Sprawdzian

Sprawdziany podsumowujące
do kolejnych rozdziałów
podręcznika
Z fizyką w przyszłość
Część 2
Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

© Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka komandytowo-akcyjna
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków, tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24
e-mail: zamkor@zamkor.pl, www.zamkor.pl
Rozdział 7. Drgania i fale mechaniczne
Wersja A
1. Dziecko rozciągnęło sprężynę o długości l tak, że jej długość wzrosła do 2l. Rozciągniętą sprężynę przejęła osoba
dorosła i rozciągnęła ją do długości 3l. Stosunek pracy wykonanej przez osobę dorosłą do pracy wykonanej
przez dziecko był równy A /B /C /D .
A. 3 : 1 B. 3 : 2 C. 2 : 3 D. 1 : 3
2. Ciało wykonuje drgania harmoniczne o okresie T = 3 s i amplitudzie A = 8 cm. W chwili rozpoczęcia mie-
rzenia czasu znajduje się w położeniu równowagi.
Oceń poprawność poniższych stwierdzeń.
1
a) Po u pływie s wychylenie ciała z położenia równowagi wyniesie 5 cm. P /F
4
b) Po upływie 9,25 s wychylenie ciała z położenia równowagi wyniesie 4 cm. P /F
3. Równanie drgań punktu materialnego o masie 4 · 10−2 kg ma postać:
x (t )= 2 cm⋅sin 2s−1⋅t

Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę, wybierając odpowiedź spośród podanych w drugiej ko-
lumnie.
1. Amplituda drgań A /B /C A. 2 cm B. 4 cm C. 2 m
2. Okres drgań A /B /C A. 2 s B. 3,14 s C. 4 s
3. Wartość maksymalnej prędkości A /B /C A. 4 cm/s B. 4 m/s C. 2 cm/s
4. Maksymalna energia kinetyczna A /B /C A. 1,6 · 10−2 J B. 3,2 · 10−2 J C. 3,2 · 10−5 J
4. W doświadczeniu Wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego uzyska-

no następujące wyniki:
Długość wahadła l = (160 ± 0,5) cm, okres drgań T = (2,5 ± 0,1) s.
Uzupełnij tabelę, wybierając wartości spośród podanych poniżej.
A. 10,1 B. 10,71 C. 10,69 D. 10,99
E. 9,31 F. 10,19 G. 0,89 H. 0,84
I. 8,9 J. 8,3 K. 10,1 ± 0,84 L. 10,71 ± 0,62
1. 2. 3. 4. 5. 6.
g obliczone ze wzoru g max g min Dg ∆g g wraz z niepewnością
⋅100%
(m/s2) (m/s2) (m/s2) (m/s2) g (m/s2)
A /B /C B /C /D D /E /F G /H I /J K /L
5. Poniższe wykresy przedstawiają zależności wielkości fizycznych opisujących ruch drgający harmoniczny wa-
hadła. Przyporządkuj wykresy odpowiednim zależnościom.
20

A. T(l) B. Ek(x) C. Ec(t) D. Ep(x2)
1. 2. 3. 4.
A /B /C /D A /B /C /D A /B /C /D A /B /C /D
6. Fala o częstotliwości 2000 Hz rozchodzi się w wodzie z prędkością o wartości 1500 m/s. Odległość między
2
dwoma najbliższymi punktami o różnicy faz równej= π wynosi A /B /C /D .
3
A. 0,25 m B. 0,5 m C. 0,75 m D. 1 m
7. Oceń poprawność poniższych stwierdzeń.

Fale spójne to fale, których różnica faz:
a) jest w każdym punkcie ośrodka taka sama. P /F
b) jest w każdym punkcie ośrodka stała, tzn. niezależna od czasu. P /F
c) nie zależy od różnicy odległości punktu ośrodka od źródeł tych fal. P /F
8. Poniższy schemat przedstawia zbliżające się do siebie dwa impulsy falowe w kształcie prostokątów.
Przyjrzyj się dokładnie kolejnym etapom nakładania się impulsów i skonstruuj poprawne wypowiedzi.
A. jednakowymi szybkościami.
1. Impulsy poruszają się z A /B
B. różnymi szybkościami.
C. jednakowe amplitudy.
2. Impulsy mają C /D
D. różne amplitudy.
3. Fazy drgań cząstek tworzących impulsy falowe są E. zgodne.
E /F F. przeciwne.
G. wzmocnienie impulsów falowych.
4. W miejscu interferencji następuje G /H
H. wygaszenie impulsów falowych.
I. wpływa na dalszy bieg każdego impulsu z osobna.
5. Interferencja I /J
J. nie wpływa na dalszy bieg każdego impulsu z osobna.
21

9. Dwa źródła punktowe I i II odległe od siebie o 20 cm drgają w zgodnych f azach,

wysyłając fale o długości 4 cm. W wyniku interferencji tych fal w punkcie P
nastąpi A /B /C /D .
A. maksymalne wzmocnienie
B. maksymalne osłabienie
C. częściowe wzmocnienie (różnica faz 30°)
D. częściowe wzmocnienie (różnica faz 45°)
10. Fala stojąca na strunie o długości l może powstać tylko przy pewnych ściśle określonych częstotliwościach drgań
wyrażonych wzorem:
υ
ν =n , dla n =1, 2, 3...
2l

Szybkość rozchodzenia się fali w strunie zależy od wartości siły F naprężającej tę strunę i tzw. gęstości liniowej
struny r (iloraz masy struny i jej dugości):
F
υ=
ρ
Za pomocą odpowiedniego urządzenia struna o długości 1 m i gęstości liniowej 25 · 10−4 kg/m została wpro-
wadzona w drgania o częstotliwości n = 100 Hz.
Wykonaj obliczenie i oceń, czy na tej strunie powstanie fala stojąca. Sformułuj uzasadnienie.
Obliczenia
a) Na strunie powstanie fala stojąca. Tak /Nie
Uzasadnienie
22

11. Jeśli źródło fali akustycznej o mocy P i częstotliwości n zbliża się ruchem jednostajnym do odbiornika, to dźwięk
rejestrowany przez ten odbiornik jest:
a) coraz wyższy i coraz głośniejszy. P /F
b) coraz głośniejszy i stale tak samo wysoki, ale wyższy od dźwięku wydawanego przez źródło. P /F
12. Zjawisko Dopplera jest wykorzystywane do pomiaru szybkości przepływu krwi w naczyniach krwionośnych
za pomocą urządzeń zwanych ultrasonografami dopplerowskimi.
Głowica nadawczo-odbiorcza ultrasonografu wysyła mikrofale o określonej częstotliwości n0 w stronę zbliża-
jących się do niej czerwonych krwinek.
A. n’ = n0
1. Gdyby krwinka mogła odbierać dochodzące sygnały, to rejestrowałaby fale
B. n’ < n0
o częstotliwości A /B /C
C. n’ > n0
Fale odbijają się od krwinek i część z nich kieruje się w stronę głowicy.
D. n0
2. Częstotliwość fali biegnącej w stronę głowicy jest równa D /E .
E. n’
F. n’’ < n’
3. Częstotliwość fali rejestrowanej przez głowicę jest F /G .
G. n’’ > n’
23

Rozdział 7. Drgania i fale mechaniczne

Wersja B
1. Aby rozciągnąć sprężynę o x, należało użyć siły o wartości F. Sprężynę rozcięto na dwie połowy. Aby rozciągnąć
jedną z połówek o x, należy użyć siły o wartości A /B /C /D .
1 1
A. F B. F C. F D. 2F
4 2
2. Ciało wykonuje drgania harmoniczne o okresie T = 6 s i amplitudzie A = 10 cm. W chwili rozpoczęcia mie-
rzenia czasu przechodzi przez położenie równowagi.
1
a) Po u pływie s wychylenie ciała z położenia równowagi wyniesie 4 cm. P /F
2
b) Po upływie 12,5 s wychylenie ciała z położenia równowagi wyniesie 5 cm. P /F
3. Równanie drgań punktu materialnego o masie 4 · 10−2 kg ma postać:
x (t )= 4 cm⋅sin πs−1⋅t

Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę, wybierając odpowiedź spośród podanych w drugiej ko-
lumnie.
1. Amplituda drgań A /B /C A. 2 cm B. 4 cm C. 4 m
2. Okres drgań A /B /C A. 1 s B. 2 s C. p s
3. Wartość maksymalnej prędkości A /B /C A. 7,5 cm/s B. 9,2 cm/s C. 12,6 cm/s
4. Maksymalna energia kinetyczna A /B /C A. 32 · 10−5 J B. 123 · 10−5 J C. 158 · 10−6 J
4. W doświadczeniu Wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego uzyska-

no następujące wyniki:
Długość wahadła l = (250 ± 0,5) cm, okres drgań T = (3,2 ± 0,1) s.
Uzupełnij tabelę, wybierając wartości spośród podanych poniżej.
A. 9,75 B. 9,63 C. 10,28 D. 9,98
E. 9,04 F. 10,01 G. 0,75 H. 0,62
I. 6,4 J. 7,8 K. 10,1 ± 0,62 L. 10,28 ± 0,75
1. 2. 3. 4. 5. 6.
g obliczone ze wzoru g max g min Dg ∆g g wraz z niepewnością
⋅100%
(m/s2) (m/s2) (m/s2) (m/s2) g (m/s2)
A /B /C B /C /D D /E /F G /H I /J K /L
5. Poniższe wykresy przedstawiają zależności wielkości fizycznych opisujących ruch drgający harmoniczny wa-
hadła. Przyporządkuj wykresy odpowiednim zależnościom.
24

A. Ep(x) B. Ec(A) C. T(l) D. T2(l)
1. 2. 3. 4.
A /B /C /D A /B /C /D A /B /C /D A /B /C /D
6. Fala o częstotliwości 1000 Hz rozchodzi się w miedzianym pręcie z prędkością o wartości 3600 m/s. Odległość
3
między dwoma najbliższymi punktami o różnicy faz równej = π wynosi A /B /C /D .
2
A. 1 m B. 1,8 m C. 2,7 m D. 3,6 m
7. Oceń poprawność poniższych stwierdzeń.

Źródła fal są spójne, jeżeli:
a) drgają w zgodnych fazach. P /F
b) istnieje między nimi przesunięcie fazowe, ale nie zmienia się z upływem czasu. P /F
c) drgają z tymi samymi częstotliwościami. P /F
8. Poniższy schemat przedstawia zbliżające się do siebie dwa impulsy falowe w kształcie prostokątów.
Przyjrzyj się dokładnie kolejnym etapom nakładania się impulsów i skonstruuj poprawne wypowiedzi.
A. jednakowymi szybkościami.
1. Impulsy poruszają się z A /B
B. różnymi szybkościami.
C. jednakowe amplitudy.
2. Impulsy mają C /D
D. różne amplitudy.
3. Fazy drgań cząstek tworzących impulsy falowe są E. zgodne.
E /F F. przeciwne.
G. wzmocnienie impulsów falowych.
4. W miejscu interferencji następuje G /H
H. wygaszenie impulsów falowych.
I. wpływa na dalszy bieg każdego impulsu z osobna.
5. Interferencja I /J
J. nie wpływa na dalszy bieg każdego impulsu z osobna.
25

9. Dwa źródła Z1 i Z2 drgające w zgodnych fazach wysyłają fale o długości 0,15 m. W punk-
cie K nastąpi wzmocnienie, jeśli odległość Z2K będzie równa A /B /C /D .
A. 1,1 m B. 1,2 m
C. 1,3 m D. 1,4 m
10. Fala stojąca na strunie o długości l może powstać tylko przy pewnych ściśle określonych częstotliwościach drgań
wyrażonych wzorem:
υ
ν =n , dla n =1, 2, 3...
2l

Szybkość rozchodzenia się fali w strunie zależy od wartości F siły naprężającej tę strunę i tzw. gęstości liniowej
struny r (iloraz masy struny i jej długości):
F
υ=
ρ
Za pomocą odpowiedniego urządzenia struna o długości 1 m i gęstości liniowej 25 · 10−4 kg/m została wpro-
wadzona w drgania o częstotliwości n = 100 Hz.
a) Aby na strunie wzbudzić falę pierwszą harmoniczną (n = 2), trzeba naciągnąć strunę, wieszając na końcu B
ciężarek o masie m = 2,5 kg. P /F
Oceń poprawność tego stwierdzenia, wykonując odpowiednie obliczenia.
Podaj nazwę tonu, dla którego n = 1.
26

11. Jeśli źródło fali akustycznej o mocy P i częstotliwości n oddala się od odbiornika, to dźwięk rejestrowany przez
ten odbiornik jest:
a) coraz niższy i coraz cichszy. P /F
b) coraz cichszy i stale tak samo wysoki, ale niższy od dźwięku wydawanego przez źródło. P /F
12. Zjawisko Dopplera jest wykorzystywane do pomiaru szybkości samochodów za pomocą urządzeń używanych
przez policję i zwanych radarami.
Głowica nadawczo-odbiorcza urządzenia radarowego wysyła mikrofale o określonej częstotliwości n0 w stronę
zbliżającego się samochodu.
A. n1 = n0
1. Gdyby na samochodzie było zamontowane urządzenie odbiorcze,
B. n1 > n0
to rejestrowałoby fale o częstotliwości A /B /C .
C. n1 < n0
Fale odbijają się od samochodu i część z nich kieruje się w stronę głowicy.
D. n0
2. Częstotliwość fali biegnącej w stronę głowicy jest równa D /E .
E. n1
F. n2 > n1
3. Częstotliwość fali rejestrowanej przez głowicę jest F /G .
G. n2 < n1
27

Karta odpowiedzi ucznia

Sprawdzian do rozdziału 7. Drgania i fale mechaniczne (wersja A)
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
Data sprawdzianu __________________
Nr zadania Odpowiedź Nr zadania Odpowiedź

1 A /B /C /D 1. A / B / C /D
a) P / F 2. A / B / C /D
2 5
b) P / F 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
1. A / B / C
2. A / B / C 6 A /B /C /D
3
3. A / B / C a) P / F
4. A / B / C 7 b) P / F
1. A / B / C c) P / F
2. B / C / D 1. A / B
3. D / E / F 2. C / D
4
4. G / H 8 3. E / F
5. I / J 4. G / H
6. K / L 5. I / J
9 A /B /C /D
10
Obliczenia
a) Tak /Nie
Uzasadnienie

a) P / F 1. A / B / C
11
b) P / F 12 2. D / E
3. F / G
28


Sprawdzian do rozdziału 7. Drgania i fale mechaniczne (wersja B)
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______

1 A /B /C /D 1. A / B / C /D
a) P / F 2. A / B / C /D
2 5
b) P / F 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
1. A / B / C
2. A / B / C 6 A /B /C /D
3
3. A / B / C a) P / F
4. A / B / C 7 b) P / F
1. A / B / C c) P / F
2. B / C / D 1. A / B
3. D / E / F 2. C / D
4
4. G / H 8 3. E / F
5. I / J 4. G / H
6. K / L 5. I / J
9 A /B /C /D
10
Obliczenia
a) P /F
Nazwa tonu

a) P / F 1. A / B / C
11
b) P / F 12 2. D / E
3. F / G
29

Rozdział 8. Zjawiska termodynamiczne

Wersja A
1. Gaz doskonały przeprowadzono ze stanu P do stanu K dwoma sposoba-
mi: 1 i 2, jak pokazano na rysunku.
Poniżej napisano kilka zdań o tych przemianach.
a) Wybierz spośród nich wszystkie te zdania prawdziwe, które odnoszą
się do przemiany 1. A /B /C /D /E
b) Wybierz wszystkie te zdania, które odnoszą się do przemiany 2.
A /B /C /D /E
A. W wyniku przemiany temperatura gazu nie uległa zmianie.
B. Temperatura gazu we wszystkich stanach pośrednich była taka sama.
C. Temperatura gazu najpierw rosła, a potem zmalała do początkowej wartości.
D. Przemiana ta to sprężanie izotermiczne.
E. Ciśnienie gazu jest funkcją objętości. Funkcję tę można wyrazić wzorem typu: p(V) = −aV + b, gdzie a > 0
i b > 0.
2. Oceń prawdziwość poniższych zdań.
Liczba stopni swobody cząsteczki gazu doskonałego (i):
a) wpływa na średnią energię kinetyczną ruchu postępowego cząsteczek. P /F
b) wpływa na wartość energii wewnętrznej tego gazu. P /F
c) zależy od liczby atomów w cząsteczce gazu. P /F
d) decyduje o różnicy Cp − CV . P /F
3. Gaz doskonały przeprowadzono ze stanu P do stanu K dwoma sposobami: 1 i 2, jak pokazano na rysunku.
Poniżej napisano kilka zdań na temat przemian zilustrowanych na wykresach. Oceń prawdziwość każdego
z poniższych zdań.
a) W przemianie 1 gaz wykonał więcej pracy niż w przemianie 2. P /F
b) Energia wewnętrzna w wyniku każdej przemiany wzrosła. P /F
c) Podczas każdej z przemian gaz pobierał z otoczenia ciepło. P /F
d) Ciepło pobrane przez gaz w przemianie 2 było większe. P /F
4. Każdemu opisowi przemian energii (kolumna I) przyporządkuj odpowiednią
nazwę przemiany gazu z kolumny II.
1. Całe ciepło pobrane przez gaz z otoczenia jest zużyte na wzrost jego
energii wewnętrznej. A /B /C /D A. przemiana adiabatyczna
2. Ciepło pobrane przez gaz jest częściowo zużyte na przyrost jego B. przemiana izotermiczna
energii wewnętrznej, a częściowo na pracę wykonaną przez gaz.
A /B /C /D C. przemiana izochoryczna
3. Praca wykonana nad gazem jest równa przyrostowi jego energii D. przemiana izobaryczna
wewnętrznej. A /B /C /D
5. W układzie współrzędnych T,V punkty 1 i 2 przedstawiają dwa stany gazu do-

skonałego. Energia wewnętrzna gazu w stanie 2 jest A /B /C /D .
A. mniejsza, większa lub równa jego energii wewnętrznej w stanie 1; zależy to
od procesu, który doprowadził gaz od stanu 1 do stanu 2
B. trzy razy mniejsza od energii wewnętrznej gazu w stanie 1
C. trzy razy większa od energii wewnętrznej gazu w stanie 1
D. równa energii wewnętrznej gazu w stanie 1
30


Podczas wymiany ciepła między dwoma ciałami:
a) energia wewnętrzna ciała chłodniejszego zawsze wzrasta. P /F
b) energia wewnętrzna ciała o mniejszej energii wewnętrznej zawsze wzrasta. P /F
c) zawsze następuje wyrównanie się energii wewnętrznych obu ciał. P /F
7. W przypadku silnika cieplnego Carnota A /B /C /D .

A. całe ciepło pobrane ze źródła zostaje zamienione na pracę
B. temperatura chłodnicy jest równa 0 kelwinów.
C. na pracę zostaje zawsze zamieniona większa część ciepła pobranego ze źródła
D. na pracę zostaje zamieniona część ciepła pobranego ze źródła
8. Silnik cieplny podczas jednego cyklu wykonuje pracę równą 1000 J, a do chłodnego otoczenia oddaje 3000 J.
Ciepło pobrane przez gaz ze źródła ciepła jest równe A /B /C .
A. 1000 J B. 2000 J C. 4000 J
Na pracę została zamieniona D /E /F /G część ciepła pobranego ze źródła.
1 1 1 2
D. E. F. G.
5 4 3 3
9. Zmieszano wodę gorącą z zimną; masa wody zimnej była trzy razy większa. Temperatura gorącej wody spadła
o 12°. Jeśli początkowa temperatura zimnej wody wynosiła 15°, to jej temperatura końcowa była równa
A /B /C /D .
A. 18° B. 19° C. 20° D. 27°

Do naczynia z chłodną wodą wpuszczono parę wodną o temperaturze 100°C. Jest możliwe, że:
a) nie cała para się skropli. P /F
b) cała para ulegnie skropleniu, a temperatura końcowa wody będzie niższa od 100°C. P /F
c) cała woda wyparuje. P /F
11. Spośród podanych poniżej wybierz czynnik (lub czynniki), od których zależy ciśnienie pary:
a) nienasyconej A /B /C .
b) nasyconej A /B /C .
A. temperatura B. objętość C. rodzaj cieczy
12. Dokończ trzy poniższe zdania, wybierając odpowiednie liczby spośród podanych od A do F.
I. Jeśli współczynnik rozszerzalności objętościowej cieczy wynosi 0,00018 K−1, to 10 cm3 tej cieczy po ogrzaniu
o 1000 K zwiększy objętość do A /B /C /D /E /F .
II. Jeśli aluminiowy pręt o długości 20 cm ogrzany o 50 K wydłuży się o 0,023 cm, to współczynnik rozszerzal-
ności liniowej aluminium wynosi A /B /C /D /E /F .
III. Jeśli współczynnik rozszerzalności objętościowej złota wynosi 0,000042 K−1, to jego współczynnik rozsze-
rzalności liniowej jest równy A /B /C /D /E /F .
A. 0,00023 K −1
B. 0,000023 K
−1
C. 0,18 cm3 D. 1,18 cm3
E. 0,00014 K−1 F. 0,000014 K−1
31

Rozdział 8. Zjawiska termodynamiczne

Wersja B
Poniżej napisano kilka zdań o tych przemianach.
a) Wybierz spośród nich wszystkie te zdania prawdziwe, które odnoszą
się do przemiany 1. A /B /C /D /E
b) Wybierz wszystkie te zdania, które odnoszą się do przemiany 2.
A /B /C /D /E
A. W wyniku przemiany (lub przemian) temperatura gazu nie uległa
zmianie.
B. Temperatura gazu we wszystkich stanach pośrednich była taka sama.
C. Temperatura gazu najpierw malała, a potem wzrosła do początkowej
wartości.
D. W tym sposobie gaz poddano dwóm kolejnym przemianom szczególnym.
E. W tym sposobie następowało sprężanie gazu.

Średnia energia kinetyczna ruchu postępowego cząsteczek gazu doskonałego w temperaturze T jest:
1
a) niezależna od liczby stopni swobody cząsteczki (i) i równa kT. P /F
2
3
b) niezależna od liczby stopni swobody cząsteczki (i) i zawsze równa kT. P /F
2
i
c) zależna od liczby stopni swobody cząsteczki (i) i równa kT . P /F
2
Poniżej napisano kilka zdań na temat tych sposobów. Oceń prawdziwość każdego z poniższych zdań.
a) W każdym sposobie przeprowadzenia gazu od stanu P do K jego
energia wewnętrzna rosła. P /F
b) W sposobie 1 gaz wykonał więcej pracy niż w sposobie 2. P /F
c) W każdym sposobie gaz pobrał z otoczenia taką samą ilość ciepła.
P /F
d) Podczas przejścia 1 gaz pobrał z otoczenia więcej ciepła. P /F
4. Każdemu opisowi przemian energii (kolumna I) przyporządkuj odpo-

wiednią nazwę przemiany gazu z kolumny II.
1. Praca wykonana nad gazem jest równa ciepłu oddanemu przez gaz
A. przemiana adiabatyczna
otoczeniu. A /B /C /D
2. Zmiana energii wewnętrznej gazu jest równa ciepłu wymienionemu B. przemiana izotermiczna
przez gaz z otoczeniem. A /B /C /D C. przemiana izochoryczna
3. Energia wewnętrzna gazu rośnie kosztem pracy wykonanej przez siłę
D. przemiana izobaryczna
zewnętrzną. A /B /C /D
5. W układzie współrzędnych T,p punkty 1 i 2 przedstawiają dwa stany gazu dosko-

nałego. Energia wewnętrzna gazu w stanie 2 jest A /B /C /D .
A. równa jego energii wewnętrznej gazu w stanie 1
B. cztery razy większa od energii wewnętrznej gazu w stanie 1
C. cztery razy mniejsza od energii wewnętrznej gazu w stanie 1
D. równa, mniejsza lub większa od energii wewnętrznej gazu w stanie 1; zależy
to od procesu, który doprowadził gaz od stanu 1 do stanu 2
32


Wskutek wymiany ciepła między dwoma ciałami:
a) może, ale nie musi nastąpić wyrównanie się energii wewnętrznych obu ciał. P /F
b) energia wewnętrzna ciała o mniejszej energii wewnętrznej zawsze wzrasta. P /F
c) temperatura końcowa (po wyrównaniu się temperatur) zawsze zawiera się pomiędzy temperaturami po-
czątkowymi obu ciał. P /F
7. Sprawność żadnego silnika cieplnego nie może być równa 100%, ponieważ byłoby to sprzeczne
A /B /C /D
A. z zasadą zachowania energii
B. z pierwszą zasadą termodynamiki
C. z drugą zasadą termodynamiki
D. ze zdrowym rozsądkiem
8. Podczas jednego cyklu pracy silnika cieplnego gaz pobrał ze źródła 2 kJ ciepła, z czego 1,6 kJ oddał chłodnicy.
Ciepło zamienione na pracę w jednym cyklu jest równe A /B /C .
A. 0,4 kJ C. 3,6 kJ B. 1,6 kJ
Na pracę została zamieniona D /E
/F /G część ciepła oddanego do chłodnicy.
1 1 1 1
D. E. F. G
5 4 9 3
9. Zmieszano wodę zimną z gorącą; masa wody gorącej była cztery razy większa. Temperatura gorącej wody
spadła o 4°. Jeśli początkowa temperatura zimnej wody była równa 10°, to jej końcowa temperatura
wynosiła A /B /C /D .
A. 14° B. 16° C. 20° D. 26°
Jeśli do naczynia z gorącą wodą wrzucimy kawałek lodu o temperaturze 0°C, to jest możliwe, że:
a) woda w naczyniu zamarznie. P /F
b) nie cały lód ulegnie stopieniu. P /F
c) końcowa temperatura wody (po ustaleniu się równowagi) będzie wyższa od 0°C. P /F
11. Spośród podanych poniżej wybierz czynnik (lub czynniki), od których nie zależy ciśnienie pary:
a) nienasyconej A /B /C .
b) nasyconej A /B /C .
A. rodzaj cieczy B. objętość C. temperatura
12. Dokończ trzy poniższe zdania, wybierając odpowiednie liczby spośród podanych od A do F.
I. Jeśli objętość bryłki cynku po ogrzaniu o 1°C wzrasta o 0,000108 jej objętości początkowej, to współczynnik
rozszerzalności liniowej cynku jest równy A /B /C /D /E /F .
II. Jeśli współczynniki rozszerzalności liniowej żelaza jest równy 0,000012 K−1, to pręt żelazny o długości 40 cm
po ogrzaniu o 20°C będzie miał długość równą A /B /C /D /E /F .
III. Jeśli objętość cieczy po ogrzaniu o 80°C wzrosła o 0,088 swojej objętości początkowej, to współczynnik
rozszerzalności objętościowej tej cieczy wynosi A /B /C /D /E /F .
A. 40,0096 cm B. 0,000036 K
−1
C. 0,0096 cm D. 0,0011 K−1
E. 0,000108 K−1 F. 0,00000108 K−1
33


Sprawdzian do rozdziału 8. Zjawiska termodynamiczne
Wersja A
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
Nr zadania Odpowiedź
a) A /B /C /D /E
1
b) A /B /C /D /E
a) P / F
b) P / F
2
c) P / F
d) P / F
a) P / F
b) P / F
3
c) P / F
d) P / F
1. A / B / C /D
4 2. A / B / C /D
3. A / B / C /D
5 A /B /C /D
a) P / F
6 b) P / F
c) P / F
7 A /B /C /D
A / B / C
8
D / E / F /G
9 A / B / C /D
a) P / F
10 b) P / F
c) P / F
a) A / B / C
11
b) A / B / C
I. A /B /C /D /E /F
12 II. A /B /C /D /E /F
III. A /B /C /D /E /F
34


Wersja B
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
a) A /B /C /D /E
1
b) A /B /C /D /E
a) P / F
2 b) P / F
c) P / F
a) P / F
b) P / F
3
c) P / F
d) P / F
1. A / B / C /D
4 2. A / B / C /D
3. A / B / C /D
5 A /B /C /D
a) P / F
6 b) P / F
c) P / F
7 A /B /C /D
A / B / C
8
D / E / F /G
9 A / B / C /D
a) P / F
10 b) P / F
c) P / F
a) A / B / C
11
b) A / B / C
I. A /B /C /D /E /F
12 II. A /B /C /D /E /F
35

Rozdział 9. Pole elektrostatyczne
Wersja A
1. Jednemu z dwóch ładunków o wartościach Q = 2q znajdujących się w odległości d odjęto ładunek q, a dru-
giemu dodano taki sam ładunek. Wartość siły wzajemnego oddziaływania między nimi równa początkowo F
A /B /C /D .
4 3
A. wzrosła do 2F B. wzrosła do F C. pozostała bez zmian D. zmalała do F
3 4
2. Dwa ładunki znajdują się w odległości d od siebie. Punkt, w którym
wartość natężenia pola elektrostatycznego wytworzonego przez
układ ładunków jest równa zeru, znajduje się A /B /C
A. na prawo od ładunku +q B. między ładunkami C. na lewo od ładunku −4q
w odległości D /E /F .
d
D.od ładunku +q E. d od ładunku +q F. 3d od ładunku −4q
3

3. W jednorodnym polu elektrostatycznym o natężeniu E zmienia się położenie ładunku +q z punktu A do B.
Każdemu z trzech przypadków przyporządkuj pracę wykonaną przez siłę elektryczną i zmianę energii poten-
cjalnej DEp ładunku w tym polu przy zmianie położenia.
Praca Zmiana energii
1. A /B /C D /E /F
2. A /B /C D /E /F
3. A /B /C D /E /F
A. WAB = −qEl B. WAB = 0 C. WAB = qEl

D. DEp = 0, czyli energia potencjalna ładunku nie ulega zmianie
E. DEp = qEl, czyli energia potencjalna ładunku wzrasta
F. DEp = −qEl, czyli energia potencjalna ładunku maleje
36

4. Wzór na pracę siły zewnętrznej przy przemieszczaniu ciała o masie m w centralnym polu grawitacyjnym
(z A do B) jest następujący:
1 1
Wsiły zewn. AB GMm  
 rA rB 
Odpowiednikiem tego wzoru dla centralnego pola elektrostatycznego jest A /B .

1 1 1 1
A. Wsiły zewn. AB  kQq   B. Wsiły zewn. AB kQq  
 rA rB   rA rB 
5. Oceń w każdym przypadku prawdziwość zdania: Między punktami X i Y istnieje różnica potencjałów.
1. P /F
metalowa kula
naładowana dodatnio
2. P /F
dwie płytki
naładowane różnoimiennie
3. P /F
metalowa kula
naładowana dodatnio
4. P /F
6. Dwie kulki o promieniach r1 i r2 = 2r1 połączono cienkim drutem i naładowano. Na powierzchni obu kulek
będą A /B /C /D .
A. jednakowe potencjały i jednakowe natężenia pola elektrostatycznego
B. jednakowe natężenia pola, a na powierzchni większej kulki będzie potencjał dwa razy wyższy
C. jednakowe potencjały, a natężenie pola na powierzchni większej kulki będzie dwa razy mniejsze
D. różne potencjały i różne wartości natężenia pola elektrostatycznego
37

7. Proton (+e) umieszczony (u0 = 0) w punkcie A w jednorodnym polu elektrostatycznym na skutek działania
pola przemieścił się do punktu B.
A. jednostajnym.
1. Proton poruszał się ruchem A /B /C B. przyspieszonym niejednostajnie.
C. jednostajnie przyspieszonym.
2eE
A. υ=
mp
2. W punkcie B proton osiągnął szybkość wyrażoną wzorem
A /B /C 2eU
B. υ=
mp
C. υ= 2Eemp
3. Jeśli e = 1,6 · 10−19 C, mp = 1,7 · 10−27 kg, UAB = 3400 V, A. 8 · 105 m/s
to wartość prędkości protonu w punkcie B jest równa B. 3 · 109 m/s
A /B /C C. 2 · 1013 m/s
8. Poniżej przedstawiono schematy trzech kondensatorów o jednakowych powierzchniach płytek.
a) Największą pojemność ma kondensator A /B /C .

b) Najmniejszą pojemność ma kondensator A /B /C .
9. Kondensator jest dołączony do źródła napięcia U.
Jeśli jego okładki rozsuniemy, to:

a) ładunek zgromadzony na okładkach nie ulegnie zmianie. P /F
b) pojemność kondensatora zmaleje. P /F
38

c) różnica potencjałów między okładkami kondensatora nie ulegnie zmianie. P /F

d) energia potencjalna naładowanego kondensatora wzrośnie. P /F
kg⋅m
10. Jednostka natężenia pola elektrostatycznego w układzie SI ma wymiar [ E ]= .P /F
As 3
Uzasadnij swój wybór, wykonując odpowiednie obliczenie.
39

Rozdział 9. Pole elektrostatyczne
Wersja B
1. Dwie naelektryzowane kulki znajdują się w odległości d. Jeśli ładunek pierwszej kulki zwiększymy czterokrot-
nie, zwiększając jednocześnie dwukrotnie odległość między kulkami, to A /B /C /D .
A. wartości sił wzajemnego oddziaływania kulek wzrosną czterokrotnie
B. wartości sił wzajemnego oddziaływania kulek wzrosną dwukrotnie
C. wartości sił wzajemnego oddziaływania kulek się nie zmienią
D. wartość siły, którą pierwsza kulka działa na drugą, będzie czterokrotnie większa od wartości siły, którą druga
kulka działa na pierwszą
2. Dwa ładunki znajdują się w odległości d od siebie. Punkt, w którym

wartość natężenia pola elektrostatycznego wytworzonego przez
układ ładunków jest równa zeru, znajduje się A /B /C .
A. na prawo od ładunku −8q, B. między ładunkami, C. na lewo od ładunku +4q
w odległości D /E /F
D. 2d od ładunku +4q E. 4d od ładunku −8q F. d od ładunku +4q

3. W jednorodnym polu elektrostatycznym o natężeniu E zmienia się położenie ładunku −q z punktu A do B.
Każdemu z trzech przypadków przyporządkuj pracę wykonaną przez siłę elektryczną i zmianę energii poten-
cjalnej DEp ładunku w tym polu przy zmianie położenia.
Praca Zmiana energii
1. A /B /C D /E /F
2. A /B /C D /E /F
3. A /B /C D /E /F
A. WAB = −qEl B. WAB = 0 C. WAB = qEl

D. DEp = 0, czyli energia potencjalna ładunku nie ulega zmianie
E. DEp = qEl, czyli energia potencjalna ładunku wzrasta
F. DEp = −qEl, czyli energia potencjalna ładunku maleje
40

4. Wzór na energię potencjalną ciała o masie m w centralnym polu grawitacyjnym jest następujący:
GMm
Epot. =−
r
Odpowiednikiem tego wzoru dla centralnego pola elektrostatycznego jest wzór A /B .

kQq kQq
A. Epot. =− B. Epot. =
r r
5. W każdym z wymienionych poniżej przypadków punkty X i Y mają jednakowe potencjały.

Oceń poprawność tego stwierdzenia.
1. P /F
metalowa kula
naładowana ujemnie
2. P /F
dwie płytki
naładowane różnoimiennie
3. P /F
metalowa kula
naładowana ujemnie
4. P /F
6. Naelektryzowaną kulkę metalową łączymy cienkim drutem z nienaelektryzowaną kulą o pięć razy większym
promieniu. Wskutek tego potencjał kulki zmaleje A /B /C /D .
A. 3 razy B. 4 razy C. 5 razy D. 6 razy
41

7. Elektron wpada do jednorodnego pola elektrostatycznego z szybkością u0 = 1000 km/s, jak pokazano na ry-
sunku.
A. jednostajnym.
1. Elektron porusza się ruchem A /B /C B. jednostajnie przyspieszonym.
C. jednostajnie opóźnionym.
A. U = 2mee u2
2me υ2
2. Najmniejsze napięcie między płytami, przy którym elektron do- B. U =
e
trze do drugiej płyty, wyraża się wzorem A /B /C
me υ2
C. U =
2e
A. 3 V
3. Jeśli e = 1,6 · 10−19 C, me = 9,1 · 10−31 kg, to najmniejsze napięcie
B. 30 V
jest równe A /B /C .
C. 300 V
8. Poniżej przedstawiono schematy trzech kondensatorów o jednakowych powierzchniach płytek.
a) Największą pojemność ma kondensator A /B /C .

b) Najmniejszą pojemność ma kondensator A /B /C .
9. Kondensator naładowano i odłączono od źródła napięcia. Jeśli jego okładki rozsuniemy, to:
a) ładunek zgromadzony na okładkach nie ulegnie zmianie. P /F

b) pojemność kondensatora zmaleje. P /F
c) różnica potencjałów między okładkami kondensatora nie ulegnie zmianie. P /F
d) energia potencjalna naładowanego kondensatora wzrośnie. P /F
42

A2s4
10. Jednostka pojemności elektrycznej w układzie SI ma wymiar [C ]= .P /F
kg⋅m 2
Uzasadnij swój wybór, wykonując odpowiednie obliczenie.
43


Sprawdzian do rozdziału 9. Pole elektrostatyczne
Wersja _____
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
Nr Odpowiedź Nr Odpowiedź
zadania zadania
1 A /B /C /D 6 A /B /C /D
A / B / C 1. A / B / C
2
D / E / F 7 2. A / B / C
1. A / B / C /D /E /F 3. A / B / C
3 2. A / B / C /D /E /F a) A / B / C
8
3. A / B / C /D /E /F b) A / B / C
4 A /B a) P / F
1. P / F b) P / F
9
2. P / F c) P / F
5
3. P / F d) P / F
4. P / F 10 P /F
10
Obliczenie i uzasadnienie
44

Rozdział 10. Prąd stały
Wersja A
1. Przez przekrój poprzeczny przewodnika w czasie 1 minuty przepływa 7,5 · 1019 elektronów. Natężenie prądu
w przewodniku jest równe A /B /C /D .
A. 0,15 A B. 0,20 A C. 0,25 A D. 0,30 A
2. Woltomierz o bardzo dużym oporze, włączony do opornika

o oporze R2 wskazuje napięcie 8 V, a amperomierz o pomijalnie
małym oporze wskazuje natężenie prądu 0,8 A.
Opór opornika R1 jest równy A /B /C /D .
A. 4 W B. 8 W
C. 10 W D. 20 W
3. Oporniki o jednakowych oporach R połączono tak, jak pokazuje rysunek.
Oblicz opory zastępcze między trzema różnymi parami punktów obwodu i wpisz prawidłowy wynik spośród
podanych (A, B, C, D, E, F).
3 3 4
A. R B. R C. R D. R
4 5 3
3 11
E. R F. R
2 15
I XY A /B /C /D /E /F
II PQ A /B /C /D /E /F
III XQ A /B /C /D /E /F
4. W obwodach przedstawionych na rysunkach I, II, III do punktu A dopływa prąd o natężeniu 1 A.
W każdym przypadku oblicz natężenie prądu płynącego przez opornik o oporze R2. Następnie wybierz prawi-
dłową wartość z tabeli na następnej stronie.
45

A B C D E F
I2 (A) 0,20 0,25 0,40 0,60 0,75 0,80
I A /B /C /D /E /F
II A /B /C /D /E /F
III A /B /C /D /E /F
5. Dysponujemy miliamperomierzem o zakresie 0–200 mA i oporze 25 W. Aby możliwe było włączenie go do

obwodu, w którym spodziewamy się prądu o maksymalnym natężeniu 1 A, należy do miliamperomierza do-
łączyć bocznik o oporze A /B /C /D .
A. 5,00 W B. 6,00 W C. 6,25 W D. 6,50 W
6. Woltomierz o oporze 1000 W ma zakres 200 mV. Chcemy nim mierzyć napięcie dochodzące do 1 V. W tym
celu należy do niego dołączyć A /B /C /D .
A. równolegle opornik o oporze 250 W
B. równolegle opornik o oporze 500 W
C. szeregowo opornik o oporze 4000 W
D. szeregowo opornik o oporze 5000 W
7. Do każdego rozpoczętego zdania wybierz jego prawidłowe zakończenie spośród zaproponowanych poniżej
(od A do G).
I. Z prawa zachowania ładunku wynika, że A /B /C /D E /F /G .
II. W przypadku dwóch oporników o oporach R1 i R2 połączonych równolegle natężenia prądów I1 i I2 płynących
I R
w tych opornikach spełniają relację 1 = 2 , co wynika z A /B /C /D E /F /G .
I 2 R1
III. W celu obliczenia napięcia pomiędzy biegunami ogniwa o pewnym oporze wewnętrznym po zamknięciu
obwodu musimy skorzystać z A /B /C /D E /F /G .
IV. Każdy rzeczywisty amperomierz ma różny od zera opór, a opór rzeczywistego woltomierza nie jest nieskoń-
czenie duży, dlatego włączenie tych mierników do obwodu A /B /C /D E /F /G .
A. wzoru na opór zastępczy oporników połączonych równolegle
B. drugiego prawa Kirchhoffa w uproszczonej postaci
C. może spowodować ich uszkodzenie
D. ogólnego prawa Ohma dla całego obwodu
E. spowoduje zmianę natężenia prądu w obwodzie i napięcia, które chcemy zmierzyć
F. prawa Ohma dla odcinka obwodu
G. natężenie prądu w każdym punkcie obwodu niezawierającego rozgałęzień jest takie samo
8. Gdy w obwodzie płynie prąd o natężeniu 0,25 A, woltomierz dołączony do źródła wskazuje napięcie 1,5 V; gdy
natężenie prądu zwiększy się do 0,5 A, woltomierz wskazuje 1,0 V. Siła elektromotoryczna i opór wewnętrzny
źródła wynoszą A /B /C /D .
A. e = 2 V; r = 2 W B. e = 2 V; r = 1 W C. e = 3 V; r = 2 W D. e = 3 V; r = 1 W
46

Poniższe rysunki odnoszą się do zadań 9, 10 i 11.
9. Do każdego z obwodów przedstawionych na rysunkach dobierz (spośród sześciu wymienionych) właściwą

wartość natężenia prądu.
A B C D E F
I (A) 0 0,1 0,2 0,3 0,5 0,9
I A /B /C /D /E /F
II A /B /C /D /E /F
wartość napięcia między punktami A i B.
A B C D E F
UAB (V) 0 1,5 1,6 2,5 3,0 4,5
I A /B /C /D /E /F
II A /B /C /D /E /F
11. Dla każdego obwodu wskaż właściwą relację między potencjałami w punktach A i B.
A B C
VA = VB VA > VB VA < VB
I A /B /C
II A /B /C
III A /B /C
12. Poniższe zdania dotyczą ładowania akumulatora. Oceń prawdziwość tych zdań.
a) Aby naładować akumulator, należy użyć zasilacza o napięciu co najmniej równym sile elektromotorycznej
akumulatora. P /F
b) Zmniejszenie czasu ładowania można osiągnąć, zwiększając nieco napięcie zasilacza. P /F
c) Straty energii na ciepło Joule'a obliczamy, stosując wzór Q = I2Rt, gdzie R jest całkowitym oporem obwodu.
P /F
47

Rozdział 10. Prąd stały
Wersja B
1. Przez przewodnik o przekroju poprzecznym 2,5 mm2 płynie prąd o natężeniu 1,2 A. Liczba elektronów, które
przepływają przez powierzchnię 1 mm2 w czasie 1 s jest równa A /B /C /D .
A. 2 · 10
17
B. 3 · 10
17
C. 2 · 10
18
D. 3 · 1018
2. Woltomierz o bardzo dużym oporze dołączony do opornika o oporze R1 wskazuje 4 V, a amperomierz o zni-
komo małym oporze wskazuje 0,5 A.
Opór opornika R2 jest równy A /B /C /D .

A. 4 W B. 8 W C. 16 W D. 20 W
3. Oporniki o jednakowych oporach R połączono tak, jak

pokazuje schemat.
Oblicz opory zastępcze między trzema różnymi parami
punktów obwodu i wybierz prawidłowy wynik spośród
podanych (A, B, C, D, E, F).
3 2
A. R B. R
5 3
3
C. R D. R
2
5
E. R F. 2R
3
I XY A /B /C /D /E
II PQ A /B /C /D /E
III XQ A /B /C /D /E
4. W obwodach przedstawionych na rysunkach I, II, III do punktu A dopływa prąd o natężeniu 1 A.
48

W każdym przypadku oblicz natężenie prądu płynącego przez opornik o oporze R1. Następnie wybierz pra-
widłową wartość z poniższej tabeli.
A B C D E F
I1 (A) 0,20 0,25 0,40 0,60 0,75 0,80
I A /B /C /D /E /F
II A /B /C /D /E /F
5. Dysponujemy miliamperomierzem o zakresie 0–100 mA i oporze 20 W. Aby możliwe było włączenie go do

obwodu, w którym płynie prąd o maksymalnym natężeniu 0,5 A, należy do miliamperomierza dołączyć bocz-
nik o oporze A /B /C /D .
A. 4 W B. 5 W C. 6 W D. 8 W
6. Woltomierz o oporze 500 W ma zakres 0–1 V. Chcemy zwiększyć jego zakres do 4 V. W tym celu należy do
niego dołączyć A /B /C /D .
A. równolegle opornik o oporze 200 W
B. równolegle opornik o oporze 400 W
C. szeregowo opornik o oporze 2000 W
D. szeregowo opornik o oporze 1500 W
7. Do każdego rozpoczętego zdania wybierz jego prawidłowe zakończenie spośród zaproponowanych poniżej
(od A do G).
I. Opór zastępczy dowolnej liczby oporników połączonych równolegle jest zawsze mniejszy od najmniejszego
oporu tych oporników, co wynika z A /B /C /D E /F /G .
II. Z pierwszego prawa Kirchhoffa korzystamy w przypadku, gdy A /B /C /D E /F /G .
III. Obliczając opór zastępczy układu oporników między punktami o symetrycznym ich układzie, możemy usunąć
ze schematów te oporniki, A /B /C /D E /F /G .
IV. Wyznaczając doświadczalnie opór przewodnika na podstawie prawa Ohma bez stosowania odpowiedniej
poprawki, popełniamy błąd, ponieważ A /B /C /D E /F /G .
A. na końcach których potencjały są równe, ponieważ przez takie oporniki nie płynie prąd
B. prawa Ohma dla odcinka obwodu
C. odpowiedniego wzoru na opór zastępczy
D. dokładniej wyznaczamy opór innymi sposobami
E. w obwodzie występują rozgałęzienia
F. albo nie uwzględniamy natężenia prądu pobieranego przez woltomierz, albo nie uwzględniamy napięcia na
amperomierzu
G. które są dużo mniejsze od pozostałych
8. Gdy w obwodzie płynie prąd o natężeniu 1 A, woltomierz dołączony do biegunów źródła wskazuje napię-
cie 2,25 V; gdy natężenie prądu zwiększymy do 2 A, napięcie wskazywane przez woltomierz zmaleje do 1,50 V.
Siła elektromotoryczna i opór wewnętrzny źródła wynoszą A /B /C /D .
A. e = 2 V; r = 1 W B. e = 3 V; r = 1 W C. e = 3 V; r = 0,75 W D. e = 4 V; r = 0,75 W
49

Poniższe rysunki odnoszą się do zadań 9, 10 i 11.

wartość natężenia płynącego prądu.
A B C D E F
I (A) 0 0,10 0,25 0,30 0,50 1,00
I A /B /C /D /E /F
II A /B /C /D /E /F
wartość napięcia między punktami A i B.
A B C D E F
UAB (V) 0 2,0 2,7 3,0 4,0 4,5
I A /B /C /D /E /F
II A /B /C /D /E /F
11. Dla każdego obwodu wybierz właściwą relację między potencjałami w punktach A i B.
A B C
VA = VB VA > VB VA < VB
I A /B /C
II A /B /C
III A /B /C
12. Poniższe zdania dotyczą ładowania akumulatora. W każdym okienku wstaw P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F,
jeśli jest fałszywe.
A. Aby naładować akumulator, należy włączyć jego biegun + do bieguna + zasilacza, a biegun − do biegu-
na − zasilacza. P /F
B. Aby skrócić czas ładowania, możemy nieco zmniejszyć opór obwodu. P /F
C. Straty energii na ciepło Joule’a obliczamy, stosując np. wzór Q = UIt, gdzie U jest napięciem zasilacza.
P /F
50


Sprawdzian do rozdziału 10. Prąd stały
Wersja _______
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E
3 II. A / B / C /D /E
III. A / B / C /D /E
I. A / B / C /D /E /F
4 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F /G
II. A / B / C /D /E /F /G
7
III. A / B / C /D /E /F /G
IV. A / B / C /D /E /F /G
8 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F
9 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C /D /E /F
10 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C
11 II. A / B / C
III. A / B / C
a) P /F
12 b) P /F
c) P /F
51

Rozdział 11. Pole magnetyczne
Wersja A
1. Na odcinek przewodnika o długości 5 cm umieszczony pod kątem 30° do linii pola magnetycznego działa siła
elektrodynamiczna o wartości 10−4 N.
Jeśli wartość indukcji pola magnetycznego jest równa 2 · 10−2 T, to w przewodniku płynie prąd o natężeniu
A /B /C /D .
A. 0,1 A B. 0,2 A C. 0,3 A D. 0,4 A


Na cząstkę naładowaną poruszającą się w pewnym obszarze ze stałą prędkością u nie działa siła magnetyczna.
Może to oznaczać, że w tym obszarze:
A. nie ma pola magnetycznego. P /F
B. jest jednorodne pole magnetyczne, ale cząstka porusza się prostopadle do jego linii. P /F
C. jest pole magnetyczne, ale cząstka porusza się równolegle do jego linii. P /F

3. Pytanie dotyczy ruchu cząstki naładowanej poruszającej się z prędkością u w jednorodnym polu magnetycz-
nym. Do cyfr I, II, III dobierz odpowiednią literę A, B, C lub D.
  π
I. υ⊥B II. u B III. 0 < ( υ, B)<
2
A. ruch po paraboli B. ruch po linii śrubowej
C. ruch po okręgu D. ruch po linii prostej
I A /B /C /D
II A /B /C /D
III A /B /C /D

W cyklotronie jony dodatnie:
a) są wielokrotnie przyspieszane przez pole elektryczne. P /F
b) uzyskują tym większą energię kinetyczną, im większa jest średnica duantów. P /F
c) w każdym duancie zakreślają coraz większe półokręgi w coraz dłuższych czasach. P /F
5. Spośród niżej wymienionych urządzeń wybierz wszystkie, w których nie ma zastosowania elektromagnes
A /B /C /D /E /F /G .
A. przekaźnik fotoelektryczny
B. dźwig do przeładowywania statków
C. magnetofon
D. kondensator
E. cyklotron
F. silnik cieplny
G. opornik suwakowy
6. W pewnym obszarze skrzyżowano jednorodne i stałe pola: elektryczne i ma-


gnetyczne. Proton przechodzi przez ten obszar ze stałą prędkością u, jak
pokazuje rysunek. Deuteron (jądro ciężkiego wodoru) wchodzący do tego
obszaru z taką samą prędkością A /B /C /D .
A. minie go tak samo, jak proton
B. zostanie odchylony od kierunku poziomego pod rysunek
C. zostanie odchylony od kierunku poziomego nad rysunek
D. będzie się poruszał po tej samej prostej, ale z malejącą szybkością
52

7. Oceń poprawność komentarzy do zagadnienia poruszanego w poprzednim zadaniu.

a) Warunek przechodzenia cząstki naładowanej ze stałą prędkością przez obszar skrzyżowanych pól jest na-
B
stępujący: υ= , nie zależy więc od masy cząstki. P /F
E
b) Siła elektryczna równoważy się z siłą elektryczną zarówno w przypadku protonu, jak i deuteronu.
P /F
c) Siła elektryczna jest zwrócona nad rysunek, a magnetyczna pod rysunek. P /F
8. W dwóch równoległych do siebie, prostopadłych do płaszczyzny rysunku prze-

wodach prostoliniowych płyną prądy o jednakowych natężeniach I tak, jak po-
kazuje rysunek. Wektor indukcji wypadkowego pola magnetycznego w punkcie P
jest A /B /C /D .
A. równy zeru B. zwrócony w górę
C. zwrócony w dół D. zwrócony w lewo
9. W punkcie P leżącym w płaszczyźnie dwóch równoległych bardzo dłu-
gich przewodników prostoliniowych z prądami o jednakowym natęże- 
niu I wektor indukcji wypadkowego pola magnetycznego jest równy B.
Jeżeli natężenie prądu w przewodniku 1 wzrośnie dwa razy, a kierunek
prądu w przewodniku 2 zmieni się na przeciwny (bez zmiany natężenia),
to w punkcie P wektor indukcji wypadkowego pola magnetycznego bę-
dzie równy A /B /C /D .
 
B B  
A.  B. C. B D. B
2 2
10. W trzech długich przewodnikach prostoliniowych prostopadłych do płaszczyzny
rysunku płynie prąd o jednakowym natężeniu I tak, jak pokazuje rysunek. Wypad-
kowa siła działająca na przewodnik 3 jest zwrócona A /B /C /D .
A. w dół B. w górę
C. w lewo D. w prawo
µ0 I1 I 2 ∆l
11. Wzór F = zwany jest popularnie wzorem na siłę działającą między dwo-
4 πd
ma przewodnikami z prądem. Wzór ten można stosować w przypadku dwóch nieskończenie długich, wza-
jemnie równoległych (umieszczonych w próżni lub w powietrzu) przewodników prostoliniowych, w których
płynie prąd o natężeniach I1 i I2. Oznacza on dokładnie wartość siły, którą:
a) działają na siebie wzajemnie dwa nieskończenie długie przewodniki prostoliniowe. P /F
b) jeden nieskończenie długi przewodnik działa na element drugiego o długości Dl. P /F
c) element o długości Dl jednego przewodnika działa na drugi nieskończenie długi. P /F
d) dwa elementy przewodników o jednakowych długościach Dl działają na siebie wzajemnie. P /F
Oceń prawdziwość powyższych zdań.

12. B0 oznacza wektor indukcji magnetycznej zewnętrznego pola magnetycznego. Przyporządkuj do I, II, III od-
powiednie zdanie lub zdania oznaczone literami A, B, C, D, E.
W materiale:
I. ferromagnetycznym II. paramagnetycznym III. diamagnetycznym
 
A. Bind. jest zwrócony przeciwnie niż B
 0. I A /B /C /D /E
B. B jest zwrócony przeciwniedo B0.
C. B jest zwrócony zgodnie z B0. II A /B /C /D /E
D. Bind. jest zwrócony zgodnie z B0 i Bind.  B0.  III A /B /C /D /E
E. Bind. ma bardzo małą wartość w porównaniu z B0.
53

Rozdział 11. Pole magnetyczne
Wersja B
1. Na odcinek przewodnika o długości 4 cm tworzący kąt 45° z liniami pola magnetycznego działa siła elek-
trodynamiczna o wartości 10−4 N. W przewodniku płynie prąd o natężeniu 0,25 A. Wartość indukcji pola
magnetycznego jest równa A /B /C /D .
A. 10−2 T B. 2⋅10−2 T C. 2 2⋅10−2 T D. 3⋅10−2 T
A. Siła działająca w polu elektrycznym na cząstkę naładowaną (w układzie odniesienia, w którym źródło pola
spoczywa) nie zależy od jej prędkości. P /F
b) Warunkiem wystarczającym działania pola magnetycznego na cząstkę naładowaną jest jej ruch. P /F
 
C. Na cząstkę naładowaną działa siła magnetyczna tylko wówczas, gdy prędkość cząstki υ⊥B. P /F
D. W jednorodnym i stałym polu magnetycznym naładowana cząstka może się poruszać tylko po okręgu lub
po linii śrubowej. P /F
E. Gdy cząstka naładowana porusza się w polu magnetycznym po dowolnym torze, to wartość jej prędkości
jest stała. P /F

3. Pytanie dotyczy ruchu po okręgu cząstki naładowanej w polu magnetycznym o indukcji B. Do cyfr I, II dobierz
odpowiednie litery spośród A, B, C.
I. Promień okręgu II. Okres obiegu cząstki po okręgu
zależy od: I A /B /C
A. wartości wektora indukcji B.
II A /B /C
B. szybkości cząstki.
C. stosunku ładunku cząstki do jej masy.

W silniku elektrycznym prądu stałego:
A. zmianę kierunku prądu w zwojach umożliwia komutator. P /F
B. kierunek prądu w zwoju musi się zmieniać w chwili, w której powierzchnia zwoju jest równoległa do linii
pola magnetycznego. P /F
C. kierunek prądu w zwoju musi się zmieniać w chwili, w której powierzchnia zwoju jest prostopadła do linii
pola magnetycznego. P /F
5. Spośród niżej wymienionych urządzeń wybierz wszystkie, w których ma zastosowanie ferromagnetyk.
A /B /C /D /E /F /G /H
A. transformator
B. kondensator
C. cyklotron
D. żarówka
E. elektromagnes
F. laser
G. silnik elektryczny
H. opornik zatyczkowy
6. W pewnym obszarze skrzyżowano jednorodne i stałe pola: elektryczne i magnetycz-

ne. Proton przechodzi przez te pola ze stałą prędkością u, jak pokazuje rysunek. Elek-
tron wchodzący do tego obszaru z taką samą prędkością A /B /C /D .
A. zostanie odchylony od kierunku poziomego nad rysunek
B. zostanie odchylony od kierunku poziomego pod rysunek
C. będzie się poruszał po tej samej prostej, ale z malejącą szybkością
D. minie obszar tak samo, jak proton
54

7. Oceń poprawność komentarzy do zagadnienia poruszanego w poprzednim zadaniu.

A. Warunek przechodzenia cząstki naładowanej przez obszar skrzyżowanych pól nie zależy więc od jej masy.
P /F
B. Siła elektryczna działająca na elektron jest zwrócona nad rysunek. P /F
C. Siły działające w tych polach na proton i elektron są identyczne. P /F
8. W dwóch przewodach prostoliniowych prostopadłych do płaszczyzny rysunku pły-

ną prądy o jednakowych natężeniach I tak, jak pokazuje rysunek. Wektor indukcji
wypadkowego pola magnetycznego w punkcie P jest A /B /C /D .
A. zwrócony w górę B. zwrócony w dół
C. zwrócony w lewo D. równy zeru
9. W punkcie P leżącym w płaszczyźnie dwóch równoległych długich prze-
wodników z prądem o jednakowych natężeniach I wektor indukcji wy-
padkowego pola magnetycznego jest równy B.
Jeżeli natężenie prądu w przewodniku 1 wzrośnie trzy razy, a kierunek
prądu w przewodniku 2 zmieni się na przeciwny (bez zmiany natężenia),
to w punkcie P wektor indukcji wypadkowego pola magnetycznego bę-
dzie równy A /B /C /D .

  B 
A. B B. 2B C.  D. B
2
10. W trzech długich przewodnikach prostoliniowych prostopadłych do płaszczyzny
rysunku płynie prąd o jednakowym natężeniu I tak, jak pokazuje rysunek. Wypad-
kowa siła działająca na przewodnik 3 jest zwrócona A /B /C /D
A. w dół B. w górę
C. w prawo D. w lewo
11. W przypadku dwóch bardzo długich prostoliniowych, wzajemnie równoległych przewodników z prądem mo-
żemy
 rozważać zilustrowane na rysunkach siły:
F1, którą cały pierwszy, bardzo długi przewodnik działa na
odcinek
 drugiego przewodnika o długości Dl,
F2, którą cały drugi, bardzo długi przewodnik działa na od-
cinek pierwszego przewodnika o długości Dl.
Oceń prawdziwość poniższych zdań.
 
A. Siły F1 i F2 mają takie same wartości oraz przeciwne zwroty
i są przykładem trzeciej zasady dynamiki. P /F
 
B. Siły F1 i F2 mają takie same wartości i przeciwne zwroty, ale
nie są przykładem na trzecią zasadę dynamiki. P /F

12. B0 oznacza wektor indukcji zewnętrznego pola magnetycznego. Przyporządkuj do I, II, III odpowiednie zdanie
lub zdania oznaczone literami A, B, C, D.
W umieszczonym w polu magnetycznym materiale:
I. diamagnetycznym II. paramagnetycznym III. ferromagnetycznym
  
A. obydwa wektory: B i Bind. mają zwroty zgodne ze zwrotem B0.
B. wartości
 B i Bind. są znacznie większe od wartości B0.
C. Bind. ma znacznie mniejszą wartość od wartości B0, I A /B /C /D /E
a zwroty
 tych wektorów są zgodne.  II A /B /C /D /E
D. Bind. ma znacznie mniejszą wartość od wartości B0,
a zwrotytych wektorów są przeciwne. III A /B /C /D /E
E. wektor B ma przeciwny zwrot do B0.
55


Sprawdzian do rozdziału 11. Pole magnetyczne
Wersja A
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
a) P /F
2 b) P /F
c) P /F
I. A / B / C /D
3 II. A / B / C /D
III. A / B / C /D
a) P /F
4 b) P /F
c) P /F
5 A /B /C /D /E /F /G
6 A /B /C /D
a) P /F
7 b) P /F
c) P /F
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
11
c) P /F
d) P /F
I. A / B / C /D /E
12 II. A / B / C /D /E
56


Wersja B
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
2 c) P /F
d) P /F
e) P /F
I. A / B / C
3 II. A / B / C
III. A / B / C
a) P /F
4 b) P /F
c) P /F
5 A /B /C /D /E /F /G /H
6 A /B /C /D
a) P /F
7 b) P /F
c) P /F
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
a) P /F
11
b) P /F
I. A / B / C /D /E
12 II. A / B / C /D /E
57

Rozdział 11. Elektromagnetyzm
Wersja A
1. Z miedzianego drutu wykonano dwie kwadratowe ramki o bokach a i 2a. Ramki wsuwano do jednorodnego
pola magnetycznego o indukcji B ruchem jednostajnym; pierwszą – z szybkością 2u, a drugą z szybkością u
(patrz rysunek).

A. Zmiany strumieni magnetycznych, które nastąpiły podczas wsuwania ramek do pola, były jednakowe.
P /F
B. W obu ramkach wzbudziły się jednakowe siły elektromotoryczne indukcji. P /F
C. Natężenie prądu indukcyjnego, który płynął w ramce o boku a podczas wsuwania jej do pola magnetycz-
nego, było dwa razy większe od natężenia prądu indukcyjnego w ramce o boku 2a. P /F
D. Przez ramkę o boku a podczas wsuwania jej do pola magnetycznego przepłynął dwa razy mniejszy ładunek
niż przez ramkę o boku 2a. P /F
2. Kołowy przewodnik umieszczono w jednorodnym polu magnetycznym o liniach prostopadłych do płaszczyz

ny przewodnika. Wartość indukcji magnetycznej tego pola zmieniała się liniowo. Na rysunkach I, II, III i IV
zaznaczono kierunek prądu indukcyjnego wzbudzonego w przewodniku, zwrot linii pola magnetycznego oraz
podano, czy wartość B tego pola rośnie, czy maleje. Poprawny jest rysunek A /B /C /D .
A. I B. II C. III D. IV
3. Natężenie prądu płynącego przez zwojnicę o indukcyjności 30 mH zmalało liniowo o 600 mA w czasie 0,2 s.
Siła elektromotoryczna samoindukcji wyidukowana w tej zwojnicy była równa A /B /C /D .
A. −0,09 V B. 0,09 V C. −0,9 V D. 0,9 V
4. Metalowa ramka złożona z dziesięciu zwojów obraca się w jednorodnym polu magnetycznym ze stałą częstotli-
10
wością
= Hz. Obejmowany przez tę ramkę maksymalny strumień magnetyczny F = 0,02 Wb. Maksymalna
π
SEM indukcji wzbudzona w ramce jest równa A /B /C /D .
A. 1 V B. 2 V C. 4 V D. 8 V
58

5. Skuteczna moc wydzielona podczas przepływu prądu przemiennego przez przewodnik o oporze 9 W była
równa 1 W. Natężenie skuteczne tego prądu wynosiło w przybliżeniu A /B /C /D .
A. 0,11 A B. 0,16 A C. 0,33 A D. 0,9 A
6. Na zagotowanie 1 litra wody o temperaturze 20°C potrzeba 336 kJ ciepła. W czajniku elektrycznym o mocy
1000 W zagotowanie pół litra wody trwało trzy minuty. Straty energii (związane z ogrzaniem czajnika i prze-
kazaniem ciepła otoczeniu) były równe A /B /C /D .
A. około 1% B. około 5% C. prawie 7% D. więcej niż 10%
7. Opłata za 1 kWh energii elektrycznej wynosi 0,60 zł. W grudniu dogrzewano mieszkanie piecykiem elek-
trycznym o oporze 50 W (podczas pracy), włączając go codziennie do sieci o napięciu skutecznym 230 V na
4 godziny. Koszt dodatkowego ogrzewania mieszkania wyniósł około A /B /C /D .
A. 200 zł B. 118 zł C. 105 zł D. 76 zł
8. Gdy uzwojenie I idealnego transformatora podłączono do sieci miejskiej (Us = 230 V), napięcie skuteczne
w uzwojeniu II tego transformatora, złożonym z 50 zwojów, było równe 57,5 V. Natomiast po włączeniu do
sieci uzwojenia II napięcie skuteczne w uzwojeniu I wynosiło A /B /C /D .
A. 920 V B. 460 V C. 230 V D. 115 V
9. Iloraz natężeń prądów płynących w uzwojeniach transformatora, o którym jest mowa w zadaniu 8, w drugim
przypadku (gdy włączono do sieci uzwojenie liczące 50 zwojów), był równy A /B /C /D .
I I 1 I I 1
A. II =4 B. II = C. II =2 D. II =
II II 4 II II 2
10. Przez przewody linii wysokiego napięcia o oporze 0,3 W/km płynie prąd o natężeniu skutecznym równym 20 A.
Moc tracona na każdym kilometrze przewodu jest równa A /B /C /D .
A. 12 kW B. 1,2 kW C. 0,12 kW D. 0,012 kW
59

Rozdział 11. Elektromagnetyzm
Wersja B
1. Z miedzianego drutu wykonano dwie kwadratowe ramki o bokach a1 i a2 = 2a1. Związek między natężeniami
prądów indukcyjnych płynących w ramkach podczas wsuwania ich do jednorodnego pola magnetycznego
 1
o indukcji B z szybkościami u1 i υ2 = υ1 (patrz rysunek)
2
ma postać A . /B /C /D
1 1
A. I1 = I2 B. I1 = I 2 C. I1 = I 2 D. I1 = 2I2
4 2
2. Kierunek prądu indukcyjnego wzbudzonego w miedzianej pętli (rysunek poniżej) przedstawiono niepopraw-
nie na rysunku A /B /C /D .
A. I B. II C. III D. IV
3. Jeżeli trwająca 0,1 s zmiana natężenia prądu płynącego w obwodzie o indukcyjności 0,025 H spowodowała
wzbudzenie w nim stałej siły elektromotorycznej samoindukcji równej 1 V, to w obwodzie tym
A /B /C /D .
A. natężenie prądu zmalało liniowo o 0,4 A
B. natężenie prądu wzrosło liniowo o 0,4 A
C. natężenie prądu zmalało liniowo o 4 A
D. natężenie prądu wzrosło liniowo o 4 A
4. Maksymalna SEM indukcji wzbudzona w ramce złożonej z 20 zwojów, obracającej się w jednorodnym polu
magnetycznym wynosiła 2 V, gdy ramka wykonywała 90 obrotów na minutę. Maksymalny strumień magne-
tyczny obejmowany przez tę ramkę był w przybliżeniu równy A /B /C /D .
A. 0,2 Wb B. 0,1 Wb C. 0,02 Wb D. 0,01 Wb
5. Skuteczna moc wydzielona podczas przepływu prądu przemiennego o natężeniu maksymalnym I0 = 0,4 A
przez przewodnik o oporze R = 10 W jest równa A /B /C /D .
A. 1,6 W B. 0,8 W C. 0,16 W D. 0,08 W
60

6. Poniżej podano cztery wzory na moc średnią prądu zmiennego:

I 0U 0 W
A. Pśr. = UsIs B. Pśr.  I s2 R C. Pśr.  D. Pśr.  T
2 T
(Us, Is to napięcie i natężenie skuteczne, U0, I0 to amplitudy napięcia i natężenia, WT – praca wykonana przez
prąd w ciągu okresu T)
Wypełnij poniższą tabelę, wpisując X w rubryce przypisanej wzorowi wymienionemu w punkcie A, B, C lub D,
jeśli wzór można zastosować do obliczenia mocy prądu w przypadku a) lub/i w przypadku b).
A B C D
a) Prąd przemienny
b) Prąd zmienny niesinusoidalnie
7. Włączoną do sieci miejskiej grzałką o mocy 200 W zagotowano 0,25 kg wody o temperaturze 25°C (ciepło
właściwe wody cw = 4200 J/kgK). Straty energii były równe 6,5%. Gotowanie wody trwało w przybliżeniu
A /B /C /D .
A. 10 min B. 7 min C. 5 min D. 2 min
8. Natężenie skuteczne prądu płynącego przez grzałkę, o której jest mowa w poprzednim zadaniu, i opór grzałki
podczas gotowania były odpowiednio równe A /B /C /D .
A. I ≈ 0,87 A; R ≈ 264,5 W B. I ≈ 1,26 A; R ≈ 182,54 W
C. I ≈ 1,63 A; R ≈ 141,10 W D. I ≈ 1,92 A; R ≈ 119,79 W
9. Przekładnia idealnego transformatora jest równa 0,1. Gdy uzwojenie pierwotne podłączono do sieci miej-
skiej, natężenie skuteczne prądu w uzwojeniu wtórnym tego transformatora było równe 2 A. Natężenie
skuteczne prądu płynącego w uzwojeniu pierwotnym i napięcie skuteczne w uzwojeniu wtórnym były równe
A /B /C /D .
A. 0,2 A; 23 V B. 20 A; 23 V C. 0,2 A; 2,3 kV D. 20 A; 2,3 kV
10. Prąd z elektrowni jest przesyłany pod napięciem 20 kV do osiedla odległego o 50 km przewodami o oporze
0,25 W/km. Straty mocy na linii przesyłowej wynoszą 5% mocy wysyłanej. Natężenie skuteczne prądu w prze-
wodach tej linii jest równe A /B /C /D .
A. 40 A B. 80 A C. 100 A D. 120 A
61


Sprawdzian do rozdziału 11. Elektromagnetyzm
Wersja A
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
a) P /F
b) P /F
1
c) P /F
d) P /F
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
62


Wersja B
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
a) A / B / C /D
6
b) A / B / C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
63

Rozdział 12. Optyka
Wersja A
1. Na zwierciadło wklęsłe o promieniu krzywizny r pada wiązka światła tak, jak pokazano na rysunku.
Po odbiciu od zwierciadła A /B /C /D .
A. wszystkie promienie przetną oś optyczną w jednym punkcie, leżącym między punktami S i O, w odległości
r
równej od środka krzywizny zwierciadła
2
B. wszystkie promienie przetną oś optyczną w jednym punkcie, leżącym między punktami S i O, w odległości
r
nieco większej niż od środka zwierciadła
2
C. różne promienie przetną oś optyczną w różnych punktach, leżących między punktami S i O, odległych od
r
środka krzywizny zwierciadła o d = cos α, gdzie a jest kątem padania promienia na zwierciadło
2
D. różne promienie przetną oś optyczną w różnych punktach, leżących między punktami S i O, odległych od
r
środka krzywizny zwierciadła o d =r − cos α, gdzie a jest kątem padania promienia na zwierciadło
2
2. W zwierciadle kulistym o promieniu krzywizny r powstał pozorny, pomniejszony i nieodwrócony obraz świecą-
cego przedmiotu.
Na podstawie cech otrzymanego obrazu można wywnioskować, że A /B /C /D .
r
A. zwierciadło to było zwierciadłem wklęsłym, przed którym umieszczono przedmiot w odległości x <
2
B. zwierciadło to było zwierciadłem wklęsłym, przed którym umieszczono przedmiot w odległości x spełnia-
r
jącej związek < x <r
2
r
C. zwierciadło to było zwierciadłem wypukłym, przed którym umieszczono przedmiot w odległości x < ;
2
D. zwierciadło to było zwierciadłem wypukłym
3. Gdy przedmiot świecący znajdujący się w odległości x =1,5r od środka zwierciadła kulistego wklęsłego
przesuwano ruchem jednostajnym z szybkością u do punktu O (patrz rysunek), obraz tego przedmiotu
A /B /C /D .
A. zbliżał się do zwierciadła ze średnią szybkością u’ = u
64

B. oddalał się od zwierciadła ze średnią szybkością u’ = u

, 1
C. zbliżał się do zwierciadła ze średnią szybkością υ = υ
2
, 1
D. oddalał się od zwierciadła ze średnią szybkością υ = υ
2
4. Wyniki doświadczenia przeprowadzonego na lekcji optyki uczniowie przedstawili schematycznie na kolejnych
rysunkach:
Dokończ poniższe zdanie tak, aby było poprawne. Wybierz 1 lub 2 oraz A lub B, wstawiając znak X w odpo-
wiedniej kolumnie.
1. o większym współczyn-
niku załamania (n2) do
ośrodka o mniejszym A. mniejszy od kąta
współczynniku załama- nastąpi zjawisko
Gdy światło spełniającego
nia (n1) całkowitego
pada na granicę równanie:
wewnętrznego
dwóch ośrodków 2. o mniejszym współ- n
odbicia, jeśli kąt sin α= 1
z ośrodka czynniku załamania (n1) n2
padania będzie
do ośrodka o większym B. większy
współczynniku załama-
nia (n2)
5. Odległość d świecącego przedmiotu od ekranu była równa 1 m. Pomiędzy przedmiot i ekran wstawiono cienką
soczewkę dwuwypukłą o ogniskowej f = 0,24 m tak, że na ekranie powstał odwrócony obraz powiększony
1,5 raza. Gdy soczewkę przesunięto w stronę ekranu o 0,2 m, na ekranie A /B /C /D .
A. nie otrzymano obrazu
B. otrzymano obraz o wysokości równej 2/3 wysokości przedmiotu
C. otrzymano obraz o wysokości równej wysokości przedmiotu
D. otrzymano obraz o wysokości równej 4/3 wysokości przedmiotu
6. Za pomocą lupy otrzymano (w odległości dobrego widzenia d = 25 cm) obraz powiększony 6 razy.
Zdolność skupiająca soczewki używanej jako lupa jest równa A /B /C /D .
A. 5 D B. 6 D C. 12 D D. 20 D
7. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń.
A. Soczewka wklęsła jest zawsze soczewką rozpraszającą, a soczewka wypukła jest zawsze soczewką skupiającą.
P /F
B. Soczewka wypukła jest soczewką skupiającą w ośrodku o współczynniku załamania mniejszym od współ-
czynnika załamania soczewki. P /F
C. Soczewka wypukła jest soczewką rozpraszającą w ośrodku o współczynniku załamania większym od współ-
D. Soczewka wklęsła jest soczewką skupiającą w ośrodku o współczynniku załamania większym od współ-
E. Soczewka wklęsła jest soczewką rozpraszającą w ośrodku o współczynniku załamania mniejszym od współ-
65

8. Soczewkę szklaną (ns = 1,5) zanurzono do połowy w wodzie (nw = 1,33). Oś optyczna soczewki leży na po-
wierzchni wody. Bieg skrajnych promieni wiązki światła padającej na tę soczewkę poprawnie przedstawiono
na rysunku A /B /C /D .
9. Zosia, czytając książkę, musi trzymać ją w odległości 50 cm od oczu. Aby mogła czytać z odległości dobrego
widzenia równej 25 cm, powinna używać okularów o zdolności skupiającej A /B /C /D .
A. −4 D B. −2 D C. 2 D D. 4 D
10. Poniżej podano cztery wielkości fizyczne opisujące światło monochromatyczne i jego rozchodzenie się
w ośrodku:
A. u – szybkość, B. n – częstotliwość,
C. l – długość fali, D. n – bezwzględny współczynnik załamania światła.
Dobierz odpowiednie z tych wielkości i wypełnij tabelę, wpisując X w rubryce przypisanej wielkości fizycznej
wymienionej w punkcie A, B, C lub D.
A B C D
a) Wielkości fizyczne, które nie zmieniają się przy przejściu światła z jednego
do drugiego ośrodka.
b) Wielkości fizyczne, które ulegają zmianie przy przejściu światła z jednego
do drugiego ośrodka.
66

Rozdział 12. Optyka
Wersja B
1. Na zwierciadło wypukłe o promieniu krzywizny r pada wiązka światła tak, jak pokazano na rysunku.
Po odbiciu od zwierciadła A /B /C /D .
A. przedłużenia wszystkich promieni przetną oś optyczną w jednym punkcie, leżącym między punktami S
r
i O, w odległości równej od środka krzywizny zwierciadła
2
B. przedłużenia wszystkich promieni przetną oś optyczną w jednym punkcie, leżącym między punktami S
r
i O, w odległości nieco większej niż od środka zwierciadła
2
C. przedłużenia promieni przetną oś optyczną w różnych punktach, leżących między punktami S i O, odległych
r
od środka krzywizny zwierciadła o d = cos α, gdzie a jest kątem padania promienia na zwierciadło
2
D. przedłużenia promieni przetną oś optyczną w różnych punktach, leżących między punktami S i O, odległych
r
od środka krzywizny zwierciadła o d =r − cos α, gdzie a jest kątem padania promienia na zwierciadło
2
2. W zwierciadle kulistym o promieniu krzywizny r powstał pozorny, powiększony i nieodwrócony obraz świecącego
przedmiotu. Na podstawie cech otrzymanego obrazu można wywnioskować, że A /B /C /D .
A. zwierciadło to było zwierciadłem wypukłym
r
B. zwierciadło to było zwierciadłem wypukłym, przed którym umieszczono przedmiot w odległości x <
2
r
C. zwierciadło to było zwierciadłem wklęsłym, przed którym umieszczono przedmiot w odległości x <
2
D. zwierciadło to było zwierciadłem wklęsłym, przed którym umieszczono przedmiot w odległości x spełnia-
r
jącej związek < x <r
2
3. Na prostokątny, równoramienny pryzmat o względnym współczynniku załama-
nia n pada wąska wiązka światła tak, jak pokazano na rysunku obok.
Aby na ścianie AB pryzmatu nastąpiło całkowite wewnętrzne odbicie tej wiązki,
musi być spełniony warunek A /B /C /D .
2
A. n> B. n> 2
2
C. n= 2 D. n< 2
4. Dwuwypukłą soczewkę szklaną o ogniskowej f ustawiono między przedmiotem a ekranem, tuż obok przed-
miotu. Odległość d między przedmiotem i ekranem dobrano tak, by podczas przesuwania soczewki w stronę
ekranu otrzymać dwukrotnie ostry obraz przedmiotu – najpierw powiększony p razy, potem pomniejszony
p razy. Na tej podstawie można wywnioskować, że A /B /C /D .
A. przedmiot świecący umieszczono w odległości d = 2f od ekranu
B. przedmiot świecący umieszczono w odległości 2f < d < 4f od ekranu
C. przedmiot świecący umieszczono w odległości d = 4f od ekranu
D. przedmiot świecący umieszczono w odległości d > 4f od ekranu
67

5. Bardzo wąska wiązka światła pada pod kątem a na pryzmat

szklany (nsz. = 1,5) znajdujący się w powietrzu i biegnie w nim
tak, jak pokazano na rysunku.
Gdyby pryzmat ten umieszczono w wodzie (nw = 1,33), to
światło padające pod takim samym kątem na pierwszą ścianę
pryzmatu A /B /C /D .
A. załamałoby się na pierwszej ścianie pod kątem b’ > b, a na
drugiej ścianie uległoby całkowitemu wewnętrznemu od-
biciu
B. załamałoby się na pierwszej ścianie pod kątem b’ < b, a na drugiej ścianie uległoby całkowitemu wewnętrz-
nemu odbiciu
C. załamałoby się na pierwszej ścianie pod kątem b’ > b, a po załamaniu na drugiej ścianie przeszło do wody
D. załamałoby się na pierwszej ścianie pod kątem b’ < b, a po załamaniu na drugiej ścianie przeszłoby do
wody
6. Bezwzględny współczynnik załamania światła w szkle, z którego wykonano soczewkę dwuwypukłą o jednako-
wych promieniach krzywizn równych r, wynosi 3/2. Długość ogniskowej tej soczewki w próżni będzie równa
A /B /C /D .
1 1
A. r B. r C. r D. 2r
4 2
7. W odległości x = 2f od soczewki o zdolności skupiającej Z1 = 10 D umieszczono przedmiot świecący, którego
obraz powstał na ekranie znajdującym się w odległości y od soczewki. Gdy soczewkę tę zastąpiono soczewką
o zdolności skupiającej Z = −10 D, A /B /C /D .
A. powstał obraz pozorny, którego położenie względem soczewki się nie zmieniło
B. pozorny obraz przedmiotu powstał w odległości y od soczewki, po tej samej stronie co przedmiot
C. pozorny obraz przedmiotu powstał w odległości y = f od soczewki, po tej samej stronie co przedmiot
2
D. pozorny obraz przedmiotu powstał w odległości y = f od soczewki, po tej samej stronie co przedmiot
3
8. Aby przeczytać artykuł z gazety, Paweł musi trzymać ją w odległości 10 cm od oczu. Aby mógł czytać z odległości
równej 25 cm, powinien używać okularów o zdolności skupiającej A /B /C /D .
A. −6 D B. −4 D C. −2 D D. 6 D
9. Jeśli światło białe pada na ścianę AB pryzmatu pod takim kątem, że światło zielone ślizga się po ścianie BC, to
A /B /C /D .
A. widmo światła wychodzącego przez ścianę BC będzie pełnym widmem światła białego
B. widmo światła wychodzącego przez ścianę BC będzie widmem światła białego bez barwy zielonej
C. na ścianie BC pryzmatu nastąpi całkowite wewnętrzne odbicie światła o długościach fal większych od dłu-
gości fali światła zielonego
D. na ścianie BC nastąpi całkowite wewnętrzne odbicie światła o długościach fal mniejszych od długości fali
światła zielonego

a) Światło białe jest mieszaniną światła o różnych barwach. P /F
b) Częstotliwość światła o danej barwie jest ściśle określona i niezależna od ośrodka, w którym rozchodzi się
światło. P /F
c) Długość fali światła o danej barwie jest różna w różnych ośrodkach. P /F
d) Współczynnik załamania światła zależy od częstotliwości. P /F
e) W próżni długości fal światła o różnych barwach są jednakowe. P /F
68


Sprawdzian do rozdziału 12. Optyka
Wersja A
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
1.
A /B
4
2.
A /B
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
7
c) P /F
d) P /F
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
a) A / B / C /D
10
b) A / B / C /D
69


Wersja B
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
10 c) P /F
d) P /F
e) P /F
70

Rozdział 13. Dualna natura promieniowania i materii
Wersja A
1. Na wykresie (rysunek poniżej) przedstawiono (dla dwóch metali) zależność energii kinetycznej najszybszych
elektronów od częstotliwości promieniowania wywołującego zjawisko fotoelektryczne.
Na każdy z metali pada promieniowanie o długości fali l = 4 · 10−7 m.

Promieniowanie to A /B /C /D .
A. wybije elektrony z obydwu metali, ale nie nada im energii kinetycznej
B. nie wybije elektronów z tych metali
C. elektronom wybitym z metalu I nada energię kinetyczną równą w przybliżeniu 0,95 eV, a z metalu II – nie
wybije elektronów
D. elektronom wybitym z metalu I nada energię kinetyczną równą 1,2 eV, a wybitym z metalu II– nie nada
energii kinetycznej
2. Wyniki badania zależności natężenia prądu płynącego w obwodzie fotokomórki od napięcia panującego mię-
dzy jej elektrodami (dla dwóch rodzajów promieniowania) przedstawiono w formie wykresów (rysunek po-
niżej).
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń.

A. Częstotliwość i natężenie promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku I były większe niż w przy-
padku II. P /F
B. Częstotliwość i natężenie promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku II były większe niż
w przypadku I. P /F
C. Częstotliwość promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku II była większa niż w przypadku I,
a natężenie promieniowania – mniejsze. P /F
D. Częstotliwość promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku I była większa niż w przypadku II,
3. Zgodnie z modelem Bohra różnice energii DE między kolejnymi poziomami energetycznymi w atomie wodoru
są A /B /C /D .
A. jednakowe
B. coraz mniejsze
C. coraz większe
D. coraz mniejsze w atomie w stanie podstawowym, a coraz większe w atomie w stanie wzbudzonym
71

8A
4. W widmie emisyjnym wodoru wzbudzonego promieniowaniem o częstotliwości ν= ≈ 2, 9⋅1015 Hz
9h
(gdzie A jest energią jonizacji atomu wodoru, a h stałą Plancka) pojawiły się linie A /B /C /D .
A. tylko widzialnej części serii Balmera
B. tylko niewidzialnej części serii Balmera
C. tylko serii Lymana
D. widzialnej części serii Balmera i serii Lymana
5. Gdy na siatkę dyfrakcyjną pada światło o długości l1, prążki drugiego rzędu obserwuje się w odległości d od prążka
2
zerowego. Po oświetleniu tej siatki światłem o długości λ2 = λ1, w odległości d: A /B /C /D .
3
A. nie zaobserwowano prążków
B. zaobserwowano prążki drugiego rzędu
C. zaobserwowano prążki trzeciego rzędu
D. zaobserwowano prążki czwartego rzędu
6. Na powierzchnię wody (nw = 4/3) i szkła (nsz. = 3/2) skierowano wąskie wiązki niespolaryzowanego światła
pod jednakowymi kątami a zawartymi między kierunkami wiązek a powierzchniami wody i szkła.
Jeśli ctg a = 4/3, to A /B /C /D .
A. światło odbite od wody i światło odbite szkła jest niespolaryzowane
B. światło odbite od wody i szkła jest całkowicie spolaryzowane
C. światło odbite od wody jest całkowicie spolaryzowane, a odbite od szkła jest niespolaryzowane
D. światło odbite od wody jest całkowicie spolaryzowane, a odbite od szkła jest spolaryzowane częściowo
7. Załóżmy, że polaryzatory przedstawione na poniższym rysunku nie pochłaniają światła.
Na polaryzator I pada wiązka światła niespolaryzowanego. W wyniku przejścia wiązki przez polaryzator II
natężenie światła zmniejszyło się czterokrotnie, a polaryzator III nie przepuścił światła. Kąty a1 i a2 były od-
powiednio równe A /B /C /D .
A. a1 = 30°; a2 = 60° B. a1 = 30°; a2 = 90° C. a1 = 60°; a2 = 90° D. a1 = 60°; a2 = 120°
8. Napięcie między elektrodami lampy rentgenowskiej jest równe 4 kV. Maksymalna częstotliwość promienio-
wania hamowania powstającego w tej lampie jest w przybliżeniu równa A /B /C /D .
A. 1015 Hz B. 1016 Hz C. 1018 Hz D. 1019 Hz
9. Maksymalną zmianę długości fali promieniowania rentgenowskiego spowodowaną rozproszeniem na swo-

bodnym (lub słabo związanym w atomie) elektronie obserwuje się A /B /C /D .
A. dla rozproszenia pod kątem 0°,
B. dla rozproszenia pod kątem 180°,
C. dla rozproszenia pod kątem 90°,
D. tylko dla promieniowania o długości fali większej od 5 pm rozproszonego pod kątem 90°
10. Jeśli stała sieci krystalicznej jest równa długości fali promieniowania rentgenowskiego padającego na kryształ,
to wzmocnienie pierwszego rzędu zaobserwuje się dla kąta odbłysku, równego:
A. 15° B. 30° C. 45° D. 60°
72

11. Elektron i proton przyspieszono między tymi samymi punktami pola elektrycznego od prędkości równych
λ 
e
zeru do prędkości znacznie mniejszych od prędkości światła w próżni. Iloraz długości fal de Broglie’a 
λ 
 p
odpowiadających tym cząstkom był równy A /B /C /D .
mp me mp
A. 1 B. C. D.
me mp me
12. Poniżej wymieniono kilka zjawisk fizycznych odkrytych pod koniec XIX i w XX wieku:
A. zjawisko fotoelektryczne
B. dyfrakcja promieni X na kryształach
C. efekt Comptona
D. dyfrakcja wiązki elektronów na kryształach
Wstawiając X w odpowiednich okienkach tabeli, wskaż sposób opisu (a lub b), który umożliwił wyjaśnienie
tych zjawisk.
A B C D
a) Opis falowy
b) Opis korpuskularny (kwantowy)
73

Rozdział 13. Dualna natura promieniowania i materii
Wersja B
1. Na wykresie (rysunek poniżej) przedstawiono (dla dwóch metali) zależność energii kinetycznej najszybszych
elektronów od częstotliwości promieniowania wywołującego zjawisko fotoelektryczne.
Promieniowanie o częstotliwości n = 1,13 · 1015 Hz: A /B /C /D .

A. nie wybije elektronów z tych metali
B. wybije elektrony z obydwu metali, ale nie nada im energii kinetycznej
C. elektronom wybitym z metalu I nada energię kinetyczną równą w przybliżeniu 4 eV, a z metalu II wybije
elektrony, ale nie nada im energii kinetycznej
D. elektronom wybitym z metalu I nada energię kinetyczną równą w przybliżeniu 2,5 eV, a z metalu II wybije
elektrony, ale nie nada im energii kinetycznej
2. Wyniki badania zależności natężenia prądu płynącego w obwodzie fotokomórki od napięcia panującego mię-
dzy jej elektrodami (dla dwóch rodzajów promieniowania) przedstawiono w formie wykresów (rysunek po-
niżej).
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń.

A. Natężenie promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku I było mniejsze niż w przypadku II,
a częstotliwość promieniowania była w obu przypadkach taka sama. P /F
B. Natężenie promieniowania padającego na fotokatodę było w obu przypadkach jednakowe, a częstotliwość
promieniowania w przypadku I była mniejsza niż w przypadku II. P /F
C. Częstotliwość i natężenie promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku II były większe niż
w przypadku I. P /F
D. Częstotliwość promieniowania padającego na fotokatodę w przypadku I była większa niż w przypadku II,
3. We wzbudzonym atomie wodoru elektron znajduje się na powłoce M. Energia jednego z dwóch fotonów wy-
5A
emitowanych przez ten atom podczas powrotu do stanu podstawowego była równa , gdzie A jest energią
36
jonizacji atomu wodoru. Drugi foton miał energię A /B /C /D .
31A 3A A A
A. B. C. D.
36 4 4 9
74

4. Zgodnie z modelem Bohra wartości prędkości elektronu na kolejnych dozwolonych orbitach atomu wodoru
spełniają związek A /B /C /D .
1 1
A. u1 : u2 : u3 … = 1 : : …
2 3
1 1
B. u1 : u2 : u3 … = 1 : : …
4 9
C. u1 : u2 : u3 … = 1 : 2 : 3 …
D. u1 : u2 : u3 … = 1 : 4 : 9 …
5. Na siatkę dyfrakcyjną mającą 250 rys na 1 mm pada prostopadle światło z lampy sodowej. Na ekranie odległym
od siatki o d = 1 m prążki pierwszego rzędu powstały w odległości x = 15 cm od prążka zerowego. Długość
fali światła wysyłanego przez lampę wynosiła w przybliżeniu A /B /C /D .
A. 5,9 · 10 m
−7
B. 5,9 · 10 m
−6
C. 3,9 · 10 m
−7
D. 3,9 · 10−6 m
6. Stwierdzono, że gdy wąska wiązka światła padająca na diament znajdujący się w powietrzu (np = 1) załamała
się w nim pod kątem 22,5°, odbita część wiązki była całkowicie spolaryzowana liniowo. Korzystając z tych
informacji, można obliczyć szybkość światła w diamencie z równania A /B /C /D .
A. u = c · ctg 22,5° B. u = c · ctg 67,5° C. u = c · tg 67,5° D. u = c · tg 22,5°
7. Załóżmy, że polaryzatory przedstawione na poniższym ry-

sunku nie pochłaniają światła. W wyniku przejścia przez
polaryzator II natężenie wiązki zmniejszyło się o 25%.
Kąt j był równy A /B /C /D .
A. j = 30° B. j = 45°
C. j = 60° D. j = 90°
8. Krótkofalowa granica ciągłego widma promieniowania rentgenowskiego lmin = 0,31 nm. Napięcie między
elektrodami lampy rentgenowskiej wysyłającej to promieniowanie było równe A /B /C /D .
A. 40 V B. 400 V C. 4 kV D. 40 kV
9. Płaszczyzny sieciowe w krysztale wolframu są odległe od siebie o 0,32 nm. Wzmocnienie pierwszego rzędu
zaobserwowano, gdy kąt padania wiązki promieni Roentgena na te płaszczyzny był równy 60°. Długość fali
promieniowania rentgenowskiego była równa A /B /C /D .
A. 0,16 nm B. 0,32 nm C. 0,56 nm D. 0,64 nm
10. Masa elektronu m = 9,1 · 10−31 kg, ładunek e = 1,6 · 10−19 C, a stała Plancka h = 6,63 · 10−34 Js. Elektron przy-
spieszony w polu elektrycznym uzyskał energię kinetyczną 10 eV. Długość fali de Broglie’a dla tego elektronu
wynosi około A /B /C /D .
A. 2,9 · 10−7 m B. 6,2 · 10−8 m C. 1,9 · 10−9 m D. 3,9 · 10−10 m
11. Poniżej zapisano kilka stwierdzeń dotyczących doświadczenia Comptona. Oceń ich prawdziwość.
A. Długość fali promieniowania rentgenowskiego rozproszonego na graficie pod kątem 0° nie zmieniła się
w wyniku rozproszenia. P /F
B. Zmiana długości fali promieniowania rentgenowskiego spowodowana rozproszeniem na graficie zależy
tylko od kąta rozproszenia. P /F
C. Maksymalną zmianę długości fali promieniowania rentgenowskiego zaobserwowano dla rozproszenia na
graficie pod kątem 180°. P /F
D. Maksymalną zmianę długości fali promieniowania rentgenowskiego zaobserwowano dla rozpro-
szenia na graficie pod kątem 0°. P /F
E. W zjawisku Comptona promieniowanie rentgenowskie wykazuje właściwości falowe. P /F
75


Sprawdzian do rozdziału 13. Dualna natura promieniowania i materii
Wersja A
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
2
c) P /F
d) P /F
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
11 A /B /C /D
a) A / B / C /D
12
b) A / B / C /D
76


Wersja B
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
2
c) P /F
d) P /F
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
11 c) P /F
d) P /F
e) P /F
77

Rozdział 14. Modele przewodnictwa elektrycznego
Wersja A
1. Do prostoliniowego przewodu doprowadzono napięcie U, wskutek czego elektrony swobodne poruszają się
wzdłuż przewodu z szybkością dryfu u. Koncentracja elektronów i opór właściwy materiału, z którego wyko-
nano przewód, są równe n i r.
Chcemy obliczyć:
1. natężenie pola elektrycznego w przewodzie. A /B /C /D
2. natężenie płynącego prądu. A /B /C /D
3. ruchliwość elektronów w przewodzie. A /B /C /D
4. długość przewodu. A /B /C /D
5. przekrój poprzeczny przewodu. A /B /C /D
Do każdej wielkości 1–5 dobierz odpowiedni wynik w postaci wyrażenia literowego A, B, C lub odpowiedź D.
1 U
A. B. C. rne u
enr ρne υ
D. Nie wynika jednoznacznie z danych.
2. Do każdego zdania oznaczonego cyfrą 1, 2 lub 3 dobierz odpowiedni rodzaj materiału przewodzącego, ozna-
czonego literą A, B lub C.
1. Głównym czynnikiem wpływającym na opór właściwy jest ruchliwość nośników, która maleje ze wzrostem
temperatury. A /B /C
2. Głównym czynnikiem wpływającym na opór właściwy jest ruchliwość nośników, która ze wzrostem tem-
peratury wzrasta. A /B /C
3. Głównym czynnikiem wpływającym na opór właściwy jest koncentracja nośników, która rośnie ze wzro-
stem temperatury. A /B /C
A. ciecze (elektrolity) B. metale C. półprzewodniki
3. Poniższe zdania odnoszą się do przypadku, gdy przez elektrolit płynie prąd elektryczny.
Oceń prawdziwość
 poniższych stwierdzeń.

Z równości Eq =bυ wynika, że:
A. prędkość uporządkowanego ruchu jonów ujemnych ma przeciwny zwrot do natężenia pola elektrycz-
nego. P /F

B. w przypadku jonów o dużych rozmiarach, dla których współczynnik b ma dużą wartość, prędkość u
uporządkowanego ruchu  jonów ma większą wartość niż w przypadku małych jonów. P /F

C. działające na jon siły Eq i −b υ się równoważą. P /F
4. Spośród zdań oznaczonych cyframi wybierz zdania prawdziwe. Następnie do każdego z nich dobierz takie
zdanie oznaczone literą, które stanowi poprawne wyjaśnienie.
1. Liczba elektronów swobodnych w próbce germanu z domieszką arsenu (V grupa) w temperaturze poko-
jowej i wyższej jest równa liczbie atomów domieszki. P /F , A /B
2. Liczba elektronów swobodnych w próbce germanu z domieszką arsenu (V grupa) w temperaturze poko-
jowej i wyższej jest nieco większa od liczby atomów domieszki. P /F , A /B
3. Liczba dziur w próbce germanu z domieszką indu (III grupa) w temperaturze pokojowej i wyższej jest nieco
większa od liczby atomów domieszki. P /F , A /B
4. Liczba dziur w próbce germanu z domieszką indu (III grupa) w temperaturze pokojowej i wyższej jest
dokładnie równa liczbie atomów domieszki. P /F , A /B
A. Oprócz dziur wygenerowanych bezpośrednio przez atomy domieszki w próbce znajdują się także dziury
powstałe przez opuszczenie przez elektrony atomów krzemu (wskutek ruchów termicznych).
B. Oprócz elektronów uwolnionych przez atomy domieszki w próbce znajdują się także elektrony, które
opuściły atomy krzemu wskutek ruchów termicznych.
78

5. Spośród poniższych zdań wybierz prawdziwe A /B /C /D .

A. Przyłożenie do diody napięcia w kierunku zaporowym powoduje zmniejszenie bariery potencjału na złączu.
B. Ładunek po obu stronach złącza n-p to ładunek jonów dodatnich domieszki po stronie półprzewodnika
typu n, a jonów ujemnych domieszki – po stronie półprzewodnika typu p.
C. Dioda jest włączona w kierunku przewodzenia, gdy biegun „+” jest dołączony do półprzewodnika typu n,
a biegun „−” – do półprzewodnika typu p.
D. Włączając diodę do obwodu, w którym płynie prąd sinusoidalnie zmienny, otrzymujemy tzw. prostowanie
dwupołówkowe.
6. Trzy obwody, których schematy przedstawiono na rysunkach I, II i III, dołączono kolejno do tego samego
źródła napięcia sinusoidalnie zmiennego; napięcie skuteczne U = 8 V.
I. A /B /C
II. A /B /C
III. A /B /C
W tabeli podano wartości skutecznego natężenia prądu w każdym obwodzie w kolejnych połówkach okresu
(wyniki oznaczono literami A, B, C).
I1 (mA) I2 (mA)
A 10 2,5
10
B 2,5
3
10
C 10
3
Przyporządkuj odpowiednią literę do każdego obwodu.
79

Rozdział 14. Modele przewodnictwa elektrycznego
Wersja B
1. W prostoliniowym przewodzie o długości l i oporze właściwym r płynie prąd; elektrony poruszają się wzdłuż
przewodu z szybkością dryfu u. Koncentracja elektronów w materiale, z którego wykonano przewód, jest rów-
na n.
Chcemy obliczyć:
1. napięcie pomiędzy końcami przewodu. A /B /C /D
2. natężenie pola elektrycznego w przewodzie. A /B /C /D
3. natężenie płynącego prądu. A /B /C /D
4. ruchliwość elektronów w przewodzie. A /B /C /D
5. przekrój poprzeczny przewodu. A /B /C /D
Do każdej wielkości 1–5 dobierz odpowiedni wynik w postaci wyrażenia literowego A, B, C lub odpowiedź D.
1
A. B. en ur C. en url
enr
D. Nie wynika jednoznacznie z danych.

A. Ruchliwość jonów nie zależy od poprzecznego przekroju przewodnika. P /F
B. Ruchliwość jonów w cieczach przewodzących rośnie wraz ze wzrostem temperatury. P /F
C. Koncentracja elektronów swobodnych w metalach silnie zależy od temperatury. P /F
3. Poniższe zdania odnoszą się do przypadku, gdy przez elektrolit płynie prąd elektryczny.
Oceń prawdziwość
 poniższych stwierdzeń.

Z równości Eq =bυ wynika, że:
 
A. działające na jon siły Eq−b
i υ się równoważą. P /F

B. prędkość u uporządkowanego
 ruchu jonów dodatnich ma zwrot zgodny ze zwrotem natężenia pola
elektrycznego E. P /F
C. ruchliwość jonów zależy od stosunku ładunku jonu do współczynnika oporu b. P /F
4. Do każdego zdania oznaczonego cyframi 1 i 2 dobierz jego prawidłowe zakończenie spośród zdań od A do F.
1. Oprócz dziur wygenerowanych bezpośrednio przez atomy domieszki indu (III grupa) do germanu w próbce
znajdują się także dziury powstałe wskutek uwolnienia elektronów przez atomy germanu w temperaturze
pokojowej lub wyższej, A /B /C /D /E /F
2. Oprócz elektronów swobodnych uwolnionych przez atomy domieszki arsenu (V grupa) do germanu,
w próbce znajdują się także elektrony, które opuściły atomy krzemu na skutek ruchów termicznych
w temperaturze pokojowej lub wyższej, A /B /C /D /E /F
A. dlatego liczba dziur w próbce półprzewodnika typu p jest równa liczbie atomów domieszki.
B. dlatego liczba dziur w próbce półprzewodnika typu p jest nieco większa od liczby atomów domieszki.
C. dlatego liczba dziur w próbce półprzewodnika typu p jest nieco mniejsza od liczby atomów domieszki.
D. dlatego liczba elektronów swobodnych w próbce półprzewodnika typu n jest równa liczbie atomów
domieszki.
E. dlatego liczba elektronów swobodnych w próbce półprzewodnika typu n jest nieco mniejsza od liczby
atomów domieszki.
F. dlatego liczba elektronów swobodnych w próbce półprzewodnika typu n jest nieco większa od liczby
atomów domieszki.
80

5. Spośród poniższych zdań wybierz zdanie fałszywe A /B /C /D .

A. Po przyłożeniu do diody napięcia w kierunku przewodzenia maleje bariera potencjału na złączu.
B. Po przyłożeniu do diody napięcia w kierunku zaporowym przez diodę płynie bardzo słaby prąd.
C. Ładunek po obu stronach złącza n-p to ładunek dziur po stronie półprzewodnika typu n, a elektronów
swobodnych – po stronie półprzewodnika typu p.
D. Włączając jedną diodę do obwodu prądu sinusoidalnie zmiennego, otrzymujemy tzw. prostowanie jed-
nopołówkowe.
6. Trzy obwody, których schematy przedstawiono na rysunkach I, II i III dołączono kolejno do tego samego
źródła napięcia sinusoidalnie zmiennego; napięcie skuteczne U = 15 V.
I. A /B /C
II. A /B /C
III. A /B /C
W tabeli podano wartości skutecznego natężenia prądu w każdym obwodzie w kolejnych połówkach okresu
(wyniki oznaczono literami A, B, C).
I1 (mA) I2 (mA)
10
A 10
3
B 5 10
10
C 5
3
Przyporządkuj odpowiednią literę do każdego obwodu.
81


Sprawdzian do rozdziału 14. Modele przewodnictwa elektrycznego
Wersja A
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1. A / B / C /D
2. A / B / C /D
1 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
5. A / B / C /D
1. A / B / C
2 2. A / B / C
3. A / B / C
a) P / F
3
b) P / F
1. P / F , A / B
2. P / F , A / B
4
3. P / F , A / B
4. P / F , A / B
5 A /B /C /D
I. A / B / C
6 II. A / B / C
III. A / B / C
82


Wersja B
Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Klasa _______
1. A / B / C /D
2. A / B / C /D
1 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
5. A / B / C / D
a) P / F
2 b) P / F
c) P / F
a) P / F
3 b) P / F
c) P / F
1. A / B / C /D /E /F
4
2. A / B / C /D /E /F
5 A /B /C /D
I. A / B / C
6 II. A / B / C
III. A / B / C
83

Odpowiedzi
Sprawdzian do rozdziału 7. Drgania i fale mechaniczne (wersja A)

1 A /B /C /D 1. A / B / C /D
a) P / F 2. A / B / C /D
2 5
b) P / F 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
1. A / B / C
2. A / B / C 6 A /B /C /D
3
3. A / B / C a) P / F
4. A / B / C 7 b) P / F
1. A / B / C c) P / F
2. B / C / D 1. A / B
3. D / E / F 2. C / D
4
4. G / H 8 3. E / F
5. I / J 4. G / H
6. K / L 5. I / J
9 A /B /C /D
10
a) Tak /Nie

a) P / F 1. A / B / C
11
b) P / F 12 2. D / E
3. F / G
84

Odpowiedzi
Sprawdzian do rozdziału 7. Drgania i fale mechaniczne (wersja B)

1 A /B /C /D 1. A / B / C /D
a) P / F 2. A / B / C /D
2 5
b) P / F 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
1. A / B / C
2. A / B / C 6 A /B /C /D
3
3. A / B / C a) P / F
4. A / B / C 7 b) P / F
1. A / B / C c) P / F
2. B / C / D 1. A / B
3. D / E / F 2. C / D
4
4. G / H 8 3. E / F
5. I / J 4. G / H
6. K / L 5. I / J
9 A /B /C /D
10
a) P /F

a) P / F 1. A / B / C
11
b) P / F 12 2. D / E
3. F / G
85

Odpowiedzi
Wersja A
a) A /B /C /D /E
1
b) A /B /C /D /E
a) P / F
b) P / F
2
c) P / F
d) P / F
a) P / F
b) P / F
3
c) P / F
d) P / F
1. A / B / C /D
4 2. A / B / C /D
3. A / B / C /D
5 A /B /C /D
a) P / F
6 b) P / F
c) P / F
7 A /B /C /D
A / B / C
8
D / E / F /G
9 A / B / C /D
a) P / F
10 b) P / F
c) P / F
a) A / B / C
11
b) A / B / C
I. A /B /C /D /E /F
12 II. A /B /C /D /E /F
86

Odpowiedzi
Wersja B
a) A /B /C /D /E
1
b) A /B /C /D /E
a) P / F
2 b) P / F
c) P / F
a) P / F
b) P / F
3
c) P / F
d) P / F
1. A / B / C /D
4 2. A / B / C /D
3. A / B / C /D
5 A /B /C /D
a) P / F
6 b) P / F
c) P / F
7 A /B /C /D
A / B / C
8
D / E / F /G
9 A / B / C /D
a) P / F
10 b) P / F
c) P / F
a) A / B / C
11
b) A / B / C
I. A /B /C /D /E /F
12 II. A /B /C /D /E /F
87

Odpowiedzi
Wersja A
zadania zadania
1 A /B /C /D 6 A /B /C /D
A / B / C 1. A / B / C
2
D / E / F 7 2. A / B / C
1. A / B / C /D /E /F 3. A / B / C
3 2. A / B / C /D /E /F a) A / B / C
8
3. A / B / C /D /E /F b) A / B / C
4 A /B a) P / F
1. P / F b) P / F
9
2. P / F c) P / F
5
3. P / F d) P / F
4. P / F 10 P /F
10
88

Odpowiedzi
Wersja B
zadania zadania
1 A /B /C /D 6 A /B /C /D
A / B / C 1. A / B / C
2
D / E / F 7 2. A / B / C
1. A / B / C /D /E /F 3. A / B / C
3 2. A / B / C /D /E /F a) A / B / C
8
3. A / B / C /D /E /F b) A / B / C
4 A /B a) P / F
1. P / F b) P / F
9
2. P / F c) P / F
5
3. P / F d) P / F
4. P / F 10 P /F
10
89

Odpowiedzi
Wersja A
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F
3 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C /D /E /F
4 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F /G
II. A / B / C /D /E /F /G
7
III. A / B / C /D /E /F /G
IV. A / B / C /D /E /F /G
8 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F
9 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C /D /E /F
10 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C
11 II. A / B / C
III. A / B / C
a) P /F
12 b) P /F
c) P /F
90

Odpowiedzi
Wersja B
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E
3 II. A / B / C /D /E
I. A / B / C /D /E /F
4 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F /G
II. A / B / C /D /E /F /G
7
III. A / B / C /D /E /F /G
IV. A / B / C /D /E /F /G
8 A /B /C /D
I. A / B / C /D /E /F
9 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C /D /E /F
10 II. A / B / C /D /E /F
III. A / B / C /D /E /F
I. A / B / C
11 II. A / B / C
III. A / B / C
a) P /F
12 b) P /F
c) P /F
91

Odpowiedzi
Wersja A
1 A /B /C /D
a) P /F
2 b) P /F
c) P /F
I. A / B / C /D
3 II. A / B / C /D
III. A / B / C /D
a) P /F
4 b) P /F
c) P /F
5 A /B /C /D /E /F /G
6 A /B /C /D
a) P /F
7 b) P /F
c) P /F
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
11
c) P /F
d) P /F
I. A / B / C /D /E
12 II. A / B / C /D /E
92

Odpowiedzi
Wersja B
1 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
2 c) P /F
d) P /F
e) P /F
I. A / B / C
3
II. A / B / C
a) P /F
4 b) P /F
c) P /F
5 A /B /C /D /E /F /G /H
6 A /B /C /D
a) P /F
7 b) P /F
c) P /F
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
a) P /F
11
b) P /F
I. A / B / C /D /E
12 II. A / B / C /D /E
93

Odpowiedzi
Wersja A
a) P /F
b) P /F
1
c) P /F
d) P /F
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
Wersja B
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
a) A / B / C /D
6
b) A / B / C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
94

Odpowiedzi
Wersja A
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
1.
A /B
4
2.
A /B
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
7 c) P /F
d) P /F
e) P /F
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
a) A / B / C /D
10
b) A / B / C /D
95

Odpowiedzi
Wersja B
1 A /B /C /D
2 A /B /C /D
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
10 c) P /F
d) P /F
e) P /F
96

Odpowiedzi
Wersja A
1 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
2
c) P /F
d) P /F
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
11 A /B /C /D
a) A / B / C /D
12
b) A / B / C /D
97

Odpowiedzi
Wersja B
1 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
2
c) P /F
d) P /F
3 A /B /C /D
4 A /B /C /D
5 A /B /C /D
6 A /B /C /D
7 A /B /C /D
8 A /B /C /D
9 A /B /C /D
10 A /B /C /D
a) P /F
b) P /F
11 c) P /F
d) P /F
e) P /F
98

Odpowiedzi
Wersja A
1. A / B / C /D
2. A / B / C /D
1 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
5. A / B / C /D
1. A / B / C
2 2. A / B / C
3. A / B / C
a) P / F
3 b) P / F
c) P / F
1. P / F , A / B
2. P / F , A / B
4
3. P / F , A / B
4. P / F , A / B
5 A /B /C /D
I. A / B / C
6 II. A / B / C
III. A / B / C
99

Odpowiedzi
Wersja B
1. A / B / C /D
2. A / B / C /D
1 3. A / B / C /D
4. A / B / C /D
5. A / B / C / D
a) P / F
2 b) P / F
c) P / F
a) P / F
3 b) P / F
c) P / F
1. A / B / C /D /E /F
4
2. A / B / C /D /E /F
5 A /B /C /D
I. A / B / C
6 II. A / B / C
III. A / B / C
100

Sprawdzian

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sprawdzian

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sprawdziany podsumowujące

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Rozdział 7. Drgania i fale mechaniczne

3. Równanie drgań punktu materialnego o masie 4 · 10−2 kg ma postać:

4. W doświadczeniu Wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego uzyska-

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

A. T(l) B. Ek(x) C. Ec(t) D. Ep(x2)

7. Oceń poprawność poniższych stwierdzeń.

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

9. Dwa źródła punktowe I i II odległe od siebie o 20 cm drgają w zgodnych f­ azach,

a) Na strunie powstanie fala stojąca. Tak /Nie

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Rozdział 7. Drgania i fale mechaniczne

3. Równanie drgań punktu materialnego o masie 4 · 10−2 kg ma postać:

4. W doświadczeniu Wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego uzyska-

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

A. Ep(x) B. Ec(A) C. T(l) D. T2(l)

7. Oceń poprawność poniższych stwierdzeń.

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Karta odpowiedzi ucznia

Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Nr zadania Odpowiedź Nr zadania Odpowiedź

Nr zadania Odpowiedź Nr zadania Odpowiedź

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Karta odpowiedzi ucznia

Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Nr zadania Odpowiedź Nr zadania Odpowiedź

Nr zadania Odpowiedź Nr zadania Odpowiedź

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Rozdział 8. Zjawiska termodynamiczne

5. W układzie współrzędnych T,V punkty 1 i 2 przedstawiają dwa stany gazu do-

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

6. Oceń prawdziwość poniższych zdań.

7. W przypadku silnika cieplnego Carnota A /B /C /D .

10. Oceń prawdziwość poniższych zdań.

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Rozdział 8. Zjawiska termodynamiczne

2. Oceń prawdziwość poniższych zdań.

4. Każdemu opisowi przemian energii (kolumna I) przyporządkuj odpo-

5. W układzie współrzędnych T,p punkty 1 i 2 przedstawiają dwa stany gazu dosko-

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

6. Oceń prawdziwość poniższych zdań.

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Karta odpowiedzi ucznia

Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Karta odpowiedzi ucznia

Imię i nazwisko ___________________________________________________________

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Rozdział 9. Pole elektrostatyczne

Praca Zmiana energii

A. WAB = −qEl B. WAB = 0 C. WAB = qEl

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

Odpowiednikiem tego wzoru dla centralnego pola elektrostatycznego jest A /B .

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

8. Poniżej przedstawiono schematy trzech kondensatorów o jednakowych powierzchniach płytek.

a) Największą pojemność ma kondensator A /B /C .

9. Kondensator jest dołączony do źródła napięcia U.

Jeśli jego okładki rozsuniemy, to:

Dokument pobrany przez: af5afd7f7c807171981d443ad4f4f648

c) różnica potencjałów między okładkami kondensatora nie ulegnie zmianie. P /F

9. Dwa źródła punktowe I i II odległe od siebie o 20 cm drgają w zgodnych f azach,

2. Kołowy przewodnik umieszczono w jednorodnym polu magnetycznym o liniach prostopadłych do płaszczyz