Professional Documents
Culture Documents
Definitieve Nota Kwetsbaren
Definitieve Nota Kwetsbaren
Definitieve Nota Kwetsbaren
OGGZ en verslavingzorg
Kadernota 2008-2011
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Samenvatting
De invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning is voor de gemeente Veldhoven mede
aanleiding beleid te formuleren op de prestatievelden 7, 8 en 9. Dat wil zeggen dat er specifiek
aandacht komt voor de zeer kwetsbaren in onze gemeente. En wel met name voor mensen die
tussen wal en schip vallen, die zelf géén hulpvraag hebben maar waarbij de omgeving
problemen signaleert en ook voor zorgwekkende zorgmijders.
De gemeente Veldhoven streeft ernaar een gezond leefklimaat te creëren voor haar inwoners.
Uitgangspunt van de Wmo is dat alle inwoners in staat zijn optimaal te participeren. Ze kunnen
naar eigen mogelijkheden het leven inrichten en nemen daarbij hun verantwoordelijkheid.
Kwetsbare groepen zoals bedoeld in deze kadernota hebben het daar echter vaak moeilijk mee.
Het is moeilijk voor hen richting te geven aan het eigen leven, om gezonde keuzes te maken.
Vandaar dat de gemeente Veldhoven in een zo vroeg mogelijk stadium ondersteuning wil bieden
aan deze kwetsbaren. Deze ondersteuning is per individu verschillend en moet dus op maat
worden aangeboden. De uitkomst kan zijn dat samen gezocht wordt naar de meest geschikte
hulpverlening. Kwetsbaren die in een hulpverleningstraject hebben gezeten, willen misschien
weer deel uitmaken van de Veldhovense samenleving. De gemeente Veldhoven wil ook hierbij
ondersteuning bieden samen met de hulpverleninginstellingen. Weer zelfstandig meedoen wordt
gestimuleerd. Om deze ambitie te kunnen verwezenlijken, neemt de gemeente Veldhoven de
regierol op zich. Concreet: de gemeente geeft prioriteit aan signaleren en preventie en aan
maatschappelijke re-integratie. Kortom: de gemeente heeft de taak erger en uitval te
voorkomen en het weer meedoen te stimuleren en terugval te voorkomen.
In een later stadium worden deze speerpunten nader uitgewerkt in een uitwerkingsnotitie. Deze
wordt voorgelegd aan het college van Burgemeester en Wethouders.
Samenvatting 1
Inhoudsopgave 3
Leeswijzer, lijst met afkortingen 4
Inleiding, participatie 6
Hoofdstuk 1
Prestatievelden 7,8 en 9 in de Wmo
1.1 Rijksbeleid 8
1.1.1 Wmo 8
1.1.2 Prestatievelden 7,8 en 9 8
1.1.3 Definities 9
1.1.4 Regierol van de gemeenten 9
1.2 Financiering 10
Hoofdstuk 2
Relevant beleid van andere overheden
2.1 Provinciaal beleid 11
2.2 Regionaal beleid 11
2.2.1 Centrumgemeente Eindhoven 11
2.2.2 Regionale voorzieningen 12
Hoofdstuk 3
Het Veldhovense beleid
3.1 Lokaal beleid 15
3.1.1 Verwachtingen en doelstellingen 15
3.1.2 Definitie 15
3.1.3 Doelgroepen en afbakening 16
3.2 Aanpalend beleid 16
3.3 De Veldhovense situatie 17
3.3.1 De vraag 17
3.3.2 Het aanbod 19
Hoofdstuk 4
Het streven van de gemeente Veldhoven
4.1 Ambitie 24
Bijlagen
A. Geraadpleegde literatuur 26
B. Lijst met activiteiten 27
C. Aanpalend beleid 39
D. Geraadpleegde organisaties 42
Leeswijzer
Hoofdstuk 1 gaat over het rijksbeleid waar de nieuwe plannen over Maatschappelijke opvang
(en vrouwenopvang), Openbare Geestelijke GezondheidsZorg (OGGZ) en verslavingzorg de
oorsprong hebben: de Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze drie prestatievelden worden
beschreven en definities zijn gegeven. Verder is er een paragraaf die handelt over de
financiering van de drie prestatievelden.
Hoofdstuk 2 gaat vervolgens over het provinciale beleid op het gebied van de prestatievelden 7,
8 en 9. De rol van de centrumgemeente wordt nader belicht. Verder beschrijft de kadernota de
regionale zorginstellingen.
Verzorgd wonen:
Al dan niet zelfstandige eenheden of woningen, die op basis van fysieke kenmerken geschikt zijn
voor wonen en zorg. Daarbij is de mogelijkheid tot het verkrijgen van extramurale verzorging,
verpleging en begeleiding en hotel- en welzijnsdiensten in deze woningen onlosmakelijk
onderdeel van het geboden arrangement. In GGz wordt eerder gesproken over
woonbegeleiding, activerende begeleiding, ondersteunende begeleiding en dagbesteding. Het
gaat om langdurige intensieve zorg voor mensen met een psychische handicap.
Beschemd of begeleid wonen:
Woon- en verblijfsvormen met 24-uurs nabije zorg en bescherming (inclusief toezicht).
Personen worden gehuisvest in een groepswoonproject dat veelal direct gekoppeld is aan een
instelling. Soms staan de wooneenheden ook op het terrein van de instelling. De instelling is
meestal huurder/eigenaar van de wooneenheden, die vervolgens worden onderverhuurd of in
bruikleen worden gegeven aan cliënten. Cliënten wonen gezamenlijk in een wooncomplex,
waarbij er 24 uurs per dag begeleiding kan plaatsvinden.
Geschikt wonen:
Heeft alle primaire ruimten (woonkamer, keuken, sanitair en minimaal één slaapkamer)
gelijkvloers waarbij de voordeur zonder trap te bereiken is. Men woont zelfstandig en ontvangt
een vorm van casemanagement en begeleiding. Het gaat hierbij om langdurige zorg voor
cliënten met een psychisch handicap.
Woonbegeleiding:
De begeleiding, die aan cliënten gegeven wordt die over een zelfstandige woonruimte
beschikken. Woonbegeleiding kan in het kader van preventie of nazorg (re-integratie) worden
ingezet. In sommige gevallen kan de instelling het huurcontact tijdelijk overnemen, dan treedt
de instelling op als tussenverhuurder. Omdat dit slechts om een tijdelijke periode gaat, valt
deze vorm niet onder beschermd wonen.
Inleiding
In de nachtopvang van Neos zijn 4 dak- en thuislozen uit Veldhoven bekend, de politie in
Veldhoven signaleert zo nu en dan een zwerver; er waren vorig jaar 22 woninguitzettingen; er
zijn 465 burgers met psychiatrische klachten in behandeling bij de GGzE en er zijn naar
schatting 430 personen in Veldhoven woonachtig die elke dag 6 of meer glazen alcohol drinken.
Dit zijn cijfers die aangeven dat er mensen in onze gemeente zijn waar het niet zo goed mee
gaat. Mensen die vaak meerdere problemen van uiteenlopende aard hebben. Zo heeft men
bijvoorbeeld schulden, een psychiatrisch probleem, wordt men gedreigd met huisuitzetting en is
er een alcoholafhankelijkheid. Het komt voor dat deze mensen géén hulp aanvaarden, dat
verschillende instellingen onafhankelijk van elkaar weinig succesvol hulp hebben geboden of dat
men zelf géén hulpvraag formuleert. Over deze mensen handelt deze kadernota.
De beleidsterreinen zijn redelijk nieuw voor de gemeente, hoewel we al eerder in het kader van
de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) de regierol kregen over de OGGZ. Omdat
het terrein nieuw is voor de gemeente is her en der gekozen om enigszins de diepte in te gaan.
Uit de kadernota blijkt dat er nog veel onderzocht moet worden om een goed aanbod te kunnen
doen in het kader van de prestatievelden 7, 8 en 9. Van groot belang is dat het aanbod wordt
afgestemd met de centrumgemeente Eindhoven en met de andere regiogemeenten. Dit aanbod
moet verder worden gedaan in afstemming met de lokale en regionale zorginstellingen.
Aangezien er uit de nota blijkt dat er nog veel moet worden onderzocht en ontwikkeld, spreken
we hier van een kadernota. De raad stelt met deze nota de kaders vast en bevestigt de gekozen
oplossingsrichtingen. De raad geeft het college de opdracht om deze kadernota verder uit te
werken in een uitwerkingsnotitie. Concrete voorstellen kunnen zijn: opzetten van een
maatjesproject, een signaleringsoverleg vormgeven en deelnemen aan regionaal overleg.
Participatie
In 2006 heeft er een inventarisatie met name door middel van interviews plaatsgevonden bij
vele instellingen die bij het beleidsterrein OGGZ betrokken zijn. Geïnformeerd is naar de
bekendheid met de doelgroep en naar prioriteiten die men de gemeente wil meegeven voor het
vormgeven van OGGZ beleid. Door de Wmo werd dit beleidsterrein verbreed met
Maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en verslavingszorg. Daarom is er gekozen om in dat
breder perspectief de inventarisatie uit te breiden tot welke activiteiten men onderneemt in het
brede kader Maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
(OGGZ) en verslavingszorg.
Daarnaast hebben in het kader van de beleidsvorming voor de Wmo er twee werkateliers
plaatsgevonden in het voorjaar. Tijdens deze werkateliers werd met organisaties ondermeer
gesproken over het vormgeven van de prestatievelden 7, 8 en 9 van de Wmo. Verschillende
relevante organisaties hebben meegewerkt hieraan. Een schema met activiteiten op basis van
de inventarisatie uit 2006 vormde input voor deze werkateliers.
Hoofdstuk 1
Prestatievelden 7,8 en 9 in de Wmo
1.1 Rijksbeleid
Na lang debatteren in de Tweede Kamer is het besluit dan eindelijk genomen. De Wet
maatschappelijke ondersteuning heeft per januari 2007 haar intrede gedaan. Met deze wet heeft
de rijksoverheid de gemeenten meer taken gegeven op het gebied van welzijn en
ondersteuning.
De mogelijkheid was voor gemeenten om het jaar 2007 te gebruiken als overgangsjaar. Een
jaar dat Veldhoven heeft aangegrepen om verschillende zaken, zoals de aanbesteding voor
huiselijke verzorging zorgvuldig te regelen. Zo hebben in dat overgangsjaar ook de 4-jarige
beleidsnota Wmo en aanpalende nota’s, zoals deze, het licht gezien.
1.1.1 Wmo
De Wmo is een participatiewet. Iedereen moet kunnen meedoen in de maatschappij. Niemand
mag aan de kant staan. Of je nu jong, oud of gehandicapt bent. Mensen worden gevraagd
elkaar daarbij te helpen en gemeenten moeten dat stimuleren door bijvoorbeeld een goed
vrijwilligersbeleid of een beleid voor mantelzorgers te maken. Als het voor iemand niet mogelijk
is om zelf mantelzorgers of vrijwilligers te regelen, dan moet de gemeente zorgen voor
voldoende professionele hulp (vangnet). Volgens de Wmo moeten de gemeenten op negen
gebieden ondersteuning bieden. Deze prestatievelden zijn opgenomen in 3.2 Aanpalend beleid.
7, 8 en 9 worden hieronder beschreven.
1.1.3 Definities
Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
De OGGZ heeft zijn grondslag in de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV). In
artikel 1, lid 1 van de Wmo wettekst is opgenomen ‘het bevorderen van openbare geestelijke
gezondheidszorg, waaronder in ieder geval wordt verstaan het signaleren en bestrijden van
risicofactoren op het gebied van de openbare geestelijke gezondheidszorg, het bereiken en
begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor
signaleren van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen, het bieden
van psychosociale hulp bij rampen en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken
organisaties over de uitvoering van de openbare geestelijke gezondheidszorg’. De rijksoverheid
stimuleert en ondersteunt de gemeenten bij het vormgeven van de OGGZ.
Het bieden van psychosociale hulp bij rampen blijft onderdeel uit maken van de WCPV.
Maatschappelijke opvang
De definitie uit de Wmo artikel 1, paragraaf 1 is: het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding,
informatie en advies aan personen die, door een of meer problemen, al dan niet gedwongen de
thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de
samenleving. Volgens het rapport ‘De opvang verstopt’ Interdepartementaal Beleidsonderzoek
2002-2003 heeft de rijksoverheid de volgende doelen voor ogen:
• het bevorderen van de doorstroom in de maatschappelijke opvang, waardoor
opvangvoorzieningen weer kunnen functioneren als voorzieningen voor tijdelijke opvang;
• een verbetering in de aanpak van verloedering en overlast zodat overlastgevende
zorgmijders eerder en beter geholpen worden waardoor tegelijkertijd de maatschappelijke
overlast die zij veroorzaken, afneemt;
• een betere informatievoorzieningen in de maatschappelijke opvang wat moet leiden tot een
betrouwbaar inzicht in de problematiek en meer effectiviteit van de sector.
Vrouwenopvang
De Wmo hanteert de volgende omschrijving: het tijdelijk bieden van onderdak en begeleiding
aan vrouwen die, al dan niet gedwongen, de thuissituatie hebben verlaten in verband met
problemen van relationele aard of geweld. De vrouwenopvang maakt onderdeel uit van de
maatschappelijke opvang. Eén onderdeel van de vrouwenopvang is de aanpak huiselijk geweld.
Verslavingsbeleid
De definitie uit de Wmo wettekst is: maatschappelijke zorg gericht op verslaafden, alle
individuele geneeskundige verslavingszorg daaronder niet ingegrepen, en preventie van
verslavingsproblemen, met inbegrip van activiteiten in het kader van de bestijding van overlast
door verslaving. Dit betekent dus dat gemeenten invulling moeten geven aan de ambulante
verslavingszorg.
1.2 Financiering
De rijksoverheid heeft om uitvoering te kunnen geven aan het beleid op het gebied van
verslavingszorg en maatschappelijke opvang, 43 centrumgemeenten (35 centrumgemeenten
voor vrouwenopvang) ingesteld. Deze centrumgemeenten ontvangen uitkeringen (Grote Steden
Beleid (GSB), doeluitkering) om instellingen in stand te kunnen houden. Zij moeten zorgen voor
goede, uiteenlopende voorzieningen in samenwerking met woningcorporaties en
opvanginstellingen (Neos en Nodadic-Kentron). In de gemeente Eindhoven gaat het om een
totale bijdrage van € 11,5 miljoen( € 6,9 en € 4,6). Daarnaast is er een aanvulling uit de AWBZ
van € 8,5 miljoen om deze instellingen (Neos en Novadic-Kentron) te kunnen subsidiëren
(prestatievelden 7 en 9).
Verder ontvangt de gemeente Eindhoven vanuit de AWBZ middelen die ingezet worden ten
behoeve van de OGGZ (prestatieveld 8). Vanuit die uitkering worden er producten ingekocht
van onder meer de GGzE .
In 2.2.1 wordt ingegaan op de middelen die de gemeente Eindhoven inzet in het kader van de
OGGZ en collectieve preventie.
10
Hoofdstuk 2
Relevant beleid van andere overheden
11
worden vastgelegd en vertaald in concrete regionale acties, projecten en activiteiten. Het plan
van aanpak wordt daarmee de Regionale Agenda voor genoemde prestatievelden Wmo. Er zal
moeten worden bekeken of de coördinator ook in 2008 actief blijft. Verder ontwikkelen
gemeenten een regionaal collectief preventieplan voor de inkoop van activiteiten bij Novadic-
Kentron, GGzE en ander partijen die een aanbod doen op het gebied van collectieve preventie
geestelijke gezondheid. Er zal ook bovenstedelijk overleg plaatsvinden. Nu het Platform OGGZ
de activiteiten heeft gestopt, zoekt Eindhoven naar een nieuwe manier. Het plan is om een
stuurgroep op te zetten met bestuurders voor de prestatievelden 7, 8 en 9. Daaruit komen
werkgroepen voort die zich buigen over specifieke onderwerpen.
Stichting Neos
Stichting Neos draagt zorg voor de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang.
Maatschappelijke opvang is een vangnet voor mensen die tijdelijk onderdak, begeleiding,
informatie en advies nodig hebben. Het vangnet bestaat uit onder meer een dak- en
thuislozenopvang waar mensen 24-uursopvang en begeleiding kunnen krijgen. Bekend zijn het
Labrehuis en het Ritahuis. Een crisisopvang die hulp biedt bij acute probleemsituaties. Er zijn
twee adressen waar crisisopvang geboden wordt: crisisopvang Odulpha en Portaal40. Verder
heeft Neos een advies- en informatiefunctie en vormt het de voordeur voor de aanpak huiselijk
geweld. Er is in Eindhoven ook een ‘Blijf van mijn lijf huis’ speciaal voor vrouwen.
Maatschappelijke opvang gaat niet alleen over verblijf (bed, bad en brood) maar ook over
preventie en herstel (woonbegeleiding, beschermd wonen en activering en werk).
12
klinische eenheden zijn gehuisvest op locatie De Grote Beek, de ambulante hulp wordt onder
meer in Veldhoven op de Run geboden. Eén van de beschermende woonvormen bevindt zich in
Veldhoven. De GGzE hecht grote waarde aan lotgenotencontact en inzet van
ervaringsdeskundigen. Dit zijn aspecten die een rol spelen in het werk van de kwartiermaker
(Zie 3.3.2).
De Stichting GGzE voert ook verschillende preventieve activiteiten uit in Veldhoven. Zoals:
• Algemene voorlichtingsbijeenkomsten over specifieke psychische problematiek (depressie,
borderlinestoornis, autisme, dubbele diagnose etc.) en beeldvorming psychiatrie.
• Algemene voorlichtingsbijeenkomsten op aanvraag: bijvoorbeeld via scholen, gemeente,
verschillende organisaties.
• Schriftelijke voorlichting via dagbladen, huis aan huis bladen, bibliotheken etc. over
psychische problematiek. Websites/sociale kaart voor specifieke regionale informatie en/of
screening van psychische problematiek.
• Voorlichting rondom depressie gericht op herkenning en bewustwording van mogelijkheden
hier iets aan te doen voor diverse risico/aandachtgroepen (ouderen, mantelzorgers,
jongeren, migranten).
• Cursusaanbod rondom depressie voor diverse leeftijdsgroepen en doelgroepen
• Ondersteuningsgroepen/cursussen voor mantelzorgers van mensen met ernstige
psychische problematiek.
Daarnaast zijn er nog Dienstverlenende outreachende activiteiten in Veldhoven in het kader van
de OGGZ. Te denken valt aan vroegtijdige onderkenning van problematiek bij Kinderen en
Jeugd, cliëntondersteuning bij participatie en ondersteuning van psychische problematiek bij
mantelzorgers. Het is nog onduidelijk of deze outreachende activiteiten kunnen blijven worden
uitgevoerd en worden bekostigd uit de OGGZ middelen die de centrumgemeente ontvangt.
Novadic-Kentron
Novadic-Kentron richt zich op het juiste gebruik van middelen, op verslaving en verslavingszorg.
Hiertoe biedt Novadic-Kentron specialistische hulp op ondermeer dag- en nacht opvang voor
zwaar verslaafden, methadonverstrekking, zorg voor verslaafden met een psychiatrische
problematiek en arbeidsintegratie en woonbegeleiding. Tevens begeleidt verslavingsreclassering
verslaafden die een strafbaar feit hebben begaan. Daarnaast biedt men preventie en
voorlichting om problemen te voorkomen en vroegtijdig te signaleren. In Veldhoven maakt
Novadic-Kentron met dat doel onderdeel uit van het Zorgloket op de Kempencampus.
Jaarlijks voert Novadic-Kentron preventieactiviteiten uit in de regiogemeenten waaronder
Veldhoven. Het doel is om ernstige ernstige verslavingsproblemen voor zover mogelijk, te
voorkomen. Voorbeelden van activiteiten zijn:
• Dienstverlening ten behoeve van de Jeugdhulpverlening en Instellingen voor Jeugdzorg. Het
gaat over consultatie, deskundigheidsbevordering medewerkers en mentoren et cetera.
• Dienstverlening en preventie ten behoeve van de aanpak Kinderen (4+) van Verslaafde
Ouders (KVO). Het betreft vroegsignalering en preventief ingrijpen in gezinssituaties waarin
één of beide ouders verslaafd zijn. Er wordt integraal en volgens een protocol
samengewerkt met onder meer het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling, Bureau
Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming.
• Preventie ten behoeve van de intensieve gezinsaanpak (gezin aan bod) in combinatie met
hometraining.
• Dienstverlening en preventie ten behoeve van lokaal gezondheidsbeleid, waaronder het
ondersteunen van gemeenten bij het tot stand komen van lokaal preventief alcoholbeleid.
13
ervaringen echter wel een samenwerkingspartner zijn. Verder mag van de GGD verwacht
worden dat ze, in samenwerking met de regievoerder (gemeente), leemtes in de zorgverlening
aan sociaal kwetsbare mensen signaleert. Dit komt terug in epidemiologie en registratie. De
GGD zou ook een sociale kaart kunnen samenstellen met activiteiten van andere actoren op het
gebied van de prestatievelden 7, 8 en 9. Aangezien de GGD een neutrale actor is op het terrein
van prestatievelden 7, 8 en 9 behoort het tot de mogelijkheden de GGD onafhankelijk
secretaris of voorzitter te maken in specifieke overlegvormen.
Bovengenoemde instellingen zijn niet in Veldhoven gevestigd. Het is van belang dat de inwoners
van Veldhoven op een eenvoudige manier aan de benodigde informatie komen van deze
regionaal werkende organisaties. Verder is het van belang dat mensen zich met hun problemen
op één centrale plaats kunnen melden. Dit zorgt ervoor dat mensen minder lang met problemen
blijven rondlopen.
14
Hoofdstuk 3
Het Veldhovense beleid
Verder heeft de gemeente tot nu toe géén specifiek beleid op het gebied van maatschappelijke
opvang, vrouwenopvang, OGGZ en verslavingszorg. Dat leek ook niet noodzakelijk omdat de
centrumgemeente en de GGD Zuidoost Brabant alles regelden voor Veldhoven. In het kader van
de Wmo is dit beleid wél geformuleerd. Gestreefd wordt naar een sluitende aanpak. Een deel
van de zorg voor verslaafden en mensen met psychiatrische beperkingen valt hieronder. Het
gaat dan over verslaafden en mensen met een psychiatrische beperking die in onze gemeente
wonen of hier na hun intramurale behandeling weer willen wonen. Mensen die dus kwetsbaar
zijn en extra ondersteuning nodig hebben omdat dak- en thuisloosheid dreigt.
Verwachtingen:
inwoners van Veldhoven hebben hun eigen verantwoordelijkheid om te participeren. Het is dus
van belang dat mensen elkaar helpen. De gemeente voert welzijnsbeleid om de sociale structuur
te versterken. Lukt het mensen alsnog niet om op eigen kracht te participeren of weten mensen
de weg naar de hulpverlening niet zelf te vinden, dan ontwikkelt de gemeente een vangnet van
voorzieningen van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, verslavingszorg en eerstelijns-
OGGZ. Daarbij vindt regionale afstemming plaats.
Verder ondersteunt de gemeente mensen bij het herstellen van zelfredzaamheid en helpt ze bij
het maatschappelijk participeren. Zodat mensen met een beperking kunnen meedoen aan
reguliere activiteiten. Die gaan uit van de vraag van de cliënt in plaats van dat ze puur
aanbodgericht zijn.
Doelstellingen:
In de werkateliers is ook een aantal doelstellingen geformuleerd die terug te vinden zijn in de
ambitie 3.4. Tevens werd door de instellingen een gezamenlijke definitie voor de prestatievelden
7, 8 en 9 geformuleerd en werden doelgroepen op een rijtje gezet (3.1.2 en 3.1.3).
3.1.2 Definitie
In 1.1.3 staan de definities uit de wettekst van de Wmo. Aangezien er sprake is van
kwetsbaren die zich op elk van de terreinen (maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, OGGZ
en verslavingzorg) manifesteren is het lastig een onderscheid te maken tussen de
beleidsterreinen en tussen de doelgroepen die daarin voorkomen. Wij kozen daarom voor één
gezamenlijke omschrijving van 7, 8 en 9: alle activiteiten voor personen en risicogroepen die
daar zelf niet om vragen, maar die wel zorg en aandacht nodig hebben. Men wil geen hulp
(zorgmijders) of men is niet goed (meer) in staat om hulp te vragen. Dit zijn ‘kwetsbare
mensen’ die op verschillende levensgebieden ernstige problemen ondervinden: bijvoorbeeld
wonen, dagbesteding, contacten, psychische en fysieke gesteldheid. Door de problemen die ze
ervaren mogen, kunnen, durven of willen ze géén gebruik maken van de voorzieningen die
bedoeld zijn om één of meer van deze problemen te verlichten. De problematieken leiden tot
15
vereenzamen en uit huiszetten. Betrokkenen vormen of een gevaar voor zichzelf, veroorzaken
overlast of worden dak- en thuisloos.
16
Eén optie is dat dit project op termijn wordt uitgebouwd met een maatjesproject voor met name
zware psychische of psychiatrische problemen.
• Prestatieveld 5. Bevorderen van deelname aan de maatschappij
Steeds meer mensen met beperkingen blijven zelfstandig wonen. De gemeente wil
samenwerking tussen aanbieders van welzijns,- woon,- en zorgdiensten bevorderen om dit
mogelijk te maken. Hoewel de invulling van dit prestatieveld voornamelijk gericht is op mensen
met een verstandelijke of lichamelijke beperking is dit ook van belang voor kwetsbaren
(preventie en re-integratie).
• Prestatieveld 6. Het verlenen van voorzieningen
De indicering en toekenning van individuele voorzieningen en huishoudelijke verzorging vindt
plaats volgens beleidsregels zoals ze gesteld zijn in de Wmo. Ook mensen met psychosociale
beperkingen (vaak kwetsbaren) kunnen een aanspraak doen in het kader van de Wmo voor hulp
of begeleiding bij het voeren van hun huishouden.
Aandacht voor kwetsbaren is er dus binnen verschillende prestatievelden van de Wmo. Dit
vormt beleid dat aanpalend is aan het beleid van onderhavige kadernota. De instellingen die in
deze kadernota worden genoemd zoals de GGzE en Neos doen een aanbod op deze
verschillende prestatievelden ten behoeve van de kwetsbaren.
Verder zijn er beleidsterreinen die niet direct terug komen in de prestatievelden van de Wmo
maar die ook een relatie hebben met deze kadernota:
• Armoedebeleid
• Gezondheidsbeleid
• Ouderenbeleid
• Veiligheidsbeleid
In bijlage C. wordt ingegaan op deze beleidsterreinen.
3.3.1 De vraag
We hebben getracht in beeld te brengen wat de vraag is vanuit de gemeente Veldhoven op de
verschillende beleidsterreinen. De vraag geeft aan hoeveel inwoners van Veldhoven gebruik
maken van de voorzieningen en schattingen van het aantal inwoners van Veldhoven met
bepaalde problemen. Wat al snel duidelijk werd, is dat de instellingen die in Eindhoven
gelokaliseerd zijn en regionaal werken vaak alleen cijfers kunnen leveren die voor de hele regio
gelden. Men heeft vaak geen gedetailleerde informatie over de regiogemeenten beschikbaar. Dit
komt met name omdat men registreert op laatste woonplaats of verblijfplaats. Dat is vaak
Eindhoven. Toch hebben instellingen enkele cijfers kunnen genereren die specifiek betrekking
hebben op de gemeente Veldhoven. In onderstaand overzicht treft u deze cijfers aan.
17
Ritahuis 1
Huiselijk geweld (cijfers vanaf september 2006)
Gecoördineerd door het meldpunt 26
Zaken geregistreerd door politie 53
Aangifte van geregistreerde zaken door betrokkenen zelf 18
Chronische psychische problematiek
Aantal beschermd wonen GGzE 35
Behoefte GGzE aan woonvormen Verzorgd:0
Beschermd:3
Geschikt: 5
Aantal chronisch psychiatrische patiënten (ambulant) 250
Burgers met psychiatrische klachten: behandeling en kortdurende 465
opname
Burgers in acute problemen; crisisinterventie en crisisopname 30
Ondersteunende behandeling van familie en relaties van cliënten 560
Aantal personen met chronische psychische problemen (schatting op 216-303 (0,5 –
basis van Trimbos / SGBO) 0,7%)
De Boei 98 mannen
56 vrouwen
Woonontruimingen
Aert Swaens 12 12
HHvL (Woonbedrijf) 1
Wooninc 4
Andere verhuurders 3 6
OGGZ
Aantal aangiften / verbalen van strafbare feiten mbt overlast (politie 9
ZOB)
Aanmeldingen van outreachende hulpverlening 6
Aantal afgesloten schuldhulpverleningen (Dommelregio) 59
Verslaving
Actuele / problematische drinkers (Volwassenenmonitor 2005 GGD) 3850 overmatige
drinkers
2690 excessieve
drinkers
Alcoholverslaafden in behandeling Novadic-Kentron 30 43
Drugsgebruik (Volwassenenmonitor 2005 GGD) 740 afgelopen 4
weken softdrugs
160 afgelopen 4
weken harddrugs
Harddrugsverslaafden in behandeling Novadic-Kentron 23 24
Softdrugsverslaafden in behandeling Novadic-Kentron 11 10
Gokverslaafden in behandeling Novadic-Kentron 4 4
Bovenstaand schema geeft aan hoeveel inwoners uit Veldhoven bekend zijn (vaak in
behandeling) bij GGzE, Novadic-Kentron, Neos, politie en gemeente. Wat opvalt is dat er veel
woningontruimingen dus huisuitzettingen zijn geweest in het verleden, dat het aantal inwoners
die met huiselijk geweld te maken hebben aanzienlijk is en dat het aantal mensen met
psychiatrische problemen behoorlijk is. Op huiselijk geweld en woningontruimingen komen we
later in deze kadernota terug.
Inzicht in de werkelijke omvang van het aantal mensen in de diverse doelgroepen is er niet. De
beste benaderingen kunnen gebaseerd worden op de monitors van de GGD, maar ook hier kan
sprake zijn van een onderschatting van de omvang van de doelgroep omdat mensen met grote
problemen geen vragenlijst zullen willen of kunnen invullen. Een andere manier om inzicht te
krijgen in de werkelijke omvang van doelgroepen is gebruik te maken van onderzoeken die
elders in het land zijn uitgevoerd en deze te vertalen naar de Veldhovense situatie (bijvoorbeeld
onderzoeken uitgevoerd door het Trimbos instituut of SGBO).
18
Signaleren en preventie
Aan het begin van de zorgketen staan signaleren en preventie. Door het vroegtijdig signaleren
en adequate preventiemiddelen in te zetten is het mogelijk om erger en uitval te voorkomen.
De volgende activiteiten kunnen in dat kader worden ingezet:
• Outreachende hulpverlening
• Bemoeizorg
• Woonbegeleiding
• Aanpak Huiselijk Geweld
• Outreachende hulpverlening
Outreachende hulpverlening heeft als doel het ongevraagd bieden van hulp aan cliënten die niet
(meer) om hulp vragen, maar waarover de omgeving zich zorgen maakt. Doel is verbeteren van
de kwaliteit van leven voor de cliënten en zijn omgeving en het binnenbrengen van de juiste
zorg. DommelRegio is in onze gemeente de aanbieder van deze vorm van hulp. De
maatschappelijk werker wacht niet af tot de cliënt zichzelf aanmeldt, maar neemt initiatief tot
contact op basis van signalen die hij ontvangt van verwijzers en de netwerken waaraan
deelgenomen wordt.
• Bemoeizorg
Bemoeizorg is een actieve en outreachende vorm van hulpverlening aan mensen met ernstige of
psychosociale problemen, al dan niet in combinatie met andere sociaal-maatschappelijke
problemen die zelf niet om hulp vragen maar die wel dringend zorg behoeven. De hulpverlening
is tijdelijk van aard en richt zich er primair op, om door toeleiding naar reguliere vormen van
hulpverlening aan bedoelde groep mensen meer kwaliteit van leven te beiden. GGzE, Novadic-
Kentron, GGD Zuidoost - Brabant, GGD Eindhoven en de Lumens groep zijn uitvoerders van
deze bemoeizorg. Dommelregio zal met outreachende hulpverlening een eerste
probleeminventarisatie doen. Wanneer er sprake is van zwaardere problematiek is het
bemoeizorgteam beschikbaar voor consultatie, bemiddeling, interventie en opvang.
Outreachende hulpverlening en bemoeizorg kunnen een belangrijke rol spelen in het vroegtijdig
signaleren en aanpakken van problemen. In de gemeente Veldhoven hebben we met name te
maken met outreachende hulpverlening soms aangevuld met expertise van het bemoeizorgteam
(bij psychiatrische en verslavingsproblematiek). Hierbij is sprake van een pilot. Eind 2007 wordt
nagegaan hoeveel meldingen er uit de regio komen. De vraag is dan of er een rekening gaat
naar de regiogemeenten of dat deze hulpverlening om niet of niet meer zal worden geboden.
De resultaten van deze outreachende hulpverlening blijven, zoals eerder genoemd, achter bij de
verwachtingen. Er moet met DommelRegio worden bekeken hoe de resultaten kunnen worden
verbeterd.
19
• Woonbegeleiding
In 2006 waren er 22 woningontruimingen. De personen die uit huis gezet worden, verdwijnen
vaak uit Veldhoven. Ze gaan naar België of verdwijnen in de opvangvoorzieningen in Eindhoven,
soms zwerft men tijdelijk in Veldhoven rond. Dit moet worden voorkomen.
Woonbegeleiding dient te worden gegeven voordat problemen escaleren en er bijvoorbeeld
opname nodig is in een zorginstelling. We spreken dan ook van preventieve woonbegeleiding.
Deze preventieve woonbegeleiding vormt een belangrijke aanvulling met als doel de keten
sluitend te maken. Ook woningcorporaties hebben hierbij een verantwoordelijkheid in het kader
van hun maatschappelijke betrokkenheid. Aert Swaens heeft al afspraken met Neos hierover.
• Inloophuis De Boei
Stichting De Boei biedt inwoners van Veldhoven met een psychiatrische achtergrond
mogelijkheden om te ontmoeten en activiteiten te ondernemen. Het streven is dat deze
inwoners zich beter staande houden in de maatschappij, een sociaal netwerk op kunnen bouwen
en hun dagen ‘zinnig’ in te kunnen vullen. Op de locatie in Veldhoven vinden derhalve
uiteenlopende dagactiviteiten plaats: de Runbus, de Klussendienst en allerlei activiteiten die
gericht zijn op het direct functioneren in de maatschappij. Voorbeeld van dat laatste is
dienstverlening aan zelfstandig wonende ouderen.
De locatie in Veldhoven is in ontwikkeling. In 2007 werd extra aandacht geschonken aan het
verstevigen van de locatie. Om deelnemers beter te binden aan De Boei zijn de openingstijden
verruimd en gezocht naar een versterking van de kwaliteit van het team. Er is energie gestopt
in het traject van verwijzing. Er wordt nog aandacht besteed aan het binden van jongeren en
het bekend maken van De Boei bij onder meer de huurders van woningcorporaties.
20
De stichting heeft een ondernemingsplan opgesteld dat medio 2008 tot uitvoer wordt gebracht.
Verder bouwt De Boei samen met een ondernemer in Veldhoven een hal waar activiteiten
plaatsvinden die gericht zijn op het verkrijgen van werk. Deelnemers kunnen vanuit een positie
als vrijwilliger een baan verwerven bij De Boei of het bedrijfsleven. Het gaat om commerciële
activiteiten zoals ICT, decorbouw, groenwerk, klussendienst en de vervoersdienst. Mensen met
een (ex) psychiatrisch probleem maar ook (ex) verslaafden en fase 4 cliënten kunnen hier onder
begeleiding re-integreren tot werk. Inmiddels zijn er afspraken gemaakt met de GGzE
betreffende de begeleiding van hun cliënten. Ook Novadic-Kentron wordt hiervoor benaderd.
Daarnaast zijn afspraken met het bedrijfsleven over het plaatsen van de doelgroep in de
bedrijven na het volgen van een traject en/of opleiding.
• Lotgenotencontact/zelfhulpnetwerk
In Eindhoven is de Stichting Zelfhulp Netwerk Zuidoost-Brabant gehuisvest. Bij het netwerk zijn
op dit moment 37 zelfhulpgroepen aangesloten. De thema’s van de bij het Zelfhulp Netwerk
aangesloten groepen zijn te verdelen in grofweg vijf hoofdgebieden. Groepen rond:
• Geestelijke gezondheidszorg: Stichting Borderline, Ypsilon, Mishandelde vrouwen et cetera.
• Verslaving: AA, AGOG, Norwood-groep et cetera
• Seksualiteit: De Kringen, Werkgroep Facet, Orpheus et cetera
• Lichamelijke gezondheidszorg: Astmafonds, Psoriasisvereniging, CVA et cetera.
• Familie-organisaties: Balans, Stichting Down’s syndroom et cetera.
Het netwerk biedt startende en aangesloten zelfhulpgroepen facilitaire ondersteuning, stimuleert
en helpt hen bij het vasthouden/overdragen van kennis en ondersteunt hen bij het oplossen van
inhoudelijke/organisatorische vraagstukken. De gemeente Eindhoven stelt de faciliteiten ter
beschikking van het netwerk. Medio 2007 heeft het netwerk een convenant afgesloten met de
GGzE en Novadic-Kentron. De belangrijkste doelstelling hierbij is dat deze professionele
instellingen zelfhulp erkennen als een waardevolle aanvulling op hun hulp en andersom.
Ongeveer 40% van de 2000 personen die gebruik maken van de groepen, komt uit de regio
Zuid Oost Brabant. Ook inwoners van Veldhoven zijn lid van de zelfhulpgroepen. De
Veldhovenaren komen naar het netwerk in Eindhoven omdat het voor hen prettig is anoniem te
blijven in hun eigen woonomgeving. Daarom is het ook niet wenselijk groepen op te zetten in
Veldhoven. Zelfhulpgroepen kijken naar de kansen van mensen. In een groep leer je zelf
verantwoordelijkheid te nemen voor je leven, dat maakt je gezonder. Voor anderen ben je in
een groep ook steun en toeverlaat. Dit geeft kracht.
Op die manier levert het netwerk een bijdrage aan de re-integratie van inwoners van Veldhoven
in de maatschappij. In het kader van de Wmo is de functie van het loket WWZ in ontwikkeling.
Zo wil het netwerk graag dat hun foldermateriaal een plaats krijgt in dit loket. Op die manier
hoopt het netwerk meer Veldhovenaren te bereiken.
21
• Plan Door!
Door! is een samenwerkingsverband van 10 opvang- en zorgorganisaties en 4
woningcorporaties in de regio Eindhoven. Via Door! krijgen cliënten uit deze opvangorganisaties
een kans om in een individuele woonsituatie met begeleiding de vaardigheden te ontwikkelen
die nodig zijn om zelfstandig te kunnen wonen. Door! heeft deze aanpak ook uitgerold over de
gemeente Veldhoven. Inmiddels hebben Aert Swaens en Woonbedrijf enkele (ieder twee)
woningen hier ter beschikking gesteld van Door! in Veldhoven. De opvang- en zorgorganisatie
huurt de woning van één van deze woningcorporaties en sluit een
woonbegeleidingsovereenkomst met de cliënten af. Na een succesvolle afronding van het
begeleidingstraject komt de huurovereenkomst op naam van de cliënt te staan. Op dit moment
hebben er in Veldhoven nog géén koppelingen plaatsgevonden. Dat is echter wel de bedoeling.
Het is raadzaam om op termijn te bekijken of vier woningen in Veldhoven voldoende zijn.
• 7 X 24 uursoverleg
De gemeente neemt deel in de samenwerkingsovereenkomst 24-uurszorg in De Kempen. In de
gemeente is in dat kader het 7 X 24 uursoverleg opgestart door DommelRegio. In dit overleg
worden complexe situaties besproken waarbij vaak overlast wordt veroorzaakt en waarbij altijd
meerdere partijen betrokken zijn. Het overleg heeft tot doel om te komen tot een geïntegreerde
aanpak. In het overleg nemen deel: DommelRegio, Aert Swaens, politie en als achtervang de
GGzE en het Woonbedrijf.
Dit overleg kan mogelijk een rol spelen bij de regiorol van de gemeente, bijvoorbeeld door
signalen te melden en neer te leggen bij de juiste organisatie. Verder zou het overleg een rol
kunnen spelen bij de terugkeer van cliënten in Veldhoven. Het is wel zaak dat meerdere
organisaties zich actief aansluiten bij dit overleg. Mogelijk is een stuurgroep noodzakelijk die
een vinger aan de pols houdt.
22
Maatschappelijke re-integratie maakt een belangrijk deel uit van de ketenzorg. Het is van
belang dat mensen kunnen wonen waar ze willen, dat er aandacht is voor dagbesteding en
mogelijk voor werk. Noodzakelijk daarbij is dat lokale instellingen op de hoogte zijn van het
terugkeren van de cliënt in Veldhoven. Bekeken moet worden hoe daaraan vorm te geven en of
specifieke begeleiding van deze mensen toch nog wenselijk is.
23
Hoofdstuk 4
Het streven van de gemeente Veldhoven
4.1 Ambitie
In 3.1.1 is geformuleerd wat er in het kader van de Wmo verwacht wordt van de gemeente op
het gebied van de prestatievelden 7, 8 en 9. Deze verwachtingen dienen als uitgangspunt van
de volgende ambitie van de gemeente Veldhoven.
De gemeente Veldhoven streeft ernaar een gezond leefklimaat te creëren voor haar inwoners.
Uitgangspunt van de Wmo is dat alle inwoners in staat zijn optimaal te participeren. Ze kunnen
naar eigen mogelijkheden het leven inrichten en nemen daarbij hun verantwoordelijkheid.
Kwetsbare groepen zoals bedoeld in deze kadernota hebben het daar echter vaak moeilijk mee.
Het is moeilijk voor hen richting te geven aan het eigen leven, om gezonde keuzes te maken.
Vandaar dat de gemeente Veldhoven in een zo vroeg mogelijk stadium ondersteuning wil bieden
aan deze kwetsbaren. Deze ondersteuning is per individu verschillend en moet dus op maat
worden aangeboden. De uitkomst kan zijn dat samen gezocht wordt naar de meest geschikte
hulpverlening. Kwetsbaren die in een hulpverleningstraject hebben gezeten, willen misschien
weer deel uitmaken van de Veldhovense samenleving. De gemeente Veldhoven wil ook hierbij
ondersteuning bieden samen met de hulpverleninginstellingen. Weer zelfstandig meedoen wordt
gestimuleerd.
24
25
BIJLAGE
A. Literatuurlijst
Het provinciale beleid van Noord-Brabant in het kader van de Wmo. Provincie Noord-Brabant,
2004.
Welzijnswet, 1994
26
BIJLAGE
B. Activiteitenlijst
Bestaande activiteiten op het gebied van de OGGZ, maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en verslavingszorg in Veldhoven
Wijkbeheer
Stimulans, Politie, gemeente, bewoners,
woningcorporaties
Buurtbrigadier
Politie
Regulier onderzoek JGZ
Signaleren van psychosociale problemen GGD, Zuidzorg
Big Deal
Training jongerenwerker, middelen Novadic-Kentron
voorlichting
DommelRegio
Outeachende hulpverlening
27
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Opvoedsteunpunt
DommelRegio
Schoolmaatschappelijk Werk (PO)
DommelRegio
Ondersteuning docenten en ouders Novadic-Kentron
VTO (VroegTijdige Onderkenning) signalering bij consultatiebureau Ouder GGzE Eindhoven en de Kempen
en Kind
Buurtbrigadier Politie
28
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Consultatie
Huisartsen
Buurtbrigadier Politie
29
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Voorlichting op scholen over criminaliteit Investeren in de sociale competentie van Politie, Halt
en drugs jongeren om zo de kans op een
problematische ontwikkeling te
minimaliseren
Sociale vaardigheidstrainingen Trainingen voor kinderen ter vergroting DommelRegio, GGzE, GGD
Weerbaarheidstrainingen van de sociale vaardigheden en
Pubercursussen preventie van pathologie
Pesten
Met plezier naar school Voorkomen van psychosociale GGD, scholen, gemeente,
SOVA trainingen problemen van jonge kinderen schoolbegeleidingsdienst
Kinderen van verslaafde ouders Praatgroep voor kinderen met ouders GGzE, Novadic-Kentron, AMK,
met psychische problemen en DommelRegio, Bureau Jeugdzorg, Raad
verslaagde ouders Kinderbescherming, GGD
30
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Opvoedsteunpunt DommelRegio
Vrijwilligersactiviteiten Verenigingsleven
Lotgenotencontact Zelfhulpnetwerk
Cursusaanbod rondom depressie voor over pesten, depressie GGzE Eindhoven en de Kempen
diverse leeftijdsgroepen en doelgroepen
• In de put, uit de put
• Lichte dagen donkere dagen
• omgaan met spanning/angst
KOPP cursus voor kinderen van ouders met GGzE Eindhoven en de Kempen
psychische problemen
GGzE Eindhoven en de Kempen
Baby extra
GGzE Eindhoven en de Kempen
Opvoedingsondersteuning
GGzE Eindhoven en de Kempen
Uitvalpreventie scholen Deelname zorgteams ROC
31
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Consultatie Huisarts
Budgetteringscursussen DommelRegio
Vrijwilligersactiviteiten Vereningsleven
Lotgenotencontact Zelfhulpnetwerk
Schriftelijke voorlichting via dagbladen, huis aan huis bladen, GGzE Eindhoven en de Kempen
bibliotheken etc. over psychische
problematiek. Websites/sociale kaart
voor specifieke regionale informatie
32
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Deelname Stop Huiselijk Geweld Toeleiding naar behandeling GGzE Eindhoven en de Kempen
Consultatie Huisarts
33
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Lotgenotencontact Zelfhulpnetwerk
Consultatie Huisarts
Behandeling
• Jongeren Begeleiding en verblijf (MO en VO) NEOS te Eindhoven
34
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Consultatie Huisarts
• Volwassenen Activerende begeleiding Praktische en laagdrempelige Zuidzorg
begeleiding in de thuissituatie door
gespecialiseerde gezinszorg
Schuldhulpverlening DommelRegio
35
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Consultatie Huisarts
36
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Ondersteunende Begeleiding op het gebied van wonen, activering GGzE Eindhoven en de Kempen
37
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Ondersteunende Begeleiding op het gebied van wonen, activering GGzE Eindhoven en de Kempen, ZC
op diverse locaties in groepsverband en Merefelt, Swove
individueel in thuissituatie op basis van
AWBZ-indicatie
ZorgTrajectbegeleiding, dagbesteding gericht op levensloopbegeleiding GGzE Eindhoven en de Kempen, ZC
Merefelt
Groepswonen Rundgraafpark Voor cliënten met een lichte mate van ZC Merefelt
dementie. Wonen en zorg als
afzonderlijke componenten.
38
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
BIJLAGE
C. Aanpalende beleidsterreinen
Armoedebeleid
De afdeling Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) van de gemeente heeft redelijk zicht op het
aantal inwoners die op of onder de armoedegrens leven en hierbij nog andere
problemen hebben. Met sommige van hen heeft WIZ te maken bij het verstrekken van
onder andere uitkeringen. Signaleert de afdeling problemen die buiten het werkterrein
liggen, dan wordt in overleg doorverwezen naar bijvoorbeeld DommelRegio, ZuidZorg
en de unit schuldhulpverlening van de gemeente Eindhoven.
De groep ouderen die niet in aanmerking komt voor een uitkering heeft men slechts
voor een deel in beeld. Juist deze groep heeft schroom zich te melden voor een
uitkering of voor kwijtschelding terwijl er problemen zijn.
Om de regelingen beter bereikbaar te maken voor ouderen, wordt gezocht naar
mogelijkheden om de aanvraagprocedure te vereenvoudigen. Voorbeeld hiervan is de
warme maaltijdvoorziening: de aanvragen worden door Swove afgewerkt, inclusief het
afgeven van de beschikking en het in mindering brengen van de bijdrage op de
kostprijs. Doel is om figuurlijk drempels te verlagen en daarnaast contact te krijgen
met de probleemsituaties om zodoende ondersteuning en hulp te kunnen aanbieden.
Gezondheidsbeleid
Bij het vaststellen van de nota lokaal gezondheidsbeleid is ervoor gekozen om de
OGGZ problematiek separaat uit te werken. Deze problematiek vraagt namelijk extra
aandacht. Tegelijkertijd is besloten dat de adviesgroep LGB een vinger aan de pols
houdt als het om de OGGZ gaat.
In de nota is wel aandacht besteed aan de 4 speerpunten van beleid van de
rijksoverheid. Een van de speerpunten is: aandacht voor mensen met psychische
problemen.
39
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Jeugdbeleid
Het jeugdbeleid en het beleid dat geformuleerd wordt over de prestatievelden 7, 8 en
9 van de Wmo vertonen veel parallellen. Een aantal voorgestelde oplossingsrichtingen
is nagenoeg het zelfde. Het is voor beide beleidsterreinen derhalve van belang dat er
samen wordt opgetrokken. Beleid kan dan aanvullend zijn.
Het grootste verschil tussen beide beleidsterreinen is dat waar het beleid over 7, 8 en
9 gericht is op veel uiteenlopende instellingen, het jeugdbeleid specifiek gericht is op
de op jeugd gerichte instellingen. Een voorbeeld is het centrum voor Jeugd en Gezin.
Dit dient wel te worden gekoppeld aan het bredere OGGZ beleid.
Een voorbeeld van overeenkomsten is de aanpak rondom uithuiszettingen. Bij beide
beleidsterreinen is het van belang dat de woningcorporatie die over wil gaan tot
uithuiszetting, eerst met betrokken hulpinstellingen contact legt om te beoordelen of
dit voorkomen kan worden. Er zal op korte termijn overleg worden gestart. Voor
OGGZ beleid is het van belang dat de afspraken ook gelden voor uithuiszettingen waar
geen jeugd bij betrokken is.
Een ander voorbeeld is de behoefte aan coaches of begeleiding (gezinscoach,
woonbegeleiding etc), zowel in jeugdbeleid en als in het beleid rond de velden 7, 8 en
9.
Het is verder van belang dat er binnen het jeugdbeleid een overzicht komt van het
aanbod gericht op jongeren met psychische / psychiatrische problemen. Nog
onderbelicht is namelijk het onderwerp kinderen van ouders met psychische
problemen. Dit dient nog (beter) te worden opgepakt. Er is al wel enig aanbod op dit
gebied, zoals een aanbod gericht op Kinderen van Ouders met Psychische Problemen
(KOPP) door GGzE.
Vaak hebben de problemen van jeugd te maken met psychische problematiek, wat
zich vaak uit in specifiek gedrag. Zo kan het zijn dat ze met zichzelf in de knoop
zitten, overlast veroorzaken of verkeerd omgaan met genotmiddelen. Het is van
belang een goed signaleringsnetwerk te hebben gericht op deze psychische
problemen. Ondanks diverse ontwikkelingen (zoals de jeugdarts van de GGD, die
direct verwijst naar de GgzE, zonder tussenkomst van de huisarts als verwijzer) is
hierin nog wel een slag te winnen
Ouderenbeleid
In het eerste kwartaal van 2008 zal de nota ouderenbeleid aan de gemeenteraad
voorgelegd worden ter besluitvorming. Het aspect eenzaamheid bij ouderen krijgt een
belangrijke plaats in deze nota. Eén van de doelstellingen van het ouderenbeleid is
namelijk het bevorderen van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid bij ouderen.
Voorwaarde daarvoor is ondermeer dat ouderen elkaar kunnen ontmoeten waardoor
men een beroep op elkaar kan doen. De volgende aspecten komen in ieder geval aan
de orde. Volgens de ouderenmonitor van de GGD Brabant Zuid Oost 2006, ervaart
46% van de zelfstandig wonende ouderen in de leeftijdscategorie 65-84 gevoelens van
eenzaamheid. Er zijn verschillende redenen te benoemen waarom ouderen eenzaam
zijn of waarom de eenzaamheid toeneemt.
• Er komen meer ouderen. Het aantal mensen dat zich eenzaam voelt neemt toe;
• De huidige generatie ouderen is individualistischer geworden;
• Sociale verbanden rondom ouderen brokkelen af. Denk aan kinderen die verder
weg wonen en minder op bezoek komen; De kerk wordt minder belangrijk;
• Ouderen kunnen minder mobiel zijn, er kunnen fysieke beperkingen optreden
zodat ze de deur niet meer uit komen;
• De drempel om mee te doen aan activiteiten is hoog. Het leggen van het eerste
contact is lastig;
• Gebrek aan geld.
De gemeente, Swove en Vrijwilliger Thuiszorg Veldhoven signaleren het probleem
eenzaamheid al langer. Verschillende activiteiten zijn opgezet om hier iets aan te
doen. Zo zijn er samen eet projecten, huisbezoeken voor 75+ door een
40
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
Veiligheidsbeleid
Het veiligheidsbeleid heeft raakvlakken met verschillende andere beleidsterreinen. Het
vormt een soort paraplui waaronder deze andere beleidsterreinen samenkomen. Het
veiligheidsbeleid heeft hierbij veelal een signalerende rol. Er worden signalen opgepikt
vanuit de vele overlegvormen waarin de beleidsmedewerker deelneemt die zich met
het veiligheidsbeleid bezig houdt. De uitvoering ligt dan bij bijvoorbeeld het beleid op
de gebieden van prestatievelden 7, 8 en 9. Zo heeft de beleidsmedewerker regelmatig
overleg met de politie. Onderwerpen zoals huiselijk geweld en overlast staan dan op
de agenda. Eén opvallende conclusie is dat de medewerker het gevoel heeft dat het
aanbod van organisaties nog niet erg bekend is bij andere organisaties. Deze
onbekendheid heeft tot gevolg dat mensen tussen wal en schip vallen.
Wijkbeheer
In de eerste helft van 2008 zal de nota wijkbeheer 2008-2011 “Vertrouwen in de
buurt (binden en verbinden)” worden vastgesteld. In deze nota ligt de nadruk op
versterken van sociale verbanden in wijken, buurten en straten. De nota zal in een
later stadium verder worden uitgewerkt.
Wijkbeheer ziet het als een taak van de wijk(bewoners) om mensen welkom te heten
die voorheen tussen wal en schip gevallen zijn en nu weer terugkomen in de wijk
vanuit een intramurale setting. Met de nodige begeleiding zou zo iemand weer een
eigen plek moeten kunnen krijgen in de wijk. Wel is het zo dat er sprake moet zijn van
een spreiding van deze mensen. Daarbij gaat nadrukkelijk de voorkeur uit om deze
mensen te plaatsen in wijken en buurten waar sprake is van sterke sociale verbanden.
Voorkomen moet worden dat deze mensen vooral geplaatst worden in de toch al
kwetsbaardere wijken.
41
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg
Meer aandacht voor kwetsbaren in Veldhoven
BIJLAGE
D. Geraadpleegde organisaties
Werkatelier I
GGD Zuidoost-Brabant M. de Kok
Politie afdeling Veldhoven G. van Meurs
GGzE Cliëntenraad E. Schültz
ZuidZorg H. Cornelis
Neos T. van Kempen
GGzE H. Henkens
ZuidZorg G. van Bakel
DommelRegio T. van Uden
Raadslid` M. van Lisdonk
Zorgbelang (RCO, De Boei) R. den Hollander
Gemeente R. van den Bergh
Werkateliers II
GGD Zuidoost-Brabant M. de Kok
Politie afdeling Veldhoven G. van Meurs
ZuidZorg H. Cornelis
St. Educatie voor Anderstaligen G. van Haaren
Dommelregio C. Verberne
Gemeente R. van den Bergh
42
Kadernota 2008-2011, Maatschappelijke en vrouwenopvang, OGGZ en verslavingzorg