TG Filipino-6 PDF

p y
g Co
d i n ins
uno d s
e a A l
R Kto12
a•
e
•
nc
A d va
na 6
ng Bait an
g
U
Gabay ng Guro at mga Karagdagang
Materyal sa Pagtuturo
Bagong Filipino
Tungo
sa Globalisasyon
Aklat sa Wika at Pagbasa
• Soledad M. Austria • Lydia P. Lalunio, Ph. D.

• Shiela M. Salangsang May-akda/Patnugot/Konsultant
Bagong Filipino Tungo sa Globalisasyon
Ikaanim na Baitang
Lagom ng Aralin at mga Kasanayang Batay sa K to 12 Kurikulum
YTUNIT/ PANOORIN/ POKUS

MAHALAGANG KAISIPAN/IDEYA PAKIKINIG PAGSASALITA PAGBASA PAGSULAT
ARALIN PAG-UUGNAY SA PAGKATUTO
YUNIT I Kayamanan ng isang bansa ang Pagtalakay sa Wastong Pagsunod sa Pagsulat ng Pagmamahal Pagpuno ng
Kadakilaan: mga biyaya ng kalikasan at mga Detalye ng Pagbigkas Panuto Tugma sa Bayan mga Datos
Ating Huwaran mamamayang handa ring pan- Pinaking- na May Dam- Kayarian ng sa Identifica-
galagaan ang kariktan nito. gang Paksa damin mga Salita tion Card
Aralin 1 Kayamanan ng isang bansa ang

Himno ng mga biyaya ng kalikasan at mga
Batangan mamamayang handa ring pan-
(Awit) galagaan ang kariktan nito.
Paghihinuha sa Ang Pangun- Pagbubuo ng Pagsulat ng Pagpapahalaga Paggamit ng

Aralin 2 Ang paggawa ng kabutihan sa Damdamin gusap at mg Salita Mula Buod ng sa Pagtulong mga Sang-
Ang Mabuting kapuwa ay hindi naghihintay ng ng Pahayag Uri Ayon sa sa Mahabang Kuwento sa Kapuwa gunian
Samaritano kapalit at hindi namimili ng taong na Napaking- Gamit Salita
(Kuwento) tutulungan. gan
Pag-uugnay Mga Bahagi at Paghinuha sa Pagsulat ng Pagpapalakas Paggamit ng

ng Paksang Ayos ng Pan- Magiging Talaarawan ng Pananam- Diksiyonaryo
Aralin 3 Narinig sa gungusap Wakas ng palataya
Ang bawat suliranin at may Sariling Pangyayari
Tibay ng
kalutasan, Sa pamamagitan Karanasan Pagbibigay
Pananalig sa
ng iyong gawa ay pananalig sa -kahulugan
Panginoon
Poong Maykapal. sa Salita sa
(Kuwento)
Tulong ng
Pahiwatig
Pag-uugnay ng Mga Pangun- Pagtukoy sa Pagsulat ng Papapahalaga Pagpapang-

Damadamin gusap na Sanhi at Talata sa mga kat ng mga
Aralin 4 sa Napaking- Walang Bunga Sagisag ng Salita
Kadakilaang maituturing ang
Idolo Ko si gang Paksa Paksa/Si- Magkasingka- Bansa
paggalang sa mga sagisag ng
Janela Lelis muno hulugan Ba o
bayan.
(Usapan) Magkasalun-
gan?
iii
iv
Paglalaraawan Mga Uri ng Pagkuha ng Pagsulat ng Pagpapahalaga Paggamit

ng tauhan Pangungu- Panguna- Balangkas sa Kaba- ng Grapic
Aralin 5 Batay sa sap Ayon sa hing Diwa at baihan Organizer sa
Doña Marcela Ang pagmamahal sa bayan ay Kilos at Pa- Kayarian Pantulong ng Pagsagot sa
M. Agoncillo makikita sa maraming paraan. hayag Detalye mga Tanong
(Usapan) Pagbuo ng (FAN at Time
Salita Line/Event
Line)
Pagsunod sa Mga Sugnay at Kahulugan ng Pagsulat Pagpapahalaga Mga Bahagi ng

Pasalitang Pangatnig sa mga Tam- ng Liham sa Magulang Pahayagan
Panuto Tambalan at balang Salita Pasasalamat
hugnayang Paghinuha sa
Aralin 6
Pangungu- Damdamin
Araw ng mga Utos mula sa Maykapal na ig-
sap ng Tauhan sa
Ama alang ang mga magulang.
Kuwento
(Kuwento)

YUNIT II Tungkulin ng bawat mamamayan Pagkuha ng de- Mga Uri ng Kahulugan ng Pagbubuo ng Pagbabahagi Plot Diagram
Kalikasan, Dapat na pangalagaan ang kalikasan. talye sa Im- Pangngalan mga Tam- Lagom o sa Iba ng Bi- ng mga Pam-
Pangalagaan pormasyong balang Salita Paglalahat ayyang Dulot gyayari sa
Narinig ng Kalikasan Kuwento
Ang biyaya ng kalikasan ay
Aralin 7 handog sa ating lahat ng Mayka-
Usap-usapan pal Hindi ito para sa pansariling
ng Kalikasan pakinabang lamang.
(Usapan)
Pagbibigay ng Pagpapahag Opinyon o Kato- Pagsulat ng Panagnagalaga Pagkuha ng

Ilog ay kapaki-pakinabang Sa Kahulugan ng Saril- tohanan ang Idinidiktang sa mga Mahahala-
Aralin 8 sa Narinig ing Ideya, Pahayag Talata Yamang gang Tala sa
ating gma pangangailangan
Minsan, Nagalit sa Tulong Palagay, o Tubig Binasa
Panatilihin ang taglay nitong
ang Ilog ng Dating Opinyon
kagandahan Huwag abusuhin at
(Kuwento) Kaalaman
huwag dumihan.
Pagpapaliwa- Mga Uri ng Mga Salitang Mga Salitang Pangangalaga Pagbabay sa
nag sa Men- Panghalip Kaugany ng May Kaltas sa Kalikasan mga Hiram
Aralin 9 Maraming pakinabang ang
sahe at Deta- – Panao, Iba’t Ibang na Salita
Nagmamahal naibibigay ng kalikasan ngunit
lye ng Isang Pamatlig at Asignatura
Din ang Sirena ito’y masisira at mawawala kung
Likhang- Pananong Sanhi at Bunga
(Kuwento) aabusuhin at pababayaan.
Sining na
Narinig
Pagpapahalag Mga Panghalip Matatalingh- Pagsulat ng Pagsagip sa Pagsasagawa
Aralin 10 sa mga Tek- bilang mga agang Salita Salaysay sa Kalikasan ng Interbyu
Ang wagas na pagmamahal ay
Ang Alamat ng stong Pam- Salitang Pagba- Tulong ng Paggawa ng
nanatilign buhay sa puso ng
Alagaw panitikan Magalang balangkas Balangkas mga Portfo-
taong nagmamahal.
(Kuwento) lio sa mga
Isinulat
Pagpapaka- Pagkialla sa Pagaantas ng Pagsulat ng Pagmamala- Paggamit ng
Aralin 11 Kayamanan ng isang bansa ang hulugan sa Panghalip Kahuluganng Patalasta/ sakit sa Kard Katalog
Lupang Hin- kaninag mabiyayang kalikasan at Mapa, Tsart, Panaklaw mga Salita Babala Sinilangang at Forms
irang... Duyan ang mga mamamayang han- at Grap Pagbibigay ng Bayan
ka ng Magiting dang protektahan ang kanyang Wakas sa
(Tula) kariktan. Kuwentong
Di-Tapos
Pagsagot sa Pagtatanghal Pagkuha ng Ka- Pagsulat ng Pasasalamat sa Pagsusuri sa
mga Tanong sa Balag- hulugan ng Palagay o Kalikasang mga Salitang
Aralin 12
Tungkol sa tasan Salita ayon Reaksiyon Bigay ng Inuulit at
Alin ang Higit
Ulan at Araw ay mahalagang Paksang sa Konteksto Maykapal Tambalan
na Mahalaga:
tunay May biyayang dulot sa at- Narinig o Gamit
Ang Araw o ang
ing buhay. Pagbuo ng
Ulan?
Sariling
(Usapan)
Palagay o
Opinyon

YUNIT III Tayo ay Pilipino, May dugong Pagbibigay ng Pagbabago Mga Sanggu- Pagsulat ng Pagpapahalaga Paggamit ng
Taas-Noo Malayo Dakila, magilting Ipag- Palagay o ng Anyo ng nian Reaksiyon sa Salitang Encyclopedia
Pilipino malaki natin. Reaksiyon Pandiwa Mga Salitang Panitikan
sa Tekstong Magkakaug-
Napakinggan nay
Aralin 13 Mahalagang matutunan ang
Biag ni Lam- pagbibigay-reaksiyon sa nar-
ang inig, nakita, o nabasa. Isa itong
(Kuwento) Mataas na antas ng pag-unawa.
v
vi
Pagbibigay Pokus ng Pan- Pagsusuri kung Pagsulat ng Pagpapahalag Paggamit ng
ng Buod ng diwa Pantasya o buod ng sa Sariling Kard Pagng-
Tekstong Katotohanan Binasa Kalinangan aklatan (Li-
Makabuo ng buod kung alam Narinig Mga Kahulu- brary Card)
Aralin 14
ang mga mahahalagang kaisi- gang De-
Si Juan Pikas
pang magkakaugnay sa talata sa notasyon at
(Kuwento)
tulong ng patnubay na tanong. Konotasyon
Pagsunod sa Pagtukoy sa Pagbibigay- Pagsulat ng Ta- Pagpapahalag Pagsulat sa

Panutong mga Pang- kahulugan sa latang Nagla- sa lahing Editor
May Tatlong uring Ma mga Salitang larawan Pilipino
Hakbang gkasingka- Iisa ang Bay-
hulugan at bay Ngunit
Aralin 15 Magkasalun- Magkaiba
Magandang Huwag maging dayuhan sa gat ang Kahulu-
Tanawin, Lak- sariling bayan, magagandang gan
bayin tanawin ay alamin at lakbayin. Pagbibigas
(Editoryal) Wakas sa
Kuwentong
Di-Tapos
Pagbibigay- Pagkilala sa Paghinuha Pagsulat ng Pahalagahan Pagbuo ng

kahulugan Kailanan ng sa Sanhi at Poster ang Wastong Diyagram/
sa Poster at Pang-uri Bunga ng Pagkain Grap
Patalstas Pangyayari
Aralin 16
Ang pagkain nang wasto ay Pagpapaka-
Wastong Pag-
kailangan, upang mapabuti ang hulugan sa
kain
kalusugan. sa Tam-
(Editoryal)
balang Salita
Pagkilala sa Uri Kaantasan ng Mga Bahagi o Pagsulat ng Ipagmalaki ang Mga Aklat na
Aralin 17 ng Kuwen- Pang-uri Sangkap ng Iskrip Pagiging Di-Piksiyon
Naipagmamalaki ang pagiging tong Narinig Kuwento Pilipino
Mga Katutu-
Pilipino sa pagbasa ng katutu-
bong Kuwento
bong kuwento.
(Kuwento)
Pag-uugnay Mga Kayarian Pabibigay- Pagsulat ng Pagpapahalaga Paggamit ng
ng Sariling ng Pang-uri palagay at Balita sa Pagiging Indeks o
Karanasan Katuwiran sa Malikhain Taluntunan
sa Paksang Binasa
Aralin 18 Narinig Pabibigay-
Awit ni Mari Makabayang awitin, nakakaantig kahulugan sa
Clara ng damdamin. mga Salita
(Awit) sa tulong ng
Analohiya

YUNIT IV Tayo ay Pilipino May dugong Pagtukoy sa Iba Pang Uri ng Pagsusunod- Pagsulat ng Pagpapahalaga Mga Salitang
Magkaagapay sa Malayo Dakila, magiting Sanhi at Pang-abay sunod ng Talaarawan sa Pamilya tumutukoy sa
Kaunlaran Ipagmalaki natin. Bunga ng Pangyayari/ Pagkakasu-
Napaking- Hakbang sa nod-sunod
gang Paksa Isang Gawain
Aralin 19 Kaunlaran ng bayan ay nagsi- Pag-uuri ng
Masayang simula sa tahanan. mga Salita/
Pamilya Parirala
(Kuwento) Ayon sa mga
Saliatng
Kaugnay ng
Pandama
Pagbibigay Mga Pangatnig Pagsusuri sa Pagsulat ng Pagpapahalag Pagpapaka-

ng Palagay bilang Pang- Pananaw, Tagubilin/ sa Pagtutu- hulugan sa
sa Isyung ugnay Tono, Diresiyon lungan Mapa
Narinig Layunin, at
Aralin 20
Makakamtan ang minimithing Saloobin ng
Uunlad Kapag
kasaganahan kung magtutulun- May-akda
Nagtutulungan
gan ang mamamayan. Kahuluga ng
(Tula)
mga Salita
Ayon sa
Katuturan
vii
viii
Pagbabahagi Mga Pang- Paglalagom ng Pagsulat ng Ipagmalaki Pagpapaka-
ng Sariling angkop mga Kaisipan Talatanungan ang Sariling hulugan sa
Aralin 21
Pangarap ng sinumang balikbay- Karanasan Bayan mga Grapiko
Uunlad Kapag
an ang makitang maunlad ang (Tsart, Grap,
Nagtulungan
sariling bayan. Timeline)
(Usapan)
Pagtukoy Kung Mga Pang-ukol Pagtukoy sa Pagsulat ng Matutong Pagpapahayag

Ang buhay ay binubuo ng dala- Opinyon o Kayarian ng mga Ta- Gumawa ng ng Akda sa
wang dulo masama at mabuti; Katotohanan mga Tugma ludturang Desisyon Ibang Anyo
Aralin 22
puti at itim; gusto at ayaw Nasa ang Narinig Hambingan ng May Tugma
Ibig Ko, Ayoko
tao ang pamimili pagkat naka- Magkakaug-
(Tula)
taksa kang mamili sa lahat ng nay na Salita
bahagi ng buhay.
Pagbibigay- Pagtukoy/Pag- Paghahamb- Pagsulat ng Pagiging Tapat Liham Pang-

hinuha sa gamit ng ing ng mga Ulat sa Aklat sa Pangi- kalakal
Napakinggan Ingklitik Katangian ng na Nabasa noon at sa
mg Tauhan (Book Re- Kapuwa
Aralin 23 Gamit ng port)
Ang katapatan sa Panginoon Semantik
Katapatan ni
ay maipapakita sa maraming Mapping
Daniel
paraan. Pagkklaster ng
(Kuwento)
Magkakaug-
nay na Salita
Pagtalakay sa Pagpapalawak Pagbibigay Pagsulat ng Pagsunod Pag-aanta o

Kahulugan ng Paliwanag Kahulugan Panalangin sa Aral ng Klino sa mga
ng Panal- o Talakay Gamit ang Panginoon Salitang
Aralin 24 angin na Dating Kaala- Magkakaug-
Hiling sa Nakasisiya sa Maykapal ang at- Napakinggan man nay
Panginoon ing panalangin. Mabilisan at
(Tula) Pahapyaw na
Pagbasa
ix
x
YUNIT I : KADAKILAAN: ATING HUWARAN
ARALIN 1 HIMNO NG BATANGAN

I. Mga Inaasahang Bunga
A. Pangmatagalang Pang-unawa
1. Ang paggalang sa bayan ay maipakikita sa maraming paraan. Bata ma o matanda
ay may magagawa para sa bayan.
2. Ang mga pamantayan sa magalang na pakikinig ay nararapat na sundin upang
makuha nang wasto ang mga impormasyon at matalakay ang mahahalagang deta-
lye sa napakinggang paksa.
3. Mabibigyang buhay ang tula sa pamamagitan ng wastong pagbigkas ng bawat
salita o bawat bahagi nang may wastong damdamin, angkop na tono at intonasyon.
4. Ang wastong pagsunod sa panuto ay isang palatandaang nauunawan ng buma-
basa ang kuwento.
5. Ang salita ay nababago ang anyo at kahulugan ayon sa kayarian nito. May mga
salitang nasa anyong payak, maylapi, inuulit o tambalan.
6. Ang tugma ay magkasintunog na salita sa hulihan ng linya.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Natutukoy ang mahahalagang detalye/ impormasyon sa napakinggang paksa.
2. Pagsasalita
• Nabibigkas nang wastong damdamin, angkop na tono, at intonasyon ang mga salita
sa tula.
3. Pagbasa
• Nakasusunod nang wasto sa mga panutong binasa kaugnay ng mga direksyon,
instruksiyon o paliwanag .
4. Pasulat
• Nakabubuo ng mga taludtod na magkakatugma.
5. Panonood at Pag-uugnay
• Naipakikita ang pagmamahal sa bayan.
C. Mahahalagang Tanong (EQ)
1. Bakit kailangang sundin ang mga pamantayan sa pakikinig?
2. Paano nabibigyang-buhay ang pagbigkas ng tula?
3. Paano makasusunod nang wasto sa mga panutong nabasa?
4. Bakit kailangang magkakatugma ang hulihan ng bawat taludtod?
D. Kaalaman ( Knowledge )
1. Pagkuha ng Impormasyon sa Napakinggang Paksa
2. Paraan ng Pagbigkas ng Salita
3. Kayarian ng mga Salita
4. Mga Salitang Magkakatugma
5. Pagmamahal sa Bayan
E. Kakayahan
1. Wastong Pagkuha ng Impormasyon sa Napakinggang Panuto
2. Wastong Pagsunod sa Panuto
3. Pagbubuo ng Salita sa Iba’t Ibang Kayarian
2
4. Pag-uuri sa Kayarian ng Salita
F. Pokus sa Pagkatuto
Pagpuno ng mga Datos sa Identification Card
II. Katibayan sa Pagtataya
A. Pagganap
Pakinggan at sundin ang isinasaad ng panuto sa bawat bilang upang mabuo ang hina-
hanap na salita sa ibaba. Isulat ang sagot sa papel nang may ganitong ayos.
_____ ______ ______ ______ ______
1 2 3 4 5
1. Isulat sa malaking titik ang ikalawang titik ng alpabeto.
2. Isulat ang unang titik ng pangalan na nagbibigay ng init sa buong mundo.
3. Isulat ang unang titik ng laruang bilog at nilalagyan ng tali.
4. Isulat ang unang titik ng alpabeto.
5. Isulat ang titik n.
B. Rubrik sa Pagganap
Marka
Kraytirya
5- Napakahusay
Nasunod ang lahat ng panuto nang wasto
4- Mahusay
Nasunod ang apat na panuto
3 – Mahusay- husay
Nasunod ang tatlong panuto
2- Di- gaanong mahusay
Nasunod ang dalawang panuto
1- Kailangan pang magsanay
Nasunod ang isang panuto
C. Iba Pang mga Katibayan
1. Bumuo ng tugma na binubuo ng dalawang saknong na may apat na linya hinggil sa
paksang:
• Bata at matanda ay may magagawa para sa bayan
2. Rubrik sa Pagganap
Marka
Kraytirya
5 – Napakahusay
Nakabuo ng tugma na may dalawang saknong at may apat na taludtod
4 – Mahusay
Nakabuo ng tugma na may isang saknong at apat na taludtod
Nakabuo ng dalawang saknong na may apat na taludtod ngunit may mga salitang hindi
magkakatugma
2 – Di-gaanong Mahusay
Nakabuo ng isang saknong na may apat na taludton ngunit may mga salitang hindi
magkakatugma
1 – Kailangan pang Magsanay
3
Nakabuo nang mga taludtod ngunit hindi nakabuo ng saknong.
D. Mga Gawain sa Pagkatuto
A. Pakinggan at Talakayin
1.Magpakita ng larawan ng mga batang nakikinig sa isang talumpati.
Itanong: Ano ang ginagawa ng mga bata? Paano sila nakikinig? Ano ang maaaring
mangyari kung hindi nakinig na mabuti sa nagsasalita?
2. Pakinggan ang paksang babasahin ng guro tungkol sa pakikinig.
3. Sagutin ang mga tanong sa Isipin Mo, p. ___
4. Magpahanda ng isang salaysay sa bawat mag-aaral tungkol sa ginawa nila noong
nagdaang bakasyon. Ipalahad ito sa kanila nang isa-isa habang nakikinig ang ibang
mag-aaral sa tulong ng mga pamantayang tinalakay.
5. Ipasuri ang ginawa nilang pakikinig sa pamamagitan ng pagsagot ng sumusunod.
Ang salaysay ni ________ ay tungkol sa ____________. Nauunawaan ko ang
kaniyang sinabi dahil ako ay __________________________________________.
B. Basahin at Isipin
1. Kilalanin/ Ipatukoy kung sino ang mga taong nasa larawan sa p. ___
Itanong: Ano ang pagkakatulad ng mga taong nasa larawan? Saan sila ipinanganak?
2. Ipabasa nang tahimik ang himno.
3. Itanong sa mga bata kung ano ang mga salitang hindi nila nauunawaan sa tula. Tala-
kayin ang kahulugan ng mga salitang napili. Gamitin gabay ang pagpapalawak ng
kahulugan na nasa Talasalitaan, p. ____
4. Ipasagot ang mahalagang tanong na nasa p. ___ at iba pang katanungan sa Isipin
Mo, p. __
5 . Basahin sa klase ang himno nang may wastong paglilipon ng mga salita, damdamin
at intonasyon.
Itanong: Paano ko binigkas ang himno?
6. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Ipabigkas nang wasto sa bawat pangkat ang
saknong ng himno.
Pangkat I- saknong 1
Pangkat II – saknong 2
Pangkat 3 - saknong 3
C. Pag-aralan at Sagutin
1. Pag-usapan kung paano nabubuo ang tula sa pamamagitan ng pagsusuri sa himno
na tinalakay.
Itanong ang sumusunod.
Ano ang tawag sa taong sumusulat ng tula?
Paano inilalahad ng makata ang kaniyang damdamin at diwa?
Paano mabibigyang buhay ang isang tula?
2. Ipabasa ang nilalaman ng pagtalakay sa Wastong Pagbigkas ng Tula at Tandaan, p. __
3. Ipagawa ang bahaging Magsanay, p. ____
D. Unawain at Gawin
1. Magpakita ng larawan ng sumusunod.
a. ulam na menudo
b. babaeng naglalaba
c. mga batang nagsusulat
4
Itanong: Ano ang ginagawa ng bawat isa?
Paano magiging tama o wasto ang ginagawa ng bawat isa?
Ano ang kanilang dapat na sundin?
Bakit mahalaga ang pagsunod sa panuto?
2. Ipabasa ang nilalaman ng talakay sa Pagsunod sa Panuto, p. ____
3. Ipagawa ang bahaging Magsanay , p.___
4. Ipasuri ang tsart sa p. ___
Itanong: Ano ang bumubuo sa mga salita sa unang hanay? Ikalawang hanay? Ikatlo?
Ikaapat?
Paano nabubuoo ang mga salita?
E. Talakayin ang Kayarian ng mga Salita, p. ___
F. Ipagawa ang bahaging Magsanay, p. ____
E. Magsanay Magsulat
1. Balikan ang sipi ng himno. Ipasuri at ipabasa ang huling salita sa bawat linya.
Itanong: Ano ang inyong napansin sa mga salita?
2. Talakayin ang nilalaman ng Pagsulat ng Tugma, p. ___
3. Ipagawa ang bahaging Magsanay, p. ___
F. Panoorin at Iugnay
1. Pag-usapan ang nilalaman ng kaisipan hinggil sa Pagmamahal sa Bayan, p. ___
Itanong: naniniwala ba kayo na kahit bata pa ay maaaring maipakita ang pagmamahal
sa bayan? Pangatwiranan.
2. Magbahaginan ang mga bata tungkol sa mga nagawa nilang pagmamahal sa bayan.
Purihin ang ipinakita ng bawat isa sa pamamagitan ng pagpalakpak ng mga kamag-aral.
3. Ipagawa ang gawain A at B. p. ____
G. Pokus sa Pagkatuto
1. Pag-usapan ang pagpasok ng mga mag-aaral sa loob ng paaralan.
Itanong; Paano makasisiguro na ang mga batang pumapasok ay mga tunay na mag-
aaral? Ano ang kanilang pagkakakilanlan sa kanila?
2. Ipahawak sa mga mag-aaral ang kanilang Identification Card. Talakayin ang mga
impormasyong hinihingi sa card.
Itanong: Paano dapat na isinusulat ang mga impormasyong hinhingi sa Identification
Card? Bakit?
Bakit mahalaga ang Identification Card?
3. Ipagawa ang gawain A at B, p. ____
H. Subukin ang Kakayahan
1. Ipagawa ang pagsasanay A-C, pp. ___
2. Ipagawa ang Mga Katibayan sa Pagtataya, pp. ____
I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa rin
1. Isagawa ang Makinig, Magsuri at Bumuo.
Makinig sa balitang ilalahad ng guro. (Magpaparinig ang guro ng isang napapanahong
balitang lathalain tungkol sa pagmamahal sa bayan na ipinakita ng isang Pilipino )
Buuin ang talata ayon sa napakinggan.
Ang balita ay tungkol sa ___________________________________________.
Ako ay ( ano ang naging damdamin mo sa napakinggan.Pangatwiranan ____________
_________________________________________.
5
Nauunawaan ko/ Hindi ko nauunawaan ang aking napakinggan dahil ________
______________________.
2. Ipasaulo ang himno ng paaralan. Ipabigkas ito nang wasto sa harap ng klase.
Kraytirya
Napakahusay
Mahusay
Mahusay-husay
Kailangan pang Magsanay
1. Pagsaulo sa himnio
Naisaulo ang buong himno ng walang pagkakamali
Nakalimot ng isang salita sa pagbigkas
Nakalimot ng dalawang salita sa pagbigkas
Nakalimot ng higit sa dalawang salita sa pagbigkas
2. Pagbigkas ng himno
Nabigkas nang may wastong paglilipon ng mga salita, damdamin at intonasyon.
May isang salitang hindi nabigkas nang wasto, kulang sa damdamin at kulang sa into-
nasyon.
May dalawang salita na hindi nabigkas nang wasto, walang damdamin at intonasyon.
Higit sa dalawang salita ang hindi nabigkas nang wasto .
3. Ilahad ang pagsusulit sa pisara.
Bumuo ng mga salita na nasa iba’t ibang kayarian sa tulong ng mga halimbawang
salita .
Masdan ang halimbawa.
payak
Maylapi
Inuulit
Tambalan
buto
mabuto
Mabuto-buto
buto’t balat
bayani
Malakas
Luksong-tinik
tamad
4. Ipangkat ang klase sa apat. Ipakikita ng bawat pangkat ang wastong paraan sa
pagsasagawa ng sumusunod ayon sa mga natutuhan sa ibang asignatura sa
pamamagitan ng pagsasadula o paggamit ng larawan. Pumili lamang ng isa ang
bawat pangkat.
• Pagsasaing
• Paglalaba ng Damit
• Paghuhugas ng Pinggan
• Pagtatanim ng Halaman
5. Ilahad ang pagsusulit . Isulat ang T ama kung nang gawain ay nagpapakita ng pag-
mamahal sa bayan; Mali kung hindi.
6
1. Pitasin ang magagandang bulaklak sa parke.
2. Kinikilala at pinahahalagahan ang mga bayani ng lahi.
3. Tinatangkilik ang mga produktong gawa sa ibang bansa kaysa sa sariling produkto.
4. Ikinahihiya ang pagiging Pilipino.
5. Laro ng lahi ang madalas na laruin kasama ang mga kaibigan.
6. Ipinamamalita sa iba ang magagandang tanawing napuntahan sa Pilipinas.
7. Nakikiisa sa mga proyektong pamayanan.
8. Itinatapon ang kalat sa tamang basurahan.
9. Pinangangalagaan ang mga pook pampubliko.
10. Handang ipagtanggol ang bayan sa mga maninira at sasakop nito.
J. Kagamitan/ Resorses
Batayang Aklat, pp. _________
ARALIN 2 ANG MABUTING SAMARITANO

1. Ang pagtulong sa kapwa ay bukal sa kalooban, hindi naghihintay ng kapali, at hindi
namimili ng taong tutulungan.
2. Mahihunuha ang damdamin sa pahayag na napakinggan
3. Ang pangungusap ay mauuri ayon sa gamit nito sa pangungusap. Maaaring ang
pangungusap ay pasalaysay, patanong, pautos/ pakiusap o padamdam.
4. Makabubuo ng maliliit na salita mula sa mahabang salita.
5. Ang wastong pagsusunod-sunod ng pangyayari ay maisasagawa kung nau-
unawaan ang kuwento mula sa simula hanggang wakas.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Nailalarawan ang katangian at damdamin ng tauhan ayon sa kaniyang pahayag at
ikinilos.
2. Pagsasalita
• Nakikilala ang pangungusap at mga uri nito ayon sa gamit.
3. Pagbasa
• Nakabubuo ng salita mula sa mahahahabang salita
• Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari ng binasang kuwento
4. Pasulat
• Naisusulat ang buod ng binasang kuwento.
• Napahahalagahan ang pagtulong sa kapwa.
1. Paano nakatutulong ang mga pahiwatig sa pagbibigay ng hinuha?
2. Ano ang mga uri ng pangungusap ayon sa gamit?
3. Paano makabubuo ng maliliit na salita mula sa mahabang salita?
4. Paano mapagsusunod-sunod nang wasto ang mga pangyayari sa binasang kuwento?
7
5. Ano ang mga dapat na isaalang-alang sa pagsulat ng buod ng kuwento.
1. Paghihinuha sa Damdamin ng Pahayag na Napakinggan
2. Iba’t Ibang Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
3. Maliit na Salita Mula sa Mahabang Salita
E. Kakayahan
1. Pagbibigay ng mga Pangungusap ayon sa Gamit
2. Pagbubuo ng Maliliit na Salita Mula sa Mahabang Salita
3. Pagsusunod-sunod ng mga pangyayari
4. Pagsulat ng Buod
Paggamit ng Sanggunian
A. Pagganap
Magpangkatan nang limahan. Bumuo ng isang usapan hinggil sa pagtulong sa kapwa. Gu-
mamit ng iba’t ibang uri ng pangungusap. Isadula sa klase ang nabuong usapan.
Lagyan ng tsek (4) ang hanay ng sagot.
Kraytirya Oo Hindi Gaano Hindi
1. Naipakita ang pagkakaisa sa pagtugon sa gawain.
2. Nakabuo ng usapan gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap ayon sa gamit.

3. Naisadula ang nabuong usapan at naipahayag ang mga pangungusap nang may
wastong damdamin at intonasyon.
1. Magbasa ng isang kuwentong parabula. Isulat ang buod ng kuwento. Sundin ang
sumusunod na pamantayan sa pagsulat.
Mga Pamantayan:
1. Basahin at unawaing mabuti ang akda.
2. Isulat ang pamagat ng akda sa gitnang bahagi ng papel.
3. Isulat ang buod gamit ang sariling pananalita.
4. Sundin ang tuntunin sa wastong gamit ng bantas at malaking titik.
Marka
Kraytirya
5- Napakahusay
Nakasulat ang buod nang wasto at nakasunod sa lahat ng mga pamantayan.
4- Mahusay
May isang pamantayan na hindi nasunod.
May dalawang pamantayan na hindi nasunod.
2- Di- gaanong mahusay
May tatlong pamantayan na hindi nasunod.
1- Kailangan pang magsanay
Ang apat na pamantayan ay hindi naisagawa.
8
1. Ipamasid ang larawan ng iba’t ibang paraan ng pagtulong sa kapwa.
Itanong: kailan ipinakikita ang pagtulong sa kapwa?
Paano ipinakikita ang pagtulong sa kapwa?
2. Iparinig ang usapan sa p. ___ .
Itanong: Ano ang nagaganap sa usapan?
3. Ipasuri ang mga pahayag na may bilang.
Itanong: Anong damdamin ang mahihinuha sa pahayag ng mga tauhan sa usapan?
Paano naibigay ang damdaming namamayani?
Paano nakatutulong ang mga pahiwatig sa pagbigay ng hinuha?
4. Talakayin ang nilalaman ng Tandaan, p. ___
5. Ipasagot ang Isipin Mo, p. ___
1. Pag-usapan ang mga naging karanasan ng pagtulong sa kapwa.
Itanong: Bakit tayo tumutulong sa ating kapwa?
2. Talakayin ang ibig sabihin ng Parabula.
3. Linangin ang kahulugan ng mga salita sa Talasalitaan, p. ____
3. Ipabasa nang tahimik ang parabula. Ipasagot ang tanong sa Mahalagang Tanong at
Isipin Mo, p. ___
4. Ipasagot ang pagsasanay sa Gawin, p. ___
1. Ipabasa ang mga pahayag sa Pag-aralan at Sagutin, p. ____
2. Talakayin ang paliwanag sa Pangungusap at mga Uri Nito Ayon sa Gamit, p. ____
3. Pag-usapan ang nilalaman ng Tandaan, p. ___
4. Ipasagot ang nahaging Magsanay, pp. ___
D. Unawain at Gawin
1. Ipabasa ang salitang KINASASABIKAN.
2. Sabihin: Ang salitang kinasasabikan ay mahabang salita. Anong maliliit na salita ang
mabubuo rito?
Saan kayo nag-umpisa upang makahanap ng maliliit na salita.
3. Basahin at pag-usapan ang talakay sa Pagbubuo ng Salita Mula sa Mahabang Salita,
p. ____
4. Ipasagot ang bahaging Magsanay, p. ____
5. Balikan ang binasang parabula. Gamitin ang organizer sa ibaba upang matalakay
ang mga pangyayari sa kuwneto mula sa simula hanggang wakas.
Pls. insert strory grammar chart
Simula
Suliranin
Pagtaas ng aksyon
Kasukdulan
Kakalasan
wakas
Itanong: Paano ninyo naibigay ang wastong pagkakasunod-sunod ng kuwnetong binasa?
Bakit mahalagang nauunawaan ang binabasa?
9
1. Pag-usapan ang ibig sabihin ng buod.
Itanong: ano-ano ang isinasaisip sa pagsulat ng buod?
2. Basahin at talakayin ang nilalaman ng paliwanag sa Pagsulat ng Buod ng Kuwneto ,
p. ___
3. Ipagawa ang bahaging Magsanay, p. ___.
1. Pag-usapan ang nilalaman ng paliwanag sa Pagpapahalaga sa pagtulong sa Kapwa,
p. _____
2. Magkaroon ng bahaginan kung paano ipinakikita ng bawat mag-aaral ang kanilang
pagtulong sa kapwa.
3. Ipasagot ang bahaging Magsanay, p. ___
1. Ipasulat sa mga mag-aaral ang mga pangalan ng mga sanggunian na kanilang
ginagamit sa pag-aaral.
2. Magkaroon ng pagbabaha-bahagi kung anong impormasyon ang nakukuha nila sa
mga sanggunian na itinala.
3. Basahin at pag-usapan ang paliwnag sa Paggamit ng Sanggunian, p. ___
4. Ipasagot ang mga gawain sa pagsasanay A-C, pp. ___
1. Ipagawa ang gawain sa pagsasanay A- C, pp. ____
2. Ipagawa ang mga Katibayan sa Pagtataya, pp. ___
1. Ilahad sa pisara ang pagsusulit.
Bumuo ng pangungusap ayon sa gamit na hinihingi mula sa nakatalang pangungusap.
1. Binigyan ni Pepe ng tinapay ang batang namamalimos sa kalye.
( Patanong ) ________________________________________________
2. Nabasag ng bata ang plorera na nasa mesa.
(Padamdam )________________________________________________
3. Inutusan ni Inay si Kuya Mando na mag-igib ng tugib sa poso.
(Pautos) ____________________________________________________
4. Ano ang iyong nagiging damdamin kapag ikaw ay nakakatulong s aiyong kapwa?
(Pasalaysay)____________________________________________________
5. Agad na dinala sa ospital ang matandang hinimatay sa kalye.
(Pautos ) ______________________________________________________
2. Magpangkatan nang limahan. Pag-usapan ang mga pangyayari sa kuwento. Pag-
sunod-sunurin ang mga pangyayari nang pasalita.
3. Magkaroon ng maikling pagtatalo o debate hinggil sa paksang: Dapat ba o Hindi
Dapat na bigyan ng limos ang mga namamalimos sa kalsada.
Batayang Aklat, pp. ________
10
ARALIN 3 TIBAY NG PANANALIG SA PANGINOON
1. Ang tibay at lakas ng pananampalataya sa Kaniya ay kailangan sa pagharap ng
mga suliranin sa buhay.
2. Maiuugnay ang paksang napakinggan sa akda sa sariling karanasan.
3. Ang pangungusap ay may mga bahagi. Ang simuno at ang panaguri.
4. Ang pangungusap ay may dalawang kaayusan. Karaniwan at Di-karaniwang ayos.
5. Ang wakas ng kuwnetong binasa ay mahihinuha sa tulong ng mga pahiwatig at dat-
ing kaalaman.
6. Ang kahulugan ng salita ay maibibigay sa tulong ng ibang salita sa pangungusap
na nagbibigay pahiwatig sa kahulugan nito.
7. Ang talaarawan ay ang pagsulat ng personal na karanasan.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Naiuugnay ang paksang narinig sa sarilin karanasan.
2. Pagsasalita
• Nakikilala ang mga bahagi ng pangungusap at ang kaayusan nito.
3. Pagbasa
• Nahihinuha ang maaaring maging wakas ng mga pangyayari sa tulong ng mga pa-
hiwatig at dating kaalaman.
• Naibibigay ang kahulugan ng salita sa tulong ng ibang salita sa pangungusap.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng talaarawan ng mga ginawa.
• Nasasabi ang mga gawi na nagpapakita ng pagpapatibay / pagpaaplakas ng pa-
nanampalataya sa Panginoon.
1. Paano nakatutulong ang pag-uugnay ng karanasan sa pag-unawa ng napaking-
gang akda?
2. Paano nabubuo ang pangungusap? Bakit mahalagang malaman ang mga ayos ng
pangungusap?
3. Paano mahihinuha ang magiging wakas ng binasang kuwento?
4. Paano nakatutulong ang ibang salita sa pangungusap sa pagbibigay kahulugan sa
salita?
5. Paano isinusulat ang talaarawan?
1. Pag-uugnay ng Paksang Narinig sa Sariling Karanasan
2. Mga Bahagi at Kaayusan ng Pangungusap
3. Wakas ng Pangyayari
4. Kahulugan ng Salita sa Tulong ng Pahiwatig
E. Kakayahan
1. Pagbubuo ng Pangungusap na nasa Ibang Kaayusan
2. Pagsulat ng Talaarawan
11
Pagpapalakas ng pananampalataya sa Panginoon
1. Pagganap
Humanap ng kapareha. Magbahaginan kayo ng mga paraan na ginagawa ng inyong
pamilya sa paglutas ng mga suliranin s abuhay.
Isulat sa papel ang usapang ginawa. Bilugan ang mga pangungusap na nasa kaayu-
sang karaniwan. Salungguhitan ang mga nasa ayos na di-karaniwan.
Kraytirya
3. Iba Pang mga Katibayan
III. Mga Gawain sa Pagkatuto
1. Magbahaginan tungkol sa madalas na bilin ng magulang sa anak.
2. Ipabasa nang malakas ang tulas, Pananalig sa Maykapal, p ____
3. Ipasagot ang mga katanunga sa Isipin Mo, p. ____
4. Talakayin ang nilalaman ng Tandaan, p. ____
5. Ipasaulo ang tula at ipabigkas sa harap ng klase.
1. Itanong: Ano ang pinakamahalagang ginagawa ninyo bago matulog at pagkagising
sa umaga? Bakit ninyo ito ginagawa?
2. Pag-usapan kung paano hinarap ang mga suliraning dumarating s abuhay.
3. Talakayin ang kahulugan ng mga salita sa Talasalitaan, p. ___. Ipagamit ito sa pan-
gungusap.
3. Basahin ang kuwento at ipasagot ang mahalagang tanong at Isipin Mo , p. ____
4. Ipagawa ang Gawin, p. ___
1. Ipasabi kung ano ang mga bahaging bumubuo sa sumusunod.
a. katawan
b. bahay
c. bisikleta
2. Ilahad at ipaliwanag ang nilalaman ng Mga Bahagi at Ayos ng Pangungusap, p.
____
D. Unawain at Gawin
1. magbahaginan tungkol sa mga palabas sa telebisyon na pinanonood. Ipahula ang
maaaring maging wakas nito.
Itanong: Paano ninyo masasabing tama ang inyong hula o palagay? Ano ang nakatu-
long sa inyo upang mahinuha ang wakas ng palabas?
2. Talakayinm ang nilalaman ng paliwanag sa Paghihinuha sa Magiging Wakas ng
Pangyayari, p. ___
4. Pag-usapan ang paliwanag tungkol sa Pagbibigay –kahulugan sa Salita sa Tulong ng
Pahiwatig, p. ____
12
5. Balikan ang binasang kuwento. Papiliin ang mga mag-aaral ng salita at ipabigay ang
kahulugan ng napili. Ipatukoy ang mga nakatulong na pahiwatig upang maibigay
ang kahulugan ng salita.
1. Linangin ang kahulugan ng salitang diary o talaarawan.
Itanong: bakit sumusulat ng talaarawan ang isang tao?
2. Ipakita ang isang halimbawang talaarawan. Suriin ang mga katangiang taglay ng
isang talaarawan sa pamamagitan sa pagsusuri sa bawat bahagi nito.
3. Talakayin ang paliwanag sa Pagsulat ng Talaarawan, p. ___
4. Ipagawa ang mga gawain sa Magsanay, p. _____
1. Pag-usapan ang mga paraan na ginagawa upang harapin ang mga pagsubok sa
buhay.
Itanong: Bakit kailangang palakasin ang pananampalataya sa Panginoon?
2. Ipasagot ang mga gawain sa Magsanay, p. ____
1. Ipahula.
Ito’y isang aklat sanggunian.
Gamit sa pag-unlad ng talasalitaan.
Paalpabetong nakaayos ang mga salita
Kahulugan, wastong baybay at iba pa
Inihahain upang matuto ang mga bata.
2. Talakayin ang paliwanag hinggil sa Paggamit ng Diksyonaryo, p. ____
3. Ipasagot ang mga tanong sa ilalim ng pahina ng diksyonaryo na nasa aklat.
1. Ipagawa ang gawain sa pagsasanay A- E.
2. Ipagawa ang gawain sa Mga Katibayan sa Pagtataya, p. ____
1. Magbasa ng isang balitang nagpapakita ng katatagan ng kalooban at matibay na
pananampalataya. Idikit sa malinis na papel ang balita at gawin ang sumusunod .
a. Salungguhitan ang mga pangungusap sa balita. Tukuyin ang kaayusan nito.
b. Bilugan ang mahahalagang salita sa balita at tukuyin ang mga salitang nagbibigay-
pahaiwatig sa kahulugan nito.
Batayang Aklat, pp. ________
ARALIN 4 JANELA LELIS: IDOLO KO

1. Ang watawat ay mahalagang sagisag n gating bansa kaya’t marapat na ito’y igalang
at pahalagahan.
13
2. Maiiugnay ang damdamin sa napakinggang paksa.
3. May mga pangungusap na walang paksa/ simuno.
4. May mga pangyayaring nagpapakita ng ugnayang sanhi at bunga. Ang sanhi ay
ang dahilan ng pangyayari. Ang bunga ay ang resulta o kinalabasan ng sanhi o
dahilan.
5. Mapalalawak ang kahulugan ng salita sa tulong ng kasingkahulugan at kasalungat.
6. May mga tuntunin na sinusunod sa pagsulat ng talata upang maisulat ito nang
wasto, malinis at maayos.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Naiuugnay ang damdamin sa napakinggang awitin.
2. Pagsasalita
• Nakikilala ang mga pangungusap na walang paksa/ simuno.
3. Pagbasa
• Nakikilala at nakabubuo ng mga pangngusap na may ugnayang sanhi at bunga.
• Naibibigay ang kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan ng salita.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng isang talata hinggil sa paksang tinalakay.
• Naisasagawa ang pagpapahalagasa sa mga sagisag ng bansa.
1. Paano nakatutulong ang pag-uugnay ng damdamin sa napakinggang paksa?
2. Bakit mahalagang malaman ang mga pangungusap na walang paksa?
3. Paano nagkakaiba ang ugnayang sanhi at bunga?
4. Paano mapalalawak ang kaalaman sa kahulugan ng salita?
5. Bakit mahalagang sundin ang mga tuntunin sa pagsulat ng talata?
1. Mga Pangungusap na Walang Paksa/ Simuno
2. Sanhi at Bungan g mga Pangyayari
3. Kasingkahulugan at Kasalungat na Kahulugan ng Salita
4. Mga Sagisag ng Bansa
5. Mga Tuntunin sa Pagsulat ng Talata
E. Kakayahan
1. Pag-uugnay sa Damdamin ng Napakinggang Paksa
2. Pagbubuo ng mga Pangungusap na Walang Paksa/ Simuno
3. Pagsulat ng Talata
4. Pagpapahalaga sa mga Sagisag ng Bansa
Pagpapangkat ng mga Salita
1. Pagganap
Pakinggan ang awiting iparirinig ng guro. ( Mga Kababayan Ko )
Isaisip ang iyong naging damdamin sa awitin.
Awitin ang napakinggang awitin ayon sa iyong naging damdamin.
14
Kraytirya Oo Hindi Gaano Hindi
1. Nakasunod ako sa itinakdang panuto.
2. Iniugnay ko ang aking damdamin sa napakinggang awitin.
3. Naawit ko nang may damdamin ang awitin ayon sa aking naging damdamin.
1. Sumulat ng talata na binubuo ng 10- 15 pangungusap hinggil sa alinman sa mga
sagisag ng bansa. Sundin ang mga tuntunin sa pagsulat ng talata ayon sa pinag-
aralan.
Kraytirya
1. Nakasulat ng talata at nakasunod sa lahat ng tuntunin.
2. Nakasulat ng talata ngunit may 1- 2 tuntunin na hindi nasunod.
3. Nakasulat nang s talata ngunit may 3 tuntunin na hindi nasunod.
4. May pagkukulang sa sinulat na talata ngunit may 3 tuntunin na hindi nasunod.
5. Hindi nakabuo ng talata at halos lahat ng tuntunin ay hindi naisagawa.
5 - napakahusay
4 - mahusay
3 - mahusay-hiusay
2 - di gaanong mahusay
1 - Kailangang pang magsanay
1. Pag-usapan ang kahulugan ng mga larawan na nasa aklat sa Pakinggan at Talakayin, p. ____
2. Ipaawit ang lupang Hinirang. Ipasagot ang mga tanong s aIsipin Mo, p. ____
3. Talakayin ang nilalaman ng Tandaan, p. ____
1. Ipalahad ang mga sagisag ng bansa. Itanong kung ano ang kanilang ginagawa ka-
pag nakikita o naririnig nila ito?
2. Ipabasa ang kuwento.
3. Ipasagot ang mahalagang tanong at Isipin Mo, p. ____
4. ipagawa ang mga pagsasanay sa Gawin , p. ___
1. Ipabasa ang mga pahayag sa Pag-aralan at Sagutin, p. ___
Itanong: Ano ang inyong napansin sa mga pahayag? Buo ba ang diwa?
Maituturing bang pangungusap ito? Anong bahagi ang kulang s apangungusap?
2. Basahin at talakayin ang nilalaman ng paliwanag hinggil sa pangungusap na walang
paksa.
3. Pag-usapan ang nilalaman ng Tandaan, p. ____
4. Ipasagot ang Magsanay, Pp._____
D. Unawain at Gawin
1. Talakayin ang nilalaman ng paliwanag hinggil sa Sanhi at Bunga, p. ___
2. Ipasuri ang halimbawang nasa aklat sa pamamagitan ng tsart.
Bakit maraming bahay ang nawasak Ano ang dahil malakas ang agos ng tubig?
Dahil malakas ang agos ng tubig Maraming bahay ang nawasak.
15
Alin ang nagsasabi ng sanhi? Anong tanong ang sinsagot nito?
Alin ang bunga? ANo ang sinsagot nito?
3. Magpabigay ng mga pangyayari sa binasang dula-dulaan na nagpapakita ng ugnay-
ang sanhi at bunga.
5. Ipabasa at talakayin ang nilalamana ng palinawag tungkol sa magkasingkahulugan at
magkasalungat.
Itanong: Paano masasabing magkasingkahulugan o magkasalungat ang mga salita?
6. Ipasagot ang bahaging Magsanay, P.___
1. Magpakita ng isang huwarang talata. Ipabasa ito sa klase.
Itanong: Ano ang ipinakikita?
Ano ang bumubuo sa talata?
Paano sinusulat ang talata?
2. Pag-usapan at talakayin ang nilalaman ng paliwanag sa Pagsulat ng Talata, p. ___
1. Balikan ang mga sagisag ng bansa.
Itanong: Bakit kailangang pahalagahan at igalang ang mga sagisag ng bansa?
2. Ipabahagi angkaranasan ng mga bata kung paano nila ipinakikita ang paggalang at
pagpapahalaga sa mga sagisag ng bansa.
3. Ipagawa ang Magsanay, P. ___
1. Basahin at talakayin ang nilalaman ng paliwanag tungkol sa pagpapangkat ng mga
salita, p. ___
1. Ipagawa ang gawain A-D, pp. ____
2. Ipasagot ang mga gawain sa Mga Katibayan sa Pagganap pp. ____
1. Ilahad ang pagsusulit sa pisara.
Bilugan ang mga bilang na nagpapakita ng wastong paggalang sa mga sagisag ng
bansa.
1. Gawin laruan ang bandila dahil maliit lamang ito.
2. Magsuot ng kostyum na nagpapakita ng watawat ng bansa.
3. Awitin ang pambansang awit sa modernong istilo.
4. Huminto sa paglalakad habang inaawit ang pambansang awit.
5. Awitin nang may damdamin ang pambansang awit.
2. Isulat ang mga salitang magkasingkahulugan o magkasalungat sa pangungusap.
1. Kailangang maging matalim ang kutsilyong ipanghihiwa ng mga sangkap sa paglu-
luto dahil mapurol na ito.
2. Dalisay ang hangarin ng isang binatang nanunuyo sa dalaga. Malinis ang kaniyang
kalooban para sa sinisinta.
3. Maaliwalas ang panahon ngayon. Mamayang gabi ay magiging makulimlim dahil
may paparating daw na bagyo.
16
4. Nagretiro na ang mga beteranong guro sa aming paaralan kaya puro baguhan na
ang karamihan na nagtuturo.
5. Malawak ang lupaing nabili ni Lolo sa lalawigan kaya malaki ang kaniyang palayan
roon.
IV. Kagamitan/ Resorses
Batayang Aklat, pp. ____
ARALIN 5 DONA MARCELA M. AGONCILLO

1. Bawat nilalang ay may pantay na karapatan anuman ang iyong kasarian at katayu-
an sa buhay.
2. Mailalarawan ang katangian ng tauhan batay sa kaniyang kilos, pahayag, dam-
damin at paraan ng pananalita.
3. Ang pangungusap ay may mga kayarian. Ito ay payak, tambalan at hugnayan.
4. Ang isang palatandaan na nauunawaan ang binasa sa pamamagitan ng pagbibigay
ng pangunahing diwa at mga pantulong na detalye na sumusuporta sa panguna-
hing diwa.
5. Ang mga salita ay nagbabago ng anyo o kayarian at kahulugan ayon sa panlaping
ikinabit, pag-uulit at pagtatambal sa ibang salita.
6. Ang paggawa ng balangkas ay ginagamit na gabay sa pagsulat at pag-unawa sa
binasa. Maaaring papaksa o papangungusap ang pagsulat ng balangkas.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Nailalarawan ng katangian ng tauhan sa binasa batay sa kaniyang ikinilos, sinabi o
damdamin.
2. Pagsasalita
• Naitutukoy ang uri ng pangungusap ayon sa kayarian nito.
3. Pagbasa
• Naibibigay ang pangunahing diwa at mga pantulong na detalye ng binasa.
• Naibibigay ang kahulugan ng salita na nasa iba’t ibang kayarian
4. Pasulat
• Nakasusulat ng balangkas sa anyong papaksa o papangungusap.
• Napahahalagahan ang kababaihan.
1. Paano mailalarawan ang katangian ng tauhan sa narinig na akda?
2. Paano nagkakaiba-iba ang mga pangungusap?
3. Paano matutukoy ang pangunahing diwa ng binasang akda?
4. Paano nagkakaiba-iba ng kahulugan ang mga salita?
5. Paano nakatutulong ang balangkas sa pagsulat at pagbasa ng akda?
17
1. Katangian ng Tauhan Batay sa Kilos at Pahayag
2. Kayarian ng Pangungusap
3. Kayarian ng Salita
4. Pangunahing Diwa at Pantulong na Detalye
5. Pagpapahalaga sa Kababaihan
E. Kakayahan
1. Paglalarawan sa Katangian ng Tauhan Batay sa Kilos at Pahayag
2. Pagbubuo ng mga Pangungusap na nasa Iba’t Ibang Kayarian
3. Pagsulat ng Balangkas sa Anyong Papaksa o Papangungusap
Paggamit ng Graphic Organizer sa Pagsagot sa mga Tanong (FAN at Time Line/ Event Line)
1. Pagganap
A. Magbasa ng talambuhay ng isang bayaning hinahangaan. Ibigay ang pangunahing
diwa ng binasa at mga pantulongna detalye.
B. Mula sa binasang talambuhay. Sumulat ng balangkas na nasa anyong papaksa o
papangungusap.
Illus: place each criterion in a box. Tnx po.
Kraytirya Opo Hindi po Hindi Sigurado May Kulang Pa
1. Nasiyahan ako sa binasang talambuhay.
2. Nauunawaan ko ang binasang talambuhay.
3. Naibigay ko nang wasto ang pangunahing diwa ng binasang talambuhay.
4. Napangatwiranan ko ang ibinigay na pangunahing diwa sa pamamgitan ng mga
pantulong na detalye.
5. Nakabuo ako ng balangkas na nasa anyong papaksa/ papangungusap.
A. Balikan ang binasang talambuhay ng napiling idolo. Bumuo ng limang tanong. Pu-
mili ng organizer na tutugon sa mga tanong na binuo ( FAN o Event Line ).
Humanap ng kapareha. Magpalitan kayo ng sipi ng talambuhay. Basahin ninyo ito at
sagutin ang mga tanong na binuo at ilagay ang kasagutan sa organizer.
B. Rubrik
Kraytirya/ puntos
5 – nakabuo ng 5 katanungan sa binasang talambuhay.
Nasagutan ang limang katanguan na binuo ng kapareha
Naisulat/ nagamit ang organizer nang husto sa pagsagot sa mga tanong.
4 – nakabuo ng 4 na katanungan sa binasang talambuhay.
Nasagutan ang apat na katanungan na binuo ng kapareha.
May kulang na isa sa paggamit ng organizer.
Nasagutan ang 3 na katanungan na binuo ng kapareha.
May kulang na dalawa sa paggamit ng organizer.
2 – nakabuo ng 2na katanungan sa binasang talambuhay.
Nasagutan ang 2 na katanungan na binuo ng kapareha.
18
May kulang na tatlo sa paggamit ng organizer.
Nasagutan ang 1 katanungan na binuo ng kapareha.
May kulang na apat sa paggamit ng organizer.
1. Magbahaginan kung paano masasabi ang katangian ng isang tao.
Itanong: Paano ninyo nalalaman ang pag-uugali ng isang tao?
Ano ang inyong pinagbabatayan?
2. Tingnan ang mga larawan sa p. ___ Sabihin kung ano ang nadarama ng mga tauhan
sa larawan. Pangatwiranan ang kasagutan.
3. Iparinig ang usapan/ tagpo na nasa aklat, p. ____ . Talakayin ang nilalaman ng nar-
inig sa pamamagitan ng pagsagot sa mga katanungan sa Isipin Mo, p. ____
4. Palawakin ang kahulugan ng nilalaman na kaisipan sa Tandaan, p. ____
1. Ipakita ang larawan o aktwal na watawat ng Pilipinas.
Itanong: Sino ang inyong naiiisip kapag nakikita ninyo ang watawat? Bakit?
2. Magpakita ng larawan ni Dona Marcela Agoncillio. Alamin ang dating kaalaman ng
mga mag-aaral sa pamamagitan ng web association.
Illus: gitnang bilog--- ilagay ang pangngalan ni Marcela Agoncillio
Maglagay ng apat na bilog sa palibot ng gitnang bilog na pinag-uugnay ng guhit.
3. Linangin ang kahulugan ng mga salita sa Talasalitaan, p. ____ Ipagamit sa pangungusap.
4. Ipabasa ang usapan sa aklat, p. ____
5. Talakayin ang nilalaman ng binasang usapan sa pamamagitan ng pagsagot ng mga
katanungan sa bahaging Gawin, p. ____
6. Ipasagot ang Mahalagang Tanong at Isipin Mo, pp. _____
7. Ibuod ang talambuhay ni Marcela Agoncillio sa pamamagitan ng graphic organizer.
1. Ipasuri ang mga pangungusap na hango sa usapan, p. ____
Itanong ang mga katangungan na nasa ilalim ng mga pangungusap.
• Sa pagsusuri sa tambalan at hugnayang pangungusap, paguhitan ang mga sugnay
at ipasuri ang uri nito. Ipabilog ang pangatnig na nag-uugnay sa dalawang sugnay.
2. Balikan ang usapang binasa. Magpahanap ng mga pangungusap na nasa iba’t ibang kayarian.
Ipabasa ito nang malakas at ipasulat sa pisara. Ipasuri ang kasagutan ng mga mag-aaral.
3. Talakayin ang kaisipan sa kasanayang nilinang sa pamamagitan ng pagtalakay sa
bahaging Tandaan, p.___
D. Unawain at Gawin
1. Balikan ang kabuuan ng kaisipan inihahatid ng binasang usapan.
Itanong: Ano ang pangunahing diwa ng binasa? Ano-ano ang mga pantulong na detalye
na sumusuporta sa pangunahing diwa?
2. Ipasuri ang nilalaman ng paliwanag hinggil sa Pagkuha ng Pangunahing Diwa at
Pantulong na Detalye, p. ___
3. Ipalahad sa mag-aaral ang kaisipang natutuhan.
Itanong: Paano makukuha ang pangunahing diwa ng binasa?
19
Paano malalaman na tama ang pangunahing diwa na naiisip o ibinigay?
Paano malalaman na nauunawaan ang binasang akda?
5. Ipakita at ipabasa ang tsart ng mga salita sa p. ___
6. Itanong: Ano ang napapansin ninyo sa mga salita?
Paano nabubuo ang mga salita sa bawat hanay?
7. Linangin ang pagkakaiba ng mga salita sa iba’t ibang kayarian.
1. Itanong ang kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa balangkas.
2. Ipabasa at talakayin ang nilalaman ng paliwanag sa pagsulat ng balangkas, p. ____
Itanong: Ano ang nagagawa ng balangkas sa pagbasa?
Ano ang mga uri ng balangkas?
4. Ipaskil sa bulletin board ang mga natatanging gawa ng mag-aaral sa pagsulat ng balangkas.
1. Gumuhit ng Venn Diagram sa pisara. Isulat sa gitna ang salitang nilalang.
Linangin ang papel na ginagampanan ng mga kababaihan at kalalakihan sa tahanan,
paaralan at sa bayan.
Itanong: May pagkakaiba bas a karapatan, tungkulin at magagawa ang lalaki at babae?
Paano dapat na pinahahalagahan ang mga nilalang?
2. Ipagawa ang mga gawain A-B, p. ___
1. Magpakita ng mga graphic organizer na madalas gamitin sa pagtuturo.
Itanong: Ano ang nagagawa ng mga organizer na ito sa pagsagot ng mga tanong?
Napadadali ba ang pag-unawa sa binasa?
2. Talakayin at ipaliwanag ang nilalaman ng kaisipan sa p. ___
3. Ipasuri ang mga halimbawa sa A –B, p. ___
1. Ipagawa ang pagsasanay A-D, pp. ___
2. Ipasagot ang Mga Katibayan sa Pagtataya, PP. ____
A. Ipangkat ang klase nang limahan. Magkaroon ng piping palabas na nagpapakita ng pagpapa-
halaga sa mga kababaihan. Ipahula sa mga tagapanood kung anong gawain ang ipinakikita.
Halimbawa:
1. Pagbibigay ng upuan sa mga nakatayong babae sa bus.
2. Pag-alaala sa kaarawan ng ina/ kapatid na babae etc.
B. Ilahad ang pagsusulit sa pisara.
Bumuo ng pangungusap gamit ang sumusunod na pangatnig. Suriin ang kayarian ng
pangungusap na binuo kung tambalan o hugnayan.
1. at
2. habang
3. kung
4. na
5. dahil
20
Batayang Aklat, pp. _____
ARALIN 6 ARAW NG MGA AMA

1. Ang paggalang sa magulang ay nagpapakita ng pagmamahal at pagpapahalaga sa
kanila.
2. Ang mga pasalitang panuto ay masusunod nang wasto kung pinakikinggang mabuti
ang mga intsruksyon na sinabi.
3. May mga sugnay at pangatnig na bumubuo sa tambalan at hugnayang pangungu-
sap.
4. Ang tambalang salita ay binubuo ng dalawang salitang pinagtambal.
5. Ang damdamin ng tauhan at wakas ng kuwento ay mahihinuha sa tulong ng mga
pahiwatig na nasa loob ng pangungusap o paraan ng pagsasalita.
6. May iba’t ibang bahaging bumubuo sa liham pasasalamat.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Nakasusunod sa mg apasalitang panutong narinig.
2. Pagsasalita
• Nakikilala ang mga sugnay at pangatnig na ginamit sa tambalan at hugnayang pan-
gungusap.
3. Pagbasa
• Naibibigay ang kahulugan ng tambalang salita.
• Nahihinuha ang damdamin ng tauhan at wakas ng kuwnetong binasa sa tulong ng
mga pahiwatig at paraan ng pagsasalita.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng isang liham pasasalamat.
• Naipakikita ang pagpapahalaga sa magulang.
1. Paano makasusunod nang wasto sa mga pasalitang panutong narinig?
2. Paano nagkakaiba ang tambalan at hugnayang pangungusap?
3. Paano nabubuo ang tambalang pangungusap?
4. Paano nakatutulong ang mga pahiwatig sa paghihinuha ng damdamin ng tauhan?
5. Paano isinusulat ang isang liham pasasalamt? Bakit kailangang sumulat ng isang
liham pasasalamat?
1. Pasalitang Panuto.
2. Mga Sugnay at Pangatnig sa Tambalan at Hugnayang Pangungusap
3. Tambalang Salita
21
4. Damdamin ng Tauhan at Wakas ng Kuwento
E. Kakayahan
1. Pagsunod sa pasalitang Panuto
2. Paghihinuha sa DAmdamin ng Tauhan at Wakas ng Kuwento
3. Pagsulat ng Liham Pasasalamat
Mga Bahagi ng Pahayagan
1. Pagganap
Pakinggan at sundin ang pasalitang panutong maririnig.
Ang isang paraan ng pagpapahalaga sa magulang ay ang pag-iingat ng mga larawang
kasama sila. Ang mga larawang ito ay maaaring pagsama-samahin upang maka-
buo ng isang malaking larawan. Maaring itong ipanregalo sa kanila.
Paggawa ng Picture Collection
a. Ihanda ang mga larawan .
b. Iayos ito sa nais na istilo.
c. Kumuha ng isang card board.
d. Idikit ang mga larawan sa istilong naisip sa ibabaw ng card board. Maglagay ng
espasyo sa mga gilid.
e. Lagyan ng boarder ang mga gilid gamit ang colored paper, scrap book decorations
at iba pang palamuting nais mong ilagay.
f. Balutan ng plastic cover ang nabuong malaking larawan.’
g. Linisin ang lugar na pinaggawaan.
h. Ibigay sa magulang pag-uwi sa bahay at magpasalamat sa kanila.
Lagyang ng masayang mukha ang pahayag na umaayon sa iyong ginawa at naging
damdamin sa paggawa; iguhit ang malungkot na mukha kung hindi ka umaayon o
nalulungkot.
1. Interisado ako sa aking ginawa.
2. Ginawa ko ang aking gawain nang may pagmamahal.
3. Tinapos ko ang aking gawain dahil gusto ko at hindi dahil iniutos lamang.
4. Ipinakita ko ang aking pagiging malikhain.
5. Nilinis ko ang aking lugar na pinaggawaan.
1. Isabay ang liham pasasalamat na gagawin mo sa gawaing ito sa ibibigay mong
larawan sa iyong magulang.
Sumulat ng isang liham pasasalamat sa iyong magulang. Sundin ang mga pamantayan
sa pagsulat ng liham na tinalakay.
2. Rubrik sa pagganap
Tayain ang nabuong liham pasasalamat gamit ang rubric sa pagsulat ng liham na nasa
p. ___ ng batayang aklat.
1. Ipamasid ang mga larawan na nasa aklat, p. ____ Ipasagot ang mga tanong sa kaug-
nay ng mga larawang namasid.
22
2. Magpakita ng isang regalo na may ballot o wrapper.
Sabihin at Itanong: Bukod sa pagbili ng wrapper, paano ka makatitipid ngunit may kasa-
mang pagmamahal ang iyong ibabalot na regalo?
3. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng PANUTO.
4. Ipabasa at talakayin ang nilalaman ng paliwanag sa Pagsunod sa Pasalitang Panuto,
pp. ___
5. Ipagawa ang panutong babasahin na nasa aklat.
6. Ipassagot ang Isipin Mo, p. ___
7. Ipabahagi ang naramdaman o naging damdamin sa natapos na gawain.
Masaya ako …
Malungkot ako…
Naiinis ako…
1. Ipalahad ang mga pagdiriwang na hinihintay ng bawat isa. Itanong ang dahilan.
2. Itanong kung paano nila pinahahalagahan ang kanilang ina/ ama.
Itanong: Kailangan pa nga bang gunitain ang Araw ng Ama o Araw ng Ina? Bakit?
3. Ipabasa ang kuwento . Ipasagot ang Mahalagang Tanong at Isipin Mo, pp. ___
4. Ipagawa ang mga pagsasanay sa Gawin A-B, P. ___
1. Balik-aralan ang tungkol sa kahulugan ng pangungusap. Hingan ng halimbawang
pangungusap ang mga mag-aaral.
2. Ipasuri ang mga pangungusap na nasa p. __
Itanong: Ilang diwa o ideya ang ipinahahayag ng unang pangungusap. May ginamit ban
a pangatnig?
Ilang diwa ang bumubuo sa ikalawang pangungusap? Anong uri ng sugnay ang bumu-
buo sa dalawang kaisipan? Anong pangatnig ang nag-uugnay sa dalawang kaisi-
pan?
Suriin ang ikatlong pangungusap. Ilang sugnay ang bumubuo rito? Paano nagkakaiba
ang dalawang sugnay? Anong pangatnig ang nag-uugnay sa dalawang magkai-
bang sugnay?
Ano-ano ang kayarian ng pangungusa?
3. Talakayin ang nilalaman ng paliwanag sa Tandaan, p. ___
4. Ipagawa ang bahagaing Magsanay, p. ___
D. Unawain at Gawin
1. Magpakita ng larawan ng mga salitang tambalan.
Halimbawa: kapitbisig; bungang-araw; punong-guro;
Itanong: Ilang salita ang bumubo sa mga salita?
Ano ang tawag sa mga salitang binubuo ng dalawang salitang pinagtambal?
2. Basahin, ipaliwanag ang nilalaman ng talakay tungkol sa Tambalang Salita. Ipasuri
ang halimbawa na nakahanay sa aklat.
3. Magsagawa ng larong PARES-PARES.
Iayos ang klase nang pabilog. Ipasulat sa kanila ang isang payak na salita sa mini
board.
Ipapakita nila nang sabay-sabay ang mga nabuong salita. Magpakikot ng bote sa gitna
ng bilog. Kung kanino natapat ang unahan ng bote ay siyang magpapares ng kani-
23
yang binuong salita sa ibang salita na hawak ng kaniyang mga kamag-aral upang
makabuo ng tambalang salita. Kapag hindi siya nakabuo ng tambalang salita ay
maaalis siya sa.
Ang atitirang mag-aaral ang siyang panalo.
4. Ipasagot ang gawain sa Magsanay, p. ____
5. Itanong: Paano mahihinuha ang damdamin ng tauhan sa kuwnetong binasa?
6. Basahin at talakayin ang nilalaman ng paliwanag s ap., ___
7. Ipasagot ang bahaging Magsanay, P___
1. Balikan ang kaisipan sa ginawang pambalot ng regalo.
Sabihin: Bukod sa paggawa ng pambalot ng regalo. Sa papaanong paraan pa ninyo
naipakikita ang inyong pasasalamat sa inyong magulang?
2. balik-aralan ang mga bahagi ng liham na alam ng mga mag-aaral. Ipabasa at ipaliwa-
nag ang niallaman ng Pagsulat ng Liham Pasasalamat sa p. ___
3. Magpakita ng isang huwarang liham pasasalamat. Ipatukoy ang bawat bahagi. Tala-
kayin kung paano sinulat ang bawat bahagi.
Itanong: Nakasunod bas a wastong pagsulat ang liham?
Ginamit ba nang wasto ang bantas at malaking titik?
4.Ipagawa ang bahaging Magsanay., p. ____
1. Ipabahagi sa mga mag-aaral kung paano nila pinaliligaya ang kanilang magulang.
Itanong: Paano ninyo ipinakikita ang pagrespeto sa inyong magulang?
2. Ipabasa at ipaliwanag ang nilalaman ng talakay sa p. ___
3. Ipasagot ang mga gawain A_C, p. ___
1. Itanong: Paano natin nalalaman ang mga pangyayaring nagaganap sa ating pal-
igid?
Bakit mahalaga ang pahayagan?
2. Talakayin ang paliwanag na nasa aklat.
3. Ipalabas ang pahayagang dala ng mga mag-aaral. Ipatukoy ang bawat bahagi nito.
Hayaang magtanungan ang mga mag-aaral.
Itanong: Ang bawat pahayagan ba ay kumpleto ng bahagi?
Ipaliwanag sa mga mag-aaral kung bakit may mga pahayagang hindi kumpleto.
4. Ipasagot ang mga pagsasanay sa A-B,p. _____
2. Ipagawa ang Mga Katibayan sa Pagtataya, pp. ____

1. Isulat sa pisara ang pagsusulit.
Lagyan ng Tsek ang gawi na nagpapakita ng pagpapahalaga sa magulang. Ekis kung
hindi.
1. Ipinaalam kung mahuhuli ng pag-uwi.
2. Pinakikinggang ang mga payo at bilin.
3. Nagdadabog kapag inuutusan.
24
4. Tinatandaan ang kaarawan.
5. Iniinagtan ang mga bagay na mahalaga rin sa kanilan.
6. Sumasagot nang pabalang kapag pinagagalitan.
7. Ipinagpapasalamat ang pagkaing inihain ng magulang.
8. Nagrereklamo sa baong ibinibigay.
9. Inaalagaan ang magulang kung may sakit.
10. Ipinagmamalaki sa iba ang ina/ ama.
2. Umisip ng salitang maaaring itambal sa mga salita sa bawat bilang. Ibigay ang ka-
hulugan ng nabuong tambalang salita.
Salita Tambalang Salita Kahulugan
1. Bahay
2. Silid
3. Tinik
4. Lupa
5. Pawis
Batayang Aklat, pp. ______
LAGUMANG PAGSUSULIT
(YUNIT I)
Pangkalahatang Panuto: Basahin at unawain ang bawat aytem. Tukuyin ang salita o
parirala na sasagot sa tanong o pupuno sa puwang. Isulat ang titik ng tamang
sagot sa sagutang papel.
PAKIKINIG
Panuto: Pakinggang mabuti ang teksto na babasahin ng guro. Piliin at isulat ang titik ng
tamang sagot.
Si Luis ang nahirang na maging kinatawan ng kanilang paaralan upang lumahok sa
pagbigkas ng tula. Pagkatapos ng klase ay nag-eensayo siya. Tinuturuan siya ng
kaniyang gurong tagapagsanay na si G. Samonte. Sinisiguro niyang wasto, maliwa-
nag at may damdamin ang pagbigkas ni Luis ng mga salita. Sa araw ng patimpalak
bagamat nanlalamig si Luis ay buo ang kaniyang loob na magagampanan niyang
mabuti ang kaniyang gawain. Susundin niya lahat ang payo ng kaniyang gurong
tagapahgsanay.
1. Ano ang pinaghahandaan ni Luis?
A. Pagsusulit
B. Paligsahan sa pagbigkas ng tula
C. Paligsahan sa talumpatian
D. Paligsahan sa sabayang pagbigkas
2. Anong katangian ang ipinamalas ni Luis sa pag-eensayo tuwing pagkatapos ng

25
klase?
A. Masipag
B. Masumurin
C. Matiyaga
D. May determinasyon
3. Ano sa palagay mo ang nararamdaman ni Luis kung bakit siya kinakabahan?

A. Kinakabahan
B. Giniginaw
C. Natatakot
D. Panatag
4. Anong mabuting pag-uugali ang kaniyang ipanamalas sa araw ng paligsahan?

A. Buo ang loob
B. Kapanatagan
C. Kayabangan
D. Kahusayan
5. Ano kaya ang maaaring maging wakas ng kuwento?

A. Makakalimiutan ni Luis ang kaniyang sasabihin dahil nanlalamig siya
B. Mayayabangan ang mga tagapakinig sa kaniya dahil buo ang kaniyang loob.
C. Matatalo siya sa paligsahan dahil kinakabahan siya.
D. Magwawagi siya dahil nagsanay siyang mabuto at sinunod niya ang payo ng kani-
yang guro.
PAGSASALITA
Panuto: Basahin ang bawat aytem. Piliin at isulat ang titik ng wastong sagot.
1. Kailan ipinagdiriwang ang Buwan ng Wikang Pambansa?

Anong pangungusap na pasalaysay ang angkop na isagot sa tanong?
A. Alam mo ba kung kailan ipinagdiriwang ang Buwan ng Wikang Pambansa?
B. Talaga! Malapit na ang Buwang ng Wikang Pambansa.
C. Alamin mo kung kailan ipagdiriwang ang Buwan ng Wikang Pambansa.
D. Ang Buwan ng Wikang Pambansa ay ipinagdiriwang tuwing buwan ng Agosto.
2. Ang Pilipinas ay isang demokratikong bansa.

Anong bahagi ng pangungusap ang may salungguhit?
A. Simuno
B. Panaguri
C. Layon
D. Pinaglalaanan
3. Lumahok sa Alay-Lakad ang mga kabataan.

Alin ang wastong pagsasalin sa pangungusap sa di-karaniwang ayos?
A. Ang mga kabataan ay lumahok sa Alay-Lakad.
B. Sa Alay-Lakad lumahok ang mga kabataan.
26
C. Lumahok ang mga kabataan sa Alay-Lakad.
D. Alay-Lakad ang nilahukan ng mga kabataan.
4. Alin sa sumusunod na mga pangungusap ang walang paksa?

A. Ang mga tao ay nasa labas ng bahay.
B. Tao po.
C. Sino po sila?
D. Ako ang bantay sa bahay.
5. Alin sa mga pangungusap ang nasa kayariang payak?
A. Ang pagtulong sa kapwa ay bukal sa kalooban.
B. Ang pagtulong sa kapawa ay bukal sa kalooban at hindi naghihintay ng anumang
kabayaran.
C. Ang pagtulong sa kapwa ay ugaling kalugod-lugod kaya marapat na ipagpatuloy.
D. Ang pagtulong sa kapwa ay kadakilaan sa mata ng Panginoon kung bukal sa kaloo-
ban.
6. Mag-aral kang mabuti ________makatapos ka ng iyong pag-aaral.

Anong pangatnig ang angkop na ilagay sa puwang?
A. At
B. Ng
C. Nang
D. Dahil
7. Isang mahalagang sagisag ng bayan ang watawat kaya marapat lamang na ito’y
igalang.
Anong pangatnig ang ginamit sa pangungusap?
A. Ng
B. Ang
C. Na
D. Kaya
8. Ano ang kayarian ng pangungusap sa bilang 7?

A. Langkapan
B. Hugnayan
C. Tambalan
D. Payak
9. Maipakikita sa maraming paraan __________________

Anong bahagi ng pangungusap ang nawawala?
A. Simuno
B. Layon
C. Pinaglalaanan
D. Panaguri
10. Paano mo ipinakikita ang iyong pagmamahal sa iyong magulang?

27
Ang pangungusap ay ______________
A. Nagpapahiwatig ng matinding damdamin
B. Nagtatanong
C. Nagsasalaysay
D. Nakikiusap
PAGBASA
• Pagkilala sa Salita
1. Kahanga-hanga ang kadakilaang ipinakita ng ating mga bayani.
Ang kayarian ng salitang may salungguhit ay __________________.
A. Payak
B. Maylapi
C. Inuulit
D. Tambalan
2. Dinalaw ng Pangulo ang mga biktima ng lindol at siya ang namahagi ng relief
goods.
Ano ang panlaping ginamit sa salitang may salungguhit?
A. Na
B. Um
C. An
D. In
3. Anong maliit na salita ang mabubuo mula sa kadakilaan ang nangangahulugang

ireserba?
A. Ada
B. Kada
C. Dakila
D. Ilaan
4. Anong salita ang mabubuo kapag ikinabit ang panlaping ka- at –an sa salitang-
ugat na likas?
A. Likas
B. Likasan
C. Kakalasan
D. kalikasan
5. Hindi ko maintindihan kung bakit wala pa ring hanapbuhay si Jojo gayong tapos na
siya sa kaniyang pag-aaral.
Ano ang kahulugan ng tambalang salitang may salungguhit?
A. Trabaho
B. Asawa
C. Negosyo
D. Pag-aari
28
6. Mahirap ipanghiwa ng karne ang mapurol na kutsilyo. Kailangang matalas ang
gamitin mo upang madali kang matapos.
Aling dalawang salita ang magkasalungat?
A. Mahirap – mapurol
B. Mahirap – mapurol
C. Mapurol - matalas
D. Madali – matalas
7. Tanyag ang mga Pilipino sa ibang bansa sa kahit na anong larangan.

Ano ang kasingkahulugan ng salitang tanyag?
A. Hinahangaan
B. Kinatatakutan
C. Magaling
D. Popular
8. Balisa ang ina dahil hindi pa umuuwi ang kaniyang anak buhat sa paaaralan. Wala
siyang tigil sa kalalakad sa kanilang bahay. Alin ang hindi nagsasabi ng kahulugan
ng salitang may salungguhit batay sa mga pahiwatig sa pangungusap?
A. Nag-aalala
B. Kinakabahan
C. Ninenerbyos
D. Panatag
9. Mahirap magbiro sa taong balatsibuyas. Ano ang kahulugan ng tambalang salitang

may salungguhit?
A. Maramdamin
B. Magagalitin
C. May sakit
D. Manipis ang balat
10. Anong tambalang salita ang nangngahulugang nagbibingi-bingihan?

A. Nagmumurang kamyas
B. Bulang gugo
C. Taingang kawali
D. kisapmata
• Pag-unawa sa Binasa
Panuto: Basahin at unawain ang talataan. Piliin at isulat ang titik ng wastong sagot na
sasagot sa mga tanong.
Nagpulong ang mga kabataan sa Barangay Kaakit-akit kaugnay ng unti-unti pagdumi

ng kanilang pamayanan. Pinamumuunan ni Rodelio ang pagpupulong dahil siya
ang pangulo ng asosasyon ng mga kabataan. Tinalakay nila ang mga dahilan ng
29
padumi ng kanilang kapaligiran. Ang ilan sa itinuturong dahilan ay ang pagtatapon
ng basura nang wala sa takdang-oras at pagtatapon ng basura sa kung saan-saan.
Napagkasunduan nila na sila ay magbabahay-bahay at mamimigay ng mga polyeto
upang ipaalam sa kanilang mga kapitbahay ang kanilang mga obserbasyon, su-
liranin ng pamayanan at solusyon sa problema. Ang proyektong ito ay isasangguni
muna nila sa kanilang Punong Barangay upang magkatuwang ang buong pama-
yanan sa panunumbalik ng kagandahan ng kanilang barangay.
1. Alin ang nagsasabi ng pangunahing diwa ng talata?

A. Ang Pamumuno ni Rodelio sa Samahan
B. Ang pagpupulong ng mga Kabataan sa Barangay Kaakit-akit
C. Ang Pagsangguni ng mga Kabataan sa Punong Barangay
D. Ang Suliranin ng Barangay Kaakit- akit
2. Sino-sino ang nagpulong?

A. Kababaihan
B. Katandaan
C. Kabataan
D. Kalalakihan
3. Bakit nagpulong ang samahan ng mga kabataan?

A. Lumalala ang krimen sa kanilang lugar
B. Unti-unti pagdumi ng kanilang pamayanan
C. May binabalak na proyekto
D. Talakayin ang pagdating ng kalamidad sa kanilang lugar
4. Ano ang kanilang napagkasunduan?

A. Maglilinis tuwing Linggo
B. Sasangguni sa Punong Barangay
C. Makikipagpulong sa mga kapitbahay
D. Magbabahay-bahay at mamimigay ng polyeto
5. Ano kaya ang magiging wakas ng kanilang binabalak?
A. Manunumbalik ang dating kagandahan at kalinisan ng pamayanan
B. Matatagalan bago maibalik ang kalinisan ng lugar
C. Mahihirapan ang mga kabataan na makumbinsi ang mga kapitbahay na makiisa sa
kanilang proyekto
D. Hindi magugustuhan ng Punong Barangay ang kanilang plano.
6. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng ugnayang sanhi at bun-

ga?
A. Nagpulong ang mga kabataan dahil sa pagdumi ng kanilang kapaligiran.
B. Nagpulong ang mga kabataan ng Barangay Kaakit-akit.
C. Ang Barangay kaakit-akit ay dumurumi batay sa obserbasyon ng mga kabataan.
D. Magbabahay-bahay at mamimigay ng polyeto ang mga kabataan.
30
7-10. Pagsunod-sunurin ang mga pangyayari ayon sa binasang talataan. Lagyan ng titik
A-D.
_______ Isasagguni nila ang plano sa Punong Barangay.
_______Nagpulong ang mga kabataan ng Barangay Kaakit-akit .
_______Napagkasunduan nilang magbabahay-bahay at mamimigay ng polyeto.
_______Tinalakay nila ang mga suliranin at solusyon sa unti-unting pagdumi ng ka-
nilang pamayanan.
• PAGSULAT
Piliin ang titik ng wastong sagot.
1. Anong uri ng liham ang isinusulat upang pasalamatan ang taong nagbigay sa atin
ng tulong maging ito man ay material o di-materyal?
A. Liham pangkaibigan
B. Liham pangangalakal
C. Liham na nagbabalita
D. Liham pasasalamat
2. Alin ang wasto ang pagkakasulat?

A. Mahal kong Mauro:
B. Mahal kong Mauro.
C. Mahal kong Mauro,
D. Mahal kong Mauro;
3. Anong bahagi ng liham ang naglalahad ng dahilan ng pagsulat?

A. Pamuhatan
B. Bating panimula
C. Bating pangwakas
D. Katawan ng liham
4. Anong bantas ang inilalagay sa bating pangwakas?

A. Tuldok
B. Kuwit
C. Tutuldok
D. Tuldok-kuwit
5. Sa anong bahagi ng liham inilalagay ang pangalan ng sumulat?

A. Bating panimula
B. Bating pangwakas
C. Lagda
D. Pamuhatan
31
YUNIT II KALIKASAN, DAPAT PANGALAGAAN
ARALIN 7 USAP-USAPAN NG KALIKASAN

1. Ang mga biyayayang natatanggap ay higit na makatutulong kung ibabahagi sa iba
lalo na sa mga nangngailangan.
2. Ang opinion o palagay ay nabubuo mula sa nakita, narinig, nabasa o namasid.
3. May mga panadang ginagamit upang matukoy ang kailanan ng pangngalan.
4. Mapagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwnetong binasa kung nau-
unawaan ito.
5. Maibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng katuturan nito. May mga
salitang nagbibigay hudyat sa katuturan ng salita.
6. Ang lagom ay ang kabuuan ng binasa.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Nakapagbibigay ng palagay/ opinion sa nakapkinggang teksto
2. Pagsasalita
• Natutukoy ang kailanan ng pangngalan.
3. Pagbasa
• Naibibigay ang kahulugan ng salita sa tulong ng katuturan nito.
• Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwnetong binasa.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng buod o lagom ng binasang akda.
• Naibabahagi sa iba ang mga biyayang natatanggap.
1. Paano maibibigay ang rekasyon sa napakinggang teksto?
2. Ano –ano ang mga panandang ginagamit sa pagtukoy ng kailanan ng pangngalan?
3. Paano nakatutulong ang pagtukoy s akatuturan na kahulugan ng salita?
32
4. Paano mapagsusunod-sunod nang wasto ang mga pangayyari sa binasang akda?
5. Paano binubuo ang lagom ng binasa?
1. Palagay o Opinyon sa Napakinggan
2. Mga Pananda at Kailanan ng Pangngalan
3. Katuturan na Kahulugan ng Salita
4. Lagom o Buod ng Binasa
5. Mga Biyayang Natatanggap
E. Kakayahan
1. Pagbibigay ng Opinyon o Reaksyon
2. Pagsusunod-sunod ng mga Pangyayari sa Kuwento
3. Pagbubuo ng Lagom o Buod
4. Pagbabahagi ng mga Biyayang Natatanggap
Pag-aayos ng mga Pangyayari sa Plot Diagram
1. Pagganap
Magtakda ng isang napapanahong balitang pangkalikasan.
Ipangkat ang klase sa anim. Bawat mag-aaral sa bawat pangkat ay magbabasa ng kaniyang
balitang nakalap habang nakiking ang iba. Pagkatapos ng pakikinig, isusulat sa isang papel
ang kanilang reaksyon. Susunod ang ikalawang bata sa pagpaparnig ng balita.
Sundi ang pormat.
1.Pangngalan ng Mag-aaral na Nagbalita: _______________________________
• Paksa ng Balita: ____________________________________________________
• Reaksyon sa Napakinggang Balita: ____________________________________
2. Mag-aaral bilang 2: _______________________________________________
• Paksa ng Balita: ______________________________________
• Reaksyon sa Napakinggang Balita: _____________________________________
Nakagawa ko ba ito ? Oo Hindi Hindi Sigurado kailangan pang magsanay
1. Nakapagbalita ako nang maliwanag at maayos.
2. Nauunawaan ko ang aking pinakikinggang balita.
3. Nakapagbigay ko ng reaksyon sa balita ayon sa paksang tinalakay
1. Pagganap
Sumulat ng lagom o buod ng balitang nabasa. Alalahanin ang mga pamantayan sa pag-
sulat nito ayon sa tinalakay.
2. Katibayan
Makipagpalitan sa kaklase ng lagom na ginawa. Markahan ang gawa ng kaklase ayon
sa rubric.
Sagutin ng Oo, Hindi, May kulang, Magsanay Pa.
Naisagawa ba ito?
1. May pasok ang unang salita ng talata.
2. Wasto ang gamit ng bantas at malaking titik,
3. May palugit sa magkabilang gilid ng papel.
33
4. Isinulat ang buod nang dikit dikit ang mga titik at may tamang espasyo ang mga
salita.
5. Ang reaksyon ay kaugnay ng binasa.
1. Ipakita ang larawan ng kalikasan na nasa aklat. Ipasagot ang tanong na nasa
larawan. Hayaang magbahaginan ang mga mag-aaral ng kani-kanilang paraan ng
pasasalamat sa Panginoon
2. Iparinig ang usapan. Ipasagot ang mga katanungan sa Isipin Mo, p. ____
3. Itanong: Ano ang ibig sabihin ng palagay o opinion? Kanino ito galing? Saan nakuku-
ha ang pakagay o opinion?
4. Palawakin ang nilalaman ng paliwanag sa Tandaan, p. ___
5. Balikan ang mga kasagutan kanina s aunang bilang sa itaas.

Itanong: Sa inyong palagay tama ba ang inyong ginagawang paraan ng pasasalmat sa
mga biyayang natatanggap? Paano ninyo nasabi?
1. Sabihin: Kung makapagsasalita kaya ang mga nasa kalikasan, ano sa palagay ninyo
ang pinag-uuspaan nila? Bakit ?
2. Ipabasa ang usapan sa p. ___
3. Ipasagot ang Mahalagang Tanong at iba pang tanong sa Isipin Mo.
4. Ipagawa ang Gawin, p. ____
1. Pag-usapan ang iba’t ibang wika.
Itanong: Magkakatulad ba ang mga wika?
7. Basahin ang paliwanag tungkol sa Mga Pananda at Kailanan ng Pangngalan,
p.____
8. Ipasuri ang mga halimbawa na nasa ilalim ng paiwanag.
3. Talakayin ang kaisipang inihahatid ng Tandaan, p. ___
4. Ipasagot ang mga gawain sa Magsanay, p. ____
D. Unawain at Gawin
1. Ipabasa at ipasuri ang halimbawang pangungusap sa p. ___
Itanong: Ano ang depinisyon ng salitang hangarin, ?
Ano ang katagang nagbigay hudyat sa katuturan ng salitang hangarin?
Paano nilinang ang kahulugan ng salitang hangarin sa pangungusap?
3. pag-usapan at talakayin ang paliwanag na nasa Pagbibigay ng Kahulugan sa

Pamamgitan ng Katuturan, p. ____
5. Ipataas ang mga kamay ng mga mag-aaral na mahilig magkuwneto ng kanilang mga
napanood o nabasa .
Itanong: Paano ninyo inilalahad ang inyong napanood o nabasa?
Matagal ba? Mahaba? Matalinghaga ba?
9. Ipabasa ang talakay sa p.___
34
1. Balikan ang ginawang pagsusunod-sunod ng mga pangyayari.
Itanong: Ano ang tawag sa kabuuan ng binasang akda?
2. Ipabasa at talakayin ang nilalaman ng talakay sa Pagbubuo ng Lagom o Buod,
p.____
3. Ipagawa ang Magsanay, ___
1. Magpakita ng larawan ng mga taong nagdadamayan s agitna ng kagipitan, kalami-
dad at iba pang suliranin.
Pag-usapan ang damdamin sa pagtulong sa kapwa at bakit ninanais na makatulong o
maibahagi sa iba ang biyaya.
2. Basahin ang palaiwanag sa p. ___
3. Ipagawa ang bahaging Magsabay, p.____
1. Gumuhit ng bundok sa pisara. Iugnay ito sa mga pangyayari sa kuwneto na may
simula at wakas.
2. Ipaliwanag ang ibig sabhin ng plot diagram, simula, mga pangayyari, kasukdulan,
pababang aksyon, wakas.
Ituro sa iginuhit na bundok ang kung saan maaaring ilagay ang mga salitang ipinaliwa-
nag kanina.
3. Ipabasa ang talakay tungkol sa Plot Diagram, p. ____
4. Ipasagot ang Magsanay, p. ____
1. Magpagawa ng isang slogan sa pormang poster sa mga mag-aaral hinggil sa pag-
babahagi sa iba ng natatanggap na biyaya.
Batayang Aklat, p. ____
ARALIN 8 ULAN, ULAN, IKAW BA AY KAIBIGAN?

1. Ang ulan ay nakatutulong sa tao ngunit ang pagdating nito’y kailangang pa-
ghaandaan upang hindi makapaminsala o makasakit.
2. Ginagamit ang dating kaalaman at karanasan upang makapagbigay ng reaksyon sa
narinig.
3. Ang pangangalan ay may mga kaukulan ayon sa gamot nito sa pangungusap.
35
4. Mapalalawak ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagkoontrast.
5. Ang tula ay may sukat at tugma
6. Ang pagsulat ng tugma ay nangangailangan ng kaalaman at kasanayan sa sikat at
tugmaan.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Nakabubuo ng rfeaksyon tungkol sa napakinggan.
2. Pagsasalita
• Nakikilala ang kaukulan at gamit ng pangngalan sa pangungusap.
3. Pagbasa
• Naibibigay nag kahulugan ng salita sa tulong ng contrast o kasalungat.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng tugma
• Naisasagawa ang paghahanda sa tag-ulan
1. Paano nakapagbibigay ng reaksyon sa napakinggang teksto?
2. Paano makikilala ang kaukulan ng pangngalan sa pangungusap?
3. Paano nakatutulong ang contrast sa pagpapalawak ng kahulugan ng salita?
4. Paano sinusuri ang tulang binasa?
5. Paano sinusulat ang isang tugma?
1. Reaksyon sa Napakinggang Teksto
2. Kaukulan at Gamit ng Pangngalan sa Pangungusap
3. Kasalungat o Kontrast na Kahulugan ng Salita
4. Sukat at Tugma sa Tula
E. Kakayahan
1. Pabubuo ng Reaksyon s aNapakinggan
2. Pagsulat ng Tugma na may Sukat at Tugma
3. Paghahanda sa Tag-ulan
Pagsulat ng Idiniktang Talata
A. Pagganap
Ibigay ang contrast na kahulugan ng sumusunod na salita. Gamitin ito sa pangungusap
pagkatapos.
1. bihasa –
2. makupad
3. panatag
4. kasalukuyan
5. kariktan
5- naibigay ang kasalungat na kahulugan ng limang salita at nagamit ito sa pangungu-
sap.
4- naibigay ang kasalungat na kahulugan ng apat salita at nagamit ito sa pangungusap.
36
3- naibigay ang kasalungat na kahulugan ng tatlo salita at nagamit ito sa pangungusap.
2- naibigay ang kasalungat na kahulugan ng dalawang salita at nagamit ito sa pangun-
gusap.
1- naibigay ang kasalungat na kahulugan ng isang salita at nagamit ito sa pangungu-
sap.
1. Sumulat ng tugma na binubuo ng 2 saknong at apat na taludtod sa bawat saknong
tungkol sa paghahanda sa panahon ng tag-ulan .
Ginawa ko ba ito? Oo Hind lahat/ Kulang Wala
1. Ang tula ay binubuo ng 2 saknong
2. May apat na taludtod sa bawat saknong
3. May sukat ang tulang binuo
4. May tugmaan ang binuong tugma
5. Naaayon sa paksa ang binuong tugma.
1. pag-usapan ang larawan s p. ___. Sagutin ang mga katanungan.
2. Pakinggan ang kuwentong patugma. Ipasagot ang mga tanong sa Isipin Mo.
3. Itanong: ANo ang inyong ginawa kanina sa pinagmasdang larawan kanina?
Talakayin ang nilalamn ng Tandaan, p. ___
Itanong: Paano ibinibigay ang isang reaksyon?
Bakit tayo nagbibigay ng reaksyon?
4. Ipasagot ang Gawin, p. ____
1. Ipabigkas ang tugmang Rain Rain Go Away.
Hingan ang paiwanag ang mag-aaral sa kahuilugan ng kanilang tugmang binigkas.
7. Linangin ang kahiulugan ng mga salita sa Talasalitaan, p. ___ sa pammagitan ng
larawan at pangungusap.
8. Ipabasa nang malakas ang tula.
9. Ipasagot ang Mahalagang Tanong at Isipin Mo, p. ___
10. Ipagawa ang pagsasanay sa Gawin A-B, p. ___
1. Ipabasa at ipasuri ang mga halimbawang pangungusap sa p. ___
2. Ipaliwanag kung paano nakikita / nakikilala ang kaukulan ng pangngalan.
D. Unawain at Gawin
1. Hingan ng pares ng mga salitang magkasalungat ang mga mag-aaral. Maari itong
gawing isang laro.
2. Linangin ang salitang contrast. Iugnay ito s asalitang kasalungat.
3. Ipabasa at ipaliuwnag ang atalakay sa p. ___ tungkol sa pagtukoy sa Kahaulugan
Ayon sa Pagkokontrast.
5. Balikan ang tulang binasa. Ipabilang ang sukat ng bawat linya. Ipasuri ang tugmaan
37
ng mga huling salita sa linya.
Itanong: Ano ang masasabi ninyo sa sukat ng tula? Sa tugma?
11. Talakayin ang nilalaman ng paliwanag sa p. ___
12. Ipasagot ang bahaging Magsanay, p.___
1. Ipaliwanag sa klase kung paano sinusulat ang tugma. Ipabasa ang paliwanag
sa____
2. Magpakita ng isang halimbawa ng tugmaan na may sukat, tugma at balangkas.
3. Ipagawa ang bahaging Magsanya, p. ____
1. Magkaroon ng pagbabaha-bahagi ng karanasan at namamasid kapag dumarating
ang panahon ng tag-ulan.
Itanong: Paano nga ba dapat na pinaghahandaan ang pagdating ng tag-ulan?
2. Basahin ang paliwnag sa p. ____
3. Ipagawa nag pagsasanay A-B, p. ___
1. Magkaroon ng maikling ppagsasanay s apagsulat ng pangungusap na iparirinig.
Halimbawa: Ang ulan ay maaaring makatulong makaabala makasakit sa tao at maksira
ng ari-arian.
Ipakita ang pangungusap sa pisara. Alamin kung ilan ang nakatugon s apagsulat ng
idiniktang pangungusap.
2. Sabihin : Ang talata ay binubuo ng mga pangungusap. Sa pagsulat ng idiniktang
talata ay nangangailangan ng mga kaalaman at kasanayan.
3. Ipabasa ang paliwanag sa p. ___
4. Ipasagot ang pagsasanay sa p. ____
A.. Kapanayamin ang magulang/ kapitbahay/ Punong Barangay. Alamin ang mga pa-
ghahandang ginagawa sa pagdating ng tag-ulan.
Naritio ang mga halimbawang tanong:
1. Ano –ano ang po ang ginagawa ninyong paghahanda kapag dumarating ang tag-
ulan?
2. Naging epektibo po ba ang mga paghahanda? Sa papaanong paraan?
3. King hindi po nagkaroon ngpaghahanda, ano po ang nakikita ninyong maaaring
mangyari?
B. Isulat sa pisara ang pagsusulit.
Humanap ng isang tula sa ibang aklat. Suriin ang sukat, tugma at balangkas ng
tugmaan.
Sundin ang pormat.
Pamagat: __________________________
Sanggunian: ____________________
May-akda: ______________________
Bilang ng Saknong:
38
Bilang ng Taludtod sa Bawat Saknong: _____________
Sukat:
Mga Salitang may Tugma: ____________________________________________
________________________________________________________________
Balangkas ng Tugma: ____________________
E. Kagamitan/ Resorses
ARALIN 9 HILING NG SIRENA

1. Ang kaliaksan ay may biyayang naibibigay sa mga tao ngunit may kaakibat itong
pananagutan upan magpatuloy ang biyayang matatanggap.
2. Sa pagbibigay ng ulat ng narinig kinakailangan taglay nito ang pangunahiong diwa
at ang mga pantulongna detalye na nagsasabi ang lagom ng narinig.
3. Ang panghalip panao ay may pauhan, kaukulan at kailanan.
4. May mga salitang kaugnay ng ibang asignatura
5. Ang mga pangayayari ay maaaring may pag-uugnayan ng sanhi at bunga.
6. Sa pagsulat ng ulat ng paksang narinig o nabasa, kinakailangang maging malinaw
at maayos ito upang maunaawaan ng babasa.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Nakapagbibigay ng ulat sa tekstong napakinggan.
2. Pagsasalita
• Nakikilala at nagagamit ang panauhan, kailanan at kaukulan ng panghalip panao.
3. Pagbasa
• Nakikilala at nagagamit sa pangungusap ang mga hiram na salitang kaugnay ng
ibang asignatura.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng ulan ng paksang narinig o nabasa.
• Naisasagaawa ang mga paghahanda sa panahon ng tag-ulan.
1. Paano makapagbibigay ng ulat sa napakinggang teksto?
2. Paano ginagamit ang kaukulan, kailanan at panauhan ng panghalip na panao?
3. Ano-ano ang mga salitang kaugnay ng ibang asignatura?
4. Paano makikilala ang sanhi / bunga ng mga pangyayari?
1. Ulat saTekstong Napakinggan
2. Mga Panauhan, Kailanan at kaukulan ng Panghalip Panao
3. Kaugnay na Asignatura ng Hiram na Salita
4. Sanhi at Bungan g mga Pangyayari
39
5. Pangangalaga sa Kalikasan
E. Kakayahan
1. Ulat sa Tekstong Napakinggan
2. Ang Panauhan, Kaukulan at Kailanan ng pnaghalip Panao
3. Pagsusuri sa ugnayang sanhi at bunga
4. Pagsulat ng Ulat
Pagsulat ng mga Salitang May Kaltas
1. Pagganap
Makinig ng balita sa radio/ telebisyon. Itala ang mahahalagang impormasyon habang
nakikinig. Sumulat ng ulat ayon sa napakinggan. Iulat sa klase ang iyong ginawa.
Tayain ang ginawang ulat. Gamitin ang rubric na nasa Pagsulat ng Ulat, p. ___
A. Balikan ang napakinggang balita. Gumawa ng ugnayan na nagpapakita ng sanhi at
bunga. Ilagay sagot sa isang organizer.Ilahad at ipaliwanag sa harap ng klase ang
ginawa,.
II. Mga Gawain sa Pagkatuto
1. Magpakita ng larawan ng iba’t ibang anyong tubig. Ipatukoy ang bawat anyo nito.
Ipatukoy ang pangngalan ng anyong tubig na nasa aklat, p. ___
2. Ipakita ang mapa ng Pilipinas. Ipahanap ang Palawan.
Sabihin: Ang Palawan ay may kakaibang anyong tubig. Ito ay ang ilog sa ilalim ng lupa.
3. Iparinig ang teksto na nasa p. __ tungkol sa Ilog sa Ilalim ng Lupa.
4. Ipasagot ang tanong sa sa Isipin Mo, p. ____
5. Ipabasa at ipaliwanag ang niallaman ng kaisipan sa Tandaan, p. ___
6. Ipagawa ang Gawin, p. __
1. Itanong sa mga bata kungnaniniwala sila sa sirena. Hingan sila ng paliwanag.
2. Linangin ang kahulugan ng mga salita sa Talasalitaan sa p. ____. Ipagamit ang mga
salita sa sariling pangingusap.
3. Ipabasa ang kuwneto at ipasagot ang Mahalagang Tanong at iba pang katanungan
sa Isipin Mo, p.___
4. Ipagawa ang Gawin A-B, p. ___
1. Magkaroon ng pagsasanay sa pagtukoy ng panghalip sa pangungusap bilang balik-
aral sa kasanayang natutuhan sa baitang lima.
Halimabawa: Ako ay mangingisda sa ilog mamaya.
Pupunta tayo sa bukid upang magsaka.
Magtatanim kami ng halaman sa likod-bahay.
Itanong: Ano- anong salita ang ipinalit sa pangngalan?
Ano ang tawag sa mga salitang humahalili s apangngalan?
40
2.Ipabasa at ipasuri ang talakay tungkol sa mga panghalip panao, p.____
7. Ipabasa ang kaisipan sa Tandaan, p. ___
D. Unawain at Gawin
1. Ipabasa ang sumusunod na salita.
Telepono
Istasyon
Radio
Chopseuy
Nars
Pizza
Hotdog
Keyk
Itanong: Sa anong wika nagmula ang mga salitang binasa?
Ginagamit ba natin ang mga salitang ito sa pang-araw-araw natin pakikipag-usap?
Bakit?
Ano ang tawag sa mga salitang hindi nagmula sa atin ngunit kailangan nating gamitin
dahil wala tayong ganitong salita sa ating wika?
2. Ipabasa ang talakay tungkol sa hiram na salita sa p. ___
3. Basahin ang mga salita s aunang nilang.
Ipatukoy ang kaugnay na asignatura nito.
4.Ipasagot ang gawin sa pagsasanay, p.___
5. Ipasuri ang organizer ng sanhi at bunga sa p. ___
Talakyin king alin ang sanhi at alin ang bunga.
Itanong: Paano makikilala ang sanhi/ bunga sa pangungusap/ pangayyari.
6. Basahin at ipaliwnag ang talakay tungkol sa sanhi at bunga sa p. ___
7. Ipasagot ang Magsanay sa p. ___
1. Balikan ang ginawang gawain s aPakinggan at Talakayin.
Sabihin: kung isusulat ang ulat sa napakinggan o nabasa, ano sa palagay ninyo ang
dapat NA
na maging katangian nito.? Bakit?
2.Ipabasa ang paliwanag s na nasa aklat, p.___
3.Ipasulat ang ulat na narinig sa pakinggan at talakayin. Alalahanin ang mga pamantay-
ang tinalakay.
Ipasuri ang ulat sa mga kraytiryang nasa p. ___
4.Ipagawa ang bahaging Magsanay, p ___
1. Magparinig ng awting may kaugnayan sa kalikasan/ kapaligiran.
Itanong: ANo ang mensahe ng awitin?
Bakit kailangang alagaan an gating kalikasan? Paano ito dapat na isagawa?
2. Ipabasa ang paliwanag sa p. ____
3. Ipagawa ang gawain sa Magsanay, p. ____
D. Pokus sa Pagkatuto
1. Iparinig ang mga pahayag sa mga mag-aaral na nasa p. ____
41
2. . Ipabasa nang malakas ang narinig pagakatapos.
3. Itanong: Ano ang inyong napansin sa mga pahayag?
Anong titik ang nawawala?
Ano ang ipinalit sa nawawalang titik?
Paano pinaiikli ang mga salita?
4. Ipabasa at ipaliwanag ang atalakay sa paksa sa p. ___
5. Ipagawa ang Magsanay sa p. ____
E. Subukin ang Kakayahan
1. Ipagawa ang pagsasanay A-E, pp. ___
F. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa rin
1. Gumawa ng babala/paalala/ karatula sa kalahating kartolina na maaaring ilagay sa
pamayanan na magpaaalala o magsasabi sa iba na pangalagaan ang kalikasan/
kapaligiran.
Ipakita ang natapos na gawain. Ipaliwanag sa klase kung bakit ito ang naisip mo at
kung saan mo ito binabalak na ilagay.
III. Kagamitan/ Resorses
ARALIN 10 Ang Alamat ng Alagaw

1. Ang kalikasan ay nasisira dahil sa maling paggamit ng mga tao kaya kailangang
ito’y masagip upang maibalik ito ay maiwasan ang patuloy na pagkasira. Bata at
matanda ay kailangang magtulungan.
2. Maiiugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto.
3. Ginagamit ang mga panghalip bilang mga salitang magalang.
4. Maibibigay ang kahulugan ng mga salitang matalinghaga sa pamamagitan ng
masusuing pagsusuri sa mga salita.
5. Ang pagabablangkas ay makatutulong upang muling maisalaysay ang binasang
akda.
6. Ang balangkas ay maaaring magamit upang maisulat ang nabasa o narinig na
akda.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto.
2. Pagsasalita
• Natutukoy at nagagamit ang mga panghalip bilang salitang magalang.
3. Pagbasa
• Naibibigay ang kahulugan at nagagamit sa pangungusap ang matatalinghagang
salita.
42
• Naigagawa./ nakabubuo ng balangkas ng binasa.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng salaysay sa tulong ng balangkas.
• Nasasabi at naisasagawa ang mga bagay na makatutulong sa pagsagip sa ka-
likasan.
1. Bakit iniuugnay ang karanasan sa napakinggang teksto?
2. Paano ginagamit ang mga panghalip upang makipakita ang paggalang?
3. Paano maiubibigay ang kahulugan ng mga salitang matalinghaga?
4. Paano makabubuo ng balangkas ng binasa?
5. Paano magagamit ang balangkas upang makasulat ng salaysay ng nabasang
akda?
1. Pag-uugnay ng Karanasan sa Napakinggang Teksto
2. Panghalip Bilang Magalang na Salita
3. Matatalinghagang salita
4. Balangkas ng Binasa
5. Salaysay sa Tulong ng Balangkas
E. Kakayahan
1. Paggamit ng Panghalip sa Pahayag Bilang Salitang Magalang
2. Paggawa ng Balangkas ng binasa
3. Pasulat ng Salaysay sa Tulong ng Balangkas
Mga Panghalip Pamatlig at Pananong
1. Pagganap
Magbasa ng isang alamat at isagawa ang sumusunod na gawain.
A. Itala ang mga panghalip na ginagamit bilang salitang magalang ( Kung mayroon ).
B. Gumawa ng balangkas ng binasa ayon sa pormat sa ibaba
(Pamagat)
I. Tagpuan
A. Saan
B. Panahon/ Oras
II. Mga Tauhan at Katangian nila
III. Mga Pangyayari
IV. Wakas
V. Aral na Natutuhan
5- Napakahusay
• Nakatukoy ng 5 panghalip na magalang
• Nakabuo ng kumpletong bahagi ng balangkas ng binasa
4- Mahusay
• Nakabuo ng balangkas ng binasa na may isang kulang na isang bahagi
43
3- Mahusay-huisay
• Nakabuo ng balangkas ng binasa na kulang na dalawang bahagi
2- di gaanong mahusay
• Nakabuo ng balangkas ng binasa na kulang na tatlong bahagi
1- Nangangailangan PangMagsanay
• Nakabuo ng balangkas ng binasa na kulang na tatlong bahagi
A. Pagganap
Sumulat ng salaysay sa tulong ng balangkassa isang malinis mula sa ginawang pagat-
taya
B. Rubrik
Gamitin ang Rubrik sa Pagsulat ng Salaysay sa Tulong ng Balangkas na nasa aklat,
pp. ___
1. Ipamasid ang mga larawan na nasa p.____
Itanong: Anong uri ng teksto ang mga akda batay sa pamagat?
2. Ipabasa ang maikling paliwanag na nasa aklat, p. ____
3. Ipakita ang pamagat ng usapan BOTIKA S ABAKURAN.
4. Hingan ng hinuha ang mga mag-aaral hinggil sa pamagat.
Itanong: Anong iniisipi ninyong paksa ng usapan batay sa pamagat?
5. Magpakita ng halimbawa ng mga halamang gamot. Ipatrukoy ang pangngalan ng
bawat isa.
Itanong: Bakit tinatawag na halamang gamot ang mga ito?
Sa anong sakit o karamadaman ito ginagamit?
Sa inyong palagay, paano ito dapat na inihahanda bilang isang gamot?
6. Iparinig ang usapan s aph. ___
7. Ipaliwanag ang nilalaman ng Tandaan, p. ____
8. Ipagawa ang Gawin, p. ____
1. Magpakita ng (larawan/ tunay ) halamang alagaw.
Itanong: Ano ang alam ninyo tungkol sa halamang ito?
2. Balik-aralan ang ibig sabihin ng alamat.
3. Linangin ang kahulugan ng salitang nasa Talasalitaan, p.___
Ipagamit ang mga salita s apangungusap.
4. Ipabasa ang alamat.
5. Ipasagot ang Mahalagang Tanong at iba pang katanungan sa Isipin Mo, p.___
6. Ipagawa ang Gawin A-B, p. ____
1. Magkaroon ng bahaginan ng karanasan kung paano ipinakikita ang paggalang
Itanong: Ano-anong salita ang ginagamit ninyo upang maipakita nag paggalang?
2. Ipabasa ang liham na nasa aklat.
44
Ipasuri ang mga salitang may salungguhit sa liham.
Itanong: Anop ang tawag sa mga salitang may salungguhit?
Ano ang ipinahihiwatig ng mga salitang ito?
3. Pag-usapan at palawakin ang nilalaman ng Tandaan. P. ___
4. Magpabgigay ng mga pangungusap na ginagamitan ng mga panghalip na nagbibi-
gay galang.
5. Ipasagot ang bahaging Magsanay, p.____
D. Unawain at Gawin
1. Itanong sa mga bata kung ano ang kahirapan na kanilang nararanasan sa pagba-
basa ?
Alamin kung bakit hindi nila nauunawaan ang ibang salita.
2. Ipabasa ang paliwanag sa talakay sa p. ____
3. Magpatala ng mga salitang matalinghaga na naaalala nila sa mga nabasang akda.
Saubuking ipabigay ang kahulugan ng bawat isa.
4. Ipasagot ang bahaging Magsanay, p.___
5. Ipabasa at ipaliwanag ang tungkol sa pagbabalangkas sa p. ____
6 Ipasagot ang Magsanay, p___
1. Balikan ang mga gawain sa pagbabalangkas sa Unawain at Gawin.
Sabihin: ANg balangkas na inyong ginawa ay maaari ninyong magamit upang muling
maisalaysay ang kuwnetong nabasa.
2. Ipabasa ang niulalaman ng talakay sa p,.+++
Turuan ang mga mag-aaral kung paano sinissimulan at tinatapos ang isang salaysay sa
pagsulat ng balangkas.
1. Magpakita mga larawan o magpanood ng mga video na naglalahad ng pagkasira ng
kalikasan. Itanong sa mga mag-aaral kung ano ang kanilang nararamdaman at naii-
isip.
2. Ipabasa ang talakay sa p. ___ hinggil s apagsagip s akalikasan.
3. Ipagawa ang mga gawain sa p. ___
1. Ipabasa ang usapan at ipasuri ang mga salitang may salungguhit.
2. Iugnay ang mga salitang sinuri sa paliwanag na nasa aklat hinggil sa panghalip
pamatlig at pananong.

1. Pangkatin ang klase sa apat. Bigyan sila ng mga gawain na nagpapakita ng mga
gawi upang makatulong sila sa pagsagip sa kalikasan.
Pangkat I---dula-dulaan
Pangkat II—debate
Pangkat III- pagguhit
45
Pangkat IV—Visioning
2. Tayain ang isinagawang pangkatan s apamamagaitan ng pagbibigay ng puna/ ko-
mento ng ibang pangkat na nanood .
ARALIN 11 Lupang Hinirang… Duyan Ka ng Magiting

1. Ipagmalaki sa iba ang bayang sinilangan.
2. May mga pangyayaring nagpapakita ng ugnayang opinion at katotohanan mula sa
narinig na teksto.
3. Ang panghalip panaklaw ay sumasaklaw sa tao, hauop, bagay, pook at pangyayari
na walang tinutukoy na tiyak na dami o bilang.
4. Ang klino ay nagpapakita ng antas ng kahulugan ng salita.
5. Maibibigay ang wakas ng kuwnetong di-tapos kung nauunawaan ang binasang tek-
sto.
6. Ang patalastas ay nagpapabatid ng impormasyon at ang babala ay nagbibigay ng
paunang pasabi upang makaiwas sa sakuna.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Natutukoy/ Nasasabio ang opinion/ katotohanan sa napakingnggang teksto.
2. Pagsasalita
• Natutukoy at nagagamit sa pangungusap ang mga panghalip panaklaw.
3. Pagbasa
• Naaantas ang mga salita ayon sa kahulugan nito.
• Naibibigay ang wakas ng mga kuwnetong di-tapos.
4. Pasulat
• Nakasusulat ng patalastas/ babala.
• Naipagmamalaki ang baying sinilangan.

1. Paano matutukoy kumg opinion o katotohanan ang pahayag na narinig?
2. Paano makikilala ang mga panghalip panaklaw?
3. Paano inaantas ang kahulugan ng salita?
4. Paano makapagbibigay ng angkop na wakas ng binasang teksto?
5. Paano sinusulat ang patalastas/ babala?
1. Ugnayang Opinyon at Katotohanan
46
2. Panghalip Panaklaw
3. Kaantasan ng Kahulugan ng Salita
4. Wakas ng Kuwentong Di Tapos
5. Patalstas at Babala
E. Kakayahan
1. Pagtukoy sa Opinyon at Katotohanan
2. Paggamit ng Panghalip Panaklaw sa mga phayag
3. Pag-aantas ng mga Salita
4. Pagsulat ng Babala/ Patalastas
Pagpapakahulugan sa Mapa, Tsart, at Grap
1. Pagganap
A. Sumulat ng isang talata na binubuo ng 10-15 pangungusap tungkol sa mga par-
aan kung paano maipakikita ng batang tulad mo ang pagmamalaki sa iyong baying
sinilangan. Gumamit ng mga panghalip na panaklaw.
5- Napakahusay
• Nakasulat ng 10-15 pangungusap na talata kaugnay ng paksa.
• Gumamit ng 5 o higit pang panghalip panaklaw.
• Wasto lahat ang gamit ng bantas at malaking titik.
4- Mahusay
• Gumamit ng 4 na panghalip panaklaw.
• May 1 pagkakamali sa gamit ng bantas at malaking titik.
3- Mahusay-huisay
2- di gaanong mahusay
1- Nangangailangan PangMagsanay
A. Pagganap
Gumawa ng patal;astas / babala sa mga sumusunod na paksa. Kulayan ito at ipaskil sa
bulletin.
• Patimpalak sa pagbigkas ng tula kaugnay ng Buwan ng Wika
• Libreng Film Showing para sa mga mag-aaral
• Babala sa mga Mag-aaral na Nagtatakbuhan kung Rises
• Babala sa mga Nagsusulat sa Palikuran
47
B. Rubrik
Oo Hindi Hindi Gaano
1. Naisyahan ba ako s aaking ginawa?
2. Natapos ko ba ang takdang Gawain>?
3. Naipakita ko ba ang aking pagiging malikhain?>
4. Maliwanag ba ang mensahe ng patalastas/ babala?
1. Magpakita ng larawan na may aksyon at tanawin. (Halimbawa: Nagdidilig ng mga
halamang malunggay ang isang babae sa kanilang bakuran. )
Hingan ng pangungusap ang mga mag-aaral mula sa larawan.
Itanong: Alin sa mga sinabi ninyo ang nagpapakita ng Katotohanan ? Alin ang palagay
lamang? Bakit ninyo nasabi?
2. Pagbasa ng paliwanag tungkol sa opinion at katotiohanan, p. ___
3. Iparinig ang pahayag tngkol sa Dahon ng Malunggay at ipasagot ang mga tanong
sa Sagutin MO, p___
4. Talakayin at ipaliwanag ang nilalaman ng Tandaan, p.___
1. Magpakita ng slide show ng mga tanawin , produkto, industiya at mga natatanging
tao sa Pilipinas.
Itanong: Saan matatagpuan ang mga nakita ninyo?
Ano ang masasabi ninyo sa Pilipinas?
Sumasang-ayon ba kayo sa sinasabio ng iba na mahirap ang Pilipinas? Bakit?
2. Linangin ang kahulugan ng mgsa salita sa Talasalitaan, p.___
3.. Ipabbigkas nang malakas ang tula.
4. Ipasagot at talakayin ang mga Mahalagang Tanong at iba pang tanong sa Isipin Mo,
5. Ipagawa ang mga pagsasanay sa Gawin, p.___
1. balik-aralan ang mga kaalamang natutuhan tungkol sa pagkilala ng panghalip, at iba
pang panghalip na panao.
Halimbawa:
1. Anong produkto ang magagawa mo sa dahon ng malunggay?
2. Dito mo itanim sa lupa ang malunggay.
3. Hayun ang taniman ni Mang Gusting.
2. Ipasaba at ipasuri ang mga pangungusap sa p.___
3. Talakayin kung bakit tinatawag na panghalip panaklaw ang mga maysalungguhit na
saliata.
4. Palawakin ang nilalaman ng kaisipan sa Tandaan, p.____
5. Ipagawa ang Magsanay, p.____
D. Unawain at Gawin
1. Magpakita ng larawan ng balangkas ng 3 hakbang ng hagdan. Ipakita ang ekspr-
esyon nagagalit.
Sabihin: Anong damdamin ang ipinakita ko?
Kung iaantas natin ang damdamin ko anong mga salita ang ilalagay natin sa
mga hakbang ng bahagdan upang maipakita natin ang pagtaas o pagbaba ng sali-
48
tang galit?
(posibleng sagot--- inis, yamot, galit, galit nag alit, suklam
2. Ipabasa at ipaliwanag ang nilalaman ng talakay hinggil sa Pag-aantas ng Kahulugan
ng Salita sa p. ___
3. Ipasagot ang [agsasanay sa Magsanay, p___
4. Sabihin: Ano ang hinihintay ninyo o kinasasabikan sa kuwentong nababasa o pala-
bas sa telebisyon? Bakit hang wakas ang hinihntay ninyo?
5. Ipabasa ang talakay sa pagbibiogay ng wakas, p___
6. Ipagawa ang gawain sa Magsanay, p.____
1. Magpakita / Magtanong ng mga halimbawa ng patalastas at babala na nakikita sa
paaralan at pamayanan
Itanong: Malinaw bang nailahad ang mensahe sa patalastas/ babala? Bakit?
2. Ipabasa ang niallaman ng paliwanag tungkol sa pagsulat ng patalastas at babala na
nasa aklat.
3. Ipagawa ang bahaging Magsanay, p.___
1. Ipaawit ang awiting Ako ay Pilipino.
Itanong: Ano ang inyong nararamdaman habang inaawit ang awitin?
2. Ipabasa ang paliwanag sa talakay sa p. ___
3. Ipagawa ang gawain sa letrang A-B p.___
1. Magpakita ng halimbawang mapa, grap at tsart. Itanong kung ano-anong detalye
ang kanilang nakikita.
2. Talakayin ang Pagpapakahulugan sa Mapa, Grap at Tsart, p.___
3. Ipagawa ang gawain A-C, p.___
1. Ipangkat ang klase sa apat. Ipagawa ang sumusunod na gfawin na nagpapakita ng
pagmamalaki sa Pilipinas.
Pangkat I ---- Dula-dulaan
Pangkat II ---- Dokumentaryo
Pangkat III--- Pag-awit/ RAP
Pangkat IV---- Exhibit
2. Ilahad sa pisara ang pagsusulit.

Iantas ang mga slaita sa bawat bilang ayon sa intensidad, ugnayan, posisyon ng mga
salita.
1. Titig
Sulyap
Tingin
Masid
2. natulog
49
nahimbing
naidlip
inantok
3. napunit
nasira
nawasak
nalagas
4. pera
salapi
kwarta
5. bagyo
ulan
ambon
ARALIN 12 Alin ang Higit na Mahalaga: Ang Araw o Ulan?

1. Ang kalikasang bigay ng Maykapal ay may hatid na biyaya sa bawat nilalang. Ito ay
dapat na pinahahalagahan.
2. Ang pag-unawa sa mga sitwasyon o tekstong napakinggan ay makatutulong upang
matyukoy ang suliranin at makapagbigay ng angkop na solusyon sa isyu.
3. Ang balagtasan ay isang patulang pagtatalo tungkol sa isang isyu.
4. Ang kahulugan ng inuulit na salita at tambalang slaita ay maaaring makuha sa
taglay na kahulugan ng bawat salita. May tambalang salita na nagbabago ang ka-
hulugan dahil nawawala ang sariling kahulugan ng salita kapag ikinakabit sa ibang
salita.
5. Ang masusuing pag-unawa sa binasang teksto ay makatutulong upang makabuo
ng opinion o sariling palagay.
6. Sa pagsulat ng opinion, kinakilangan taglay nito ang pangunahing diwa at mga
kaugnay na detalye.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig
• Naakapagbibigay ng solusyoin sa mga Isyu ng napakingganga tekjsto
2. Pagsasalita
• Nakapagtatanghal ng isang balagtasan.
3. Pagbasa
• Naibibigay/. Natutukoy ang kahulugan ng mga salitang inuulit at tambalan.
• Nakabubuo ng sariling palagay o opinion.
50
4. Pasulat
• Nakasusulat ng palagay o opinion mula sa binasang teksto.
• Napahahalagahan ang kaliaksang bigay ng Maykapal.
1. Paano makapagbibigay ng solusyon sa Isyu sa tekstong napakinggan?
2. Paano itinatanghjal ang isang balagtasan?
3. Paano sinusuri ang salitang inuulit at tambalan upang maiabigay ang kahulugan
nitio?
4. Paano makabubuo ng reaksyon io palagay mula sa binasang teksto?
5. Paano sinusulat ang isang palagay o opinion?
1. Isyu sa Tekstong Napakinggan
2. Balagtasan
3. Salitang Inuulit at Tambalang Salita
4. Reaksyon / Palagay sa Binasang TReksto
E. Kakayahan
1. Pabibigay ng Solusyon sa Isyung Napoakinggan
2. Pagtatanghal ng Balagtasan
3. Pagsulat ng Palagay o Opinyon
Paggamit ng Kard Katalog at Forms
1. Pagganap
Makinig at manood ng balita sa telebisyon.
Magtala ng mga isyung tinalakay sa balita na nakapukaw ng iyong pansin.
Ibigay ang suliranin at solusyon ayon sa iyong pananaw. Pangatwiranan ang sagot.
OO Hindi Hindi Ako Sigurado
1. Nauunawaan ko ba ang mga isyung pinakinggan at pinanood ko?
2. Napukaw ba ang aking interes/ pansin sa isyung napili ko?
3. Naibigay ko ba ang suliranin at ang angkop na solusyon?
4. Napangatwiranan ko ba nang husto ang aking ibinigay na solusyon?
1. Magpanood ng video na nagpapakita ng epekto ng tang-init at tag-ulan.
Tanungin ang mga mag-aaral kung ano ang pakiramdam nila sa mga panahong ito?
2. Ipakita ang iba larawan sa aklat at ipasagot ang mga tanong kaugnay ng larawan.
3. Iparinig ang mga sitwasyon. Hingan ng posibvleng suliranin at solusyon ang napa-
kinggan. Ipasagot ang Isipin Mo,p.__
4. Lpaliwanag ang kaisipang nilalaman ng Tandaan, p.___
1. Magkaroon ng brainstoirming tungkol sa mga kaalaman sa Balagtasan. Pahapyaw na
alakayin ang mahahalagang impormasyon/ kasaysayan tungkol sa balagtasan.
2. Sabihin: Kanina ay tinanong ko kayo kung ano ang higit na gusto ninyo, maaraw o
51
maulan.
Ipabasa ang balagtasan .Maaring ito ay nakatakdang basahin ng mga mga piling nmag-
aaral na kakatawan bilang mga makata at lakandiwa.
3. Ipasagot ang mga katanungan sa Isipin Mo, ____
4. Ipagawa ang Gawin, p.___
A. Pag-aralan at Sagutin
1. Balikan ang talakayang ginawa sa Basahin at Isipin tungkol sa kasaysayan ng bal-
agtasan. Dagdagan ang mga impormasyon tinalakay.
2. Itanong ang mga katanungan na nasa aklat hinggil sa balagtasan.
3. POalawakin ang nilalaman na kaisipan ng Tandaan.
4. Ipagawa ang gawain sa Magsanay, p.____
D. Unawain at Gawin
1. Ipabasa ang sumsusunod na salita.
Hapong hapo
liko-liko
punit nap unit
kisapmata
bahay-kubo
takawmata
Itanong: Ano ang masasabo ninyo sa pangkat ng mga salita? Paano ito nabuo?
Ano ang tawag sa mga salita sa unang hanay? Ano ang tawag sa mga salita sa ikala-
wang hanay?
5. Ipabasa at talakayin ang paliwanag na nasa p. ____
6. Ipasagot ang bahaging Magsanay, ____
7. Maglahad ng mga sitwasyon na nanghihingi ng opinion ng mga mag-aaral.
Halimbawa: Bakit kaya mainit/ malamig ang panahon ngayon?
Umiiyak ang bata sa ilalim ng puno.
Itanong: Ano ang tawag sa mga sinabi ninyo sa akin?
Paano kayo nakapagbigay ng inyong opinion o palagay?
8. Ipabasa at talakayin ang teksto hinggil sa pagbibigay ng opinion.
Itanong: kailan tayo nakapagabibigay ng opinion?
Ano-anong slaita ang maaring magamit sa pagbibigay ng iopinyon?
Ano ang dfapat na iwasan sa pagbibigay ng opinion?
9. Ipasagot ang bahaging Magsanay, ___
1. Sabihin: Ang pagsasabi ng sariling opinion o palagay ay maaaring ihayag sa por-
mang pasulat.
Ipabasa ang paliwanag at paraan kung paanoi isasagawa ang pagsulat ng opinion na
nasa p.___ ng aklat.
2. Itanong: Ano –ano ang dapat na isaisp o tandaan sa pagsulat ng o[pinbyon?
3. Ipasagot ang bahaging Magsanay, ____
1. Magkaroon ng bahaginan tungkol sa mga biyayang mula sa kalikasan.
Itanong: Ano ang naitutulong ng mga biyayang ito sa tao at sa iba pang bagay sa mundo?
2. Ipabasa ang paliwanag sa p. ___
52
3. Ipagsagot ang gawain A-B, p.____
1. Ipataas ang kamay ng mga mag-aaral na pumupunta at gumagamit ng mga sang-
gunian sa aklat. Magpakuwneto sa kanila kung paano sila nang hihiram ng aklat o
anumang saggunian.
2. Ipakita ang salitang Kard Katalog at pormularyong pang-aklatan. Itanong ang gamit
ng mga ito.
Itanong: Paano ginagamit ang kard katalog?
Ano-anong impormasyon ang isinusulat sa pormularyo?
Paano isinusulat ang mga impormasyon sa pornmularyo?
3. Ipabasa at ipaliwanag ang talakay sa p. ___
4. Palawakin ang kaisipang nilalaman ng Tandaan, p___
5. Ipagawa ang mga gawain sa p. ____
1. Ipagawa ang pagsasanay A-B, pp. ___
1. Ipangkat ang klase nang tatluhan. Ipagawa ang sumusunod na gawain.
A. Pumunta sa aklatan. Hahanap ka ng aklat na naglalaman ng mga balagtasan. Sun-
din ang mga hakbang na tinalakay sa panghihiram ng aklat.
B. Pumili ng maikling balagtasan na naaayon sa kagustuhan ng inyong pangkat.
Basahin ito at unawain. Sipiin ang balagtasan.
C. Isauli ang aklat na hiniram.
D. Pagpaluhan kung paano ninyo ipalalabas ang balagtasan sa klase.
E. Itanghal ang balagtasan.
2. Markahan ang balagtasang ginawa ayon sa rubric na tinalakay.
3. Sumulat ng palagay o opinion hinggil sa isyu na tinalakay sa balagtasang ipinakita.
Sundin ang pamantayan sa pagsulat nito.
YUNIT III TAAS-NOO PILIPINO
Aralin 13 Biag ni Lam-ang

1. Karapat-dapat na pahalagahan natin ang sariling panitikan sapagkat nasasalamin
dito ang kultura ng ating bansa.
2. Ang pagpupuno sa balangkas ayon sa narinig sa teksto ay nakatutulong upang higit
53
na maunawaan ang teksto.
3. Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw at ito ay mayroong iba’t ibang aspekto
gaya ng: naganap, nagaganap, magaganap, at kagaganap.
4. Isang paraan ng pagpapalawak ng talasalitaan ay pagpapangkat ng mga salitang
magkakaugnay ayon sa gamit, pinagmulan o katangian.
Nauunawaan ang sinabing teksto kapag nasabi ang kaisipan o ideya na nilalamian nito.
5. Nahahasa ang kakayahan sa pagbibigay ng sariling pananaw o reaksiyon sa mga
nabasa, narinig, o nasaksihan sa pamamagitan ng pagsulat.
6. Sa paggamit ng encyclopedia, kailangan alam mo ang paksa na nakaayos nang
paalpabeto sa pagkakasunod-sunod ng bilang ng bolyum.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig - Nakapagpupuno sa balangkas ng mga detalye ayon sa tekstong nar-
inig
2. Pagsasalita - Nagagamit ang iba’t ibang aspekto ng pandiwa sa pangungusap
nang wasto
3. Pagbasa - Nakapagpapangkat ng mga salitang magkakaugnay
Nakapaglalagom ng kaisipan o
4. Pagsulat - Nakapagbibigay ng reaksiyon sa binasang teksto ng pasulat
5. Panood/Pag-uugnay - Nabibigyang-halaga ang panitikan bilang bahagi ng
kultura ng bansa
6. Pokus sa Pagkatuto - Nakagagamit ng encyclopedia nang tama
C. Mahahalagang Tanong
1. Bakit nararapat na pahalagahan ang sariling panitikan?
2. Ano ang balangkas?
3. Ano-ano ang mga aspekto ng pandiwa?
4. Papaano pinapangkat ang mga magkakaugnay na salita?
5. Ano ang kabutihan ng paglalagom ng kaisipan sa binasang teksto?
6. Ano-ano ang mga paraan ng pagbibigay ng reaksiyon sa binasa, narinig o nakita?
7. Papaano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa panitikan?
8. Ano ang encyclopedia at papaano ito gamitin?
D. Kaalaman
1. Pagpupuno sa Balangkas Ayon sa Narinig na Teksto
2. Mga Aspekto ng Pandiwa
3. Pagpapangkat ng mga Salitang Magkakaugnay
Paglalagom ng Kaisipan
4. Pagsulat ng Reaksiyon
5. Pagpapahalaga sa Sariling Panitikan
6. Paggamit sa Encyclopedia
E. Kakayahan
1. Pagpupuno sa Balangkas Ayon sa Tekstong Narinig
2. Paggamit nang wasto sa mga Aspekto ng Pandiwa
3. Pagpapangkat ng mga Salitang Magkakaugnay
Nalalagom ang Kaisipan ng Binasang Teksto
4. Pagbibigay ng Reaksiyon ng Pasulat
5. Pagbibgay-Halaga sa Sariling Panitikan
54
6. Wastong Paggamit ng Encyclopedia
II. Mga Katibayan sa Pagtataya
A. Pagganap
Salungguhitan ang pandiwa sa pangungusap at isulat sa patlang kung anong aspekto
ito.
__________1. Bumili gn bagong kotse si Kuya Mark.
__________2. Kararating lamang niya buhat sa Singapore.
__________3. Sa darating na Linggo ay ipakikita niya ito sa kaniyang ama at ina.
__________4. Nagbabayad siya sa bangko ng makita siya ni Bong.
__________5. Tiyak na matutuwa ang Tatay at Inay niya sa kaniya.
B. Rubrik sa Aspektong Pandiwa
Napakahusay - Nakakuha ng limang tamang sagot
Mahusay - Nakakuha ng apat na tamang sagot
Mahusay-husay - Nakakuah ng tatlong tamang sagot
Di-gaanong Mahusay - Nakakuha ng 2 tamang sagot
Magsanay Pa - Nakakuha ng 1 o walang tamang sagot
Susi sa Pagwawasto
1. Bumili - naganap na
2. Kararating - kagaganap
3. ipakikita - magaganap
4. nagbabayad - nagaganap
5. matutuwa - magaganap
C. Iba Pang Katibayan sa Pagtataya
Tukuyin at isulat sa patlang ang uri ng panitikan ng mga sumusunod.
__________1. Huwag magwalis sa gabi dahil lalayo ang grasya
__________2. Paggamit ng po at opo sa pakikipag-usap.
__________3. Daig ng maagap ang pasipag
__________4. Biag ni Lam-ang
__________5. Si Tikbalang
Susi sa Pagwawasto
1. Paniniwala
2. kultura
3. salawikain
4. epiko
5. kuwentong-bayan
Rubrik sa Pagpapahalga sa Panitikan
5 tamang sagot - Napakahusay
4 tamang sagot - Mahusay
3 tamang sagot - Mahusay-husay
2 tamang sagot - Di-gaanong Mahusay
1-0 isa o walng tamang sagot - Magsanay Pa
1. Ipabasa ang lunsaran sa pakikinig at subukang ipasagot ang Hanay A at b.
2. Itanong: Ano ab ang pagpupuno ng balangkas sa kuwentong narinig?”
55
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagpupuno ng balangkas.
4. Ibigay ang panuntunan sa gagawin habang nakikinig sa teksto
5. Iparinig ang tekstong “Ang mga Tinguian”.
6. Ipasagot ang Isipin Mo.
1. Tungkol saana ng paksa ng teksto?
2. Paano nila ipinakikita ng pagsamba sa kanilang mga Diyos?
3. Ano ang dapat mong tandaan sa balangkas?
1. Sino kaya si Lam-ang.?
2. Ipabasa ang kuwento ng tahimik.
3. Ipabigkas ang mga salita sa talasalitaan at ipabigay ng kahuluga ng bawat isa.
4. Ipasagot ang mahalagang tanong
bakit masasbing ang akda ay isang epiko o kuwento ng kabayanihan ng pangunahing
tauhan?
Talakayin ang iba pang mga tanong sa Isipin Mo?
1. Bakit kataka-taka ang pagkatao ni Lam-ang?
2. Paano niya napaibig si Ines Kannoyan?
3. Bakit niya sinalakay nag kuta ng mga Igorot?
4. Paano siya namatay at muling nabuhay?
5. Ipaga ang gawain sa Gawin.
1. Ano-ano ang mga aspekto ng pandiwa?
2. Ipabasa ang lunsarang ng aralin tungkol sa aspekto ng pandiwa.
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga halimbawa.
4. Ano-ano ang dapat tandaan sa pagbabago ng pandiwa upang ipakita nag aspekto
nito? (nasa Tandaan)
5. ipagawa ng mga gawain A, B at C sa Magsanay.
D. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa ang paunang salita sa Unawain at Gawin.
2. Pagatlakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagpapangkaty ng mga salitang
magkakaugnay sa tulong ng halimbawa
Magbigay ng iba pang halimbawa
1. kamatis, bawang, sibuyas, paminta, suha
2. mata, ilong, tainga, bibig, bata
3. polo, lotion, pabango, cologne, shampoo
4. rosal, dahlia, langka, kampupot, kamia
5. bangus, litson, tilapia, galunggong, tanige
3. ipagawa nag mga gawain A at B sa Magsanay.
b. 1. Ipabasa ang paunang salita sa paglalagom ng kaisipan.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng halimbawa.
3. Ipagawa ang mag gawain A at B sa Magsanay.
E. Magsanay Sumulat
1. Ano ang reaksiyon mo sa mabagal na tulong ng pamahalaan sa mga biktima ng lin-
dol?
2. Ipabasa ang lunsaran ng aralinsa pagsulat.
56
3. Pagtalakayan ang konsepto ng pagsulat ng reaksiyon sa tulong ng halimbawa.
4. Ipagawa sa notbuk ang gawain sa Magsanay.
F. Panooorin at Iugnay
1. Ipabasa nag paunang salita tungkol sa pagpapahalaga sa panitikan.
Halimbawa: Tukuyin kung anong uri ng panitikan
1. Si Matsing at si Pagong
2. Ang hipong tulog natatangay ng agos
3. Leron-leron Sinta
3. Ipagawa ang mga gawain A at B.
1. Meron ba kayong ensyclopedia sa inyo?
2. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa paggamit ng encyclopedia.
4. Ipagawa ang gawain bilang 1-10 tungkol sa paggamit ng encyclopedia.
1. Ipagawa ng mga Gawain A at B sa Subukin ang akkayahan.
I. Karagdagang Pagsasanay
1. gumupit ng isang mahalagang balita sa pahayagan at idikit sa papel. Sumulat ng
maikling reaksiyon sa balita.
Rubrik sa Pagbibigay ng Pasulat na Reaksiyon
Oo
Di-Masyado
Hindi
1. Nakawiwili abng basahina ng sinulat?
2. Magkakaugnay ba ang mga ideya?
3. Iisa ba ang paksa?
4. Malinis ba ang pagkasulat?
5. Gumamit ba ng wastong baybay ng mga salita at malaking titik?
2. Isulat sa tamang kolum ng pandiwa
pawatas
Naganap
nagaganap
Magaganap
Kagaganap
1. magwalis
2. mamitas
3. magluto
4. pag-awit
5. pagtula
Rubrik sa Aspekto ng Pandiwa
17-20 - Napakahusay
13-16 - Mahusay
9-12 - Mahusay-husay
5-8 - Di-gaanong Mahusay
0-4 - Magsanay Pa
57
Aralin 14 Si Tita King at ang Musikang Pilipino
I. Mga Inaaasahang Bunga
1. Ang mga awiting Pilipino ay nararapat nating pagyamanin pa at ipagmalaki sa buong
mundo.
2. Matagmpay na maisasagawa ng mga gawain kung masusing pakikinggan at susun-
din ang mga panutong narinig.
3. Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw at mayroong dalawang uri nito; ang pali-
pat na katawanin.
4. Lubos na naunawaan ang binasa kapag nabibigyan ng kahulugan ang ikinikilos, ig-
inawi at paraan ng pagsasalita o sinabi ng tauhan sa teksto.
Karamihan sa ating mga salita ay binubuo ng salitang-ugat.
5. May iba’t ibang uri ng liham at ang isa rito ay ang liham ng panghingi ng pahintulot na
ginagamitan ng magagalang n salita.
6. Ang pagsasagot sa palaisipan ay isang uri ng libangan na humahasa sa isipan upang
mapaunlad ang talasalitaan at mabatid kung saan ito isusulat.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig - Nakasusunod sa napakinggang panutong may tatlong hakbang
2. Pagsasalita - Nakagagamit ng mga pandiwang palipat at katawanin sa pan-
gungusap nang wasto
3. Pagbasa - Nabibigyang-kahuluagn ang kilos, gawi, at pananalita ng tauhan sa
binasang teksto
4. Pagsulat - nakasusulat ng liham ng paghingi ng pahintulot nang wasto
5. Panonood - Nabibigyang halaga ang misukang-Pilipino
6. Pokus sa Pagkatuto - nakapagsasagot sa kaisipan ng maayos
1. Ano-ano ang kailangan gawin upang matagumpay na maisagawa ng sinasabi sa
napakinggang panuto?
2. Ano ang mgandang pamana ni Tita King sa kabataan?
3. Ano-ano ang dalawang uri ng pandiwa?
4. Paano makikilala ang isang tauhan sa isang kuwentong binasa?
5. Ano ang tawag sa pinaka-ugat ng isang salita?
6. Ano ang tawag sa isang uri ng liham pangangalakal na ginagamitan ng magagalang na salita?
7. Papaano mo maipapakita sa buong mundo na marunog kang magpahalaga at mag-
mahal sa sarilign musika?
8. Ano ang isang uri ng libangan na magpapatalas ng isaipan sa larangan ng pagpa-
palawak ng talasalitaan?
D. Kaalaman
1. Pagsunod sa Napakinggan Panutong May Tatlong Hakbang
2. Mga Pandiwang Palipat at Katawanin
58
3. Pabibigay-kahulugan sa Kilos, Gawi, at Pananalita ng Tauhan
Pagsusuri ng Salitang-ugat
4. Pagsulat ng Liham ng Panghingi ng Pahintulot
5. Pagpapahalaga Musikang Pilipino
6. Pagsagot sa Palaisipan
E. Kakayahan
1. Masusing Pagsunod sa narinig na Panutong May Tatlong Hakbang
2. Paggamit ng mga Pandiwang Palipat at Katawanin
3. Pagkuha ng Kahulugan sa Kilos, Gawi at Pananalita ng Tauhan sa Binasang Teksto
Pagkilala sa Salitang-ugat
4. Paggawa ng Liham na Panghingi ng Pahintulot
5. Pagbibigay-halaga sa Musikang Pilipino
6. Matalinong Pagsagot sa Palaisipan
A. Pagganap
Pakingagn ang panuto at gawin ang sinasabi
1. Pagkabitin ang mga tuldok ayon sabilang mula 5 hanggang 1.
2. Pagkabitin ang bilang 5 at 1
3. isulat sa patlang ang nabuong bagay at kulayan ito
(pls see MSS for graphics)
B. Rubrik sa Pagsunod sa Panutong Narinig
Oo
Hindi
1. Nakasunod ba anko sa panuto ng maayos?
2. Napagkabit-kabit ko ba ang mga bilng nang sunod-sunod?
3. Malinis ba nag ginawa ko at walang bura?
4. Tama ba ang sinulat ko sa patlang?
Isulat sa patlang ang salitang-ugat at buligan ang mga panlaping ginamit
__________1. kabutihan
__________2. nagpapalipad
__________3. kapistahan
__________4. napakalakas
__________5. paaralan
nakakuha ng 5 tamang sagot - Napakahusay
4 - Mahusay
3 - Mahusay-husay
2 - Di-gaanong Mahusay
1-0 - Magsanay Pa
Susi sa Pagwawasto
buti 1. kabutihan
lipad 2. nagpapalipad
pista 3. kapistahan
lakas 4. napakalakas
aral 5. paaralan
59
1. Upang matagumpay na maisagawa ang panutong narinig anoa ng dpat mong gawin.
2. Ipabasa ang paunag salita sa pakikinig
3. pagtalakyan ang konsepto ng pagsunod sa napakinggang panuto
4. ipagwa ang gawin sa Pakikinig na may bilang 1, 2, at 3
1. Anong awiting Pilipino ang paborito mo? Bakit mo ito guato?
2. Ipabasa ang teksto ng tahimik.
3. Ipabigkas nag mga salitang etniko, tanyag, at mangangatha at ipabigay ang ang ka-
hulugan ng bawat isa.
4. Ipasagot ang mahahalagang tanong
Ano ang magndang pamana ni tita King sa kabataan?
Talakayin ang iba pang tanong sa Isipin Mo
1. paano pinauunlad ni Dr. Lucrecia Kasialg ang musikang Pilipino?
2. Paano niya ipinakita nag kahusayan niya sa pag-aaral?
1. Ano ang pandiwa? Ano ang dalawang uri ng pandiwa?
2. Ipabasa ng lunsaran ng aralin tungkol sa dalawang uri ng pandiwa
3. Pagtalakayan ang konsepto ng pandiwang palipat at katawanin sa tulong ng halimbawa.
4. Ano ang dapat tandaan sa pagkilala ng pandiwang palipat at katawanin?
5. Ipagawa ng mga gawain A at B sa Magsanay
a. 1. Paano makikilala ang tauhan sa binasang teksto?
2. Ipabasa ang pauang salita sa unawain at Gawin
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagbibigay-kahulugan sa kilos, gawi,
at pananalita ng tauhan sa tulong ng halibawa.
4. Ipagawa ang mga gawain A at B sa Magsanay
b. 1. Ipabasa ang lunsarang sa pagsusuri ng salitang-ugat.
3. Magbigay pa ng halimbawa
Salita
sumakay
hinuli
maglalaba
Salitang-ugat
sakay
huli
laba
Panlapi
-um
-in
magla-
4. Ipagawa ang mga gawain A, B, at C sa Magsanay
E. Magsanay Sumulat
60
1. Ano-ano ang mga uri ng liham na napag-aralan mo na?
2. Ipabaa ang lunsaran ng aralin sa pagsulat.
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa pagsulat ng liham ng paghingi ng pahintulot
sa tulong ng halimbawa.
4. Ipagawa ng mga gawain A at B sa Magsanay.
1. Sino-sino ang mga kilalang tao sa larangan ng musika na kilala ninyo? Papaano nila
pinahahalagahan ang musikang Pilipino?
2. Ikaw papaano mo ipinagmamalaki ang musikang Pilipino?
3. Ipagawa ang mga gawain A at B sa Aralin
1. Ano-ano ang mga paboriton mong libangan maliban sa isports?
2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin sa pagsagot sa palaisipan.
4. Ipagawa ang mga gawain A, B, at C sa Magsanay.
1. Ipagaw ang Subukin ang Kakayahan.
1. Bumuo ng salita sa mga salitang-ugat at gamitin ito sa pangungusap.
1. ani-
2. ligo-
3. ayaw-
4. sulat-
5. dapa-
Rubrik sa Salitang-ugat
4 - Mahusay
3 - Mahusay-husay
1-0 - Magsanay Pa
2. Sumulat ng limang pangungusap na may pandiwang palipat at 5 pangungusap na
may pandiwang katawanin sa notbuk.
5 tamang sagot - 100
4 - 90
3 - 80
2 - 70
1-0 - 60
Aralin 15 Ang Kuwento ni Aleli Alitaptap
A. Pangmatagalang Pag-unawa
1. Ipinagmamalaki at isinasabuhay ng isang tunay na Pilipino ang kulturang kaniyang kinagisnan.
2. Ang pagsasalaysay na muli ng kuwentong narinig nang may wastong pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari ay isang mataas na antas ng pang-unawa.
3. Ang pandiwa ay may iba’t ibang pokus batay sa ugnayan ng paksa ng pangungusap sa pandiwa.
4. • May mga pangyayari sa akda na hindi kapani-paniwala o pantasya at mayroon na-
61
mang katotohanan at maaring mangyari sa tunay na buhay.
• Mahalaga ang pagbibigay-kahulugan sa salita ayon sa denotasyon at konotasyon
upang higit na maunawaan at mapahalagahan ang binasang teksto.
5. Ang isdang akda ay maaaring paikliin sa pamamagitan ng pagsulat ng buod.
6. Mahalaga ang kard pang-aklatan upang makahiram ng mga sangguniang aklat na
kailangan.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig – Naisasalaysay na muli nang may wastong pagkakasunod-sunod ang tek-
stong narinig
2. Pagsasalita – Nakikilala ang iba’t ibang pokus ng pandiwa
3. Pabasa
• Nasusuri kung ang akda ay pantasya o katotohanan
• Nabibigyan ng kahulugan ang salita ayon sa denotasyon o konotasyon upang higit
na maunawaan ang binasa
4. Pagsulat – Nakasusulat ng buod ng binasang akda o teksto
5. Panonood/Pag-uugnay – Nakapagbibigay ng pagpapahalaga sa sariling kalinangan
6. Pokus sa Pagkatuto – Nakagagamit ng kard pang-aklatan nang tama
1. Ano ang tawag sa maliliit na hayop na lumilipad?
2. Ano-ano ang mga pokus ng pandiwa?
3. Ano ang pagkakaiba ng akdang pantasya sa katotohanan?
4. Ano ang kahulugan ng denotasyon? ng konotasyon?
5. Ano ang gagawin mo upang ang isang akda ay maisulat mo ng maikli nang hindi
nawawala ang diwa ng akda?
6. Paano mo pahahalagahan ang sariling kalinangan?
7. Ano ang gagamitin mo sa paghiram ng aklat sa silid-aklatan?
D. Kaalaman
1. Pag-uulat/Pagsasalaysay ng Tekstong Narinig
2. Pokus ng Pandiwa
3. • Pagsusuri Kung Pantasya o Katotohanan
• Mga Kahulugang Denotasyon at Konotasyon
4. Pagsulat sa Buod ng Binasa
5. Pagpapahalaga sa Sariling Kalinangan
6. Paggamit ng Kard Pang-aklatan (Library Card)
E. Kakayahan
1. Muling Pagsasalaysay ng Narinig na Teksto
2. Pagkilala at Pagtukoy sa Pokus ng Pandiwa
3. • Patukoy sa Uri ng Akda Kung Ito ay Pantasya o Katotohanan
• Pagbibigay-kahulugan sa Salita Ayon sa Denotasyon o Konotasyon
4. Pagbubuod ng Binasang Akda ng Pagsulat
5. Pagbibigay-halaga sa Sariling Kalinangan
6. Wastong Gamit ng Kard Pang-aklatan
A. Pagganap
Tukuyin ang pokus ng pandiwa kung tagaganap, layon, ganapan, o pinaglalaanan at
62
isulat sa patlang.
_____ 1. Si Josefine ay makapag-aaral na sa susunod na pasukan.
_____ 2. Pinadalhan ni tatay si Lola ng regalo.
_____ 3. Pininturahan ng pintor ang harapan ng gusali.
_____ 4. Ipinagdiriwang ng bansa ang pagkapanalo ni Megan Young.
Susi sa Pagwawasto
1. tagaganap
2. pinaglalaban
3. ganapan
4. layon
B. Rubrik sa Pokus ng Pandiwa
1. Tamang lahat ang sagot – Napakahusay
2. May isang mali sa sagot – Mahusay
3. May tatlong mali sa sagot – Di-gaanong Mahusay
4. Maling lahat – Kailangan pang Magsanay
Kung ang pangungusap ay pantasya, isulat ang P sa patlang at K kung katotohanan.
_____ 1. May white lady raw sa puno ng mangga na nakita si Danny.
_____ 2. Maliksing tinalo ni Spiderman ang mga Moro National Liberation Front.
_____ 3. Nagkaroon ng kaguluhan sa Zamboanga City.
_____ 4. Lumindol sa Cebu at Bohol kaya maraming bahay ang nawasak.
_____ 5. Mananali raw ako sa lotto sabi ng manghuhula.
Susi sa Pagwawasto
1. P
2. P
3. K
4. K
5. P
Rubrik sa Pantasya o Katotohanan
5 tamang sagot – Napakahusay
4 na tamang sagot – Mahusay
3 tamang sagot – Mahusay-husay
2 tamang sagot – Di-gaanong Mahusay
1 o walang tamang sagot – Kailangan pang Magsanay
1. Ipagawa ang lunsaran sa pakikinig.
2. Ano ang dapat mong gawin upang ang narinig mong kuwento ay maisalaysay mong
muli?
3. Iparinig ang kuwentong “Ang Matalinong Uwak.”
1. Paano nagsimula ang kuwento?
2. Ano ang suliranin ni Uwak?
3. Paano nalutas ang kaniyang suliranin?
5. Ipasalaysay na muli ang kuwento.
63
6. Ipagawa ang gawain sa Gawin.
1. Ilarawan mo ang alitaptap sa pangungusap.
2. Ipabasa mong tahimik ang maikling kuwento tungkol sa alitaptap.
3. Ipabigkas ang mga salita sa talasalitaan at ipaalam ang kahulugan ng bawat isa.
4. Ipasagot ang mga tanong sa Isipin Mo.
1. Bakit palaging may dalang ilaw si Aleli Alitaptap?
2. Ano ang paliwanag ni Aleli Alitaptap kay Monico Matsing?
3. Ano ang ipinamalita ni Monico Matsing tungkol kay Aleli Alitaptap?
4. Paano hinamon ni Aleli Alitaptap si Monico Matsing?
5. Saan at kailan sila naglaban?
6. Ilan ang mga kasama ni Monico Matsing?
7. Paano nanalo si Aleli Alitaptap?
8. Ano kaya ang ibig sabihin ni Aleli Alitaptap sa dakong huli?
1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa pokus ng pandiwa.
2. Pgatalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga halimbawa.
3. Ano-ano ang mga pokus ng pandiwa? Papaano sila nagkakaiba-iba?
4. Ipagawa ang mga gawain A at B sa Magsanay.
D. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa ang lunsaran sa pagsusuri kung pantasya o katotohanan ang akda.
Tukuyin kung pantansya o katotohanan
1. Tumataas at bumababa ang presyo ng gasolina.
2. Kamangha-mangha ang mga nakikita sa Ocean Park.
3. Gustong-gusto ng mga batang maglaro.
3. Ano ang pagkakaiba ng pantasya sa katotohanan?
4. Ipagawa ang gawain A sa Magsanay.
b. 1. Nakarinig na ba kayo ng salitang denotasyon at konotasyon?
2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa denotasyon at konotasyon.
3. Pagtalakayan ang konsepto nito sa tulong ng mga halimbawa.
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang lunsaran sa pagsulat.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng pagsulat ng buod ng binasa.
3. Ipabasang muli ang kuwento ni Aleli Alitaptap.
4. Ipagawa ang gawain sa Magsanay.
1. Papaano mo pahahalagahan ang sariling kalinangan?
2. Ipabasa ang paunang salita sa Panoorin at Iugnay.
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin.
4. Ipagawa ang gawain A at B sa Magsanay.
64
1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin sa Pokus sa Pagkatuto.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa paggamit ng kard pang-aklatan sa
tulong ng halimbawa.
1. Ipagawa ang Subikin ang Kakayahan.
1. Maglista ng limang salita sa bawat kolum at isulat ang kahulugan sa tapat.
Salita
1.
2.
3.
4.
5.
Denotasyon
Salita
1.
2.
3.
4.
5.
Konotasyon
2. Maglista ng sampung (10) bagay na ginagawa mo at ng inyong pamilya bilang pag-
papahalaga sa sariling kalinangan. Isulat sa patlang.
1. _____
2. _____
3. _____
4. _____
5. _____
6. _____
7. _____
8. _____
9. _____
10. _____
Kung tamang lahat ang isinulat mo, palakpakan ang sarili ng sampung bagsak at sabih-
ing “Pilipino ako!”
Kung may 3 pababang mali, sabihing “Pilipino ako! Ngunit mag-aaral pa akong mabuti.”
Aralin 16 Awit ni Maria Clara
1. Ang pagpapahalaga sa lahing Pilipino at nararapat pang pagyamanin at payabungin
sapagkat tayo ay Pilipino saanmang dako kayo makarating.
2. Kapag naiugnay sa sariling karanasan ang paksang narinig, higit itong mauunawaan
ng nakikinig.
3. Ang pang-uri ay may apat na kayarian, payak, maylapi, inuulit, at tambalan.
65
4. • Nalilinang ang mapanuring pag-iisip ng mambabasa kapag nakapagbibigay ng
sariling palagay sa binasa.
• Nakapagpapalawak ng talasalitaan at pagkilala ng analohiya ng mga salita.
5. Sa pagsulat ng talata, mahalagang ang bawat pangungusap ay magkakaugnay tung-
kol sa isang paksa.
6. Ang mga pang-uri at pang-abay ay mga panuring sa loob ng pangungusap na mag-
kaiba ang gamit.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig – Nakapag-uugnay ng sariling karanasan sa paksang narinig
2. Pagsasalita – Nakikilala ang mga kayarian ng pang-uri
3. Pagbasa –
• Nakapagbibigay-kahulugan at katuwiran sa binasa
• Nakapagbibigay-kahulugan sa mga salita sa tulong ng analohiya
4. Pagsulat – Nakasusulat ng talatang naglalarawan na may magkakaugnay na pan-
gungusap
5. Panonood/Pag-uugnay – Nabibigyang-halaga ang lahing Pilipino
6. Pokus sa Pagkatuto – Nakikilala ang pagkakaiba ng pang-uri sa pang-abay
1. Ano ang isang mabisang paraan upang madaling maunawaan ang paksang nabasa o
narinig?
2. Ano ang damdaming ginigising ng awit sa bumabasa?
3. Ano-ano ang mga kayarian ng pang-uri?
4. Bakit mahalaga na nabibigyan mo ng sariling palagay ang binasa mong teksto?
5. Ano ang isang paraan ng pagpapaunlad ng talasalitaan?
6. Ano-ano ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng talata?
7. Papaano mo ipagmamalaki ang lahing Pilipino?
8. Papaano nagkaiba ang pang-uri sa pang-abay?
D. Kaalaman
1. Pag-uugnay sa Sariling Karanasan ng Paksang Narinig
2. Mga Kayarian ng Pang-uri
3. • Pagbibigay-palagay at Katuwiran sa Binasa
• Pagbibigay-kahulugan sa mga Salita sa Tulong ng Analohiya
4. Pagsulat ng Talatang Naglalarawan
5. Pagpapahalaga sa Lahing Pilipino
6. Pagkakaiba ng Pang-uri sa Pang-abay
E. Kakayahan
1. Pag-uugnay ng Narinig na Paksa sa Karanasan
2. Pagkilala sa Kayarian ng Pang-uri
3. • Nabibigyan ng Palagay at Katuwiran ang Binasa
• Pagkilala sa mga Salita sa Tulong ng Analohiya
4. Pagsulat ng Talatang Naglalarawan
5. Pagbibigay-halaga sa Lahing Pilipino
6. Pagkilala sa Pang-uri at Pang-abay
A. Pagganap
66
Lagyan ng tsek (4) kung anong kayarian ng pang-uri ang mga salita.
Salita
1. payat na payat
2. bingi
3. umawit
4. kapit-tuko
5. litong-makaw
Payak
Maylapi
Inuulit
Tambalan
Susi sa Pagwawasto
1. Inuulit
2. Payak
3. Maylapi
4. Tambalan
5. Tambalan
B. Rubrik sa Kayarian ng Salita
1. Nakakuha ng 5 tamang sagot – Napakagaling
2. Nakakuha ng 4 na tamang sagot – Magaling
3. Nakakuha ng 3 tamang sagot – Magaling-galing
4. Nakakuha ng 2 tamang sagot – Di-gaanong Magaling
5. Nakakuha ng 1 o walang tamang sagot – Kailangan pang Magsanay
Bumuo ng 5 tambalang salita na magkakaugnay. Gamitan ng tutuldok.
Halimbawa: matalas : mapurol : : makinis : magaspang
1. _____
2. _____
3. _____
4. _____
5. _____
5 = 100
4 = 90
3 = 80
2 = 70
1 = 60
0 = 50
1. Ipabasa at pag-uspan ang lunsaran sa pakikinig.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pag-uugnay sa sariling karanasan
ng paksang narinig.
3. Iparinig ang awit at ipaugnay ito sa anumang bagay na masasabi niya.
67
1. Narinig na ba ninyo ang awiting Awit ni Maria Clara?
2. Ipabasa ang awiting Awit ni Maria Clara nang tahimik.
3. Ipabigkas ang mga salita sa talasalitaan at alamin ang kahulugan.
4. Ipasagot ang mahalagang tanong.
• Ano ang damdaming ginigising ng awit sa bumabasa?
Talakayin ang iba pang mga tanong sa Isipin Mo.
1. Bakit sinasabi ng may-akda na matamis ang buhay sa sariling bayan?
2. Sa palagay mo ba’y nararanasan ni Dr. Jose Rizal ang lungkot nang malayo sa
sariling bayan?
3. Bakit sinabi rin ni Dr. Jose Rizal na lugod ang mamatay nang dahil sa bayan?
4. Sino ang tinutukoy niya sa huling taludtod?
1. Ipabasa ang lunsarang aralin tungkol sa kayarian ng pang-uri.
D. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa ang paunang salita tungkol sa pagbibigay-palagay at katuwiran sa
binasa.
2. Pagtalakayan ang konsepto bg aralin sa tulong ng halimbawa at ipasagot ang tanong
na “Sang-ayon ka ba sa sinabi ni Dr. Jose Rizal?”
3. Ipagawa ang mga gawain A at B sa Magsanay.
b. 1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa analohiya.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga halimbawa.
3. Ipagawa ang gawain A, B, at C sa Magsanay.
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang paunang salita tungkol sa pasulat ng talata.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagsulat ng talatang naglalarawan
sa tulong ng halimbawa.
1. Papaano mo pahahalagahan ang lahi mo bilang Pilipino?
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagpapahalaga sa lahi natin mga
Pilipino.
3. Ipagawa ang mga gawain A, B, at C.
1. Ipabasa ang paunang salita tungkol sa aralin.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagkakaiba ng pang-uri sa pang-
abay sa tulong ng halimbawa.
3. Ipagawa ang gawain bilang 1-10.
1. Ipagawa ang Subukin ang Kakayahan.
1. Maglista ng salita ayon sa kayarian ng pang-uri. Isulat sa tsart ang hinihingi.
68
Payak Maylapi Inuulit Tambalan
1.
2.
3.
4.
5.
2. Buuin ang tumbasan ng salitang magkakaugnay ayon sa lugar at produkto nito. Piliin
ang sagot sa loob ng kahon.
1. Romblon : marmol : : Davao : _____
2. Laguna : lansones : : Cebu : _____
3. Batangas : balisong : : Quezon : _____
4. Balayan : bagoong : : Mindoro : _____
5. Marikina : sapatos : : Liliw : _____
durian
niyog
otap
tsinelas
bigas
Susi sa Pagwawasto
1. durian
2. otap
3. niyog
4. bigas
5. tsinelas
Aralin 17 Ang Laki sa Layaw

1. Isang magandang kultura ng mga Pilipino ang pagpapahalaga ng mga kabataan sa
mga payo at itinuturo ng mga matatanda.
2. Bahagi na ng kulturang panitikan ang paggamit ng mga kawikaan.
3. May tatlong kailanan ang pang-uri: isahan, dalawahan, at maramihan
4. Ang sanhi at bunga ay ang ugnayan ng bunga ng pangyayari sa dahilan kaya nagka-
69
roon ng bunga.
Ang tambalang salita ay isang salita na binubuo ng dalawang magkaibang salita at nag-
kakaroon ng iisang kahulugan.
5. Ang pagsulat ng poster ay nagtataglay ng maikling mensahe na naghahatid ng mali-
wanag at mabisang impormasyon sa nakakakita at nakababasa nito.
6. Ang pagpupuno sa information sheet ay isang paraan ng pagsasanay sa pag-unawa
ng binasa at pagpapaunlad ng kasanayan sa pagsunod sa panuto.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig – Mabibigyang-kahulugan ang kawikaang napakinggan
2. Pagsasalita – Nakikilala ang kailanan ng pang-uri
3. Pagbasa – Nakapagbibigay ng hinuha sa sanhi at bunga ng mga pangyayari
- Nabibigyang-kahulugan ang mga tambalang salita
4. Pagsulat – Nakasusulat ng poster na may malinaw na mensahe o impormasyon
5. Panonood – Nabibigyan ng pagpapahalaga ang itinuturo ng nakatatanda
6. Pokus – Nakapagpupuno sa information sheet nang wasto
1. Ano ang kawikaan?
2. Paano dapat palakihin ang isang bata ayon sa tula?
3. Ilan ang kailanan ng pang-uri?
4. Ano ang pagkakaiba ng sanhi sa bunga ng mga pangyayari?
5. Ano ang katangian ng mahusay na poster?
6. Bakit mahalagang sundin ang payo at itinuturo ng mga nakatatanda?
7. Bakit mahalaga ang wastong pagpupuno sa information sheet?
D. Kaalaman
1. Pagpapakahulugan sa Kanilang Napakinggan
2. Pagkilala sa Kailanan ng Pang-uri
3. Paghinuha sa Sanhi at Bunga ng mga Pangyayari
Pagpapakahulugan sa mga Tambalang Salita
4. Pagsulat ng Poster
5. Pagpapahalaga sa Itinuturo ng Nakatatanda
6. Pagpupuno sa Information Sheet
E. Kakayahan
1. Pagbibigay-kahulugan sa Kawikaang Napakinggan
2. Paggamit at Pagkilala sa Kailanan ng Pang-uri
3. Pagbibigay-hinuha sa Bunga at Sanhi ng mga Pangyayari
Pagbibigay-kahulugan sa mga Tambalang Salita
4. Paggawa ng Poster
5. Pagbibigay Halaga sa Itinuturo/Ipinapayo ng Nakatatanda
6. Pagpupuno sa Information Sheet
A. Pagganap
Isulat sa kolum ang mga pang-uri ayon sa kailanan.
Mga Pang-uri Isahan Dalawahan Maramihan
1. matatalino
2. magkasingdami
70
3. masikip
4. mga bubuyog
5. magkatabi
Susi sa pagwawasto
1. maramihan
2. dalawahan
3. isahan
4. maramihan
5. dalawahan
B. Rubrik sa Kailanan ng Pang-uri
5 = Napakagaling
4 = Magaling
3 = Magaling-galing
2 = Di-gaanong Magaling
0-1 = Magsanay Pa
A. Ibigay ang sanhi ng mga pangyayari at isulat sa patlang.
1. Dumami ang populasyon sa Pilipinas.
_____________________________________________________________________
2. Marami ang mga kabataang hindi nag-aaral.
______________________________________________________________________
3. Dumanas ng mataas na baha sa kabayanan.
______________________________________________________________________
B. Ibigay ang bunga ng mga sumusunod.
4. Sa gitna ng kalsada naglalaro ang mga bata.
______________________________________________________________________
5. Nagsilab ng basura si Lola Genia.
______________________________________________________________________
1. Ipabasa ang lunsaran sa Pakikinig
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga halimbawa tungkol sa pagpa-
pakahulugan sa mga kawikaan
3. Iparinig at pasagutan ang nasa titik A
4. Ipagawa ang Isipin Mo
5. Ano ang dapat tandaan sa pagpapakahulugan sa kawikaan?
1. Papaano ka pinalaki ng iyong mga magulang?
2. Ipabasa ang tula nang tahimik “Ang Laki sa Layaw”
3. Ipabigkas ang mga salita sa talasalitaan at ipaalam ang kahulugan
4. Ipasagot ang mahalagang tanong
Paano dapat palakihin ang isang bata ayon sa tula?
1. Bakit hindi dapat palakihin ang bata sa saya?
2. Bakit mahina ang puso ng taong namihasa sa ligaya at aliw?
71
3. Bakit kahalintulad ng isang batang lumaki sa layaw ang isang halamang lumaki sa
tubig?
5. Ipagawa ang gawain sa Gawin
1. Ipasuri ang nasa larawan. Ipasagot ang mga tanong
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pang-uri sa tulong ng kahulugan o
paliwanag at halimbawa ng bawat isa
3. Ano ang mga dapat tandaan sa kailanan ng mga pang-uri?
D. Unawain at Gawin
a.1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin sa Unawain at Gawin
2. Pagtatalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa paghinuha sa sanhi at bunga ng
mga pangyayari
b.1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa tambalang salita
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga halimbawa
3. Ipagawa ang mga gawain A, B, C, at D sa Magsanay
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang paunang-salita sa Magsanay Sumulat
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng halimbawa
3. Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng poster?
4. Ipagawa ang gawain sa Magsanay
1. Ipabasa ang paunang salita tungkol sa aralin
2. Pagtalakayan ang pagpapahalaga sa itinuturo ng nakatatanda at ano naman ang
ginagawa nila pagkatapos
1. Anong uri ng information sheet ang nasagutan mo na?
2. Ipabasa ang paunang salita ng aralin
3. Pagtalakayan ang konsepto nang wastong pagpupuno sa information sheet
4. Ipagawa ang mga gawain A at B tungkol sa pagpupuno ng information sheet
1. Ipagawa ang Subukin ang Kakayahan
1. Gamitin sa pangungusap ang pang-uri sa talong kailanan.
Halimbawa
1. mabilis
a. Mabilis tumakbo si Bong.
b. Magkasingbilis tumakbo sina Bryan at Jayson.
c. Mabibilis tumakbo ang mga kasali sa football.
Magsimula rito.
1. mabango
a.
b.
72
c.
2. mabait
a.
b.
c.
3. masipag
a.
b.
c.
2. Isulat ang epekto o bunga ng mga pangyayari o sanhi sa kolum.
Sanhi Bunga
1. nasiraan sa gitna ng kalsada ang isang van ________________________________
_______
2. Lumindol ng intensity 7.2 _________________________________________
3. Nanalo sa paligsahan sa pagtula ang pambatong klase sa baitang-anim
_______________
___________________________
4. Masipag mag-aral si Dianne ______________________________________
5. Tumutugtog ng plawta si Steven ___________________________________
Aralin 18 Pinagmulan ng Singkamas

1. Pilipinas ang bansa mo kaya ipagmalaki mo sa buong mundo ang iyong pagka-Pilipi-
no.
2. Ang kuwento ay likhang-isip lamang ng may akda at tinatawag itong piksiyon. May-
roong iba’t ibang uri ng kuwentong piksiyon nabsa man o narinig.
3. Ang pang-uri ay may iba’t ibang antas. Ang mga ito ay ang: lantay, pahambing, at
pasukdol.
4. Ang kuwento ay binubuo ng iba’t ibang bahagi: panimula, tauhan, suliranin, kasukdu-
lan, at wakas.
Ang mga idyomatikong pananalita o talinghaga ay may natatagong kahulugan at ito ay
bahagi na ng ating panitikan.
5. Ang pagsulat ng iskrip ay may mahahalaga ring sangkap tulad ng pangyayari, kung
saan at kailan nag-uusap ang mga tauhan, mga tauhan, paksa, at layunin ng ka-
nilang usapan.
6. Ang di-piksiyon ay binubuo ng mga babasahin o sanaysay ng mga tunay na pangya-
yari gaya ng talambuhay, kasaysayan, teknolohiya, at iba pa.
B. Mga Layunin
1. Pakikinig – Nakikilala ang uri ng kuwentong narinig
2. Pagsasalita – Nakagagamit ng iba’t ibang antas ng pang-uri sa pangungusap
73
3. Pagbasa – Nasusuri ang kuwento ayon sa mga bahagi o sangkap
Nasasabi ang kahulugan ng mga idyomatikong pahayag na nabasa o narinig
4. Pagsulat – Nakasusulat ng iskrip ng may kumpletong sangkap tulad ng tauhan, pang-
yayari, at iba pa.
5. Panonood/Pag-uugnay – Nasasabi ang mga bagay na ginagawa bilang pagmamalaki
sa pagiging Pilipino
6. Pokus sa Pagkatuto – Nakikilala ang mga aklat, babasahin o sanaysay na di-piksiyon
1. Ano ang pagkakaiba ng piksiyon sa di-piksiyon?
2. Anong uri ng kuwento ang “Pinagmulan ng Singkamas?”
3. Ano-ano ang iba’t ibang uri ng pang-uri?
4. Ano-ano ang mahahalagang sangkap ng kuwento?
5. Bakit gumagamit tayo ng idyomatikong pananalita?
6. Ano-ano ang dapat isaisip sa pagsulat ng iskrip?
7. Papaano mo ipinakikita at ipinagmamalaki ang pagiging Pilipino?
8. Bakit nakikilala ang mga di-piksiyong aklat?
D. Kaalaman
1. Pagkilala sa Uri ng Kuwentong Narinig
2. Kaantasan ng Pang-uri
3. Mga Bahagi o Sangkap ng Kuwento
Mga Idyomatikong Pahayag
4. Pagsulat ng Iskrip
5. Ipagmalaki ang Pagiging Pilipino
6. Mga Aklat na Di-Piksiyon
E. Kakayahan
1. Pag-uuri ng Kuwentong Narinig
2. Paggamit ng Iba’t Ibang Antas ng Pang-uri sa Pangungusap
3. Pagkilala/PAgsusuri ng Kuwentong Ayon sa mga Sangkap
4. Pagbibigay-kahulugan sa mga Idyomatikong Pahayag
5. Paggawa ng Iskrip
6. Pagkilala sa mga Aklat na Di-Piksiyon
A. Pagganap
Kilalanin ang uri ng kuwentong piksiyon. Piliin ang sagot sa loob ng kahon. Isulat sa
patlang ang sagot.
alamat kuwentong-bayan epiko pabula parabula
__________1. Pinagmulan ng Lawa ng Sampalok
__________2. Bidasari
__________3. Kuwento ni Juan Tamad
__________4. Si Kalabaw at Baboy
__________5. Ang Alibughang Anak
Susi sa Pagwawasto
1. alamat
2. epiko
3. kuwentong-bayan
74
4. pabula
5. parabula
B. Rubrik sa Uri ng Kuwento
5 tamang sagot – Napakagaling
4 tamang sagot – Magaling
3 tamang sagot – Magaling-galing
2 tamang sagot – Di-gaanong Magaling
0-1 – Magsanay Pa
Maglista ng halimbawa ng aklat na di-piksiyon sa tapat
1. talambuhay _________________________________________________________
____
2. kasaysayan ________________________________________________________
_____
3. teknolohiya _________________________________________________________
____
1. Anong uri ng kuwento ang gustong-gusto mong basahin?
2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin sa pakikinig
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa mga uri ng piksiyon sa tulong ng
halimbawa.
4. Ano-ano ang mga uri ng kuwento? Magbigay ng halimbawa.
5. Ipagawa ang mga gawain A at B sa Gawin
6. Ipasagot ang Isipin Mo
1. Sino sa inyo ang kumakain ng singkamas?
2. Ipabasa ang kuwento nang tahimik “Pinagmulan ng Singkamas”
3. Ipabigkas ang mga salita sa talasalitaan at ipabigay ang kahulugan
4. Ipasagot ang mahalagang tanong.
Anong uri ng kuwento ito? Pangatuwiranan.
1. Kailan at saan ito nangyari?
2. Paano nagsimula ang kuwento?
3. Paano ito nagtapos?
4. Anong kuwento ang alam mo na katulad nito?
5. Ipagawa ang gawain sa Gawin
1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa pang-uri
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa kaantasan ng pang-uri sa tulong ng
mga paliwanag at halimbawa
3. Ipabasa ang dapat tandaan sa paggamit ng kaantasan ng pang-uri
D. Unawain at Gawin
a.1. Bakit nakawiwiling magbasa ng mga kuwento?
75
2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa mga bahagi ng kuwento
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga halimbawa
b.1. Ipabasa ang maikling pahayag tungkol sa idyomatiko.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng halimbawa
3. Magbigay pa ng ibang halimbawa
1. butas ang bulsa – walang pera
2. doble-kara – kabilaan o balimbing
3. hinog sa pilit – mapakla
4. maysakit sa bato – lamad
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin tungkol sa pagsulat
2. Pagtalakayan ang konsepto sa wastong pagsulat ng iskrip upang maging kawili-wili
ang kuwento
3. Ipagawa ang gawain A at B sa Magsanay
1. Ano-ano ang ginagawa mong pagpapakita na ikaw ay isang Pilipino at ipinagmamala-
ki mo ito?
2. Ipabasa ang lunsaran ng aralin
3. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin at ipabatid kung bakit mahalaga ang may ban-
sang sinilangan para sa isang tao
1. Ano ang pagkakaiba ng piksiyon sa di-piksiyon? Alam mo ba na may iba’t ibang uri
ng di-piksiyon?
3. Pagtalakayan ang konsepto ng iba’t ibang uri ng di-piksiyong babasahin sa tulong ng
halimbawa
Halimbawa:
1. Pagdating ng pangkat si Magellan – Kasaysayan
2. Kuwento ng Buhay ni Apolinario Mabini – Talambuhay
3. Pagtuklas ng gamot sa dengue – teknolohiya
4. Ipagawa ang mga gawain A at B bilang pagsasanay
1. Ipagawa ang Subukin ang Kakayahan
1. Tukuyin kung anong antas ng pang-uri ang ginamit at isulat sa patlang.
__________1. Medyo mahina pa siya kaya dapat akayin.
__________2. Higit na mabigat si Nathan kaysa kay Jonas.
__________3. Pinakamaganda sa buong Pilipinas si Bb. Ariella Arida.
__________4. Ubod ng sarap ang niluto ni Inay na adobo.
__________5. Masipag mag-aral si Alekhine.
Susi sa Pagwawasto
1. lantay
76
2. pahambing
3. pasukdol
4. pasukdol
5. lantay
2. Magbigay ng halimbawa ng kuwento sa bawat isa. Isulat lamang ang pamagat sa
patlang.
1. parabula _________________________________________________________
2. pabula __________________________________________________________
3. kuwentong-bayan _________________________________________________
4. alamat __________________________________________________________
5. epiko ___________________________________________________________
Pangyunit na Pagsusulit
I. Isulat kung anong aspekto ng pandiwa ang may salungguhit at isulat sa patlang.
__nagaganap__ 1. Nagsasayaw sa entablado ang mga bata sa baitang anim.
___kagaganap___ 2. Katatapos ko lamang maglaba nang dumating ka.
__magaganap__ 3. Pupunta ako sa sementeryo sa undas.
__naganap___ 4. Kumain kami ng fruit salad kahapon.
Isulat kung ang pangungusap ay palipat o katawanin.
_palipat__ 5. Nagpamalas ng sipag si Liza sa pag-aaral.
__katawanin__ 6. Saan siya bumili ng bagong sapatos?
__katawanin__ 7. Darating na ang doktor sa klinika.
___palipat____ 8. Tumawag ka ba kay Gng. Flores?
Anong kayarian ng pang-uri ang may salungguhit?
____maylapi___ 9. Sumayaw ng Cariñosa ang mga guro.
____inuulit___ 10. Ang maya ay palundag-lundag sa damuhan.
___tambalan___ 11. Ang halaman sa paso ay tinatawag na buntot-pusa.
* magkasing-taas 12. Magkasing-taas lamang sila. Salungguhitan ang kailanan ng
pang-uri.
* mga 13. Maraming mga sasakyan ngayon sa kalsada dahil maraming uuwi sa
probinsiya para bumoto.
* matulunging 14. Matulunging bata si Ricky.
Tukuyin kung lantay, pahambing, o pasukdol ang pang-uri sa pangungusap.
____lantay___ 15. Medyo malamig na ang kanin natin.
____pahambing___ 16. Si Paz ay higit na matangkad kaysa kay Joan.
___pasukdol____ 17. Ubod ng ganda si Meagan Young.
II. Ibigay ang kahulugan ng mga idyomatiko. Piliin ang sagot sa loob ng kahon. Bilang
lamang ang isulat sa patlang.
____2___ 18. Ikaw ba ay may matang-pusa?
____3___ 19. Ang batang si Jose ay berde ang utak.
____1___ 20. Malalim ang bulsa ni Tita Cora.
1. kuripot o matipid
77
2. malinaw ang mata
3. matalino
21. Nasagasaan ang magtitinda dahil tumawid siya sa hindi tamang tawiran. Salung-
guhitan ang bunga ng pangyayari.
22. Nanguna siya sa klase dahil matalino at masipag siyang mag-aral. Alin ang sanhi?
Isulat kung konotasyon o denotasyon.
____denotasyon___ 23. bata-batang babae o lalaki
____konotasyon___ 24. bukas-palad – matulungin
Isulat ang kaugnay na salita sa patlang.
* eroplano 25. drayber : dyip :: piloto :
_______________________________
* pasyente 26. guro : mag-aaral :: doktor :
_______________________________
* lambat 27. magsasaka : araro :: mangingisda :
_______________________________
III.
28-34. Punan ang Information Sheet.
Pangalan:
Una
Gitna
Apelyido
Kapanganakan:
Buwan
Araw
Taon
Kasarian:
Pagkamamayan:
Tirahan:
Barangay
Bayan/Lungsod
Lalawigan
Pangalan ng mga Magulang:
Ama:
Ina:
IV. Sumulat ng Liham ng Paghingi ng Pahintulot
(6 puntos)
Yunit IV
Aralin 19 Masayang Pamilya
1. Mabigyan ng pagpapahalaga ang pamilyang.
2. Matukoy ang sanhi at bunga ng napakinggang balita.
3. Mapagsunod-sunod ang mga hakbang sa isang gawain
4. Makilala ang iba pang uri ng pang-abay
78
5. Makasulat ng Talaarawan
6. Makilala ang mga salitang tunutukoy sa pagkakasunod-sunod ng pangyayari
B. Mga Layunin
Pakikinig
Natutukoy ang sanhi at bunga ng napakinggang balita
Pagbasa
Napagsusunod-sunod ang mga hakbang sa isang gawain
Nakikilala ang mga salitang kaugnay ng pandama
Pagsasalita
Nakikilala/Nagagamit nang wasto ang iba pang uri ng pang-abay
Pagsulat
Nakasusulat ng Talaarawan
Panonood/Pag-uuganay
Nabibigyan ng pagpapahalaga ang pamilya
Pokus sa Pagkatuto
Nakikilala ang mga salitang tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng pangyayari
Bakit mahalagang malaman ang sanhia t bunag ng mga pangyayari?
Ano-ano ang mga salitang kaugnay ng pandama?
Kailan nagiging masaya ang isang pamilya?
Ano-ano ang iba pang uri ng pang-abay?
Ano ang talaarawan at paano ito isulat?
Ano-ano ang salitang tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari?
D. Kaalaman
Pagtukoy sa Sanhi at Bunga ng Npakinggang Paksa/Balita
Pagsunod-sunod ng mga Hakbang sa Isang Gawain
Mga Salitang Kaugnay ng Pandama
Iba Pang Uri ng Pang-abay
Pagsulat ng Talaarawan
Pagpapahalaga sa Pamilya
Mga Salitang Tumutukoy sa Pagkakasunod-sunod
E. Kakayahan
Pagtukoy ng Sanhi at Bunga ng Napakinggang Balita
Pagsusunod-sunod ng mga Hakbang sa Isang Gawain
Pagtukoy/Pagkilala sa Iba Pang Uri ng Pang-abay
Pagtukoy sa mga Salitang Kaugnay ng Pandama
Pagsulat ng Talaarawan ng Wasto
Pagkilala sa mga Salitang Tumutukoy sa Pagkakasunod-sunod ng mga Pangyayari
A. Pagganap
Pakinggang ang balitang aking babasahin. Sagutin ang mga tanong tungkol sa narinig.
Nasunog ang isang bahagi ng taniman ng tubo nian Ka Ado kahapon. Hindi agad na-
karating ang bumbero kaya malaking pinsala ang naidulot nito. Ayonsa imbestigasy-
on, may nagsunog ng bunton ng tuyong damo malapit sa tubuhan. Dahil malakas
ang hangin nadamay ang tubuhan nina Ka Ado.
79
1. Kaninong tubuhan ang nasunog?
2. Kailan ito nangyari?
3. Bakti angkaroon ng sunog sa tubuhan?
4. Ano ang naging bunga ng pagkasunog ng tubuhan?
5. Bakit kumalat agad ang apoy?
B. Rubrik sa Pagsagot sa Sanhi at Bunga
4 - Nahusay-husay
3 - Mahusay-husay
2 - Magsanay Pa
A. Pagganap
Salungguhitan ang pang-abay sa pangungusap at isulat ang uri nito sa patlang.
Halimbawa:
pang-ayon Tunay nga palang matarik ang daan patungo sa Punta Fuego
Magsimula Rito
__________1. Sige po Inay, sasamahan ko kayo sa palengke.
__________2. Pagpunta natin sa palengke, huwag kang magbibisikleta ha? Magla-
lakad na lamang tayo.
__________3. Opo. Okey lang naman pong maglakad kapag umaga.
__________4. Saka ayaw ko rin pong magbisikleta roon kasi masikip.
__________5. Magdala tayo ng payong, Inay. Tila uulan. Mababa ang langit.
Rubrik sa Paggamit at Pagkilala ng Iba Pang Uri ng Pang-abay
Kraytirya
Nakilala ang iba pang uri ng pang-abay sa mga pangungusap
Napakahusay
Nakilalang lahat ang iba pang uri ng pang abay sa mga pangungusap
Mahusay
Apat lamang ang nakilalang uri ng pang-abay sa mga pangungusap
Mahusay-husay
Tatlo lamang ang nakilalang uri ng pang-abay sa mga pangungusap
Di-gaanong Mahusay
May tatlong pang-abay na hindi nakilala sa pangungusap
Magsanay Pa
Mayroong 4-0 walang nakilalang pang-abay sa pangungusap
1. ipasuri ang larawan sa Pakinggan at Talakayin.
2. Itanong: Ano ang alam ninyo sa larawang ito?
3. Iparinig ang balita at ipasagot ang mga tanong.
1. Ipabasa ang kuwento ng tahimik.
2. Ipabigkas ang mga salita sa Talasalitaan at pag-usapan ang kahulugan ng mga ito.
3. Ipasagot ang Mahalagang Tanong. “Kailan nagiging masaya ang inyong pamilya?”
80
Talakayina ng mga tanong tungkol sa binasa.
4. Ipagawa ang gawain sa Gawin, p. 338.
C. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa ang lunsaran tugnkol sa pagsunod-sunod ng mga hakbang sa isang.
gawain, p. 338.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa pamamagitan ng mga pamatnubay na
tanong.
3. Ipagaawa ang mga gawain sa Magsanay.
b. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa mga salitang kaugnay ng pandama.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga pamatnubay na tanong.
3. Ipagawa ang mga gawain sa Magsanay.
D. Pag-aralan at Sagutin
1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa iba pang uri ng pang-abay.
2. Ipabasa ang maikling usapan at pagtalakayan ang konsepto ng aralin.
3. Ipabasa ang paglalahat -Tandaan
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang lunsaran sa aralin.
2. Pagtalakayan kung paano ito isulat at ano ang isinusulat sa talaarawan.
1. Pagtalakayang kung paano nila ipinapakita ang pagpapahalaga sa kanilang pamilya
at kung bakit mahalaga ito.
2. Magdrowing o magdikit ng larawan ng inyong pamilya sa isang masayng pagsasama-
sama. Sumulat gn ilang pangungusap tungkol dito.
1. Ipabasa ang mga salitang ginagamit upang matukoy ang wastong pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari at pagtalakayan ito.
2. Ipabasa ang Halimbawa sa paggawa ng matamis na ube at hayaang makilala o
mapili ang mga salitang ginamit sa pagsusunod-sunod ng mga pangyayari.
3. Ipagawa ang gawain sa bahaging Magsanay
H. Gawin Pa Rin
2. Gumupit ng isang balita sa pahayagan at sagutina ng mga sumusunod batay sa
nilalaman nito.
1-2. Saan at Kailan naganap ang pangyayari?
3. Tungkol saana ng balita?
4. Ano raw ang sanhi ng pangyayari?
5. Ano ang naging bunga?
5-tamang sagot - Napakahusay
4 - Mahusay
3 - Mahusay-husay
1-0 - Magsanay Pa
81
3. Punan ang tsart ng hinihingi
Pang-abay na Pananang-ayon
1. __________
2. __________
3. __________
4. __________
5. __________
6. __________
7. __________
8. __________
9. __________
10. __________
Pang-abay na Pananggi
1. __________
2. __________
3. __________
4. __________
5. __________
6. __________
7. __________
8. __________
9. __________
10. __________
Pang-abay na Pang-agam
1. __________
2. __________
3. __________
4. __________
5. __________
6. __________
7. __________
8. __________
9. __________
10. __________
Rubrik sa Iba Pang Uri ng Pang-abay
18-16 Napakahusay
15-12 Mahusay
11-8 Mahusay-husay
7-4 Di-gaanong Mahusay
3-0 Magsanay Pa
Aralin 20 Uunlad Kapag Nagtulungan

82
1. Mapahalagahan ang pagtutulungan lalo na sa oras ng kagipitan.
2. Makapagbigay ng sariling palagay sa isyung narinig.
3. Masuri ang pananaw, tono, layunin at saloobin ng may-akda.
Masabi ang kahulugan ng mga salita ayon sa katuturan.
4. Magamit ang mga pangatnig bilang pang-ugnay.
5. Makasulat ng tagubilin/direksiyon nang maayos.
6. Mabigyan ng kahulugan ang mapa.
B. Mga Layunin
Pakikinig
Nakakapagbigay ng sariling palagay tungkol sa isyung narinig
Pagbasa
Nakakapagsuri sa pananaw, tono, layunin, at saloobin ng may-akda
Nasasabi ang kahulugan ng mga salita ayon sa katuturan
Pagsasalita
Nakagagamit ng mga pangatnig bilang pang-ugnay
Pagsulat
Nakasusulat ng Tagubilin/direksiyon nang maayos
Panonood/Pag-uugnay
Nakapagbibigay ng pagpapahalaga sa pagtutulungan lalo na sa oras ng kagipitan
Pokus sa Pagkatuto
Nakapagbibigay ng kahulugan sa mapa
Ano kaya ang mangyayari sa ating bayan kung lahat ay magkakaisa at magtutulungan?
Bakit mahalaga ang pagbibigay ng pananaw sa isang isyu?
Anong kabutihan ang maibubulot sa pagsusuri ng pananaw, tono, layunin at saloobin ng
may-akda?
Ano-ano ang mga pangatnig na ginagamit bing pang-ugnay?
Ano-ano ang mga dapat sundin sa pagsulat ng tagubilin/direksiyon?
Bakit mahalaga ang pagtutulungan at pagkakaisa?
Papaano nabibigyan ng kahulugan ang mapa?
D. Kaalaman
Pagbibigay ng Palagay sa Isyung Narinig
Pagsususri sa Pananaw, Tono, Layunin at Saloobin ng May-akda
Kahulugan ng mga salita Ayon sa Katuturan
Mga Pangatnig Bilang Pang-ugnay
Pagsulat ng Tagubilin/Direksiyon
Pagpapahalaga sa Pagtutulungan
Pagpapakahulugan sa Mapa
E. Kakayahan
Pagbibigay Palagay sa Isyung Narinig
Pagsusuri ng Sinulat ng May-akda
Paggamit ng Pangatnig Bilang Pang-ugnay
Pagsulat ng Tagubilin/Direksiyon
83
Pagbibigay Kahulugan sa Mapa
A. Pagganap
Pakinggan ang mga isyu na aking babasahin. Pumili ng isa at isulat ang iyong palagay
ng patalata.
A. Marami na raw mga Katoliko ang hindi nagsisimba
B. Ang K-12
C. Pagbili daw ng boto ng mga kandidato
B. Rubrik sa Pagbibigay ng Palagay sa Isyu
Kraytirya
Malinaw na nakapagpahayag ng kaniyang palagay sa isyung pinili
Napakahusay
Malinaw na maliw na nakapagpahayag ng kaniyang palagay sa isyung napili
Mahusay
Medyo malinaw ang kaniyang pahayag sa isyung napili
Di-gaanong Mahusay
Hindi malinaw ang pagbibigay ng pahayag sa napiling isyu
A. Pagganap
Buuin ang pangungusap sa pamamagitan ng paglalagay ng wastong pangatnig sa
bawat patlang.
1. Magdaraos ng reunion ang pamilya Monterola __________ muling magkasama-sa-
ma ang lahat.
2. Ang mga nasa ibang bansa ay magsisiuwi __________ makikiisa sa okasyon.
3. Ang pamilya nina Tito Bien at Tita Ellen ang bahala sa bayad ng hotel __________
hindi na maghahati-hati ang bawat pamilya.
4. Ang sasakyan naman ay sinagot na nina Tito Jun at Tita Careez __________ wala
nang problema sa sasakyan.
5. Gustong-gusto kong dito tumira sa Laguna dahil maraming puno dito __________
nasa Batangas naman ang bahay namin.
Pagmamarka tungkol sa Pangatnig
4 - 90
3 - 80
2 - 70
1 - 60
0 - 50
1. Ipasuria ng mga larawan at Itanong “Ano ang masasabi mo sa bawat larawan?”
2. Pag-usapan ang konsepto ng aralin – Pagbibigay Opinyon o Palagay.
1. Ipabasa nag tahimik ang kuwento.
2. Bigkasina ng mga salita sa Talasalitaan at alamin ang kahulugan.
84
3. Ipasagot ang Mahalagang Tanong “Ano kaya ang mangayayri sa ating abyan kugn
lahat ay magkakaisa at magtutulungan?”
4. Ipagawa ang gawain sa Magsanay – Gawin
1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa mga pangatnig na ginagamit bilang pang-ugnay.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng pamatnubay ng mga tanong.
3. Ipabigay anag paglalahat – Tandaan.
4. Ipagawa ang mga gawain sa Magsanay, p. 297
D. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkols a pagsusuri sa pananaw, tono, layunin, at sa-
loobin ng may-akda.
3. Ipagawa ang gawain sa Magsanay, p. 294.
b. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa pagbibigay ng kahulugan ayons a katuturan.
3. Ipagawa ang mga gawains a Magsanay, p. 303.
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang lunsaran ng pagsulat ng direksiyon/tagubilin.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng pagsulat ng tagubilin/direksiyon.
3. Ipagawa ang gawain sa Magsanay, p. 298.
1. Pagtalakayan ang mga larawan sa aralin.
2. Ipagawa ang pagbibilog sa mga larawan.
3. Isulat sa ibaba ng binilugan ang mga gagawin mong pagtulong.
2. Pagtalakayan nag pagpapakahulugan sa mapa
3. Ipagawa ang mga gawain sa Magsanay, p. 311.
H. Gawin Pa Rin
2. Sumulat ng 3-5 pangungusap tungkol sa isyung nakalarawan
picture ng mga taga Cagayan de Oro na sinalanta ng bagyo at baha.
Rubrik sa Pagbibigay ng Palagay sa Isang Isyu
Kraytirya
Buong husay nag nabigyan ng palagay ang isyu
Napakahusay
Buong husay na nabigyang ng palagay ang isyu
Mahusay
May kaunting kahinaan ang palagay sa isyu na isinulat
Magsanay Pa
Hindi malinaw ang isunulat na palagay sa isyu
3. Gamitin sa pangungusap ang mga pangatnig
ngunit
upang
at
85
para
kaya
Pagmaamrka tungkol sa pangatnig bilang pang-abay
4 - 90
3 - 80
2 - 70
1 - 60
0 - 50
Aralin 21 Balikbayan ang Tito Ko

I. Maga Inaasahang Bunga
1. Maipagmalaki ang sariling bayan.
2. Makapagbahagi ng sariling karanasan na may kaugnayan sa napakinggan
3. Makabuo ng konklusyon sa binasang teksto.
Matukoy ang kahulugan ng salita sa tulong ng pahiwatig.
4. Magamit ang mga pang-angkop nang wasto sa parirala.
5. Makasulat ng talatanunag nang maayos.
6. Mabigyan ng kahulugan ang mga grapiko (tsart, timeline, grap)
B. Mga Layunin
Pakikinig
Makapagbahagi ng sariling karanasan na may kaugnayan sa narinig
Pagbasa
Nakabubuo ng konklusyon sa binasang teskto
Natutukoy ang kahulugan ang salita sa tulong ng pahiwatig
Pagsasalita
Nakagagamit ng mga pang-angkop nang wasto
Pagsulat
Nakasusulat ng talatanungan nang maayos
Panonood/Pag-uugnay
Naipagmamalaki ang sariling bayan
Pokus sa Pagkatuto
Nakapagbibigay kahulugan sa mga grapiko
Ano-anong mga palatandaan ng pag-unlad ang inilahad ng usapan?
Ano-ano ang mga pang-angkop na ginamit sa parirala?
Bakit mahalaga ang pagbuo ng konklusyon sa binasang teksto?
Ano ang talatanungan?
Bakit mahalaga ang pag-alam sa kahulugan ng mga grapiko?
D. Kaalaman
Pagbabahagi ng Sariling Karanasan
86
Pagbuo ng Konklusyon sa Binasa
Pagtukoy sa Kahuilugan ng Salita sa Tulong ng Pahiwatig
Mga Pang-angkop
Pagsulat ng Talatanungan
Ipagmalaki ang Sariling Bayan
Pagpapakahulugan ng mga Grapiko
F. Kakayahan
Pagbabahagi ng Karansan Batay sa Narinig
Pagtukoy sa Kahulugan ng Salita sa Tulong ng Pahiwatig
Paggamit ng Pang-angkop
Pagbibigay ng Kahulugan sa mga Grapiko
A. Pagganap
Isulat sa patlang ang ipinahihiwatig ng mga salitang may salungguhit. Piliin ang sagot
sa ibaba.
__________1. Para kang binuhusan ng suka sa takot.
__________2. Di-mahulugang karayom ang nanonood sa boksingerong si Nonito
Donaire.
__________3. Ang lupain ni Don Malvin ay di-maliparang uwak.
__________4. Madalang pa sa sakit ng tiyan kung kumatok ang trabaho kay Mang
Pol.
__________5. Nagbibilang ng poste sa Mang Noel.]
walang hanapbuhay
malawak
namumutla
napakadami
minsan-minsan lamang
? ng Salita
4 - Mahusay
3 - Mahusay-husay
1-0 - Magsanay Pa
A. Pagganap
A. Isulat na muli ang mga parirala sa patlang gamit ang tamang pang-angkop.
1. masaya reunion __________
2. bahay bato __________
3. nawaglit bag __________
4. torta talong __________
5. simbahan malapit __________
B. Gamitin sa pangungusap ang inyong sagot sa titik A.
1. __________________________________________
2. __________________________________________
87
3. __________________________________________
4. __________________________________________
5. __________________________________________
Pagmamarka sa Gamit ng Pang-angkop
10 - 100
9 - 95
8 - 90
7 - 85
6 - 80
5 - 75
4 - 70
3 - 65
2 - 60
1 - 55
0 - 50
1. Ipasagot ang motibong tanong, “Alam ba ninyo kung ano ang kooperatiba?”
2. Iparinig ang teksto ng karanasan ni Tita.
3. Ipasagot ang mga tanong sa narinig.
4. Ibahagi ang sariling karanasan kaugnay sa narinig na talata.
1. Ipabasa ang usapan.
2. Bigkasin ang mga salita sa Talasalitaan at alamin ang kahulugan ng mga ito.
3. Sagutin ang Mahalagang Tanong, “Ano ang mga palatandaan ng pag-unlad ang inila-
had sa usapan?”
Talakayin ang iba pang mga katanungan tungkol sa binasa.
4. Ipagawa nag mga gawain sa Magsanay.
C. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa at ipasagot ang kahulugan ng konklusyon sa lunsaran.
2. Ipasagot ang mga tanong tungkol sa binasa.
b. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa pagtukoy sa kahulugan ng konklusyon ng
mga salita sa tulong ng pahiwatig.
2. Pag-usapan ang konsepto ng aralin.
3. Ipasagot ang mga gawain sa Magsanay
1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa pang-angkop.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa tulong ng mga pamatnubay na tanong.
3. Ipabigay ang panglalahat – Tandaan.
4. Ipagawa ang mga gawin sa Magsanay.
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang lunsaran sa pagsulat.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa pagsulat ng talatanungan.
3. Ipagawa ang gawin sa Magsanay.
88
1. Sa kuwentong inyong nabasa, papaano ipinagmalaki ng bata ang kaunlaran ng
bansa?
2. Magdikit ng mga larawan na nagpapakita ng kaunlaran.
3. Ipagawa ang gawin sa Magsanay.
1. Ipabasa ang lunsaran ng aralin.
2. Pagtalakayan ang isang uri ng grapikong timeline.
H. Gawin Pa Rin
1. Ipagawa ang mga gawain sa Subukin ang Kakayahan.
2. Basahin ang tugma at isulat ang wastong pang-angkop sa patlang.
Sa Hunyo _____1_____ darating kami’y nagagalak
Sapagkat uuwi sina Ninong Ceasar
Dalawa _____2_____ taon ng sila’y hinahangad
Na makita _____3_____ muli ni Lolang may edad.
Sila’y nakatira doon sa Houston, Texas
Kung saan si Ninang doon ay _____4_____ nars
Magbabalikbayan silang lahat _____5_____ mag-anak
Upang ang abwat isa ay lubos _____6_____ magalak.
Rubrik sa Gamit ng Pang-angkop
6 - Napakahusay
5 - Mahusay
4 - Mahusay-husay
2-0 - Magsanay Pa
3. Isulat sa patlangh ang kahulugan ng mga salita o parirala. Piliin ang sagot sa loob ng
kahon.
1. naunsiyami __________
2. tirik na ang araw __________
3. lakad pagong __________
4. pusikit na karimlan __________
5. maitim an gilagid __________
masama ang ugali
tanghaling tapat
madilim na gabi
nabigo
mabagal
5 - 100
4 - 90
3 - 80
2 - 70
1 - 60
0 - 50
89
Aralin 22 Ibig Ko, Ayoko
1. Mahalaganag matuto na gumawa ng desisyon.
2. Matutukoy kung opinyon o katotohanan ang narinig.
3. Masusuri ang kayarian ng mga tugma.
Mapaghambing ang magkakaugnay na salita.
4. Magamit ang mga pang-ukol nang wasto.
5. Makasukat ng mga taludturang my tugma.
6. Maipahayag ang akda sa ibang anyo.
B. Mga Layunin
Pakikinig
Natutukoy kung opinyon o katotothanan ang narinig
Pagbasa
Masusuri ang kayarian ng mga tugma
Nakapaghahambing ng magkakaugnay na salita
Pagsasalita
Nakagagamit ng pang-ukol nang wasto
Panonood/Pag-uugnay
Nakagagawa ng desisyon
Pukos sa Pagkatuto
Nakapagpapahayag ng akda sa ibang anyo
Papaano masasabi kung ang narinig ay isang opinyon laman o katotohanan?
Ano-anong ang mga pang-ukol?
Ano-ano ang mga nyo ng akda?
Bakit kay ang pamagat ng kuwento ay “Ibig Ko, Ayoko”?
Bakit mahalaga ang paggawa ng desisyon?
D. Kaalaman
Pagtukoy Kung Opinyon o Katotohanan ang Narinig
Pagtukoy sa Kayarian ng mga Tugma
Hambingan ng Magkakaugnay na Salita
Mag Pang-ukol
Pagsulat ng Taludturang May Tugma
Matutong Gumawa ng Desisyon
Pagpapahayag ng Akda sa Ibang Anyo (transcoding)
E. Kakayahan
Pagtukoy Kung Opinyo o Katotohanan ang Narinig
Pagtukoy sa Kayarian ng mga Tugma
Paghahamabing ng Magkakaugnay na Salita
Paggamit ng Pang-ukol
90
Pagsulat ng Taludturang May Tugma
Pagdedesisyon
Pagpapahayag ng Akda sa Ibang Anyo
A. Pagganap
Basahin ang mga pangungusap at bilugan ang mga pang-ukol na ginamit
1. Para kay Nathaniel ang damit na pasalubong ni Ate Kristine.
2. Alinsunod sa batas maari mong palitan o isoli ang binili mong bagay kung may diper-
esiya ito o may sira.
3. Kina Ate Nora ang magarang bahay na iyon.
4. Nagpatawag ng pulong si Kapitang hinggil sa pagtatapon ng basura at pagsusunog.
5. Ang mawalay sa pamilya ay labag sa kaloobang ng tatay ng OFW ngunit kailangan
namang gawin upang mabuhay.
B. Rubrik sa Pagmamarka
4 - Mahusay
3 - Mahusay-husay
1-0 - Magsanay Pa
C. Iba Pang Mga Katibayan
A. Pagganap
Pumili ng isang paksa at igawa ang tula na may tugma.
A. Si Tatay
B. Si Inay
C. Ang Alaga Ko
D. Ang Lamok
Kraytirya
Nakasulat ng tugma na may kahulugan at maayos ang tema
Napakahusay
Nakasulat ng tugma na may kahulugan at maayos ang tema
Mahusay
Nakasulat ngunit may isang taludtod na walang tugma
Mahusay-husay
Mayroong dalawang taludtod na walang tugma
Magsanay Pa
Ang sinulat at Walang Tugma
1. Ipabasa ang lunsaran sa Aralin.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa opinyon o Katotohanan
3. Iparinig ang teksto.
4. Ipasagot ang mga gawain sa Magsanay (ph. 286 A and 5 nos only in B)
B. Basahina at Isipin
1. Ipabasa ang mga salita sa talasalitaan at alamin ang kahulugan ng bawat isa.
2. Ipabasa ang kuwento.
3. Ipasagot ang Mahalagang Tanong.
91
Talakayin ang iba pang tanong tungkol sa binasa.
C. Unawain at Gawin
a. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa tugma.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin tungkol sa tugma.
3. Ipasuri ang mga tugma.
4. Ipasagot ang mga gawain sa Magsanay.
b. 1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa hambingan ng magkakaugnay na salita.
3. Ipagawa ng mga gawain sa Magsanay.
1. Ipabasa ang lunsaran tungkol sa pang-ukol.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralinsa tulong ng mga patnubay na tanong.
3. Ipabigay ang paglalahat – Tandaan.
E. Magsanay Sumulat
1. Ipabasa ang lunsaran sa pagsulat
2. Pagtalakayan ang gagawin sa pagsulat ng taludturang may tugma.
1. Ipabas ang lunsaran sa pagsulat.
2. Pagtalakayan ang pagpagpapahalaga sa paggawa ng desisyon.
3. Ipagawa ng mga gawain sa Magsanay.
2. Pagtalakayan ang konsepto ng aralin sa paglalahad ng akda.
H. Gawin Pa Rin
1. Ipagawa ng mga gawain sa Subukin ang Kakayahan.
2. Basahin ang mga pangungusap at isulat sa patlang kung ito ay opinyon o katoto-
hanan.
_____1. Nagkaroon ng lakbay-aral ang amg mag-aaral sa Baitang 6.
_____2. Sinasabi ng mga magulang na kasama na tila hindi lahat ng mag-aaral ay su-
mama sa field-trip.
_____3. Marahil sa hirap ng bahay ngayon.
_____4. Nagpunta sila sa Manila Zoo, Planetarium at Luneta.
_____5. Pinaganda pang lalo ngayon ang Rizal Park.
_____6. Tuwang-tuwa sa nakita at naranasan ang mga bata.
_____7. Nang pauwi na sila may dalawang bata na nahilo sa bus.
_____8. Marahil nagutom siya.
_____9. Tila nag-antok naman ang iba.
_____10. Siguro, dahil sa sobrang pagod.
Pagmamarka
10 - 100
9 - 95
8 - 90
92
7 - 85
6 - 80
5 - 75
4 - 70
3 - 65
2 - 60
1 - 55
0 - 50
Aralin 23 Katapatan ni Daniel

1. Maipakita ang pagiging matapat.
2. Mabigyang hinuha ang napakinggang teksto.
3. Makapaghambing at makapagkontrast ng mga tauhan sa kuwentong binasa.
4. Makabuo ng cluster or word network ng mga salita.
5. Magamit ang mga inglitik nang wasto.
6. Makasulat ng ulat sa aklat na binasa (book report)
7. Makagawa ng Liham-Pangkalakal.
B. Mga Layunin
Pakikinig
Nakapagbibigay ng hinuha sa narinig na teksto
Pagbasa
Nakapaghahambing at nakapagkokontrast ng mga tauhan sa kuwentong binasa
Nakabubuo ng cluster o word network na mga salita
Pagsasalita
Nakagagamit ng mga ingklitik nang wasto
Pagsulat
Nakasusulat ng ulat ukol sa nabasa (book report)
Pokus sa Pagkatuto
Nakagagawa ng liham-pangkalakal
Papaano ipinakita ni Daniel ang kaniyang katapangan?
Paano maisasagawa ang paghahambing at pagkokontrast ng mga tauhan?
Ano-ano ang mga ingklitik at paano gamitin ang mga ito sa pangungusap?
Papaano ang pagsulat ng ulat sa aklat na nabasa?
Ano-ano ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng liham-pangkalakal?
D. Kaalaman
Pagbibigay Hinuha sa Napakinggang Teksto
Paghahambing at Pagkokontrast ng mga Tauhan sa Kuwentong Binasa
Pagbuo ng Cluster o Work Network ng mga Salita
Mga Ingklitik
93

TG Filipino-6 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TG Filipino-6 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

p y

• Soledad M. Austria • Lydia P. Lalunio, Ph. D.

YTUNIT/ PANOORIN/ POKUS

Aralin 1 Kayamanan ng isang bansa ang

Paghihinuha sa Ang Pangun- Pagbubuo ng Pagsulat ng Pagpapahalaga Paggamit ng

Pag-uugnay Mga Bahagi at Paghinuha sa Pagsulat ng Pagpapalakas Paggamit ng

Pag-uugnay ng Mga Pangun- Pagtukoy sa Pagsulat ng Papapahalaga Pagpapang-

Paglalaraawan Mga Uri ng Pagkuha ng Pagsulat ng Pagpapahalaga Paggamit

Pagsunod sa Mga Sugnay at Kahulugan ng Pagsulat Pagpapahalaga Mga Bahagi ng

YTUNIT/ PANOORIN/ POKUS

Pagbibigay ng Pagpapahag Opinyon o Kato- Pagsulat ng Panagnagalaga Pagkuha ng

YTUNIT/ PANOORIN/ POKUS

Pagsunod sa Pagtukoy sa Pagbibigay- Pagsulat ng Ta- Pagpapahalag Pagsulat sa

Pagbibigay- Pagkilala sa Paghinuha Pagsulat ng Pahalagahan Pagbuo ng

YTUNIT/ PANOORIN/ POKUS

Pagbibigay Mga Pangatnig Pagsusuri sa Pagsulat ng Pagpapahalag Pagpapaka-

Pagtukoy Kung Mga Pang-ukol Pagtukoy sa Pagsulat ng Matutong Pagpapahayag

Pagbibigay- Pagtukoy/Pag- Paghahamb- Pagsulat ng Pagiging Tapat Liham Pang-

Pagtalakay sa Pagpapalawak Pagbibigay Pagsulat ng Pagsunod Pag-aanta o

ARALIN 1 HIMNO NG BATANGAN

ARALIN 2 ANG MABUTING SAMARITANO

ARALIN 4 JANELA LELIS: IDOLO KO

ARALIN 5 DONA MARCELA M. AGONCILLO

ARALIN 6 ARAW NG MGA AMA

I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa rin

2. Anong katangian ang ipinamalas ni Luis sa pag-eensayo tuwing pagkatapos ng

3. Ano sa palagay mo ang nararamdaman ni Luis kung bakit siya kinakabahan?

4. Anong mabuting pag-uugali ang kaniyang ipanamalas sa araw ng paligsahan?

5. Ano kaya ang maaaring maging wakas ng kuwento?

1. Kailan ipinagdiriwang ang Buwan ng Wikang Pambansa?

2. Ang Pilipinas ay isang demokratikong bansa.

3. Lumahok sa Alay-Lakad ang mga kabataan.

4. Alin sa sumusunod na mga pangungusap ang walang paksa?

6. Mag-aral kang mabuti ________makatapos ka ng iyong pag-aaral.

8. Ano ang kayarian ng pangungusap sa bilang 7?

9. Maipakikita sa maraming paraan __________________

10. Paano mo ipinakikita ang iyong pagmamahal sa iyong magulang?

3. Anong maliit na salita ang mabubuo mula sa kadakilaan ang nangangahulugang

7. Tanyag ang mga Pilipino sa ibang bansa sa kahit na anong larangan.

9. Mahirap magbiro sa taong balatsibuyas. Ano ang kahulugan ng tambalang salitang

10. Anong tambalang salita ang nangngahulugang nagbibingi-bingihan?

Nagpulong ang mga kabataan sa Barangay Kaakit-akit kaugnay ng unti-unti pagdumi

1. Alin ang nagsasabi ng pangunahing diwa ng talata?

2. Sino-sino ang nagpulong?

3. Bakit nagpulong ang samahan ng mga kabataan?

4. Ano ang kanilang napagkasunduan?

6. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng ugnayang sanhi at bun-

2. Alin ang wasto ang pagkakasulat?

3. Anong bahagi ng liham ang naglalahad ng dahilan ng pagsulat?

4. Anong bantas ang inilalagay sa bating pangwakas?

5. Sa anong bahagi ng liham inilalagay ang pangalan ng sumulat?

ARALIN 7 USAP-USAPAN NG KALIKASAN

5. Balikan ang mga kasagutan kanina s aunang bilang sa itaas.

3. pag-usapan at talakayin ang paliwanag na nasa Pagbibigay ng Kahulugan sa

ARALIN 8 ULAN, ULAN, IKAW BA AY KAIBIGAN?

ARALIN 9 HILING NG SIRENA

ARALIN 10 Ang Alamat ng Alagaw

I. Karagdagang Pagsasanay/ Gawin Pa rin

ARALIN 11 Lupang Hinirang… Duyan Ka ng Magiting

C. Mahahalagang Tanong (EQ)

2. Ilahad sa pisara ang pagsusulit.

ARALIN 12 Alin ang Higit na Mahalaga: Ang Araw o Ulan?

YUNIT III TAAS-NOO PILIPINO