Professional Documents
Culture Documents
Kriminalistika
Kriminalistika
Kriminalistika
C’ESHTE KRIMINALISTIKA
- Ne 2000 me VKM krijohët instituti i policise shkencore, e cila ështe nën varësi të
drejtorisë së pergjithshme të policisë së shtetit.
PARIMET E KRIMINALISTIKES
2. Perdorimi i mjetëve teknike për zbulimin, mbledhjën, dhe fiksimin e provave mareriale
4. Ngritja e versionëve dhe planifikimin e hetimit mbi bazën e provave & informacionëve
OBJEKTI I KRIMINALISTIKES
Objekti i kriminalistikes studion, menyrat, dhe mjetet e hetimit e te zbulimit te
krimeve. Kriminalistiika grupon tre metoda qe jane :
- Studimi mbi identifikimin kriminalistik ka rëndësi të dorës së parë për organin procedues,
dhe ekspertim kriminalist për faktin se lind nevoja e përcaktimit të përsonit / të sendit
duke u mbeshtetur në gjurmët e lëna. Për të përcaktuar nëse ky njeri ose send i ka lidhje
me veprën penale dhe ështe fak provuës Psh gjurmet e duarve ose të këmbëve janë lënë
ose jo nga përsoni konkret.
- Si zgjidhja pozitive e ketij problemi ashtu edhe ajo negative kanë rëndesi në hetimin e
gjykimit të veprave penale, në rastin e parë përcaktohet njeriu ose sendi dmth bëhet lidhja
e drejtëpërdrejtë / e tërthortë e ngjarjës. Kurse ne rastin e dytë përjashtohët mundësia e
kesaj lidhje dmth hetimët duhët të marrin drejtim tjetër deri në zbulimin e së vërtetës
oragni procedue në bazë të provave dhe të faktëve të mbledhura ne cështjen penale ka
mundësi të sqaroj se si ka ndodhur vepra penale.
o Karakteristika të vecanta . janë shenja që dallojnë një objekt nga gjithë objektët
e tjerë të ngjashmë.
a). Modele te Lira . Jane modele që kanë lindur para kryërjës së ekspertimit si dhe në shumë
raste para fillimit të cështjës penale, modelet e lira mund të merrën nga organi proceduës gjatë
këqyrjës, kontrollit, sekuestrimit .
b). Modele eksperimentale . janë modele që e kanë burimin e formimit të tyre pas fillimit të
cështjës penale.
EKSPERTIMI KRMINALISTIK
Konkluzioni kategorik pozitiv . jepen ne ato raste kur karakteristikat identifikuese janë të
plota për identifikimin e objektit, përsonit në bazë të gjurmëve të lëna.
Konkluzioni kategorik negative . jepët në të gjitha ato raste kur objekti gjurmëmarrës nuk
janë të njejta më objektin gjurmëlënës .
I mundshëm pozitiv . jepët në ato raste kur ekziston mundësia e identifikimit te objektit
ose përsonit në bazë të gjurmës së fiksuar në vendin e ngjarjës
Konkluzioni i mundshem negativë . jepët në ato raste kur mungon objekti i ose sendi si
prove materiale .
Objektet janë të pavlefshme për identifikim . jepët kur objekti gjurmëmarrës nuk mbartë
mbi vete objektin gjurmëlënës
METODIKA E HARTIMIT TE AKTIT TE EKSPERTIMIT .
- Akti i ekspërtimit kriminalistik është akti ku pasqyrohët e gjithë puna e bërë nga
specialisti kriminalist gjatë 4 fazave të ekzaminimit të një prove materiale që përmbanë :
b). Pjesa Ekzaminative. Kjo përbën ekzaminimin e vecuar midis objektëve dhe
modelëve krahasuese.
- Teknika kriminalistike aplikohet për qëllim arritjën shkencore për zbulimin, fiksimin,
marrjen dhe ekzaminimin e provave materiale te fiksuara ne vendin e ngjarjes.
- Teknika kriminalistike është një sistem njohurish shkencore, mbi bazën e të cilave
ndërtohen metoda e mjete teknike që përdoren për kërkimin, zbulimin, mbledhjën e
studimit dhe provave materiale me qëllim zbulimin dhe parandalimin e veprave penale .
- Për të krijuar një ide mbi një sistem teknik kriminalistik na duhën :
b). Traseologjia
c). Daktiloskopia
- Teknika kriminalistike zbatohte nga organet e zbatimit të ligjit, në këtë rast janë
prokuroria dhe gjykata, që e zbatojnë kete teknik ne procese të ndryshme hetimore dhe
gjyqësore. Me qëllim kërkimin, zbulimin, fiksimin, marrjen, paketimin e sendëve si dhe
te provave materiale e te gjurmëve të lëna në vendin e ngjarjes.
- Organet e procedimit bindjën e tyre e konkludojne ne :
EKZAMINIMET MIKROSKOPIKE :
- Janë ekzaminime me mjete të ndryshme, praktike në fazën fillestare dhe para cdo
ekzaminimi tjetër . ne këto llojë ekzaminimësh përdoren mikroskop të ndryshëm .
LLOJET E RREZEVE QE PERDOREN NE EKZAMINIMET KRIMINALISTIKE :
DETYRAT E TRASEOLOGJISE
PARIMET E TRASEOLOGJISE
- Objekte gjurmëlënës, të cilat janë ato objekte të cilat lënë gjurmë në një objekt tjetër .
- Objekte gjurmëmarrëse, te cilat janë objekte mbi të cilat mbetën gjurmë ne objektë.
a). Fotografimin & pozicionin static të objektit i cili mbart mbi vete gjurmët
traseologjike, fotografia bëhët e shkallëzuar në kushtët e ndricimit.
Ndërtimi i lekurës së njeriut, lëkura është një shtresë qelizash të vazhdueshme që mbulonë
siperfaqën e trupit të tij, në siperfaqët e duarve dhe në tabanin e këmbëve vihën re disa vija
papilare te cilat zën rreth 5 % të të gjithë siperfaqës se lekurës së njeriut
Funksionët e lekurës janë :
. mbron indet e buta nën lekurë nga dëmtimët e jashtme mekanike si psh.
Infeksionët apo bakteriët apo virusët etj .
. kanë lidhej nervore, temperature
. ndihmon në rregullimin e temperatures së trupit, kur ka nxehtësi krijon freskinë
e trupit, kontaminimi i enëve te gjakut në lekur bën të mundur uljen e qarkullimit
te gjakut në afërsi të sipërfaqës se lekurës.
Eksperti Pasi merr gjurmët i dërgon në laborator ku percakton & shprehët në Akt Expertimi :
. Origjinën e tyre
. Janë të autorit te veprës penale apo te ndonje përsoni tjetër
. Nëse këto gjurmë kan lidhje me veprimët e autorit në vend ngjarje .
. Gjatë këqyrjes së vendit të ngjarjës mbas zbulimit të gjurmëve daktiloskopike, për këto
gjurmë përshkrimi duhët tu përgjigjet këtyre pyetjeve :
1. Në c ‘ fare objekti është zbuluar gjurma
2. Me c ‘ mënyra teknike u zbulua kjo gjurmë
3. Gjurma është sipërfaqësore apo e thelluar
4. Gjurma është me heqje lënde apo më lënje lënde
5. C ‘ farë cilësie ka objekti ku ndodhet gjurma
6. C ‘ fare pjese pasqyrohet në gjurmë, qendrore, bazale, apo periferike.
7. Sa gjurmë evidentohen në object
8. Të kujtë dore dhe gishti i përkasin keto gjurmë
9. Në c pjesë të objektit ndodhët gjurma
10. A është përdorur pluhur daktiloskopik për zbulimin e gjurmëve po apo jo ?
11. Nëse është përdorur pluhur daktiloskopik cfare lloj pluhuri është përdorur ?
12. Mënyrat e marrjës dhe të paketimit të gjurmës .
EKSPERTIMI DAKTILOSKOPIK
Ka qellim të identifikojë përsonin në bazë të figures papilare të gishtave ose të vijave
papilare, të pëllëmbës së dorës, duke u mbështetur n ë përputhje më shenjat e
përgjithshme dhe ato të vëcanta. Duke përdorur metoden e krahasimit të shenjave .
Organët e procedurës në ngjarjet ku si mjetet për të realizuar qellimët e tyre kriminale, autorët
përdorin armë zjarri . Dhe kërkohet për të përcaktuara :
a). Përcaktimi i armës së përdorur për kryërjën e një krimi
b). A është kjo arma më të cilin është kryer krimi .
Problemëve të mësipërme u jepët zgjidhje pas gjetjës, fiksimit, dhe marrjës së armës, predhave
dhe gëzhojave nga vendi i ngjarjës, fishekët si pjesë studimi kriminalistik bazuar ne armët qe
përdorin i klasifikojmë :
a). Fishek për revole
b). Fishek për pistoletë
c). Fishek për pushkë
Fishekët ne vetëvete përbëhen nga : a). Predha dhe b). Gëzhoja. Predhat kan përmasa të
ndryshme në varësi të armës që përdorët . Nga përbërja e tyre ato i ndajmë :
a). Sipas llojit të metalit të veshjës së tyre ( Këmishëza )
b). Sipas formës së majës ( që mund të jetë ovale, e sheshtë, formë kryqi, gropëzuar )
c). Sipas formës së trupti të tyre ( që mund të jetë cilindrik apo komik )
d). Sipas kalibrit në varësi të armës që përdorët.
Kërkimi, gjetja, fiksimi i predhës dhe i gëzhojave në vendin e ngjarjës, bëhët sipas metodikës
kriminalistike në përgjithësi dhe asaj balistike në vecanti
Shenjat karakteristike të evidentuara në predhë janë :
a). Gjurmët e shenjave të përsëritura , këto shenja tregojnë saktësin e një vëprimi të
kryër ne vendin e ngjarjës.
b). Gjurmët e shenjave të rastit , nuk kan ndonje vlerë në identifikimin e predhës, por
ato na cojnë në kërkimin e disa karakteristikave që nuk ekzistojnë & nuk formohen
gjatë funksionimit të armës si objekt ekspertimit, si dhenja të rastit mund të jenë si :
gërvishtja të ndryshme gjatë predhës, gjatë prodhimit, gjatë ambalazhimit,transportite
- Para se të merrët gëzhoja fiksohët vendi i saj në procesverbal nga dy pika fikse,
a). Fotografi të shkallëzuar, b). Si dhe bëhët skica
RIKOSHETIMI I PREDHAVE :
Largësi / Distancë quajmë largësin prej tytës së armës deri tek vrima e hyrjës së
predhës ne objektin e dëmtuar në kriminalistik distancat, largësit e qitjës do të
përshkallëzohën ose do të ndahën në :
1). Qitje me Puqitje , është ajo qitje, kuyr gryka e tytës së armës në momentin e
qitjës ndodhë e puthitur plotësishtë me sipërfaqën e objektit që goditët, sipas
menyrës së vëndosjës së grykës së tytës mbi sipërfaqën e objektit kemi :
a). Qitje me puqitje hermetike ( të plotë ), kur gryka e armës është
mbështetur mbi sipërfaqën e objektit .
b). Qitje jo-hermetike ( jo të plotë ), kemi në ato raste kur gryka e armës
prek lehëtsisht sipërfaqën e objektit ose qitja bëhët me puthitje të
pjesshme në pjesën e objektit të goditur .
Karakteristikat kryesore në këto llojë qitjësh janë :
a). Carjet në formë ylli ose shumëkëndëshi
b). Stampimi i grykës së armës, shënjestrës në efektin e
temperaturës së lartë
c). Ekzistenca e një sasie të vogël bloze baruti
2). Qitje ne Distancë të afërt , është ajo qitje kur mbi sipërfaqën e objektit të
dëmtuar, gjendën veprime të gjurmëve plotësuese të qitjës si vëprim mekanik dhe
termik i gazrave të barutit, gjurmë të blozës si dhe pjesëza të pa djegura, gjurmët
e qitjës ne distancë të afërt janë :
a). Gjurmët e veprimit të gazrave të barutit
b). Gjurmë të blozërave të barutit
c). Gjurmët e vajrave të armës
d). Pjesëzat e barutit të padjegur ose të djegur plotësishtë
3. Shtypja e këmbësorëve . Duke u nisur nga ngjarje konkrete, prishja ose jo e vendit të ngjarjës
nga ana e kriminalistike për të mbedhur sa më shumë prova materiale të cilat do na cojnë në e
mjetit gjykojmë për këto momente :
a). Kur automjeti që ka shkaktuar aksidentin është larguar nga vendi-ngjarjës
b). Kur automjeti që ka shkaktuar aksidentin është i pranishëm në vend-ngjarje
b). Prova materiale të padukshme, janë mbetje të ndryshme pak ose aspak të dukshme
zbulimi i të cilave kërkon përdorimin e mjetëve teknike kriminalistike, në këtë grup
hyjnë si : Mikro-gjurmët dhe gjurmët daktiloskopike .
KEQYRJA E KUFOMES :
. Kufomat janë objekti kryersor i këqyrjës. Ne kutpimin mjeko-ligjor traumat
automobilistike janë dëmtime të shkaktuara nga pjesë të jashtme ose të brendshme të
automjetëve, si dëmtime që shfaqën nga rrezimi i viktimës nga keto mjete . Ekspertimi
mjeko-ligjor kriminalistik dhe ato autoteknik janë në gjendje të krijojnë tablo për
momente kryesore të ngjarjës si dhe etapat dhe mekanizmin e formimit të ngjarjës .
. Të fotografuarit në vendin e ngjarjës është një proces i vazhduëshëm dhe duhët të përfshihën
të gjitha fotografit e marra nga distanca e afërt dhe e largët, me anë të së cilës bëhët një pasqyrim
i plotë i këtij aksidenti, të gjithë fotografit paraqesin skenën e krimit, kufomës i bëhët fotografia
në lidhje me objektin përreth nga katër pika ose dy pika horizontale sipas metodës së
fotografimit të kufomës. Ftografia kriminalistike duhët bërë në cdo vend-ngjarje.
KUPTIMI I MIKROGJURMEVE :
. Mikrogjurmët janë prova materiale ashtu sic gjurmët e duarve(gjurmët daktiloskopike),
gjurmë e këmbëve (gjurmëve taseologjike ), apo të veglave të thyëra, kanë shumë rëndësi
në procesin e të provuarit të fajsisë së autorit të veprës penale .
3. Grimcat e bojës , kur mendojmë për bojë na vjen në mendja për ngjyrat, apo një sër
ngjyrosësish apo thërmija brenda bojës, boja ka edhe disa karakteristika, struktura dhe llustra që
ka për shkëlqim, të gjithë këto karakteristika ndërthurën për të krijuar një boj unike.
A). Vlera e grimcave të bojës me cilësinë e provës . boja në vëndin e ngjarjës mund të
jetë në formën e një cifle nga një sipërfaqe e tharë boje, mikrogjurme, gervishtje, prekur .
4. Pluhuri , studimët filluan nga Hans Gros ( Austri 1908 ) si dhe anglezi Konan Doil.
Edmond Locar duke u mbështetur në rekomandimët e Grosit dhe të Doilit vuri re se pjesëzat
mikroskopike të pluhurit që mbulojnë teshat & trupin tonë janë “ dëshmitarë memecë ” që vjnë :
a). Nga rrymat e ajrit që përshkojnë sipërfaqën e tokës
b). Nga aktivitetët industriale
c). Nga ndërtimët, minierat, përpunimi i rërës
d). Nga rënja e lëndëve meteorike etj .
10. A D N - ja
ROLI I SAJ NE IDENTIFIKIMIN E AUTOREVE TE VEPRAVE PENALE
Ekzaminimi i gjakut . Gjaku në vetëvete përmban elëmente & është një burim i mire për
referimin e analizave të ADN-së, ekzaminimët mund të përcaktojnë praninë ose mungesën e
gjakut në njolla. Ato mund të përcaktojnë nëse është gjakun i njeriut ose jo.
Marrja e modelëve krahasuese . Gjaku mund të merrët më cilësin e modelit krahasuës nga
përsoni i dyshuar vëtëm nga një përsonel i kualifikur. Si masë duhën minimalisht dy tuba 5 ml
me gjak mbi të cilat vëndosën etiketa ku përcaktohë data, ora, emri i subjektit, vendi, emri i
marrësit, merrën dhe dërgohën në laborator .
Këqyrja dh kërkimi i provave kryhët jo vetëm me anë vizuale por edhe duke përdorur mjete të
ndryshme tekniko-shkencore, krahas valixhës hetimore më të gjitha pajisjet e nëvojshme që
mund të jenë si metal kërkuës, sharrë, kimikate, Solucion A, Solucion B. rreze ultra violetë etj.
Në verën e viti X, merret informacioni i vrasjës së shtetasit A, brenda mjetit me të cilin udhetonte, nga pyetja e deshmitarëve
okular bashkë udhëtar të tij. U duk qartë se përsoni ishte goditur më arme nga jasht-brenda me nje plumb, në anën e majtë të
kokës. Autopsia për munges kushtët nuk u krye dhe u gjykua mbi thënjë e dëshmitarëve okular të pranishëm ne vend –
ngjarje.( Mjetë ). Me von familjarët ngrejn pretëndimët se djali i tyre ishte vrarë nga persona të ndodhur në makinë me të cilët
filluan të kishin dhe konflikte. Në keto kushte kur edhe këqyrja e kufomës nuk ishte bërë u vëndos ekzumimi i saj nga këqyrjët
e bëra rezultojë se goditja ishte në pjesën e majtë të kokës me vrim hyrje. Kurse vrima daljës qe në nofullën e djadhtë, duke
kryër edhe eksperimente hetimore, u vërtetua se viktima ishte goditur nga jashtë brenda, cka hodhën poshtë dhe pretendimët e
familjarëve .
Fenomenët kufomore kanë rëndësi të vecantë për faktin se :
- Shërbenë si një dhënë orientuese në përcaktimin e kohës që ka kaluar pas vdekjës
- Fiksohët pozicioni i kufomës
- Mungesa e shtangësisë kufomore në ato grupe
Në një vend-ngjarje konstatojmë makro & mikro – gjurmë, zbatojmë metodën e fotografimit të
vendit-të-ngjarjës, kufomës i bëhët fotografimi në katër pika ose në dy pika sipas metodës së
fotografimit të kufomës, për të bërë fotografi cilësore përdorët aparat këndgjërë,
Grupi hetimor, pasi kryen veprimet e para hetimore, grumbullon material të vlefshëm për të ngritur versione hetimore, versione që
ngrihën më shpeshë në vrasje janë : versione mbi natyrë e ngjarjës , mbi motivët dhe mbi përsonat.
1. Ngritja e versionit mbi natyrën e ngjarjës ( Vdekje e natyrshme, me rast fat keq, vetvrasje, vrasje ), bëhët duke u mbështetur në të
dhënat e objektive të këqyrjës së vendit të ngjarjës, të kufomës dhe të ekzaminimit mjeko-ligjor të kufomës
2. Ngritja e versionit mbi motivin e vrasjës, bëhët duke u mbështetur në të dhënat që dalin nga studimi i lidhjëve të viktimës me farefisin
dhe më përsona të tjerë, nga vlerat që janë zhdukur pas kryërjës së krimit .
3. Ngritja e versionit mbi personat, për përsonat që kan kryër varsjën, një ndihmë të madhe japin edhe motivët e vrasjës. Organi
procedues ngre gjithënjë pyetjën se cili ka qënë i interesuar në vdekjën e viktimës ?
Zbulimi i vrasjëve & hetimi i tyre - është shumë i vështirë, vështirësia vjen për shumë arsye për shkak se në disa raste figura e krimit
dhe shumë rrethana fakti duhën vërtetuar, për shkak se në disa raste nuk dihën autorët, nuk dihën motivët, dhe koha e vrasjës, ndonjëhë
nuk dihët dhe viktima deri në identifikimi. Për kapërcimin e këtyre vështirësive organin proceduës e ndihmojnë në mënyrë të vecantë
organët e brendshme , për këqyrjën e vendit të vrasjës, kërkimin e fajtorit dhe sendëve, kontrollin, ndalimin, perdorimin e qenëve të
ndjekjës nuk mund të kryhët pa ndihmën e policisë gjyqësore dhe organëve të tjera.
Në praktikë ka pasur raste të rralla ku kufoma pas vrasjës të jetë copëtuar pjesë pjesë, autorët e bëjn këtë më qëllim që fshehin vendin ku
kanë kryër vrasjën, të humbin gjurmët dhe të vështirësojnë identifikimin e kufomës, pjesët e kufomës së copëtuar gjendën në vende të
ndryshme dhe shpesh herë viktimën nuk e njeh njeri, copëtimi i kufomës vështirëson shumë hetimin . Detyrat e pare te hetimit janë :
mblidhën të gjitha pjesët e trupit të copëtuar, përcaktohët seksi i të vrarit, mosha, gjatësia e trupit, ngjyra e flokëve & shenja të tjera, në
identifikimin e kufomës së copëtuar një rol shumë të rëndësishëm luajnë shenjat si : dhëmbët & protezat e dhëmbëve, tatuazhët,
djegiet,etj .
Organi proceduës, në bazë të të dhënave që pasqyrohën në kallzim, në fazën e parë të hetimit ngre keto versione hetimore që janë :
a). Nëse është përdorur dhunë ndaj të dëmtuarës ose të të dëmturit .
b). Nëse dhunën e ka përdorur përsoni që tregohët nga e dëmtuara ose i dëmtuari etj. Verifikimi i këtyre versionëve hetimore ka disa
vecori, dhe varët dhe kur e dëmtuara / i dëmtuari njeh përsonin që ka ushtruar dhunë . organi proceduës verifikon versionin e karakterit
vullnetar të mardhëniës sexuale, ku sqarohët fakti
PERCAKTIMI I VRIMES SE HYRJES E DALJES SE PREDHES NGA
KUFOMA :
. E rëndësishme ne këqyrjën e teshave dhe të kufomës është përcaktimi i saktë i vrimës
së hyrjës apo daljës, në bazë të këtij përcaktimi krijohën kushte për të dhënë një përgjigje të
saktë pyetjëve mbi përcaktimin e drejtimit të qitjës, pozicionin e qitësit etj. Për ti kuptuar më
drejtë këto probleme i ndajmë në tri faza që janë :
a). Faza e parë është përcaktimi i vrimës së hyrjës së predhës në kufomë
b). Faza e dytë është rruga që ka përshkruar predha në trupin e kufomës
c). Faza e tretë përcaqktohët vrima e daljës së predhës nga kufoma