Ang Mga Naging Pangalan ng Arkipelago

Noong panahon bago dumating ang mga Kastila, ang mga dayuhang Chino
ay nakikipagkalakalan na sa Pilipinas. Nuong panahon ng pamumuno sa
China ng pamilya Sung at Ming, taong 900 – 1300 AD, tinawag na “Mait” –
(pulo ng ginto) ang ilang pulo ng Pilipinas, partikular na ang Mindoro. -
Nuong 1521, panahon ng pagdating ni Fernando Magallanes, pinangalanan
niya ang mga kapuluan bilang “Islas de San Lazaro ”

(Mga Kapuluan ni San Lasaro) - Ang pangalang Pilipinas ay nanggaling sa

salitang Kastila na “

Filipinas ”

, na ibinigay ng isang Kastilang manlalayag na si Ruy Lopez de Villalobos

nuong 1543AD sa pagpaparangal sa nuon ay batang prinsipe ng Espana na
si Prinsipe Felipe II. - Nuong taong 1751, si Padre Juan J. Delgado, isang
Hesuitang manunulat ng kasaysayan, ay tinawag ang Maynila na “Perlas ng
Silangan” dahil sa ito ay naging isa sa mga sentro ng kalakalan sa Asya
kahit nuong bago pa man dumating sa bansa ang mga kastila. Sa kanyang
huling liham, nuong 1896, araw bago maisagawa ang hatol na kamatayan,
tinawag ni Dr. Jose Rizal ang kanyang inang

bayan bilang “

Perla del mar de Oriente ” (Mutyang Mahalaga sa Dagat Silangan). - Ang

pangalang Filipinas ay unang lumitaw sa isang mapa na nalimbag sa Venice
nuong 1554 sa pangunguna ni Battista Ramusio, isang Italyanong
heograpiko. Ang Kastilang salita na Filipinas ay nuong lumaon ay napalitan
ng pangalang “

Philippine Islands ” sa panahon ng pamamalakad ng Kolonyang Amerika

noong 1898. - Napalitan ito ng pangalang “

Republika ng Pilipinas ”

nuong kinilala ang kanyang kalayaan nuong 1946.

• Isang pangarap na palitan ang pangalan ng Pilipinas: - Si Artemio Ricarte,

isang Katipunang heneral, ay ninais palitan ang pangalan ng Pilipinas ng
Rizaline Republic. - Si Ferdinand Marcos ay nagmungkahi na gawing “

Maharlika ”

(pangalan ng kanyang grupo na kumalaban sa mga hapon nuong

Ikalawang Digmaang Pangdaigdig) ang pangalan ng Pilipinas.
 Pangalan ng mga Magigiting na Propagandista:
1. Graciano Lopez Jaena (1856-1896) – Nuong 1874, sinulat niya ang
satirong Fray Botod na nagbubulgar ng kasakiman, katamaran, at
kalaswaan ng mga prayle.

2. Marcelo H. del Pilar (1850-1896) – isang abogado at magaling na

manunulat. Sinulat nya ang mga sumusunod:

a. Dasalan at Tocsohan

b. Pasyong Dapat Ipag-alab ng Taong Babasa

c. Ang Kadakilaan ng Dyos

d. Caiingat Cayo

e. Dupluhan

f. Sagot ng Espana sa Hibik ng Pilipino

g. La Soberania Monacal

h. La Frailocracia Filipina

- Ginamit niya ang mga Pen name o alyas na: Dolores Manapat, Piping Dilat,
Siling Labuyo, Kupang, Haitalaga, Patos, Carmelo D.A. Murgas, L.O. Crame
at Plaridel.

3. Jose Rizal (1861-1896) – isang doctor na nagmula sa bayan ng Calamba

Laguna. Sinulat niya ang:
a. Noli Me Tangere (1886)

b. El Felibusterismo (1891)

c. Filipinas Dentro de Cien Anos (Ang Pilipinas sa Loob ng Isang Daang

Taon)

d. La Indolencia de los Filipinos (Ang Katamaran ng mga Pilipino)

e. Sucesos de las Islas Filipinas [Kasaysayan ng Sanpuluang Filipinas], -

Itinatag niya ang samahang La Liga Filipina noong Hulyo 3, 1892. - Ginamit
nya ang mga alyas na: Dimas Alang at Laong Laan

4. Gregorio Sanciangco – nalathala sa Madrid Espana and kanyang aklat na

El Progreso de Filipinas nooong 1881 na tumutukoy sa mga pagkukulang ng
Pamahalaang kolonyal.

5. Jose Maria Panganiban (1863-1890)– nagsulat siya ng mga artikulo sa La

Solidaridad, sa ilalim ng alyas na Jomapa at J.M.P.

6. Pedro A. Paterno (1858-1911) – isang magaling na abogado.

7. Mariano Ponce (1863-1918) – habang nasa Espanya, sumali sya sa

kilusang propaganda at naging isa sa nanguna sa pagtatatag ng La
Solidaridad. Ginamit niya sa kanyang mga sinulat ang mga alyas na Naning,
Kalipulako, or Tigbalang.

8. Antonio Luna (1866-1899) – mahusay sumulat ng mga sanaysay, at

ginamit ang alyas na Taga-ilog.

9. Juan Luna (1857-1899) – isang magaling na pintor, at kilala sa kanyang

obra na Spoliarium.

10. Isabelo de los Reyes (1864-1938) – katulad ng ibang progagandista,

nagalit sa kanya ang mga prayle at mga nanunungkulan sa pamahalaan sa
walang habas niyang pagbubunyag ng katiwalian sa simbahan at
pamahalaan.

11. Pedro Serrano Laktaw – naging guro ni Prinsipe Alfonso de Bourbon na

naging Haring Alfonso XIII ng Espanya).

12. Felix Resurreccion Hidalgo – kinilala sa kanyang obrang Virgenes

Cristianas Expuestas al Populacho (Christian Virgins Exposed to the Rabble).

13. Galicano Apacible – naging pangulo ng La Solidaridad nuong araw na

itinatag ito nuong Disyembre 31, 1888.

Mga Organisasyon ng Kilusang Propaganda

1. Circulo Hispano-Filipino – itinatag nuong 1882 ni Juan Atayde, isang
Espanyol na ipinanganak sa Maynila.

2. La Solidaridad - itinatag nuong Disyembre 31, 1888 sa Barcelona.

Naging pangulo nito si Galicano Apacible at ikalawang pangulo naman si
Graciano Lopez Jaena. May pahayagan ito na tinawag ding “La Solidaridad”
na sinimulan nuong Pebrero 15 1889 sa Barcelona bilang patnugot nito si
Graciano Lopez Jaena.

3. Asociacion Hispano-Filipina – itinatag nuong 1889 ni Propesor Miguel

Morayta, propesor ni Rizal sa Unibersidad de Madrid.

4. Logia Revolucion – unang samahang masonarya na pawang mga pilipino

ang kasapi na natatag nuong 1889 ni Graciano Lopez Jaena sa Barcelona.

5. Lodge Solidaridad – itinatag nuong 1890 nina M. H. del Pilar at Julio

Lorente sa Madrid.

6. Lodge Nilad – itinatag nuong Enero 6, 1892 ni Pedro Serrano Laktaw sa

Manila.

7. La Liga Filipina – itinatag nuong Hulyo 3, 1892 ni Jose Rizal sa Manila.

Naging pangulo nito si Ambrosio Salvador.