika at
ekonomiya tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan.
Aralin 3: Pagkamulat
140
Sa Modyul na ito, inaasahang matututunan ng mga mag-aaral ang mga
sumusunod:
DRAFT
bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy,
renaissance, simbahang katoliko at repormasyon
April 1, 2014
merkantilismo, national monarchy, renaissance,
simbahang katoliko at repormasyon sa pag-unlad ng
daigdig
141
Siyentipiko, Pangkaisipan, at Industriyal
DRAFT
o Naihahambing ang mga dahilan at bunga ng
Rebolusyong Pranses at Amerikano
April 1, 2014
Naipahahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng
konsepto ng Nasyonalismo sa Europe at iba’t ibang bahagi
ng daigdig
142
Panimulang Gawain
ALAMIN:
DRAFT
ng Europe. Bibigyang-diin ang mga salik na nagbigay-daan sa panunumbalik ng lakas
ng Europe. Ang mga koneptong Bourgeoisie, Merkantilismo, National Monarchy,
Renaissance at Repormasyon ay pagtutuunan ng pagtuklas sa araling ito. Sisikapin
ding masagot ang mga katanungang may kaugnayan sa bahaging ginampanan ng
paglakas ng Europe sa transpormasyon ng daigdig. Bilang guro, ihanda ang mga
mag-aaral sa pagtupad at pagsasagwa ng mga gawain sa
April 1, 2014
aralin.
Panuto:
1. Ipahanap at pabilugan sa puzzle box ang mga terminong tinutukoy sa
direksyong pahalang at pababa. Gamitin ang una at huling letra ng salita
upang maging gabay sa paghahanap.
2. Ipakumpleto rin ang mga salita sa ilalim ng puzzle box.
3. Ipaalala sa mga mag-aaral na hindi inaasahang mahahanap ang lahat ng
mga salita na may kaugnayan sa aralin. Hikayatin sila na magbigay ng
sariling pagkaunawa tungkol sa mga salitang nahanap.
143
A L A M E R K A N T I L I S M O
D I M B S E T N A T S E T O R P
V S I O L P R O T S E T O R P R
C O K A T O L I K O W H P S E I
E M D K E R A L S E A R L K E S
T S K U Y M T T A P T K N G P R
N I R S F A G U M O Y A S O O U
M N L W C S B S N R B N C T R K
P A T P L Y A S H R E O P Y U G
E M Y M B O U R G E O I S I E A
R U L R E N A I S S A N C E S P
Y H C R A N O M L A N O I T A N
DRAFT
6. M O Sistemang ekonomiko na nakabatay sa konseptong ang yaman ng
bansa ay nasa dami ng ginto at pilak
7. N L Dahil sa pagkatatag nito ay muling lumakas ang kapangyarihan ng
M Y hari
8. P E Mga tumutol o sumalungat sa Katolisismong Romano
9. R E Nangangahulugan itong “muling pagsilang”
10. R N Krisis sa relihiyon na ang mga bansang Katoliko ay yumakap
sa ibang relihiyon
April 1, 2014
Mga Salitang Hahanapin:
1. BANKER
2. BOURGEOISIE
3. EUROPE
6. MERKANTILISMO
7. NATIONAL MONARCHY
8. PROTESTANTE
4. HUMANISMO 9. RENAISSANCE
5. KATOLIKO 10. REPORMASYON
Matapos matukoy ng mga mag-aaral ang mga salitang may kaugnayan sa aralin,
hikayatin silang bumuo ng konsepto na maiuugnay sa paglakas ng Europe sa
tulong ng mga salitang kanilang nahanap. Isulat ito sa rectangle callout. Para sa
higit na pag-unawa sa bahaging ito ng aralin, gamitin ang mga pamprosesong
tanong.
144
Halimbawa ng konseptong maaaring
mabuo:
Ang BOURGEOISIE,
MERKANTILISMO, NATIONAL
MONARCHY, RENAISSANCE,
REPORMASYON ay mga salik na
nagpalakas sa Europe.
Pamprosesong tanong
DRAFT
Ipasagot ang mga sumusunod:
1. Ano-ano ang iyong nahanap at nabuong mga salita?
2. Batay sa mga salitang iyong nahanap at nabuo, alin sa mga ito ang
inakala mong malaki ang kaugnayan sa paglakas ng Europe? Bakit mo
nasabi iyon?
3. Paano mo nabuo ang sariling konsepto o kaisipan mula sa mga salitang
April 1, 2014
iyong pinagsama-sama? Ano-ano ang naging batayan mo upang mabuo
ang kaisipan?
145
DRAFT
April 1, 2014
146
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga sumusunod:
1. Sino-sino ang ipinakikita sa mga larawan?
2. Mayroon ka bang kilala na katulad ng nasa larawan?
3. Sa anong panahon kaya ng kasaysayan sila nagmula at nakilala?
4. May naitutulong bas a kasalukuyan ang mga nasa larawan? Patunayan.
Pandagdag na gawain:
DRAFT
5. humanismo
April 1, 2014
Gawain 3. Think-Pair-Share!
Ang gawaing ito ay naglalayong matukoy ang kaalaman ng mga mag- aaral
tungkol sa paglakas ng Europe. Makatutulong ang gawaing ito sa mga
isasagawang talakayan sa bahagi ng PAUNLARIN
Panuto:
1. Gamitin ang THINK-PAIR-SHARE CHART upang matukoy ang mga pang-
unang kaalaman ng mga mag-aaral sa aralin.
2. Pagtambalin ang dalawang mag-aaral at ipakopya sa magkaibang papel ang
nakahandang template.
3. Sabay pasagutan sa magkapareha ang isang tanong.
4. Ipakikita ng magkapareha ang kanilang sagot sa isa’t isa at pagsasamahin ito
upang mabuo ang isang ideya.
5. Ipatala sa kahon ang pinagsamang ideya.
147
TANONGAN SA ARALIN AKING KASAGUTAN AKING KAPAREHA
(Sagot ng Mag-aaral) (Sagot ng Kapareha)
(Sa bahaging ito isusulat ng magkapareha ang kanilang pinal na kasagutan pagkatapos ng aralin)
DRAFT
Paalala: Iwanang blangko ang dalawang kahon sa itaas (pinal na
kasagutan at mga pinagbatayan o sanggunian). Sasagutin ito ng mga
mag-aaral pagkatapos ng talakayan ng aralin.
April 1, 2014
Pagkatapos kaugnay ng masuri ang dating kaalaman ng mga mag- aaral
tungkol sa mga konseptong paglakas ng Europe, ihanda sila sa pagtalakay ng mga
bago at mahahalagang impormasyon tungkol dito. Humandang masagot ang mga
nabuong katanungan sa isipan ng mga mag aaral. Kinakailangang masuri ang mga
dating kaalaman na tutugma sa mga bagong kaalamang matutuklasan at
matututuhan sa susunod na bahagi ng aralin.
PAUNLARIN
Sa bahaging ito, maaari nang magsagawa ng pagtalakay
tungkol sa paglakas ng Europe. Inaasahang lilinangin ng guro ang mga
bagong kaalaman upang maibahagi at maipaunawa ito sa mga mag-
aaral. Ang mga nabuong katanungan sa unang bahagi ng Modyul ay
muling
GAWIN NATIN ITO! babalikan upang mabigyan ng makabuluhang kasagutan at
pagwawasto.
148
Hikayatin ang mga mag-aaral na makiisa at gawin ang mga sumusunod na
gawain tungkol sa aralin.
DRAFT
April 1, 2014
Diagram Blg. 1.1 Halaw mula sa Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat Para sa
Ikatlong Taon) nina Vivar et.al, pahina 156
Pamprosesong tanong
Proseso ng Gawain:
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto ng aralin. Maaari ring ipabasa ang
mga karagdagang teksto sa aralin, o manaliksik sila tungkol sa paksang
Bourgeoisie.
149
2. Matapos mabasa ng mga mag-aaral ang teksto, ipakumpleto sa kanila
ang hinihinging impormasyon ng cloud call out at concept map. Hikayatin silang
ibahagi sa klase ang kanilang sagot sa concept map.
April 1, 2014
Sino-sino ang
Bourgeoisie?
Katangian ng mga
Bourgeoisie
Halaga sa Lipunan
(Noon at Ngayon)
150
Magpagawa ng maikling talakayan tungkol sa naging kasagutan ng mga
mag-aaral. Pagkatapos ay ipasagot ang mga pamprosesong tanong para sa mas
malalim na pag-unawa sa paksa.
Pamprosesong tanong
Panuto
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto tungkol sa Merkantilismo. Mababasa rin
ang karagdagang teksto.
April 1, 2014
2. Ipasagot din ang pamprosesong mga tanong sa ibaba upang mas
malalim na matalakay ang mga konseptong kaugnay ng merkantilismo.
Pamprosesong tanong
151
Gawain 7. Hagdan ng Pag-unawa!
Panuto:
1. Sa tulong ng Ladder Diagram, ipasulat sa mga mag-aaral ang mga
pangyayari sa pagtatatag ng National Monarchy. Gamitin ang teksto sa aralin
upang makakuha ng mga impormasyon. Basahin din ang mga karagdagang
sanggunian para sa mas malawak na kaalaman.
DRAFT
April 1, 2014
PAGTATATAG NG NATIONAL MONARCHY
152
Pamprosesong tanong
PANUTO:
1. Ipasuri ang papel na ginampanan ng simbahang Katoliko sa paglakas ng
Europe, batay sa teksto at mga reperensiya. Maaari ring dagdagan ang
kaalaman sa tulong ng mga karagdagang sanggunian.
DRAFT Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C.Mateo et’ al pp. 215-216
Ease Modyul 10
April 1, 2014
pagpapangkat upang mabigyan ng pagkakataong magkasama-sama sa
isang pangkat ang mga mag-aaral na hindi nagiging bahagi ng isang
pangkat. Maaaring mag draw lots o gumamit ng ibang paraan sa
palagay ng guro ay magreresulta sa pagkakaroon bagong miyembro sa
bawat pangkat.
153
Pamprosesong tanong
DRAFT
1. Ano ang naging papel ng Simbahan sa paglakas ng Europe?
2. Bakit mahalaga ang impluwensiya ng Simbahan sa paglakas ng Europe?
3. Paano nakatulong ang Simbahan sa paglakas ng Europe at
transpormasyon ng daigdig?
4. Malaki pa rin ba ang impluwensiya ng Simbahan sa kasalukuyan? Patunayan.
April 1, 2014
Tayain ang katatapos na gawain gamit ang rubric sa ibaba:
CRITERIA 3
Tama at malawak
2
Tama, ngunit
1
Kulang na kulang
Nilalaman ang saklaw limitado ang ang saklaw.
saklaw.
154
GAWAIN 9. Oo o HindiI!
KONSEPTO/ KAALAMAN
OO HINDI
(NAUNAWAAN) (NAUNAWAAN)
DRAFT
1. Ang bourgeoisie ay binubuo
ng mga mamamayang kabilang sa
panggitnang uri ng lipunan.
2. Dahil sa impluwensiya ng
bourgeoisie, nasimulan ang mga
reporma sa pamahalaan.
April 1, 2014
3. Ang merkantilismo ay isang
sistemang
lumaganap pang-ekonomiya
sa Europe na
at
naghangad ng maraming ginto at
pilak bilang tanda ng kayamanan at
kapangyarihan ng bansa.
4. Sa pagkawala ng kapangyarihan
ng mga panginoong maylupa, ang
hari ang nagsilbing pinuno at
nagpatingkad sa pagtatatag ng
national monarchy.
5. Ang simbahan ang nagsilbing
tagapangalaga ng kalinangan sa
imperyo noong Panahong Medieval.
155
Gawain: DATA RETRIEVAL CHART
1. Bourgeoisie
2. Merkantilismo
DRAFT
3. National Monarchy
April 1, 2014
4. Simbahang Katoliko
Panuto:
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto hinggil sa Renaissance. Maaring
basahin ang karagdagang teksto sa aralin.
156
2. Pangkatang pag-uulat: Hatiin ang mga mag-aaral sa apat na pangkat.
Pareho ng bilang ng mga kasapi sa bawat pangkat. Ang mga mag-aaral ay mag-
uulat ng mga impormasyong may kinalaman sa Renaissance,gamit ang mga
tinukoy na paraan ng pag-uulat.
DRAFT
April 1, 2014
157
Pamprosesong tanong
April 1, 2014
Gawain: Talahanayan ng mga Pamana
Panuto:
1. Sa tulong ng mga kaalamang natutuhan sa teksto, kumpletuhin ng mag- aaral
ang pangungusap hinggil sa Renaissance at sa mga naging pamana nito sa ating
kabihasnan. Sundan ang halimbawa para sa maayos na pagsasagawa ng gawaing
ito.
2. Sagutin din ang pamprosesong mga tanong upang mas malinaw na
maunawaan ang aralin.
Ang Renaissance ay
158
PERSONALIDAD LARANGAN AMBAG SA
KABIHASNAN
Halimbawa:
DRAFT
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga sumusunod:
1. Ano ang naitulong ng mga pamanang ito sa kasalukuyang
kabihasnan?
2. Bilang isang mag-aaral, paano mo bibigyang-halaga ang
naging pamana ng Renaissance sa ating kabihasnan?
April 1, 2014
Gawain 11. Palitan Tayo!
Panuto:
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto hinggil sa Repormasyon. Maaari ring
basahin ang karagdagang teksto sa aralin.
159
2. Ipakopya ang Contrast-Compare Map sa isang papel. Sa tulong ng
impormasyong nakuha sa teksto hinggil sa Repormasyon at Kontra-
Repormasyon, palagyan ng hinihinging impormasyon ang Contrast-Compare
Map.
DRAFT
April 1, 2014
3. Magpapalitan ng papel ang magkatabing pagkatapos nilang mapunuan
ang mapa ng hinihinging mga impormasyon. Hikayatin ang magkakapareha
na suriin at magbigay ng puna sa naging kasagutan ng bawat isa.
160
Bagay na aking natutuhan sa
3
1.
dahilan ng Repormasyon at
Kontra-Repormasyon 2.
3.
1.
2
Kontribusyon na aking
nalaman ng Repormasyon at
Kontra-Repormasyon 2.
1
Sagot:
Paano nakatulong ang
Repormasyon at Kontra-
Repormasyon sa paglakas ng
Europe?
DRAFT
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga ito:
1. Ano ang Repormasyon?
April 1, 2014
2. Bakit iniugat kay Martin Luther ang unang
yugto ng Repormasyon?
3. Paano lumaganap ang Repormasyon?
4. Ano ang naging sagot ng Simbahang Katoliko sa Repormasyon?
5. Ano-ano ang naging pamana ng Repormasyon?
6. Paano binago ng Repormasyon ang Europe?
7. Sa kasalukuyan, nakaaapekto ba sa iyong paniniwala sa Diyos ang
pagkakaroon ng iba’t ibang denominasyon ng relihiyon sa paligid? Bakit?
161
Gawain Ginagawa Di-ginagawa Dahilan/
Mungkahi
1. Pagbabasa ng
Bibliya
2. Pagdalo sa mga
gawain ng relihiyon
(e.g. pagsisimba)
3. Pagsasabuhay ng
mga aral ng
kinabibilangang
relihiyon
4. Pagrespeto sa
pananampalataya
ng iba
5. Pakikipagpalitan ng
ideya at aral sa
mga taong may
DRAFT
ibang relihiyon
Panuto:
Sa bahaging ito, babalikan ng mga mag-aaral ang Think-Pair-Share Chart na dati
April 1, 2014
nang sinagutan upang punan ang pinal na kasagutan at ang mga pinagkunan ng
impormasyon. Tiyaking ang mga mag-aaral ay muling magsasama upang mapag-
usapan ang kanilang magiging pinag-isang ideya para sa pinal na sagot.
162
KATANUNGAN SA ARALIN AKING KASAGUTAN AKING KAPAREHA
(Sagot ng mag-aaral) (Sagot ng Kapareha)
(Sa bahaging ito isusulat ng magkapareha ang kanilang pinal na kasagutan pagkatapos ng aralin)
April 1, 2014
Europe. Ihanda ang mga mag- aaral tungo sa mas malalim na pag-unawa sa aralin.
PAGNILAYAN / UNAWAIN
163
Panuto: Ipabasa at ipasuri sa mga mag-aaral ang impormasyon tungkol sa
pgpaplano ng pamilya na naglalaman ng magkaibang pananaw ng pamahalaan at
simbahan. Pagkatapos nito ay ipatala ang kanilang reaksyon sa pananaw ng
Simbahan at ng pamahalaan. Pasagutan din ang mga pamprosesong tanong para
sa paglilinaw.
PAGPAPLANO NG PAMILYA
DRAFT
to save and protect human pagkasira sa murang pag-iisip
life, particularly the ng mga batang nag-aaral.
Ang gobyerno ang nagpapasan ng unborn."
problema na may kinalaman sa Dr. Oscar Tinio
pagdami ng populasyon at hindi PMA President
ang Simbahan. Kung
magpapatuloy ang walang kontrol Ang paggamit ng Contraceptives
na panganganak, maraming ina ay masama sapagkat taliwas ito sa
ang manganganib ang buhay. natural na pamamaraan ng
Kapag sobra-sobra ang dami ng pagkakaroon ng buhay. Natural
April 1, 2014
tao, nakaamba ang kahirapan na family planning dapat ika nga at
katulad nang nangyayari ngayon hindi mga contraceptives.
sa bansa. Maraming walang
trabaho, maraming bata ang hindi
makapag-aral at maraming
nakakaranas ng gutom.
http://farm3.static.flickr.com/2355/2203255034_66db9b449c.jpg http://www.asiatravelling.net/philippines/manila/images/manila_c
athedral.jpg
164
Aking Reaksyon..
Paniniwala ng Simbahang Katoliko
Pamprosesong tanong
DRAFT
4. Sa kasalukuyan, mayroon nang batas kaugnay ng pagpaplano ng
pamilya, ang Republic Act 10354 (“The Responsible Parenthood and
Reproductive Health Act of 2012″). Sa iyong palagay makatutulong ba ito
upang mabawasan ang mabilis na paglaki ng ating populasyon?
Ipaliwanag ang sagot
April 1, 2014
5. Bilang isang mag-aaral, ano ang maitutulong mo upang mabawasan
ang mabilis na paglaki ng populasyon at ang di-mabuting epekto nito?
Panuto: Taglay ang natamong mga kaalaman tungkol sa aralin, pagawin ang
mga mag- aaral ng isang Poster o Editorial Cartoon.
165
Tayain ang gawaing ito sa tulong na kasunod na rubric. Sagutin din ang
pamprosesong mga tanong para sa mas malalim na pag-unawa sa aralin.
Europe. Europe.
DRAFT
Ang poster o editorial Ang poster o Ang poster o
cartoon ay editorial cartoon editorial cartoon ay
nagpapakita ng ay nagpapakita nagpapakita ng
makatotohanang ng pangyayari iilang pangyayari
KATOTOHANAN pangyayari tungkol tungkol
paglakas sa
ng tungkol
paglakas sa
ng
sa paglakas ng
April 1, 2014
Europe. Ang Europe. Ang Europe. W alang
Pamprosesong tanong
166
Pandagdag na Gawain: Magagamit ang gawaing ito sakaling may oras pa upang higit na
mapalalim ang pagkaunawa ng mga mag-aaral sa aralin.
Renaissance: http://www.youtube.com/watch?v=4mgSPiAiBjU
http://www.youtube.com/watch?v=lG6NWLxDbNo&list=PLAAEFE618A27E29D2
Repormasyon: http://www.youtube.com/watch?v=qTGJMnTWrrw
http://www.youtube.com/watch?v=dSOnLt3YVl0
http://www.youtube.com/watch?v=F6ZsIyKHTNI
http://www.youtube.com/watch?v=C6PUlTYnxLY
Pagkatapos panoorin ang video, pasulatin ang mga mag-aaral ng sariling reaksiyon
tungkol sa napanood at hikayatin silang ibahagi ito sa klase. Magpalitan ng kuro-kuro kaugnay ng
epekto ng napanood sa kanilang buhay ngayon.
DRAFT
Gawain 16. Salamin ng Aking Sarili!
April 1, 2014
kaalamang ito sa kanilang sarili bilang bahagi ng daigdig.
Hikayatin ang mga mag-aaral na balikan at isulat hindi lamang ang mga
impormasyong kanilang natutuhan, ang mga kasanayang kanilang napaunlad at
mahahalagang aralna maiuugnay nila sa tunay na buhay.
167
Binigyang-diin sa Aralin 1 ang mga pangyayari sa panahon ng
paglakas ng Europe. Nakasentro ang pagtalakay sa mga salik na nagbunsod
nito, sa pagsilang at kontribusyon ng Renaissance sa Repormasyon at
maging sa Kontra-Repormasyon naging tugon ng Simbahang Katoliko.
DRAFT
April 1, 2014
168
ARALIN 2: PAGLAWAK NG KAPANGYARIHAN NG EUROPE
ALAMIN:
DRAFT
GAWAIN 1: Sasama Ka Ba?
April 1, 2014
Panahon: 1430
Sitwasyon: Isang makulimlim na araw. Sa isang daungan ng Europe,
pinagmamasdan mo ang Karagatang Atlantiko. Hindi mo alam kung anong
mayroon sa kabilang dako ng karagatan. Ngunit naatasan kang sumama sa isang
paglalayag. Maraming kuwentong nakatatakot ang iyong narinig hinggil sa
halimaw ng karagatan at mga barkong lumubog at hindi na nakabalik. Sa kabilang
banda, nabalitaan mo ringa may kayamanang naghihintay para sa mga taong
makikibahagi sa paglalayag at pagtuklas ng mga bagong lupain.
169
Ang malalaking alon ay maaring Ang barko ay maaaring maglaman ng
sumira at magpalubog sa barko. ginto, mamahaling hiyas, at
mahahalagang bagay na makukuha sa
kabilang bahagi ng karagatan.
DRAFT
Sasama ka ba?
April 1, 2014 (Isulat sa wheel call out ang inyong sagot)
170
Pamprosesong tanong
Panuto:
1. Ipasuri ang sumusunod na larawan. Makagagmit din ibang larawan na
magpapakita ng mga bunga ng Rebolusyong Siyentipiko, Enlightenment, at
Industriyal sa inyong lugar.
2. Ipatala sa mga mag-aaral ang naitutulong ng mga ipinakikitang larawan sa
kanilang pang-araw-araw na buhay.
3. Pasagutan din ang mga pamprosesong tanong upang mas malinaw na masuri
DRAFT
ang mga
April 1, 2014
NAITUTULONG SA PANG-ARAW-ARAW NA BUHAY
171
Pamprosesong tanong
DRAFT
Panuto: Pasagutan ang unang kahon (Aking Alam) at ang ikalawang kahon (Nais
malaman). Samantala, ang ikatlo at ikaapat na kahon (Mga Natutuhan at Halaga
ng natutuhan sa Kasalukuyan) ay pasasagutan pagkatapos na talakayin ang
aralin.
172
Matapos matimbang at masuri ang kaalaman ng mga mag- aaral tungkol sa
mga konsepto ng paglawak ng kapangyarihan ng Europe, ihanda sila sa pagtalakay
ng mga bago at mahahalagang impormasyon tungkol dito. Humandang masagot ang
mga nabuong katanungan sa isipan ng mga mag aaral tungkol sa paksa.
Kinakailangang masuri ng guro ang dating kaalaman na tutugma sa mga bagong
kaalamang matutuklasan at matututuhan ng mga mag-aaral sa kasunod na bahagi
ng aralin.
PAUNLARIN
Sa bahaging ito, matatalakay na ang aralin. Inaasahang
lilinangin ng guro ang mga bagong kaalaman upang maibahagi at
maipaunawa ito sa mga mag-aaral. Ang mga nabuong katanungan sa
unang bahagi ng aralin ay muling babalikan ng guro upang mabigyan
ito ng makabuluhang kasagutan at pagwawasto.
DRAFT
GAWIN NATIN ITO!
Hikayatin ang mga mag-aaral na makiisa sa pagsasagawa ng sumusunod
na mga gawain.
April 1, 2014
manumbalik ang lakas ng Europe. Makikita sa dayagram ang mga salik na nagbunsod sa
muling paglakas nito.
Panuto: Suriin ang dayagram at sagutin ang mga tanong tungkol dito.
PAGLAKAS NG EUROPE
173
Pamprosesong tanong
Panuto:
1. Ipabasa at ipasuri sa mga mag-aaral ang teksto tungkol sa
Unang Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon. Maaari ring basahin ang
karagdagang mga teksto.
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
174
Gawain 5. Talahanayan ng Manlalayag!
TALAHANAYAN NG MANLALAYAG
DRA FT
Pamprosesong tanong
April 1, 2014
Ipasagot ang mga sumusunod:
175
lupaing nasakop ng mga Kanluraning bansa.
Pinagkunan: http://geology.com/world/world-map.gif
DRAFT
Portuguese Español French Dutch
April 1, 2014
BANSANG KANLURANIN
1.
2.
3.
4.
BANSANG NASAKOP
5.
Pamprosesong tanong
176
Pandagdag na gawain: Maaaring magpakita ng video tungkol sa mga pangyayari sa
panahon ng unang yugto ng paglalayag.
DRAFT
Gawain 7. Mabuti o Masama?
A
mag-aaral sa mahahalagang konseptong tinalakay.
1, 2014
IMPERYALISMO AT
YUGTO NG
KOLONISASYON
1. Paglakas ng ugnayan
NAKABUTI NAKASAMA DAHILAN
ng Silangan at Kanluran
2. Paglaganap sa
Silangan ng sibilisasyong
Kanluranin
3. Pagbabago ng
ecosystem ng daigdig
bunga ng pagpapalitan
ng mga hayop, halaman
at sakit
4. Paglinang ng mga
Kanluranin sa likas na
yaman ng mga bansang
nasakop
177
5. Interes sa bagong
pamamaraan at
teknolohiya sa
heograpiya at paglalayag.
Pamprosesong tanong
Panuto DRAFT
Gawain 8. Ikaw at Ako, Lahat Tayo!
April 1, 2014
Pangkat 1: Rebolusyong Siyentipiko (Powerpoint presentation)
Pangkat 2: Enlightenment (Simulation)
Pangkat 3: Rebolusyong Industriyal (Panel Discussion)
Rebolusyong Siyentipiko
178
Enlightenment
Rebolusyong Industriyal
DRAFT
Pamprosesong tanong
April 1, 2014
Industriyal?
2. Sino-sino ang mga indibidwal na nanguna sa bawat panahon?
3. Ano-ano ang naging epekto ng bawat panahon sa paglawak
ng kapangyarihan ng Europe?
4. Bakit naganap ang Rebolusyong Industriyal sa Great Britain?
5. Bakit dapat pahalagahan ng mundo ang naiambag ng mga
Rebolusyong ito sa kasalukuyang panahon?
2. Maaari pa kayang magkaroon ng mga ganitong rebolusyon ngayon?
3. Sa iyong pananaw, anong rebolusyon ang maaaring maganap
sa kasalukuyan na may malaki ring maitutulong sa pang-araw-araw
na pamumuhay?
179
PERSONALIDAD LARAWAN LARANGAN KONTRIBUSYON
Halimbawa:
Galileo Galilei Astronomiya Teleskopyo
DRAFT
April 1, 2014
Pamprosesong tanong
180
Gawain 10. Mag-survey Tayo!
Pamantayan 3 2 1
1. Sa panahon ng Rebolusyong Siyentipiko, naipaliwanag ang kaibahan ng
likas na agham at karunungang pangkulto.
DRAFT
2. Ang kabuluhan ng Rebolusyong Siyentipiko at Enlightenment ay
makikita sa paglalagay ng tao ng kaniyang kapalaran sa sariling mga
kamay sa pamamagitan ng paggamit ng katuwiran.
3. Mahalagang ambag ni Sir Francis Bacon sa siyentipikong pag-aaral ang
inductive method.
4. Ipinakilala ni Nicolas Copernicus ang heliocentric view.
April 1, 2014
5. Nagsimula ang Rebolusyong Industriyal sa Great Britain.
6. Napagyaman ang mga kaisipan sa edukasyon noong panahon ng
Enlightenment.
7. Ang mabilis na paglaki ng populasyon ay isa sa mga epekto ng
Rebolusyong Industriyal.
8. Sa Panahon ng Enlightenment, isinulong ang pantay na karapatan ng
kalalakihan at kababaihan at ang karapatan ng kababaihang lumahok sa
pamahalaan.
9. Ang Rebolusyong Amerikano ang nagtatag ng batayan ng demokrasyang
tinatamasa ng karamihang bansa sa daigdig hanggang sa kasalukuyan.
10. Ang rebolusyon sa Latin-America ay instrumento sa pagpapalaya ng
mga kolonya mula sa puwersang Kanluranin.
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga sumusunod:
1. Alin sa mga pahayag o kaisipan ang hindi mo naunawaan?
2. Ano ang naramdaman mo habang sinasagot ang survey?
3. Paano nakatulong ang survey na ito sa iyong pag-unawa ng aralin?
181
Gawain: DATA RETRIEVAL CHART
EPEKTO SA
PANGYAYARI AMBAG SA PAGLAWAK NG
KABIHASNAN KAPANGYARIHAN NG
EUROPE
Rebolusyong Siyentipiko
Enlightenment
DRAFT
Rebolusyong Industriyal
April 1, 2014
Pamprosesong tanong
Panuto:
1. Hatiin ang mga mag-aaral sa limang pangkat.
2. Batay sa mga kaalamang natutunan sa nakalipas na mga gawain,
lilikha sila ng isang collage na maglalaman ng mga naging kontribusyon o
pamana ng mga naganap na Rebolusyon (Rebolusyong Siyentipiko,
Enlightenment, at Rebolusyong Industriyal).
3. Hikayatin ang mga mag-aaral na maging malikhain sa gawaing ito,
Tiyaking ang bawat miyembro ng pangkat ay makikiisa sa gawaing ito.
182
4. Ibahagi sa klase ang nabuong collage. Sagutin rin ang mga pamprosesong
tanong bilang gabay sa pag-unawa ng gawaing ito.
Gamitin ang rubric na ito sa pagtaya ng katatapos na Gawain.
Ang collage ay
pamana ng
naganap
rebolusyon.
Ang collage
mga
na
ay
naging kontribusyon
o pamana ng mga
naganap
rebolusyon
Ang
na
collage ay
KATOTOHANAN nagpapakita ng nagpapakita ng nagpapakita ng
April 1, 2014
napakamakatotohanang sapat ng iilang
Pamprosesong tanong
Sagutin ang mga sumusunod:
1. Ano ang napuna mo sa ginawang collage?
2. Paano ipinakita sa collage ang naitulong sa kabihasnan ng mga
Rebolusyong naganap sa paglawak ng kapangyarihan ng Europe?
3. Sa pang-araw-araw mong pamumuhay, paano nakakatulong
ang mga pamana ng mga nabanggit na Rebolusyon?
184
Gawain 13. Punuan mo ako!
DRAFT
April 1, 2014
Reaksiyon...
Pamprosesong tanong
186
kolonya?
6. Sa kasalukuyan, nararanasan pa rin ba sa Pilipinas ang epekto ng
pananakop? Patunayan.
7. Anong mga alaala o karanasan ang naibahagi ng mga ninuno mo na
nakaranas ng pananakop? Ibahagi ito sa klase.
DRAFT
India. tradisyon ng India.
Pamprosesong tanong
April 1, 2014
1. Sino ang higit na nakinabang sa Ikalawang yugto ng Imperyalismo
at Kolonisasyon: ang mga bansang nanakop o ang mga bansang
nasakop? Pangatuwiranan.
2. Nakaapekto ba sa ugnayan ng mga bansang nanakop at sinakop
ang mga kaganapan sa panahong pagsakop sa kasalukuyang ugnayan
nila?
3. Sa kasalukuyang panahon, makabubuti pa ba sa mga bansa ang
pananakop? Bakit?
Pandagdag na Gawain:
Upang mapalalim pa ang pagkaunawa ng mga mag-aaral sa mga layunin ng
pananakop sa ikalawang yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon, pasulatin sila ng
isang sanaysay na maglalaman ng kanilang pagkaunawa at saloobin batay sa
paniniwalang manifest destiny at white man’s burden.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang ibig sabihin ng manifest destiny at white man’s burden?
2. Katanggap-tanggap ba ang layuning ito ng mga Kanluranin sa pananakop?
Bakit?
3.Sa panahon ngayon, paano ka makatutulong sa pakikilaban sa
diskriminasyon?
4. Bilang mag-aaral, ano ang maipapayo mo sa mga kamag-aral na
nambubully at nabubully? Paano ka makatutulong sa kanila upang maging
patas sa lahat ng pagkakataon?
187
Gawain 15. Timbangin Mo!
Panuto:
1. Gumawa ng sariling eskala na katulad ng nasa ibaba.
2. Gamit ang eskala, ipatala sa mga mag-aaral ang mga epekto ng pananakop.
3.Ipatukoy kung saan kumiling ang nabuong eskala: sa mabuti ba o sa
masama? Hingan ng reaksiyon ang mga mag-
aaral sa kinahinatnan ng gawain.
4. Pagawin din sila ng kongklusyon tungkol sa kabuuang epekto ng Ikalawang
Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon.
5. Sagutin din ang mga Pamprosesong tanong para sa gawaing ito.
DRAFT
April 1, 2014 IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO AT
KOLONISASYON
Kongklusyon:
Pamprosesong tanong
188
Gawain 16. Bahagdan ng Aking Pag-unlad
April 1, 2014
HALAGA NG NATUTUHAN SA KASALUKUYAN
PAGNILAYAN / UNAWAIN
189
Gawain 17. Manifest Destiny!
Isa sa nagpalawak ng kapangyarihan ng Europe ang eksplorasyon at
kolonisasyon o pananakop ng mga Kanluranin sa iba’t ibang panig ng daigdig,
kabilang an gating bansa. Tunay nga bang nakalaya na ang lahat ng mga bansang
nasakop? Pantay na nga ba ang pagtingin sa lahat, anuman ang kulay ng kanilang
balat?
DRAFT
the gods, I did not know what to do with them. When the Spanish War broke out, Dewey was in
Hongkong, I ordered him to go to Manila and to capture or destroy the Spanish fleet, and he
had to; because, if defeated, he had no place to refit on that side of the globe, and if the Dons
were victorious they would likely cross the Pacific and ravage our Oregon and California
coasts. And so he had to destroy the Spanish fleet, and did it! But that was as far as I thought
then.
April 1, 2014
When I next realized that the Philippines had dropped into our laps, I confess I did not know
what to do with them. I sought counsel from all sides—Democrats as well as Republicans—but
got little help. I thought first we would take only Manila; then Luzon; then other islands
perhaps also. I walked the floor of the White House night after night until midnight; and I am
not ashamed to tell you, gentlemen, that I went down on my knees and prayed to Almighty God
for light and guidance more than one night. And one late night it came to me this way—I don’t
know how it was, but it came: (1) That we could not give them back to Spain—that would be
cowardly and dishonorable; (2) that we could not turn them over to France and Germany—our
commercial rivals in the Orient—that would be bad business and discreditable; (3) that we
could not leave them to themselves—they were unfit for self-government—and they would
soon have anarchy and misrule over there, worse than Spain’s was; and (4) that there was
nothing left for us to do but to take them all, and to educate the Filipinos, and uplift and civilize
and Christianize them, and by God’s grace do the very best we could for them, as our fellow-
men for whom Christ also died. And then I went to bed, and went to sleep, and slept soundly,
and the next morning I sent for the chief engineer of the War Department (our map-maker), and
I told him to put the Philippines on the map of the United States (pointing to a large map on the
wall of his office), and there they are, and there they will stay while I am President!
Source: General James Rusling, “Interview with President William McKinley,” The Christian
Advocate 22 January 1903, 17. Reprinted in Daniel Schirmer and Stephen Rosskamm Shalom,
eds., The Philippines Reader (Boston: South End Press, 1987), 22–23.
http://historymatters.gmu.edu/d/5575/
188
190
Reaksyon at Saloobin :
DRAFT
April 1, 2014
Pamprosesong tanong
189
Gawain 18. Salamat sa Iyo!
Ipagawa sa mga mag-aaral ang mga sumusunod:
Panuto:
1. Balikan ang naging mga pamana ng mga Rebolusyong naganap sa
Paglawak ng Kapangyarihan ng Europe. Gayundin, pagnilayan ito: “Alin sa
mga pamanang ito ang iyong nakita at nagamit na?”
2. Lumikha ka ng isang liham pasasalamat para sa mga natuloy na pamana.
3. Makipagpalitan ng liham sa mga kamag-aral at hingan sila ng reaksiyon
tungkol sa iyong ginawang sulat. Mas maraming makababasa ng iyong sulat,
mas mabuti. Kung maaari mong i-post ang sulat sa isang social media ay
gawin ito upang mabasa ng iba at mabigyan din nila ng importansya ang
mahahalagang pamana ng mga pangyayaring naganap sa panahong tinalakay
sa aralin.
DRAFT
April 1, 2014
190
Pamprosesong tanong
Ipasagot ito:
1. Ano ang nararamdaman mo habang ginagawa mo ang sulat-
pasasalamat? Habang binabasa ito ng iyong kamag-aral at ng iba?
3. Bilang isa sa mga nakikinabang sa mga pamanang tinukoy, paano mo
pa mabibigyang-halaga ang mga ito sa kasalukuyan?
3. Kung mabibigyan ka ng pagkakataon, anong bagay ang ibig mong
maipamana sa susunod na henerasyon ng mga Pilipino? Bakit?
DRAFT
April 1, 2014
191
Binigyang-diin sa Aralin 2 ang mga pangyayari na nagbunsod sa
paglawak ng kapangyarihan ng Europe: ang Una at Ikalawang yugto ng
Imperyalismo at Kolonisasyon, Rebolusyong Siyentipiko at Industriyal,
gayundin ang Enlightenment ang mga nagsilbing batayan ng pag-usbong ng
mga bagong kamalayan at nasyonalismo sa Europe na tatalakayin sa
kasunod na aralin.
DRAFT
April 1, 2014
192
ARALIN 3: PAGKAMULAT: KAUGNAYAN NG REBOLUSYONG
PANGKAISIPAN SA REBOLUSYONG PRANSES AT AMERIKANO
ALAMIN:
Iparinig sa mga mag-aaral ang awiting Tatsulok. Isulat ang lyrics sa cartolina
o manila paper upang makasabay sila sa awitin. Maaaring ipakinig ito ng dalawang
beses, depende sa pangangailangan ng mga mag-aaral. Pagkatapos ay ipasuri
DRAFT
ang awit, gamit ang pamprosesong mga tanong.
April TATSULOK
1, 2014
193
Totoy, bilisan mo, bilisan mo ang takbo
Ilagan ang mga bombang nakatutok sa ulo mo
Totoy, tumalon ka, dumapa kung kailangan
At baka tamaan pa ng mga balang ligaw
Totoy makinig ka, wag kang magpagabi
Baka mapagkamalan ka't humandusay diyan sa tabi
Totoy, alam mo ba kung ano ang puno't dulo
Ng di matapos-tapos na kaguluhang ito
DRAFT
Hindi pula't dilaw tunay na magkalaban
Ang kulay at tatak ay di syang dahilan
Hangga't marami ang lugmok sa kahirapan
At ang hustisya ay para lang sa mayaman
April 1, 2014
Di matatapos itong gulo
194
Ipabasa ito:
DRAFT
April 1, 2014
Pamprosesong tanong
195
Paalala:
Panuto: Punan ang kasunod na dayagram. Isulat sa bahaging initial ang iyong
nalalaman tungkol sa tanong.
April 1, 2014
bolus ong no
at Pranses?
FINAL
REFINED
INITIAL
196
Sa pagsasagawa ng kasunod na gawain, makagagamit ng powerpoint presentation
upang higit na makita ng mga mag-aaral ang larawang ipasusuri. Tandaang walang ituturing
na maling sagot sa gawaing ito. Hayaan ang mga mag-aaral na malayang magpahayag ang
kanilang saloobin tungkol sa gawain. Gamitin ang pamprosesong mga tanong sa pagsusuri
ng larawan.
Gawain 3. Hula-rawan
Panuto: Ipasuri ang kasunod na larawan. Pabigyang- pansin ang mga simbolong
makikita sa larawan upang higit na maunawaan ang mensaheng ipinahihiwatig
nito.
DRAFT
April 1, 2014
197
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga sumusunod:
1. Ano ang ipinakikita ng larawan?
2. Sino-sino ang taong makikita sa larawan?
3. Mayroon bang pagkakahati o pagkakapangkat ang mga taong
ito?
4. Sino ang kinakatawan ng mga sundalo?
5. Sino naman ang kinakatawan ng taumbayan?
6. Ano ang mensaheng nais ipabatid ng larawan?
7. Mayroon ka bang naranasan, nakita o nasaksihang sitwasyon
katulad ng nasa larawan? Ikuwento ito sa klase.
8. Sa iyong pananaw, positibo ba ang mensaheng ipinakikita ng
larawan? Pangatuwiranan.
Paalala:
PAUNLARIN
April 1, 2014
Ang bahaging ito, pauunlarin ng guro ang kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa
paksa. Itutuwid ditto ang mga maling pananaw at ideya ng mga mag-aaral tungkol sa
aralin. Ang naging sagot at nabuong mahahalagang tanong sa unang bahagi ng
Modyul ay babalikan upang maituwid ang maling pag-unawa ng mga mag-aaral.
198
Gawain 4. Tala-hanayan (3-2-1 CHART)
3
MGA INTERESANTENG IDEYA
2
1
MASAGOT
DRAF
T
April 1, 2014
aaral ang paksa. Gamitin ang kasunod na mga pamprrosesong tanong. Bukod sa
mga tanong na ito mayroon ding mga katanungang makikita sa teksto na
makatutulong sa pag-unawa ng mga mag-aaral.
Pamprosesong tanong
199
Mga Mungkahing Babasahin:
Kasaysayan ng Daigdig ni Teofisto Vivar et al (pp 228-230)
Kasaysayan ng Daigdig ni Mateo et al (pp 262-266)
DRAFT
Gawain 5. Pulong-Isip
April 1, 2014
LEARNING
CENTER I
Ano-anong
dahilan ang
LEARNING
CENTER II
Paano isinagawa
ng mga
nagtulak sa mga Amerikano ang
Amerikanong tahasang paghingi
humingi ng ng kalayaan?
kalayaan mula sa
Gran Britanya?
200
LEARNING LEARNING
CENTER III CENTER IV
Paano
nakaapekto ang Ano ang
pagtulong ng kinalabasan ng
Pransya sa mga Rebolusyong
Amerikano sa Amerikano?
pagtamasa nito
ng kalayaan?
201
Bigyan ng sapat na panahon ang mga mag-aaral upang masagot at
makapag-ulat tungkol sa napatakdang katanungan. Pagkatapos ng pag- uulat,
suriin ang aralin gamit ang sumusunod na mga pamprosesong tanong.
Pamprosesong tanong
PAANO KUNG…
April 1, 2014
Mungkahing Gawain:
Kung may pagkakataon, ipanood sa klase ang pelikulang The Patriot. Talakayin
ang mensahe nito pagkatapos.
202
Bago talakayin ang aralin tungkol sa Rebolusyong Pranses, bigyan
ng sapat na panahon ang mga mag-aaral na basahin ang teksto tungkol sa
paksa. Upang malaman ang pagkaunawa ng mga mag-aaral, hikayatin
silang gawin ang dayagram ng Pag-unawa.
REBOLUSYONG REBOLUSYONG
AMERIKANO PRANSES
April 1, 2014
203
PAANO NAGKAKAIBA?
MGA DAHILAN
MGA SANGKOT NA
AKTOR
DALOY NG
PANGYAYARI
BUNGA O
IMPLIKASYON
SALOOBIN TUNGKOL
SA PANGYAYARI
April 1, 2014
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang sumusunod ng mga tanong:
204
Mungkahing Gawain:
Karagdagang Impormasiyon:
DRAFT
Mungkahing Babasahin:
April 1, 2014
Higit na palalimin ang kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa
Rebolusyong Pranses particular sa ginampanan ni Napoleon Bonaparte.
Ipabasa sa kanila ang teksto tungkol sa Napoleonic Wars.
Pagkatapos mabasa ang teksto, subukin ang kaalaman ng mga mag-
aaral sa pagsasagawa ng Time Review. Gamitin ang Timeline Rubric sa
pagmamarka.
Iproseso ang paksa gamit ang mga pamatnubay na tanong.
205
Gawain 7. Time Review (TIMELINE PLOTTING)
Panuto:
1. Pabuuin ng timeline ang mga mag-aaral tungkol sa mahahalagang
pangyayaring naganap sa Rebolusyong Pranses, kasama ang
digmaang Napoleonic.
2. Ipatala ang mga mahahalagang pangyayaring nagging sanhi ng
pag-usbong ng Rebolusyong Pranses, pati na ang pagtatapos nito.
3. Maaaring magpalagay ng mga personalidad upang higit na maging
malinaw ang timeline.
4. Ipabasa ang ginawang timeline sa harap ng klase at maitanong
tungkol sa kanilang saloobin tungkol dito.
5. Ipagamit ang kasunod na rubric bilang batayan ng pagmamarka sa
ginawang timeline.
DRAFT
April 1, 2014
TIMELINE RUBRIC
206
Estilo at Sumasakop sa Sumasakop sa Sumasakop sa Dalawa lamang
Organisasyon lahat ng lahat nglahat ng ang nasasakop
mahahalagang mahahalagang mahahalagang ng
panahon,tama panahon, may panahon, mahahalagang
at pare-pareho 2-3 petsa sa nagtataglay ng panahon, hindi
ang pagitan ng panahon na5 pareho-pareho
bawat hindi kaparehopetsa/panahon ang pagitan ng
taon/petsa ang pagitan na di pare- mga
pareho ang petsa/panahon
pagitan
Nilalaman Nagtataglay Nagtataglay Nagtataglay Nagtataglay
ng 11-15 ng 8-10 ng 6-7 lamang ng 5
pangyayaring pangyayaring pangyayaring pangyayaring
kaugnay ng kaugnay ng kaugnay ng kaugnay ng
paksa paksa paksa paksa
Layunin Malinaw at Malinaw Hindi malinaw Walang ibingay
tiyak ngunit may na layunin
mga ideyang
di-tiyak
DRAFT
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga sumusunod:
1. Ano ang papel na ginampanan ni Napoleon Bonaparte sa pagkakaisa ng
mga bansa sa Europa?
2. Paano sinakop ni Bonaparte ang iba’t ibang bansa sa Europa?
3. Bakit ninais ng mga pinuno ng Europa na ibalik ang pamahalaang
April 1, 2014
monarkiya?
4. Paano isinagawa ang pagbabalik ng kapangyarihang monarkal sa
Pransya? Katulad ba ito ng dating monarkiya? Ipaliwanag.
5. Kung isa kang Pranses, papayag ka bang ibalik ang dating uri ng
pamahalaan? Bakit?
Upang matiyak ng guro kung may natandaan ang mga mag-aaral, ipagawa
ang kasunod na gawain.
207
Gawain 8. Maalaala Mo Kaya?
B
DRAFT J 6. Ang manananggol na sumulat ng Deklarasyon ng
Kalayaan ng Amerika
April 1, 2014
J
P
S 8. Humalili kay Vladimir Lenin bilang pinuno ng USSR
208
Pamprosesong tanong
April 1, 2014
Hayaan silang makita ang koneksiyon ng awiting Tatsulok sa paksang
rebolusyon at nasyonalismo.
Panuto: Upang higit mong makilala ang mga personalidad na malaki ang
ginampanan sa Rebolusyong Politikal sa iba’t ibang bahagi ng daigdig,
hanapin ang sumusunod gamit ang internet.
209
Pangkat I- Patrick Henry
Thomas Jefferson
Natatangi Hindi
RAFT
(4 puntos) Mahusay Medyo Mahusay
Criteria (3 puntos) Mahusay (1 puntos)
(2 puntos)
Kaalaman sa
paksa
D Kalidad ng mga
impormasyon o
ebidensiya
Kaalaman sa
kontekstong
pangkasaysayan
April 1, 2014
Estilo at
pamamaraan ng
presentasyon
Kabuuang
Marka
Pamprosesong tanong
Ipasagot ang mga tanong na ito:
1. Ibigay ang mga bagong impormasyong iyong nalaman sa gawaing
isinagawa?
2. Ano ang iyong naramdaman habang binabasa mo ang talambuhay
ng mga personalidad na sangkot sa rebolusyon?
3. Paano isinakatuparan ng mga taong ito ang mga radikal na ideya sa
kanilang bansa.
4. Sa iyong palagay lubusan bang naisakatuparan ng mga
personalidad na ito ang kanilang naisin? Pangatwiranan.
210
5. Kung ikaw ang nasa kanilang posisyon, gagawin mo din ba ang
kanilang ginawa? Bakit o bakit hindi?
211
Balikan ang iyong mga sagot sa unang gawain tungkol sa pagsusuri ng
awit, subukin muling sagutan ang mga katanungan.
DRAFT
Pasagutan sa mga mag-aaral ang bahaging r
April 1, 2014
Panuto: Punan ang kasunod na dayagram. Isulat sa bahaging refined ang iyong
nalalaman tungkol sa tanong.
FINAL
REFINED
INITIAL
212
PAGNILAYAN / UNAWAIN
Panuto:
DRAFT
Ibigay sa mga mag-aaral ang sumusunod na mga panuto:
April 1, 2014
Maaaring idokumento ang panayam gamit ang video camera o anumang
electronic gadget na makatutulong sa pagkuha ng impormasyon kaugnay ng
pangyayari.
213
gawaing ito.
214
Rubric Para sa Presentasyon
DRAFT
Pamprosesong tanong
April 1, 2014
ipinakita ng iyong kinapanayam?
4. Ano ang iyong naramdaman habang nakikinig ka sa iyong
kinapanayam?
5. Ano ang iyong natutuhan mula sa kuwento kinapanayam?
215
Gawain 12. Lesson Closure : A Good Ending
Panuto: Punan ang lesson closure note. Tiyaking maging tapat sa pagsulat ng
hinihinging mga impormasyon.
LESSON CLOSURE
DRAFT
Sa pangkabuuan…
April 1, 2014
Pagkatapos ng lahat ng talakayan, hinihikayat kang magbigay ng panata
o pangako na isasabuhay mo ang pagiging mapagmahal sa bayan, o ang
prinsipyo ng nasyonalismo. Sa panatang iyon, masasagot ng mga ito:
Paano mo maipakikita ang pagmamahal sa bayan sa iyong pang-
araw-araw na pamumuhay, bukod sa pagbili ng mga produktong
Pilipino?
Paano mo mahihikayat ang iba na maging panata ang
pagsasabuhay ng prinsipyo ng nasyonalismo?
216
Gawain 14. Hagdan ng Karunungan…
FINAL
DRAFT INITIAL
April 1, 2014
ILIPAT/ ISABUHAY
217
Magagamit ng mga mag-aaral ang mga malikhaing poster, editorial cartoon,
collage, at biograpiya ng mga indibidwal na bahagi ng aralin. Kung maisasama rin
sa eksibit ang mabubuong multi- media presentation o anumang maaaring ieksibit.
R A F T
pangkat
May tuwirang Naipamalas ang Naipamalas ang Isa lamang sa 4
kaugnayan ang 3 sa 4 na 2 sa 4 na na pamantayan
D
Nilalaman
eksibit sa mga
konseptong
pinag-aaralan
pamantayan pamantayan ang naipamalas
April 1, 2014
batay sa
pamantayang
tulad ng
orihinalidad,
pagkakabuo,
pagkakaugnay ng
mga ideya at
pagka-
makatotohanan.
Pangkalahatang Sa kabuuan, nag- Tatlo sa apat na Dalawa sa apat Isa lamang sa 4
Impak iwan ang eksibit pamantayan ang na pamantayan na pamantayan
ng tumpak na naisagawa ang naipamalas ang naipamalas
mensahe,
nakahikayat sa
mga nagmasid, at
nakatanggap ng
positibo
pagtanggap at
maayos na
reaksyon sa mga
nagmasid.
218
Transisyon sa susunod na Modyul
DRAFT
April 1, 2014
219
Panghuling Pagtataya
DRAFT
katuruan at prinsipyo ng Simbahang Katoliko partikular ang pagbili ng
indulhensya.
A. John Calvin
B. John Huss
C. Martin Luther
D. Martin Luther King
April 1, 2014
4. Ang bansang ito sa Europe ang siyang nagpasimula sa
panggagalugad sa Karagatan ng Atlantic upang makahanap ng
pampalasa o spices at ginto.
A. Italy
B. Spain
C. Portugal
D. Germany
220
A. Bunsod ng malaking buwis na ipinataw ng Inglatera
B. Bunga ng ilang paglaban ng mga Amerikano sa pamahalaang
Ingles
C. Mauugat sa mga polisiyang hindi makatuwiran sa paningin ng mga
Amerikano
D. Bunga ng mahabang kasaysayan ng pang-aabuso ng mananakop
at paglaban ng kolonya
8.
DRAFT D. Hindi uusbong ang damdaming nasyonalismo kung wala ang mga
nabanggit na personalidad sa kasaysayan.
April 1, 2014
A. Malaki ang iniambag ng Heograpiya ng Italya sa pagsibol ng
Renaissance.
B. Hindi posible ang pagsibol ng Renaissance sa ibang bahagi ng
Europa.
C. Italya ang itinakdang bansang pagmumulan ng Renaissance.
D. Mapalad ang Italya dahil sa lokasyon nito.
221
C. Dahil sa repormasyon, naging maingat ang mga alagad ng
Simbahan sa kanilang pakikitungo sa iba.
D. Dahil marami ang naniwala sa mga repormista, naisip ng Simbahan
na bawiin ang mga tagasunod nito.
DRAFT
13.
C. may absolutong kapangyarihan ang namumuno
D. may malakas na militar na susupil sa kaguluhan ng tao
April 1, 2014
ang .
A. Paglipat ng mga tao mula rural patungo sa mga siyudad na
nagpataas ng krimen
B. Paglaki ng bilang ng mga taong walang trabaho dahil sa mga
naimbentong makinarya
C. Kinasangkapan ang mga menor de edad upang kumita nang malaki
D. Paglala ng polusyon sa mga siyudad
222
Unawain at suriin ang sumusunod na ilustrasyon. Sagutin ang kasunod na
katanungan.
SANHI BUNGA
Pagkamatay ng mga
Paniningil ng mataas na
REBOLUSYONG sundalo
buwis
AMERIKANO at sibilyan
Stamp Act
DRAFT
Paglaya ng United States
Boston Tea Party
mula sa Great Britain
April 1, 2014
Malawakang kahirapan Pagkalat ng ideyang liberal
Paniningil ng mataas na REBOLUSYONG Pagkamatay ng
buwis PRANSES maraming mamamayan
Pang-aabuso sa mga Pagpapatalsik sa
mamamayan ng may hari o monarko
kapangyarihan
16. Gamit ang ilustrasyon, ano ang mabubuo mong paglalahad tungkol sa
rebolusyon?
A. Ang rebolusyon ay nag-uugat sa iba’t-ibang salik.
B. Kahirapan ang pangunahing dahilan ng isang rebolusyon.
C. Hindi malinaw ang nagiging bunga o epekto ng rebolusyon.
D. Ang rebolusyon ay naranasan ng lahat ng bansa sa daigdig.
223
16-17.) Tama o Mali
16.
I. Ang kolonisasyon at imperyalismo ay isang halimbawa ng
tunggalian ng interes at pakinabang sa pagitan ng kolonisador
at kolonya.
18-19. Suriin ang sumusunod na pahayag. Tukuyin ang letra na may maling
ideya upang mahanap ang akmang paglalahat mula sa mga pagpipiliang letra.
Piliin ang letra ng tamang sagot.
18.
I. Nanghingi ang Bourgeoisie ng pantay na karapatan na tinatamasa ng
mga nobles o maharlika.
II. Ang bourgeoisie ay panggitnang uri na sumibol sa Europa bunsod ng
pagbabago ng estruktura ng ekonomiya.
III. Nabigyan ng posisyon sa pamahalaan ang mga Bourgeoisie dahil na
rin sa pakinabang na nakukuha sa kanila.
224
C. Higit na naging matatag ang pamamahala ng mga hari dahil sa
tulong ng Bourgeoisie.
D. Hindi lamang sa aspetong ekonomikal kundi maging sa politikal ang
naging impluwensiya ng Bourgeoisie.
19.
I. Ang malawakang paggamit ng salapi mula sa mamamayan ay
nagpalakas sa kapangyarihan ng hari.
II. Nagdulot ng pagkakaisa at katapatan sa kanilang hari ang
pagkakaroon ng iisang wika ng mga mamamayan .
III. Hinimok ng mga hari na bawiin ang banal na lupain mula sa kamay
ng mga Muslim at muling ipagbunyi ang kahariang Kristiyano.
IV. Ang krusada na humikayat sa mga panginoong-maylupa na iwan ang
kanilang lupain ay nagpahina sa kanilang lakas at impluwensiya.
DRAFT
20.
D. Pinilit ng mga hari na magkaroon ng sapat na kapangyarihan upang
makontrol ang mga panginoong-maylupa.
April 1, 2014
I. Gumawa ng aksiyon ang Simbahang Katoliko upang muling
mapanumbalik ang dating tiwala ng mga tagasunod nito at
pagbutihin ang pananampalatayang Katoliko.
II. Pagkakaroon ng dibisyong panrelihiyon sa Europa kung saan ang
hilaga ay naging mga Protestante samantalang ang timog naman
ay nanatiling Katoliko.
III. Ang taliwas na ideya ng dalawang malaking relihiyon sa Europa
(Katoliko at Protestante) ay nagresulta sa mahabang panahon ng
digmaang panrelihiyon.
IV. Pagpapanumbalik sa espiritwalidad sa Kristiyanismo, ang
pagpapalaganap ng Bibliya at ang doktrina ng kaligtasan ng Bibliya.
225
MODYUL 4: Ang Kontemporaryong Daigdig (Ika-20 Siglo Hanggang Sa
Kasalukuyan): Mga Suliranin At Hamon Tungo sa Pandaigdigang
Kapayapaan, Pagkakaisa, Pagtutulungan, At Kaunlaran
PANIMULA
DRAFT
matuldukan.
Sa Modyul na ito, susuriin ang mahahalagang papel na ginampanan ng mga bansa
upang matamo ang pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan at kaunlaran
mula ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan. Inaasahan ang masusing paggabay ng mga
guro sa mga mag -aaral upang masagot ng bawat isa ang tanong na “Paano ka
makakatulong upang makamit ang pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa,
kapayapaan at kaunlaran?”
April 1, 2014
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pakikipag-ugnayan at sama-samang pagkilos sa kontemporaryong
daigdig tungo sa pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran.
224
Ang Kontemporaryong Daigdig Pamantayan sa Pagkatuto
(Simula sa Ika-20 Siglo Hanggang sa
Kasalukuyan): Mga Suliranin at
Hamon Tungo sa Pandaigdigang
Kapayapaan, Pagkakaisa,
Pagtutulungan at Kaunlaran
Aralin I - Ang Unang Digmaang Nasusuri ang mga dahilan na nagbigay-daan
Pandaigdig sa Unang Digmaang Pandaigdig
DRAFT
Aralin II- Ang Ikalawang Digmaang Nasusuri ang mga dahilan na nagbigay-daan
Pandaigdig sa Ikalawang Digmaang Pandaidig
Digmaang Pandaigdig
Nasusuri ang pagsisikap ng mga bansa tungo
sa kapayapaang pandaigdig at kaunlaran
Aralin III- Mga Ideolohiya, Cold War Nasusuri ang mga ideolohiyang pulitikal at
at Neokolonyalismo ekonomik ng establisadong institusyon ng
lipunan.
Aralin IV- Ang United Nations at Iba Nasusuri ang bahaging ginampanan ng mga
Pang Pandaigdigang Organisasyon, pandaidigang organisasyon sa pagsusulong
Pangkat at Alyansa ng pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa,
pagtutulungan, at kaunlaran.
225
Ang United Nations at mga sangay
nito
Mga pang-ekonomikong
organisasyon at trading blocs
ALAMIN:
Sa bahaging ito ng aralin, tutuklasin ng guro ang dating kaalaman ng mga mag-
aaral tungkol sa mga dahilan ng Unang Digmaang Pandaigdig at mga pangyayaring
nagpapakita kung paano ito lumaganap, nagpatuloy, at nagwakas. Bibigyang- pansin ang
matinding epekto na iniwan ng digmaan. Inaasahang masasagot ng mga mag-aaral ang
katanungang “Paano nagsikap ang mga bansa na wakasan ang Unang Digmaang
Pandaigdig?” Ihanda ang mga mag-aaral sa pagtupad at pagsasagawa ng mga gawain.
DRAFT
GAWAIN Blg. 1 : PAGS
L
A
R
A
WA
N
Panuto:
April 1, 2014
Ipagawa ang puzzle sa mga mag-aaral. Ipaalalang hindi nila kailangang masagot
ang lahat ng bilang.
Ano ang konseptong tinutukoy ng grupo ng mga salita sa bawat bilang. Isulat ang
nawawalang letra sa mga kahon upang matukoy iyon. Pansining may ibinigay nang mga
letra upang maisip ang wastong sagot.
Isipin kung ano ang mga konseptong tinutukoy ng bawat katanungan at isulat sa
kahon ang nawawalang letra upang mabuo ito.
4. Pagmamahal sa bayan
226
N S N L M
E R P
DRAFT
W D O L N
April 1, 2014
1. Alyansa
2. Militarismo
3 . Imperyalismo
4. Nasyonalismo
5. Great Britain
6. League of Nations
7. Versailles
8. Europe
9. Woodrow Wilson
10. Triple Alliance
Pamprosesong Tanong
1 Ano ang sarili mong ideya sa salitang iyong nabuo?
2 May magkakaugnay bang salita sa mga nabuo mo? Kung mayroon, paano sila
nauugnay?
3. Masasabi kayang may kaugnayan ang mga nabuong salita sa pagkakaroon ng
Unang Digmaang Pandaigdig? Bakit mo nasabi iyon?
227
Gawain 2: Graphic Organizer
Matapos sagutin ang puzzle, ipasulat sa mga mag-aaral ang mga salitang
maiuugnay sa bawat konseptong nasa loob ng Facts Storming Web. Gagamitin ang mga
gabay na tanong upang maiugnay ito sa paksang tatalakayin.
Posibleng
DRAFT
Dahilan
Mga
April 1, 2014
Posibleng Epekto
Mangyari DIGMAAN
Posibleng
Maging
Wakas
Pamprosesong Tanong
228
Source:https://www.go
ogle.com.ph/search?q=world+war+i+pictures&sou
rce=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=OqF4UrPRINOci
Qf3zYHgAw&sqi=2&ved=0CAcQ_AUoAQ&biw
=1208&bih=598
DRAFT
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
PAUNLARIN
229
Ipabasa ang kasunod na teksto sa upang magsilbing sanggunian sa paggawa
ng pangkatang gawain.
Gamiting gabay ang kasunod na Story Map upang masuri ang dahilan,
pangyayari, at epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig.
Tauhan
Epekto
D RAF T
April 1, 2014
Simula
Kasukdulan
Wakas
Tandaan: Sa pagsusuri ng Story Map, tanggaping lahat ang kasagutan ng mga mag-
aaral. Maaaring magbigay ng ilang pangyayari. Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay
ng kanilang sariling kaalaman tungkol sa mahahalagang pangyayari sa digmaan.
Pasagutan sa kanila ang mga pamprosesong tanong para sa malinaw na masuri ang mga
kaalaman.
Pamprosesong Tanong
1. Sino-sino ang mga pinuno sa Unang Digmaang Pandaigdig?
2. Saang bahagi ng daigdig naganap ang pinakamainit na labanan?
3. Ipaliwanag ang simula, mahahalagang labanang naganap, at naging wakas
ng Unang Digmaang Pandaigdig.
4. Paano nakaapekto sa mundo ang digmaang ito?
230
Gawain 5: Pangkat Namin, The Best
Ipagawa ang pangkatang gawain upang maging mas malawak ang pagkaunawa
ng mga mag-aaral sa paksang aralin.
Pamprosesong Tanong
April 1, 2014
7. Bakit hindi naging kasiya-siya sa ibang bansang kasangkot sa Unang Digmaang
Pandaigdig, ang Kasunduan sa Versailles?
8. Paano nagsikap ang mga pinuno ng mga bansa na wakasan ang Unang
Digmaang Pandaigdig?
231
Napakaangkop
Walang ginamit May ginamit na Angkop at maayos at napakaayos
Kagamitan/ na kahit anong di maayos na ang props. ng mga ginamit
Props props. props. na props.
Nakaaakit ang Nakaaakit ang mga Mahuhusay ang
mga nagsiganap dahil sa mga nagsiganap
nagsiganap maayos na dahil sa maayos
Magulo at ngunit di pagsasalita at pag- na pagsasalita
Nagsiganap maingay ang gaanong arte ng at magaling na
mga nagsiganap maayos ang nagtatanghal. pag-arte.
kanilang
pagtatanghal.
Nakatawag- Nakatawag-pansin Nakatawag
Pagtawag- pansin sa sa manonood dahil pansin sa
pansin sa Di nakatawag manonood sa maayos na manonood dahil
manonood pansin sa dahil sa pagsasalita at sa maayos na
manonood dahil maayos na magandang pag- pagsasalita at
AFT
sa mahinang pagsasalita arte. madamdamin at
pagsasalita at di ngunit di- seryosong pag-
seryosong pag- gaanong arte.
DR arte. seryoso sa
pag-arte.
KABUUAN
April 1, 2014
Gamiting gabay ng mga mag-aaral ang binasang teksto tungkol sa Kasunduang
Pangkapayapaan at Liga ng mga Bansa, upang sila’y makabuo ng mga ideyang isusulat
sa Cloud Callout. Sikapin ding makabuo sila ng mga ideyang nagpapakita ng pagsisikap
ng pinuno ng mga bansa na mawakasan ang Unang Digmaang Pandaigdig. Bigyang-
pansin ang mga hakbang na ginawa upang matuldukan ang digmaan.
232
Pa
mp
ros
es
on
g
Ta
no
ng
1. A
no
George an
Vittorio Clemenceau g
Orlando (Italy) (France) gin
DRAFT
a lider upang ipakita ang paghahangad nila sa kapayapaan?
aw
a
ng
mg
April 1, 2014
Gawain 7: Magpaliwanag Tayo…
Pahayag Paliwanag
-Woodrow Wilson
233
3. “Lahat ng ilawan sa Europe ay
nawalan ng liwanag at hindi natin
muling makikita ang kanilang pag-
iilaw sa loob ng mahabang
panahon”
-Edward Grey
Upang malaman kung lubos na naunawaan ng mga mag-aaral ang paksa, maaaring
pasagutan ang kasunod na pagsusulit.
DRAFT
3. Pagkakaroon ng bansang superpower ng mahuhusay at malalaking
hukbong sandatahan sa lupa at karagatan, at pagpaparami ng armas
nito.
April 1, 2014
5. Dito naganap ang pinakamainit na labanan noong Unang Digmaang
Pandaigdig
Paalala: Hindi itatala ng guro ang puntos na makukuha ng mga mag-aaral sa bahaging i
PAGNILAYAN/UNAWAIN
234
Sa bahaging ito, pagtitibayin ng guro ang mga nabuong pag-unawa ng mga
mag-aaral tungkol sa paksa. Inaasahang sa bahaging ito ay kritikal na masusuri
ang mga dahilan, pangyayari at epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig.
DRAFT
April 1, 2014
sa mga kaguluhan at digmaan sa daigdig. Ipasulat ito sa kasunod na graphic organizer
235
1. Problema ay pag-usapan
Nang ang gulo ay maiwasan.
"Imagine"
DRAFT
John Lennon
Imagine no possessions
Imagine there's no heaven
It's easy if you try I wonder if you can
No need for greed or hunger
No hell below us A brotherhood of man
Above us only sky Imagine all the people
April 1, 2014
Imagine all the people Sharing all the world..
Living for today...
Imagine there's no countries You may say I'm a dreamer
It isn't hard to do But I'm not the only one
Nothing to kill or die for I hope someday you'll join us
And no religion too And the world will live as one
Mula sa www.oldielyrics.com/lyrics/john_lennon/emagine.htm
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang mga mensaheng nais ipahatid ng awit?
236
2. Aling bahagi ng awit ang pumukaw nang lubos sa iyong pansin? Bakit?
3. Paano mo ilalarawan ang isang bagong daigdig, batay sa awitin?
4. Sa iyong palagay, posible kayang magkaroon ng tunay na pagkakaisa,
kapayapaan at pagtutulungan ang mga bansa sa daigdig? Ipaliwanag.
5. Bilang kabataan, paano ka makatutulong upang magkaroon ng pambansang
pagkakaisa at kaunlaran ang bansa?
Mga Telegrama
Tsar to Kaiser
29 July 1914, 1 a.m.
Peter’s Court Palais, 29 July 2014
Sa Majeste l Palais
DRAFT
Am glad you are back. In this serious moment, I appeal to you to help me. An
ignoble war has been declared in a weak country. The indignation in Russia shared fully
by me is enourmous. I foresee that very soon I shall be overwhelmed by the pressure
forced upon me and be forced to take extreme measures which will lead to war. To try
and avoid such calamity as a European War, I beg you in the name of our old friendship,
to do what you can to stop your allies from going too far.
April 1, 2014
Kaiser to Tsar
29 July 1914, 1.45 a.m. (this and the previous telegraph crossed)
28 July 1914
It is with the gravest concern that I hear of the impression which the action of
Austria against Serbia is creating in your country. The unscrupulous agitation that has
been going to Serbia for years has resulted in the outrageous crime, to which Archduke
Francis Ferdinand fell a victim. The spirit that led Serbians to murder their own king nd
his wife still dominates the country. You will doubtless agree with me that we both, you
and me, have a common interest as well as all Sovereigns to insist that all the persons
morally responsible to the dastardly murder should receive their deserved punishment.
In this case politics plays no part at all. On the other hand, I fully understand how difficult
it is for you and your government to face the drift of public opinion. Therefore, with
regard to the hearty and tender friendship which binds us both from long ago with frim
ties, I am exerting my utmost influence to induce the Austrians to deal straightly to arrive
to a satisfactory understanding with you. I confidently hope that you will help me in my
efforts to smooth over difficulties that may still arise.
www.firstworldwar.co
Talaarawan (Diary)
2 37
DRAFT
April 1, 2014
238
DRAFT
April 1, 2014
Source: http://www.firstworldwar.com/diaries/whitmore.htm,,
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang mahuhulaang magkakatulad na mensahe ng mga sundalo sa kanilang
telegrama at talaarawan?
239
2. Ano ang naramdaman mo habang binabasa ang telegrama at talaarawan ng mga
sundalo? Bakit?
3. Ano ang aral na nakuha mo mula sa mga binasang telegrama at talaarawan?
Reflection Journal
DRAFT
April 1, 2014
240
ARALIN 2: Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig
ALAMIN
April 1, 2014
Hulaan mo!
1.
FACTS 2.
3.
DRAFT
V
I A. Isa sa mga dahilan ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ang pamumuno ni Hitler sa Germany.
E B. Fascism ang tawag sa ideolohiyang pinairal ni
W Benito Mussolini sa Italy.
p ril 1, 2014
A
C. Nang salakayin ng Japan ang Pearl Harbor sa
S Hawaii, lubhang nagalit ang United States at
nagdeklara ito ng digmaan laban sa Japan.
D. Humiwalay ang Germany sa League of Nations.
1. E. Idineklarang Open City ang Maynila noong
Ikalawang Digmaang Pandaigdig,
2. F. Lumaganap ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig
sa halos lahat ng lupalop ng daigdig.
3.
242
Mga Sagot:
Facts - B, D, E, F
Views - A, C
243
Gawain 3: Map Talk
Magagamit ang mapa upang malaman ang dating kaalaman ng mga mag-
aaral tungkol sa aralin. Ipatunton sa mapa ang mga lugar na apektado ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.
DRAFT
April 1, 2014
The blank box
should contain dots
Pagpipili
Pananda:
France Hawaii
= ilang lugar na sakop/sinalakay ni Hitler Britain Egypt
_ = ilang lugar na sakop ni Mussolini Somalia Pilipinas
= ilang lugar na sakop ni Tojo
Gamit ang mga gabay, ipapangkat ang mga bansang nasakop ng tinukoy
na mga pinuno noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Mga Sagot:
HITLER MUSSOLINI TOJO
France Somalia Pilipinas
244
Gawain 4 : I-R-F Chart
I-R-F Chart
I – nitial answer
R- evised answer
DRAFT
F- inal answer
April 1, 2014
PAUNLARIN
Sa bahaging ito, inaasahang mas lalawak ang kaalaman at pag-unawa ng mga
mag-aaral tungkol sa mga dahilan ng pagkakaroon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig,
sa naganap na mahahalagang pangyayari, sa epekto at pagsisikap ng mga bansang
makamit ang kapayapaan. Maaari ng pabalikan ang mga kasagutang nabuo sa unang
bahagi ng aralin upang mapagtibay ang tamang kasagutan at maiwasto ang maling
sagot o konseptong nabuo, kung meron man. Pagtuunan din ng pansin ang teksto at
ipasagot ang mga gawain.
Ipakita sa mga mag-aaral ang dayagram sa ibaba upang makita ang magiging
daloy ng pangkatang gawain. Nakaturo sa arrow ang paksang tatalayakin ng bawat
pangkat sa pag-uulat.
245
Dahilan Mahahalagang Wakas Epeko IKALAWANG
DIGMAANG
Pangyayari PANDAIGDIG
DRAFT
Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto mula sa Project EASE. (Tingnan sa
Learning Materials ng Mag-aaral). Maaari ring basahin ang Kasaysayan ng Daigdig
para sa karagdagang reperensya.
Matapos mabasa ang teksto, tawagin ang Unang Pangkat para sa kanilang pag-
uulat o presentasyon.
PAMANTAYAN
Pagkakabuo
April 1, 2014
Rubrik sa Pagmamarka ng Gawain
1
Hindi talaga
maunawaan ang
Di gaanong
2
naunawaan ang
3
Maayos ang
pagkakaganap at
4
Talagang malinaw
at maayos ang mga
Puntos
Nagsiganap Magulo at hindi Nakaakit ang mga Nakaakit ang mga Napakahusay ng
seryoso ang mga nagsiganap ngunit nagsiganap dahil sa mga nagsiganap
246
nagsiganap di gaanong maayos na dahil sa maayos na
maayos ang pagsasalita at pag- pagsasalita at
kanilang pag-arte. arte.. mahusay at
madamdaming pag-
arte.
Pagtawag-pansin Hindi talaga Nakatawag pansin Nakatawag pansin Lubhang
sa manonood nakatawag din sa manonood sa manonood dahil nakatawag- pansin
pansin sa dahil sa maayos sa maayos na sa manonood dahil
manonood. na pagsasalita pagsasalita,t sa malikhaing props
Halatang kulang ngunit kulang pa magandang pag- at madamdaming
sa paghahanda rin sa paghahanda. arte at maayos na pag-arte.
sa gawain props.
KABUUAN
April 1, 2014
Paksa:
Pamprosesong Tanong:
247
Ipagawa:
Gawain 7: Tri-Story!
April 1, 2014
Digmaan sa
Ikalawang
Digmaang
Pandaigdig
Digmaan
Hilagang Africa
sa Pasipiko
at pagkasangkot
ng Estados Unidos
sa Digmaan
248
Pamprosesong Tanong:
1. Bakit lumaganap sa ibang kontinente ang digmaan?
2. Ano ang dahilan kung bakit sumali ang United States sa digmaan?
3. Kung ikaw ang pangulo ng Amerika ng panahong iyon, haharapin mo rin ba
ang panganib?
Pasagutan ang history frame upang masukat ang pag-unawa ng mga mag-
DRAFT
aaral tungkol sa mga teksto.
April 1, 2014
249
Pamagat/Pangyayari: Mga Personalidad na kasangkot:
Kailan:
Kinalabasan:
Mahahalagang Pangyayari:
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong:
250
Gawain 9 : Semantic Web
Pasagutan ang Semantic Web pagkatapos basahin ang teksto. Tingnan ang
teksto sa Modyul ng Mag-aaral.
UNITED
RA NATIONS
D FT
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong:
251
Gawain 10: I-R-F Chart
Pabalikan sa mga mag-aaral ang I-R-F Chart. Sa puntong ito, ipasulat ang
kanilang Revised Answer. Inaasahang mas malinaw na nilang masasagot ang
katanungang “Sa kabila ng pagsisikap ng mga bansa na wakasan ang Unang
DIgmaang Pandaigdig at magkaroon ng kapayapaan, bakit nagkaroon pa rin ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig?”
I R F Chart
I – nitial answer
R- evised answer
DRAFT
F- inal answer
A ril
P 1, 2014
Y / WI
Sa bahaging ito, pagtitibayin ng guro ang nabuong pag-unawa tungkol sa
paksa. Inaasahan ding kritikal nang masusuri ng mag-aaral ang mga konseptong napag-
aralan hinggil sa simula, mahahalagang pangyayari, wakas, at epekto ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.
252
DRAFT
http://withfriendship.com/images/i/40744/Effect
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a s-of-World-War-II-image.jpg
0/The_Sandman_a_B-
24_Liberator,_piloted_by_Robert_Sternfels.jpg
REFLECTIVE JOURNAL:
April 1, 2014
.
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
253
Gawain 13: I-R-F CHART
I R F Chart
I – nitial answer
DRAFT
R- evised answer
April 1, 2014
F- inal answer
K p
254
Ano ang
nilalaman?
Para saan?
Proclamation
675
Kabutihang
dulot?
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
1. Tungkol saan ang Proklamasyon ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo?
2. Sa iyong palagay, gaano kahalagang magkaroon ng “National Peace
Consciousness Month” ang isang bansa?
3. Bilang mag-aaral, paano ka makatutulong sa pagpapalaganap ng
kapayapaan sa iyong komunidad?
255
ARALIN 3: Mga Ideyolohiya, Cold War, at Neokolonyalismo
ALAMIN
DRAFT
sa paksang tatalakayin.
Panuto: Bumuo ng salita batay sa ginulong mga letra.
RDAWOCL SSIURA
1.
April 1, 2014
AYIHOLIDEO
6.
RONI TAINCR
2. 7.
O L W.R D KABN
3 8. NOMIEKOKO
4. SONMUOMKI 9. FNGEIORAID
5. 10.
RIMEAAC LONMONEOLISKOY
255
Pamprosesong Tanong
Ipagawa:
Pagkatapos mabuo ang mga salita, sagutin ang mga tanong na ito:
1. Ano ang iyong ideya tungkol sa mga salitang nabuo?
2. May ugnayan kaya ang mga salita? Ano?
3. Kung pag-uusapan ang mga isyu sa kasalukuyan, paano mo iuugnay ang
mga salitang iyong nabuo?
April 1, 2014
10. Neo-kolonyalismo
256
Gawain 2: Donuts Game
DONUTS
DRAFT
Sa pagkakataong ito, hikayatin ang 12 mag-aaral na sumali sa laro. Bubuo sila
ng dalawang bilog na anyong donut. Gagawin nilang gabay ang tanong ng guro at
magbabahagi ang bawat isa ng kanilang ideya habang umiikot upang magkaroon ng
April 1, 2014
bagong kapareha at makausap ang lahat ng miyembro ng pangkat.
Pamprosesong Tanong
1. Sa mga salitang nabuo sa unang gawain, alin kaya ang mga salitang
magkakaugnay?
2. Bakit magkakaugnay ang mga salitang iyong napili?
Ang anim na mag-aaral na nasa loob ng bilog ang mag-uulat ng iba’t ibang
ideya na nabuo ng bawat pangkat.
Maaaring magkaroon ng malayang talakayan pagkatapos ng pag-uulat upang
maiugnay sa paksang tatalakayin.
257
Gawain 3: Mundo ng Tunggalian, Ayon sa Larawan
Panuto: Pag aralang mabuti ang mga larawan. Sagutin ang mga tanong na nasa
loob ng talahanayan
http://www.tldm.org/News10/Ha http://image.shutterstock.com/display_pic_with_logo/1024975/
mmer3.png
DRAFT 110632307/stock-photo-american-symbol-statue-of-liberty-
258
2. Ano ang kahulugan ng mga imahe sa Ang mga imahe ay sumisimbolo sa mga
unang larawan? manggagawa dahil ito kadalasan ang
ginagamit ng mga manggagawa sa kanilang
trabaho.
259
3. Anong bansa, sa iyong palagay, ang Ang bansang Unyong Sobyet ang gumamit ng
gumamit ng ganitong simbolismo bilang ganitong simbolismo sa kanilang watawat
representasiyon ng kanilang paniniwala? tanda ng kanilang paniniwala sa lakas ng
manggagawa.
4. Anong sikat na estatwa ang ipinakikita sa Nasa sa larawan ang Statue of Liberty.
pangalawang larawan? Anong mga detalye Ipinakita nito ang kadena na nasa paanan ng
ng estatwa ang ipinakikita rito? estatwa gayon din ang isang aklat na may
nakaukit na Roman numerals na petsa ng
paglaya ng Estados Unidos. Mayroon ding
hawak ang estatwa na sulo na may
naglalagablab na apoy.
5. Sa iyong palagay, ano ang kahulugan ng Ang putol na kadena ay sumisimbulo sa
mga detalye ng estatwang ito? Saang bansa paglaya sa kalupitan. Ang aklat ay
ito matatagpuan? nagpapakita ng karunungan na panlalaban sa
pang- aapi at ang sulong may naglalaglab na
DRAFT
apoy ay nagpapakita ng liwanag na
nakamtan dahil sa pagtalikod sa pang- aapi
at pagyakap sa demokrasya. Ang estatwa ay
matatagpuan sa Estados Unidos.
6. Anong aksiyon ang ginagawa ng mga Animo'y nagsi-see saw sa larawan ng mundo
imaheng makikita sa ikatlong larawan? ang dalawang imahe sa larawan.
April 1, 2014
7. Sa iyong palagay, anong mga bansa ang
sinisimbolo ng nagtutunggaling imahe?
Ang lalaki sa kaliwa ay si Uncle Sam na
sumisimbulo sa Estados Unidos. Ang oso sa
kanan ay sumisimbulo sa USSR.
8. Ano ang kahulugan ng pagtutunggaling ito Ito ay nagpapakita ng tunggalian ng dalawang
ng mga bansa? bansang nabanggit upang matalo o
maungusan ang bawat isa sa impuwensiya at
kapangyarihan. Cold War ang tawag dito.
260
Gawain 4: ABC Brainstorm Strategy
Pagkatapos ng mga paunang gawain, isulat sa kahon ang mga salitang may
kaugnayan sa paksang tatalakayin. Hindi kailangang mapuno ang kahon, ang mahalaga
ay matukoy ang mga ideya ng mag-aaral.
Halimbawa: A- Asia
A G M S
B H N T
C I O U
D J P V
DRAFT
E
F
K
L
Q
R
W
XYZ
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong
Ipasagot:
PAUNLARIN
260
Gawain 5: Talahanayan Punan Mo
Pagkatapos basahin ang teksto, subukan ang kaalaman ng mga ma-aaral sa
tulong data retrieval chart.
Mga Ideolohiya Katangian Bansang Nagtaguyod
DRAFT
Pamprosesong Tanong
1. Ano-ano ang iba’t ibang uri ng ideolohiya sa daigdig?
2. Anong mga bansa ang nagtaguyod sa mga ideolohiyang ito?
3. Paano nagkakaiba ang kanilang patakaran at katangian?
April 1, 2014
Gawain 6: Hagdan ng mga Ideya
Pasagutan ang kasunod na ladder web at ipasulat ang mahalagang papel na
ginagampanan ng ideolohiya sa isang bansa.
261
Iba’t ibang ideolohiya ang sinusunod ng mga bansa sa daigdig. Naaayon ito sa
kanilang kasaysayan, paniniwala at kultura. Anuman ang ideolohiya ng bawat isa,
nararapat na ito ay makatugon sa pangangailangan ng mga mamamayan at maging daan
sa pag-unlad ng bansa.
Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto tungkol sa paglaganap ng komunismo sa
Russia, Fascismo sa Italy at Nazismo sa Germany.
Gawain 7: Paniniwala Ko, Gets Mo!
Maaaring magsagawa ng pangkatang gawain na magpapakita ng maikling role
play/ dayalogo o iskrip na tutukoy sa mga prinsipyo at paniniwala ng Russia, Italy at
Germany at mga patakarang ipinatupad sa mga bansang pumanig sa kanilang
ideolohiya.
DRAFT
Ikatlong Pangkat- Ang Nazismo sa Germany
Pamprosesong Tanong
1.
2.
3.
4.
5.
April 1, 2014
Ano ang dahilan ng kaguluhan sa Russia?
Paano nakuha ni Lenin ang pagtitiwala ng mga tao sa Russia?
Paano naging ganap na komunista ang Russia?
Ano- ano ang mga salik na nagbigay -daan sa Fascismo sa Italy?
Naniniwala ka ba sa prinsipyong sinusunod ng Fascismo?
6. Bakit itinuturing na pinakamalupit na diktaduryang totalitarian ang Nazismo sa
makabagong panahon?
7. Paano pinamahalaan ni Hitler ang Germany sa ilalim ng ideolohiyang Nazismo?
8. Ano ang mga salik na nagbigay-daan upang yakapin ng mga bansa ang kanilang
ideolohiya.
9. Ano ang bahaging ginagampanan ng puwersang demokrasya at komunismo sa
kalagayan ng tao?
10. Paano nagkakaiba ang ideolohiyang sinusunod ng mga bansa?
11. Paano nauugnay ang puwersang pangkabuhayan ng bansa sa kalagayang
politikal nito?
262
Rubric sa Pagtataya ng Role Play
Mga Pamantayan Marka
Malinaw na naipakita ang mensahe ng aralin 25%
Makatawag-pansin ang pagkakaganap ng mga tauhan 25%
Pangkalahatang kaayusan 25%
Dating sa mga manononod 25%
Kabuuan
April 1, 2014
BenitoB
Benito Mussolini
Vladimir Lenin
263
Gawain 9: Punto For Punto
Ipagawa ang estratehiyang ito na katulad ng isang debate. Ipasunod ang
kasunod na mga hakbang.
Mga Hakbang:
DRAFT
5. Isagawa ang “rebuttal” matapos maibigay ang mga argument.
6. Ibuod ang argumento ng bawat pangkat.
7. Suriin ang debate batay sa mga pamantayan.
8. Tanungin ang klase kung aling pangkat ang mas epektibo sa debate. Inaasahan
April 1, 2014
ang mahusay na pagtanggap ng pagkatalo (sportsmanship) at ang pagtaya ng
kahusayang magsalita, mag-isip at mangatuwiran.
PAMANTAYAN 5 4 3 2 1
Organisasyon- Lohikal ang
presentasiyon at pagkakaugnay ng ideya
Nilalaman- May ebidensya ang
pagkakaunawa sa mga pangunahing
argumento
Presentasiyon- Wasto, malinaw at
makatwiran ang mga pangungusap at
inilahad ayon sa napagkasunduang mga
pamantayan.
Kakayahang Sumagot sa Tanong-
Maayos at wasto ang sagot sa mga
tanong ng kalabang panig.
Kabuuang Iskor
264
Gawain 10: Pag-Isipan Mo, Araling Ito!
Pagkatapos matiyak ang iba’t ibang ideolohiya sa daigdig, Alamin ang ideya ng
mga mag-aaral tungkol sa Cold War.
Ipabasa ang teksto at ipagawa ang kasunod na gawain .Ipasulat sa cloud callout
ang mga salita at terminolohiyang may kaugnayan sa paksa.
John F. Kennedy…
Cuban Missile
Crisis US…USSR
DRAFT
April 1, 2014
Paalala: Maaari gamitin ang tekstong Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et
al, ph 273-281.
265
US USSR
Demokrasya Komunismo
DRAFT
April 1, 2014
Mga Posibleng Kasagutan:
266
Gawain 12: Discussion Web
Panuto: Sagutin ang core question ng Oo o Hindi: Kung ang sagot ay Oo, isulat
ang paliwanag ng sagot sa ilalim ng Oo. Kung ang sagot ay Hindi, isulat ang paliwanag
ng sagot sa ilalim ng Hindi.
DR AFT
Gawain 13: Opinyon Mo, Say Mo!
April 1, 2014
States sa Pilipinas. Gawing gabay ang mga sumusunod na tanong sa pagsasagawa ng
gawain.
Pamprosesong Tanong
1. Paano pinalaganap ng mga superpowers ang kanilang impluwensiya?
2. Nakabuti ba ang impluwensiyang iniwan ng mga superpowers sa mga
bansang pumanig sa kanila? Pangatuwiranan
267
Gawain 14: Bili Tayo
Maaaring ipakita ang tindahang ito sa unang bahagi ng pagtalakay ng paksang
neokolonyalismo bilang lunsaran ng aralin.
CD NG OPM CD NI
PIZZA PIE BIBINGKA MUSIC MICHAEL Spaghetti
JACKSON
DRAFT
Pamprosesong Tanong
April 1, 2014
Ipasagot:
1. Kung nasa supermarket ka at kailangan mong mamili ng limang produktong
nasa tindahan ni Juan de la Cruz, aling mga produkto ang iyong bibilhin?
2. Bakit mo binili ang nasabing produkto? Pangatuwiran.
Ipabasa ang teksto bago simulan ang kasunod na gawain.
268
Batay sa pangkatang gawain, magsagawa ng malayang talakayan sa tulong ng
mga pamprosesong tanong.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong ideya tungkol sa salitang neokolonyalismo?
2. Bakit kaya nagkaroon ng neokolonyalismo?
3. Ano ang mga patakaran at impluwensiyang ipinatupad ng mga
makapangyarihang bansa sa mga bansang kontrolado nila? Ipaliwanag ang
bawat isa.
4. Paano naapektuhan ng mga patakarang ito ang ekonomiya ng mga bansang
papaunlad pa lamang?
DRAFT
Pamantayan
1.Napakagaling ng
presentasiyon ng karikatura
2. Malinaw at angkop ang
mensahe nito
Puntos
5
5
NakuhangPuntos
April 1, 2014
3. Makulay at kaakit-akit ang 5
presentasiyon nito
4. Malinis at maayos ang 5
pagkakagawa nito
5. Nakatulong sa pagbibigay- 5
interpretasiyon sa paksa ang
ibinabahagi sa klase
6. Bunga ng malikhaing pag- 5
iisip at pananaliksik ng
karikatura
Kabuuang Iskor: -------------------------------
269
negatibo o hindi maganda ang dulot ng salita, isang hakbang palayo sa gitna ang
gagawin. Nangangahulugan ito na kapag mas marami ang positibong dulot ng mga
salitang kaugnay ng Neokolonyalismo, magiging maluwag ang garter. Subalit kapag
mas marami ang nagatibong dulot nito, mararamdaman ng mga manlalaro ang
pagsisikip ng garter.
April 1, 2014
Mga salitang ibibigay:
1. Foreign investment (Pamumuhunanng ibang bansa)
2. Loss of pride ( Kawalan ng karangalan)
3. Foreign debt (Utang-panlabas)
4. Over dependence ( Labis na umaasa sa iba)
5. Continued enslavement (Patuloy na pang-aalipin)
270
Pamprosesong Tanong
Ipasagot:
1. Batay sa gawaing ito, nakabuti ba o nakasama ang neokolonyalismo sa
daigdig?
2. Ngayong nalaman mo ang negatibong epekto nito, ano ang nararapat
mong gawin? Bakit?
DRAFT A
ng puwersa.
G M S
B H N T
April 1, 2014
C
D
E K
I
J
O
P
Q W
U
V
F L R XYZ
Pamprosesong Tanong
Ipasagot:
1. Kung bibilanging muli ang iyong sagot, ilang salita ang nadagdag sa mga dating
isinulat mo?
2. Paano mo naipaliwanag ang iyong mga sagot?
271
Upang malaman kung lubos ngang naunawaan ng mga mag-aaral ang paksang
tinalakay maaaring pasagutan ang kasunod na pagsusulit:
Panuto: Isulat sa patlang ang impormasyong hinihingi ng pangungusap.
1.Isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na naglalayong
magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa pagbabago nito. Galing ito
sa salitang ideya o kaisipan na tuwirang sinusunod ng mga tao.
2.Digmaan ng nagtutunggaliang ideolohiya ng dalawang
pinakamakapangyarihang bansa (superpower) na hindi tuwirang
naglalabanan gamit ang armas.
3.Isang uri ng pagsasamantala at patuloy na pagkontrol ng isang dating
kolonyalista sa mahihirap na bansa. Layunin nitong patatagin ang
pamumuhunan, pigilin ang pagkakamit ng tunay na kalayaan, at kunin
ang mas malaking kita mula sa negosyo.
4.Tumutukoy sa isang sistemang pangkabuhayan kung saan ang
produksiyon, distribusyon, at kalakalan ay kontrolado ng mga
pribadong mangangalakal hanggang sa maging maliit na lamang ang
papel ng pamahalaan sa mga patakarang pangkabuhayan.
Analohiya: Suriin ang tinutukoy na ugnayan ng unang pares sa bawat bilang. Isulat ang
April 1, 2014
maisip na kapareha ng ikatlong salita.
Sagot sa Pagsusulit:
1. Ideolohiya
2. Cold War
3. Neokolonyalismo
4. Kapitalismo
5. Desttutt de Tracy
6. Ideolohiyang Pampolitika
272
7. Sosyalismo
8. Komunismo
9. Fascism
10. Anumang pautang mula IMF/ World Bank
PAGNILAYAN/UNAWAIN
Gawain 18 : Pagsusuri Sa Makabagong Mundo
Ipabasa at ipasuri ang kasunod na global issues. Sa pagkakataong ito,
pagtitibayin ng mga mag-aaral ang kanilang nabuong pag-unawa sa paksa. Ipagawa:
Panuto: Gamit ang internet,sa tinukoy na link. Pagkatapos ay sagutin ang mga tanong
na nasa loob ng talahanayan.
DRAFT
April 1, 2014
273
Johannesburg hosted the first South Africa-China Markets Forum attended by South
African and Chinese businessmen, including more than 80 top fund managers from the
Shanghai Stock Exchange. The forum resulted in a letter of intent to create exchange
traded funds for Chinese investors to trade in Africa
China-Africa trade turnover was almost $200 billion in 2012, and China's trade
with South Africa alone reached $60 billion. The increasing presence of Chinese
companies in Africa has caused concern in the West, which says undemocratic China is
undermining human rights and causing environmental devastation. But what do Africans
themselves make of the tendency? VoR's Tom Spender travelled to Kenya to find out.
Tom has been greatly impressed by a brand-new highway in congested Nairobi. The
road was built by Chinese China Wu Yi Company, Sino hydro Corporation and Sheng Li
Engineering Construction. Young Kenyan, Andrew, says the new road saves him two
hours of commuting time.
China claims its increasing activity in Africa to be a win-win game, not just pouring
money in the continent but developing together, compared to the Mao times when
financial aid, was a tool to make Africa shift from Taiwan to People’s Republic of China.
Today Chinese projects in Africa include a new Indian Ocean port, residential
construction, copper mines in Zambia, cobalt mines in Congo, and a rail network linking
Addis Ababa to Djibouti. China has invested some 75 mln dollars into the continent, going
DRAFT
neck-to-neck with the US that contributed 90 mln to bilateral projects.
Some Africans, however, have mixed feeling about this cooperation. Thus,
governor of Nigerian Central Bank Mallam Sanusi said, “China takes from us primary
goods and sells us manufactured ones - this was the essence of colonialism.” US
President Barack Obama has also warned Africa of possible aftermaths in one of his
speeches “When we look at what other countries are doing in Africa, our only advice
April 1, 2014
make sure it is a good deal for Africa.” Professor Stephen Chan from the School of
Oriental and African Studies believes that China, however, has certain moral principles
when operating in Africa. “Africa finally has a chance to make a choice – it’s not only
America anymore. And what stands behind Western concerns is angst about the
continent’s resources. While its discourse is clad in the rhetoric of democratic values,
Chinese are being shown as not caring about these values at all,” Dr Chan said.
The expert believes that moral principles prevent China from going too far in
economic exploitation of the continent and Beijing is also more sensitive to African
aspirations, as it is prepared to build universities in the region, while the only education
the West sees for Africa doesn’t go beyond basic literacy and primary schools. “Chinese
came out of great deprivation, so they understand the power of aspiration. It’s a natural
desire to see your kids going to university,” the expert said.
Some locals complain that flocks of Chinese coming to the continent push them
out of business and take local jobs. “It’s wrong for them to do what Kenyans can do,”
activist Boniface Mwangi said, adding that “They bribe and don’t care about human
rights, which makes it a win-lose situation.” Now there are about 1 million Chinese in
Africa with the largest community in South Africa, Egypt and Nigeria.
Some Africans are happy with China’s non-interference into local policy, while the
West keeps dictating people whom to vote and care only about free and democratic
elections.
274
Democracy doesn’t necessarily bring development with it, that’s one of China’s
guidelines, and its leaders say that the right to food and life is more important than
democracy words.
“Though many African countries have adopted European democracies, they are
still underdeveloped, while China searches for the best way to improve living standards,”
a Chinese top official said. Chinese presence in the region also causes environmental
concerns: oil factories and mines heavily pollute the atmosphere.
Ivory poachers make fortunes on wealthy Chinese. According to the Kenya
Land Conservation Trust, China is now number one market for ivory, but 80% of this
ivory is illegal, which means that elephants can go extinct in less than 10 years. China,
however, has recently issued guidelines on environmental practice for overseas
companies.
Generally Africans agree that China brought a new wave of life and
development to the continent. A Consumer Insight poll has shown that China was top
source of inspiration for Kenyans, who learned many useful business and negotiating
skills from Chinese. This means the West needs to admit – it doesn’t dominate the
continent anymore.
DRAFT
Source: http://voiceofrussia.com/2013_08_13/China-in-Africa-neocolonialism-or-
chance-for-growth-9071/
Pamprosesong Tanong
April 1, 2014
1. Maituturing bang isang uri ng makabagong neokolonyalismo ang ginagawang
pagpasok ng China sa mga bansa sa kontinenteng Africa? Pangatuwiranan ang
iyong sagot.
2. Sa iyong pananaw, nakabubuti ba o nakasasama ang pagtulong ng China sa
ekonomiya ng mga bansa sa Africa?
275
Gawain 13- Tapos Na!
DRAFT
Sa pagkakataong ito, napag-isipan kong
_
April 1, 2014
276
ARALIN 4: Mga Pandaigdigang Organisasyon, Pangkat, at Alyansa
ALAMIN:
DRAFT
Gawain 1: The Queen Wants To Know!
April 1, 2014
1. Anong W ang bangko
na nagbibigay ng tulong
2. Anong A ang
organisasyong heopolitikal,
ekonomikal, at pangkultura
ng mga bansa sa Timog-
Silangang Asya? 3. Anong W ang
pananalapi at teknikal isang organisasyong
sa mga bansang pandaigdig na
papaunlad para sa mga nilikha upang
programang pamahalaan at
pangkaunlaran? magbigay ng
kalayaan sa
kalakalang pang-
internasyunal?
277
SAGOT:
1. W
2. A
3. W
Mga sagot:
(1) World Bank (WTO), (2) ASEAN (Association of Southeast Asian
Nations, at (3) World Trade Organization (WTO).
DRAFT
Gawain 2: Guess The Flag!
Sa gawaing ito, pahuhulaan sa mga mag-aaral ang watawat o simbolo ng
mga organisasyong pandaigdig. Sa tulong nito’y matutukoy ang dati nang kaalaman
ng mag-aaral hinggil sa paksa.
April 1, 2014
Mapipili rito ang tamang sagot:
278
3
1
2
5
4
DRAFT Sagot:
April 1, 2014
1. 4.
2. 5.
3.
Mga sagot: (1) ASEAN, (2) World Bank, (3) European Union, (4) World
Trade Organization, (5) Organisation of Islamic Cooperation.
279
Gawain 3: Generalization Table
1.
2.
3.
DRAFT
April 1, 2014
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
PAUNLARIN
280
Pagkatapos matukoy ng mga mag-aaral ang lawak ng kanilang dati ng alam
kaalaman tungkol sa mga organisasyong pandaigdig, maaaring marami pa silang
mga katanungan na nais masagot. Sabihing maari nilang malaman ang mga sagot
sa katanungang ito sa susunod na talakayan.
281
Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto tungkol sa mga pandaigdigang alyansa,
organisasyon, at pangkat na nagsusulong ng kapayapaan, pagkakaisa, at pag-unlad.
Pagkatapos ay pasagutan ang Gawain 4.
Gawain 4: Org-Outliner!
DRAFT 2.
3.
April 1, 2014 4.
5.
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
1. Narinig mo na ba ang mga binanggit na organisasyon sa teksto? Alin ang ma
narinig mo na?
2. Sa iyong palagay, saklaw ba ng mga organisasyong ito ang mga bansa sa
iba’t ibang kontinente? Bakit mo nasabi iyon?
3. Ano ang masasabi mo sa layunin ng mga organisasyong ito? Ipaliwanag.
282
Gawain 5: Organisasyon, Mahalaga Ba Ito?
Pasagutan ang gawaing ito matapos malaman ng mga mag-aaral ang iba’t
ibang layunin ng mga pandaigdigang organisasyon. Ipasulat sa kahon ang
kahalagahan ng mga nasabing organisasyon sa mga bansa sa daigdig.
Kahalagahan ng
mga Organisasyon
sa mga Bansa sa Daigdig
MGA
ORGANISASYON
AFT
European
Union
DR
Organization
A
Y
of American
1
States
U
April , 2014
Organisation
of Islamic
Cooperation
N
Association of
Southeast
Asian Nations
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
283
1. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng mga organisasyong pandaigdig?
2. Paano nakatutulong ang mga ito sa pagkakamit ng pandaigdigang
kapayapaan, kalayaan at kaunlaran?
284
Gawain. 6: UP Dev CHECKLIST
UP Dev Checklist
1.
2.
3.
DRAFT
Pamprosesong Tanong:
April 1, 2014
1. Paano nakatutulong ang mga organisasyong pandaigdig sa pagpapanitili ng
kapayapaan, pagkakaisa at pag-unlad?
2. Sa palagay mo, ano ang mangyayari kung walang organisasyong
nagsusulong ng pagkakaisa, kapayapaan, at pag-unlad?
285
Gawain 7: Magpalitan Tayo!
DRAFT
April 1, 2014
286
ASEAN Free Trade Area/Agreement
DRAFT
April 1, 2014
Ipagawa na sa mga mag-aaral ang Role Playing. Atasan ang bawat grupo na
gumawa ng maikling dula na magpapakita ng kabutihang naidudulot ng trade bloc sa
mga bansang kabilang dito.
287
Ikatlo at Ikaapat na Pangkat: Kabutihang naidudulot ng trade bloc sa mga
miyembro ng North American Free Trade Agreement.
Pamantayan 1 2 3 4 Puntos
Di talaga Di gaanong Maayos ang Inilalahad nang
maunawaan maunawaan pagkakaganap. napakalinaw at
ang isinagawa ang Malinaw ang napakaayos ang
Pagkakabuo dahil magulo pagtatanghal pagkakasunod- mga pangyayari
ang dahil magulo sunod ng mga at lubos na
pagkalahad ng ang daloy ng pangyayari. nakatatawag ng
impormasyong pangyayari. pansin sa mga
itinanghal. manonood.
Di talaga Di gaanong Malinaw na Napakalinaw na
maunawaan malinaw ang naipahatid ang naihatid ang
ang mensahe mensahe . mensahe at mensahe sa
Nilalaman dahil magulo Medyo maayos ang ginawang
ang magulo ang pagsasagawa. pagtatanghal.
Props
DilRA, FT
Kagamitan/
pagtatanghal.
0 4
Walang
ginamit na
kahit anong
props.
agaganap.
Magulo,
pagtatanghal.
May ginamit
na di maayos
na props.
pagsasalita
Nakaaakit ang
Angkop at
maayos ang
props.
Nakaakit ang
Napakaangkop
at malikhain ang
ginamit na
props.
Kaakit-akit ang
Apr 1 2 1
maingay at pagtatanghal pagtatanghal pagtatanghal
hindi seryoso dahil sa dahil sa dahil sa maayos
ang maayos na maayos na na pagsasalita at
Nagsiganap n pagsasalita at magaling na
ngunit hindi pag-arte ng pag-arte ng mga
seryoso ang nagtatanghal. nagsiganap.
mga
nagtanghal
Di nakatawag Nakatawag- Nakatawag- Lubos na
pansin sa pansin din sa pansin sa nakatawag-
manonood manonood manonood pansin sa
Pagtawag- dahil sa di ngunit may dahil sa manonood dahil
pansin sa maayos na kakulangan maayos na sa maayos na
manonood pagtatanghal. din ang pagsasalita at pagsasalita,
presentasyon. magandang malikhaing props
pag-arte. at
madamdaming
pag-arte.
KABUUAN
288
Gawain 8: My Generalization Table
1. 1.
DRAFT 2.
3.
2.
3.
April 1, 2014
PAGNILAYAN/UNAWAIN
289
Ano ang target ng
World Bank sa taong
2030?
Tatlong Estratehiya:
1.
2.
3.
DRAFT
April 1, 2014 3 estratehiya na gagamiting ng
World Bank upang makamit ang
layunin nito sa 2030
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
1. Ano ang hakbang na ginawa ng World Bank upang malutas ang suliranin
ng kahirapan sa mga bansa sa daigdig? Sang-ayon ka ba sa hakbang na
ito ng World Bank? Pangatuwiranan.
2. Sumasang-ayon ka ba sa World Bank na ang kahirapan ay maituturing na
isyung moral? Bakit?
290
3. Sa iyong palagay, nararapat nga bang bigyang-pansin din ni Pangulong Jim
Yong Kim ang kababaihan? Ano ang maaaring maging bunga nito sa
kalagayan ng kababaihan sa buong mundo?
DRAFT
artikulo?
April 1, 2014
no ang natutunan
ko?
Ano ang nakapukaw
sa atensyon ko?
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
1. Ayon sa balita, bakit sinuspinde ng Organisation of Islamic Cooperation
ang Syria?
2. Mahalaga ba ang ginawang hakbang ng OIC para sa pagpapanatili ng
kapayapaan sa Syria at sa mundo sa kabuuan? Bakit?
291
Gawain 11: Reaksyon Mo,Sey Mo!
ISYU:
s
REAKSIYON
N
April
arito
1,2014 ang tekstong iyong babasahin :
Pamprosesong Tanong:
Ipasagot:
1. Tungkol saan ang balita? Saan daw nangutang ang Pilipinas at para saan
ang pangungutang na ito?
2. Sinusuportahan mo ba ang desisyon na ito ng pamahalaan? Bakit?
3. Sa palagay mo, nararamdaman ba ng mga Pilipino ang epekto ng
pagkakautang ng bansa?
292
Gawain 12: Generalization Table
1.
2.
DRAFT 3.
April 1, 2014
293
Gawain 13: Synthesis Journal
DRAFT
April 1, 2014
294
Gawain 14: Gawin Para Sa bayan... Kaya Ko Ito!
DRAFT
Bilang chair person ng Samahan ng Kabataan, naatasan kang gumawa ng
ordinansa na magbibigay solusyon sa suliraning pangkapayapaan sa inyong lugar.
Republika ng Pilipinas
April 1, 2014
BARANGAY
Address:
Inihain ni:
[Posisyon]
295
KUNG SAAN, sa Artikulo [sumipi ng mga artikulo na may kaugnayan sa
ordinansang gagawin]
DRAFT
d.
SEKSYON 5 Mga Parusa –
April 1, 2014
SEKSYON 7. Pagkakabisa –
PINAGTIBAY: [Petsa]
Punong Barangay at
Tagapangasiwa ng Pulong
Kagawad Kagawad
Pinatunayan ni:
296
Pamantayan sa Pagmamarka ng Output
DRAFT
April 1, 2014
297
Panghuling Pagtataya
DRAFT
Pagkakatatag ng Triple Alliance
Pagkakabuo ng Triple Entente
E. Krisis sa Balkan noong 1913
Unang
Digmaang
K2. Nasa baba ang mapa ng Europe. Lahat ng mga nakasaad na pangyayari sa
ibaba ay naganap noong Unang Digmaang Pandaigdig LIBAN sa isa:
A. Pagkakabuo ng Triple Alliance at Triple Entente.
B. Pagkakatatag ng Nagkakaisang Bansa
C. Pagsibol ng damdaming nasyonalismo
D. Pagpapalakas ng hukbong militar ng mga bansa.
298
Source: http://mapofeurope.com/wp-content/uploads/2013/07/map-of-europe-
1024x833.jpg?a600a5
K3. Ito ang tawag sa ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagbibigay ng pantay na
karapatan at kalayaan anuman ang kinabibilangang lahi, kasarian o relihiyon ng tao.
A. Demokrasya
B. Liberalismo
DRAFT
C. Kapitalismo
D. Sosyalismo
U4. Nasa ibaba ang larawan ng isang digmaan. Isulat sa mga kahon na nakapaligid
sa larawan kung ano ang mga naidudulot ng digmaan sa bansa.
April 1, 2014
299
U5. Gamit ang “W-Technique” ihambing ang Digmaang Pandaigdig at Cold War.
Gabay:
A at B = isulat sa tapat nito ang
pagkakaiba ng dalawang
ipinaghahambing
C = ilagay naman dito ang
pagkakatulad ng mga
ipinaghahambing
A B
DRAFT
April 1, 2014
Digmaang Cold
Pandaigdig War
300
K 6. Ito ang kasunduan ng mga bansa na nagbigay hudyat sa pagwawakas ng
World
War I
A. Treaty of Versailles
B. League of Nations
C. United Nations
D. Treaty of Paris
Suriing mabuti ang T-diagram sa ibaba, gawing gabay ang diagram na ito upang
masagot ang mga tanong sa bilang 7-8:
DRAFT
War II
Demokrasya Komunismo
Timog Korea
Hilagang Korea
Timog Vietnam Hilagang Vietnam
April 1, 2014
P7. Alin sa mga sumusunod ang impormasyong dapat ilagay sa gitna ng T-
diagram?
A. 17th parallel at 38th parallel
B. 38th parallel at 17th parallel
C. 19th parallel at 38th parallel
D. 38th parallel at 19th parallel
P8. Mahihinuha sa mga impormasyon sa T- diagram, na nahati ang Korea at
Vietnam matapos ang World War I. Bakit kaya nagkaroon ng paghahati ang ilang
bansa sa Asya?
301
A. Dahil sa magkaibang paniniwala, ideolohiya, at prinsipyo, ipinaglalaban ng
bawat bansa
B. Upang magkaroon ng tiyak na hangganan
C. Dahil sa magkaibang kultura ng dalawang bansa
D. Upang mas masukat ang pag-unlad ng ekonomiya ng dalawang bansa.
Basahin at unawain ang talata sa ibaba upang masagot ang mga tanong sa ibaba.
Noong World War II, nakalikha ang United States ng sandatang nukleyar sa ilalim mg
Manhattan Project. Ang lakas ng pwersang pinapakawalan ng bombang ito ay
katumbas ng pinasabog na TNT na nasa kilotons o megatons ang bigat.
Ika-6 ng Agosto 1945 nang hulugan ng bombang nukleyar ng mga Amerikano ang
Hiroshima at Nagasaki sa Japan. Nagdulot ito ng pagkasawi ng maraming tao at
pagkawasak ng mga imprastraktura. Disyembre 1983, nang may ilang siyentipikong
naglabas ng kanilang pag-aaral sa posibleng epkto ng pagpapasabog ng sandatang
nukleyar sa mga klima sa mundo na tinawag na nuclear winter theory. Ayon sa teorya,
ito ay magtatapon ng usok at alikabok na sapat upang takpan ang araw sa loob ng
maraming buwan na magiging sanhi ng paglamig ng klima ng mundo na ikamamatay
DRAFT
ng mga halaman at mga bagay na may buhay.
Sanggunian: http://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_Weapons
April 1, 2014
U9. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng mga organisasyong pandaigdig?
A. Dahil ito ang nag-aambon ng grasya at pag-asa sa mga kasaping
mahihirap na bansa.
B. Dahil ito ang nagbibigay hudyat kung kalian dapat salakayin ang kaaway
na bansa.
C. Dahil pinagbubuklod nito ang mga bansa, pinananatili ang kapayapaan at
pagkakaisa.
D. Lahat ng nabanggit
302
D. Nararapat na magkaroon ang bawat bansa ng sandatang nukleyar sapagkat
mahalaga sa bawat bansa ang pwersa.
U11. Nasa ibaba ang mga bagay na maaaring maranasan ng mga mamamayang
naninirahan sa United States at Pilipinas, alin ang hindi kabilang?
A. Militar ang nangingibabaw sa sibilyan
B. May kalayaan sa pananampalataya
C. May karapatang makaboto
D. Lahat ng mga mamamayan ay may karapatan sa edukasyon
U12. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang nagpapaliwanag ng katagang:
“Ang sariling pagkakakilanlan ay nawawala dahil sa impluwensyang dayuhan.”
A. Ang kulturang dayuhan ang pinahalagahan ng mga bansang umuunlad pa
lamang
B. Pinakikinabangan ng mga dayuhan ang likas na yaman ng mga kolonya
C. Napapanatili ang kultura ng isang bansa
D. Nababago ng mga dayuhan ang kultura ng kolonya sa pamamagitan ng
DRAFT
iba’t ibang impluwensya
K 13. Cold War ang tawag sa digmaan ng nagtutungaling ideolohiya ng dalawang
makapangyarihang bansa o superpower. Aling mga bansa ang nakaranas nito
matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig?
A. US at USSR
B. US at France
April 1, 2014
C. Germany at USSR
D. Germany at France
K14. Alin sa mga sumusunod ang nakaranas ng pinakamatinding pinsala na dulot
ng mga Aleman noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
A. Hudyo
B. Pilipino
C. Amerikano
D. Aprikano
P15. Sinasabing sa Kanlurang Europe naganap ang pinakamainit na labanan sa
panahon ng World War I. Alin sa mga sumusunod na pangyayari ang nauugnay
dito?
303
U16. Ano ang dahilan ng pagkagalit ni Adolf Hitler sa mga probisyon ng Kasunduan
sa
Versailles?
A. Dahil ito ay kasunduang nabuo lamang ng samahang Triple Entente
B. Pinagbayad ang Germany ng malaking halaga para sa reparasyon
C. Ginawang Mandated Territory ang lahat ng kolonya ng Germany
D. Naniniwala si Hitler na labis na naapi ang Germany sa mga probisyong
nakasaad ditto
P17-19. Nasa ilalim ang pangalan ng tatlong organisasyong pandaigdig. Ilista ang
pangalan ng mga organisasyong pandaigdig ayon sa isinusulong nito.
Pagkakaisa (Unity) Kapayapaan (Peace) Pag-unlad (Development)
U20. Unawaing mabuti ang nilalaman ng mga pahayag. Piliin ang titik ng
April 1, 2014
pinakaangkop na sagot.
Pahayag I: Ang United Nations ay naging matagumpay na pigilan ang
pagsiklab ng digmaang pandaigdig dahil ito ay nagging
pandaigdigang forum upang pag-usapan ang sigalot ng mga
bansa
Pahayag II: Nabigo ang UN na magpatupad ng mga resolusyon ukol sa
pang-aabuso ng Israel sa karapatang pantao ng mga
Palestinian.
Ano ang ipinahihiwatig ng mga pahayag?
A. Tama ang pahayag I at Mali ang pahayag II
B. Mali ang pahayag I at tama ang pahayag II
C. Parehong tama ang pahayag I at II
D. Parehong mali ang pahayag I and II
304
DRAFT
April 1, 2014
305