Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 10

UGANDA

PANITIKAN
Ang Republika ng Uganda, o Uganda, ay isang bansa sa Timog Silangang Aprika. Naghahanggan ito sa
Kenya sa silangan, sa Timog Sudan sa hilaga, sa Demokratikong Republika ng Congo sa kanluran, sa
Rwanda sa timog kanluran, at sa Tanzania sa timog. Matatagpuan sa katimugang bahagi ng bansa ang
Lawa ng Victoria.Nagmula ang pangalan ng Uganda sa Kaharian ng Buganda, na sumasakop sa malaking
bahagi ng timog ng bansa kabilang ang kabisera nitong Kampala.Sa simula ng huling bahagi ng ika-18
daang taon, pinamunuan ang lugar bilang isang kolonya ng mga Ingles. Natamasa ng Uganda ang
kasarinlan mula sa Britanya noong ika-9 ng Oktubre 1962.Opisyal na wika ang Ingles. Ang Luganda, ay
malawakan ding sinasalita sa buong bansa, at gayundin ang iba pang wika kabilang ang Swahili.

AWIT

Ang awit ay isang uri ng tulang pasalaysay na binubuo ng tig-aapat na aludtud sa bawat saknong , na ang
bawat taludtud ay may lalabindalahawin pantig, at ang tradisyon na sulong tugma ay isahan.

Halimbawa: National athem


MAIKLING KWENTO
Ito’y isang uri ng panitikan na bunga ng isang maikling gunu-guni ng may akda. Ito ay likhang isip
lamang o batay sa sariling karanasan na nag-iwan ng kakintalan sa isipan ng bumabasa o nakikinig.

Halimbawa:
ALPABETO SA UGANDA
Ang Swahili ay isang wikang Bantu na sinasalita sa Tanzania, Burundi, Congo
(Kinshasa) Kenya, Mayotte, Mozambique, Oman, Rwanda, Somalia, South Africa,
Uganda, UAE at USA. Halos 5 milyong tao ang nagsasalita ng Swahili bilang isang
katutubong wika, at isang karagdagang 135 milyong nagsasalita ay bilang
pangalawang wika. Ang Swahili ay isang opisyal na wika ng Tanzania, Uganda at
Kenya, at ginagamit bilang isang lingua franca sa buong East Africa.
TULA
Ang tula ay anyo ng panitikan na nag papahayag ng damdamin ,kaisipan gamit
ang marikit na salita ng isang tao. Nagpapahayag ng magandang kaisipan at
pananalita sa pamagitan ng mga taludtud.
MOTHER UGANDA

Dressed in green, plants and trees grow


Roads of red clay, joining paved highways
Dry and dusty, wet and muddy
Walking shops, sleeping vendors
Basket of fruits, bin of vegetables
Mother of foods, server of nations

Flocked Churches, packed Mosques


Taxis race, bodas rally
Welcoming hearts, amazing people
Smiling faces, begging hands
Noisy towns, silent villages
Crying children, sweating mothers
Drunken men, joyful youth
Packed cities, Street kids home
Rich on the hills, poor in the valleys
Traffic jams maul, load shedding haul

Africa’s frontier, Pearl of Africa


Floods of milk, hives of honey
Racing beasts, crawling reptiles
Home of gorillas, nest of each specie
Jungle for monsters, castle for prey
bed of mammals, host of nature
Path way of the sun, Mixture of weather
Source of the Nile, mother of great lakes
Host of rift valleys, pride of huge Mountains

Pool of hot springs, pack of great rocks


Mother of investors, lover of strangers
Home of kingdoms, shrine of martyrs
Cocktail of languages, blend of tribes and races
Prize of education, oven of destiny
Center of minerals, mogul of nature
Preserver of creation, Lover of God
Many parties, one leader
Mother Uganda
Sports in Uganda
Uganda has embraced a number of sports such as baseball, cricket, tennis, golf,
swimming, cycling, and boxing. But when it comes to sheer popularity, football is
the king in Uganda followed closely by rugby and basketball. Their national
football team, nicknamed 'The Crane's have taken the Council for East and Central
Africa Football Associations (CECAFA) Cup a staggering 13 times. The CECAFA Cup
is the oldest of all the football tournaments in the whole of Africa.
NOBELA

Ang isang nobela (mula sa salitang Arabe na ‫ رواية‬nobela) ay isang akdang pampanitikan na karaniwang
mas mahaba kaysa sa isang maikling kwento. Ang haba ng nobela, na nangangahulugang mahusay na
nabuo ang takbo ng kuwento, maraming mga character, matagal ang mga ito, at mabigat at malawak
ang kanilang mga tema.Ang pinakamahusay na mga halimbawa ng nobela sa Swahili ay Nagona o
Mzingile, ni Euphrase Kezilahabi.Ang diksyonaryo ng Panitikan na ibinigay ni K. W. Wamitila ay naglilista
ng maraming iba't ibang uri ng mga nobela.,

Halimbawa:
MGA SIKAT NA MANUNULAT
Monica Arac de Nyeko
(born 1979) is a Ugandan writer of short fiction, poetry, and essays
and living in Nairobi. In 2007 she became the first Ugandan to win
the Caine Prize for African Writing, with her story "Jambula Tree". She
had previously been shortlisted for the prize in 2004 for "Strange Fruit",
a story about child soldiers in Gulu, Northern Uganda.She is a member
of FEMRITE – Uganda Women Writers Association and the chief editor
of T:AP Voices. She taught literature and English at St. Mary's College
Kisubi before proceeding to pursue a Master in Humanitarian
Assistance at the University of Groningen. Her personal essay "In the
Stars" won first prize in the Women's World, Women in War Zones
essay writing competition. She has been published in Memories of
Sun, The Nation, IS magazine, Poetry International and several other
publications. She is one of the writers announced as part of
the Africa39 project unveiled by Rainbow, HayFestival and Bloomsbury
Publishing at the London Book Fair 2014. It is a list of 39 of Sub-
Saharan Africa's.

Julius Ocwinyo
Ocwinyo was born in Teboke village in Apac District. His father
worked in the Uganda Prisons Service and his mother was a
housewife. Before joining the Prisons Service his father had served
in the King’s African Rifles and had been deployed to Misr (Egypt)
towards the end of World War II. Ocwinyo studied at Aboke Junior
Seminary and Lango College, before joining the Institute of Teacher
Education at Kyambogo, where he earned a Diploma in Education.
He later studied at MakerereUniversity, where he received
a Bachelor of Education. Ocwinyo taught at various educational
institutions before becoming an editor for Fountain
Publishers, Kampala.
MGA SIKAT NA ARTISTA

Florence Kasumba

Florence Kasumba (born


26 October 1976) is a
German actress of
Ugandan origin. Other
than acting in German
and Dutch films, she is
known for playing the
part of Ayo in Captain
America: Civil War, a
role she will reprise in the
upcoming Black Panther.
She also played Senator
Acantha in Wonder
Woman and the W icked
Witch of the East in the
NBC television series Emerald City. She has been filming in English, German and Dutch since 2000.

Daniel Kaluuya
is an actor and writer,
known for Get Out
(2017), Sicario
(2015) and Johnny English
Reborn (2011). He was bo
rn to Ugandan immigrant
parents in London in 1989.
He played Posh Kenneth in
the E4 teen-drama Skins,
and Bing in the Black Mi
rror episode “Fifteen Million
Merits”. He also appeared as
Tealeaf in the BBC dark
comedy series Psychoville and Mac in the BBC Three horror
drama The Fades. Kaluuya also appeared in the film Kick-Ass 2.
Pangalan: Subject: Araw:

1. Saan nagmula ang pangalan ng Uganda?

2. Ano ang tawag sa kanilang wikang sinasalita?

3-4. Magbigay ng dalawang lugar na gumagamit sa wikang swahili.

5. Magbigay halimbawa ng tula sa Uganda.

6. Ano ang paboritong sport ng mga tao sa Uganda?

7-8 Magbigay ng dalawang halimbawa ng sports sa Uganda.

9-10 Sino ang dalawang manunulat sa Uganda?

11-12 Sino ang dalawang hollywood actres o actor sa Uganda?

13-14 Magbigay ng dalawang halimbawa ng pelikula kung saan ay kinabibilangan ng mga tauhang ito.

15. Sino ang nag-ulat ngayong araw na ito?

Pangalan: Subject: Araw:

1. Saan nagmula ang pangalan ng Uganda?

2. Ano ang tawag sa kanilang wikang sinasalita?

3-4. Magbigay ng dalawang lugar na gumagamit sa wikang swahili.

5. Magbigay halimbawa ng tula sa Uganda.

6. Ano ang paboritong sport ng mga tao sa Uganda?

7-8 Magbigay ng dalawang halimbawa ng sports sa Uganda.

9-10 Sino ang dalawang manunulat sa Uganda?

11-12 Sino ang dalawang hollywood actres o actor sa Uganda?

13-14 Magbigay ng dalawang halimbawa ng pelikula kung saan ay kinabibilangan ng mga tauhang
ito.

15. Sino ang nag-ulat ngayong araw na ito?

You might also like