Paikot Na Daloy Handouts 2

PAKSA: PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA PAKSA: PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA
Makroekonomiks – ito ay isang balangkas sa pag-aaral Makroekonomiks – ito ay isang balangkas sa pag-aaral
kung paano malulutas ang suliranin ng mabagal na kung paano malulutas ang suliranin ng mabagal na
paglago ng pambansang kita, kawalan ng trabaho, at paglago ng pambansang kita, kawalan ng trabaho, at
mabilis na inflation. mabilis na inflation.
Paikot na daloy ng ekonomiya- ipinapakita ang Paikot na daloy ng ekonomiya- ipinapakita ang
ugnayan ng mga sector ng ekonomiya ugnayan ng mga sector ng ekonomiya
MGA MODELO NG PAIKOT NA DALOY NG MGA MODELO NG PAIKOT NA DALOY NG

EKONOMIYA EKONOMIYA
A. UNANG MODELO A. UNANG MODELO

- naglalarawan ng simpleng ekonomiya - naglalarawan ng simpleng ekonomiya
- ang sambahayan at bahay-kalakal ay iisa lamang - ang sambahayan at bahay-kalakal ay iisa lamang
- ang kita ay ang halaga ng produksyon sa isang - ang kita ay ang halaga ng produksyon sa isang
takdang panahon takdang panahon
- ang halaga ng produksyon ay siya ring halaga sa - ang halaga ng produksyon ay siya ring halaga sa
pagkonsumo ng produkto pagkonsumo ng produkto
- upang lumago ang ekonomiya, kinakailangan na - upang lumago ang ekonomiya, kinakailangan na
maitaas ng kaukulang aktor ang kanyang produksyon maitaas ng kaukulang aktor ang kanyang produksyon
at pagkonsumo at pagkonsumo
B. IKALAWANG MODELO B. IKALAWANG MODELO

- ang pag-iral ng sistema ng pamilihan sa pambansang - ang pag-iral ng sistema ng pamilihan sa pambansang
ekonomiya ang tuon ng modelong ito. ekonomiya ang tuon ng modelong ito.
- ang sambahayan at bahay-kalakal ang pangunahing - ang sambahayan at bahay-kalakal ang pangunahing
sektor dito. sektor dito.
- sa puntong ito, masasabi na magkaiba na ang - sa puntong ito, masasabi na magkaiba na ang
sambahayan at bahay-kalakal sambahayan at bahay-kalakal
- may dalawang uri ng pamilihan sa pambansang - may dalawang uri ng pamilihan sa pambansang
ekonomiya sa modelong ito ekonomiya sa modelong ito
1. pamilihan ng mga salik ng produksyon o factor 1. pamilihan ng mga salik ng produksyon o factor
markets-kabilang dito ang pamilihan sa para sa markets-kabilang dito ang pamilihan sa para sa
kapital na produkto, lupa at paggawa kapital na produkto, lupa at paggawa
2. pamilihan ng tapos na produkto o commodity – 2. pamilihan ng tapos na produkto o commodity –
kilala ito bilang goods market o commodity kilala ito bilang goods market o commodity
market market
- sa modelong ito ay may dalawang aktor: - sa modelong ito ay may dalawang aktor:
1. ang sambahayan – may demand sa produkto 1. ang sambahayan – may demand sa produkto
ngunit walang kakayahang lumikha ng produkto ngunit walang kakayahang lumikha ng produkto
2. ang bahay-kalakal – ang tanging may kakayahang 2. ang bahay-kalakal – ang tanging may kakayahang
lumikha ng produkto subalit bago makalikha ng lumikha ng produkto subalit bago makalikha ng
produkto, kailangan ng bahay-kalakal na bumili o produkto, kailangan ng bahay-kalakal na bumili o
umupa ng mga salik ng produksyon umupa ng mga salik ng produksyon
- ang paglago ng ekonomiya ay nakabatay sa pagtaas - ang paglago ng ekonomiya ay nakabatay sa pagtaas
ng produksyon ng produksyon
- upang maitaas ang produksyon, kailangan marami - upang maitaas ang produksyon, kailangan marami
ang magagamit na salik ng produksyon ang magagamit na salik ng produksyon
- kailangang maitaas din ang antas ng produktibidad - kailangang maitaas din ang antas ng produktibidad
ng mga salik. Samakatwid, kailangan ng paglago ng ng mga salik. Samakatwid, kailangan ng paglago ng
kapital—kailangang dumami ang oportunidad sa kapital—kailangang dumami ang oportunidad sa
trabaho, kailangang malinang ang produktibidad trabaho, kailangang malinang ang produktibidad
nglupa, kailangang mapag-ibayo ng entreprenyur nglupa, kailangang mapag-ibayo ng entreprenyur
ang kanyang kaalaman sa pagpapatakbo ng ang kanyang kaalaman sa pagpapatakbo ng
negosyo. Sa ganitong paraan, tataas ang kita ng negosyo. Sa ganitong paraan, tataas ang kita ng
sambahayan at bahay-kalakal. sambahayan at bahay-kalakal.
- apat ang pinagmumulan ng kita ng sambahayan: - apat ang pinagmumulan ng kita ng sambahayan:
renta, pasahod, interes, at kita ng entreprenyur renta, pasahod, interes, at kita ng entreprenyur
- matapos ang produksyon, makikipag-ugnayan ang - matapos ang produksyon, makikipag-ugnayan ang
bahay-kalakal sa sambahayan sa pamilihan ng kalakal bahay-kalakal sa sambahayan sa pamilihan ng kalakal
at paglilingkod. dito bibili ang sambahayn ng pro- at paglilingkod. dito bibili ang sambahayn ng pro-
dukto na pantugon sa pangangailangan at kagus- dukto na pantugon sa pangangailangan at kagus-
tuhan tuhan
- gagamitin ng sambahayan ang natanggap na kita - gagamitin ng sambahayan ang natanggap na kita
upang makabili ng produkto upang makabili ng produkto
- sa pananaw ng sambahayan, ito ay gumagastos sa - sa pananaw ng sambahayan, ito ay gumagastos sa
pagbili ng produkto. kung saan gumagastos ang sam- pagbili ng produkto. kung saan gumagastos ang sam-
bahayan, doon kumikita ang bahay-kalakal. bahayan, doon kumikita ang bahay-kalakal.
- and dalawang aktor ay umaasa sa isa’t-isa upang - and dalawang aktor ay umaasa sa isa’t-isa upang
matugunan ang kanilang mga pangangailangan at matugunan ang kanilang mga pangangailangan at
kagustuhan kagustuhan
- mapapansin din na kumikita ang isang aktor sa - mapapansin din na kumikita ang isang aktor sa
bawat paggastos ng ibang sector. dahil dito, may bawat paggastos ng ibang sector. dahil dito, may
dalawang pagsukat sa kit ang pambansang dalawang pagsukat sa kit ang pambansang
ekonomiya – ang isa ay sa pamamagitan ng halaga ekonomiya – ang isa ay sa pamamagitan ng halaga
ng gastusin ng sambahayan at bahay-kalakal. ang ng gastusin ng sambahayan at bahay-kalakal. ang
isa naman ay sa pamamagitan ng kabuuang kita ng isa naman ay sa pamamagitan ng kabuuang kita ng
sambahayan at bahay-kalakal. ang buong kita ay sambahayan at bahay-kalakal. ang buong kita ay
naglalarawan din ng pambansang ekonomiya naglalarawan din ng pambansang ekonomiya
C. IKATLONG MODELO C. IKATLONG MODELO

- nagpapakita ng dalawang pangunahing sector-ang - nagpapakita ng dalawang pangunahing sector-ang
sambahayan at bahay-kalakal. isinasaalang-alang ng sambahayan at bahay-kalakal. isinasaalang-alang ng
dalawang aktor zng kanilang desisyon sa dalawang aktor zng kanilang desisyon sa
panghinaharap panghinaharap
- hindi ginagamit ng smabahayan ang lahat ng kita - hindi ginagamit ng smabahayan ang lahat ng kita
para sa pamimili. para sa pamimili.
- hindi lang pangkasalukuyang produksyon ang iniisip - hindi lang pangkasalukuyang produksyon ang iniisip
ng bahay-kalakal. bukod sa pamimili at paglikha ng ng bahay-kalakal. bukod sa pamimili at paglikha ng
produkto, ang pag-iimpok at pamumuhunan ay produkto, ang pag-iimpok at pamumuhunan ay
nagiging mahahalagang gawaing pang-ekonomiya. nagiging mahahalagang gawaing pang-ekonomiya.
- nagaganap ang mga nasabing gawain sa mga - nagaganap ang mga nasabing gawain sa mga
pamilihang pinansiyal (financial market) pamilihang pinansiyal (financial market)
- tatlo ang pamilihan sa ikatlong modelo: ang - tatlo ang pamilihan sa ikatlong modelo: ang
pamilihan ay para pamilihan ay para
a. sa salik ng produksyon a. sa salik ng produksyon
b. commodity o tapos na produkto b. commodity o tapos na produkto
c. at para sa pinansiyal na kapital c. at para sa pinansiyal na kapital
- katangian ng mamimili sa ikatlong modelo ay ang - katangian ng mamimili sa ikatlong modelo ay ang
pag-iimpok bilang paghahanda sa hinaharap. hindi pag-iimpok bilang paghahanda sa hinaharap. hindi
nito gagastusin ang isang bahagi ng natanggap na nito gagastusin ang isang bahagi ng natanggap na
kita. ang bahagi ng kita na hindi ginastos ay kita. ang bahagi ng kita na hindi ginastos ay
tinatawag na impok(savings). ito ang inilalagak sa tinatawag na impok(savings). ito ang inilalagak sa
pamilihang pinansiyal. kabilang sa naturang pamilihang pinansiyal. kabilang sa naturang
pamilihan ang mga bangko, kooperatiba, insurance pamilihan ang mga bangko, kooperatiba, insurance
company, pawnshop, at stock market company, pawnshop, at stock market
- samantala sa pagtagal na panahon, hindi lamang - samantala sa pagtagal na panahon, hindi lamang
pagtubo ang iniisip ng bahay-kalakal. ninanais din pagtubo ang iniisip ng bahay-kalakal. ninanais din
nitong mapalawak ang negosyo sa iba’t-ibang panig nitong mapalawak ang negosyo sa iba’t-ibang panig
ng bansa sa daigdig. maaaring hindi sapat ang ng bansa sa daigdig. maaaring hindi sapat ang
puhunan nito sa pagpapalawak ng negosyo ngunit puhunan nito sa pagpapalawak ng negosyo ngunit
maaaring patuloy namang gaganda ang negosyo nito maaaring patuloy namang gaganda ang negosyo nito
kung lalawak ang sakop ng produksyon. kung lalawak ang sakop ng produksyon.
dahil dito maaaring manghiram ang bahay-kalakal ng dahil dito maaaring manghiram ang bahay-kalakal ng
karagdagang pinansyial na kapital. ito ang gagamitin karagdagang pinansyial na kapital. ito ang gagamitin
napuhunan sa nasabing plano ng produksiyon. napuhunan sa nasabing plano ng produksiyon.
hihiram ang bahay-kalakal sa sambahayan sa hihiram ang bahay-kalakal sa sambahayan sa
pamamagitan ng pamilihang pinansiyal. ang paghiram pamamagitan ng pamilihang pinansiyal. ang paghiram
ng bahay-kalakal ay may kapalit na kabayaran. ng bahay-kalakal ay may kapalit na kabayaran.
babayaran nito ng interes ang hiniram na puhunan. babayaran nito ng interes ang hiniram na puhunan.
- sinisingil ang bahay-kalakal dahil may - sinisingil ang bahay-kalakal dahil may
kapakinabangan itong matatamo sa paghiram ng kapakinabangan itong matatamo sa paghiram ng
puhunan. ito ay ang pagtaas ng kita kapag lumawak na puhunan. ito ay ang pagtaas ng kita kapag lumawak na
ang negosyo nito. ang negosyo nito.
- ang isang bahagi ng interes na binabayaran ng - ang isang bahagi ng interes na binabayaran ng
bahay-kalakal ay magiging kabayaran sa sambahayan. bahay-kalakal ay magiging kabayaran sa sambahayan.
kumikita ng interes ang sambahayan mula sa pag- kumikita ng interes ang sambahayan mula sa pag-
iimpok. ito ay dahil nagagamit ang inilagak nitong ipon iimpok. ito ay dahil nagagamit ang inilagak nitong ipon
bilang puhunan ng mga bahay-kalakal. bilang puhunan ng mga bahay-kalakal.
- para sa sambahayan, ang interes ay kita. para sa - para sa sambahayan, ang interes ay kita. para sa
bahay-kalakal, ito ay mahalagang gastusin. bahay-kalakal, ito ay mahalagang gastusin.
- ang pag-iimpok at pamumuhunan ay hindi orihinal - ang pag-iimpok at pamumuhunan ay hindi orihinal
na mga gawaing pang-ekonomiya. ang mga ito ay na mga gawaing pang-ekonomiya. ang mga ito ay
nagaganap dahil nagkakaroon ng pagpaplano para sa nagaganap dahil nagkakaroon ng pagpaplano para sa
hinaharap ang mga naturang aktor. ito ang hinaharap ang mga naturang aktor. ito ang
nagpapaliwanag sa broken lines na ginamit sa nagpapaliwanag sa broken lines na ginamit sa
dayagram. kung walang pagpaplano sa hinaharap dayagram. kung walang pagpaplano sa hinaharap
ang mga aktor, walang pag-iimpok at pamumuhunan. ang mga aktor, walang pag-iimpok at pamumuhunan.
- sa ikatlong modelo, ang kita ng pambansang - sa ikatlong modelo, ang kita ng pambansang
ekonomiya ay maitatakda ng kabuuang gastusin ng ekonomiya ay maitatakda ng kabuuang gastusin ng
sambahayn at bahay-kalakal. kasama na rito ang sambahayn at bahay-kalakal. kasama na rito ang
gastusin sa pamumuhunan ng bahay-kalakal. ang gastusin sa pamumuhunan ng bahay-kalakal. ang
isa naman ay sa pamamagitan ng kabuuang kita ng isa naman ay sa pamamagitan ng kabuuang kita ng
sambahayan at bahay-kalakal. kabilang dito ang sambahayan at bahay-kalakal. kabilang dito ang
kita ng sambahayan sa pag-iimpok. kita ng sambahayan sa pag-iimpok.
- ang paglago ng pambansang ekonomiya ay - ang paglago ng pambansang ekonomiya ay
nakabatay sa pagtaas ng produksiyon. nakabatay sa pagtaas ng produksiyon.
- mahalagang punto rin sa ikatlong modelo ang mga - mahalagang punto rin sa ikatlong modelo ang mga
nabanggit sa ikalawang modelo. ngunit may mga nabanggit sa ikalawang modelo. ngunit may mga
karagdagang dala ang pagsulpot ng mga gawain na karagdagang dala ang pagsulpot ng mga gawain na
pag-iimpok at pamumuhunan. ang paglago ng pag-iimpok at pamumuhunan. ang paglago ng
ekonomiya ay nakabatay sa paglaki ng ekonomiya ay nakabatay sa paglaki ng
pamumuhunan. pamumuhunan.
D. IKAAPAT NA MODELO D. IKAAPAT NA MODELO

- ito ang modelo ng ekonomiya kung saan ang - ito ang modelo ng ekonomiya kung saan ang
pamahalaan ay lumalahok sa sistema ng pamilihan. pamahalaan ay lumalahok sa sistema ng pamilihan.
- maaaring maliit at mabagal ang gampanin ng - maaaring maliit at mabagal ang gampanin ng
pamahalaan dito. maaari namang malaki rin at aktibo pamahalaan dito. maaari namang malaki rin at aktibo
ang pamahalaan dito. ang pamahalaan dito.
- kung ang unang gampanin ang pagbabatayan, ang - kung ang unang gampanin ang pagbabatayan, ang
pamahalaan ay kabilang sa political na sector. labas pamahalaan ay kabilang sa political na sector. labas
ang pamahalaansa usapin ng pamilihan. ngunit kung ang pamahalaansa usapin ng pamilihan. ngunit kung
sa ikaapat na modelo ang pagbabantayan, papasok sa ikaapat na modelo ang pagbabantayan, papasok
ang pamahalaan bilang ikatlong sector. ang naunang ang pamahalaan bilang ikatlong sector. ang naunang
dalawang sector ay ang sambahayn at bahay-kalakal. dalawang sector ay ang sambahayn at bahay-kalakal.
- mga karakter sa ikaapat na modelo: sambahayan, - mga karakter sa ikaapat na modelo: sambahayan,
bahay-kalakal, at pamahalaan bahay-kalakal, at pamahalaan
- bukod sa pag-iimpok at pamumuhunan, ang - bukod sa pag-iimpok at pamumuhunan, ang
pagbabayad ng buwis ay nagiging karagdagang pagbabayad ng buwis ay nagiging karagdagang
gawain sa ekonomiya. tulad din ng pag-iimpok at gawain sa ekonomiya. tulad din ng pag-iimpok at
pamumuhunan. broken lines ang ginamit sa pamumuhunan. broken lines ang ginamit sa
pagbabayad ng buwis. ang pagbabayad ng buwis ay pagbabayad ng buwis. ang pagbabayad ng buwis ay
hindi takdang gawain ng sambahayn ay bahay-kalakal hindi takdang gawain ng sambahayn ay bahay-kalakal
sa pamilihan. sa pamilihan.
- sumisingil ng buwis ang pamahalaan upang kumita. - sumisingil ng buwis ang pamahalaan upang kumita.
ang kita mula sa buwis ay tinatawag na public ang kita mula sa buwis ay tinatawag na public
revenue. ito ang ginagamit ng pamahalaan upang revenue. ito ang ginagamit ng pamahalaan upang
makalikha ng pampublikong paglilingkod ay nauuri makalikha ng pampublikong paglilingkod ay nauuri
sapangangailangan ng sambahayan at bahay- sapangangailangan ng sambahayan at bahay-
kalakal. kalakal.
- sa ikaapat na modelo, ang kita ng pambansang - sa ikaapat na modelo, ang kita ng pambansang
ekonomiya ay maitatakda ng kabuuang gastusin ng ekonomiya ay maitatakda ng kabuuang gastusin ng
sambahayan, bahay-kalakal, at pamahalaan. sambahayan, bahay-kalakal, at pamahalaan.
- ang pagbago ng ekonomiya ay may tatlong - ang pagbago ng ekonomiya ay may tatlong
pinagbabatayan: ang pagtaas ng produksiyon; ang pinagbabatayan: ang pagtaas ng produksiyon; ang
produktibidad ng pamumuhunan; ang produktibidad produktibidad ng pamumuhunan; ang produktibidad
ng mga gawain ng pamahalaan ng mga gawain ng pamahalaan
E. IKALIMANG MODELO E. IKALIMANG MODELO

- sa naunang apat na modelo, ang pambansang - sa naunang apat na modelo, ang pambansang
ekonomiya ay sarado. ang saradong ekonomiya ay ekonomiya ay sarado. ang saradong ekonomiya ay
hindi nakikipag-ugnayan sa mga dayuhang hindi nakikipag-ugnayan sa mga dayuhang
ekonomiya. ang tuon lamang ng mga naunang ekonomiya. ang tuon lamang ng mga naunang
talakayan ay ang panloob na takbo ng ekonomiya. talakayan ay ang panloob na takbo ng ekonomiya.
ang perspektiba sa saradong pambansang ekonomiya ang perspektiba sa saradong pambansang ekonomiya
ay domestic. ay domestic.
- iba pang usapin kapag ang pambansang ekonomiya - iba pang usapin kapag ang pambansang ekonomiya
ay bukas. may kalakalng panlabas ang bukas na ay bukas. may kalakalng panlabas ang bukas na
ekonomiya. ang kalakalang panlabas ay ang ekonomiya. ang kalakalang panlabas ay ang
pakikipag-palitan ng produkto at salik ng pakikipag-palitan ng produkto at salik ng
pambansang ekonomiya sa mga dayuhang pambansang ekonomiya sa mga dayuhang
ekonomiya. ekonomiya.
- may mga sambahayan at bahay-kalakal ang - may mga sambahayan at bahay-kalakal ang
dayuhang ekonomiya. pareho rin sila na may dayuhang ekonomiya. pareho rin sila na may
pinagkukunag-yaman. maaaring magkaiba ang pinagkukunag-yaman. maaaring magkaiba ang
kaanyuan at dami ng mga ito. maaaring kailangan kaanyuan at dami ng mga ito. maaaring kailangan
nila ang ilan sa mga ito bilang salik ng produksyon. nila ang ilan sa mga ito bilang salik ng produksyon.
ang pangangilangan sa pinagkukunang-yaman ay ang pangangilangan sa pinagkukunang-yaman ay
isang basehan sa pakikipagkalakalan isang basehan sa pakikipagkalakalan
- may mga pinagkukunang-yaman na ginagamit bilang - may mga pinagkukunang-yaman na ginagamit bilang
sangkap ng produksyon na kailangan pang angkatin sangkap ng produksyon na kailangan pang angkatin
sa ibang bansa. sa ibang bansa.
- lumilikha ng produkto mula sa pinagkukunang- - lumilikha ng produkto mula sa pinagkukunang-
yaman ang pambansang ekonomiya. maaaring yaman ang pambansang ekonomiya. maaaring
magkapareho ang kanilang produkto. maaari rin magkapareho ang kanilang produkto. maaari rin
namang magkaiba. nakikipagpalitan ang dalawang namang magkaiba. nakikipagpalitan ang dalawang
ekonomiya ng produkto sa isa’t-isa. ekonomiya ng produkto sa isa’t-isa.

Paikot Na Daloy Handouts 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Paikot Na Daloy Handouts 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PAKSA: PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA PAKSA: PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

MGA MODELO NG PAIKOT NA DALOY NG MGA MODELO NG PAIKOT NA DALOY NG

A. UNANG MODELO A. UNANG MODELO

B. IKALAWANG MODELO B. IKALAWANG MODELO

C. IKATLONG MODELO C. IKATLONG MODELO

D. IKAAPAT NA MODELO D. IKAAPAT NA MODELO

E. IKALIMANG MODELO E. IKALIMANG MODELO

You might also like