Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 7

Edition (New York: Simon & Schuster,

1991)] o ekolalya, panggagaya.


ETIMOLOHIYA NG MGA KALAHOK NA
SALITA SA MGA NAGDAANG SAWIKAAN 3) Tsika- kuwentuhan, maabilidad sa
pakikipag-usap. Unang lumitaw ang salitang
“tsika” noong kalagitnaan ng dekada
otsenta. Kuwentuhan lamang ang ibig
IKATLONG PANGKAT
sabihin nito noon. Ginamit itong titulo ng
programang pang-young adults—ang Chico
Chica na prinodyus ng Philippine Children’s
2004 Television Foundation, ang prodyuser din ng
Wika ng Taon- Canvass Batibot.

-mula sa salitang ‘canvass’ na nangangahulugang 4) Dagdag-bawas- Sabwatan. Sabwatan ang


pangangampanya ng isang kandidato o ang pag-akit nangyayari sa dagdag-bawas. May badyet na
at paghingi ng mga boto. Ngunit larangan ng malaki para sa mga opisyal ng Comelec na
plotika, ang pinakalaganap na kahulugan ng canvass makikipagkutsabahan sa mayamang
sa eleksiyon ay masusing pagkilatis ng mga politiko. Milyon ang usapan. Sa rehistrasyon
dokumentong naglalaman ng resulta ng eleksiyon— pa lamang ay pinapalamanan na ng
pagsusuma, pagtatala, o paghahanay ng mga boto. kasangkot na opisyal ang bilang ng botante.
Inilalagay sa listahan ang mga yumao na at
1) Ukay- hukay + halukay ang mga wala sa gulang para bumoto.
Nagbabayad ng mga flying voter at double
Tinutukoy ng salitang ukay-ukay ang mga
registrant para dumami ang bilang ng tao sa
mga segundamanong damit na galing sa
isang distrito. Dagdag iyan. Sa araw naman
ibang bansa at ipinagbibili sa Filipinas sa
ng eleksiyon, marami ang
napakamurang halaga. Ayon sa isang ulat,
nadidisenfranchise. Bawas iyan. Tapos,
nagsimula ang ukay-ukay noong dekada
magbabayad ng mga maton para manggulo
sisenta sa Baguio at Cebu nang maisipan ng
sa araw ng bilangan na balota. Kapag
ilang may hilig sa negosyo ang pagbebenta
nagtakbuhan ang mga tao, pasok naman ang
ng mga segunda-manong damit na nakolekta
magdodoktor sa certificate of canvass.
ng mga Filipinong nagtatrabaho sa ibang
bansa. Inipon ang mga damit na ito, 5) Dating- impresyong naiiwan sa isang tao.
ipinadala sa Filipinas, inilusot sa Customs Noon ay ugat ito na ang ibig sabihin ay ang
nang walang taripa sapagkat hindi kaganapan ng paglalakbay mula sa
idineklarang paninda, at pagkatapos ay pinanggalingan tungo sa pupuntahan. Hindi
ipinagbili nang mura sa mga bahay-bahay at pa kalaunan nagsimulang gamitin ang salita
mga tiyangge. sa di-pormal na kumbersasyon upang
tukuyin ang impresyong naiiwan sa isang
2) Tsugi- pantsatsaka o panlalait, loser,
tao ng pagmumukha, bihis, pananalita, at
paglitaw at paglaho sa eyre. Ang tsugi o
kilos ng isang indibidwal. Halimbawa,
tsugs ay isang onomatopeia o ang pagbuo ng
‘Suplada ang datíng ng kaibigan mo.’
pananalita batay sa imitasyon sa natural na
tunog na inihahalintulad sa objek o 6) Fashionista- Kakaiba kang mag-ayos,
aksiyon—”echoismo” [mula sa Webster’s humihiwalay sa kumbensiyon. Mula sa
New World Dictionary Third College salitang ugat na fashion na ang ibig sabihin
ay umiiral na uso o moda na maaaring sa
pananamit, kultura, at kaugalian. ilang pantig upang kunwari ay magkaroon
Dinagdagan ito ng morfema español na ista ng ibang kahulugan ngunit naroon pa rin—
para maging pang-uri, bagama’t tumutukoy maaaninaw na tila nababalutan lamang ng
rin itong tumukoy sa paglalarawan ng isang manipis na saplot at mauulinig na
lalang o sa lalang mismo. pasaring—ang bigat at diin ng poot na ibig
ipahatid ng nasubhang damdamin. Kaya ang
7) Jologs- baduy. Sinasabing tumutukoy ang salbaheng anak ng puta ay maaaring
jologs sa fans ni Jolina Magdangal na ipagkamali sa pagsalbar sa kuta, na
epitome ng pagka-jologs. Parang buhok na nanggaling sa mga salitang salvar
ginawang krismas tri. May nagsasabing (Espanyol), pagligtas o pagtatanggol, at ng
galing ito sa “tuyo at itlog,” na karaniwang salitang kuta, na moog, tanggulan o muralya
ulam ng karaniwang mahihirap na Pinoy. ang kahulugan.
8) Kinse-anyos- Mula sa wikang Espanyol ang 11) Tapsilog- Tapsilog = tapa (maliliit na piraso
mga salitang quince at añona pinagmulan ng karneng baka na ibinabad sa suka’t toyo
ng kinse anyos. Sa daigdig ng advertising, na may kasamang bawang at paminta) +
ang pag-iisip ng “kinse anyos” ay tungkol sa sinangag (kaning lamig na niluto sa
edad ng iniimbak na alak. Ang kasabihan mantikang pinaglutuan ng tapa) + itlog
nga, “Aged wine is the best wine.” Kapag (estrellado o sunny side up).
mas may edad ang inimbak na alak ay mas
masarap ang lasa at suwabeng inumin. 12) Terorista- mula sa terrorist at terrorism na
nangangahulugang paghahasik ng
Kung ito’y inilapat sa isang produkto ng kaguluhan. Sa ngayon, ito ay tawag sa mga
alak na—”Nakatikim ka na ba ng kinse lumalaban sa mga dayuhang mananakop at
anyos?”—naglalayon naman itong mga manlulupig.
mapanatili sa isipan ng mamimili ang
produkto. Ito ang tinatawag nilang “recall.” 13) Text- Nagmula ang salitang text sa wikang
Pranses na texte at sa wikang Latin na textus
Pero iba ang naging recall nito sa kilusan ng na tumutukoy sa tissue, estruktura at
mga kababaihan. Ang tumimo sa kanilang konteksto ng isang bagay. Habang ang
isipan ay paglapastangan sa murang edad ng pormang pandiwa nito na textere ay
walang malay na batang babae. nangangahulugang maghabi, maghubog o
9) Otso-otso-Magtatapos ang taon 2003 nang magbuo. Sa teknikal namang paggamit ng
sumikat ang kantang “Otso Otso” ni Bayani salitang textus at texte, tumutukoy ito sa
Agbayani. nilalaman ng anumang nailimbag at naisulat
at ang porma ng anumang sinusulat o
10) Salbakuta- tahasang pagmumura na binibigkas.
pinapurol ang pangil ng kalaswaan. Ang
etimolohiya ng salita ay salvaje (Espanyol) 2005
na nangangahulugang mabangis, mailap, Wika ng Taon- Huweteng
hindi sibilisado, taong-bundok at hijo de
puta (Espanyol) na nangangahulugang anak 1) Tibak/t-back- ito ay binaligyad na active at
ng puta, anak ng masamang babae, anak ng pina ikling aktibista --ito ay kumakatawan sa
pampam, burikak, patutot, malgarit, atbp. mga indibidwal na mabilis makaamoy ng
Ang salbakuta ay tahasang pagmumura na katiwalian sa sistema at hindi nagpapahuli sa
pinapurol ang pangil ng kalaswaan sa pag react sa mga isyung politikal at pag-
pamamagitan ng pagpapalit ng tunog ng organisa ng mga rali.
2) Pasaway- pa + saway people ang kanilang produkto, serbisyo at
Nagmula ito sa sing-along bar at dito ang benepisyo ng hindi gumagamit ng mga
bida ay mga sing-along master --ang salitang magagastos na advertisement
pasaway ay tumutukoy da mga taong
tumutuntong sa entablado at ayaw papigil sa 10) Tsunami- ang terminong ito ay mula sa
kanilang hilig o ilusyon sa pagkanta. salitang hapon na "tsu"(baybayin) at
"nami"(alon) --ito ay malaking alon na
3) Blog- pinaiksing salita para sa weblog -- nabubuo da ilalim ng dagat dahil sa lindol,
pinaghalong termino ng "web" at "log" --ang pagsabog ng bulkan, o pagguho ng lupa
salitang weblog ay unang narinig mula kay
Jorn Barger noong Disyembre 17,1997 -- 11) Wire tapping- Unng lumabas ang salitang
habang ag pinaikling anyo-blog ay mula sa Wiretapper noong 1893 sa nobelang bkue
isang biro ni Peter Merholz noong Mayo and grey upang tukuyin ang tauhang plihim
1999 na nakikinig sa usapan sa telepono

4) Call center- dahil sa pagpupuyat ng mga 2006


nagtratrabaho sa call center kasi kailangan Wika ng Taon- Lobat
gising sila 24 hours. Unti unti na itong
nakikilala at ginamit na din itong ibang 1) Botox- Isang brand ng toxin ang
termino sa pagpupuyat. Imbes na sabihin “botox” na iniiniksiyon sa mukha ng
nilang nagpupuyat ka na naman ay sasabihin mga kliyente para mawala ang mga
nalang nilang para kang taga call center, ah. kulubot na palatandaan ng edad. Ito ang
naging ikalawang salita ng taon dahil
5) Caregiver- "care" ito ay galing sa Old naging popular sa mga Filipinong
English term "vicim" meaning menial mahilig magpaganda at may pambayad
suffering, mourning, sorrow, or trouble sa mahal na lason
"give" galing sa "iotan,iaban" meaning "to
bestow gratuitously". --kung pagsasamahin 2) Toxic- Tumutukoy ang “toxic” sa mga
ang dalawang salita ang ibig sabihin nito ay oras kung kailan napakaraming
pagtulong sa mga nahihirapan. natatanggap na tawag ang mga
nagtatrabaho sa mga call center. O
6) Cono- noon: ito ay terminong ginamit ng puwede rin itong paglalarawan sa
mga Pilipino bilang tugon sa mga Espanyol alinmang nakaiiritang tao, bagay, o
na ipinanganak sa Pilipinas o mga karanasan.
Peninsulares. --ito ay nagsimula noong ika-
19 na siglo Ngayon: ito ay ang pjnag halo 3) Bird-flu- isang sakit na galing sa ibon.
halong wikang Ingles at Filipino sa Isang endemiko noon.
pagbubuo ng isang pahayag
4) Cha-cha- Charter change
7) E-vat
5) Karir- mula sa ‘career’ na
8) Gandara- nagmula sa pangalan ni Sandara nangangahulugang propesyon o trabaho.
Park isang K Pop idol --ang ibig sabihin nito
6) Kudkod- tanging entri mula sa
ay maganda
Mindanao, “kudkod,” ay tawag sa pag-
9) Networking- May iba itong tawag ito ay ang chat sa internet, lalo na ang uring
MLM (Multi-level Marketing) --ito ay layuning makahanap ng partner sa
paraan para i endorse o ipakilala sa madlang cyberspace
7) Mall- 1) Ondoy- Tinutukoy naman ng salitang
“Ondoy” ang bagyong sumalanta sa bansa
8) Menigo- noong nakaraang taon. Dinadagdagan ito ng
9) Orocan- Ang “orocan,” ang brand ng mga panlapi upang makabuo ng salita, tulad
mga produktong yari sa plastik, ay ng “inondoy,” “ naondoy” at “ondoyin
nangangahulugan ng pagiging plastik o 2) Korkor- Ang salitang “korkor” ay
mapagpanggap. nangangahulugang “koreano,” na
10) Payreted- mula sa Ingles na ‘pirated’ na pansamantalang naninirahan sa Pilipinas
nangangahulugang hindi legal na upang mag-aral ng salitang Ingles.
palabas, musika, o record. Pangit ang 3) Tarpo- Tarpaulin naman ang
kalidad, hindi orihinal. pinanggalingang salita ng “tarpo” na naging
11) Spa- para mag-relax. Ito ang kailangan basehan ng katanyagan ng isang kandidato
ng mga taong nakaranas ng “lobat” o sa nagdaang halalan.
“toxic.” 4) Ampatuan- Ang salitang “Ampatuan”
2007 naman ay nagmula sa tinaguriang
Maguindanao Massacre. Sa talakay ni
Wika ng Taon- Miskol Vladimir Gonzales, ang salitang Ampatuan
ay ginagamit sa loob ng konteksto ng
1) Friendster-
pagpatay, pandaraya, dugo, at kawalan ng
2) Roro- roll on-roll off, sistema ng hustisya. Ngunit ayon kay Dr. Minang
pinagdugtong dugtong na biyahe sa mga Dirampatan-Sharief, isang guro ng
pulo ng Pilipinas Mindanao State University, ang tunay na
kahulugan ng “Ampatuan” sa wikang
3) Abrodista Tausug ay religious leader.
4) Make over 5) Emo- Ang salitang “emo” ay naging tanyag
sa Pilipinas nang mauso ang mga banda na
5) Oragon- salita ng mga taga-bikol na
nagpahihiwatig ng malulungkot na liriko.
nagpapakahulugang mahusay
Ang mga taong tumatangkilik sa ganitong
6) Partylist uri ng musika ay binansagang “emo.”

7) Safety- Salitang ingles ngunit sa panahong 6) Load- .. Ang “load” ay tumutukoy sa


ito, kabaligtaran sa ibig sabihin ang prepaid load na ginagamit sa pag-text at
pagpapakahulugan pagtawag sa cellphone.” Namumutbol- Ang
salitang “namumutbol” ay
8) Sutukil- pinaikling sugba-tula-kilaw nangangahulugang pagnanakaw, pagtitipid
9) Telenobela- "tele"(telebisyon) + at pagsipa ng niyog sa kapitbahay, isang
"nobela"(kathambuhay) kaugalian sa mga probinsiya ayon kay
Joselito Delos Reyes, taga-ulat ng salita.
10) Videoke- "karaoke"- kara(empty) +
orkesta(orchestra) 7) Solb- Ang salitang “solb” ay nagsimula sa
salitang ingles na solve na
2010 nangangahulugang ayos na ang problema.

Wika ng Taon- Jejemon


8) Spam- Spam” ang salitang tumutukoy sa teleserye ng totoong buhay ng mga politiko,
luncheon meat na tatak ay SPAM, na ayon at hakbang sa repormang politika na may
sa tagapagsalita na si Genaro Gojo Cruz, ay diin sa aktibong pakikibahagi ng mga
isang bagay na madalas makita sa hapag ng mamamayan
mga Filipino mula sa kanilang mga kamag-
anak sa ibang bansa. Nakuha rin dito ang 7) Palusot- Ang salitang “Palusot” na aniya’y
mga katawagang “spam e-mail,” at nahahati sa dalawang bahagi na “pa–“ at
“flooding,” mga terminong ginagamit sa salitang-ugat na “lusot” na
Internet. nangangahulugang paglahad sa makipot na
butas, siwang o puwang, o anumang
9) Unli- Ang salitang “unli” na mula sa maaring daanan, pagtatagumpay sa isang
salitang unlimited ay ang walang suliranin, at palihim na pag-aabot ng bagay
hangganang pagte-text sa loob ng ilang sa sinuman.
araw.
8) Trending- Trending,” isang pagkilatis sa
2012 pagiging mahalaga at napapanahon ng mga
salita
Wika ng Taon- Wang-wang
9) Wagas- ang salitang “Wagas”—dalisay,
1) Level-up- Ang level-up ay pagpapataas o matapat, at walang halong pag-iimbot o
pagpapaunlad sa nasusukat na antas ng pagsasamantala. ito ay nagiging isang
buhay pahayag na lamang ng labis na
2) Pag-pag- Ang pagpag, ayon kay Torralba, ay pagkamangha o hindi kinakaya ng
mayroong diksyunaryong kahulugang karaniwang damdamin.
pagwasiwas, pag-alog, at pagtampal nang 10) Wifi- "Wifi "ito ay ginagamit upang
paulit-ulit upang maalis ang duming makakonek sa Internet, pinadadali nito ang
nakadikit. Ngunit sa kasalukuyan, ang ibang gawain sa araw-araw… Binago na
salitang pagpag ay tumutukoy sa scavenger nito ang ating paraan ng pakikipag-ugnayan
food o pagkaing hinahalungkat mula sa sa isa’t isa,
basura upang kainin o pagkakitaan.
2014
3) Android- inutukoy ng salitang Android ay
isang operational system na nagpapahintulot Wika ng Taon- Selfie
sa mga taong mag-multi-task, dahilan kung
bakit makauugnay ang mga Pilipino sa 1) Endo- pinaikling bersyon ng pariralang "end
salitang Android. of contract". Tumutukoy sa pagtapos ng
isang kontrata, kadalasan ng mga
4) Fish kill manggagawa sa kanilang pinagtratrabahuan.

5) Pik-ap- Ang “Pick-up Line,” anumang 2) Whistle-blower- Sa Filipino, ito ay tawag sa


pahayag na nagsisimula bilang isang pag- kasabwat sa katiwalian na bigalng
uusap ng hindi pa magkakilalang lalaki at ‘kumanta’ laban sa mga kasamahan.
babae Sumikat ang salitang ito kasabay ng PDAF
dahil sa raket ni Janet Napoles na binunyag
6) Impeachment- Ang Impeachment ay ng dating katiwalang si Benhur Luy, na
pangngalang mayroong tatlong kahulugan— ngayon ay testigo na ng gobyerno.
isang pormal na proseso ng pagsasakdal sa
isang mataas na opisyal ng pamahalaa,
3) Filipinas- orihinal na pangalan ng bansa na pala itong gatasan ni Janet Napoles at mga
nais buhayin ng KWF. Walang letrang F sa kasabwat na mambabatas at opisyal ng
Tagalog, ang batayan ng wikang Filipino, gobyerno.
pero ginagamit ito sa ibang pangunahing
wika sa bansa. 9) storm surge- abnormal na pagtaas ng tubig-
dagat ng pagtulak ditto ng malakas na
4) Bossing- hango sa slaitang ‘boss’,ito ay hanging dala ng bagyo. Ginamit ng weather
isang impormal na taguri sa mga may bureau ang slaitang ito sa mga babala noong
katungkulan sa trabaho. Dahil ito ay isang Super Typhoon Yolanda, pero hindi
impormal na salita, kalimitan din itong naintindihan ng mga tao kung gaano
ginagamit bilang pamalit sa mga slaitang kapanganib ito kaya’t hindi sila nagsilikas
‘kuya’o ‘manong.’ agad. Iminungkahi ng environmental law
expert na si Antonio Oposa na tawagin itong
5) Hashtag- Uri ng ‘’tagging’’ na ginagamit sa ‘tsu-alon’ (Tagalog) o ‘tsu-balod’ (Bisaya)
social media. Ang mga keywords na may para maintindihan ng mga tao na ito’y alon
pound (#) sign ay tinawag na hashtag. na parang tsunami.
Kalimitang nilalagay sa dulo ng mga status
messages o post para matukoy ang 10) riding-in-tandem-riding + in + tandem. Ang
kabilangan nito sa isang kampanya o mainit akto ng pagsakay ng dalawang indibidwal sa
na usapan. iisang motorsiklo o scooter.

Sa gamit na kolonyal, sinasambit ang 11) CCTV- Ang CCTV (closed-circuit-


kombinasyon ng hashtag+salita para television) ay isang uri ng TV system na
bigyang diin ang isang reaksyon o opinyon. kung saan ang signals nito ay hindi
pinapamahagi sa publiko, subalit ito'y
6) Imba- ayon sa Internet, ang imba ay hango sinusubaybayn ng maigi, at ang
sa salitang ingles na ‘imbalance.’ Ang imba pangunahing layunin nito ay para sa
ay issang balbal na salitang pang-uri mula sa surveillance at security (kaligtasan).
online video games, kung saan ang isang
manlalaro ay humihigit sa galing o lakas 12) Peg- ang salitang ito ay mula sa jargon ng
kumpara sa ibang manlalaro, na nagdudulot mga taong nagtratrabaho sa industriya ng
ng IMBAlance sa laro. disenyo at dibuho. Ang peg ay isnag
katangi-tanging ehemplo na siyang
Bukod sa online video games, ang imba ay puwedeng gawing inspirasyon sa isang
tumutukoy sa mga tao, bagay, sitwasyon, o binubuong konsepto.
mga gawaing kapuri-puri dahil sa
namumukod-tangi nitong galing, ganda, o Sa gamit na kolonyal, ang peg ay kahit
lakas. anong bagay, tao, o konsepto na wari’y ibig
gayahino kopyahin.,
7) Kalakal- mga maibebenta, paninda,
produkto. Mga napulot o naipon na dyaryo, 2016
karton, papel, plastic, bote at bakal sa
basuraham. Wika ng Taon- Fotobam

8) PDAF- acronym para sa Priority 1) Bully- mula sa Ingles na bully na


development Assistance Fund or pork barrel nangangahulugang mapanakit na tao. Ito ay
ng mga sendor at kongresista. Naging ginagamit kapag ang tao ay naninira sa
bukam-bibig ito nang mabunyag na ginawa kapwa
2) Hugot- mula sa salitang hugot na 6) Train- "Train (Tax Report for Acceleration
nangangahulugang hugutin. Mga and Inclusion)"ito ay ang itaas ang mga
pangungusap na nabuo mula sa pqghinuha sahod na ibabayad na buwis ng mga
ng mga sariling karanasan. mayayaman at pababain naman ang tax ng
mga mahirap at ordinaryong mamamayan.
3) Foundling- pangpang sa tagalog - batang
ulila na walang sukat magampon 7) Dds- DDS(Davao Death Squad)"pumalatay
ng mga kriminal,adik at smugglers sa Davao
4) Lumad- pangkat ng mga kqtutubong tao ng City noong si Prodrigo Roa Duterte pa ang
katimugang pilipinas alkalde ng lungsod.
5) Meme- ginagamit upang ilarawan ang mga 8) Troll- Troll"ito yung mga nagsasabi ng mga
konseptong lumaganap sa internet kung anu-ano na nakakapanira sa kapwa.
6) Netizen- pinaghalong mga salitang ingles na 9) Resibo-"Resibo"ito ay ang ebidensya o
internet at citizen na literal na katunayan ng isang bagay.
nangangahulugan bilang "citizen of the net"
o mamamayan ng net 10) Dengvaxia- "Dengvaxia" ito ay isang uri ng
bakuna na kontra dengue.
7) Tukod- anumang panhusay upang maitayo o
mapanatili ang isang estruktura. Mga sanggunian:

8) Viral- trending sa social media http://sawikaan.blogspot.com/2004/04/sawikaan-


2004-dating.html
9) Milenyal- demograpikong grupo na sunod sa
henerasyon

2018

Wika ng Taon- Tokhang

1) Fake news- "Fake news" ay mali o


kadalasang sensasyonal na impormasyong
ikinakalat na kunwaril na balita.

2) Foodie- "Foodie"taong mahilig tumikim ng


mga ibat ibang klase ng pagkain

3) Quo warranto- "Quo Warranto" ay isang


aksyon o reklamo na maaaring isampa sa
isang opisyal ng gobyerno kung hindi ito
kuwalipikado sa posisyon na inuupuan.

4) Federalismo- "Federalismo" ito ay sistema


ng gobyerno kung saan ang
kapangyarihan,pondo at program

5) Dilawan- "Dilawan"mga tao na kumokontra


sa pangulo o sa gobyerno o kapartido ng
mga aquino.

You might also like