Chöông 4 ÑO LÖÔØNG RUÛI RO

Muïc tieâu nghieân cöùu

z Trình baøy 02 nguyeân nhaân giaûi thích taïi sao öôùc löôïng soá laïi quan troïng
trong ño löôøng thoâng tin.
z Cho thí duï veà loaïi soá lieäu yeâu caàu cuûa nhaø quaûn trò ruûi ro ñeå ño löôøng
ruûi ro.
z Söû duïng phöông phaùp trieån khai toån thaát ñeå laäp döï aùn caùc khieáu naïi boài
thöôøng ñaõ bieát cho caùc khoaûn boài thöôøng trong töông lai.
z Söû duïng phöông phaùp phaùt trieån toån thaát döïa treân nguy cô ruûi ro ñeå öôùc
löôïng caùc khieáu naïi boài thöôøng trong töông lai töø caùc hoaït ñoäng hieän taïi.
z Giaûi thích chi phí lôùn nhaát coù theå ñöôïc tính nhö theá naøo neáu bieát phaân
phoái xaùc xuaát cuûa chi phí.
z Giaûi thích Dung Sai ruûi ro cuûa nhaø quaûn trò ruûi ro aûnh höôûng nhö theá naøo
ñeán öôùc löôïng chi phí lôùn nhaát coù theå coù.
z Öôùc löôïng khaû naêng trong ñoù soá löôïng toån thaát seõ vöôït quaù ngöôõng phaùt
bieåu, söû duïng ba phaân phoái xaùc suaát khaùc nhau.
1
Chöông 4 ÑO LÖÔØNG RUÛI RO
I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG
z Nhaän daïng ruûi ro vaø caùc keát quaû coù theå coù laø böôùc khôûi ñaàu trong quaù
trình ñaùnh giaù hay ño löôøng ruûi ro.
z Ño löôøng ruûi ro giuùp nhaø quaûn trò ruûi ro öôùc löôïng caùc haäu quaû veà taøi
chính vaø khaû naêng xaûy ra caùc haäu quaû naøy.
z Ñeå ño löôøng ruûi ro nhaø quaûn trò ruûi ro caàn phaûi:
„ Xaây döïng thöôùc ño möùc ñoä quan troïng cuûa ruûi ro ñoái vôùi doanh
nghieäp.
„ AÙp duïng thöôùc ño naøy vaøo caùc ruûi ro ñaõ ñöôïc xaùc ñònh.
Ví duï: Ño löôøng toån thaát qua chi phí giaùn tieáp vaø tröïc tieáp.
II. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN
1. Chi phí aån cuûa tai naïn
z Chi phí thôøi gian bò maát cuûa ngöôøi bò naïn
z Chi phí thôøi gian bò maát cuûa coâng nhaân khaùc do phaûi ngöøng vieäc ñeå
giuùp ngöôøi bò naïn.
z Chi phí thôøi gian bò maát cuûa caùc quaûn ñoác vaø caùc vieân chöùc khaùc ñeå
chuaån bò baùo caùo vaø ñaøo taïo ngöôøi thay theá. 2
Chöông 4 II. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN
ÑO LÖÔØNG 1. Chi phí aån cuûa tai naïn
RUÛI RO
z Chi phí do nguyeân lieäu maùy moùc , duïng cuï vaø caùc taøi saûn khaùc bò hö
hoûng.
z Chi phí cuûa ngöôøi chuû do phaûi tieáp tuïc traû löông ñaày ñuû cho ngöôøi bò
naïn khi hoï trôû laïi laøm vieäc, trong khi naêng suaát cuûa hoï, do chöa hoài
phuïc, coù theå thaáp hôn so vôùi tröôùc kia. Thôøi gian bò maát cuûa coâng nhaân
khaùc do phaûi ngöøng vieäc ñeå giuùp ngöôøi bò naïn.
z Chi phí thôøi gian bò maát cuûa caùc quaûn ñoác vaø caùc vieân chöùc khaùc ñeå
chuaån bò baùo caùo vaø ñaøo taïo ngöôøi thay theá.
* Bird & German ñeà xuaát khaùi nieäm chi phí soå caùi coøn ñöôïc goïi laø caùc
thaønh phaàn cuûa chi phí tai naïn saûn xuaát.
1. Nhaân löïc:
- Toång chi phí trôï caáp cho coâng nhaân.
- Löông vaø chi phí thuoác men ñaõ traû trong thôøi gian khoâng laøm vieäc
ngoaøi phaàn trôï caáp.
- Thôøi gian bò maát trong ngaøy xaûy ra tai naïn vaø caùc ngaøy sau ñoù.
- Thôøi gian coâng nhaân bò naïn phaûi laøm vieäc nheï hoaëc naêng suaát giaûm3.
Chöông 4 II. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN
ÑO LÖÔØNG 1. Chi phí aån cuûa tai naïn
RUÛI RO
2. Maùy moùc, thieát bò, nguyeân vaät lieäu
- Chi phí söûa chöõa hoaëc thay theá thieát bò
- Thôøi gian saûn xuaát bò maát
2. Caùc yeáu toá cuûa ruûi ro.
2.1. Ñoái vôùi ruûi ro thuaàn tuùy:
- Taàn soá cuûa caùc toån thaát coù theå xaûy ra
- Möùc ñoä nghieâm troïng cuûa caùc toån thaát naøy
2.2. Ñoái vôùi ruûi ro suy ñoaùn:
z Taàn soá cuûa caùc keát quaû tieâu cöïc hay tích cöïc.
z Möùc ñoä nghieâm troïng hay ñoä lôùn cuûa caùc keát quaû naøy
Möùc ñoä nghieâm troïng
Thaáp Cao
Thaáp
I II
Taàn
soá III IV
Cao 4
Chöông 4 II. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN
ÑO LÖÔØNG 2. Caùc yeáu toá cuûa ruûi ro
RUÛI RO
* Ño löôøng taàn soá toån thaát
„ Quan saùt xaùc suaát ñeå moät nguy hieåm seõ gaây ra toån thaát trong moät naêm
„ Ví duï: Taàn soá 1/10 coù nghóa laø 10 naêm môùi xaûy ra toån thaát moät laàn
„ Phöông phaùp phaân loaïi caùc xaùc suaát xaûy ra

Haàu nhö Thænh thoaûng

Hieám khi Thöôøng
khoâng coù
xaûy ra xaûy ra
xaûy ra xaûy ra
1 2 3 4

* Ño löôøng möùc ñoä nghieâm troïng cuûa toån thaát

- Toån thaát lôùn nhaát coù theå coù (Maximum possible loss): Laø giaù trò thieät haïi
lôùn nhaát coù theå xaûy ra, coù theå nhaän thöùc ñöôïc
Ví duï: Maát troäm taøi saûn: Toån thaát lôùn nhaát coù theå coù toaøn boä giaù trò caên nhaø;
toån thaát coù leõ coù laø nhöõng taøi saûn ñaùng giaù so vôùi troïng löôïng kích côõ 5
Chöông 4 II. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN
ÑO LÖÔØNG 2. Caùc yeáu toá cuûa ruûi ro
RUÛI RO
z Toån thaát lôùn nhaát coù leû coù (Maximum probable loss): Laø giaù trò thieät haïi lôùn
nhaát nhaø quaûn trò tin laø coù theå xaûy ra.
Ví duï:Moät caên nhaø goã ñoái vôùi hoûa hoïan: Toån thaát coù leõ coù laø toaøn boä giaù trò caên
nhaø. Moät cao oác ñöôïc trang bò vôùi nhieàu vaät lieäu choáng chaùy: Toån thaát coù leû coù
nhoû hôn giaù trò cuûa toøa cao oác.
III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG
1. Taàm quan troïng cuûa caùc öôùc löôïng
1.1 Döï toaùn ngaân saùch: Boä phaän quaûn trò ruûi ro phaûi laäp ñöôïc ngaân saùch hoaït ñoäng
duø coù nhieàu khoaûn chi phí khoâng theå döï baùo tröôùc ñöôïc.
z Ngaân saùch thaáp/Chi phí phaùt sinh trong naêm vöôït quaù nguoàn tieàn ñöôïc phaân
boå/Nhaø quaûn trò khoâng thoâng qua ngaân saùch boå sung.
z Ngaân saùch thaáp (khoâng caàn nhu caàu boå sung)/aûnh höôûng ñeán tính hieäu quaû cuûa
veà maët chi phí cuûa quaûn trò ruûi ro.
z Söï caïnh tranh giöõa hai yeáu toá naøy ñöa tôùi nhu caàu caàn ñaùnh giaù thöïc teá chi phí
quaûn trò ruûi ro.
1.2. Öôùc löôïng caùc aûnh höôûng töông lai: Moâ taû caùc aûnh höôûng daøi haïn cuûa caùc
quyeát ñònh hieän nay. Nhaø quaûn trò ruûi ro phaûi ñoái maët vôùi vieäc chi traû tröïc tieáp
chi phí tai naïn lao ñoäng hay mua baûo hieåm. Caùc soá lieäu vaø thoâng tin caàn thieát
ñöôïc nghieân cöùu cho vieäc öôùc löôïng nhö: traùch nhieäm phaùp lyù, thôøi ñieåm chi
traû, soá tieàn chi traû, chæ soá vaø loaïi khieáu naïi boài thöôøng, chæ soá laïm phaùt, vaø söï6
thay ñoåi cuûa caùc tieâu chuaån boài thöôøng .vv.
Chöông 4 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH
ÑO LÖÔØNG LÖÔÏNG
RUÛI RO
2 Öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài thöôøng: Khieáu naïi boài thöôøng laø söï ñoøi hoûi quyeàn
ñöôïc chi traû khi toån thaát xaûy ra cho ngöôøi söû duïng do loãi cuûa nhaø cung caáp.
z Caùc loaïi khieáu naïi boài thöôøng:
1. Khieáu naïi boài thöôøng ñaõ trình baùo.
2. Khieáu naïi boài thöôøng khoâng baùo caùo/chöa baùo caùo.
3. Khieáu naïi boài thöôøng chöa ñöôïc giaûi quyeát (döï tröõ).
4. Khieáu naïi boài thöôøng ñaõ giaûi quyeát.
- Öôùc löôïng döïa vaøo phöông phaùp khai trieån toån thaát seõ phaûi chòu: phöông
phaùp naøy caên cöù vaøo soá lieäu trong quaù khöù ñeå öôùc löôïng soá khieáu naïi boài
thöôøng bình quaân baèng caùch söû duïng caùc soá trung bình trong quaù khöù ñeå döï baùo
soá khieáu naïi boài thöôøng chöa baùo caùo.
Ví duï: Moät coâng ty saûn xuaát van tim nhaân taïo nhaän thaáy trung bình coù 1/3 khieáu
naïi boài thöôøng lieân quan ñeán caùc van coù khuyeát taät ñöôïc baùo caùo trong 1 naêm
sau khi baùn saûn phaåm. 2/3 coøn laïi ñöôïc baùo caùo 10 naêm sau ñoù. Nhö vaäy döïa
vaøo kinh nghieäm tyû soá caùc khieáu naïi khoâng baùo caùo so vôùi baùo caùo laø 2:1 ñieàu
naøy co nghóa laø neáu coù 10 khieáu naïi/1993 thì seõ coù 20 khieáu naïi trong 10 naêm
sau ñoù.
z Trong Baûng 4.1. ta thaáy caùc heä soá khai trieån lôùn nhaát ñöôïc aùp duïng cho nhöõng
naêm gaàn ñaây nhaát, vaø caùc heä soá khai trieån giaûm daàn khi luøi veà quaù khöù, lyù do laø
vì vieäc baùo caùo vaø daøn xeáp caùc khieáu naïi boài thöôøng ngaøy caøng roõ raøng hôn 7 keå
töø khi caùc van tim ñöôïc baùn ra.
Chöông 4 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH
ÑO LÖÔØNG LÖÔÏNG
2. Öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài
RUÛI RO thöôøng
Baûng 4.1. Baûng tính Heä soá khai trieån khieáu naïi boài thöôøng töø soá khieáu naïi boài
thöôøng ñöôïc baùo caùo.
Heä soá khai trieån = Toång khieáu naïi boài
Soá naêm tính töø ñaàu kyø
thöôøng /soá KNBT ñöôïc baùo caùo
1 3.33
2 1.57
3 1.19
4 1.08
5 1.05
6 1.04
7 1.03
8 1.02
9 1.01
10 1.00 8
Chöông 4 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH
ÑO LÖÔØNG LÖÔÏNG
2. Öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài
RUÛI RO thöôøng
Baûng 4.2. Baûng tính Heä soá khai trieån khieáu naïi boài thöôøng töø soá khieáu naïi boài
thöôøng ñöôïc baùo caùo.

Naêm Soá KNBT ñaõ baùo caùo Heä soá khai trieån Toång soá KNBT
1983 30 1.00 30.00
1984 21 1.00 21.00
1985 18 1.01 18.18
1986 42 1.02 42.84
1987 28 1.03 28.84
1988 25 1.04 26.00
1989 32 1.05 33.60
1990 27 1.08 29.16
1991 35 1.19 41.65
1992 33 1.57 51.81
1993 19 1.33 63.27
Toång soá 310 386.35 9
Chöông 4 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG
ÑO LÖÔØNG 2. Öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài thöôøng
RUÛI RO
z Phöông phaùp trieån khai toån thaát döïa treân nguy cô ruûi ro: Phöông phaùp naøy duøng
ñeå öôùc löôïng caùc khoûan boài thöôøng döïa treân caùc soá lieäu veà nguy cô ruûi ro hay
moät tieâu chuaån naøo ñoù chöù khoâng tham khaûo caùc khieáu naïi boài thöôøng thöïc teá
ñaõ xaûy ra trong naêm.
Ví duï 1: nhaø saûn xuaát coù theå xem vieäc baùn moät saûn phaåm môùi taïo ra nguy cô
ruûi ro vôùi caùc saûn phaåm nhoùm laïi theo khaû naêng gaây toån thaát.
Ví duï 2: moät beänh vieän coù theå xem hay ñieàu trò ngoaïi truù nhö vieäc taïo ra nguy
cô ruûi ro.
Ví duï 3: vaán ñeà boài thöôøng cho coâng nhaân, trong ñoù khoaûn boài thöôøng ñöôïc
xem laø nguy cô ruûi ro do tai naïn
Baûng 4.3 minh hoïa vieäc söû duïng phöông phaùp treân ñeå öôùc löôïng soá tai naïn
trung bình cuûa moät coâng ty xaây döïng
Ví duï: Moät coâng nhaân xaây döïng vôùi möùc löông 30 trieäu ñoàng/naêm trung bình
gaëp 1 tai naïn/1.5 naêm. Moät nhaân vieân vaên phoøng vôùi möùc löông 20 trieäu
ñoàng/naêm trung bình gaëp 1 tai naïn/30 naêm. Neáu chæ xem veà phöông dieän tai
naïn 20 nhaân vieân vaên phoøng seõ töông ñöông vôùi 1 coâng nhaân xaây döïng. Neáu
keát hôïp vôùi möùc löông thì 20x20 trieäu/30 trieäu = 13.33 nhaân vieân vaên phoøng
töông ñöông vôùi moät coâng nhaân xaây döïng.
z Lòch thanh toaùn khieáu naïi boài thöôøng: Öôùc löôïng toång soá khieáu naïi boài thöôøng
vaø soá tieàn boài thöôøng laø höõu ích cho muïc ñích keá toaùn, nhöng caùc yeáu toá naøy
chöa xeùt ñeán thôøi ñieåm chi traû. Vieäc xem xeùt thôøi ñieåm chi traû raát quan troïng
10
khi laäp ngaân saùch. Ví duï toång soá tieàn chi traû boài thöôøng laø 100 tr/1 naêm vaø 100
trieäu/10 naêm (Huy ñoäng voán, laõi suaát vaø tieàn lôøi) Baûng 4.5
Chöông 4 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG
ÑO LÖÔØNG 2. Öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài thöôøng
RUÛI RO
Baûng 4.3. Öôùc löôïng soá khieáu naïi boài thöôøng döïa treân ñôn vò chuaån.

Ngheàâ nghieäp Heä soá quy ñoåi Soá ñôn vò naêm tôùi Soá ñôn vò öôùc löôïng
Xaây döïng 1.00 233.4 233.4
Nhaân vieân vaên phoøng 13.33 63.5 4.8
Ñoác coâng 4.27 27.6 6.5
Quaûn lyù 6.55 6.8 1.0
Hoå trôï 2.13 55.2 25.9
Toång 271.6
Soá khieáu naïi trung bình: (2/3)*271.6 = 181.1
Chi phí boài thöôøng trung bình: 12tr*181.1 = 2172.8tr
Baûng 4.4. Baûng tính heä soá quy ñoåi
Soá laàn gaëp Löông trung Heä soá
Ngheàâ nghieäp
tai naïn/naêm bình/naêm (tr) quy ñoåi
Xaây döïng 0.6667 30 1
Nhaân vieân vaên phoøng 0.0333 20 13.33
Ñoác coâng X1 ? Y1 ? 4.27
Quaûn lyù X2 ? Y2 ? 6.55 11
Hoå trôï X3 ? Y3 ? 2.13
Chöông 4 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH
ÑO LÖÔØNG LÖÔÏNG
2. Öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài
RUÛI RO thöôøng
Baûng 4.5. Lòch thanh toaùn caùc khoaûn khieáu naïi vaø Hieän giaù vôùi laõi suaát 6%/naêm

Döï toaùn cho

Soá naêm Tyû leä Hieän giaù cuûa $1
$1 boài thöôøng
1 0.30 0.9434 0.2830
2 0.20 0.8900 0.1780
3 0.10 0.8396 0.0840
4 0.10 0.7921 0.0792
5 0.08 0.7473 0.0598
6 0.07 0.7050 0.0494
7 0.05 0.6651 0.0333
8 0.04 0.6274 0.0251
9 0.03 0.5919 0.0178
10 0.03 0.5584 0.0168
Toång 1.00 0.8264 12
Chöông 4 IV. ÖÔÙC LÖÔÏNG ÑOÄ CHÍNH XAÙC
ÑO LÖÔØNG
RUÛI RO
1. Öôùc löôïng MPC (Maximum Probable Cost) trong moät chu kyø thôøi gian
z Söï chính xaùc cuûa öôùc löôïng: Chuùng ta coù theå öôùc löôïng MPC döïa treân theo hai
yeâu caàu (1) Phaân phoái xaùc suaát cuûa cuûa toån thaát ñaõ bieát hay ñöôïc xaáp xæ hôïp
lyù, vaø caùc tham soá ñaõ ñöôïc öôùc löôïng, (2) Dung sai ruûi ro
Ví duï: Giaû söû chi phí thöïc coù phaân phoái chuaån vôùi trung bình laø 120tr, ñoä leäch
tieâu chuaån laø 18, 2371tr. Ta muoán xaùc ñònh MPC sao cho toái ña laø 5% chi phí
thöïc vöôït qua giaù trò naøy, theo nguyeân taéc ta coù:
120 + 1.645x18.2371=MPC=150tr

1.645

5%

MPC 13
μ=120 tr
Chöông 4 IV. ÖÔÙC LÖÔÏNG ÑOÄ CHÍNH XAÙC
ÑO LÖÔØNG
RUÛI RO
2. Caùc khaùi nieäm xaùc suaát cô baûn:
z Xaùc suaát laø moät söï öôùc tính khaû naêng caùc bieán coá xuaát hieän trong nhöõng ñieàu
kieän cuï theå. AÙp duïng trong ño löôøng ruûi ro, vieäc tính toùan xaùc suaát thöôøng ñöôïc
öôùc tính cho thôøi gian moät naêm.
Ví duï: xaùc suaát tai naïn xe coä ôû moät thaønh phoá laø 0.25 ñieàu naøy coù nghóa laø
trung bình 25% taøi xeá laùi xe trong naêm ít nhaát coù moät tai naïn.
2.1. Bieán coá xung khaéc (Mutualy Excliusive Outcome): Hai bieán coá ñöôïc goïi laø
xung khaéc vôùi nhau neáu chuùng khoâng xuaát hieän cuøng moät luùc. Ví duï: Moät toøa
nhaø khoâng theå cuøng moät luùc chaùy vaø khoâng chaùy, bieán coá naøy goïi laø xung khaéc.
Xaùc suaát cuûa moät bieán coá laø toång caùc bieán coá xung khaéc seõ laø toång xaùc
suaát cuûa caùc bieán coá thaønh phaàn.
Ví duï: Neáu xaùc suaát cuûa toån thaát 50.000 laø 0.003, toån thaát 100.000 laø 0.001 thì
xaùc suaát >= 50.000 laø 0.004 (0.001+0.003)
Toång xaùc suaát phaân phoái bao giôø cuõng baèng 1.00 bôûi vì laø xaùc suaát cuûa moät
bieán coá chaéc chaén xuaát hieän. Ví duï:Trong moät khoaûng thôøi gian cho tröôùc , xaùc
suaát xaûy ra hieän töôïng nhaø chaùy vaø khoâng chaùy laø 1.00 vì xaùc xuaát nhaø chaùy laø
0.01 thì nhaø khoâng chaùy laø 0.99
2.2. Bieán coá phöùc vaø söï kieän phuï thuoäc: Khi hai hay nhieàu söï kieän coù theå xaûy ra
trong cuøng moät thôøi ñieåm, xaùc suaát cuûa caùc bieán coá keát hôïp trôû neân moät söï
kieän ñaùng chuù yù. Ví duï: Bieán coá söï kieän keát hôïp bao goàm hoûa hoïan chaùy caû hai
ngoâi nhaø, toån thaát taøi saûn vaø toån thaát traùch nhieäm phaùt sinh trong cuøng moät tai
naïn hay gaây thöông taät cho hai hay nhieàu coâng nhaân. Xaùc xuaát cuûa 2 coâng nhaâ 14n
bò thöông taät laø 0.05, xaùc suaát cuûa moät coâng nhaân bò thöông taät laø 0.1
Chöông 4 IV. ÖÔÙC LÖÔÏNG ÑOÄ CHÍNH XAÙC
ÑO LÖÔØNG 2. Caùc khaùi nieäm xaùc suaát cô baûn
RUÛI RO 2.2 Bieán coá phöùc vaø söï kieän phuï thuoäc

thì xaùc suaát ñeå ít nhaát coù moät ngöôøi bò thöông taät laø 0.15. Neáu hai bieán coá hoaøn
toøan phuï thuoäc vaøo nhau thì xaùc suaát xaûy ra laø 0.1
z Bieán coá ñoäc laäp: Neáu hai bieán coá hoaøn toaøn ñoäc laäp vôùi nhau , xaùc suaát cuûa
bieán coá tích laø tích caùc xaùc suaát. Ví duï: Neáu xaùc suaát chaùy kho ôû thaønh phoá A
laø 0.005, xaùc suaát chaùy kho ôû thaønh phoá B laø 0.007 thì xaùc suaát khi caùc danh
muïc phoái hôïp vôùi nhau seõ laø:
+ Chaùy caû hai kho laø 0.005 x 0.007 = 0.000035
+ Chaùy ôû kho A laø 0.005 x(1-0.007) = 0.004965
+ Chaùy ôû kho B laø 0.007 x (1-0.005) = 0.006965
+ Khoâng chaùy caû hai thaønh phoá laø (1-0.005)(1-0.007)= 0.988035
Toång caùc xaùc suaát bieán coá = 1.000000
z Bieán coá phuï thuoäc: Neáu caùc bieán coá khoâng ñoäc laäp vôùi nhau, xaùc suaát coù ñieàu
kieän coù theå ñöôïc söû duïng ñeå tính xaùc suaát cuûa bieán coá keát hôïp. Ví duï nhö söï
xuaát hieän cuûa ñoàng thôøi cuûa caû hai bieán coá A vaø B. Xaùc suaát xuaát hieän cuûa caû
A vaø B laø tích cuûa hai xaùc suaát. (1) xaùc suaát cuûa bieán coá A vaø (2) xaùc suaát coù
ñieàu kieän cuûa bieán coá B khi bieán coá A xuaát hieän. Xaùc suaát cuûa bieán coá B khi
bieán coá A xuaát hieän ñöôïc goïi laø xaùc suaát coù ñieàu kieän cuûa B khi bieát A. Ví
duï: hai nhaø kho naèm caïnh nhau , xaùc suaát cuûa moät nhaø kho chaùy laø 0.008. Nhö
vaäy, bieán coá chaùy nhaø kho naøy seõ laøm taêng xaùc suaát chaùy nhaø kho kia leân ñeán
0.05.
+ Xaùc suaát chaùy caû hai nhaø kho laø 0.0004 = (0.008)(0.05) 15
+ Chaùy nhaø kho 1: 0.008 (1- 0.05) = 0.0076
Chöông 4 IV. ÖÔÙC LÖÔÏNG ÑOÄ CHÍNH XAÙC
ÑO LÖÔØNG 2. Caùc khaùi nieäm xaùc suaát cô baûn
RUÛI RO 2.2 Bieán coá phöùc vaø söï kieän phuï thuoäc

+ Chaùy nhaø kho 2: 0.008 (1- 0.05) = 0.007600

+ Xaùc suaát khoâng nhaø kho naøo bò chaùy: 1- 0.004 – 0.0076 – 0.0076= 0.984064
+ Xaùc suaát ñeå ít nhaát moät nhaø kho bò chaùy laø 0.008 + 0.008 – (0.008)(0.05)=
0.0156=1-0.9844
z Neáu hai nhaø kho ñoäc laäp vôùi nhau thì
+ Xaùc suaát ñeå chaùy caû hai nhaø kho ñoù seõ nhoû hôn: (0.008)(0.008) = 0.000064
+ Xaùc suaát khoâng nhaø kho naøo bò chaùy (1 - 0.008)(1 - 0.008)= 0.984064
z Neáu bieán coá hoøan toøan phuï thuoäc thì xaùc suaát khoâng chaùy nhaø kho naøo caû seõ laø
1-0.008=0.992
3 Phaân phoái xaùc suaát vaø ño löôøng ruûi ro
3.1. Phaân phoái chuaån (normal distribution).
Giaù trò tôùi haïn cuûa phaân Xaùc suaát
Ñieåm tôùi haïn phoái coù kyø voïng laø 500.000 vöôït qua
vaø ñoä leäch chuaån laø 75.000 möùc tôùi haïn
Giaù trò kyø voïng 500.000 0.5000
Giaù trò kyø voïng coäng 0.842 ÑLC 563.150 0.2000
Giaù trò kyø voïng coäng 1.182 588.650 0.1000
Giaù trò kyø voïng coäng 1.645 623.375 0.0500 16
Chöông 4 IV. ÖÔÙC LÖÔÏNG ÑOÄ CHÍNH XAÙC
ÑO LÖÔØNG 3. Phaân phoá xaùc xuaát vaø ño löôøng ruûi ro
RUÛI RO

2. Phaân phoái nhò thöùc (Binomial distribution).

n!
r n-r
Xaùc suaát cuûa r tai naïn = ---------- p (1-p)
r!(n-r)!
3. Phaân phoái Poisson (Poisson distribution).
r -m
m e
Xaùc suaát cuûa r tai =
r!
naïn
m laø tham soá döông vaø chính laø kyø voïng cuûa soá löôïng tai naïn
e laø logarit töï nhieân = 2.718
r!=r(r-1)(r-2)…(2)(1) ñöôïc goïi laø r giai thöøa
17
Chöông 4 CAÂU HOÛI OÂN TAÄP CHÖÔNG 5
ÑO LÖÔØNG
RUÛI RO
1. Sau khi phaân tích caùc soá lieäu toån thaát trong quaù khöù, nhaø quaûn trò ruûi ro cuûa
moät Coâng ty Dòch vuï nhaän thaáy 1/3 khieáu naïi boài thöôøng ñöôïc ghi nhaän ngay
trong naêm dòch vuï ñöôïc cung caáp, 2/3 coøn laïi chi ñeàu trong 2 naêm sau ñoù. Khi
caùc khieáu naïi boài thöôøng ñöôïc ghi nhaän, vieäc daøn xeáp caùc khieáu naïi ñöôïc raûi
ñeàu trong 5 naêm sau ñoù.
Naêm 1995 nhaø quaûn trò nhaän ñöôïc 6 khieáu naïi boài thöôøng. Haõy duøng laõi suaát
7% ñeå tính hieän giaù, giaû söû chi phí trung bình cho moãi khieáu naïi laø 15tr (ñöôïc
traû vaøo cuoái naêm maø khieáu naïi ñöôïc giaûi quyeát). Haõy öôùc löôïng:
1. Toång soá khieáu naïi boài thöôøng trong moãi naêm.
2. Toång soá tieàn boài thöôøng moãi naêm vaø hieän giaù cuûa chuùng
2. Cho phaân phoái cuûa thieät haïi hoûa hoaïn ñoái vôùi moät nhaø kho nhö sau:
Toån thaát ($) Xaùc suaát
0 0.9
500 0.06
1000 0.03
10000 0.008
50000 0.001 18
100000 0.001
1.00
Chöông 4 CAÂU HOÛI OÂN TAÄP CHÖÔNG 5
ÑO LÖÔØNG RUÛI RO

1. Tính xuaát ñeå moät toån thaát döông xaûy ra?

2. Tính xaùc suaát ñeå toån thaát lôn hôn $1000 xaûy ra?
3. Tính toån thaát trung bình?

19