Alamat ng Dahon

Noong unang panahon sa isang maliit na isla ng Pumpol ay wala kang

makikita kahit isang dahon sa alin mang mga puno. Bagama’t ang islang ito
ay kakikitaan lamang ng ilang mga uri ng puno, hindi naman ito naging
isang mabigat na problema sa tribong Agayatay.
Ang mga tao sa isla sa pamumuno ng isang datu at ang kanyang
kanang-kamay na babaylan ay palaging gumagawa o nag-iisip ng mga
paraan upang mapanatili ang ganda at kaayusan ng kanilang isla at magiliw
naman itong sinusunod ng mga tao sa pamamagitan ng kanilang
pagtutulungan. Payak lamang ang pamumuhay sa isla, wala silang ano
mang uri ng pinagkakakitaan bukod sa pag-aalaga ng halaman at baybaying
dagat, kaya’t ‘di nila batid kung ano ang pera, tanging pagpapalitan lamang
ang kanilang ginagawa.
Kabilang sa mga utos ng hari ang pagsasaayos ng mga halaman
tuwing umaga, kasama na ang mga halamang nakakain at mga halamang
palamuti na kinagigiliwang tingnan ng lahat kahit na di nila batid na wala
itong mga dahon, walang kulay berde na bumuhay sa kulay ng mga
halaman, ngunit likas na likas ang pagpapahalaga at pag-aalaga ng mga
nakatira sa lugar na iyon. Pagdidilig, pagtatanggal ng mga natuyong sanga,
pagbubungkal ng lupa at maging ang pagkanta sa mga halaman ay iniutos
ng kanilang datu. Masaya naman ang buong pamayanan sa kanilang
ginagawa. Pagsapit ng tanghali, magiliw nilang pinagsasalo-saluhan ang
kanilang mga inani mula sa mga bungang-kahoy sa kanilang tanim.
Minsan nagdesisyon na magdaos ng isang patimpalak sa pasarapan ng
lutong bungang-kahoy at pagandahan ng pagsasaayos ng mga halaman si
Datu Asijca kasama ang babaylan na si Mebmeb.
“Bilang bahagi ng ating pagpapasalamat kay Bathala sa langit at sa
mga bathala ng mga halaman sa lupa, magsasagawa tayo ng paligsahan sa
pasarapan sa pagluluto ng mga bungang-kahoy at pagandahan ng
pagsasaayos ng mga halaman.” Wika ng datu
Nagbulungan ang mga tao at agad na nagpakita ng kanilang
kagustuhan sa anunsyo ng kanilang datu.
“Ano po ang aking matatanggap kung sakaling ako po ang papalaring
manalo sa patimpalak?” Tanong ng isang lalaki na nasa gawing kaliwa ng
mga nagkukumpulang mga tao.
 “Bibigyan ko kayo ng mga malulusog na binhi ng masasarap
mamungang punong-kahoy at magagandang tela para sa inyong tahanan.”
Tugon ng babaylan.
Naghiyawan sa galak ang mga tao dahil lubhang kinagigiliwan nila ang
mga masasarap ng bungang-kahoy bilang pagkain sa araw-araw.
Isang araw bago idaos ang paligsahan ay abalang-abala na ang mga
tao sa pagsasaayos ng kanilang lulutuin sa paligsahan at ang mga
pagsasaayos ng mga halaman.
Sa paglilibot ng datu at ng babaylan ay nakikita nilang napakagaganda
ng mga ginagawa ng mga tao sa kanilang isla. Kinakabahan na ang datu at
ang babaylan sa papili ng mga mananalo sa patimpalak na kanilang
isinagawa dahil pawang lahat sa kanilang paningin ay panalo na.
“Napakaganda ng kanilang mga gawa.” Sambit ng datu.
“Mahal na datu, lahat ng kanilang mga ginagawa ay pawang
magaganda.” Tugod ng babaylan.
“Paano tayo pipili kung sino ang mananalo? Nakahahabag naman ang
mga matatalo dahil lahat sila ay pawang mga mahuhusay!” Muling sabi ng
datu.
“Hayaan mo aking mahal na datu, idudulog ko sa bathala ng langit at
bathala ng halaman sa lupa ang ating suliranin mamaya rin pagsapit ng gabi
sa oras ng aking pagdarasal.” Pabulong na sabi ng babaylan.
Kinagabihan sa pagdadasal ng babaylan, unang kinausap ng babaylan
ang bathala sa langit. Lumuhod ang babaylan sa isang malapad na bato sa
isang liblib na parte ng kanilang isla.
“O dakilang sa amin ay lumikha sa aki’y dumungaw nais kong
makikaulayaw sa iyo at idulog ang aking suliranin.” Pagsusumamo ng
babaylan.
Walang ano-ano’y nilukuban ng liwanag ang kinaroroonan ng babaylan
at umalingawngaw ang tinig makalangit.
“Batid ko ang iyong suliranin aking anak. Lubos kong ikinagagalak ang
inyong pangangalaga sa aking mga nilikha. Aking kakausapin ang bathala ng
mga halaman sa lupa. Abangan mo bukas, kung ano ang aming magagawa.”
Malumanay na tugon ng bathala sa babaylan.
Kasunod nito’y nakangiting umuwi ng kubol ang babaylan, dala ang
pangakong hatid ng bathala.
Sa kabilang dako ang dalawang bathala ay nag-usap.
“Bakit ako’y iyong tinawag bathala sa langit?” Nakangiting tugon ng
bathala ng halaman.
 “Napansin mo ba ang ginagawang kabutihan ng mga tao sa isla
pumpol?” Tugon ng bathala sa langit.
“Opo at ito’y aking labis na ikinagagalak, bati ko rin ang kanilang
patimpalak na isasagawa bukas din ng umaga.” Sabi ni bathala ng halaman.
“Gung gayon, may naiisip ka na bang solusyon?” Tanong ni bathala sa
langit.
Tumango at ginantihan ng isang matamis na ngiti ni bathala ng mga
halaman si bathala ng langit at payapa nilang nilisan ang isa’t isa upang
bumalik sa kani-kanilang mga trono.
Kinabukasan oras ng paghatol sa palighasan, lahat ay kapwa mga
namangha sa kanilang mga gawa. Hindi na nagpakita ng pagkabahala ang
babaylan at ang datu dahil sila ay may malaking pagtitiwala sa mga bathala.
Maya-maya’y sumigaw ang mga tao at ipinahayag ang kanilang nais
sabihin sa datu at babaylan.
“Mahal na datu at babaylan, hindi na po namin ibig ang
magpaligsahan, bagkus ay atin na lamang pong pagsaluhan ang
gantimpalang ilalaan.” Sabi ng isa.
“Pagka’t lubos pong magaganda ang aming mga ginawa, kapwa po
kami namangha sa isa’t isa, kung mamarapatin po’y kami’y inyong
mapakinggan.”
Ngumiti ang datu at malugod na sinunod ang nais ng mga tao, ngunit
bago pa man maikumpas ng datu ang kanyang mga kamay ay bilang
umambon sabay ng isang malamyos at mabangong hangin. Nanlaki ang mga
mata ng mga tao sa kanilang nakikita, utay-utay na nagsisiulputan ang iba’t
ibang hugis sa kanilang mga halaman, may magaspang, madulas, mabango
at mas kaaya-ayang tingnan at luntian ang kulay.
Sa kalangitan ay may isang tinig ang sa kanila’y nangusap.
“Labis kong ikinatuwa ang inyong pagmamahal sa mga halaman,
bilang ganti, nais ko kayong gantimpalaa. Aking nilagyan ng dahon ng buhay
ang inyong mga halaman, nang sa gayon ay habambuhay ninyong
maaasahan. Sanay patuloy ninyong alagaan at paramihin ang mga halaman
nang masilayan pa ng mga bata sa hinaharap, pangakong hindi ko ito
babawiin, kayo na ang bahalang ito’y paunlarin.”
Sa galak nilang lahat, sila ay napaluhod, lahat sila’y sumisigaw ng
pasasalamat.
Kaya’t hanggang sa ngayon ay nakikita natin ang mga dahon,
kumakaway-kaway sa mga sanga nito at nagdudulot ng ganda sa kalikasan
at sa tao. Kaya’t gaya sana ng tribong Agayatay, atin nawang alagaan ang
ating mga halaman upang luntiang dahon nito ay di mamatay.