Professional Documents
Culture Documents
3 Maddeyle Zeminde Sıvılaşma
3 Maddeyle Zeminde Sıvılaşma
Sıvılaşmayı ilk defa 1936 yılında, Casagrande kritik boşluk oranı ile açıklamıştır. Casagrande
çalışmasında; Herhangi bir kum yatağının boşluk oranı, kritik boşluk oranından büyük ise,
deprem sırasında hacmi azalır. Kum yatağı drenajsız ise, boşluk suyu basıncı yükselip
sıvılaşma riski artar(sonuçlarını ortaya koymuştu).
1975 yılında Castro, 1979 yılında Seed; deprem büyüklük ve şiddeti, zemin türü ve yapısal
özellikleri, sismik karekteristikleri ve diğer arazi özelliklerinin de sıvılaşma potansiyelinde
etkili olduğunu ortaya koydular.
Sıvılaşma nedir, sıvılaşmayı oluşturan faktörler nelerdir?
Kumların statik yükler altındaki konsolidasyonunun serbest drenaj olduğu kabul edilir.
Yani, yük altında sıkışan zemindeki boşluk suyu kolaylıkla (hidrostatik basınç
yapmadan) dışarı çıkar.
Kum tanelerinin incelerek silt tane sınırına yaklaşması durumunda kumlar serbest
drenajlı davranışlarını gösteremezler.
Deprem anında saniyelik sürelerde zemin suyu, zemin boşluklarından hızla
uzaklaşamayarak zeminin boşluk suyu basıncını artırarak tanelerle sıvı ilişkisini
koparır. Yani tanelerin sürtünmeyle taşıyacakları yük sıfıra düşer. Bu durumda taneler
sıvı içinde yüzer konuma gelirler. Bu da temel altındaki zeminin mukavemetini sıfıra
düşürüp, yapının zemine gömülmesine ya da yıkılmadan yan yatmasına neden olur ki,
buna zemin sıvılaşması denir.