Kształcenie ustawiczne

AOTrauma Fellowship Bartłomiej Bednarek

lekarz, specjalista ortopedii
i traumatologii narządu ruchu,

– Chikamori Hospital,
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny
w Częstochowie

Kōchi, Japonia
Marzenie o poznaniu japońskiej kultury oraz ciekawość egzotycznego dla Europejczyka
miejsca sprawiła, że na mój staż AO wybrałem Japonię. Po trzydziestogodzinnej podróży wy-
czerpany fizycznie dotarłem po zmroku na wyspę Shikoku. Moją długą podróż skończyłem w
portowym mieście Kōchi, w kraju, w którym na powitanie wystarcza subtelny ukłon.

Miasto Kōchi jest po-

łożone na wyspie Shiko-
ku, 4 godziny podróży
szybką koleją Shinkan-
sen od Osaki, godzinę
lotu z Tokio. Kōchi jest
znane z  jednego z naj-
lepszych szpitali urazo-
wych w Japonii. Słynie
także z wyśmienitych
dań, najbardziej znanym
jest ‘Katsuo no tataki’ –
smażona Sarda.

Szpital Chikamori
– budynek główny

Początek wydaje się być trudny:
z dala od domu, rodziny w całkowicie
obcym miejscu na drugim krańcu świa-
ta. Jednak niepewność trwa krótko do
czasu poznania Profesora Kinugasy
i jego wspaniałego zespołu. Te kilka
tygodni pozwala mi poznać cudowną
japońską kuchnię, otwartość, troskę
i dobroć serc japońskich chirurgów.
Każdego dnia spotyka mnie ogromna
życzliwość wszystkich pracowników
Chikamori. Czuję się tu niemal jak
w domu. Podziwiam nieustannie
organizację pracy, szczegółowość,
przestrzeganie procedur, nawet tych
najmniejszych.
Dzień pracy w klinice rozpoczyna
się od szczegółowego raportu o 8:20.
Podczas konferencji omawiane są
przypadki przed- i pooperacyjne ze
szczegółową prezentacją badań ra-
diologicznych i dokumentacji fotogra-
ficznej. Następnie prezentowani są
8 Nr 4 (76) 2018
pacjenci z ambulatorium oraz poradni
poszpitalnej. Nad każdym pacjentem
istnieje szczególny nadzór całego
zespołu, żaden błąd ani powikłanie
nie może się tu zdarzyć. Oceniane są
badania przed- i pooperacyjne. Mój
podziw wzbudza obszerność i łatwość
dostępu do pełnej historii choroby
chorego. Dostęp do badań radiologicz-
nych ma każdy chirurg za jednym klik-
nięciem myszy. Niezwykle istotne jest
planowanie przedoperacyjne. To na
nie kładziony jest największy nacisk.
W klinice Chikamori wykorzystuje
się dynamiczne badanie MRI do oceny
ukrwienia głowy kości udowej w przy-
padkach złamań wewnątrztorebko-
wych w obrębie stawu biodrowego.
U osób w podeszłym wieku ocenia się
przemieszczenie odłamów oraz ich
ukrwienie, co pozwala zakwalifikować
do zespolenia te, które mają zacho-
wane ukrwienie oraz szanse na zrost.
Jednym z problemów z jakim
zmaga się japońska służba zdrowia
jest niedostatek lekarzy anestezjolo-
gów. Dlatego od ortopedów wymaga
się umiejętności wykonywania znie-
czuleń obwodowych. Posiadanie
takich umiejętności daje oddziałom
ortopedycznym dużą niezależność,
ale niesie za sobą dodatkową strefę
odpowiedzialności.
Wszystkie przypadki, które można
poddać zabiegowi chirurgicznemu
w bloku regionalnym, wykonuje się
bez anestezjologa. W schorzeniach
wymagających znieczulenia ogólnego
anestezjolog jest obecny na sali pod-
czas intubacji i ekstubacji, czasami
anestezjolog prowadzi jednocześnie
kilka sal operacyjnych. Monitorowa-
nie pacjenta jest prowadzone przez
wyśmienicie przeszkolone pielęgniarki
anestezjologiczne.
Podczas porannej odprawy ortope-
 Kształcenie ustawiczne

dzi przydzielani są do odpowiednich Do zabiegów Lekarze Oddziału Ortopedii, którym kieruje

przypadków. Klinika posiada 15 sal ortopedycznych Profesor Kiyoto Kinugasa
operacyjnych. W każdej sali opera- używa się apa-
cyjnej odbywa się jedna operacja rano ratów RTG z ra-
i kolejna po południu. Tutaj pośpiech mieniem C, które
nie istnieje. obsługiwane są
Wyposażenie sali jest znakomite przez przeszkolo-
– na ścianach umieszczono wielko- ny zespół pielęg-
formatowe monitory, na których pre- niarski. Podczas
zentowane są badania operowanego zabiegów standar-
pacjenta, pod sufitem wiszą dodatko- dem jest używanie
we monitory, do których przesyłany dwóch ramion C,
jest zapis z kamer nagrywających które prezentują
pole operacyjne. Podczas zabiegu radiogramy AP jak
monitorowany i zapisywany jest nie i  boczne. Zmniej-
tylko sam zabieg i pole operacyjne, sza to ryzyko inge-
ale także cała sala operacyjna i praca rencji w pole oraz
Algorytm postępowania przy złamaniach szyjki kości udowej
całego zespołu. ryzyko infekcji.
w Klinice Chikamori.

Podczas zabiegu endoprotezoplastyki stawu kolanowego doku- Staranne mycie pola operacyjnego jest jedną z najważniejszych
mentowany jest fotograficznie zakres ruchomości stawu przed czynności wykonywanych przed zabiegiem.
i po wymianie stawu

Nr 4 (76) 2018 9
Kształcenie ustawiczne
Model stawu biodrowego pacjenta przy-
gotowywanego do endoprotezoplastyki
biodra, wydruk 3D na podstawie badania
TK pacjenta.
Dla Profesora Kinugasy najważ-
niejszą przesłanką szkoły AO, obok
leczenia biologicznego kości, jest
drobiazgowa ochrona tkanek miękkich
podczas zabiegu. Dlatego niezmiernie
ważne jest planowanie przedoperacyj-
ne, które stanowi część dokumentacji
medycznej.
Takie podejście do chirurgii ura-
zowej odzwierciedla się w delikatnym
i starannym cięciu skóry, oszczędnej
ekspozycji tkanek. Szalenie ważne
jest nietraumatyczne zamykanie ran
pooperacyjnych. To postępowanie
zostało zaszczepione wszystkim
członkom zespołu. Jest ono łatwe
do zrealizowania, przy dostępie do
nieograniczonej ilości sal operacyj-
nych oraz braku pośpiechu podczas
procedur. Osobiście dbałość o tkanki
miękkie jest dla mnie najważniejszą
nauką jaką zabrałem ze sobą.
W Szpitalu Chikamori znajduje
się specjalny Oddział Rehabilitacyjny
posiadający sto miejsc dla pacjentów
ortopedycznych. Na dużej sali gimna-
stycznej pacjenci pracują z fizjotera-
Kazutaka Oda, Bednarek Bartłomiej, Inokuchi Takashi, Eiki Ueta
10
Czwarte coroczne spotkanie
ortopedyczne „Kuroshio” – Workshop
peutami i terapeutami zajęciowymi.
Szpital Chikamori raz na kwartał
organizuje dla swoich pracowników
konferencję podsumowującą pracę
kliniki. Konferencję uświetnia uroczy-
sta kolacja z licznymi prezentacjami.
Podczas mojego pobytu miałem
okazję być gościem specjalnym pod-
czas „Wiosennego Spotkania”, gdzie
przedstawiłem prezentację ukazującą
porównanie polskiego i japońskiego
systemu zdrowia: „My life as a polish
citizen and doctor”
Miałem okazję uczestniczyć
w  czwartym corocznym spotkaniu
ortopedycznym „Kuroshio” organizo-
wanym przez profesora Kinugasę.
Tegoroczne spotkanie dotyczyło za-
stosowania techniki Ilizarowa w  zła-
maniach wielodołamowych oraz w
zaburzeniach wzrostu oraz technik
Masqueleta w leczeniu stawów rze-
komych atroficznych. Wykłady oraz
Workshop prowadzone były z niezwy-
kłą charyzmą przez żyjącą legendę
– profesora Tsukasa Teramoto. W
trakcie mojego pobytu w Japonii dano
Dyżurka lekarska Oddziału Ortopedii
Podczas prezentacji
w The Crown Palace Hotel
mi później również możliwość uczest-
niczenia w operacjach przeprowadza-
nych przez profesora Teramoto, takich
jak korekcja stopy płasko-koślawej.
Mój podziw wzbudziła organizacja
szpitala. Biuro lekarzy znajduję się
w innej części budynku niż oddziały
szpitalne. Aby dostać się do biura,
potrzebna jest specjalna karta. Każdy
z lekarzy ma swój służbowy telefon
oraz stanowisko pracy z komputerem.
Przypomina to bardziej biuro w kor-
poracji niż dyżurkę lekarską. Oprócz
przydzielonego mi biurka użyczono
mi służbowy telefon oraz ugoszczono
mnie codziennym lunchem.
Wielokrotnie zapraszany byłem
przez profesora Kinugasę na wspólne
oddziałowe kolacje, podczas których
szybko zbratałem się z zespołem.
Wspaniałym stymulującym rozmo-
wom, którym towarzyszyły tradycyjne
japońskie dania oraz degustacja
sake i rewelacyjnych win nie było
końca. Najwięcej długich wieczorów
spędziłem z młodymi lekarzami na
rozważaniach nad wieloma aspektami
Nr 4 (76) 2018
 Kształcenie ustawiczne

chirurgii urazowej i opieki nad pacjen-

tem urazowym.
Podczas mojej wizyty w Japonii
odwiedziłem wiele ciekawych miejsc
w Kōchi. Obserwowałem miasto z za-
bytkowej wieży Kōchi Castel, raczyłem
się ramenem w Obserwatorium Goda-
ison, oglądając panoramę portu Kōchi.
Na plaży Katsurahama moczyłem
stopy w Pacyfiku. Podróżując Shin-
kansenem z prędkością 280 km/h do-
tarłem do Kioto i Osaki. Odwiedziłem
zapierającą dech w piersiach świątynię
Kiyomizu-dera, spacerowałem po Gio-
nie i próbowałem Takoyaki. Podziwia-
łem Osakę z Osaka Castel. Jadłem
najlepsze Okonomiyaki w Dotonbori.
Obserwowałem zachód słońca nad
Osaką z obserwatorium Harukas 300,
podziwiałem Tokio Skytree.
Ten pobyt jest jednym z najlep- Kōchi - główna ulica miasta.
szych doświadczeń, których zazna-
łem. Wyjeżdżając, mam nadzieję mieć
w przyszłości okazję wrócić do Japonii,
zwłaszcza do Kōchi lub spotkać moich
nowych przyjaciół gdzieś w świe-
cie. Serdecznie polecam wszystkim
młodym ortopedom AO Fellowship,
zwłaszcza to pozbawione tłumów
turystów miasto Kōchi, gdzie można
zobaczyć i poczuć prawdziwą Japonię.
Bartłomiej Bednarek
Zdj.: autora i ...........

Kiyomizu Dera

Shinkansen

Motsunabe Kochi Castel

Nr 4 (76) 2018 11