ભારતીય થયેટર

'કુ ડય મ' માં ુ ીવાની ૂ મકામાં એક કલાકાર

ભારત માં થયેટર ઇ તહાસ ૂબ જૂનો છે . એ ું

માનવામાં આવે છે કે થયેટરનો વકાસ સૌ થમ
ભારતમાં વકસાવવામાં આ યો હતો. ઋ વેદ મ યમ
અને Ymi, ચો સ ોતોમાં Pururava અને ઉવશી
કેટલાક સંવાદ વગેરે આ સંવાદોમાં લોકો નાટકના
વકાસના ચ ો શોધી કાઢે છે . એ ું અ ુમાન કરવામાં
આવે છે કે જે લોકોએ આ સંવાદોમાંથી ેરણા આપી
હતી, તેમણે નાટકના નાટક અને વકાસની રચના કર .
સમયસર માનવીએ લા સક તર કેની આપી હતી.

તાવના
ભરત ુ ન તેમના ના શા માં નાટકો આમ ય ત
કરવામાં આવે છે વકાસ યા:

નાટકોની ઉ પ દ ય છે , એટલે કે સ ય ુગની પેઠે,

ે ુગની શ આતમાં દેવોએ મનોરજનના સાધન
બનાવવા ાને ાથના કર , જેથી ભગવાન તેમના
દઃુ ખ ૂલી શકે અને ુખ મેળવી શકે. જેમ કે, તેમણે
કાગપ થાથ સાથે ઋગવેદ નાટક, સામવેદમાંથી ગાય,
 યજુવદથી અ ભનય અને અથવ વેદથી રસ લેવા ું
નાટક બના ું. વ કમાએ થયેટર વગેરે બના યા .

નાટકો માગ શોધે વકસાવી, સં કૃત સા હ યમાં

લખવામાં થયેટર ંથો અને શા ીય પાઠો અને
યવહારમાં લેખન નાટક સા હ ય અ ુ પ નંબર ા ત
હ દ સં કૃત વગેરે આ યા હતા સં કૃત નાટકો ઉ મ
ુણવ ા છે અને મોટાભાગે તેઓ અ ભનયના હે ુ માટે
લખાયેલા હતા. ટા રગ તે સં કૃત અને પાણી કામો
સંશોધન ઓળખાય છે ન હતી, પર ુ થયેટર વન
ાચીન ભારતીય માગ એક અ ભ ભાગ હતો.
કૌ ટ યના અથશા થી, તે ણી ું છે કે નાગ રક
વનના આ ભાગ પર રા યને નયં ત કરવાની જ ર
હતી. તેમાં થયેટર ું ાચીન વણન છે અ ુરાણ,
Silparatna, Kavyamimansa અને
Sngeetmartnd પણ Natyamndpon
Rajprasad વગતો ધરાવે છે . એ જ ર તે, મહાભારત
અને હર વંશા પૌરા ણક થયેટર ઉ લેખ અને રામાયણ
માં નાટક ભજવી વણવે.

આ બધા હોવા છતાં, નાટકોમાં જે નાટકનો ઉપયોગ થતો

હતો તે તે ચો સપણે લાગ ું નથી અને તે પેવે લયનના
કયા કારો છે . અ યાર ુધી, સી વંગાની શોધ ુફા
સવાય કોઈ ઘર મળ ન હતી, જેને થયે કલ નાટક કહ
શકાય.

ભારતના ાર ભક થયેટર ું
ભારત, યારે થયેટર માનતા હોય છે કે ક વ
છ ીસગઢમાં પર પવત શહેરો Ramgarh કા લદાસ
રહેવા ારા ઉ પા દત છે જૂ ું થયેટર એક અ ત વમાં
Surguja જ લાના Hakramgdh ઉદય ુર જ લો
છે , તે Ambikapur-રાય ુર ધોર માગ પર આવે ું છે .
તેના મહાકા ય Meghadutam ક વ કા લદાસ ની
રચના કે Ramgarh પવત ધારણાઓ અ ુસાર. આ
આધાર પર, તે પણ શહેરો ક વ કા લદાસ
Ramgarh પવત Ambikapur જ લા થયેટર ારા
બાંધવામાં આવે છે ભારતમાં થમ થયેટર છે .
સીતાવાંગની ુફાજૂના નાટકના કોણથી થયેટરની
કૃ તનો અંદાજ છે . આ ુફા 13.8 મીટર લાં ું અને
7.2 મીટર પહો ં ુ છે . યાં ડાબા બાજુ પર સીડ છે ,
જેમાંથી કલાકારો વેશ કરશે. આંત રક ભાગમાં થયેટર
યવ થા છે . તે 2.3 મીટર પહોળા ણ સીડ થી બને ું
છે , જે એકબી થી 75 સે.મી. છે . ઉ ચ છે . પેટના
આગળ બે છ ો છે , જેનો ઉપયોગ વાંસ અથવા
લાકડાના ુવને ૂક ને થાય છે . ે કો માટે થાન ીક
એ થફે થયેટર જે ું છે . અહ 50 લોકો બેસી શકે છે .
આ આ દકાળના થયેટર ું વ પ ઉપર વણવેલ
વક સત વ પ સાથે પણ મેળ ખાય છે . ભારત
ના શા આપણને પણ થયે કલ વ પના ાચીન
વ પનો સંકેત આપે છે . ૂળ વતનીઓ ના પેવે લયન
Gufarupi (Shailguhakari) હતા, પર ુ સરદારોને
મા Tnbunuma Natyamndpon અ ુકૂળ તેના
હ મટેજ સં કૃ ત કામચલાઉ કામ બનેલી હતી.

ભારત ના સભા થમ અથવા બી સદ એડ માં

સંક લત હોવા ું માનવામાં આવે છે . ભારતે આ દવાસી
અને આયન બંને ના થયેટર ું કદ અપના ું છે . આ
બંનેના સંયોજનથી, તેઓ થયેટર નાટકોની સ ાતો
બનાવે છે , તે ખરેખર સાચા ભારતીય છે . તેઓ ાચીન
ીક અને રોમન વ પો સાથે કોઈ જોડાણ ધરાવતા
હોવા ું જણાય છે . પ મી થયે સ ુ લા મેદાનમાં
બનાવવામાં આ યા હતા, અને તેઓ ે કો માટે ટ રયો
અધચં ાકાર દશાવ ું હ .ું તેનાથી વપર ત, ભારતમાં
નાટક ય સ ટમની યવ થા ઘરની અંદર હતી.
ભારતના થયેટર ું
ાયન જણા ું હ ું Natyamndpon કાયદા ણ
કારો: Vikrisht (એટલે કે લંબચોરસ) ચ ુથાશ
(ચોરસ) અને Trysr ( કોણાકાર). યાર બાદ તેમણે
આ ણ ણ ભેદ કરવામાં આવે છે : મોટા (દેવતાઓ),
મ યમ (રા ઓ) અને (અ યને) હલક ુણવ ાવાળા.
આ માપન લગતી ૂચનાઓ અ ુસાર લંબાઈ મોટા
ચાલશે લગભગ આશરે 51 મીટર, આશરે મ યમ અને
હલક ુણવ ાવાળા મીટર 2 થી 9 ના Smitr.
હ શયાર પેવે લયનની પહોળાઈ વપર તની લંબાઇના
લંબાઈ અને અડધા જેટલી છે .

ભારત પરમા Natyamndp કદ પર આધા રત નાટય

ેણી (= 8 પરમા ઓ), વાળ (= 8 ેણી), શ ણ (=
8 બાળકો), ુકા (= 8 શ ણ) ુજબ કાયદો (= 8
બોલે), આંગળ (= 8 યવ), હાથ (= 24 આંગળ ઓ)
અને દડ (= 4 હાથ). આમ, હાથ 456 મીલીમીટર છે .
કૌ ટ ય અને પા ણનીએ માપનો આધાર આ યો છે , તેઓ
પણ તેમને મ ા છે . આ ન આધા રત છે વ ાનો સ ુ
સં કૃ ત બાદમાં કારણ કે ાચીન સં કૃ ત જે માપવા હતી
આ દેશમાં ચા ુ હોત, આધાર દશાંશ સ ટમ છે .

થયેટરનો ઉપયોગ ે કો માટે કરવામાં આવતો હતો,

જેને ઓ ડટો રયમ કહેવા ું હ ;ું બાક ના અડધા રગ
રગની હતી. ડાય ટોપના છે લા ભાગમાં સેટ કરો બાક ની
અડધા Rngshirsh આગળ અને પાછળના, ટેજના
પાછલા, Rganpit હતી. યાં proscenium ૃ ૂ મ,
કે જે શ દરવા ન હતી ખસેડવા માટે બાજુઓ પર
બે દરવા હતા. ડનપોટની ટોચ પર, જમીન ચાર તંભો
પર છત ૂક ને બનાવવામાં આવી હતી. મલમ કદાચ
એ ટકને રજૂ કરે છે . થાંભલા પર ઘણીવાર: હાથી વડા
જેમ બ ટ ઉપર ટ છત, રહેતા કદાચ () Mttwarni
તર કે ઓળખાતા હતા. સભા ૃહ સીડ બનાવવામાં
આવી હતી. દાદરેથી દરેક એક હાથ ચી હતી અને તેને
લાકડાનો બીમ ૂકવામાં કદાચ જ કારના જેવા રોમન
થયેટરોમાં હતા.

અંદરના દવાલોને સ વટ કરવાની કાયદો પણ છે .

ભરત ુજબ, દવાલ પર લા ટર બનાવવો જોઈએ.
વ ાનો માને છે કે માટ અને છાશ ું મ ણ લેહ સાથે
મ કરવામાં આ ું હ .ું તે મારવામાં અને તરવાળ
હતી. પછ ચમચી એક તર ઉપર ચઢ માટે વપરાય છે ,
જે ફાટ ું અને ઘસ ું હ .ું માં શેલ ફશ ઘસી, પો લશ
દાન કરવા ઉપયોગમાં લેવાયા હતા. આ ભય ુંદર ર તે
દોરવામાં આ યા હતા.
થયેટરમાં દવાલો સાથે તંભો બનાવવા પછ છત
બનાવવામાં આવી હતી. રાતના સમયે, લાઈટો કાશ
માટે કાશનો ઉપયોગ કરતી. ઘણા લે સ ઉપરાત,
મશાલનો પણ ઉપયોગ થઈ શકે છે . અવાજ નયં ણ
અને વ તરણ ું કોઈ યવ થાપન નહો ;ું એટલા માટે
થયેટર થયેટસ થોડ જ વપરાય છે ીક દશકોના
આકારમાં ભારતીય દશન આકાર, જે ઘણી વાર ુ લા
હતા, ૂબ જ નાના હતા.

ભારત ુ ય વે Natyamndp માપ ના શા અને

સ વટ કે જે તે સમયે ઈ ડયન જન તઓ
Natyamndpon ઓળખાય થાય આપવામાં, જે અમે
Sitavanga ુફા, Hathygunfa અને ના સક ન ક
Fulumi ુફા આયન સૌથી જૂની છે લાકડાના ઘરોમાં
એક કરણ કર ને અને બંનેને સંયો જત કર ને, નવી
માળ ું થપાઈ હતી. વ ુમાં, Natyamndp વષે
નયમો બની ગયા હતા અને તેમને ધમ નયં ણ શ આત
કર હતી. આ નયમો જેથી દોરડુ ટોચ માપવા નીચે
ઓ હતી અને ખામી તંભ, Natyamndp મા લક
ૃ ુ એક ૂચક હોવા ું મનાતા હતા. ભારત સમયે
ભારતીય થયેટર તેમણે આ મહાન વ , યાં ુ ષો
અને ીઓ તેમની ૂવ નધા રત લીલા સબ મટ અને
અંતે અહ થી બોલ લેવા ભાવના માનવામાં આવ ું હ .ું

વતમાન ભારતીય થયેટર

આ ુ નક ભારતીય થયે કલ સા હ યનો ઇ તહાસ એક
સદ થી વ ુ જૂનો નથી. ઇ લામ જ ટ ો સાહન તે
કારના અ ય કલાઓ મોગલ શાસકો પાસેથી મળે લી
ઉ ેજના મોગલ સમયગાળા મતા હ કારણે રમવા નથી
મ ું. આ કારણોસર, ુગલ કાળના ढाई साल માં,
ભારતીય પરપરાના કાયશાળાઓ સં ૂણપણે અ ય થઈ
ગઈ હતી. પર ુ રામ લીલા તેમના દેશના વ ુઓ નંબર
મારફતે લોક કલા વ ુ જેવા ટશ અને વંત
ભારતીય થયેટર ુ વ છે દેશમાં ચ લત છે અમારા
દેશ માં દાખલ થયો હતો. તેમના મનોરજન માટે પ મી
નાટકો પણ દાખલ કરવામાં આ યા હતા. તે લોકોએ
નાટકોના દશન માટે શો ટો સ કપોઝ કયા, જે
થયેટરના નામે વ ુ ણીતા છે . આ ફેશનના થમ
થયેટર , કોલકાતા , પલાસીની લડાઇના લાંબા સમય
પહેલા કહેવામાં આવે છે બ ું હોત 1795 એડ માં
બીજો થયેટર ુ લો ુકાયો તે ું નામ 'લે ડ ફેર' હ .ું
આ પછ , 1812 એડ માં 'એ થ નયમ' અને બી વષ
'ચોરગી' થયેટર ુ લા.

આમ, બંગાળ પ મના થયેટર સાથે થમ સંપકમાં

આ યો અને તેણે સનેલે ટગ પ મી થયેટર પર તેના
દશન માટે થયેટરનો નવો દેખાવ આ યો. બી તરફ ,
બો બેના પારસી લોકોએ આ વદેશી દશનના
સ ુલેશન પર ભારતીય નાટકો માટે નવા ફેશન શોમાં
જ મ આ યો હતો. પારસી નાટક કપનીઓએ થયેટરને
આકષક અને મનોરજક બનાવીને તેમના ટેજની
રજૂઆત કર .

પ
ણ
જુ
ઓ
ભારતીય લોક નાટક
હ દ થયેટર
થયેટર
પારસી થયેટર
જમ મર
 યા ગન

બા લ સ
ભારતના થયેટરથી સંબં ધત મી ડયા વ ક મ ડયા
કૉમ સ પર ઉપલ ધ છે .

રા ય શાળા નાટક, એનએસડ , સ ાવાર

વેબસાઇટ
ભારતીય થયેટર, કોલકાતા, સ ાવાર વેબસાઇટ ું
એક આકાઇવ
ભારતીય ામા સ રય સ અને થયેટર સં હ
Sunderyanubhuti નાટક, Rngalochn અને રગ
તાલીમ ો ( ુલાકાતમાં ેતા પં ા ો
Shailendrakumar શમા) http: //
 drshailendrasharmakblogspotkin / 20l7
/ 0l / લોગ-postkhtml મીટર = એલ?

" Https://hi.wikipedia.org/w/index.php?
title=Indian_Ronestance અને oldid = 3750346 પરથી
મેળવેલ "

છે લે 1 વષ પહેલાં અનામી વપરાશકતા ારા…

સામ ી સીસી BY-SA 3.0 ની આધીન છે સવાય કે અલગથી

ઉ લે ખત.