Digmaang Pilipino–Amerikano

Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya

Jump to navigationJump to search

Digmaang Pilipino-Amerikano

Petsa Pebrero 4, 1899 – Hulyo 2, 1902

Lokasyon Pilipinas
Resulta Pagokupa ng Estados Unidos sa Pilipinas.

Mga Nakikidigma

Republikang Filipino Estados Unidos

Imperyo ng Hapon

Pinuno

Emilio Aguinaldo William McKinley †

Apolinario Mabini Theodore Roosevelt

Antonio Luna † Elwell Stephen Otis

Miguel Malvar Arthur MacArthur Jr.

Gregorio del Pilar † Henry Lawton †

Lakas

80,000-100,000 126,000

Nawala

16,000–20,000 patay 4,234-6,165 patay

2,818 sugatan

Mga Pilipinong sibilyan:

34,000 patay; na may kasamang 200,000 ang namatay

dahil sa cholera.

Ang Digmaang Pilipino–Amerikano (Ingles: Philippine–American War, Kastila: Guerra Filipino–

Estadounidense) ay ang armadong hidwaan sa pagitan ng Unang Republikang Pilipino at
ng Estados Unidos na tumagal mula Pebrero 4, 1899 hanggang Hulyo 2, 1902. Ang naturang
digmaan ay pagpapatuloy ng pakikibaka ng mga Pilipino para sa kalayaan na nagsimula noong
1896 sa pagsiklab ng Himagsikang Pilipino. Tinutulan ng mga Pilipino ang nakapaloob sa Tratado
ng Paris na naglilipat ng pagmamay-ari ng Pilipinas sa Estados Unidos mula sa Espanya upang
mawakasan ang Digmaang Espanyol–Amerikano.
Pumutok ang labanan sa pagitan ng puwersa ng Estados Unidos at ng Republikang Pilipino noong
Pebrero 4, 1899, na tinaguriang Ikalawanag Labanan ng Maynila. Noong Hunyo 2, 1899, pormal na
naghayag ng pakikipagdigma ang pamahalaan ng Republikang Pilipino laban sa Estados Unidos.
Ipinahayag naman ng Estados Unidos ang opisyal na pagtatapós ng paghihimagsik noong Hulyo 2,
1902, bagaman may ilan pa ring pangkat ng mga manghihimagsik na pinamumunuan ng mga
dating Katipunero ang nagpatuloy ng pakikipaglaban sa mga puwersang Amerikano ng ilang pang
taon. Ang ilan sa mga lider na ito ay si Heneral Macario Sakay, isang dating kasapi ng Katipunan na
nanungkulang pangulo ng kaniyang ipinahayag na Republikang Katagalugan noong 1902, matapos
madakip at manumpa ng katapatan sa Estados Unidos ang pangulo ng Republikang Pilipino na
si Emilio Aguinaldo.
Binago ng naturang digmaan ang pangkulturang mukha ng kapuluan, dahil sa pagkasawi ng
tinatayang 200,000 hanggang 250,000 Pilipinong sibilyan, pagbuwag sa Simbahang
Katolika bilang relihiyon ng estado, at ang pagpapakilala ng wikang Inglesbilang pangunahing wika
ng pamahalaan, edukasyon, kalakaran, industriya, at ng mga edukadong pamilya at indibidwal sa
mga susunod na dekada.

Talasanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]

[itago]
 T
 U
 B

Himagsikang Pilipino

 Gomburza

 Katagalugan (Bonifacio)

 Kumbensiyon sa Tejeros

 Republika ng Biak-na-Bato

 Mga halalan sa Biak-na-Bato

Mga pangyayari  Kasundauan ng Biak-na-Bato
Pauna
 Digmaang Espanyol-Amerikano

 Pamamahayag ng Kalayaan ng Pilipinas

 Kongresong Malolos

 República Filipina
 Himagsikan sa Negros
  Tratado ng Paris

 Digmaang Pilipino-Amerikano

 Katagalugan (Sacay)

 Himagsikang Moro

 Philippine Autonomy Act of 1916

 Philippine Independence Act

 Komonwelt ng Pilipinas
Katapusan

 Tratado ng Maynila

 Republika ng Pilipinas

 Iglesia Filipina Independiente

 Katipunan

 La Liga Filipina

 La solidaridad
Mga samahan
 Pangkat Magdalo

 Pangkat Magdiwang

 Hukbong Pamayapa ng Pilipinas

 Hukbong Pilipinong Mapaghimagsik

 El filibusterismo

 Mga watawat ng Rebolusyong Pilipino

 Kartilya ng Katipunan

 Lupang Hinirang
Mga bagay
 Mi último adiós

 Noli Me Tangere

 Watawat ng Pilipinas

 Spoliarium

 Gregorio Aglipay

 Baldomero Aguinaldo
Natatanging mamamayan
 Emilio Aguinaldo

 Mariano Álvarez
 Melchora Aquino

 Juan Araneta

 Andrés Bonifacio

 Procopio Bonifacio
 Josephine Bracken

 Dios Buhawi

 Francisco Carreón

 Ladislao Diwa

 Gregoria de Jesús

 Gregorio del Pilar

 Marcelo H. del Pilar

 George Dewey

 Papa Isio
 Emilio Jacinto

 León Kilat

 Aniceto Lacson

 Graciano López-Jaena

 Vicente Lukban

 Antonio Luna

 Juan Luna

 Apolinario Mabini

 Miguel Malvar

 William McKinley
 Arcadio Maxilom

 Patricio Montojo

 Simeón Ola

 José Palma

 Mariano Ponce

 Artemio Ricarte

 José Rizal
 Paciano Rizal

 Macario Sakay

 Manuel Tinio
 Mariano Trías