GURO, NASA LANGIT ANG IYONG PARAISO

Hatinggabi, nagbabasa sa malamlam na ilawan,

naglalamay samantalang ang iba ay nahihimlay,
samantalang ang marami’y nasa binggo, nagsusugal,
nasa sine, nasa “night club”, naglalasing, nagsasayaw.
Madalas na malipasan ng gutom sa di-pagkain
sa oras na kailangan… pagkabigat na gawain!
Hanggang doon sa tahana’y dala-dala ang iksamen,
kaya’t siya kung matulog ay hatinggabing malalim.

At lalo nang ang isipa’y gulung-gulo, naghihirap

kung sa kanyang pagtuturo’y pasakit ang niyayakap
pagkatapos na gampanan ang tungkuling iniatas,
ang kataway’s nanghihina’t ang tinig ay nababasag.

Ang marami’y natutuyo at ang tungo’y sa libingan,

lalo na kung sa iskwela’y mga batang walang galang
ang palagi nang kaharap sa umaga’t maghapunan,
mga batang di na kayang patuwirin ng magulang.

Ang sariling kabutihan ay kanilang nililimot,

pinapatay ang damdamin nitong dibdib sa pag-irog,
sa gawaing pagtuturo ang diwa ay nakabalot,
at ang pintig nitong puso’y di pansin ang lumuluhog.

Natutuwa kung marinig ang papuring walang laman:

“Kung ikaw ma’y nagsasalat sa salapi’t karangyaan,
nasa iyo namang lahat ang papuri at parangal
pagka’t tapat kang maglingkod sa bayan mong minamahal.”

Nagagalak pag narinig ang pangakong di-natupad:

“Ang sahod mong kakarampot, may pag-asang magkadagdag
pag dumating ang panahon na ang kaban ay bumigat.”
O pag-asang naluluoy at sa hangi’y lumilipad!
 AGAW-DILIM
Namatay ang araw
sa dakong kanluran,
nang kinabukasa’y
pamuling sumilang,
ngunit ikaw, irog, bakit nang pumanaw
ay bukod-tangi kang di ko na namasdan?
Naluoy sa hardin
ang liryo at hasmin,
Mayo nang dumating
pamuling nagsupling,
ngunit ikaw, sinta, bakit kaya giliw
dalawang Mayo nang nagtago sa akin?

Lumipad ang ibon

sa pugad sa kahoy,
dumating ang hapon
at muling naroon,
ngunit ikaw, buhay, ano’t hangga ngayo’y
di pa nagbabalik at di ko matunton?
 GUBAT
Malawak na dibdib
ng sangkalikasan
may pusong maliblib
ng kahiwagaan;
madawag sa tinik
ng kasiphayuan;
mababa, matarik
ang mga halaman;
may mahalumigmig
na himig ng buhay.
May sapa at batis
na umaaliw-iw
sa kristal na tubig
ang buntong-hinaing;
sarisaring tinig
ng galak at lagim;
may lamig at init
ng dusa at aliw.

Anupa’t kinapal
na napakalawak
ang kahiwagaang
hindi madalumat;
sa sangkatauhan
ay guhit ng palad
ng bawat nilalang
ang nakakatulad;
ganda’t kapangitan
ang buhay sa gubat.
MAY MGA TUGTUGING HINDI KO MALIMOT

O may mga tugtog na nagsasalita,

malungkot na boses ng nagdaralita;
pasa-bahay ka na ay nagugunita’t
parang naririnig saanman magsadya.
Langitngit ng isang kaluluwang sawi,
panaghoy ng pusong nasa pagkalungi;
laging naririnig sa bawat sandali
ang lungkot ng tugtog na mapawi’y hindi.

Ikaw baga’y daing ng nakaligtaan?

Ikaw baga’y hibik ng pinagtaksilan?
Matutulog ako sa gabing kadimlan
ay umuukilkil hanggang panagimpan.

Oo, mayr’ong tugtog iyang mga b’yoling

tila sumusugat sa ating panimdim;
bawat isang tao’y may lihim na daing,
pinakakatawan sa b’yoling may lagim.

Sa lahat ng gabi sa aking pag-uwi,

kung ako’y hapo na na makitunggali,
ang bawat tugtugi’y kalulwa ng sawi
ako’y dinadalaw sa bawat sandali.

May isang tugtuging hindi ko malimot,

kinakanta-kanta sa sariling loob;
hiniram sa hangin ang lambing at lamyos,
awit ng ligayang natapos sa lungkot
 Isang Dipang Langit
Ako’y ipiniit ng linsil na puno
hangad palibhasang diwa ko’y piitin,
katawang marupok, aniya’y pagsuko,
damdami’y supil na’t mithiin ay supil.
Ikinulong ako sa kutang malupit:
bato, bakal, punlo, balasik ng bantay;
lubos na tiwalag sa buong daigdig
at inaring kahit buhay man ay patay.
Sa munting dungawan, tanging abot-
malas
ay sandipang langit na puno ng luha,
maramot na birang ng pusong may
sugat,
watawat ng aking pagkapariwara.
Sintalim ng kidlat ang mata ng tanod,
sa pintong may susi’t walang
makalapit;
sigaw ng bilanggo sa katabing moog,
anaki’y atungal ng hayop sa yungib.
Ang maghapo’y tila isang tanikala
na kala-kaladkad ng paang madugo
ang buong magdamag ay kulambong
luksa
ng kabaong waring lungga ng
bilanggo.
Kung minsa’y magdaan ang payak na
yabag,
kawil ng kadena ang kumakalanding;
sa maputlang araw saglit ibibilad,
sanlibong aninong iniluwa ng dilim.
Kung minsan, ang gabi’y biglang
magulantang
sa hudyat – may takas! – at asod ng
punlo;
kung minsa’y tumangis ang lumang
batingaw,
sa bitayang moog, may naghihingalo.
At ito ang tanging daigdig ko ngayon
–
bilangguang mandi’y libingan ng
buhay;
sampu, dalawampu, at lahat ng taon
ng buong buhay ko’y dito mapipigtal.
Nguni’t yaring diwa’y walang takot-
hirap
at batis pa rin itong aking puso:
piita’y bahagi ng pakikilamas,
mapiit ay tanda ng di pagsuko.
Ang tao’t Bathala ay di natutulog
at di habang araw ang api ay api,
tanang paniniil ay may pagtutuos,
habang may Bastilya’y may bayang
gaganti.
At bukas, diyan din, aking matatanaw
sa sandipang langit na wala nang
luha,
sisikat ang gintong araw ng
tagumpay…
layang sasalubong ako sa paglaya!