Antologjiarvanteuta PDF

2 Teuta Kamberi-Llalla
Antologji e poezisë arvanitase 3 4 Teuta Kamberi-Llalla
TEUTA KAMBERI-LlALlA
Biblioteka: Poetika
Titulli: ANTOLOGjI E POEZISË ARVANITASE

Autori: Teuta Kamberi-Llalla, email: teutallalla@gmail.com
Redaktor: Ahmet Mehmeti
Lektor: Antigona Spahiu
Traskriptimin e teksteve: Arben Llalla
Radhitja kompjuterike: Suad Imeri
Botues: JETA-AIR
Copyright © Autori
ANTOLOGjI E POEZISË ARVANITASE Tirazhi: 1000 copë
Falenderojmë ndërmarrjet që ndihmuan në të holla botimin

pjesërisht të këtij libri: (Farma VEZË SHARRI, Lecker,
Trebosh), (minimarket VOKA, Tetovë), (Benzinata HIT-OIL,
Tetovë), (Industria e mishit UKA, Saraj), (Industria e mishit
VE-FA, Poroj).
himnizuar aktet heroike të figurave madhore si: Marko Boçari,

Miauli, Bubulina e pafund heronj të tjerë.
Në këtë përmbledhje autorja Teuta Kamberi-Llalla është
ShPIRTI ARVANITAS NË ANTOLOGjINË kujdesur të përzgjedhë poezi që i këndojnë bukurisë së atdheut,
E TEUTA KAMBERI-LlALËS Moresë-Arbëri. Vazhdimësisë së trojeve shqiptare të lara me
gjak në shekuj. Në një nga poezitë më të bukura si: ”Oj e
bukura More” shkruar nga një poet anonim i shek. XIV
Amanetin e të parëve për ruajtjen e identitetit kombëtar
poeti Kristo Papadhopulli do ta shprehe me vargjet Gluha jon:
Kaq vitra shkuan
Në epokën e re ku ka hyrë kultura dhe letërsia shqiptare prindët se haruan
një dukuri e spikatur është dalja ne dritë e një sërë antologjive gluh e Besën na lan
tërësore e tematike etj. Një e tillë shumë interesante dhe me “të mos i haroni than”
rëndësi të veçantë është edhe “Antologji e Poezisë Arvanitase”
e autores së re Teuta Kamberi-Llalla. Kjo Antologji për herë të Motivi i dashurisë gërshetohet me punën. Por dashuria
parë në historinë e letërsisë shqipe na sjellë një buqetë poezish është po aq motiv qendror:
nga arvanitasit më e afërt por, që rrethanat absurde të Shume lule hapi vera
marrëdhënieve me Greqinë për lexuesin shqiptar ka qenë Po si ti s’jan te tjera
shumë e largët. Shume lule hapi maj
Për më tepër letërsisë në gjuhën shqipe në Greqi i është Po ne ti me ra sevdai
dashur të kaloje vështirësi të jashtëzakonshme, pengesa të
paimagjinueshme që sistematikisht e mizorisht kanë ushtruar Ndihet fuqishëm motive social në poezinë e ndjeshme
presione që ajo të mos dilte në dritë as në gazeta e buletine e jo Një konakjë:
më në libra të veçantë. O, re djelma, kam merakj
Dihet tashmë fati tragjik i minoriteteve etnike e sej sa doja një konak
kulturore në shtetin grek i cili, që nga krijimi i tij ka mohuar Shum u lodhsh e re djalë
egërsisht zhvillimin e kultivimin e tyre. tër ndë shpella e ndë male
Veçanërisht shqiptarët kanë luajtur një rol te Nje kasholl të kesh i ziu
jashtëzakonshëm në pavarësinë e Greqisë dhe me ndihmesën e mos me haj bora edhe shiu
tyre i kanë bërë nder edhe kulturës, letërsisë e artit grek. Dhe
krahas këtyre kontributeve të njohura ndërkombëtarisht Një vend të veçantë në vëllim zë poezia satirike si
arvanitasit kanë krijuar një letërsi të vetën në gjuhën amtare ku shprehëse e hollë e gjendjes shoqërore dhe qëndrimit të
kanë shprehur shpirtin e pamposhtur për liri duke evokuar e
autoreve qeveritare në mënyre kritike ndaj saj te Ministrat

Arvanitas: Në këtë përzgjedhje shumë të çmuar Teuta Kamberi–Llalla na
Kemi gjasht Ipurgo sjell jetën komplekse arvanitase me heroizmat dhe privimet, me
nuk vëlenjën një lepto. punën e dashurinë, me shpirtin e madh e të pamposhtur të tyre.
Kemi sum vulefti Një pasuri më vete është pajisja me burimet ku janë vjelë e
nuk vëlenjën po një-di. përzgjedhur këto perla të poezisë shqipe si dhe faksimilet në
fund të librit.
Në poezinë arvanitase si në gjithë poezinë shqipe ideali
paqësor është sundues. Kjo gjen shprehjen më të bukur në
krijimtarinë e poetit dhe shkrimtarit të njohur Anastas
Kulluriotit te poema Të gjithë bashkepunonjënë.
Se këto ndë ki dunja, Ahmet MEHMETI
të gjitha janë të mbrazëta
shpatatë thikat’ le ti bëjmë,
plorë, çapa edhe drëpënjë!
njëri njatrënë mos vrasmë,
me dorë a armë, mos ngasmë
Arvanitasit jo vetëm që shprehën ndjenjat e tyre me

poezi, por arritën të shkruajnë në shqip te poema Per te paren
princeshen tone Leksandra ku vërehet një art poetik shumë i
stërholluar për kohën (26 mars 1889).
Bie në sy përdorimi i figurave artistike si metafora e krahasime
shumë të goditura:
e të vunë gaz ndë buzë,
për të flasësh si thulluzë,
Në strofën qe pason poeti arvanitas me inicialet Dh.Th. na

shfaqet si mjeshtër i përsosur i portretizimit artistik:
Ti je mjallcëza e Privit,
çë ndë lule bërdha rron,
ti je mjalltëtë e kshivit,
kur na flet e na shjon.
Në shumicën e rasteve poezitë na janë sjellë të shkruar

në gjuhën shqipe jo nga autorët e tyre por nga mbledhësit. Një
problem i poezisë arvanitase është se shpeshherë autorët nuk
kanë vënë emrat e tyre, por i kanë botuar pa emra ose thjesht
me emrin një arvanitas i Greqisë.
PARAThËNIE Një pjesë e mirë e krijimeve poetike arvanitase janë pa
titull dhe neve na u duk më e arsyeshme që ti sillnim ashtu siç i
kemi gjetur. Gjithashtu zgjodhëm ato krijime të cilat kanë vlera
të larta artistike dhe nxjerrin në pah karakterin e vërtet të
arvanitasve. Në të shumtën e rasteve poeti arvanitas, përmes
vargjeve ka shprehur gjithçka rreth ndodhive të jetës së tij.
Të hartosh një Antologji të poezisë arvanitase, është një Në këtë Antologji janë përfshirë poezi gojore të cilat më
punë e vështirë, duke ditur që arvanitasit e Greqisë, gjithmonë vonë janë botuar në gjuhën shqipe nga vetë arvanitasit e
kanë qenë nën trysninë e racizmit shtetëror grek. Nën një Greqisë. Pra është një libër i poezisë arvanitase i seleksionuar
presion të tillë, ata me shumë sakrifica ruajtën gjuhën, kulturën nga krijimet gojore në të shkruar. Tekstet e poezive i kemi
e tyre shqiptare, si dhe në fillim të viteve 1980 themeluan sjellë ashtu siç i kemi gjetur të botuara në gjuhën shqipe dhe
Lidhjen e Arvanitasve të Greqisë. Kjo shoqatë filloi të botonte për të qenë më realist po botojmë edhe disa faksimile nga janë
revistën BESA dhe Kalendarin Vjetor, në faqet e të cilave marrë materialet e kësaj Antologjie.
pasqyroheshin pjesë nga jeta arvanitasve. Për këtë Antologji, ne Kërkimi për të gjetur poezinë arvanitase të shkruar është
shfrytëzuam pikërisht arshivën e Lidhjes së Arvanitasve të çështje tepër e vështirë, por ia vlen mundimi të merret njeriu
Greqisë, duke bërë një përzgjedhje të kujdesshme të poezisë me to, për pasurimin e mëtejshëm të kulturës sonë kombëtare.
arvanitase gojore dhe asaj të shkruar. Si përfundim dua të shtoj se ky libër është i pari i këtij
Si kriter kryesor vendosëm që çdo poezi të ishte shkruar lloji dhe shpresojmë që mos të mbetet i vetëm, por le të jetë një
në gjuhën shqipe me shkronja latine ose greke. Vendosëm shkëndijë dhe nxitje e mëtutjeshme për punën e studiuesve që
kushtin që të ishte shkruar në gjuhën shqipe, sepse ka shumë merren me çështjen e arvanitasve.
arvanitas që poezitë e tyre i kanë botuar vetëm në gjuhën greke.
Një ndër poetët arvanitas që poezitë e tij i shkruajti në gjuhën
greke është Niko Egonopulos (1907-1985) i cili në vitin 1958,
u nderuar me çmimin e parë për poezinë më të mirë nga
Ministria Kombëtare e Edukimit të Greqisë. Dhe në vitin 1979,
do të fitonte çmimin e dytë shtetëror për poezi1.
1
Arben Llalla, “Gazeta shqiptare”, Tiranë, 22 qershor 2008.
Dashuria midis djalit dhe vajzës shpeshherë shprehej në

vargje poetike që ngjallnin emocione për afrimin midis dy të
FILlIMET E POEZISË ARVANITASE rinjve. Në këto poezi vërehet besnikëria dhe ndjeshmëria e
përjetshme që shprehin të rinjtë për njeri-tjetrin.
Për herë të parë fillimet e poezisë arvanitase i ndeshim
diku nga shek. XIII. Sipas studiuesit Aristidh Kola balada me
titullin “Vdekja e Luftëtarit” mendohet të jetë shkruar në
Poezia gojore arvanitase ka luajtur një rol të fillimet e viteve 14002, kur turqit kanë hyrë në More
rëndësishëm në paraqitjen e realitetit duke na bërë të njohur (Peloponezin e sotëm) dhe arvanitasit luftojnë për t’i dëbuar
ngjarjet nga jeta e përditshme dhe problemet shoqërore. ata. Balada “Vdekja e Luftëtarit” është ribotuar në vitin 1986
Vjershat me motive të ndryshme si nga ai familjar, bujqësor, nga Giuseppe Schiro në Napoli, MCMXXIII, në festivalin
kulturor, ekonomik dhe satirik kanë ndikuar në rritjen e “Këngë Tradicionale” që u zhvillua në Piana Albanezi pa titull.
vetëdijes dhe zhvillimin e tyre. Por kur u ribotua nga shoqata “Lidhja e Arvanitasve të
Më së shumti arvanitasit i thurën vargje ngjarjeve që Greqisë” në kalendarin e vitit 2003, autorët i vendosën titullin
lidheshin me luftën për liri nga pushtuesit e ndryshëm. që ka sot. Një dallim tjetër për këtë baladë nga regjistrimi i
Arvanitasit ishin një popull luftarak, krenaria e të cilit nuk Giuseppe Skiroit është shkronja ë e alfabetit të gjuhës shqipe.
mund të toleronte poshtërimet e skllavërisë dhe ishte e Giuseppe Skiroi shkronjën ë e ka ae. Kurse arvanitasit
natyrshme që trimëria e treguar në luftërat për liri të shprehej shkronjën ë e kanë e, dhe shkronjën e e emërojnë ε.
dhe në vargjet poetike letrare. Por arvanitasit shprehën edhe Në vitin 1534 rreth 20.000 mijë arvanitas me në krye
shqetësimin për fatin e keq që po pësonte gjuha e arbërit. Në kapitenin Andrea Doria largohen nga Korona e Moresë në
vargjet për gjuhën ata tregojnë dhimbjen kolektive shpirtërore drejtim të Italisë së Jugut. Largimit të kësaj mase të madhe të
për pa mundësinë e shkrimit të gjuhës së tyre. Dhe për ruajtjen popullsisë arvanitase nga trojet dhe shtëpitë e tyre u kushtohet
e saj ata zgjodhën rrugën e të kënduarit. poema “O e bukura More”. Për fat të keq ende nuk dihet autori
Arvanitasit i kushtuan poezi edhe punës së përditshme që e krijoi këtë poemë e cila u kthye në himn për të gjithë
që ata bënin. Poezi të shumta i kushtuan bujqësisë, blegtorisë, popullin arbër. Por, për herë të parë poema “O e bukura More”
pra puna që ata bënin u bë frymëzim i krijimeve të vjershave u gjet e shkruar në vitin 1708, në dorëshkrimet e Kieutit.
duke shprehur botëkuptimin e arvanitasve për punën. Filologu arbëresh Dhimitër Camarda (1821-1882), do ta
Në vargje satirike arvanitasit kanë vënë në lojë ribotonte në vitin 1866 këtë vjershë në gjuhën shqipe por me
pushtetin në Greqi. Ata talleshin me punët e dobëta të shkronja greke në librin “Appendice al Saggio di
ministrave, deputetëve, gjykatësve, priftërinjve etj. Satira Grammatologia Comprata Sulla Lingua Albanese” 3.
arvanitasve ka pasur fat të mirë, ajo shumë shpejt arriti të
botohej në gjuhën shqipe edhe në shtypin grek nga fillimi i
2
shek. XIX. 3
Lidhja e Arvanitasve të Greqisë, “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, gusht 1992, fq. 108.
www.lirionushi.com
Vite më vonë poemës “O e bukura More” do t’i shtohen Në vitet 1860-1861 qarkullonte në Greqi një gazetë me
edhe disa reshta të tjera nga Arqimadriti Pietro Camodeca. Kjo emrin “Φος” (Drita). Në këtë gazete botoheshin edhe poezi në
këngë-vaje që i kushtohet dhimbjes shpirtërore për braktisjen e gjuhën shqipe, njëra nga këto poezi-satirike është “Ministrat
pasurive të tyre u këndua për herë të parë në fshatin arbëresh Arvanitas” e cila u ribotua në Itali nga arbëreshi Dhimitër
Shën Dhimitri Korone në Itali. Pra, kjo poemë e kthyer në Camarda në librin “Gramatologjia Komparata Sulla lingua
këngë nuk i përket krijimeve të poezisë gojore të arbëreshëve albaneze per Demetrio Camadra’, botuar më 1866, fq. 86-885.
por, të arvanitasve. Dallimi midis arbëreshëve dhe arvanitasve Poema “Nde epara vasillopuva jone Leksandra” e botuar në
është sepse arbëreshët emigruan në Itali nga Arbëria revistën ΑΠΟΛΛΩΝ në vitin 18896, mbetet krijimi më i madh
(Shqipëria), ndërsa arvanitasit shkuan në Itali nga Greqia. vjershëror që për autor ka një arvanitas të Greqisë i cili ka
Një tjetër krijimtari letrare e arvanitasve që u përket shkruar në gjuhën shqipe me alfabetin grek. Poema në fjalë ka
fillimeve të letërsisë së tyre është shkruar në vitin 1571, nga rreth 430 rreshta dhe i kushtohet fejesës së princeshës
poeti luftëtar, Manoli Blesi në gjuhën italiane, por me shumë Aleksandra të Greqisë me dukën e madh të Rusisë, Pavlo
greqizma4. Manoli Blesi ishte një arvanitas i cili luftoi dhe Aleksandroviç, djali i perandorit të Rusisë Aleksandrit të Dytë.
përjetoi pushtimin e Qipros nga turqit. Pikërisht kësaj beteje ai i Edhe pse autori mbetet enigmë deri më sot kjo poemë ka një
kushton poemën në vitin 1571, duke përmendur të gjithë rëndësi të madhe për faktin se në fund të shek. XIX studimet
arvanitasit që morën pjesë në këtë luftë. albanologjike në Greqi ishin në fazën e lulëzimit.
Disa strofa të poemës, për herë të parë i gjejmë në Nga shek.XX poezia arvanitase filloj të shkruhej në
librin e Mihail G. Llambrinidhu me titull “Οι Αλβανοι κατα την masë më të gjerë në gjuhën shqipe se në shekujt e mëparshëm.
κυριως Ελλαδα και την Πελοποννησον”(Shqiptarët në Greqinë Kjo fal punës së madhe që bënë intelektualët arvanitas si Jorgo
qendrore dhe në Peloponez), botuar në vitin 1907, Athinë. Vite Maruga, Aristidh Kola, Jorgo Miha, Jorgo Jeru, Vangjeli Lapi,
më vonë për këtë poemë shkruan edhe Kostandinos Biris në Tasu Arvaniti, Alqi Gjika etj., arvanitas të cilët ishin grupuar në
librin e tij ”Arvanitasit Dorjenët dhe Grekët e rinj“, po ashtu e Lidhjen e Arvanitasve të Greqisë. Kjo shoqatë botonte revistën
përmend në librin “Arvanitët dhe prejardhja e grekëve” edhe BESA dhe kalendarin e përvitshëm ku botoheshin dhe botohen
studiuesi arvanitas Aristidh Kola. ende sot e kësaj dite poezi, përralla, fjalë të urta, tregime, në
Tek kjo poemë vërehet mungesa e gjendjes emocionale gjuhën e tyre amtare shqipe
dhe mallin e poetit luftëtar. Mendoj se kjo ka të bëjë me çdo Pra, sot poezia arvanitasve shkruhet jo vetëm në gjuhën
përkthim vargjesh të rregullt me rimë e metër. E cila përbën një greke, por edhe në gjuhën e arbërit. Dhe kjo falë guximit dhe
problem serioz sepse është vërtetuar që përkthimi fjalë për fjalë punës së madhe të vetë arvanitasve të cilët edhe pse në një
dhe varg për varg humb pjesën më të madhe të shprehjeve trysni të shtypjes nga strukturat shtetërore greke ata kanë arritur
shpirtërore origjinale të vlerës dhe bukurisë. të mbledhin dhe arkivojnë kulturën e tyre të lashtë shqiptare.
4 5
Arben P. Llalla, “Gjurmë të letërsisë së vjetër të shqiptarëve të Greqisë Po aty, fq. 70
6
1860-1889”, Tetovë, 2006, fq. 22. Po aty, fq. 37.
Dherat të huaj hare s’kan

1 Se s’mbllin printët tan
Prindë, luftuat me thik më dor
O E BUKURA MORE Ndërpër shi e ndëpër bor
Ni ju lëm pa një qiri
E pa një vajim. Oj Arbëri!
Petkat e të mirat tona
Na i lam te Korona Luajtim valle nd’atë More
Krishtin na kemi me ne Shtum kangjele ndë ato hje
Oj e bukura More Klisht e tona të bukuruara
Thell të plas, me lot ndër si Shpizit tona të nderuara!
Na të lipisnjëm, Arbëri! Ni vjen Turku, Turku i zi
E tërpron klish e shpi
Na i lam te Korona Qeti: Shihni jet e re,
Shën Mërin kemi me ne Na tha Dorja, zoti Ndre,
Oj e bukua More! Lipim qellnjëm ka do vemi
Thell të plas, me lot nder si Se buartim mallin e s’e kemi
Na të lipisnjëm, Arbëri! Me kët zemër, me këta si
Klajëm keq kët Arbëri!
Na i lam te Korona Ndallandishe e ler e ler
Papën na kemi me ne Kur të vish ti njatër hjer
Oj e bukura More! Vjen të vish ti te Korona
Thell të plast, me lot ndër si E s’gjën më shpit e tona!
Na të lipisnjëm, Arbëri! Më së gjën trima hajdhjar
Po ngë një qen, çë kloft i vrar!
Malet tan me lis e driza
Të bukur sheshe me muriza Kur u nistin gjith anit
Të bukur kroje, të bukur gropa E dherat tan iktin ka sit
Të bukur gjerdhe me fallopa! Burrat gjith me një vajtim
Jemi e vemi ndë Itali Thirrtin grat me një vajtim,
E më s’ju shomi me këta si! Dil e hana ti, Stihji!
Oj More! Oj Arbëri!
2 3
Kristo Papadhopulos
GLUHA
GLUHA JON
Arvanitat këndonin
Kemi gluhën pa gram gluhën mos e haronin
si na e than në mend e mbam. Gjigjion si këndon ai plaku
Gluha vetëm flitet shihe si lëviz ai gjaku
edhe sa vete ritet Goj m’ goj e mbahet jeta
mbahet me këng t’ drejta
Ritet edhe shtonet Arvaniti s’ mund t’ shkruan
nuku pakësonet me këndimin tër i ruan.
shtonet edhe ritet
edhe sa vete flitet
Gluha kuvendonet
edhe sa vete shtonet
Arvanite me kamar
kudo ven jan të par
Kaq vitra shkuan

prindët se haruan
gluh e Besën na lan
“të mos i haroni than”
4 5
Vagjel P. Lapi
Mos rim si t’ vdekur
NE ARVANITASIT malet t’ marëm tor
t’ vishemi nd’ hekur
Gluha jona, vetëm thuhet, t’ marëm pall nd’ dor
nuk’ e llan për t shkruhet Po ngrini kriet, zemëra pllot
kulitoni prind tan
Këng porsimet shtruora pse at vend ç’ rojm sot
t mos ven haruora llëruor na e dhan
Me frim lliris, me këto arm
Nga Sokrati e Perikliu ti shtijm turqit nd’ det
xum si vete ndreqi niriu vendin llëruor t’ e bam
ashtu t’ e tshonin djelt
E nga Aristidhi vet
xum koma ç isht e drejt
Mendi Mistos, Ksenofon

isht qesem e na mbëson
Ng’ata bura, sa ç shkuan

mendi in ç than, e ruon
Ng’ ato mende muorm frim,

Sa na than, mir i dim
Na dhan krehe, hapët mend

ng’ ajo fort e mbam vent
Arvaniti, ku lluftoj
nga tuti ipari shkoj
6 7
MINISTRAT ARVANITAS DASHURISË
Kemi gjasht Ipurgo Do pjenjë sajtën

nuk vëlenjën një lepto. si e shkon vajza ditën
Kemi sum vulefti
nuk vëlenjën po një-di. Vajza nat edit n’ argali
Kemi edhe një Muxuridh Djali nuk e sheh me si me si
do na muxurisnj sit.
Mir bën edhe Karidhi Jain vajza nat e dit
çë thëret vre Muxuridhi për të drenjë sum prik
Edhe ipurgi bën mir
t’ë dërgonj ndë Sirë Do bënem gjarpr me pika
të ikënj edhe nga këtu ti shkone vajz ne sajta
pse u tha, e u bën dru.
Këto thom, edhe s’thom më Do bënem gjarpr i bardh
pse ndë filaqi më vë. ti shkoni vajz në mitar
9
8
PRIFTI I KATUNDIT
SATIRË
Do japim tuti nga ni pulli

Ç e ve tragjashkën shtrëmbër ti blem priftit ni ksull
Të më çëpos zëmrën;
Tartëgji re bukuzi Do japim tuti nga ni qengji
ç mëvjën tër një n’avlli ti blem priftit ni rryp
si gajdhur ç do tagji
Do japim tuti nga ni vit
Tendra mua ish ni pram edhe liviz Ti blem priftit këmish
si një gjarp pa bisht
hapa misoforin të zër Do japim tuti nga ni ber
shkau dhemoni e hiri ne vër të blem për klisinë ksefter
Moj Garefo zure u mblakse Do japim tuti nga ca grurr

të shtrëmbrat ç dje nuk lashe ti blem priftit ni gajdhur
Mëkat shum Garafale Do japim tuti nga ni ve

pa bur je e vetm s’fle ti blem edhe prëftresësh ni podhe
Mikun ç nani çove Do japim tuti nga niçik musht

s’të ka qe ç vjen pasoe ti blem priftit këpuc
Folm Garefo si me flase Do bëjm edhe ni kamin thingjill

mos ke turp ç më lashe ti blem priftit petraqilli
S’më do timos u s’të dua

ç për tiedhe për mua
10 11
PËR DITËT E JAVËS -U jam nikoqir i ri

bleva një ghaidhur të zi.
U jam nikoqir i parë
E Hënë bleva një ghaidhur të bardhë.
Dojë të lanjë të Hënënë -Ç’ë ke tërë këtë kamar
rashë e çajta këmbënë kur ke ghaidhurë pa samar?
E Martë -Ea të na shosh mularë
Dojë të lanjë të Martënë ç’e kemi kurupit marrë.
mëma s’më mbaj djalënë -U a kam parë edhe mularë
E Mërkurë tri këmbë dhe një të çarë.
Dojë të lanjë të Mërkurë The mu të i ngorth mular-i
dosa më hëngër sapunë t’i uljej djalit kamar-i.
E Enjte -Ea të na shosh shtëpinë
Dojë të lanjë të Enjtenë sa e bukurë, çë rrimë.
kali buar shegljenë -Dhe shtëpinë u a kam parë
E Premte ishtë etim për të rarë.
Dojë të lanjë të Premtenë -Ea të na shosh ambarë
kush të mbaj të krëmtenë e kemi plot grurë të larë.
E Shtunë -U a kam parë dhe skatharë
Dojë të lanjë të Shtunë malimënga dhe skatharë.
keshë njatrë punë Vate djalë-i të kungon
E Dielë shtiu kandilënë çë shkon.
Të Dielë çë do Këngonjë Vate djalë-i t’anispas
nxora gunënë e pleshtonjë. kërisnë shokëtë një gas.
12 13
VAJTIMI I ShËN MËRIS

Krinë dhe gharifalë
pemë e bukur, çë je Ng’ ande parr
për të ndijurë në hje. vin një andarr
vin një grua
Shumë lule hapi verë-a tuke klar
po si ti s’janë të tjera. Vin një grua
Shumë lule hapi Maj gjoketh plote
po në ti më ra sevda-i. tuke mbiturr në lote.
Ng’ ande par
Keni soj ka trandafile, vin një andarr
jeni trima edhe kopile. Shirmëria tuke klar.
Sojnë e keni ka pjeshkë Tuke klarr duke thirr
jeni trima edhe të zeshkë. pse i vran monobirr.
Tërë zjarm edhe shëm perr
-Thuaj më sa vëlezër ke këmb duarrt të prërr.
t’i fiteps portokale. Pse epa shtatarosur
Thuaj më sa vëlezër jeni nd një krig karfosur
t’i qendis lule në podhe. Kush të vrau meregjet
Thuaj më sa vëlezër jeni ata qenët ata Ovret
T’u këndoj kudo të veni. Djalithim nga thika shkove
-Vëlezër, motëra pesë-gjashtë zembrën ma pirvlove
si vasiliko-i në ghastrë. Sa e dhe drizat u thanë
nga tromareza ç pane
Mblidhi lule nga të kroi
për ti vëm tor Krishtit
Mblidhi lule ng të malit
për ti vëm tor djalit
Mëma nga djal ç të vajton
Vet mua të kulltoni.
14 15
NjË KONAKJË VDEKJA E LUFTËTARIT
O, re djelma, kam merakj Duall e bukura në derë

sej sa doja një konak Me një shtamnezë me verë
Shum u lodhsh e re djalë e me qelqethin në dorë
tër ndë shpella e ndë male jip të pijn të varfëret.
Nje kasholl të kesh i ziu O ti mjer i varfërith
mos me haj bora edhe shiu çz më vjen ng’ amaqeza
mos më pashe zotin t’ im;
At katundin tat e kemi, Pash shum luftorez
edh’ atia djelt jemi. zotin tëndë nuk e njoha.
Ngritim ledhe edhe strojera Ish një trim i bukurith
e s’na ze shiu edh’ era mukur dhe i jelburith
me mustaqë të ngrehurith
Atje bëm edhe shtëpin me një kallë të brimurith
edhe njohem prokopin me një sellë mëndafshëtë
Nde shtëpia u len djelt me një nigë të velushtë
Trandafile plot flet me një frenthë krisonem
me një flamurë në dor.
Për at vendin, at katund U m’ e pash, o zonjë kallthin
edhe at shpirtin jepe qei sellën nga barkut
pse katundi ter i mund e me flamur dzarë dzarë...
edhe ai te shtoj nga djepi. Arru kalli ndër të thënët
Se to i shkret e i halinosmë
ku m’ a lashe zotin tëndë
zotin tënd e zotin t’ im;
U gjith fushazit m’ i rodha
gjithë pronjezit kërceva
e gjith malezit m’ i jetsa.

Pro në fushë të Anapulit 16
ne një humbjez s’ i arrëjta
mbi një drasë të marmurtë
m’ i kumbisa këmbëzit, Mot e shum kazand i mir
po më ‘shkan të katrëzet. ç na ban zotë o, je mir;
Qeni Turk më ‘ra përsipër Mir jam si do zoti in
ë m’ i qethi kriethit. Ia zot o, ia zoni
Ia ashtu si vjen ai fili
ashtu t t roni i biri
edhe spitonikoqiri
Me sakulen t krisat
me gaitan t krisostaft
Ni her nd mot nd mot
t pagues rusoliot
And t t z’ r dora shum
ni flori e ni dukat
jepua trimave
me urat, me urat
17 18
Mirë se na erdhi vit i riu DhERVENOXORITIKA KALANDA

mirë se të na pëlqenj.
Si sot-Thojnë të vjetrëtë-
jia të Ser-Vasilitë, Mir se të vini viti iri
njëri çjë vjen ga e mira, mir se mir se të na çoni
çjë vjen ga kallomira. Zonja e shtëpis e zoti
Në derë t’ avlloportësë ni mil vitra të na roni,
du zojqë çjë këndoinë të ken tëmira, hare edhe gaze,
çjë kanë sitë ga dhiamante të mos ken seklet, kajmo edhe maraze.
edhe për Krishtin u ndisën Po jeni georgo ni mill shos të bëni,
edhe për të kënduara të mblonet shtëpia të mbetet e nga llëmi.
një Dukim e u jipin. Po jeni çopan me dhen, me dhi,
Gjigjuni vllezër, gjigjuni të shtonet kopet tri her
gjigjuni edhe gjitone: sa të shkoni viti iri
Mos ja ndonjë i varfërë të mblonen malet edhe laka
mos ja ndonjë i shkretë tër lae edhe bardhaka.
mos ja ndonjë i shklepurë Po bëni njaty pun,
çjë nuk mundon të vinjë; dhiafori të jet llum.
Mos ja ndonjë çjë sgjigjetë Me zembr e me aspirt
mos ja ndonjë sëmurmë U thomi mote shum.
mos ja ndonjë i vërbuar
çjë nuk na sheh i ziu;
Trëgonj ndonjë pjatë fai
tregonj gjë të ëmbla
edhe Krishti do na vinj
bashkë me vitin e ri.
“Motë më shum”
po rij me mallengoni
19 mbaj dorën mbi harmbi
mbaj vesh e s’ flit njeri,
Marko Boçari ish ki.
MARK BOÇARIT Mbaj vesh edhe ndigjoj
psheretiu edhe rëkoj
nga trimat e tij vëzhdoj
Bie bor e bie shi rëmbeu karjofil e shkoj.
u xi jeta, shum, u xi. Tha: “Do vdes a do roj
ngrin krie në Graiqi këtë jet, s’ mund te shkoj
zjarrë vun ne shum xhami. nat e dit, “oj” dhe “oj“!
Ferman në gjith Turqi... Shoket tij nëmëroj
Prite, prite, o Rumeli treqind vet plot i mblodhi.
nizamet lloj-lloj. U thot: “O shok, o asllan
Pashai me Miriallan Mos e gëzojm, dinjan
në çader bërdha van. si Raja ne Turkollar!
‘Inshallah” të gjith than Sonte do t’ u derdhim gjakun
për në Mesollogjill e kan. t’ u ndrojm din e iman.
“Fuora”, palla e jatagan, Sonde t’u biem pran
të ndërojn sa jan se kam “Tan a epitan”
të luftoin me Rajan. të zë nga mjekrët Pashan
Mesollogji me ndigjon Katillar, e Agallar.
vuri vajete e vajton T’i pritni me jatagan
Duaj ndihm s’ çon, asnjë mos lëni të gjall.
Kapetanët kërkon të shkulet kjo farr
Zuri rënjën e rëkon se na poq, ena vu zjarr
Shqipetarët vëzdon. Muhameti me Kuran.
Ishin bërdha Shqipetar Folni Shqip me Shqiptar
shahina, trima pa an “Bam” pos bëni as mb’ një an.
nga Suli u ngren e van Gjasht-dhjet eni pran
me dufeqë e jatagan. sa të rëmbejm Pashan.
Ish një bur, trim, iri Ngadale, o kordhetar
i zeshk mustaqezi vrsini karaull e par.
Vrisni një e vrisni dy, Se Kaurët më bin!”

vrisni sa shihni me si, Një Arrap me karabin
si kur ullqët në dhi. u ul e i shtroj syn,
Allah, Allah o Turqi, koditi bajrakën e mir,
at vat ç holqe ti, Marko Boçarin shahin!
at vat në erreshi, E vrau!! “Shokë Shqipëtar
shkrëtove kaqë ordhi. binu qent se më vran.
O shokë “medet-medet,” Më muar plumbi në ball,
shkoi Markoa si Mbret! mirmëni sa jam i gjall“.
Pashan kërkon e s’ flet, U xi jeta, u bë mugjë
në çader nuk e gjet. tërë trimat si u ngullën
Zu nga mjekrët një lanet, e bën se duall ujë
turqe helqur thërret: djelët e Sulit me vull
“Aman thuajm kush je;” Shahinat ne dor e muar
“U jam, derk nuk më njeh;” edhe ne Mesollogjë e pruarn.
‘Aman more çili je ti;” E pruarn në Mesolloj
Dar i darit, nuk ë di; te shpëtonin, po s’ shpëtoj.
Jam një kapedan i ri Mesollogji u helmua,
thuhem Marko-Boçari, derdhi lotet si krua.
erdha vetëm për ty! Mesollogji, po t’a thon,
Turk i dar e zuri dridhm ku e ke Markon Sulion
shokërit u vu një thirm: Ku lufton si qej zakon
“Turqë të mbesoni din Tërër me jatagan në dor;
të më shpëtoni fat-zin,
Se Kaurët më bin!”
Dar i darit, nuk di;
Jam një kapedan i ri
thuhem Marko-Boçari,
erdha vetëm për ty!
Turk i dar e zuri dridhm
Shokërit u vu një thirm:
“Turqë të mbesoni din
të më shpëtoni fat-zin,
këndo ti kaqja bukuri të kota

20 e pra ndë vdirresh ti nga uja, mos të pret,
podë do mos vdiret’ e gjithë bota;
Anastas Kullurioti Me mir’ të ngorthsh nga uja, se ti hash ti sot,
atë çsë me punim mblodhe të tjerët,
XINXARI e pra, nani ndë jesh ivarfër, ka inë Zot.
Do vinjë kohë, të pejrojsh, imjerë!...
Pra sa të dua ti, nxinxar, o këngëtar!

nd’ ajo degë, çs’ je ngalkuar mbë të kotë
medrekj ishtë a mesditë, per ti ishtë bëhar
dh’ as një para sjep ti për gjithë botë
Të ngrëna, e të pira s’ ibën për këtu...
as mos’ ngargomë bëne. / si tëi pëlqen
Ti dëgëza këjon; / vete e rri më më tëhu.
Ndë të ngjuajshin dh’ andej; ti eshkjëllkjen.
Të klajsh, a të rëkojsh kurrë s’ eke ndër mend,
ndë mos të ndaftë njëra, ti çson njatrë,
dunjaj s’ ubuar, dhe për ti ishtë tër një vend,
e le të thonë se je.
Vetëmë lerë je të këndojsh gjithë mot,
dhe këngatë nga jeta m’ ike dzënë,
az me pahir kërkon të të japë inë Zot,
ati tshë sdesh me hir të të kish dhënë.
Thonë se dhe ipëderëz je, nxinxar ivarfër!
se u lutshe milingonës’ një grusht grurë!
tërremëtort’! munjafiq jan ë si gjarpër,
se kur, izithi, ;sjlashe degen’ e drurë!
S’ ke fajth ti! se kur do dunjaj ashtu, isht’
ikejq, mërzitën këmbëtori kalëtorin,
edh’ as ipaturi atë çsë ska ehelq,
as nusen’ plaka’, as plaku dhjalëtorin.
Këndo pra mik, dunjanë kurrë mos e pjejt,
e mbleth mjalt’ edhe qeri.

21 Pra shihni edhe greth’ ezi,
çë ngjoheshtë me mërrzi.
Anastas Kullurioti Pse smbën punazë të drejta
po vjedh mjaltëtë nga bleta
TË GjIThA BAShKËPUNONjËNË edhe bleta eze dh’ evret,
dhe kufarrth ja shtje ndë dhe.
-Pra, shihni edhe milingonën,
Tërë punojmë ndë ki dhe ç’ andej këte na pret dhromnë,
se ashtu ishtë çthë na ka hje pra mbleth koqe, pra mbleth drudhe,
Ca me duar, ca me mendë, pra mbleth drith edhe marulle.
ca me mendë, ca me parmendë Mbleth soron’ e bën hazne
ti punon me plor me qe, per dimër t’ iqetë mere.
qëron arnë glëmkuqe Pra shihni edhe fluturaqën’,
u punoj me gjidhë marrë çë këcen-këcen pra bllakën’,
sipr mbë një kartë e bardhë. fluturon lule mbë lule!
Ti avllaqe bën të nglatë veshurë rroba të mëndafshta
u aradhazë ndë kartë. shkëlqim-bukura përjashta,
Ti mbjell farënë mbë lashtë t’ idura me shum kollorë
e pret të bësh buk’ e kashtë verponjën’ sitë, po t’ ishohë.
u fjala shkuanj mbë kartë Po shkon jetën’, pa qëllim
Ti avllaqe bën të nglatë e pra ngorth po lërë kuljtim.
u aradhazë ndë kartë ‘Ashtu jan’, edhe ata trima
të prjer mendë të marrëtës’ çë punonjn’ si ajo krimba!
Me ndjersë arënë ti e vadis, Pse spunonjën’ dhe para skanë
me gjak pemën’ ti eskalis. kur mblakenë çë të hanë.
ndë kart’ u gjurmonj surtuqe Gjegjuni trima të ngërdhimë,
gjurma zeza, gjurma kuqe. le ti lëmë ato çë dimë
Tërë punojmë ndë ki dhe, Me pakjë pra le të rrojmë,
s’ ashtu duhe të mere. qet-qet, jetën’ të shkojmë.
Nëkë shihni bletënë Se këto ndë ki dunja,
si përpjekën vehtenë, të gjitha janë të mbrazëta
mbë gjithë lulezë po rri shpatatë thikat’ le ti bëjmë,
plorë, çapa edhe drëpënjë!

njëri njatrënë mos vrasmë, 22
me dorë a armë, mos ngasmë
Qe ti forrë;... ngrapu me dhenë! Mitro Truqis
-Se, sa epret aqjë të prekën.
Bota do përshurshurishur’, LULESANA
me pleh e me ujë vadisur’.
Me djersë tënë do potiset’,
me shërbes ara stoliset. Lulesana vej të kuar
Me punim bukën’ të hamë ira drapëri e buar!
të lodhur ndë shtrat’ t’ emarmë. Mblidhuni argat te çojmë
Me paqjtim, jetën’ të shkojmë, pë’ r mos barë argatikonë.
të keqjetë ti harojmë. Van’ e çuanë draperinë
Me shëndet ti jemi sa rrojmë, ate dhë’ mbë gjarpërinë!
pa shërëtor të na shëronjë Pa kur zu Lulsana e kuar,
Tërë punonjën’ ndë ki dhe, të’ rë argatia u buar.
se ashtu ishtë çë u ka që Ndju se sa ebë ‘n, rrimadhë...
punon ara, deti, di-tri limare nd’ aradhë
punon dheu, punon qameti Kur do lith, nje tromarjare...
punon qielli me illjt. dhemë sifturisnë fare
Punon Kora, punon Vjeshta kur do ilith; kur do ishtrrëngon...
Vera, Dimëri edhe vreshta çë’ do fare, çë’ kërkon...
linjtë e pematë pononjënë!... gju vij ngljun’ i zgjas ndë mes,
veç tembelëtë rëkonjënë!,,, dhemët’ i këpun si presh.
Kush punon, ka dhe para, Kur këputi njatrë, ksana,
ka gjitha të mirata fundit prapëtë, Lulesana.
po, tembeli e pashërbjeri;... Poqi krietë do pllakë.
ngorth nga ujlëza imjeri!... ........... tërë ndë llakë.
Nde kaj zjarm, nde kaj kaimo...
na, edhe plaku Kollovo!
“Plasi dheu nga posht’ e vuall;...”
Nga katadhiavolu duall;
U qas e itha ndë vesh,
moj rri... kali psiqi, të’ qesh.

Podë jemi, gjë’ të’ huaj; 23
Nga një soj-nga soj juaj.
Tata im, ish nga Koleshtë, Dh.Th
Nde një thes, e ve’ rëm leshtë...
Tata im, edhe jot’ ëmë... NDE EPARA VASILlOPUVA JONE LEKSANDRA
Prire kashtënë ndë’ lëmë
Qafrë atjë nga mesimeri
thuaj se e katiferi. Të këndonnë ndë arbërishte,
Ç’ ishtë gluhë trimmërishte,
Ç’ eflit nafarhu Miauli,
Boçari, dhe gjithë Suli.
Duav diev ndë mal,

si të pa siprë ndë kal,
ufsheh bërdha ndë në re,
të ndritonjësh ti ndë dhe.
-----
Kur ti vinje ka Tatojë,

Hëna dil ka Jmitojë,
tuke shtif sit’ e te pa,
ndrito për mua ti të tha.
-----
Drita je çë sperëndon,
lulea e lulevet çë mblon
vendetë ka merudhi,
kado vete e kado rri.
----- -----
Parnithi një krino nxuar, Lenënë çë njer pastaij

e ka marudhia e hovë, ka të bukurit’ e saij,
erdh një Dhuk’ e na emuar, një çë dh’ asajë i pëlqev
e ekev ndë Peterhovë. vasillopuv e rrëmbev.
----- -----
Lulea e lulevet me fletë Pastaij ka tri milë vjet,

bërdha ndë pallat jë vetë, na uleshe ti ç’ i glet
kur hin bërdha ndë një gardh, Lenesë, ndë kurm ndë si,
ka gjithë luletë ti sbardh. ndë t’ ecurë ndë bukuri.
----- -----
Drita luan ndë diamant, Ndai menate del një ifth,

çel e shqep ndë një perlandë, çë strros natën’ e embif,
bërdha ndë si tënd çë luan; për posh dheft’ e sjell ditë,
edi vetëm’ aj çë ruan, pra ja thonë ‘Afrëditë.
të sglidh më të mirën’ vajzë
për ti shkon ndë glisht’ unazë. -----
----- Ti je aij ifthi çë na sjell

ditënë kur del si diell,
Ketu e tri milë vjet, ka pallati, e na rruse
vasillopuv nëk’ uvjet, ndë në horë, si një nuse,
të mos ngjitej ati lart, me të tëmë me të tatë,
të shih Lenënë ndë Spart. e të mblonmë me uratë.
----- si të dreknë llotrëtarë,

t’ ëmblë shiumë ndë të parë
‘Athinjote gafarlinë, duar glishtëra vambadha,
vashëza e para jinë, çë ndë gra të jenë rrava
çë dërgon ‘Elladha nuse, dhe një faqe bardhë kuqe,
e ebën Dhukeshë ruse. trandafillesë bumbuqe
të hrusaftë lesh të vunë,
----- dhe ka duarzët’ të zunë,
rro të thanë Principeshë,
Hënëzën e ndjek ga natë, se do bënesh një Dhukeshë.
n’ ifth imadh çë bën për shtatë
prap’ asaij ecën ndë qiell, II
njerë sa të dalë diell.
Posht’ ati ndë Falire,
----- luan deti me stere
herë piqetë ndë gur,
Ti Leksandhrëzo je Hëna, herë fle siprë ndë shiur;
ka dritta e diellit e bëna, qasetë e puth shiurenë,
Dhuka Pavgoa isht’ ifthi, htillqetë e qesh me dhenë
çë të ndjek, njerë sa prifti, kur frin erëza më shumë,
me kurorë tu bashkonjë, mblon shjurenë gjithë shkumë,
e unazat’ tu ndërronjë. vjen ndë votshaill i pushtron,
priret’ e i rrëkuon,
----- meta qaset’ e i sjell,
për të spardhenë ndë diell.
Ç’ atë ditë çë uleshe,
e ndë kurm këmishë veshe, -----
egjull di u rrusnë e ndijnë,
siprë kunjës’ e të frijnë, Ndai menate deti qellk
erënë të bukurisë, bënetë, e anës heillk
frimënë të mirëzisë, di kupizë një buljar,
e të vunë gaz ndë buzë, çë këmba nëk i shkeli bar,
për të flasësh si thulluzë, se ndë psaropuvë u rrit,
trëmbu den’, andaj s’ umbit, dhe përtipurë e thanë,

pora ulurë mbë hundë, se me pak kairo e ndanë,
një trimopuv detit fundë me një Dhukë ravoniase,
shih, mos shkon ndonjë llavraikë, e dhe kshivë tënd, e dhashe,
për ti bjerë me kamajkë. të vesh gjetëh të martonesh,
me prind bashkë të gëzonesh
----- ata kshilletë ahera,
s’ ishnë k’ ata çë merr era
‘E ndaij mbrëma mbë të hirë nani duav të vërteta,
dielit, një pasqirë, pse i shkruan e dhe fleta,
deti gjith’ i Faliresë nëkë shkuanë tre muajë,
bënetë, dhe preij steresë, gjegm ravonazëtë tuajë.
duken’ illzit e dhe Hëna,
çë ka rgënd’ janë të bëna, III
bërdha nd’ ajo pasqira,
e shiohën’ faqetë të mira. Kur jotëmë ti të puav,
n’ ifh’ iri ndë qiell duav
----- ifthin ata sa epanë,
van’ e piejtin’ xhopanë,
Ndë një k’ ato net verore, çë njeh illzitë ndë qiell,
më ebukura shkëlltore, kur ska hënë, kur ska diell
ka sa ishnë ‘Athinjote, ajë u tha, “ifthin’ çë patë,
Pireote, dhe Nisiote, tetëmetë vjet ga natë
jeshe ti billjo Leksandhrë, sipr’ ‘Athinësë do jetë,
veshurë fustan me handhrë, do dritonjë sa për tetë
me të tëmë me të tatë, po pastaij ndë tramundanë,
ditë njerë mnjesënatë do te htilqë jatr’ ifth ntanë,
e sa ntanë juvet shkojnë, torrë nd’ ata di psa gjashtë
ti të shihnë gjithë dojnë, illz do dalliënë për jashtë,
se m’ ebukura kopile, e do bënenë një pulië,
jeshe ti, një trandafille, tate mëmë, dierm fudullë”.
e ndë theatro sa ishnë,
kshivë tënd ndë golië kishnë,
----- se çë ditëne ç’ uleshe,

u duk çëla do të jeshe.
‘At’ u tha plaku xhopani,
ka ‘Ozajë e dhe ka stani, III
çë ga natë ncjer dhentë
e kuosnjën’ (ndane qentë) Çë ka vaiza ndër mend të saij,
e aij rri e sheh ndë qiell, kur ravniaset’ e pastaij,
njerë sa të dalë diell, sa ti vërë prift kurorë,
ka ven’ illzitë çë thonë; dhe unazënë ndë dorë;
çë përgjegjen ‘me t’ ënëzonë; vetëm’ mëmatë e dinë,
po do një k’ ata xë vanë, çë kuiltonen’ gjithë vinë,
për të pjejnë xhopanë, se ndonjë nëkë harron,
ndjejti ato x’ u foli, dit’ të miratë sa shkon,
plaku i ‘Ozaijt ‘Raholi, e sa do ftoqi të ketë,
se ato xh’ u tha ahera vaiza thotë se do jietë,
vanë e i muar era. burr isaij kur do të marrë,
zonnjë, e pasura e parë.
-----
-----
Nani më çë ti urritshe,
dhe ka kurmi uvërvitshe, Po ti bilë vasilesë,
nani më xh’ uravoniashe, çë pret danë një martesë,
e dhe kshivë tënd’ e dhashe, m’ eftakratorit’ të vjanë,
ndë një Dhukë të ‘Rusisë, çë ‘Rushia ane mbanë,
me uratë Shirmërisë, me një sivet’ të përgjerë,
e me muajë ca ndë dorë, vete shpeit mbi glu ti bjerë,
ve unazë edhe kurorë, Ti thom bilië vasilesë,
nani ndjejtin’ e thanë, çë do bënesh një Dhukeshë,
çë kuilltuanë xhopanë, e do të falenë gjeritë,
se për ti aij ifthi duav, egëzuarë natë e ditë,
kur jiotëmë ti të puav, mendi jit çë jiatrë thotë;
nani u duk se ku do vejie, po me zëmërë të plotë,
se çë burrë do të kejie se do ndihnjësh varfërinë,
të sëmurmitë ftoqinë, -----

atto çë të xu jotëmë,
çë do një s’ itha një nëmë, Privi shkojë e dhev u mvlua,
po i falemi si mëmë, Trandafille u garkua,
çë kur shkeli vendë tënë, lule u vesh pasadoish,
pse me aqë djerm çë puav, ngun e sbardh kado të rris,
nëkë shkoj ditë çë sduav, male, ara, vreshta, shpeva,
ndë spitalja të vej vetë driza t’ egra ‘dhe të mbjeva,
një kshiv t’ emblë për ti thetë të thërresënë se hiri,
të sëmurmit ç’ ivjen torrë Mai muaji m’ imiri,
krietë ka sjarmi gorë; muaji i merudhisë,
si jotëmë ekështerë, muaji i dashurisë.
për të lënë, për të mjerë,
kur do jesh’, dhe me farmirë, -----
gjithë monë do jesh mirë.
Ti Leksandrë për ‘Elladhë
IV Ti me Dhukënë të madhë
ndë ‘Rushi kur do vesh nuse,
Duavë lulezët’ e Privit, par do veni davanndushe,
duav mjallcëza e divit, çë ka dimëri mbatanë,
ka kofinea e saijë, Majë qevë kudo vanë,
çë bërdha dimëri e mbaijë, Majë do jesh’ për gjithë vinë.
lule mbi lule lëftëron, si kur jesh’ e dhe nd’ ‘Athinë.
mjalltë golënë sa mblon,
priretë pastaij ndë bletë -----
e be mjaltëtë ndë petë.
Davandushet’ kudo venë,
----- atje ndrenjënë folenë,
barkëbardha krehëzeza
Ti je mjallcëza e Privit, një par nxë bërdha foleza
çë ndë lule bërdha rron, ditën’ ecënjënë jashtë,
ti je mjalltëtë e kshivit, e ga natë flënë bashkë,
kur na flet e na shjon. themëra çë pjev vetë
i pushtron e i ngroh vetë, për të shohën ‘e dhe male,

mblon folenë zoiks pa pendë, djemtë tend ‘e dale dale
vete, vjen nd’ ata ka mendë, të na njohnë ‘e ti shohmë,
miza gjuan, tagji sjev, të na shohën ‘e ti njohmë.
e tagjis ata çë pjev,
sa të rritenë i ruan, V
dit’ e natë m’ ata luan,
ve ga zok të lëftëronjë, Bë të hirë bë të dalë,
exë vetë të largonjë, ka limnjona e Piresë,
vëzdon diemt’ esaij të rrinjë gjithë monë ka një fjalë
prihu dimëri të vinjë për ti bilë vasilesë
se kur del muaji Gushti, do të thenë ka karavi,
e ka vresta, rëjedh mushti, çë të shihnë ndë aij kavi,
ze e ftohet e dhe nata, çë enjohm një gur të thatë,
netë bënenë të gljata e ebëri gardh i tatë,
davandushea me fëmilë, do të thenë se të shihnë,
le folenë e ikën milë shiumë herë e të nihnë
e sa zoiq vanë ‘Rusisë me të tëmë me të tatë,
prirenë preij Barbarisë ‘dhe me gjithë vjezëratë,
‘Ashtu edhe Ti Leksandrë, çë vëzdonjëtë me qalë,
kur me Pavgonë do ndreni dara ndë Lipsokutalë,
folen’ tuaj ndë musandrë gjithë sa ka Salamina
tatë e mëmë kur do jeni, vijnë prrima trehandina,
me ca zoiq të lëftëruam me plëhurëzë të kuqe,
‘dhe ka gjithë të bekuam, garrfalina me bubuqe,
kur të shohësh se ftoh era, e kur qaseshinë ntanë,
se shkoij vjeshta skoij dhe vera, sitë shtijnë ane mbanë,
e se drashenë ndë qiell kulluriotetë me mbolë,
retë, e gjakun sdel diell, kshivë tënd’ kejnë ndë golë,
se ka driza fleta bie, Ti Leksandrë, të të shihnë,
ps’ eshkund’ era e eshtje, ‘dhe ka ntanë të të nihnë,
eni rrusuni nd’ ‘Athinë, me të tëmë, çë ndë krie,
për të shkoni gjimsë vinë xunë bollinë se shtie,
si një nuse Lepsiniote, -----

Megarite, Kulluriote,
se xu gluhën arbërishte, Preij san Xhorxhit shumë thevë,
e eflet si flet shklerishte, duketë si jastr’ e mbjevë,
e kamar të madh e kemi, një fergadhë çë fon ncjer,
arbërortë sa ku jemi. her’ esheh e her erbjer,
qasetë u duk ka dara,
VI shkumon puari përpara
nde imadhi ka panderë,
Dit’ u qasnë çë fëmila me një shqipje me di krerë,
vasiles’, edhe pallati ndë prim sarturë një jatrë
ndreqeshinë, se ti bila me një kriqë çë bën për katrë,
je epara çë dha fati, ç’ esheh bërdha ndë panterë,
të ravnjashesh të martonesh, si nj’ ehapëtë grësherë,
dhe epara të gëzonesh. sa të thesh paterimonë,
Dhuka imadh ndë ‘Aleksandrë erdh përjashta ndë limnionë,
isht’ e vjen për ti Leksandrë, zunë topëtë e bijnë,
të të vërë një unazë, k’ armamentotë çë shtijnë,
njer sa je akoma vaizë. ‘dhe ka thom limniona umblua,
çë me nj’ orë nëk u shiua,
----- ndë antene lart ungjinë,
shokët e nd’ aradhë hinë
Peaiza zë të nxintë, urra gjithë i thërrisnë,
bati qasetë të frinjë, sa dhe veshëtë të grisnë.
erëza zu e u shtrua,
kavi Flevëvet u mblua, -----
ka karavë trehandina,
dukenë dhe ka ‘Athina, Kur fërgadha u qas e nguli,
preij Piresë vinjën ‘prrima, puarin’ ntanë ndë kav,
se i shtin e batit frima. thonë nafarhu Miauli,
se ndë varr të tij ungjav,
kur gjeg’ thirrmëtë ka urra,
çë thërrisnë kaqë burra,
e gjeg’ copëtë çë bijnë, Pavgonë dhukën’ të madhë,

turk’ indotë se ishtijnë, për të japë arravonë
poqi këmbët’ e salltari, ndë e bila e vasilesë
u pëtaks jashtë ka varri, çë të di kanë një besë,
e thom bullberit si pa, nafarhu këur gjeg’ s’ ‘Elladha
vu një thirrmë k’ atti la. krushqi bëri me ‘Rusinë
“binu Turivet vre trima, nani tha u dogjë armadha
vola ndë kuvertë qima, e Turqisë, e u binë
bumber bërdha ndë fusheqe, turitë ndë det’ të thevë
mbloni denë astropeleqe, dhe pa savan të pështjevë!..
dijni armadhën’ e Turqisë, atto tha e dhromnë muar,
të shiohmë ditë lefterisë”! ndë varr hiri e urbuar.
----- VII
Fomn’ e bullperit e muar Ju të parëtë e Moresë

era ka limniona enxuar, ‘dhe Kaptandë të Steresë
‘dhe karavëte udukne, Nikoqirët’ të Nisivet!
ka senjallotë çë nguijnë ngruni shihni se çë sivet!
e ndë tre katarte tundej, djemt e Basilesë tënë,
‘Rusea panterë e shkundej nuse ‘dhe gabre u bënë,
si shtif sitë e i pa Kostandinoa Gjermanisë,
nafarhu, erdh e u tha ‘Aleksandra e ‘Rusisë
pruar kurmin’ e pa ntanë gruni gjithë e uroni,
duar lidhurë vardhianë e gëzonuni se throni
e epiejti çe sivej; ethnosit, çë bëtë juve
çë vuja ndë varr ndihej; rrënjë shtif e ncier lule,
po vardhiani zu e dridheij
gluha u lidh e nëkë sglidheij
na një djalë vin ka dara
i ndinnë nafarhut përpara Shkruajta ndë 26 Marsit 1889 ndë Pire.
aij i tha, se një fergadhë,
erdh e suav ndë limnionë.
Rrënjë e argjiendtë të Greqisë

24 Ajo je të Shqipërise dhe t’Arbërisë.
Aristidh Kola Me gur-madhe të keinë pështruar

Thanë se u buarsh nga jeta,
RrENjA JONË ARBERORE Thanë se u thajte, thanë se vdiqe
Vune nje pempë të hollë në varr.
Edhe thanë:
Rrënjë e fortë arbërore, “Kjo ishtë nga rrënja e parë”.
Kush mund të të presnj? Thanë të rrema, thanë psefti
Kush mund të të fshjehnj? Logapiasesin pa ty.
Kush mund të të pështronj?
Rrënjë e fortë arbërore, Rrënjë e fortë, rrënjë e argjendtë
Lulje e fleta meta more. Hape dhenë, e çajte gurin
Dhe ne diall nxore kurmin!
Rrënjë e fortë arvanite, Nxore kllara, nxore fleta
Rrënjë e burrave të motit, Dhe gëzonet tuti jeta.
Rrënjë Heraklliut e Akillefit,
Rrënjë Aleksandroit edhe Kastriotit. Bekuar rrënjë e bekuar nga Mëma-Dhe,
Rrënjë e fortë arvanite, Bekuar rrënjë nga Zoti Diall!
Nga merr shpirt e meta rrite? Bekuar rrënjë me ujit Detit:
Lulëzo si bukuria e Afrodites!
Rrënjë e fortë shqiptare, Lulëzo si dhri ne malj,
Rrënjë e Boçarit e Bubullines, Trimëronu, lulëzo dhe bukuronu.
Rrënjë e fjales besalidhes,
Rrënjë e bukurisë dhe trimereses,
Rrënjë e fortë shqiptare
Nga ajo jeta nuk u bare
Rrënjë e argjendtë të Greqisë,

Hiu e pluhuri t’Anatolise
Të pështroi, të luftoi, nuk të mundi
Nuk të shuajti nga jeta
25 26
Vangjel P. Lapi Brodhimas Nikolaos
S’LODhE FARE KIShEM TRIMA
(Për papa Andonio Bellusci) Kishem trima shqipetarë

Çë në luft ishnë të parë.
Papa Andon, re papa Andon, Boçari dhe Xhavellina,
je një zog, çë këndon. Mitromara, Bubulina.
Ndreu Miaulli, ai ka Nidra
Je një zog çë këndon, Sulli çë do e kujtoni në vitra
afër ti njeriu gëzon. Ndë karjofill edhe ndë pall
Shqipetarë ishnë të parë.
S’lodhe fare e tër punon, Kur e hilqenë shadërmanë
rrënjë tan ti e çon. dunja tuti, ik i mbanë.
Tër Greqinë ti e shkon,

Arvanitëvet çon toron.
Og, re ti im vathi Andon,

kush të njohu s’të haron.
Falem nde tënë Zon,

të të ket mirë Andon.
27 28
Brodhimas Nikolaos Brodhimas Nikolaos
N’ATA MIQT VËLlEZËRVE TË LUFTËS SË 1821
N’ata miqt e Shqiperisë Paparseni Kranidhioti

dhe vgjezerit e Arbërisë edhe Miauli Nidrioti
u dergonj të falla shuma
ka këtu ka katundi jinë. Nga Peca Bubulina
Ka një shqipetar i ndarë qejn Dhidhimiot bashk trima
ç‘u ka gjegjurë, alla s’ju ka parë.
T’falla u dergonj me nj’vëlla Janj Argjirin Kapetan
ç’u ka ardhur atje lla. Gjor Verlin Dhermatan
Si çë thojen Perëndia
papuj im ish ka Premetia. Papui Kolj Bardhi,
Gramati nëk di shumë Edhe Pano Ksulubardhi
për të shkruanjë më shumë.
Bashkë ish dhe Dede Madhi
edhe Barbandoni Madhi
Karasulu Anagnost
dhe Sarandi ç ri nga posht
Lufte qejn dit e nat

Ndë Pallamidh edhe nde Napl
FAKSIMILE
(Disa nga faksimilet e materialeve të shfrytëzuara)
1. O e bukura More, Demitio Camarda, “Appendice al Saggio

di Grammatologia Comprata Sulla Lingua Albanese”, Itali,
1866.
4. Ne arvanitasit, Lidhja e Arvanitasve të Greqisë,

“ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟΙ”, Athinë, 1985.
7. Dashurisë, 8. Satirë, “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, qershor 1992.

14. Një konakë, “ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

2003”, Athinë, 2003.
19. Mark Boçarit, “ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

2003”, Athinë, 2003.
20. Xinxari, “ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2003”,

21. Të gjitha bashkëpunonjënë, ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ
Athinë, 2003.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2008, Athinë, 2008.
22. Lulesana, ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

2008, Athinë, 2008. 23. Nde epara vasillopuva jone Leksandra, Arben P.
LlALlA, “GJURMË TË LETËRSISË SË VJETËR TË
SHQIPTARËVE TË GREQISË 1860-1889“, Tetovë, 2006.
23. Arben P. LlALlA, “GJURMË TË LETËRSISË SË

VJETËR TË SHQIPTARËVE TË GREQISË 1860-1889“,
Tetovë, 2006, fq. 85.
24. Antonio BELLUSCI “RICERCHE E STUDI TRA GLI
BURIMET NGA JANË MARrË MATERIALET ARBERORI DELL’ ELLADE”, Kosenza, 1994, fq. 463-464.
25. Po aty, fq. 467.
26.Antonio Bellusci “GLI ARBERORI-ARVANITI UN
POPOLO INVISIBILE”, Kosenza, 2004, fq 118.
27. Po aty, fq, 119.
28. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, maj-qershor 1994, fq. 93.
1. Revista “LIDHJA”, Kozencë, tetor 1988, fq. 585.
2. Revista “ΜΠΕΣΑ (BESA)”, Athinë, shkurt 1986, fq. 413.
3. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, mars 1987, fq. 442.
4. Kalendari “ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟΙ”, 1985.
5. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, mars 1988, fq. 467.
6. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, prill-qershor 1989, fq. 527.
7. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, qershor 1992, fq. 79.
8. Po aty.
9. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, tetor 1992, fq. 141.
10. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, maj-qershor 1993, fq. 79.
11. Γιονα Μικε Παιδουση, “Τα βιλια του κιθαιρωνα και τα
αρβανιτικα τραγουδια τουσ”, Αθηνα, 1980, fq. 77.
12. Po aty, fq. 120.
13. Kalendari 2003, “ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”
14. Po aty.
15. Po aty.
16. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, dhjetor 1983, fq. 107.
17. Revista “ΜΠΕΣΑ”, Athinë, janar-mars 1989, fq. 494.
19. Po aty.
20. Po aty.
22. Po aty.
24. Rrenja jonë Arberore.........................................................63

25. S’lodhe fare.......................................................................65
PËRMBAJTJA 26. Kishem trima......................................................................66
27. N’ata miqt..........................................................................67
28. Vëllezërve të luftës së 1821...............................................68
ShPIRTI ARVANITAS NË ANTOLOGjINË Faksimile..................................................................................69
E TEUTA KAMBERIT-LlALlËS.............................................5 Burimet nga janë marrë materialet...........................................79
PARAThËNIA...........................................................................9 Përmbajtja................................................................................ 81
FILlIMET E POEZISË ARVANITASE……………………..11
1. O e bukura More..................................................................15
2. Gluha Jon.............................................................................17
3. Gluha...................................................................................18
4. Ne arvanitasit.......................................................................19
5. Pa titull.................................................................................20
6. Ministrat Arvanitas..............................................................21
7. Dashurisë.............................................................................22
8. Satirë...................................................................................23
9. Prifti i Katundit....................................................................24
10. Për ditët e javës...................................................................25
11. Pa titull...............................................................................26
12. Pa titull...............................................................................27
13. Vajtimi i Shën Mëris..........................................................28
14. Një konakjë........................................................................29
15. Vdekja e luftëtarit..............................................................30
16. Pa titull...............................................................................32
17. Pa titull...............................................................................33
18. Dhervenoxoritika kalanda..................................................34
19. Mark Boçarit......................................................................35
20. Xinxari...............................................................................39
21. Të gjitha bashkëpunonjënë................................................41
22. Lulesana.............................................................................44
23. Nde epara vasillopuva jone Leksandra..............................46
Teuta Kamberi-Llalla
TEUTA KAMBERI-LlALlA
Antologji e poezisë arvanitase
Shtëpia botuese
JETA-AIR
Botues: Kasam Shaqirvela
Tirazhi: 1000 copë

U shtyp në shtypshkronjën”TringaDesign” – Tetovë
Botimin e këtij libri u ndihmua pjesërisht me mjete financiare

edhe nga Ministria e Kulturës së Republikës së Maqedonisë.
ANTOLOGjI E POEZISË ARVANITASE
CIP – Katalogmi i publikimit në burim

Biblioteka Kombëtare dhe Universitare
“Shn.Kliment Ohridski”, Shkup.
821. 18(497.7)-1 (082.2)
LlALlA-KAMBERI, Teuta
Antologji e poezisë arvanitase; Poezi/ Teuta Kamberi-Llalla.-
Tetovë: VELA, 2008. – 86 fq. 21cm. –(Biblioteka Poetika)
ISBN 978-9989-2668-1-2
COBISS. MK-ID 73326090

Antologjiarvanteuta PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Antologjiarvanteuta PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2 Teuta Kamberi-Llalla

Antologji e poezisë arvanitase 3 4 Teuta Kamberi-Llalla

Titulli: ANTOLOGjI E POEZISË ARVANITASE

Falenderojmë ndërmarrjet që ndihmuan në të holla botimin

himnizuar aktet heroike të figurave madhore si: Marko Boçari,

autoreve qeveritare në mënyre kritike ndaj saj te Ministrat

Arvanitasit jo vetëm që shprehën ndjenjat e tyre me

Në strofën qe pason poeti arvanitas me inicialet Dh.Th. na

Në shumicën e rasteve poezitë na janë sjellë të shkruar

Dashuria midis djalit dhe vajzës shpeshherë shprehej në

Dherat të huaj hare s’kan

Kaq vitra shkuan

Mendi Mistos, Ksenofon

Ng’ata bura, sa ç shkuan

Ng’ ato mende muorm frim,

Na dhan krehe, hapët mend

MINISTRAT ARVANITAS DASHURISË

Kemi gjasht Ipurgo Do pjenjë sajtën

Do japim tuti nga ni pulli

Moj Garefo zure u mblakse Do japim tuti nga ca grurr

Mëkat shum Garafale Do japim tuti nga ni ve

Mikun ç nani çove Do japim tuti nga niçik musht

Folm Garefo si me flase Do bëjm edhe ni kamin thingjill

S’më do timos u s’të dua

PËR DITËT E JAVËS -U jam nikoqir i ri

VAJTIMI I ShËN MËRIS

NjË KONAKJË VDEKJA E LUFTËTARIT

O, re djelma, kam merakj Duall e bukura në derë

e gjith malezit m’ i jetsa.

Mirë se na erdhi vit i riu DhERVENOXORITIKA KALANDA

Vrisni një e vrisni dy, Se Kaurët më bin!”

këndo ti kaqja bukuri të kota

Pra sa të dua ti, nxinxar, o këngëtar!

e mbleth mjalt’ edhe qeri.

plorë, çapa edhe drëpënjë!

moj rri... kali psiqi, të’ qesh.

Duav diev ndë mal,

Kur ti vinje ka Tatojë,

Parnithi një krino nxuar, Lenënë çë njer pastaij

Lulea e lulevet me fletë Pastaij ka tri milë vjet,

Drita luan ndë diamant, Ndai menate del një ifth,

----- Ti je aij ifthi çë na sjell

----- si të dreknë llotrëtarë,

trëmbu den’, andaj s’ umbit, dhe përtipurë e thanë,

----- se çë ditëne ç’ uleshe,

të sëmurmitë ftoqinë, -----

i pushtron e i ngroh vetë, për të shohën ‘e dhe male,

si një nuse Lepsiniote, -----

e gjeg’ copëtë çë bijnë, Pavgonë dhukën’ të madhë,

Fomn’ e bullperit e muar Ju të parëtë e Moresë

Rrënjë e argjiendtë të Greqisë

Aristidh Kola Me gur-madhe të keinë pështruar

Rrënjë e argjendtë të Greqisë,

Vangjel P. Lapi Brodhimas Nikolaos

S’LODhE FARE KIShEM TRIMA

(Për papa Andonio Bellusci) Kishem trima shqipetarë

Tër Greqinë ti e shkon,

Og, re ti im vathi Andon,

Falem nde tënë Zon,

Brodhimas Nikolaos Brodhimas Nikolaos

N’ATA MIQT VËLlEZËRVE TË LUFTËS SË 1821

N’ata miqt e Shqiperisë Paparseni Kranidhioti

Lufte qejn dit e nat