% DLAEJOW POWs DRY GOSPOL i apr © ‘YPOSPOLITES. GABRIELA SZCZESNEGO CHRZANOWSKIEGO (1867199 67—1926) |; mowimy © poczatkach polskie) dziataInose: na it a reguly kojaraymy je 2 coibans ee earn. mpummia czy tez rzadzie} 2 wiceadmiratem Kazimierzem Porehtkiey, a ktéray dzigki swemu niewatpliwemu whladowi w tej driedzinic cdarki stali sig symbolami osiggni¢é tamtych ezaséw. Doceniajac eMorobek, nalety jednak pamigtaé i o tych, ktorzy réwniei wspél- syestniczyli w trudnym procesie wytyezania, ksztaltowania i budowy galezi gospodarki narodowej. Opréez ing. Antoniego Jozefa Poznatiskiego, int. Stanislawa Legowskiego, Fe- hiksa Rostkowskiego nalezat do nich rownies pierwszy dyrektor Depar- tamentu Marynarki Handlowej Ministerstwa Przemystu i Handlu — Gabriel Szezesny Chrzanowski. Urodzony 20 listopada 1867 r. w Wojeiechowicach (bedacych obec- nie dzielnicy Ostroleki), byt drugim synem Feliksa Grzegorza i Gabrieli 2 Labokreeckich. Dziecihstwo spedzil w Kerczu, gdzie ojeiec jego byt cownikiem komory celnej. Tam tez rozpoczat edukacje szkolna, kto- kontynuowat na wydziale prawnym Uniwersytet Odeskiego. Pod- ¢ studidw zetkngl sig 2 innym Polakiem — Mariuszem Zaruskim — potniejszym wybitnym dzialaezem morskim 11 Rzeczypospolite}. Po ukoiczeniu studiow prawnicaych w 1891 t. rozpoczal praktyke przygo- towjacq do zawodu adwokata. Praez pewien czas by! pce a Sadcie Okregowym w Odessie 1 rownoezedmie pracowal aro 4 Pomocnik adwokata przysiggtego. : oaestkie) Stamtgd praeszed? na posade ekepedytora-komisanta POY ‘onorze celnej. Z tym miastem, a zwlaszeza 2° Re ae ty A pwigzal sig Gab tre portu praedsigbiorstwami Zeglugowym! ‘Barkowskiego (@Y- Tovski na dlugie lata, Tam rownies w domu Jana TOT tego Tektora ¢ tang — Helene. 2 malactatws ‘ora cel) poanal swoja prayszlg Zone — © i : Nocenik Gdafslt, t. 48, 2. % é Bia ¥ = Be auRyszard Miclouarele 4 ae esny (18951920), Masi ory gy seine vig twoje anieot? JA” Sa wl a | va ancagt od pomocnika agenta w (1001-1088 hippingowea zaczat od eae seis 2 ‘zarnomorskiej, aby poénie) opi, r vin rowarayetwie Zeqiugt Cuarn2 Di Ai spots. Wrote potem, W 1901 1, na ski Temreoraage agente te] APOIK Wine a Towarsyiewe te , Kompania eglugowa 4 ; - a roayjika Kompary “atrudnito go W charakterze kierowniky w | Handiu (dale) eee yay lata poénie} awansowal na pomocnika soy daiatu Re insnney none, zostat agentem linii zagranicznych ROpip «jl Handlowel, & "ind aat6g pasazerskich statkow tego towarzyiiy, sje odeskim. : 2 W porcie odeskin fy. stad cuasami dochodailo do spotkat, takich jp shuty I ienotowat w swoich wspomnieniach Julian Rummel; to, Klore adn sdeaaie bawila jakas wycivctka % Warszawy I pragnele zwiedag esac avers, ewrdcono alg 2 tym do praedstawiciela Ini, ktbeyn wn anateowaki- ocaywidele warszawianie roumowili sig & nim po polsku, ¢ vee aaprawadalt youl na statek, na ktorym sludyt Gorskt, kazal go zawnae { polecit pokazat atatek. Preystojny 1 okazalej postawy mtody oficer, dajacy obja- Venia po polsku, zeoblt jeszcze wigksze wradenie, Gdy potem goéci dain na herbate, zdaiwienie ich byto jeszeze wigksze, gdy cade pr . gujacy ich stewardzl sq rownies Polakami*, W 1910 r, zarzqd spélki powierzyt mu eksponowane stanowisko wi- cedyrektora, na ktérym pozostawat do chwili wyjazdu z Rosji, Nato. miast w ceasie I wojny swiatowej, kiedy statki towarzystwa zostaly sarekwirowane na potrzeby wojenne i niektérzy pracownicy odeszli do innych zaktadéw, Gabriel Chrzanowski wyznaczony zostal przejéciowo na prezesa nadzwyezajnego zarzqdu niemieckiego przedsiebiorstwa ak- cyinego, podlegajacego praymusowej sprzedazy. Byla to Czarnomorska Fabryka Powrozéw i Lin Drucianych z siedziba w Odessie. Do Polski powrécit wraz z rodzing w listopadzie 1919 r. i aglosit sie do dyspozyeji Departamentu Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Woj- skowyeh (dalej DSM), Kontradmirat Kazimierz Porebski zatrudnit wegledu na posiadane kwalifikacje w charakterze rzeczoznawey ‘ ‘ajgce) pray DSM Radzie dla Spraw Zeglugi Handlowej. DSM | czas jedynq w Polsee instytucjq, zajmujaca sig wszystkimt 1 swiqzanyrni 2 praejeciem i zagospodarowaniem odz3 morskiego. Rejestracja i weryfikacja zawodowa * Uraad Stanu Cywitnego w Wi i farszawie, Odpis st owskkego, nr 1-1/620/1098 z dnia 6111981 1 7, Ru Dreygotowal { watepem ‘ali mi; opatrayl Z, Machalifsk * i tenge, Pamigtntk, ski, 1920-1089, Shane ee Powstanie i rozw6j Gdyni, & totokopia mas Helena 2 Chreanowskich zynopisu Tntoraace pea Pulgosshe ormacle pani Ireny Mlelczarskie)1, Gabriel Chraanowski (1807-1926) morza, kompletowanie obsady kadrowe} nowo powstajgeych uragdow i administracji morskie}, proby stworzenia podstaw organizacyjnych przy- i szle) marynarki handlowej — to tylko nieliczne 2 problemow, jakie 3 musial wspolrozwiqzywaé podezas pracy w DSM. Rownoczesnie, wspélnie 2 Ryszardem i Henrykiem Galezyniskimi, podjq! w lutym 1920 1, pierwszq udana prywatna inicjatywe na raece tagospodarowania przyznanego Polsce wybrzeza, Po bezpoirednim xa- Pommaniu sig 2 walorami kuracyjnymi ealego polskiego braegs morskie- © postanowill oni w okolicach wal Gdynia stworsye w2orows ole}eee Wout kapicliskowa, W kwietniu tegot roku powolalt do zycia towarzy- ; stwo akeyjne pod nazwa Teste Polskie ‘Towarzystwo Kapieli Morskich W Kamiene i 4 Gdynia, ktore zakupilo za kwote, jetcu (Kamienna Gora) po i Byly to; majgteke Ka. 3 min ma: ch niezbedne teren: sk geil pnw 52! ww, cogielnia, 70 morgow terentm, 196 mieniec 0 powierzchni 460 morg® fowych 2a wsig Gdynia, park oraz oprod Wr0s & inspektami i oranderia, Ag 100 morgow terendw nad morzem W Oksywit = peerings Péinie} budowanego portu. Razem % malate ‘pike posiadaczem przestlo 2 km brzee *us ae ; od 450 do 3000 m*. W sci od 450 Ceng gp : jane wielkosei Se 2, no na dziali a pealculowane kosaty takich inwestyeji towarayey. na plachw by gowo- n fal instalacie oor ale) architektury- zacyjne, budowa lic, w. ita sobie nadzi, dto spolka zapewn’ ™ an ee budynkami ee sande Zatwierdya. tettoniceny Dad WTRORT nego, Po wruchomient oniecaneyo 24, in kabdego prod oi wo podjelo dzialalnost, w wyniku \tipg, pica budowanen® Somer budowe 20 will PFYWALNYCH | ido w polowie . hotelu’, Na poceaticu 19% amanego Polsce wy’ aie exsoased |. jgzku z praygotowaniami do objecia pry, 29 + W Morakigo powstala Koniecanost rongreaiead Ministerstwa Spraw Wojskowych, do ktérego naleja) nia kompentenc}! O™praemystu i Handlu. Chodzilo wowezas migdzy in. DSM 1 Ministe! spod jurysdykeji wladz wojskowych tych spray nymi 0 wine 2 igzaly sig 2 obronnosciq patistwa, Byly e Smee posiedzenia Rady Ministrow w dniu 3 lutego 1920 r,, ng ktorym wypowiedziano si¢ 2a wydzielentent z gestii DSM administracji pobrzeta morskiego, marynarki handlowej i skoncentrowaniem ich w Ministerstwie Przemystu i Handlu. Wspomniana koncepeja nie zostala od razu przez obydwie zainteresowane strony w pelni zaakceptowana, jednak wobec prayjecia jej za wigzqea przez Rade Ministrow Minister- ‘two Przemystu i Handlu praystapito do organizacji eywilnych wlads morskich. Dnia 18 marca 1920 r. powolano Gabriela Chrzanowskiego do sorganizowania Referatu, ktéry w 1921 r. przeksztaleit sig w Sekcje Marynarki Handlowej. Pocaawszy od styeznia 1921 r. kwestia rzeczowego rozdzialu upraw- nies w sprawach morskich migdzy zainteresowanymi resortami stals sig tematem posiedzeh sejmowych i wzajemnych uzgodnieh. Przypom- nijmy tylko niektére sposréd nich. Juz 18 stycznia byl rozpatrywany Ms — kompleksowy projekt ustawy o powierzeniu Min rzemystu i Handlu caloksztaltu spraw zwigzanych z marynarka lows (organizacja Zeglugi morskiej, budowa floty handlowe), i szkolenie personelu,2 deiejow Dawstawania kad:y gasped norskioj uy si w Wojskowych), Réwniez w . ; an earn) nich Seeyle eros, ite nose kont} ac wezesnie : RAN do nowo powstale} Sekeji Marynarit Ppa Praechodza 2 gevie Praemyst i Handlu migdzy innymi: int, Ay at Przy Minister- Tadeusz Wenda, kmdr por. Hugon Pistel, kept a Garnuszewski, Rostkowski. ‘ Ww. Tadeusz Stecki, zakonczenie roku przynioslo prawno-organi: . co Kluczowego problemu dla polskiej ieommiearaie ae sila Aa Guenia Rady Ministrow z dnia 1 grudnia 1921 1.” (Dz. U. nr 103, po 142), Tak wige Ww mysl Jego postanowieh od nowego roku do Minister. siwa Preemystu i Handlu mialy naleteé wszystkie sprawy dotyezace handlowych statk6w morskich, deglugi morskiej, budowy i eksploatacii portow, administracji morskiej wybrzeza. Wobec znacznego zwiekszenia sie zakresu obowiazkow przewidziano w paragrafie 3 tegoz rozporza- drenia powolanie Departamentu Marynarki Handlowej. Odpowiedni akt wykonawezy w tej mierze ukazat sig w ,,Monitorze Polskim" nr 56 2 dnia 3 lutego 1922 r, Na jego podstawie dotychczas istniejaca Sekeic praeksztalcono w Departament, skiadajacy sig z dwéch wydzialbw: por- towego i zeglugowego. Naczelnikiem pierwszego z nich zostal inz, Stani- slaw Legowski, a drugiego — kmdr por. rez. Hugon Pistel. Na wniosek ministra przemystu i handlu pierwszym dyrektorem Departamentu mia~ nowano Gabriela Chrzanowskiego. Dekret 0 nominacji podpisali 7 lutexo naczelnik panstwa Jozef Pilsudski i premier Antoni Ponikowski. Jak sie okazatlo po latach, wspomniany wybér byt ze wszech miar sluszny i trainy‘, Wobec upadiu koncepeji wiceadmirala Kazimierza Porebskiego, pree- widujacej eae DSM ‘w samodzielny podsekretariat stanu pod~ miesiqcu zapadajq istotne ktére dajq je} jednoczesnie Fell Rozporza- .. Kancelaria Cywilna Naczelnika Pat “Acchiwum Akt Nowych w_ Warszawie, K ae eine pee eens stwa, t, 100; A. Mohuezy, Szkolt ae . i ; pate) ‘price’ a’ more ou VER tie MR RRPELER®. Hale co ate earl SHveckel, Iniynierokie wapomnienia, Gdafsk 198, + 2 rr a tae) Ski, Ministerstwo Przemystu 4 Handlu. (Zarus MS#OvC tage, 5. 4B, Poituka gospodarcea. Zagadnienia administrach @& i Tit rttg 1 i485; 7 0,, Sckic historyeemy powstanla t TAO prowl, Ts ‘Mendlu, ,Preemyst i Handel”, 1024, 2. 14, % 380° sth aia, Set | i, ei Cayni Eugeniusz Kwiatkowski + ego tudsie, tw) | nauka, literatura i kultura, pod red. A. 141; Kalendarz Gazety Porannej na rok skich), Warszawa 1921, s- 101; Orom - Polisi 1021, nr 3—4, s, 190—191; Ww skiego ‘ustawodawstwa morskieg?, [wl ‘stract, ez, 1, Warszawa 1928, 6. 473—4 ‘Wied: handiowo-morskich,— ee Departament Marynarkj ne ics sagt AOTC Es Radzie Ministrows if r, musial sprostaé Koniecznosci prowadzen, 2 olitej. Bylo to Przedsing legly dlowe}, weaystkich cie 0 tyle tr + od 19% a coe Ove ‘udne, jak na Owe czasy, iz nie dysponowal on odpowiedn, i rganizacy nO-PrEWnY T+ wystarezajaca kadrq j i tencjatem wykonawezym ani iezbednymi_ Srodkami finansowym, a prowadzeni¢ dzjalainosei inwestycyine] W skali catego kraju, Rownj Frtuaina aytuacie gOxPOsere TS paistwa wyniszezonego dzialaniami wo. jennymi nie sprayjala podeymowanit # kontynuowaniu inwestye Jerrtire} celowosci nie BYlY przekonane whadze centralne, Szal i inflacja marki polskie) sprawila, 2e podejmowano liczne préby uzdto. ‘wienia ekonomiki Kraju. Te 288 2 kolei nie zawsze dawaly potadane zultaty. Wrece praeciwnie — jak to mialo miejsce w przypadiu i ae noéciowej” polityki ministra skarbu Michalskiego — prowadzily aa ponte rezerw nawet tam, edxie nie Bylo ich #8 wiele, tym baer powstajaca gospodarka morska nie praynosila, zdaniem Mi - Wymiernych dochodéw. Rozpatrywano wowezas ostulat Ii partamentu, a nawet sprzedazy batku szkolnego ee ee dopodobnie dzi¢ki akeji poparcia, jaka zor} it ae ‘Braye placdwka ta sie ostala. Natomi st sa wie przed sprzedaza Lveete atek szkolny Szkoly Morsicie} w Tene cilitad Macaca Sua aie Abas inicjatywa kapitanow Zeglugi hirminspemierilr src oo ree hs Zidlowskiego, poparta auto- 1 axles) Laciges aeons epartament, Rania We ae szy ladunek. Tak ted sig stalo. zabrala w podréz szkolng po ‘raz pierw- cin giatubind diate Saat nia 3 czerwea 1922 r. zaladowano w por Wspélpraca nad zagos| ae dla Birkenhead®. a ministerstwami (Robot asa e acoe wybrzeza morskiego 2 2 Rolnictwa i Débr Pay ee licznych, Komunikacji, Spraw Wojskoy rozdzielenia kompetencji ne ch oraz Skarbu) oraz brak bathiuyd ook te kr ae czesto d Preede wszystkim Departam ialo terminowe podejmow ee Wwojenne} agenda pare Racin akeje p nawigacy} ji morskiej wy *W. Burkiews neo taryor ial +Roeznik, ¢2, Urzad Morski is * 197e/1 me plerwenye wi 979, 5. 78; 5. 25-25; Manet, Aeahnewece o ue ee Pec et oe lu, Kigeema poten 2 hey 8. 1617; S.A. Kor’= ee ee o " bs a e ° “ _— ; Z dziejow wania kadry Sospodarki morskie} ll iL S 9 gnie} zajal sig Kone entrowaniem w sy ch spraw moi sw a ne) mal No yeh rekach tych sp re go. PO! aly sig w wnikow ‘ znajdowaty sie i ly si¢ W gestii innych usytkowniké saich, tore ybolowstwo W dyspozycji Ministerstwa oe 9 stwa Rolni >, ce * ‘olnictwa i Débr Pare ‘Koniecznose ulozenia napietych stosunkaw polsko-ydaiskich w ke skich w kwe- ‘wykorzystania naszych uprawnies eee sti Madowa wlasne} floty handlowej rein sha aatmotienyle- ‘ dowa administracji morskiej, o eet asrelb taarisin, v sbul ma + Opracowanie i wdrozenie polskiego Mawodawstwa morskiego — to tylko nicktore z zagadnies, jae wiouwigzywae Ww ciqgu kilku najbligszych lat kierowanemu prie Gabriela Chrzanowskiego Departamentowi, Lark Rok 1922 praynids! ze soba wydarzenia, ktére na trwale weszly do dorobku Polski morskiej. Praede wszystkim na poczatku kwietnia po- fwstal na terenie portu gdafiskiego Urzqd Marynarki Handlowej, na coele ktérego stangt doSwiadczony marynarz z byte} marynarki ni mmieckiej, kpt. kw. Tadeusz Swinarski, Zgodnie z wezesnie} poczynio- nymi ustaleniami Polska rozpoczela eksploataci¢ tego portu. Bez watpienia najwagniejsaym sposréd aktéw prawnych dotyczacych cpraw morza, jakie uchwalono w dwudziestoleciu migdzywojennym, by- la ustawa sejmowa z 28 wrzeénia 1922 r. 0 budowie portu morskiego aiytecenosei publicznej w. poblizu wsi Gdynia. Ta Wielka Karta Gdy- ni", jak jq Wonczas nazywano, stwarzala podstawe prawna dla rzadu do prowadzenia uprzednio podjetych prac portowych na wlasnym wybrze- iu. Stanowila wyragne ostrzezenie pod adresem niechetnych Polsce wladz Wolnego Miasta Gdaiiska. Jednoczesnie poprzen ustawowe 78° ewarantowanie niezbednych Kredytéw w budiecie pafstwa na budows Gdyni czynila ja inwestyeja 0 zasiggu ogdlnopolskim, pozwalata na i é wilt uzy- podjecie przez nasz kraj programu morskieso, © ktory od cl y skania. nit i te lobby morskie 2 wiceadmiralem Kazi- aa ee, ‘ez Gabriel Chrzanowski. mierzem Porebskim. Nalezat do niego Town! Jednak cm najlepsze ustawodawstwo musi byé wsparte pean dzialanoseig zmierzajqca do jego wprowadzenia Ww aycie. wre rr ¥ wypadku podjeto szereg zabiegow majacych doprowadzié a szybsze} realizacji ustawy sejmowe] — ania te ni i praejéeia. do budobey wowoeuemnege ert Tor naletalo nie tylko znale#é specjalistycmn? praedsi tagranicane, rozpisaé przetarg ofertowy * hace : f wykonawey, ale przede wsaystkim wy iyt na ten cel. Z tymi wszystkimi trudnose! Seen ‘A. Majewski, mene ad LA Hare, Piece macotens G2) Matter Maem jami uporal si120 mai w eiggu dwoch lat. Oczywiseig ee yanoeney iar Ot TePNEOe = zewnatre, dyby mie Maley powinzania woiskowe Pols py Brytaniq o wplywy na Baltyky, canych strona polska zapewnita ne zaledwie kowo jrotkim ezasie, bo zaled’ pyloby to modliwe, going role odegraly © LY ora | walks te) ostatnied © Wielka veow polity’ : pee are "al cane okresionych francuskich k6l wo niezbedne popal dsiebiorstwa tego kraju dou ‘ i hecito pr2e ) lei zachecito PI e na rynku polskim. Dzi¢ki auto rancuskich hydrotechnikéw ing, ummel, doszto do stworzenia koneepcji francusko-polskiego eo dia budowy portu Ww Gdyni. Powstala ona w drodze zm be Ustalon podeaas spotkan i narad, jalkie odbywaly sie w Polskim Banky Praemyslowym w Warszawie. Brali w nich ezynny udzial: Kazimier, Porebeki, Wladyslaw i Julian Rummlowie, Teodozy Nosowiez, Tadeus Wenda, Zdzislaw Sluszkiewicz i Gabriel Chrzanowski. Rozwigzanie tp uryskalo aprobate dotychczasowego oponenta, 1j. Ministerstwa Spraw Zagranicanych, ale rowniez znalazto uznanie w Paryzu, ktory byt zain- teresowany w stworzeniu przez Polske whasnej bazy morskiej. Wkrétee, bo w ezerweu 1924 r., Konsorejum Francusko-Polskie dla Budowy Porty w Gdyni mialo nie tylko osobowosé prawna, lecz takze dysponowalo _ ei — pieniedzmi na budowe. Znaleziono je daleko, w amerykatiskim banku Morgana, gdzie pray poparciu raqdu fran oe kredyty na prowadzenie abt core partamencie powstal w tym czasie projekt pierwszej umowy ¥ sprawie budowy portu gdyniskiego. Tekst umowy zostal opracowany Preez specjalne gremium pod kierownictwem Gabriela Chrzanowskie- bend woe Hie Pistla i przedstawicieli zainteresowanych zaakceptowani 7 i aincdieai-e hits. ¢ mie mee Komitet Ekonomiczny . 0 godzinie 16.00 uroczyste umowy. Ze stron: ] 0 a ze strony u Y polskie} podpisat i craps wych. To # kolt wie katy, easel SoAuieiow powstay 1 ten ry wy A ©POCE marks, MA iaysh viadow: Gdynia. gor wall “wladey, WEFOHN PEORpoplty", “raotea if, anleuccena, wy . "PFONDOFItY", stubttinnch' wernt oMEIE W space w / Waluty, dobre, atnialy wige realne przeslanki do ; ywint” 1 podjgela starat o wiaueeie re Poldkiego ohne na precciw tym dazeniom, praygotowano 4 Dauntless Wychodzae na waikie ustawys © Popleraniu polskie} mar walono Tok péénie} dwie jycrnosel portow polskkich dla wychodéstwa Daas handlowej io wy. 0. Gabriel! Chrzanowski, podobnie jak ¢ . adawat woble sprawe % trudnosel, aes Iudate mora, dl polska flota handlowa. Do najwatniejszych x es alia swym rox jegiugowych 4 funduszy niezbednych do iene ro brak tradyei Wprawdzie wielokrotnie podejmowano préby us zakupu statkow wot 1 udaiatem Kapitalow zagranicanych, jednak nie alkenyl oe on jomydinie, Powstajqce Kompanie #eglugowe, jak ,Sarmacja", ‘ueshoe” czy najpowainiejsza x nich ,,Towarzystwo marca rykanakie) Zeglugi Morskiej’, nie mogly wypelnié istniejqce) dotkliwe) luki W sumie mozemy w Polsce od 1919 do 1926 r. odnotowaé 2 kro- nikurskiego obowiqzku pigtnascie inicjatyw, ktorych celem byla wlasna tlota handiowa, Zakohezyly sig one fiaskiem tylko dlatego, iz nie istnia- ly wowe2as obiektywne warunki sprzyjajace ich realizacji. Ponadto nie ialazly one zrozumienia wéréd ster rzadowych, a Departament by! zbyt slaby, aby je przeforsowaé i udzielié wydatnej pomocy. Sam Chrzanow- ski widaial wyjéele z tej sytuacji ,na drodze polaczonych wysilkow skarbu panstwa i iniejatywy prywatnej”, byé moie na wzbr rosyjskic) Floty Ochotnicze)*. i Doplero pod wplywem zmian zachodzacych w polskim handlu 24- aranicznym na skutek wojny celnej z Niemeami i poiniej strajku 26 niki angielsich pafstwo zostalo, emuszine se coed “ ‘Przem} plerwozego kkroku. Ministerstwo Nendlowe} od podstaw. Jale sexeyblowy program budowy eens pisat jeden x bliskich wspélpracownilkow eee ere Mor: skiego, Hugon Pistel, program praewidywal pr@ i ”, 1987, yaski, Ludsie Gaval, Wiadomosct Literackie”, sha 11 Reeczypospotite) (1919 brze a0 "Cyt. ua: K. Pruse 21, 6, 14, mae Gospodareza myél mor sie 11 RzeczyposPo~ 1), Gdn 18, Ceasoptmienne loon, (wl Fok 6 We), Gdatsk 1909, s, 112; H, Pistel Polte or ats ‘wodarcea. Zagadnienia administracit, c2 1 ‘AY 6s%, Polska na morzu, Polska GOSPOTTT. paisa”, Nowsks, Znaczenie floty handlowed, ee 48 Mi ‘ete, Marynarka handlowa, »More +, Marynarkt handiowes, ,Praemyst & Handel “itska, Polska degluga morska Mims,Ryszard Miclozareke est passuerside] na woden) polsikich | @dadakigy ¢ komunikaci! pas .) utworzente marine Linki okretowyen towarowyeh dla BrEewoay 4, bandera polska t a wszystkim weela i drzewa — do portow Daltyckiey, dunkow masowy | eae lo sprecyzowania parametrow techniczno-eksploatacy), , edpowiadaé prayszte statki, oraz warunkéw, ng peoeoeritny Hitt zakupu. Rozeslane do wielu przedsiebiorsty teglugowych i stocani zaproszenia do skladania ofert na sprzedaz jedno. tek preyniosly obtity plon, bo okoto 700 propozycji. Sposréd nich spe. cow (min. H. Pistel, int. K. Czernicki, ing. A. Je. 1. £w. T. Stecki) wybrala stocanie Chantiers Navals Fran. caise, Blainville/Caen, oferujaca na dogodnych warunkach kredytowych spraedai pigeiu nowych parowcow. Rownolegle z tymi poczynaniami podjeto w Ministerstwie Przemy- stu { Handlu odpowiednie kroki natury prawnej, konieczne do wlasej- ‘wego funkejonowania organizowanej kompanii zeglugowej. Tak powsta- la ustawa o komercjalizacji przedsigbiorstw patistwowych, ktéra poslu- tyla kierowane) przez Gabriela Chrzanowskiego placow towi Morskiemu) do praygotowania ustawy 0 przedsigbiorstwie Zegluga Polska. Kiedy sprawa, o ktérq walezyt Chrzanowski przez szes¢ ostatnich lat ‘swego pracowitego dycia — port gdynski, zaczynala przybieraé realne ksztalty, musial odejs¢ zmogony nieuleczalna choroba. Doczekat sig jed- nak u kresu swe) drogi zyciowej satysfakeji zawodowej. W listopadzie 1926 r. powstalo pierwsze polskie przedsigbiorstwo zeglugowe, a on sam weed! w ‘sélad Jego rady administracyjnej. Zmart 4 grudnia 1926 ‘“rszawie i zostal pochowany na Powazkach. W tym czasie pierw- bandera szykowalo sig do opuszczenia‘g ey on Dodarki morskie) 123 aayoene) W jakiejkolwiek sprawie ibyta tr dna alte tak wilkle} 0K Gdynia, elggloe t@ utraymaias MN Cheanowsks vanuy wybitnym przedstawicielem pokolen 1 kor e% oct wobywato wiedig o morz, a DM libe pati i pten argo wyniku podstawy polskie} gospodarki morskie} prudkeeate on “owanym przez siebie nastepcom. przekazato wy- Na wakujace od osmiu miesiecy stanowisko dyrokt orskiego Ministerstwa Przemystu i Handlu Aetiysect Tees eee ‘wrzesnia 1927 r. ing, Teodozego Nosowicza", Powolat dnia Niecale dwa lata pééniej, 8 maja 1929 r,, : ; 2 inicjatywy int, Buge- njusza Kwiatkowskiego magistrat miasta portowego oon = co ‘ Gabriela Chrzanowskiego nad f jge prace Gabriel go nad zapoczatkowaniem polskie} po- iityki_ morskiej i tym samym nad budowa Gdyni — podtjat tice mianie ulicy Swigtopelka na ulice Gabriela Chrzanowskiego", Mc 1 rystard Mielezarek r ON THE HISTORY OF MARITIME ECONOMY STAFF FORMATION IN THE 4 SECOND REPUBLIC OF POLAND. THE LIFE AND ACTIVITY OF GABRIEL SZCZESNY CHRZANOWSKI (1867—1926) (Summary) Gabriel Szczesny Chrzanowski (1867—1926) belonged to the first generation of employee in the maritime-economy institutions in the Second Republic of Poland who outlined and built this new branch of | economy from its foundation. He was born at Wojciechowice near Ostroleka. After graduating from iad ies faculty of Odessa University he began his career in the ate Bac! ba Shipping Company. Later he waved: fo 8 aumiapoen Dawe SPbbOS 9 any, the Russian Shipping and Trade oe a erg et diligence, he attained the post of deputy In November 1 eae tothe restored Poland, and started working ee le ae t Shipping Affairs of the bee of Military Affairs. After moving to. Se iy March 1920 he organized the civil mari °f Poland: the Division, Section and oo “ * Cyt. 2a: K, Pruszy iski, 0c 3 Nowy dyrektor Departamentu. Morskieov, i Perteh, ones Teodaay (1862—2094 (1 F 1978, z. 97, s. 235-236. be 4 Wojewédzkie Archiwum Passtwowe mote, ay es enitnite yk wreyerOcay SOWTSHGIAL Rowslsiego wiagciwe imi. — i