ETIMOLOHIYA NG MGA KALAHOK NA SALITA SA MGA NAGDAANG SAWIKAAN 3) Tsika- kuwentuhan, maabilidad sa pakikipag-usap. Unang lumitaw ang salitang “tsika” noong kalagitnaan ng dekada otsenta. Kuwentuhan lamang ang ibig IKATLONG PANGKAT sabihin nito noon. Ginamit itong titulo ng programang pang-young adults—ang Chico Chica na prinodyus ng Philippine Children’s 2004 Television Foundation, ang prodyuser din ng Wika ng Taon- Canvass Batibot.
-mula sa salitang ‘canvass’ na nangangahulugang 4) Dagdag-bawas- Sabwatan. Sabwatan ang
pangangampanya ng isang kandidato o ang pag-akit nangyayari sa dagdag-bawas. May badyet na at paghingi ng mga boto. Ngunit larangan ng malaki para sa mga opisyal ng Comelec na plotika, ang pinakalaganap na kahulugan ng canvass makikipagkutsabahan sa mayamang sa eleksiyon ay masusing pagkilatis ng mga politiko. Milyon ang usapan. Sa rehistrasyon dokumentong naglalaman ng resulta ng eleksiyon— pa lamang ay pinapalamanan na ng pagsusuma, pagtatala, o paghahanay ng mga boto. kasangkot na opisyal ang bilang ng botante. Inilalagay sa listahan ang mga yumao na at 1) Ukay- hukay + halukay ang mga wala sa gulang para bumoto. Nagbabayad ng mga flying voter at double Tinutukoy ng salitang ukay-ukay ang mga registrant para dumami ang bilang ng tao sa mga segundamanong damit na galing sa isang distrito. Dagdag iyan. Sa araw naman ibang bansa at ipinagbibili sa Filipinas sa ng eleksiyon, marami ang napakamurang halaga. Ayon sa isang ulat, nadidisenfranchise. Bawas iyan. Tapos, nagsimula ang ukay-ukay noong dekada magbabayad ng mga maton para manggulo sisenta sa Baguio at Cebu nang maisipan ng sa araw ng bilangan na balota. Kapag ilang may hilig sa negosyo ang pagbebenta nagtakbuhan ang mga tao, pasok naman ang ng mga segunda-manong damit na nakolekta magdodoktor sa certificate of canvass. ng mga Filipinong nagtatrabaho sa ibang bansa. Inipon ang mga damit na ito, 5) Dating- impresyong naiiwan sa isang tao. ipinadala sa Filipinas, inilusot sa Customs Noon ay ugat ito na ang ibig sabihin ay ang nang walang taripa sapagkat hindi kaganapan ng paglalakbay mula sa idineklarang paninda, at pagkatapos ay pinanggalingan tungo sa pupuntahan. Hindi ipinagbili nang mura sa mga bahay-bahay at pa kalaunan nagsimulang gamitin ang salita mga tiyangge. sa di-pormal na kumbersasyon upang tukuyin ang impresyong naiiwan sa isang 2) Tsugi- pantsatsaka o panlalait, loser, tao ng pagmumukha, bihis, pananalita, at paglitaw at paglaho sa eyre. Ang tsugi o kilos ng isang indibidwal. Halimbawa, tsugs ay isang onomatopeia o ang pagbuo ng ‘Suplada ang datíng ng kaibigan mo.’ pananalita batay sa imitasyon sa natural na tunog na inihahalintulad sa objek o 6) Fashionista- Kakaiba kang mag-ayos, aksiyon—”echoismo” [mula sa Webster’s humihiwalay sa kumbensiyon. Mula sa New World Dictionary Third College salitang ugat na fashion na ang ibig sabihin ay umiiral na uso o moda na maaaring sa pananamit, kultura, at kaugalian. ilang pantig upang kunwari ay magkaroon Dinagdagan ito ng morfema español na ista ng ibang kahulugan ngunit naroon pa rin— para maging pang-uri, bagama’t tumutukoy maaaninaw na tila nababalutan lamang ng rin itong tumukoy sa paglalarawan ng isang manipis na saplot at mauulinig na lalang o sa lalang mismo. pasaring—ang bigat at diin ng poot na ibig ipahatid ng nasubhang damdamin. Kaya ang 7) Jologs- baduy. Sinasabing tumutukoy ang salbaheng anak ng puta ay maaaring jologs sa fans ni Jolina Magdangal na ipagkamali sa pagsalbar sa kuta, na epitome ng pagka-jologs. Parang buhok na nanggaling sa mga salitang salvar ginawang krismas tri. May nagsasabing (Espanyol), pagligtas o pagtatanggol, at ng galing ito sa “tuyo at itlog,” na karaniwang salitang kuta, na moog, tanggulan o muralya ulam ng karaniwang mahihirap na Pinoy. ang kahulugan. 8) Kinse-anyos- Mula sa wikang Espanyol ang 11) Tapsilog- Tapsilog = tapa (maliliit na piraso mga salitang quince at añona pinagmulan ng karneng baka na ibinabad sa suka’t toyo ng kinse anyos. Sa daigdig ng advertising, na may kasamang bawang at paminta) + ang pag-iisip ng “kinse anyos” ay tungkol sa sinangag (kaning lamig na niluto sa edad ng iniimbak na alak. Ang kasabihan mantikang pinaglutuan ng tapa) + itlog nga, “Aged wine is the best wine.” Kapag (estrellado o sunny side up). mas may edad ang inimbak na alak ay mas masarap ang lasa at suwabeng inumin. 12) Terorista- mula sa terrorist at terrorism na nangangahulugang paghahasik ng Kung ito’y inilapat sa isang produkto ng kaguluhan. Sa ngayon, ito ay tawag sa mga alak na—”Nakatikim ka na ba ng kinse lumalaban sa mga dayuhang mananakop at anyos?”—naglalayon naman itong mga manlulupig. mapanatili sa isipan ng mamimili ang produkto. Ito ang tinatawag nilang “recall.” 13) Text- Nagmula ang salitang text sa wikang Pranses na texte at sa wikang Latin na textus Pero iba ang naging recall nito sa kilusan ng na tumutukoy sa tissue, estruktura at mga kababaihan. Ang tumimo sa kanilang konteksto ng isang bagay. Habang ang isipan ay paglapastangan sa murang edad ng pormang pandiwa nito na textere ay walang malay na batang babae. nangangahulugang maghabi, maghubog o 9) Otso-otso-Magtatapos ang taon 2003 nang magbuo. Sa teknikal namang paggamit ng sumikat ang kantang “Otso Otso” ni Bayani salitang textus at texte, tumutukoy ito sa Agbayani. nilalaman ng anumang nailimbag at naisulat at ang porma ng anumang sinusulat o 10) Salbakuta- tahasang pagmumura na binibigkas. pinapurol ang pangil ng kalaswaan. Ang etimolohiya ng salita ay salvaje (Espanyol) 2005 na nangangahulugang mabangis, mailap, Wika ng Taon- Huweteng hindi sibilisado, taong-bundok at hijo de puta (Espanyol) na nangangahulugang anak 1) Tibak/t-back- ito ay binaligyad na active at ng puta, anak ng masamang babae, anak ng pina ikling aktibista --ito ay kumakatawan sa pampam, burikak, patutot, malgarit, atbp. mga indibidwal na mabilis makaamoy ng Ang salbakuta ay tahasang pagmumura na katiwalian sa sistema at hindi nagpapahuli sa pinapurol ang pangil ng kalaswaan sa pag react sa mga isyung politikal at pag- pamamagitan ng pagpapalit ng tunog ng organisa ng mga rali. 2) Pasaway- pa + saway people ang kanilang produkto, serbisyo at Nagmula ito sa sing-along bar at dito ang benepisyo ng hindi gumagamit ng mga bida ay mga sing-along master --ang salitang magagastos na advertisement pasaway ay tumutukoy da mga taong tumutuntong sa entablado at ayaw papigil sa 10) Tsunami- ang terminong ito ay mula sa kanilang hilig o ilusyon sa pagkanta. salitang hapon na "tsu"(baybayin) at "nami"(alon) --ito ay malaking alon na 3) Blog- pinaiksing salita para sa weblog -- nabubuo da ilalim ng dagat dahil sa lindol, pinaghalong termino ng "web" at "log" --ang pagsabog ng bulkan, o pagguho ng lupa salitang weblog ay unang narinig mula kay Jorn Barger noong Disyembre 17,1997 -- 11) Wire tapping- Unng lumabas ang salitang habang ag pinaikling anyo-blog ay mula sa Wiretapper noong 1893 sa nobelang bkue isang biro ni Peter Merholz noong Mayo and grey upang tukuyin ang tauhang plihim 1999 na nakikinig sa usapan sa telepono
4) Call center- dahil sa pagpupuyat ng mga 2006
nagtratrabaho sa call center kasi kailangan Wika ng Taon- Lobat gising sila 24 hours. Unti unti na itong nakikilala at ginamit na din itong ibang 1) Botox- Isang brand ng toxin ang termino sa pagpupuyat. Imbes na sabihin “botox” na iniiniksiyon sa mukha ng nilang nagpupuyat ka na naman ay sasabihin mga kliyente para mawala ang mga nalang nilang para kang taga call center, ah. kulubot na palatandaan ng edad. Ito ang naging ikalawang salita ng taon dahil 5) Caregiver- "care" ito ay galing sa Old naging popular sa mga Filipinong English term "vicim" meaning menial mahilig magpaganda at may pambayad suffering, mourning, sorrow, or trouble sa mahal na lason "give" galing sa "iotan,iaban" meaning "to bestow gratuitously". --kung pagsasamahin 2) Toxic- Tumutukoy ang “toxic” sa mga ang dalawang salita ang ibig sabihin nito ay oras kung kailan napakaraming pagtulong sa mga nahihirapan. natatanggap na tawag ang mga nagtatrabaho sa mga call center. O 6) Cono- noon: ito ay terminong ginamit ng puwede rin itong paglalarawan sa mga Pilipino bilang tugon sa mga Espanyol alinmang nakaiiritang tao, bagay, o na ipinanganak sa Pilipinas o mga karanasan. Peninsulares. --ito ay nagsimula noong ika- 19 na siglo Ngayon: ito ay ang pjnag halo 3) Bird-flu- isang sakit na galing sa ibon. halong wikang Ingles at Filipino sa Isang endemiko noon. pagbubuo ng isang pahayag 4) Cha-cha- Charter change 7) E-vat 5) Karir- mula sa ‘career’ na 8) Gandara- nagmula sa pangalan ni Sandara nangangahulugang propesyon o trabaho. Park isang K Pop idol --ang ibig sabihin nito 6) Kudkod- tanging entri mula sa ay maganda Mindanao, “kudkod,” ay tawag sa pag- 9) Networking- May iba itong tawag ito ay ang chat sa internet, lalo na ang uring MLM (Multi-level Marketing) --ito ay layuning makahanap ng partner sa paraan para i endorse o ipakilala sa madlang cyberspace 7) Mall- 1) Ondoy- Tinutukoy naman ng salitang “Ondoy” ang bagyong sumalanta sa bansa 8) Menigo- noong nakaraang taon. Dinadagdagan ito ng 9) Orocan- Ang “orocan,” ang brand ng mga panlapi upang makabuo ng salita, tulad mga produktong yari sa plastik, ay ng “inondoy,” “ naondoy” at “ondoyin nangangahulugan ng pagiging plastik o 2) Korkor- Ang salitang “korkor” ay mapagpanggap. nangangahulugang “koreano,” na 10) Payreted- mula sa Ingles na ‘pirated’ na pansamantalang naninirahan sa Pilipinas nangangahulugang hindi legal na upang mag-aral ng salitang Ingles. palabas, musika, o record. Pangit ang 3) Tarpo- Tarpaulin naman ang kalidad, hindi orihinal. pinanggalingang salita ng “tarpo” na naging 11) Spa- para mag-relax. Ito ang kailangan basehan ng katanyagan ng isang kandidato ng mga taong nakaranas ng “lobat” o sa nagdaang halalan. “toxic.” 4) Ampatuan- Ang salitang “Ampatuan” 2007 naman ay nagmula sa tinaguriang Maguindanao Massacre. Sa talakay ni Wika ng Taon- Miskol Vladimir Gonzales, ang salitang Ampatuan ay ginagamit sa loob ng konteksto ng 1) Friendster- pagpatay, pandaraya, dugo, at kawalan ng 2) Roro- roll on-roll off, sistema ng hustisya. Ngunit ayon kay Dr. Minang pinagdugtong dugtong na biyahe sa mga Dirampatan-Sharief, isang guro ng pulo ng Pilipinas Mindanao State University, ang tunay na kahulugan ng “Ampatuan” sa wikang 3) Abrodista Tausug ay religious leader. 4) Make over 5) Emo- Ang salitang “emo” ay naging tanyag sa Pilipinas nang mauso ang mga banda na 5) Oragon- salita ng mga taga-bikol na nagpahihiwatig ng malulungkot na liriko. nagpapakahulugang mahusay Ang mga taong tumatangkilik sa ganitong 6) Partylist uri ng musika ay binansagang “emo.”
7) Safety- Salitang ingles ngunit sa panahong 6) Load- .. Ang “load” ay tumutukoy sa
ito, kabaligtaran sa ibig sabihin ang prepaid load na ginagamit sa pag-text at pagpapakahulugan pagtawag sa cellphone.” Namumutbol- Ang salitang “namumutbol” ay 8) Sutukil- pinaikling sugba-tula-kilaw nangangahulugang pagnanakaw, pagtitipid 9) Telenobela- "tele"(telebisyon) + at pagsipa ng niyog sa kapitbahay, isang "nobela"(kathambuhay) kaugalian sa mga probinsiya ayon kay Joselito Delos Reyes, taga-ulat ng salita. 10) Videoke- "karaoke"- kara(empty) + orkesta(orchestra) 7) Solb- Ang salitang “solb” ay nagsimula sa salitang ingles na solve na 2010 nangangahulugang ayos na ang problema.
Wika ng Taon- Jejemon
8) Spam- Spam” ang salitang tumutukoy sa teleserye ng totoong buhay ng mga politiko, luncheon meat na tatak ay SPAM, na ayon at hakbang sa repormang politika na may sa tagapagsalita na si Genaro Gojo Cruz, ay diin sa aktibong pakikibahagi ng mga isang bagay na madalas makita sa hapag ng mamamayan mga Filipino mula sa kanilang mga kamag- anak sa ibang bansa. Nakuha rin dito ang 7) Palusot- Ang salitang “Palusot” na aniya’y mga katawagang “spam e-mail,” at nahahati sa dalawang bahagi na “pa–“ at “flooding,” mga terminong ginagamit sa salitang-ugat na “lusot” na Internet. nangangahulugang paglahad sa makipot na butas, siwang o puwang, o anumang 9) Unli- Ang salitang “unli” na mula sa maaring daanan, pagtatagumpay sa isang salitang unlimited ay ang walang suliranin, at palihim na pag-aabot ng bagay hangganang pagte-text sa loob ng ilang sa sinuman. araw. 8) Trending- Trending,” isang pagkilatis sa 2012 pagiging mahalaga at napapanahon ng mga salita Wika ng Taon- Wang-wang 9) Wagas- ang salitang “Wagas”—dalisay, 1) Level-up- Ang level-up ay pagpapataas o matapat, at walang halong pag-iimbot o pagpapaunlad sa nasusukat na antas ng pagsasamantala. ito ay nagiging isang buhay pahayag na lamang ng labis na 2) Pag-pag- Ang pagpag, ayon kay Torralba, ay pagkamangha o hindi kinakaya ng mayroong diksyunaryong kahulugang karaniwang damdamin. pagwasiwas, pag-alog, at pagtampal nang 10) Wifi- "Wifi "ito ay ginagamit upang paulit-ulit upang maalis ang duming makakonek sa Internet, pinadadali nito ang nakadikit. Ngunit sa kasalukuyan, ang ibang gawain sa araw-araw… Binago na salitang pagpag ay tumutukoy sa scavenger nito ang ating paraan ng pakikipag-ugnayan food o pagkaing hinahalungkat mula sa sa isa’t isa, basura upang kainin o pagkakitaan. 2014 3) Android- inutukoy ng salitang Android ay isang operational system na nagpapahintulot Wika ng Taon- Selfie sa mga taong mag-multi-task, dahilan kung bakit makauugnay ang mga Pilipino sa 1) Endo- pinaikling bersyon ng pariralang "end salitang Android. of contract". Tumutukoy sa pagtapos ng isang kontrata, kadalasan ng mga 4) Fish kill manggagawa sa kanilang pinagtratrabahuan.
5) Pik-ap- Ang “Pick-up Line,” anumang 2) Whistle-blower- Sa Filipino, ito ay tawag sa
pahayag na nagsisimula bilang isang pag- kasabwat sa katiwalian na bigalng uusap ng hindi pa magkakilalang lalaki at ‘kumanta’ laban sa mga kasamahan. babae Sumikat ang salitang ito kasabay ng PDAF dahil sa raket ni Janet Napoles na binunyag 6) Impeachment- Ang Impeachment ay ng dating katiwalang si Benhur Luy, na pangngalang mayroong tatlong kahulugan— ngayon ay testigo na ng gobyerno. isang pormal na proseso ng pagsasakdal sa isang mataas na opisyal ng pamahalaa, 3) Filipinas- orihinal na pangalan ng bansa na pala itong gatasan ni Janet Napoles at mga nais buhayin ng KWF. Walang letrang F sa kasabwat na mambabatas at opisyal ng Tagalog, ang batayan ng wikang Filipino, gobyerno. pero ginagamit ito sa ibang pangunahing wika sa bansa. 9) storm surge- abnormal na pagtaas ng tubig- dagat ng pagtulak ditto ng malakas na 4) Bossing- hango sa slaitang ‘boss’,ito ay hanging dala ng bagyo. Ginamit ng weather isang impormal na taguri sa mga may bureau ang slaitang ito sa mga babala noong katungkulan sa trabaho. Dahil ito ay isang Super Typhoon Yolanda, pero hindi impormal na salita, kalimitan din itong naintindihan ng mga tao kung gaano ginagamit bilang pamalit sa mga slaitang kapanganib ito kaya’t hindi sila nagsilikas ‘kuya’o ‘manong.’ agad. Iminungkahi ng environmental law expert na si Antonio Oposa na tawagin itong 5) Hashtag- Uri ng ‘’tagging’’ na ginagamit sa ‘tsu-alon’ (Tagalog) o ‘tsu-balod’ (Bisaya) social media. Ang mga keywords na may para maintindihan ng mga tao na ito’y alon pound (#) sign ay tinawag na hashtag. na parang tsunami. Kalimitang nilalagay sa dulo ng mga status messages o post para matukoy ang 10) riding-in-tandem-riding + in + tandem. Ang kabilangan nito sa isang kampanya o mainit akto ng pagsakay ng dalawang indibidwal sa na usapan. iisang motorsiklo o scooter.
Sa gamit na kolonyal, sinasambit ang 11) CCTV- Ang CCTV (closed-circuit-
kombinasyon ng hashtag+salita para television) ay isang uri ng TV system na bigyang diin ang isang reaksyon o opinyon. kung saan ang signals nito ay hindi pinapamahagi sa publiko, subalit ito'y 6) Imba- ayon sa Internet, ang imba ay hango sinusubaybayn ng maigi, at ang sa salitang ingles na ‘imbalance.’ Ang imba pangunahing layunin nito ay para sa ay issang balbal na salitang pang-uri mula sa surveillance at security (kaligtasan). online video games, kung saan ang isang manlalaro ay humihigit sa galing o lakas 12) Peg- ang salitang ito ay mula sa jargon ng kumpara sa ibang manlalaro, na nagdudulot mga taong nagtratrabaho sa industriya ng ng IMBAlance sa laro. disenyo at dibuho. Ang peg ay isnag katangi-tanging ehemplo na siyang Bukod sa online video games, ang imba ay puwedeng gawing inspirasyon sa isang tumutukoy sa mga tao, bagay, sitwasyon, o binubuong konsepto. mga gawaing kapuri-puri dahil sa namumukod-tangi nitong galing, ganda, o Sa gamit na kolonyal, ang peg ay kahit lakas. anong bagay, tao, o konsepto na wari’y ibig gayahino kopyahin., 7) Kalakal- mga maibebenta, paninda, produkto. Mga napulot o naipon na dyaryo, 2016 karton, papel, plastic, bote at bakal sa basuraham. Wika ng Taon- Fotobam
8) PDAF- acronym para sa Priority 1) Bully- mula sa Ingles na bully na
development Assistance Fund or pork barrel nangangahulugang mapanakit na tao. Ito ay ng mga sendor at kongresista. Naging ginagamit kapag ang tao ay naninira sa bukam-bibig ito nang mabunyag na ginawa kapwa 2) Hugot- mula sa salitang hugot na 6) Train- "Train (Tax Report for Acceleration nangangahulugang hugutin. Mga and Inclusion)"ito ay ang itaas ang mga pangungusap na nabuo mula sa pqghinuha sahod na ibabayad na buwis ng mga ng mga sariling karanasan. mayayaman at pababain naman ang tax ng mga mahirap at ordinaryong mamamayan. 3) Foundling- pangpang sa tagalog - batang ulila na walang sukat magampon 7) Dds- DDS(Davao Death Squad)"pumalatay ng mga kriminal,adik at smugglers sa Davao 4) Lumad- pangkat ng mga kqtutubong tao ng City noong si Prodrigo Roa Duterte pa ang katimugang pilipinas alkalde ng lungsod. 5) Meme- ginagamit upang ilarawan ang mga 8) Troll- Troll"ito yung mga nagsasabi ng mga konseptong lumaganap sa internet kung anu-ano na nakakapanira sa kapwa. 6) Netizen- pinaghalong mga salitang ingles na 9) Resibo-"Resibo"ito ay ang ebidensya o internet at citizen na literal na katunayan ng isang bagay. nangangahulugan bilang "citizen of the net" o mamamayan ng net 10) Dengvaxia- "Dengvaxia" ito ay isang uri ng bakuna na kontra dengue. 7) Tukod- anumang panhusay upang maitayo o mapanatili ang isang estruktura. Mga sanggunian:
8) Viral- trending sa social media http://sawikaan.blogspot.com/2004/04/sawikaan-
2004-dating.html 9) Milenyal- demograpikong grupo na sunod sa henerasyon
2018
Wika ng Taon- Tokhang
1) Fake news- "Fake news" ay mali o
kadalasang sensasyonal na impormasyong ikinakalat na kunwaril na balita.
2) Foodie- "Foodie"taong mahilig tumikim ng
mga ibat ibang klase ng pagkain
3) Quo warranto- "Quo Warranto" ay isang
aksyon o reklamo na maaaring isampa sa isang opisyal ng gobyerno kung hindi ito kuwalipikado sa posisyon na inuupuan.
4) Federalismo- "Federalismo" ito ay sistema
ng gobyerno kung saan ang kapangyarihan,pondo at program
5) Dilawan- "Dilawan"mga tao na kumokontra
sa pangulo o sa gobyerno o kapartido ng mga aquino.