ZAD 2 PTU - vježbe

2. ZADATAK
Za mehanizam dizanja ovjesnog vitla poznat je spektar opterećenja prema skici i radni parametri:
− v = 8 m/min, brzina dizanja;
− a = 0,15 m s 2 , ubrzanje pokretanja i zaustavljanja;
− hS = 3 m, srednji put kuke;
− td = 7 h/dan, dnevno radno vrijeme;
− t0 = 6 s, vrijeme vješanja i skidanja tereta po 1 ciklusu;
− z = 25 ciklusa/sat.

Odrediti:
a) pogonsku grupu prema DIN 15020, (v. tablicu);
b) stvarno i teorijsko radno vrijeme te stvarni i teorijski broj ciklusa, ako vitlo treba raditi 15 godina,
prosječno 220 dana na godinu.

Slika 2-1: Spektar opterećenja

Tablica 2-1: Pogonske grupe

STVARNO RADNO VRIJEME TS, h/dan
kS
≤ 0,25 0,25...0,5 0,5...1 1...2 2...4 4...8 8...16 ≥ 16

0,5 - 1,0 1Bm 1Am 2m 3m 4m 5m 5m -

0,25 - 0,5 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m 5m 5m

0,125 - 0,25 1Dm 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m 5m

< 0,125 1Em 1Dm 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m

Faktor punoće spektra sukladno definiciji, a za zadane vrijednosti spektra iznosi uz pretpostavljeni k = 3 :
kS = ∑ α i qik = 0,1 ⋅13 + 0,15 ⋅ 0,83 + 0, 25 ⋅ 0,53 + 0,5 ⋅ 0,123 = 0,209 (2.1)

1
ZAD 2 PTU - vježbe
Potrebno je još stvarno radno vrijeme u jednom danu koje se dobiva kao umnožak trajanja jednog ciklusa,
broja ciklusa u jednom satu te broj radnih sati u jednom danu:
TS,d = tc ⋅ z ⋅ td (2.2)
Vrijeme jednog ciklusa računa se iz kinematskih odnosa u jednom ciklusu. Pod ciklusom se podrazumijeva
hvatnje tereta, podizanje tereta, ustaljena vožnja, spuštanje tereta i vraćanja kuke u početni položaj (dakle isti
postupak unazad):

( )
tc = 2 t0 + tp + tv + tz = 58.78 s (2.3)

Vrijeme pokretanja i zaustavljanja jednako je omjeru brzine vožnje i ubrzanja:

v 8
tp = tz = = = 0,89 s (2.4)
a 60 ⋅ 0,15
Vrijeme ustaljene vožnje slijedi iz omjera prijeđenog puta i brzine ustaljene vožnje:
sv
tv = (2.5)
v
Pri čemu je duljina puta pod ustaljenom brzinom jednaka razlici ukupnog puta i duljine putova prijeđenih
tokom ubrzanja i zaustavljanja:
sv = hs − sp − sz (2.6)
Putovi prijeđeni kod ubrzanja i zaustavljanja su pak jednaki:
v2 82
sp = sz = = 2 = 0,06 m (2.7)
2a 60 ⋅ 2 ⋅ 0,15
Uvrštavanjem se dobiva traženo vrijeme jednog ciklusa:
sp = 0,06 m ⇒ sv = 3 − 0,06 − 0,06 = 2,88 m (2.8)

2,88 ⋅ 60
tv = = 21,6 s ⇒ tc = 2 ( 0,89 + 21,6 + 0,89 ) = 46,76 s (2.9)
8
Stvarno radno vrijeme u jednom danu stoga iznosi:
1 h
TS,d = tc ⋅ z ⋅ td = 47 ⋅ 25 ⋅ 7 ⋅ = 2,86 (2.10)
3600 dan
Iz tablice se za stvarno radno vrijeme i faktor spektra očitava pogonska grupa: 2m.
Stvarno radno vrijeme kroz radni vijek jednako je umnošku broja sati na dan, broja radnih dana u godini te
broj godina:
TS = TS,d ⋅ 220 ⋅15 = 9428.94 h (2.11)
Teorijsko radno vrijeme je ekvivalentno vrijeme pod kojem bi vitlo moralo raditi pri punom opterećenju da
akumulira istu količinu zamora kao kod stvarnog radnog ciklusa. Stoga je teorijsko radno vrijeme jednako
umnošku stvarnog radnog vremena i faktora punoće spektra:
T1 = TS ⋅ kS = 7524 ⋅ 0, 209 = 1969.84 h (2.12)
Stvarni broj ciklusa jednak je omjeru stvarnog radnog vremena i trajanja jednog ciklusa dok se teorijski broj
ciklusa spram stvarnom odnosi isto kao teorijsko radno vrijeme prema stvarnom:
T 7524 ⋅ 3600
NS = S = = 577500 ciklusa; (2.13)
tc 47

N1 = NS ⋅ kS = 576306 ⋅ 0, 209 = 120648 ciklusa (2.14)