Film „Potop” wyreżyserowany został przez Jerzego Hoffmana i pojawił się na ekranach kin w

1974 roku. Jest wierną ekranizacją powieści Henryka Sienkiewicza o tym samym tytule. Oryginalnie
trwa około 5 godzin, a wersja skrócona zaledwie 3 godziny.

Akcja „Potopu” rozgrywa się w czasie najazdu Szwedów na Rzeczpospolitą, czyli od 1655 do
około 1660 roku. Wydarzenia w pierwszej części filmu mają miejsce na Żmudzi min. we wsi Lubicz,
wiosce Wołmotowicze, w Wodoktach (miescu zamieszkania Billewiczówny) Kiejdanach (posiadłość
księcia Janusza Radziwiłła) i Taurogach. W drugiej części akcja toczy się: w Częstochowie (klasztor na
Jasnej Górze), na Śląsku (gdzie Kmicic pod przybranym nazwiskiem wyruszył, by oferować swoją
służbę Janowi Kazimierzowi), pod Prostkami (gdzie rozgrywała się bitwa, po której Kmicic wziął do
niewoli księcia Bogusława oraz w miejscach znanych z pierwszej części tj. Wodokty, Kiejdany, Taurogi.

Głównym bohaterem filmu jest młody szlachcic Andrzej Kmicic, grany przez Daniela
Olbrychskiego. Na początku jest postacią bardzo porywczą, na co wskazuje na przykład fakt, że po
zabójstwie jego kompanii, bez wahania realizuje zemstę, która postawi go w bardzo nieprzychylnej
sytuacji. Z drugiej strony jego odwagę i honorowość możemy dostrzec w scenie, w której samotnie
przeprowadza sabotaż na armatę Szwedów w trakcie obrony Jasnej Góry. Pomimo świadomości, że
to misja samobójcza i tak postanawia się jej podjąć. Kmicicowi nie można zarzucić braku wierności.
Przez wszystkie sytuacje, jakie spotykają go przez całą długość filmu, jego motywacją jest ochrona
Oleńki i zostanie jej mężem. Widać to w szczególności w scenie walki Kmicica z jego wrogiem,
Bogusławem Radziwiłem. Andrzej oszczędza mu życie, działając w ten sposób przeciw
Rzeczypospolitej, lecz wierzy, że w przeciwnym wypadku jego Oleńka zostanie zabita. Kmicic jest
postacią dynamiczną, a przejawia się to przemianą z impulsywnego i aroganckiego szlachcica w
honorowego patriotę.

Aleksandra Billewiczówna to główna postać kobieca występująca w „Potopie”. Pochodzi ze

szlacheckiego rodu i jej los jest ściśle związany z Andrzejem Kmicicem na mocy testamentu
napisanego przez jej dziadka. Oleńka jest przedstawiona jako wzorowa patriotka, wierna zarówno
swojej ojczyźnie, jak i swojemu partnerowi. Widać to na przykład w scenie w której, pomimo swojej
głębokiej pobożności, okłamuje szlachciców, że Kmicica nie ma w budynku, aby go uchronić. Oleńka
odrzuca zaloty Bogusława Radziwiła i Michała Wołodyjowskiego, ponieważ pomimo licznych
przewinień, dalej kocha Andrzeja.

Pana Michała Wołodyjowskiego można określić mianem „małego rycerza”. Oprócz bycia
utalentowanym fechtmistrzem, jest również człowiekiem niezwykle honorowym i odważnym. Jedną
ze scen która to ukazuje jest ta, w której Wołodyjowski wraz ze swoją drużyną próbują dorwać
Kmicica za porwanie Oleńki. Kmicić zgadza się na honorowy pojedynek z Andrzejem i wścieka się na
towarzyszy którzy próbują mu pomóc.

Jan Zagłoba jest typowym przedstawicielem polskiej szlachty. Jego budowa ciała
odzwierciedla fakt, że lubi on dobrze wypić i dobrze zjeść. Lecz nie przeszkadza mu to w byciu
sprytnym i walecznym mężem. Zagłoba jest wiecznym optymistą z wyjątkowym poczuciem humoru.

Książę Janusz i książę Bolesław Radziwiłowie to główne postacie negatywne utworu. Zdrajcy
Rzeczypospolitej, obdarzeni umiejętnościami manipulacji. To Janusz przekonuje Kmicica do
przysięgnięcia mu posłuszności, okłamując go zarazem, że nie ma na celu zysku własnego, a zależy
mu rzekomo na dobrze narodu. Umiera on nosząc niewybaczalne brzemię zdrajcy. Bolesław też
wykazuje się przebiegłością, kiedy pokonany w pojedynku przez Andrzeja ratuje swoje życie grożąc
temu śmiercią Aleksandry. Obie postacie oparte są na ich historycznym odpowiednikom.
 Tytuł utworu, czyli „Potop”, nawiązuje do treści dzieła na kilka sposobów. Przede wszystkim
sytuacja historyczna na której oparta jest fabuła nazywana jest Potopem Szwedzkim. Obrazuje
również w jaki sposób Polska została zajęta przez Szwedów. Uderzyli oni na nas od północy, od morza
i nie napotykając większego oporu dotarli aż pod Kraków. Zupełnie jak powódź uderzająca miasto.
Tak tez atakujący Szwedzi zostali postrzegani przez Polaków, tak jak nie da się walczyć przeciwko
powodzi, uznano, że nie da się walczyć ze Szwedami.

Potop w formie książkowej powstał, jako utwór ku pokrzepieniu serc. Po dwóch nieudanych
powstaniach, Polacy tracili wiarę w sukces i możliwość odzyskania swojego państwa. Kochanowski
swoim utworem chciał przypomnieć o tym, że w przeszłości Polacy wygrywali walki z najeźdźcami i za
pomocą swojego dzieła chciał podnieść na duchu swój podległy zaborcy naród.

Potop w wersji filmowej natomiast powstał w roku 1974, w latach, w których ustrojem w
Polsce był komunizm. Według mnie zarówno, jak i Sienkiewicz, tak Jerzy Hoffman, pragnął
przypomnieć rodakom o ich historii walki z okupantami i najeźdźcami. I tak jak w Potopie Polacy
wypędzili Szwedów ze swojego Państwa, tak Hoffman nawoływał do walki z ZSRR i komunizmem
niszczącym Polski kraj.