Kontemporaryo
- Ay ginagamit sa iba’t ibang konteksto.
Kontemporaryo (etomolohiya)
o Latin- contemporarius- hinati sa 2
salita: con-kasama sa, Tempor-
panahon (kapanahon).
o English- contemporary
o Spanish- contemporaneo
Kontemporaryo (panahon)
- Mula ika-20 dantaon hanggang
kasalukuyan.
- Peter Paul Caterall (Professor of
history in University of
Westminster)- Bagong lumipas na
panahon may direktang kaugnayan sa
buhay ng tao sa kasalukuyan.
- (Institute of Contemporary History)
University of Westminster (England)
nagpasimula noong 1945.
- (Sa daloy ng kasaysayang) lumipas na
bagong panahon. Nagpasimula,
pagkatapos ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.
Ilang pangyayari matapos ang WWII
1.) Naging magkaribal ang USA at USSR
sa larangan ng militar, kaisipan, agham
at teknolohiya (cold war).
2.) Sumiklab ang digmaan sa pagitan ng
Vietnam at Korea.
3.) Nagkaroon ng paligsahan sa
panggagalugad sa kalawakan at
Nuclear Arm Race.
4.) Lumaya ang Pilipinas sa Amerika noong
1946.
Isyu
- Ay nangangahulugan ng mga paksa,
tema, o suliraning nakaaapekto sa
lipunan.
o Epekto-positibo-magkakaroon ng
malaking pagbabago sa buhay ng tao.
o Epekto-negatibo-nagiging suliranin;
sentro ng usapin.
Kontemporaryong Isyu
- Pangyayari o ilang suliraning
bumabagabag o gumagambala at
nagpapabago sa kalagayan ng ating
pamayanan, kapaligiran, bansa, mundo,
at kultura sa kasalukuyang panahon.
- Suliraning panlipunan ng kasalukuyang
henerasyon.
Iba’t ibang larangan na kinakabibilangan
ng Kontemporaryong Isyu
o Pulitikal – Mga isyung tungkol sa
sistema ng pamahalaan, pagkakamit,
paggamit ng kapangyarihan at
pagganap sa gawaing pulitikal.
o Kultural o pangkalinangan – May
kinalaman sa uri ng pamumuhay,sining,
pananampalataya, panitikan at
pagpapahalaga ng tao
o Ekonomiya – May kaugnayan sa usaping
pangkabuhayan at pinagkukunang
yaman.
o Kapaligiran – Usapin sa kalikasan at
kung paano nakakaapekto sa gawain ng
tao.
o Panlipunan o sektoral – Isyung
kinakaharap ng mga partikular na
sektor o pangkat ng pangkat sa
lipunan, tulad ng etnisidad,
relihiyon,sekwalidad at katayuang pang
ekonomiko.
Batay sa Lawak ng Sakop
- Panglokal
- Pambansa
- Pandaigdig
Mga Kasanayang Kailangan sa pag-aaral
ng Kontemporaryong Isyu.
A. Pagkilala sa Katotohanan at Opinyon
1.) Katotohanan – pangyayaring
pinatunayan hg mga datos at
ebidensya.
2.) Opinyon – kuro-kuro,pala-
palagay,impresyon, haka-haka na
nagpapaliwanag ng saloobin at kaisipan
mula sa isyu.
3.) Pag kiling o bias – pagsang ayon sa
pinaniniwalan.
4.) Paghihinuha – educated
guess,hypothesis
5.) Paglalahat (generalization) – hakbang
kung saan binubuo ang mga ugnayan ng
di magkakaugnay.
6.) Kongklusyon – desisyon, kaalaman,
ideyang nabuo pagkatapos ng pag –
aaral, obserbasyon at pagsusuri ng
pagkakaugnay ng mga mahalagang
ebidensya.
B.) PAGKIKILALA SA SANGGUNIAN
1.) Primarya - ang pinagkukunan ng
impormasyon ay mga orihinal na tala ng
mga taong nakakita at nakaranas sa
pangyayari.
- Halimbawa: sulat, mga legal na
dokumento, guhit,talumpati, ulat ng
nakasaksi, accounts ng biktima at
nakaranas sa pangyayari.
2.) Sekondarya – mga impormasyon o
interpretasyon batay sa primaryang
sanggunian.
- Halimbawa: aklat, biography,
artikulo, komentaryo, encyclopedia,
political cartoons.
3.) Sanggunian sa modernong panahon –
telebisyon, radyo, internet, anunsyo,
messanges at nakalathalang materyal
Kalamidad
- Ay itinuturing na mga pangyayaring
nagdudulot ng malaking pinsala sa
kapaligiran, ari-arian, kalusugan, at
buhay ng mga tao sa lipunan.
- Tinatawag din disaster o sakuna.
Bagyo o Typhoon
- Ligalig sa atmospera na karaniwang
may palantandaan ng malakas na
hangin, ulan, kulog, at kidlat.
Kabuuan ng Bagyo
o Mata- Sentro ng bagyo; Kadalasang
pabilog at walang ulap ng nakapaligid;
Kalmado at hindi kalakasang hangin,
walang dalang ulan at may lawak na 10-
100KM.
o Eyewall- Pulo-pulong ulap na
nakapalibot sa mata ng bagyo may
malakas na hangin at matinding pag-
ulan.
o Rain bands- Mga ulap na nakapalibot o
nakapaikot sa mata ng bagyo na may
dalang lakas na hangin at matinding
ulan.
Iba pang katawagan sa bagyo (depende
kung saan nabubuo)
o Typhoon- Nabuo at nakita sa
Northwest Pacific.
o Cyclone- Nabuo sa Soutch Pacific
Ocean at Indian Ocean.
o Hurricane- Nabuo sa Atlantic Ocean
at Northeast Pacific.
LPA- Low Pressure Area
Hurricane- Uri ng tropical cyclone
(buhawi) na kung saan ito ay nabubuo sa
may silangang atlantiko.
Habagat- Southwest Monsoon – isang
mainit na temperatura ng panahon at
nagdadala ng mga matitindi at mabibigat
na ulan na umiihip at nanggagaling sa
Timog Kanlurang bahagi ng Asya (India,
Malaysia, Indonesia, Thailand, Singapore).
- Dumarating simula sa buwan ng Hunyo
hanggang Oktubre.
- 19-30 na bagyo ang dumadaan sa
Pilipinas kada taon.
- Lumalakas kapag mayroong bagyo sa
karagatang Pasipiko ng Pilipinas.
Kategorya ng Bagyo (Uri ng bago batay
sa sa lakas at bilis ng hangin dala nito)
1. Tropical Depression- 33KPH-61KPH
2. Tropical Storm- 62KPH-88KPH
3. Sever Tropical Storm- 89KPH-117KPH
4. Typhoon- 118KPH-220KPH
5. Super Typhoon- Higit pa sa 220KPH
Public Storm Signal (PWS)- (Babalang
nilalabas upang malaman kung gaano
kalakas ang parating na bagyo)
o PWS #1- 30-60KPH sa loob ng
32HRS.
o PWS #2- 61-120KPH sa loob ng
24HRS.
o PWS #3- 121-170 KPH sa loob ng
18HRS.
o PWS #4- 171-222KPH sa loob ng
12HRS.
o PWS #5- Higit sa 220KPH sa loob ng
12HRS.
Color Coded Rain
o Red (Torrential)- MAHIGIT 30MM
ULAN
o Orange (Intense)- 15-30MM ULAN
o Yellow (Heavy)- 7.5-MM ULAN
o Moderate- 2.5-7.5MM ULAN
o Light- ‘DI HIHIGIT SA 2.5MM ULAN
 Alon
o Tsunami- Malalaking alon bunga ng
lindol at pagsabog ng bulkan.
o Storm Surge- Tinatawag ding
daluyong, normal na pagtaas ng tubig
sanhi ng bagyo.
o Baha- Kapag tumaas ang tubig na higit
sa kapasidad ng ilog at iba’t ibang
daluyan ng tubig na ang resulta ay pag-
agaw nito sa lupa.
o Flashflood- Rumaragasang agos ng
tubig na may kasamang banlik, putik,
bato, kahoy, atbp. Mabilis ang
pagdating at mabilis ding mawala.
Iba pang kalamidad
o Landslide- Pagbagsak ng lupa, putik at
malaking bato dahil sa pagiging
mabuway na burol o bundok.
o Lindol- Pagyanig ng lupa sa ilalim ng
dagat na nagdudulot ng pagbabago sa
hitsura at laki ng lupa sa ibabaw.
o Katindihan (Intensity)- Tumutukoy sa
antas ng pinsala sa isang lugar na dulot
ng lindol.
o Kalakasan (Magnitude)- Nakabatay sa
masusing pagsusuri ng mga dalos ng
mga seismikong tala at iba pang
pamamaraan, para matansya ang
kabuuang halaga ng enerhiya ng
inilabas sa pinagmulan ng lindol.
Malakas at paikot na hangin
o Buhawi- Tinatawag ding alimpuy o
tornado, isang bayolente, mapanganib
at umiikot na kolumna ng hangin na
dumadapo o sumasayad sa kapatagan
ng lupa.
o Ipo-ipo- Paikot na hangin na nabubuo
sa ibabaw ng tubig. (water spout)
Mga Epekto ng Ilang Pangunahing
Kalamidad
o Super Typhoon Yolanda (Typhoon
Haiyan)
- Itong bagyo na ito ay isa sa
pinakamalakas na bagyong naitala sa
buong daigdig.
- Nagdulot ito ng malaking pinsala sa
mga lalawigan ng Eastern Samar at
Leyte.
- Naganap ang bagyong ito noong
Nobyembre 8, 2013.
o Bagyong Ondoy (Typhoon Ketsana)
- Ay isa rin sa pinakamatinding bagyo na
rumaragsa sa ating bansa.
- Nanalasa ito sa Rehiyon I hanggang VI
at NCR.
- Ang Metro Manila na nakaranas ng
tuloy-tuloy na pag-ulan at pagbaha.
- Ang buhos ng ulan ay tumagal ng 6 na
oras noong kasagsagan ng bagyong ito
ay katumbas ng dami ng ulan ng
karaniwang nagaganap ng isang buwan
na tag-ulan.
- Naganap ang bagyong ito noong
Septyembre 26, 2009.
- Nagkaroon ng matinding pagbaha sa
Maynila, Marikina, Lungsod Quezon,
Muntinlupa, Makati, Pasay, Pasig,
Valenzuela, Malabon, San Juan, at iba
pang lugar.
o Bagyong Uring (Tropical Storm
Thelma)- Ormoc Flashflood
- Isa sa mga bagyo na kumitil sa buhay
ng halos 5,100 na katao sa Ormoc,
Leyte.
- Kinikilala itong isa sa mga
pinakamalakas na bagyong naitala sa
kasaysayan ng bansa.
- Nagdulot din ito ng malakas na ulan at
landslide na naging sanhi ng malakas na
hampas sa ekonomiya ng Ormoc.
o Lindol at Tsunami sa Japan
- Naganap ito noong Marso 11, 2011.
18, 500 ang namatay sa lungsod ng Tōhoku
o Pagputok ng Bulkang Pinatubo
- Ito ang pinakamalaki at pinakamalakas
na pagputok ng bulkan para sa ika-20
siglo.
- Ang pagputok nito ay umabot sa taas
na 25-30 kilometro, lapad ng pagsabog
ay umabot sa 10KM, at lumamig ang
daigdig ng 0.5C (0.9F).
- Nasa interseksiyon ng lalawigan ng
Tarlac, Zambales, at Pampanga.
- Ito ay isang aktibong bulkan.
- Inabot ito ng stratosphere.
- Nagbuga ito ng matinding abo at
nagkaroon ng pyroclastic flow o lahar
na nakakapekto at nakasira sa mga
hayop, halaman, at ari-arian.
- Libo-libong tahanan ang nabaon sa
lahar.
- Ang epekto ng pagputok nito ay
naramdaman sa buong mundo.
- Pumutok ito noong Hunyo 15, 1991 mula
sa pagkakahimbing ng mahigit na 600
taon.
o Lindol sa Luzon
- Isa sa pinakamalakas na lindol sa
Pilipinas.
- Ito ay umabot sa 7.7 sa Richter Scale.
- Na kumitil sa buhay ng 918 katao, at
864 naman ang nasugatan.
- Maraming gusali at bahay ang nasira na
tinatayang nagkakahalaga ng PHP10
bilyon pesos.
- Sa mga lungsod ng Baguio, Cabanatuan,
Dagupan, San Carlos, at sa iba pang
bayan ng Nueva Ecija, Tarlac, at
Pangasinan.
Mga Ahensiya ng Pamahalaan na
Nagtutulungan para sa Kaligtasan ng
Mamamayan
o Department of Social Welfare and
Development (DSWD)
- Ito ang namamahala sa mga programa
ng pamahalaan para sa paglilingkod sa
lipunan lalo na sa mahihirap.
Tinutulungan nito ang mga mahihirap
at mga walang tahanan, nagpapatayo ng
mga day care center at tinutulungan
ang mga may kapansanan.
- Rolando Bautista –kalihim ng DSWD
o Department of Interior and Local
Government (DILG)
- Ito ang namamahala sa mga yunit na
local ng pamahalaan tulad ng mga
barangay, bayan, lungsod o lalawigan.
- Eduardo Año –kalihim ng DILG
o Metropolitan Manila Development
Authority (MMDA)
- Nilikha upang mabigyan ng tuwirang
serbisyo ang mga mamamayan sa
Metro Manila o NCR.
- Danilo Lim – kalihim ng MMDA
o Department of Education (DepEd)
- Ito ay namamahala sa mga bagay na
may kinalaman sa pagpapaunlad ng
batayang edukasyon sa ating bansa.
- Leonor Briones – kalihim ng DepEd
o Department of Health (DOH)
- Ito ang nangangalaga sa kalusugan ng
mga mamamayan ng bansa tulad ng
pagsugpo sa pagkalat ng kolera, tigdas,
at iba pang nakahahawang sakit,
lalong-lalo na kapag may kalamidad.
- Francisco Duque lll – kalihim ng DOH
o Department of Public Works and
Highways (DPWH)
- Ito ang nagsasaayos ng mga lansangan,
daan, tulay, dike, at iba pang
impraestraktura ng pamahalaan na
nasisira kapag may baha o lindol.
- Mark Villar – kalihim ng DPWH
o Department of National Defense
(DND)
- Pinangangalagaan nito ang kapayapaan
at kaayusan sa ating bansa.
- Delfin Lorenzana – kalihim ng DND
o Department of Environmental and
Natural Resources (DENR)
- Pinangangalagaan nito ang kapaligiran
at likas na yaman ng bansa.
- Roy Agullana Cimatu – kalihim ng
DENR
o Philippine Atmospheric, Geophysical
and Astronomical Services
Administration (PAGASA)
- Ipinararating ng pangasiwaang ito ang
lagay ng panahon.
Mario Montejo – kalihim ng PAGASA
Klima
- Ay may malaking epekto sa ating
pamumuhay at kapaligiran.
Climate Change
- Pagbabago ng klima o panahon
nanagdudulot ng pagbabago sa lakas at
haba ng tag-ulan, at dalang tag-ulan.
- Nagdudulot ito ng mga kalamidad tulad
ng heatwave, tagtuyot, matitinding
bagyo, at baha na nagiging sanhi
pagkakasakit o pagkawalang buhay at
pagkasira ng ating kapaligiran.
Halimbawa ng Climate Change:
- Pagkatunaw ng mga icebergs at
glaciers sa Arctic at Antarctic.
Climatologist
- Mga siyentipiko na nag-aaral ng klima.
Sanhi ng Climate Change
- Ang natural na pagbabago ng klima
dala ng epekto ng araw sa mundo.
- Pagkatapos ng ika-18 na siglo ay ang
pagtindi ng global warming.
- Noong panahon ng Industrial
Revolution nagkaroon ng makabagong
makinarya at pagawaan.
- 1712, nagumpisa ang paggamit ng coal
at steam engine.
- Isang daang taon mula noong 1906-
2005, ang pangkalahatang
temperature ng daigig ay patuloy ng
umiinit.
Ang mga Greenhouse Gases
o Water Vapor- Pinakamarami sa ating
atmospera na dahilan ng pagkakaroon
ng mga ulap, presipitasyon na
nagdadala ng ulan, at nagkokontrol ng
lubhang pag-init ng atmospera.
o Carbon Monoxide (CO) at Carbon
Dioxide (CO2)- Mula ito sa mga
natural na proseso tulad ng paghinga
ng mga tao at hayop at pagsabog ng
bulkan.
- Nabubuo: Pagsunog ng fossil fuels;
coal, langis, at natural gas (ginagamit
para mapaandar ang mga sasakyan,
pagawaan, at planta ng koryente.
- Nakakapagpataas ng konsentrasyon ng
CO2: Pagputol ng puno, pagkalbo ng
kagubatan at paggamit ng fossil fuels.
- Mula noong Industrial Revolution
mahigit 3 beses na tumaas ang dami ng
Carbon Dioxide.
o Chlorofluocarbons (CFCs)- Kemikal ito
na nakakasira ng Ozone Layer ng ating
mundo.
- Ginagamit bilang: Refrigerants at
aerosol propellants. Refrigerants
ginagamit sa air conditioner,
automotive at food industry- dahil
non-toxic ito madaling mag-evaporate
at mag-condense.
- Noong 1992 nang mapagalamang
nakakasira ito ng ozone layer mahigpit
na ipinagbabawal ang produksiyon nito.
o Methane- Mula ito sa natural na
proseso sa kapaligiran tulad ng mga
nabubulok na bagay (basura), dumi ng
mga hayop, at dayaming palay.
- Higit na mas matindi ang greenhouse
effect ng gas nito kaysa sa carbon
dioxide.
o Nitrous Oxide- Nabubuo ito sa
pamamagitan ng mga komersiyal at
organikong pataba, pagsunog ng
biomass, paggawa ng nitric acid at
kombustyon ng fossil fuels.
Epekto ng Climate Change sa mga tao
- Nagdudulot ng pagkakasakit ng mga
tao.
- Pinakamatinding naapektuhan nito ang
mga mahirap, matanda, bata, nakatira
sa malalaking populasyon at baybaying-
dagat
o Mga sakit:
1.) Sunburn
2.) Blister
3.) Heat Stroke
4.) Skin Cancer
5.) Pangagating balat o allergy dulot ng
polusyon.
6.) Malaria at dengue dahil sa pagraming
lamok
7.) Leptospirosis mula
samarumingtubigbahana halo
ngihingdaga.
8.) Mgasakit sa respiratory system dulot
ng
9.) Pananakit ng tiyan, pagtatae o
diarrhea at cholera dahil sa pag-inom
ng maduming tubig at pagkain.
Mga Epekto sa Agricultura at
Kapaligiran
- Kapag matindi ang init nagkakaroon ng
tagtuyot at kakulangan sa tubig na
kailangan sa pagtatanim o pagsasaka
- Kapag may matinding pag-ulan at
bagyo, maaaring magkaroon ng
pagbaha,flashflood, at pagguho ng lupa
na nakapipinsala ng mga pananim.
- Pagkasira ng Coral Reefs.
- Pagkakasakit at kamatayan ng hayop
at halaman.
- Nagiiba ang life cycle ng halaman at
hayop.
- Nagiiba ang hibernation at migration
ng mga hayop.
- Kapag umiinit ang panahon, dumarami
rin ang mga insekto at peste na
nakasisira ng mga pananim.
- Dahil ayon sa environmentalist, ang
pag-init ng mundo ay nakakapinsala sa
mga hayop at halaman.
- Halimbawa; Polar Bear sa Arctic
- Pagkamatay ng Korales = Pagkawala ng
tirahan ng isda.
- Maaaring maputol ang Food Chain.
Mga Epekto sa Ekonomiya
- Paghina mg produksiyon dulot ng
kakulangan ng tubig
- Ang bundok ay makakaranas ng mas
madalas na tagtuyot kaya’t maaaring
magkaroon ng sunog.
- Mababawasan ang pagkakataon ng mga
negosyante na kumita ng kanilang lalaki
ang pangangailangan ikabubuhay
- Mas sa produksiyon ng koryente =
Kakulangan ng supply ng koryente.
- Tumataas ang halaga ng ibininabayad
sa enerhiya = Bumababa ang bilang ng
mga mamimili.
- Dumadalas din ang El Nino.
- Tumataas ang tubig-dagat sa mga
mabababang lugar.
- Ang mga tahanan, gusali at negosyo sa
baybay-dagat ay maaaring masira
lalong-lalo na kapag may storm surge
at tsunami.
Programa, Polisya, at Patakaran ng
Ating Pamahalaan Hinggil sa
Pagbabagong Klima
1.) National Statistics Coordination
Board (NSCB)- Ayon sa kanila,
maraming mahihirap na Pilipino at lalo
pang tumataas ang bilang nito dahil sa
mga kalamidad na sumalanta sa
kanilang mga kabuhayan at kabahayan.
2.) National Disaster Risk Reduction and
Management Council (NDRRMC)-
maraming tao ang nawalan ngtirahan at
umabot sa halos na 90 bilyong piso ang
halaga ng mga ari-arian, produkto, at
impraestruktura ang nasirang bagyong
Yolanda.
3.) Republic Act 9729 o Local Climate
Change Action Plan (LCCAP)- Ito ay
nagbibigay daan sa pagkakatatag ng
Climate Change Comission na nakatuon
sa pagsasakatuparan ng ilang mga
programa tungkol sa climate change.
4.) National Framework Strategy on
Climate Change (2010-2012) (NFSCC)
at (NCCAP)- noong taong 2012 upang
amyendahan ang RA 9729 ng RA 10174
para mapalakas ang mga programa at
pagkilos laban sa climate change.
5.) Climate Change Act of 2009 (CCA)-
Ay naglalaman ng mga programang
local na pamahalaan para mapigilan at
mabawasan ang masamang epektong
climate change at panatilihing ligtas
ang kanilang nasasakupan at mga
mamamayan.
o National Climate Change Action Plan
(NCCAP) na inaprubahan ni Pangulong
Benigno S. Aquino III noong taong
2011. Narito ang ilang bahagi ng
naturang Local Climate Change Action
Plan:
1.) Food Security
2.) Water Sufficiency
3.) Ecological and Environmental Stability
4.) Human Security
5.) Climate- smart Industries and
Services
6.) Sustainable energy
7.) Knowledge and Capacity Development
8.) Paglaki ng Populasyon- Dahil dito ay
tumataas din ang pangagailangan sa
mga likas na yaman.
o Nagkakaisang Bansa o United Nations–
namumuno sa mga programa at
patakarang may kinalaman sa isyu ng
climate change.
o Tiniyak ang kasunduan ng iba;t ibang
mga bansa upang sama-samang
matugunan ang isyu ng climate change.
- Resulta ng aksyon; United Nations
Framework Convention on Climate
Change at Kyoto Protocol
- Kasunduang nabuo: Asia Pacific
Partenership
o 1998 tinatag ang:
World Meteorological Organization
(WMO)
United Nations Environment
Programme (UNEP) Intergovernmental
Panel on Climate Change (IPCC)
-Sila ang mga ekspertong grupo ng
mga tao na magtatasa ng mga pag-
aaral tungkol sa Climate Change.
o 1992: Itinatag ng US Assembly ang
Intergovernmental Negotiating
Committee for a Framework
Convention on Climate Change at nabuo
ang UN Framework Convention on
Climate Change (UNFCCC)
Mga Suliraning Pangkapaligiran sa
Sariling Pamayanan
1.) Polusyon sa Hangin
2.) Polusyon sa Tubig
3.) Polusyon sa Lupa
A. Problema sa Basura
B. Pagmimina
4.) Panganib na mawala ang iba’t ibang uri
ng Hayop at halaman
5.) Pagkalbo ng kagubatan
6.) Paglaki ng Populasyon.
Mga Hakbang na Makakatulong sa
Paglutas ng Climate Change
1.) Pagtanim ng mga puno at halaman
A. Ang mga puno ay makakabawas ng
carbon dioxide sa ating kapaligiran.
B. Magtanim ng mga puno at halaman.
2.) Pagbawas ng paggamit ng enerhiya-
Malaking bahagi sa enerhiya na ating
ginagamit sa araw-araw ay nagmumula
sa mga fossil fuels at nakadaragdag sa
greenhouse gas emissions.
A. Patayin ang mga appliances kung
hindi naman ito ginagamit.
B. Gumamit ng energy efficient.
C. Magtipid ng tubig.
D. Gumamit ng insulation
E. Maglakad o magbisikleta.
3.) Paggamit ng Alternatibong Enerhiya
A.) Enerhiya mula sa init ng araw
o Photovoltaic Cells- Ang sinag ng araw
na ginagawang koryente.
o Solar Thermal Power- Ang init mula sa
araw ay nagiging stream na ginagamit
naman para magkaroon ng koryente.
o Solar Heating- Ginagamit ang init ng
araw sa pagpapatuyo ng mga damit
atbp.
B.) Enerhiya mula sa tubig- Ang tubig. Iwasan din ang paggamit ng mga
enerhiya mula sa tubig ay hindi nakalalasong kemikal dahil
nauubos o renewable. nakakapinsala ito na nagiging sanhi ng
o Hydroelectric dam- Enerhiya sakit at pagkamatay ng tao, hayop, at
mula sa ilog. halaman.
o Wave power- Enerhiya mula sa
mga alon sa ibabaw ng
karagatan.
o Tidal power- Enerhiya mula sa
alon sa pamamagitan ng turbina.
C.) Enerhiya mula sa hangin- Ang
malalaking turbina na itinayo ay
maaaring makagawa na sapat na
alternatibong enerhiya na kapag
ikinabit sa isang generator ay
makapagbibigay ng koryente sa
mga tao, lalo na sa mga lalawigan.
4.) Pag-iwas o Pagbawas ng Pagbawas ng
Pagsusunog ng Basura- Ang pagsusunog
ay nakadaragdag sa konsentrasyon ng
nakakalasong gas sa kapaligiran ng
atmospera.
5.) Pagpapanatiling Malinis ang
Kapaligiran- Maglinis ng kapaligiran
upang mabawasan ang polusyon.
6.) Pagresiklong mga Patapon na bagay-
Nakakabawas din ito sa pagkasira n
gating likas na yaman at pagdaming
basura.
7.) Pag-iwas sa Paggamit ng mga Plastik at
nakakalasong kemikal- Iwasan ang
paggamit ng mga plastic, hindi na
recycle o hindi nabubulok na mga gamit
dahil hindi ito natutunaw at
nakababara ito sa mga daluyan ng