TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA

Biên soạn: Kỹ sư Vũ Thảo Nguyên

Học nhanh, dễ hiểu.

Thực dụng cao.
Không sử dụng thuật ngữ chuyên ngành.
Ai học cũng hiểu.

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ K/S VŨ THẢO NGUYÊN

TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

LỜI NÓI ĐẦU

Ngày nay với sự phát triển không ngừng của ngành khoa học điện tử, quạt
điện điều khiển từ xa đã trở nên phổ biến trong các gia đình bởi những ưu điểm và
sự tiện dụng của nó như sau: “Chúng ta tiết kiệm được quá trình di chuyển để điều
khiển quạt chỉ ngồi một chỗ và có thể điều khiển được các tính năng như chuyển
tốc độ, thay đổi hướng quạt, các chế độ gió, hẹn giờ v.v.”
Nhưng song song với những ưu điểm trên thì bất kì một loại thiết bị điện tử
nào cũng có những lỗi nhất định như hỏng hóc và lỗi này có thể do nhiều nguyên
nhân phát sinh trong quá trình sử dụng hay hoặc phát sinh do nhà sản xuất có thể
ngẫu nhiên hoặc có chủ ý.
Vì vậy tài liệu này ra đời nhằm mục đích chia sẻ những kinh nghiệm kiến
thức củatôi trong quá trình sửa chữa bo mạch điều khiển từ xa quạt điện nhằm giúp
các bạn có thể tự sửa chữa những hư hỏng và cách khắc phục lỗi của các loại quạt
điều khiển từ xa trong gia đình một cách hiệu quả nhất do vậy trong tài liệu này
hạn chế không sử dụng các thuật ngữ chuyên ngành điện từ vì tôi viết cho những
người không trong ngành điện tử.
Ngoài ra tập sách này còn có phần câu hỏi do các bạn đọc hỏi và tôi trả lời
trên các diễn đàn và qua facebook cá nhân của tôi và một điều rất đáng mừng là các
bạn đã sửa thành công thậm chí nhiều loại quạt khó.
Do thời gian trình độ có hạn nên tài liệu này không tránh khỏi nhiều sai sót.
Mong bạn đọc lượng thứ.
Thư góp ý xin gửi về địa chỉ sau:
cameravunguyen@gmail.com.
Điện thoại: 093 6112703
Hà Nội ngày 26/03/2016
K/S Vũ Thảo Nguyên

2
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CHƯƠNG I: VỊ TRÍ CÁC LINH KIỆN TRÊN MẠCH QUẠT ĐIỀU KHIỂN
TỪ XA

CẦU CHÌ (FUSE): Bảo vệ quá dòng hoặc ngắn mạch cho mạch điện, cầu chì 2A
đến 3.15A – 250V. Tuyệt đối không được thay cầu chì bằng dây đồng khi bị đứt.
Cách kiểm tra cầu chì sử dụng thang đo điện trở Rx1 đo 2 đầu cầu chì nếu không
lên kim là bị đứt. Thông thường điện trở của cầu chì có giá trị từ 0 Ôm đến vài Ôm
(Ohm).

Điện trở công suất: Hạn dòng cho mạch thông thường là điện trở 2W có giá trị 47
Ôm (Ohm). Ngoài ra trong bo mạch quạt điều khiển từ xa, điện trở còn đóng vai trò
điện trở kích triac giá trị thông thường vào khoảng 470 Ohm – 0.25W đến 680
Ohm – 0.25W.

3
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

BẢNG GIÁ TRỊ ĐIỆN TRỞ

Màu Số Bội số
Đen 0 100
Nâu 1 101
Đỏ 2 102
Cam 3 103
Vàng 4 104
Xanh lá cây 5 105
Xanh da trời 6
Tím 7
Xám 8
Trắng 9
Nhũ vàng Sai số 5% 0.1
Nhũ bạc Sai số 10%

Cách đọc giá trị điện trở 4 vạch màu: Vòng 1, vòng 2 biểu thị giá trị hàng chục,
vòng 3 là hệ số nhân, vòng 4 là sai số.
VD: 1 điện trở có màu :Vàng Tím Nâu Nhũ vàng (từ trái sang phải).
Sẽ có giá trị như sau Vàng = 4, Tím = 7, Nâu = 101, Nhũ vàng = 5%.
Vậy giá trị điện trở đó là : 47 x 101 = 470 Ohm + / - 5% sai số.
VD: 1 điện trở có màu : Đỏ, Đỏ, Nhũ vàng, Nhũ vàng => giá trị R= 22 x 0.1 = 2.2
Ohm + / - 5% sai số.
Cách đo điện trở chúng ta sử dụng thang đo Rx1, x10, x100, x1K, x10K tùy vào
loại điện trở mà sử dụng thang đo thích hợp để lựa chọn được sai số tốt nhất.

4
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Một số bo mạch quạt điều khiển từ xa hiện này sử dụng điện trở dán SMD vì thế
gây khó khăn cho các bạn không chuyên.
Điện trở dán SMD thông thường có loại 3 số và 4 số.
Ví dụ bạn đọc được 472 thì giá trị sẽ là 47 x 102 = 4.7K Ohm, 4R7 = 4. 7 Ohm.

Điện trở 4 số ví dụ: 6803 thì giá trị sẽ là: 680 x 103 = 680K.
Ngoài ra có các điện trở kí hiệu 0 ta có thể coi chúng như là điện trở cầu chì có thể
lấy dây đồng để nối khi chúng bị đứt.

Varistor (Tụ chống sét):

Linh kiện này thường thấy trong mạch quạt điều khiển, bếp từ, v.v. Nhiệm vụ của
nó là bảo vệ quá áp nó thường được mắc song song với nguồn xoay chiều. Khi xảy
ra sự cố quá áp nó sẽ nổ và kéo theo nổ cầu chì.

Khi varistor bị nổ thì các bạn có thể tháo bỏ, tuy nhiên mạch sẽ mất tính năng bảo
vệ. Ví dụ: Các varistor của nồi cơm điện nội địa Nhật Bản hay bị nổ (varistor + cầu
chì) khi cắm nhầm điện 220V, các bạn chỉ cần thay thế varistor và cầu chì thì mạch
sẽ hoạt động bình thường trở lại.

5
 TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Hình dạng:

Cách đọc:
Ví dụ 1: Varistor trong bo mạch quạt là 7D741
 7D: đường kính varistor, tính bằng đơn vị mm;
 471: điện áp chịu đựng của varistor, 471 = 47 x 101 = 470 V
Ví dụ 2: Varistor trong bo mạch quạt Mitsubishi là TVR10621
 10: đường kính varistor, tính bằng đơn vị mm;
 631: Điện áp chịu đựng, 621 = 62 x 101 = 620V

Đi-ốt nắn điện: Nắn điện áp xoay chiều thành một chiều cung cấp cho mạch. Ví
dụ: Đi-ốt 1N4007, 4004 v.v. Một số bo mạch sử dụng IC nguồn thường có đi-ốt

6
 TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

xung như FR107 và chúng ta không thể sử dụng 1N4007 để thay sẽ dẫn đến chạm
chập.

Hình dạng: Hình trụ tròn màu đen trên thân có in tên và kí hiệu vạch sơn trắng.
Ví dụ: 1N4007, UF4007.
Cực tính.
 Vạch sơn là cực (-): Katot;
 Cực còn lại là cực (+): Anot;
Cách đo đạc:
Sử dụng thang đo điện trở Rx1, x10, x100, x1K, x10K
Đo điện trở thuận nghịch giữa 2 đầu đi-ốt sẽ có 1 chiều kim lên giá trị điện trở và 1
chiều kim không lên là đi-ốt bình thường.
Do các đi-ốt chỉnh lưu hoạt động ở điện áp cao nên có thể bị rò. Vì vậy các bạn nên
sử dụng thang đo Rx10K là chính xác nhất.
Đi-ốt ổn áp (đi-ốt zener):
Hình dạng vỏ ngoài thủy tinh trong suốt hoặc sơn nhũ trên thân đi-ốt ổn áp có vạch
sơn để phân biệt cực tính. Ngoài ra trên thân đi-ốt ổn áp còn ghi tên hoặc điện áp
ổn áp danh định.

7
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Ví dụ: Loại ghi tên 1N4733A, loại ghi điện áp chịu đựng 5V1;
Nhận dạng cực tính của đi-ốt ổn áp:
 Vạch sơn: Cực (-) (Katot)
 Vạch còn lại: Cực (+) (Anot)
Lưu ý: Đi-ốt ổn áp hoạt động ở chế độ phân cực ngược có nghĩa là:
 Cực (+) của nguồn điện 1 chiều sẽ gắn với cực (-) của đi-ốt ổn áp.
 Cực (-) của nguồn điện 1 chiều sẽ gắn với cực (+) của đi-ốt ổn áp.
Hình vẽ minh họa mạch phân cực (cấp nguồn) cho đi-ốt ổn áp.

Nhiệm vụ của đi-ốt ổn áp: Ổn định điện áp, ghim áp.

Như hình vẽ trên ta thấy: Khi đo điện áp Vout sẽ bằng 5.1 VDC và nếu thay bằng
đi-ốt ổn áp 9 VDC khi đó Vout sẽ đo được 9VDC.
Khi đo điện áp trên 2 đầu đi-ốt ổn áp mà thấy điện áp cao hơn hoặc thấp hơn so với
điện áp danh định của đi-ốt thì ta kết luận đi-ốt có thể bị hư hỏng.
Ví dụ đi-ốt ổn áp 5.1V nhưng đo điện áp trên 2 đầu đi-ốt khoảng 3VDC thì đi-ốt có
thể bị hư hỏng. Sở dĩ nói có thể là vì hiện tượng sụt áp có thể xảy ra khi tải tiêu thụ
bị chạm.

8
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Ví dụ: Vi xử lý của mạch điều khiển quạt từ xa bị chạm dẫn đến nguồn điện bị sụt
áp.
Muốn có kết luận chính xác thì ta tiến hành đo đi-ốt ổn áp như sau:
Sử dụng đồng hồ kim:
Tháo hoặc nhấc đi-ốt ra khỏi mạch.
Vặn thang đo điện trở Rx10
Đo điện thuận nghịch giữa 2 đầu đi-ốt sẽ có 1 chiều kim lên giá trị điện trở và 1
chiều kim không lên là đi-ốt bình thường.
Đo điện trở thuận nghịch bằng 0 Ohm hoặc có giá trị điện trở thì đi-ốt bị chạm.
Đo điện trở thuận nghịch bằng vô cùng lớn là đi-ốt bị đứt.
Lưu ý: Một số đi-ốt ổn áp khi đo điện trở thuận nghịch ở các thang đo Rx100,
Rx1K, Rx10K sẽ có trường hợp khi đo điện trở nghịch kim lên 1 chút thì không
phải là đi-ốt bị chạm mà đó là do đặc tính của từng loại đi-ốt ổn áp.

Tụ hóa: Lọc nguồn điện một chiều (DC) sau chỉnh lưu cho phẳng. VD: Tụ
470uF/25V, tụ này sau một thời gian sử dụng sẽ bị yếu giảm trị số điện dung làm
cho nguồn 5V1 bị yếu. Lưu ý tụ hóa có phân cực (+) và (-) giống như pin vì thế
nếu đấu ngược cực tính sẽ nổ tụ.

Tụ kẹo:
Đây là loại tụ không phân cực vì vậy các bạn không cần quan tâm đến cực tính của
chúng trong quá trình sửa chữa.

9
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Trên bo mạch quat điều khiển tụ kẹo có vai trò rất quan trọng trong mạch hạ áp. Nó
kết hợp cùng với các điện trở, đi-ốt chỉnh lưu, đi-ốt ổn áp, tụ hóa tạo thành mạch hạ
áp biến đổi điện áp 220VAC (xoay chiều) thành 5VDC (một chiều) cung cấp cho
mạch vi xử lý. Tụ kẹo là một linh kiện thường xuyên xảy ra hư hỏng trên bo mạch
quạt điều khiển.
Cách đọc giá trị tụ kẹo:
Tụ kẹo có 2 thông số đó là: Điện dung của tụ và điện áp chịu đựng.
Các tụ kẹo thường sử dụng trên bo mạch quạt điều khiển là 474, 684, 824, 105
Ví dụ 1 : Đọc giá trị điện dung tụ kẹo 474.
474 = 47 x 104 = 470000 pF = 470 nF = 0.47uF;
Ví dụ 2: Đọc giá trị điện dung tụ kẹo 105.
105 = 10 x 105 = 1 000 000 pF = 1000 nF = 1uF;
Lý thuyết thì phức tạp vậy, nhưng với các bạn thợ làm nghề sửa chữa thì chúng ta
không cần quan tâm như vậy. Chúng ta chỉ cần quan tâm đến chữ số tận cùng là đủ.
Ví dụ 1 : tụ 474, chữ số tận cùng là 4 => giá trị là: 0,47uF, 684 = 0.68uF, 824 =
0.82 uF
Ví dụ 2: tụ 105 chữ số tận cùng là 5 => giá trị là: 1uF, tụ 205 là 2 uF
Điện áp chịu đựng: Được in trên tụ giá trị thông thường từ 275VAC đến 630VAC
các bạn có thể mua tụ kẹo có giá trị điện áp trong giới hạn đó là được. Tốt nhất nên

10
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

mua các tụ có giá trị điện áp chịu đựng là 400VAC vì nó bán khá phổ biến trên thị
trường.
Tụ gốm: Lọc nhiễu cao tần, trong mạch dao động thạch anh. VD: Tụ 104, 103, 101
v.v cách đọc trị số tương tự như tụ kẹo.

Thạch anh: Tạo xung nhịp cho vi xử lý. VD: Thạch anh 455Khz, thạch anh nhôm
32.768 Khz, 1.8Mhz, 4 Mhz. Một số mạch quạt điều khiển từ xa không sử dụng
thạch anh. Với thạch anh các bạn có thể sử dụng đồng hồ có thang đo tần số để
kiểm tra, nhưng tốt nhất nên thay thử thạch anh mới.

Ứng dụng của thạch anh (XTAL) trong mạch tạo xung nhịp cho IC vi xử lý

11
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Đèn LED: Hiển thị chức năng hoạt động của quạt. VD: tốc độ quạt, chuyển hướng
(swing), hẹn giờ (timer).

Cách đo đạc: Sử dụng đồng hồ vạn năng thang Rx1, Rx10 đo thuận nghịch sẽ có
một chiều LED sáng. Muốn đo chính xác ta sử dụng thang Rx10K đo thuận nghịch
sẽ có duy nhất 1 chiều kim lên, nếu không LED bị rò. Các bạn lưu ý hiện tượng
LED bị rò cũng hay gặp trong các bo mạch quạt điều khiển từ xa, quạt phun sương
hơi nước.
Còi (Buzze): Báo trạng thái điều khiển khi cắm điện chuyển số, thì sẽ báo cho
người sử dụng bằng tiếp bíp.

Triac(T, SRC): Như một công tắc điện tử nhận lệnh điều khiển từ vi xử lý để
đóng ngắt mạch, một số hãng quạt như Panasonic trên bo mạch kí hiệu bằng chữ
SCR làm nhiệm vụ khóa điện tử (chuyển số, chuyển hướng quạt (tuốc-năng,
swing).

12
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Khi nhận được lệnh điều khiển từ vi xử lý đưa vào cực G qua điện trở R1(điện trở
kích) thì MT1 và MT2 sẽ được nối thông với nhau giống như khi ta bật công tắc
đèn vậy.
Các triac thường được sử dụng là BT131, BT134 , MAC97A6 v.v các bạn có thể
thay tương đương cho nhau.
Với các triac nhỏ kiểu chân (TO-92) như hình phía dưới bên trái thì cực giữa là cực
G khi đó bạn thay thế các triac BT131 hay MAC97A6 mà không cần quan tâm đến
cực tính vì kiểu chân của chúng hoàn toàn tương đương.

Cách kiểm tra triac: Sử dụng thang đo Rx1

 Đặt mặt số triac quay về phía người quan sát.
 Đặt que đo vào 2 chân ngoài cùng triac, kim đồng hồ không lên.

13
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

 Giữ nguyên que đo, rồi lấy pank hoặc tua vít chạm chân giữa với chân bên
phải, kim đồng hồ sẽ lên sau đó bỏ ra kim vẫn giữ nguyên vị trí là triac tốt.

Mắt thu hồng ngoại: Nhận tín hiệu hồng ngoại (IR) từ điều khiển từ xa (Remote)
đưa vào vi xử lý để đưa ra các lệnh điều khiển quạt.
Mắt thu hồng ngoại có 3 chân:

 VCC: nguồn 5VDC

 GND: dây mát
 OUT: Đưa tín hiệu hồng ngoại nhận được vào IC vi xử lý để điều khiển.
Kiểm tra mắt thu hồng ngoại:
 Vặn thang đo VDC 10V
 Kim đỏ nối vào OUT
 Kim đen nối vào GND
 Bấm điều khiển nếu thấy kim đồng hồ dao động là mắt thu tốt.
14
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Nút bấm: Dùng để điều khiển quạt bằng tay. Khi ta bấm nút thì sẽ nối 2 tiếp điểm
thường hở vào nhau và đóng mạch.

Cách kiểm tra:

Các bạn để thang đo Rx1 đo 2 chân rồi bấm nút nếu điện trở bằng 0 là tốt,
cần lưu ý tuy có 4 chân nhưng có 2 cặp chân thông nhau vì thế khi bạn đo điện trở
2 cặp này luôn bằng 0 Ohm, tương tự với cặp chân còn lại.
Hư hỏng chủ yếu do nút bấm: là gây khó khăn trong việc tắt mở nguồn, thậm chí
khi chúng bị ô-xi hóa còn gây ra điện trở kí sinh giữa 2 tiếp điểm dẫn đến mạch bị
lỗi hoặc hoạt động không ổn định.
IC vi xử lý(MCU): Đóng vai trò trung tâm của mạch điều khiển, nhận dữ liệu từ
nút bấm hay điều khiển từ xa (Remote) sau đó xử lý các lệnh điều khiển.
Vì vậy nếu một số loại IC vi xử lý hiếm không mua được trên thị trường thì việc
sửa chữa bo mạch là thất bại.
Các IC vi xử lý thông dụng trên thị trường. Ví dụ: BA8206BA4, BA8206BA4L,
PT2128a-c81
Một IC vi xử lý thông dụng trong các quạt Vinawind, Media, Asia, mạch quạt
Trung Quốc.

15
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CHƯƠNG II: MẠCH NGUỒN QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA

Khối nguồn có nhiệm vụ biến đổi điện áp 220VAC xoay chiều thành 5VDC một
chiều ổn định, cung cấp cho vi xử lý. Một số mạch sử dụng 5.1VDC hoặc 5.6VDC
cấp cho vi xử lý.
Trên thị trường hiện nay, các quạt điều khiển từ xa sử dụng 3 loại mạch nguồn
chính:
Mạch điện hạ áp bằng điện trở, tụ điện, đi-ốt ổn áp (zener). Đây là loại mạch khá
phổ biến trong các quạt điều khiển bán trên thị trường hiện nay.

16
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Mạch nguồn switching hạ áp trực tiếp bằng IC nguồn không qua biến áp xung. Ví
dụ: LNK304, LNK302 v.v. Mạch này thường sử dụng trong các quạt điều khiển
của Panasonic, Mitsubishi, Hatari…hoặc trong các máy giặt của hãng Electrolux.
Nhược điểm của loại mạch này là hay cháy nổ IC nguồn.

Mạch nguồn quạt Mitsubishi LV16RS sử dụng IC LNK304 hạ áp trực tiếp

17
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Mạch nguồn quạt Hatari sử dụng IC LNK304 hạ áp trực tiếp

18
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Mạch điện hạ áp sử dụng nguồn switching và biến áp xung:

Mạch nguồn sử dụng IC THX202 trong mạch quạt đá.

Mạch điện sử dụng biến thế chuyển đổi từ 220VAC sang 9VAC, 12VAC sau đó
sử dụng đi-ốt chỉnh lưu nắn thành điện một chiều rồi qua IC ổn áp 7805 tạo nguồn
5VDC ổn định.
Mạch nguồn sử dụng biến thế sắt từ hạ áp trong các mạch quạt cắt gió.
19
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CÁCH KIỂM TRA IC VI XỬ LÍ (MCU) BẰNG CÁCH CẤP NGUỒN NGOÀI

Mạch nguồn 5VDC cấp ngoài để thử bo mạch quạt điều khiển từ xa. Việc sử dụng
nguồn cấp ngoài để kiểm tra vi xử lý sẽ giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều thời gian
trong quá trình sửa chữa.
Các bạn có thể ráp bằng biến thế như hình dưới đây:

20
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Sử dụng nguồn 5VDC từ các loại sạc điện thoại.

Để kiểm tra vi xử lý bằng nguồn cấp ngoài ta làm như sau:

 Xác định vị trí tụ hóa lọc nguồn trên bo mạch thông thường các tụ có giá trị:
100uF/16V, 470uF/16V hoặc 100uF/25V.
 Xác định cực tính của tụ hóa: Cực (-) là cực có vạch màu trắng, hoặc kẻ sọc,
cực (+) là cực còn lại.
 Cấp nguồn +5VDC vào cực (+), GND vào cực (-) nếu vi xử lý tốt thì sẽ có
tiếng kêu bíp từ đó suy ra lỗi ở mạch nguồn cấp, còn không là vi xử lý bị hỏng.
Vi xử lý hỏng cũng dẫn đến các đèn LED sáng khi cấp nguồn ngoài.
Lưu ý cực tính của tụ hóa vì nếu cấp nguồn sai cực tính sẽ làm vi xử lý bị
hỏng.

21
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CHƯƠNG III: KỸ THUẬT PHÂN TÍCH VÀ SỬA CHỮA MẠCH QUẠT

ĐIỀU KHIỂN

Vấn đề đầu tiên là quan sát bo mạch xem có bị cháy cầu chì, điện trở công suất có
bị đứt hoặc cháy hay không, phải đo đạc chính xác rồi mới thay cầu chì mới.
Nguồn 5VDC trên tụ hóa có nhưng khi bật quạt thì có các hiện tượng sau:
 Quạt chỉ chạy vài vòng rồi tắt.
 Khi thực hiện lệnh SWING (chuyển hướng) thì bị tắt.
 Đèn hiển thị các chế độ sáng nhưng bật bằng điều khiển hoặc nút bấm
không hoạt động.
thì hư hỏng là do tụ kẹo hạ áp 105 (1uF) gây ra. Vì bình thường có nguồn 5VDC
nhưng khi bật quạt hay chuyển hướng thì không đủ điện áp cấp cho vi xử lý hoạt
động. Đây là hư hỏng phổ biến trên các quạt điều khiển sử dụng điện trở, tụ điện,
đi-ốt hạ áp. Để đỡ tốn thời gian sửa chữa về sau các bạn nên thay luôn tụ kẹo và tụ
hóa lọc nguồn 470uF/16V.

22
 TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Nguồn 5VDC trên tụ hóa bị sụt áp:

Ví dụ: Đo được khoảng 3VDC trên tụ C3.
 Nguyên nhân đầu tiên là do đi-ốt ổn áp 5V1 bị chạm nên nguồn bị sụt áp. Cách đo
đạc đi-ốt ổn áp, tác giả đã trình bày ở phần trước nên không nhắc lại.
 Nguyên nhân thứ hai là vi xử lý bị chập dẫn đến hiện tượng sụt áp, ăn dòng cách
kiểm tra bạn có thể tháo IC vi xử lý ra khỏi bo mạch rồi cấp nguồn sau đó đo điện
áp trên 2 đầu tụ hóa nếu có 5VDC trở lại thì chỉ cần thay IC vi xử lý là mạch hoạt
động bình thường.
 Nguyên nhân thứ ba là tụ kẹo bị giảm trị số.

23
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Với loại mạch hạ áp bằng IC thì đầu tiên chúng ta cũng cấp nguồn ngoài 5VDC
vào 2 chân tụ hóa, nếu nghe thấy tiếng bíp thì IC vi xử lý vẫn sống và chúng ta sẽ
tiến hành sửa mạch nguồn. Việc cấp nguồn ngoài sẽ giúp xác định được nhanh
chóng vi xử lý còn sống hay không?.
Hư hỏng chủ yếu là: Nổ IC nguồn LNK304, nổ tụ 4.7uF/400V, đứt cuộn cảm, đi-ốt
chỉnh lưu thứ cấp. Thay thế các linh kiện bị hỏng mạch sẽ hoạt động trở lại.

Lỗi về điện trở song song với tụ kẹo: Điện trở song song với tụ kẹo trong mạch
hạ áp có giá trị 100K-220KOhm điện trở này hay bị cháy, hoặc đứt vì thế bạn nên
hở 1 chân điện trở ra và đo giá trị của nó nhà thiết kế hay sử dụng điện trở 100K-
220KOhm 1/4 hoặc 1/2W, tốt nhất các bạn thay bằng điện trở công suất1W. Ví dụ:
Điện trở R5 hạ áp có giá trị 200KOhm như hình dưới.

24
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Triac:
Như đã biết trong mạch quạt điều khiển triac đóng vai trò như một công tắc điện tử
đóng mở chuyển tốc độ quạt, chuyển hướng tuốc năng.

25
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Khi có lệnh từ vi xử lý đưa tới điện trở R kích thì MT1 và MT2 được nối thông với
nhau.
Từ đó suy ra:
Nếu triac bị chập thì MT1 và MT2 luôn thông mạch. Vì vậy khi cắm điện quạt
sẽ chạy ngay dù chưa có lệnh từ vi xử lý đưa tới, không chuyển được số. Tuy
nhiên một số trường hợp cắm điện quạt chạy ngay liên quan đến các LED
hiển thị bị rò.
Ví dụ: Quạt bị chập triac số cao nhất thì khi cắm điện quạt sẽ chạy số cao nhất. Các
bạn có thể dễ dàng đo triac bị chập hay không bằng thang đo điện trở Rx1.
Nếu triac bị đứt thì MT1 và MT2 không được nối thông với nhau khi có lệnh
từ vi xử lý đưa tới.
Ví dụ: Quạt bị đứt triac swing (tuốc-năng) khi ra lệnh swing sẽ không chuyển
hướng được.
Ngoài ra một hư hỏng nữa đó là điện trở kích triac bị đứt cũng dẫn tới không
điều khiển được quạt.
Ví dụ: Quạt bị đứt điện trở kích triac số cao nhất. Vì vậy khi vi xử lý không đưa
được tín hiệu điều khiển vào cực G của triac => không chuyển số cao nhất được.
Lỗi về thạch anh:

26
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Khi mạch nguồn tốt. Mà cắm điện không kêu bíp thì các bạn nên kiểm tra thạch
anh 455Khz, 32.768 Khz (thạch anh nhôm), 4MHz, 8MHz và các tụ dao động
101pF. Cách sửa chữa tốt nhất là thay thử thạch anh mới. Kinh nghiệm cho thấy
thạch anh trên các mạch quạt Mitsubishi, Panasonic rất ít khi hỏng.

27
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Lỗi LED bị rò:

LED bị rò cũng dẫn đến những hiện tượng như cắm điện quạt chạy ngay, bật quạt
không lên, không OFF được quạt bằng phím bấm lẫn điều khiển phải rút điện ra
cắm lại mới được. Cách đo là tháo LED khỏi bo mạch, sử dụng thang Rx10K đo
thuận nghịch chỉ có một chiều kim lên, nếu cả 2 chiều kim đều lên là LED bị rò.
Lỗi này thường xuyên xuất hiện trong các mạch quạt phun sương, quạt hơi nước vì
chúng hoạt động trong điều kiện ẩm ướt nên các linh kiện dễ bị ô-xi hóa chân.

28
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

IC vi xử lí bị chết:
Vi xử lý chạy với điện áp 5VDC thấp nhưng chân điều khiển được nối
trực tiếp qua điện trở với chân G của triac còn 2 chân MT1 và MT2 thì nối với tải
220V vì vậy triac đóng vai trò như một khóa điện tử đóng mở cuộn dây số quạt,
mô-tơ chuyển hướng nên nếu xảy ra chập tải dẫn đến vi xử lý có thể bị hỏng.
Vì một lý do nào đó như điện áp từ đường dây điện lưới tăng cao đột ngột cũng có
thể dẫn đến hỏng vi xử lý.
Về vấn đề chết IC vi xử lý thì hầu như ở các quạt như Mitsubishi hay Panasonic,
KDK chúng ta đều không có IC thay thế. Trên thị trường chỉ thông dụng mấy loại
sau: PT2248, BA8206B4, BA8206B4AL loại này các bạn có thể mua ở các tiệm
bán linh kiện điện tử với giá khoảng hơn 20000 đồng.

29
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Lỗi về mắt thu hồng ngoại: Mắt thu hồng ngoại nhận lệnh từ điều khiển (remote)
đưa tới rồi đưa vào chân DI (Data In) của vi xử lý để thực hiện lệnh.Vì vậy nếu
không điều khiển được quạt bằng điều khiển từ xa trong trường hợp điều khiển tốt
thì chúng ta phải kiểm tra mắt thu.
Mắt thu hồng ngoại có 3 chân:

VCC: nguồn 5VDC

GND: dây mát
OUT: Đưa tín hiệu hồng ngoại nhận được vào IC vi xử lý để điều khiển.

Kiểm tra mắt thu hồng ngoại:

 Vặn thang đo VDC 10V
 Kim đỏ nối vào OUT
 Kim đen nối vào GND
 Bấm điều khiển nếu thấy kim đồng hồ dao động là mắt thu tốt.
Để thử điều khiển từ xa (remote) có tốt hay không chúng ta làm như sau:

30
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Sử dụng camera điện thoại hoặc webcam máy tính, chĩa remote vào bấm và quan
sát trên màn hình nếu có chấm sáng nhấp nháy màu hồng hoặc màu tím là điều
khiển hoạt động bình thường. Áp dụng với các điều khiển từ xa điều hòa hoặc các
thiết bị điều khiển bằng hồng ngoại IR.

Ngoài ra chúng ta cũng có thể lắp mạch test remote như hình dưới đây

Khi chĩa remote vào mạch rồi bấm thì LED D1 nhấp nháy.
LED hồng ngoại (IR) bị cháy đứt dây tóc: Tháo LED khỏi mạch, sử dụng thang
đo Rx10 đo thuận nghịch sẽ có 1 chiều kim đồng hồ lên là LED tốt.

31
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

LED IR tốt nhưng điều khiển chập chờn, lúc được lúc không, hoặc không có tín
hiệu hồng ngoại phát ra khi bấm điều khiển thì các bạn nên thay thử thạch anh
455KHz hoặc 32.768 Khz.

Hình ảnh một điều khiển từ xa bị hỏng thạch anh của bạn đọc đã tự sửa thành công
dưới sự hướng dẫn của tôi.

32
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

33
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Sửa lỗi phím ấn bị mòn lớp than: Các bạn sử dụng giấy bạc ở hộp thuốc lá hoặc
vỉ thuốc cắt tròn rồi dán bằng keo 502 dưới phím cao su.

Các nút bấm trên điều khiển không nhạy: Thay nút bấm mới.

34
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Các lỗi về tiếp điểm PIN: Các tiếp điểm pin bị han rỉ do pin chảy nước. Các bạn
có thể sử dụng lò xo bút bi hoặc lò xo ở các điều khiển khác thay thế. Lời khuyên
các bạn nên mua pin tốt thay cho điều khiển, lỗi trên thường xảy ra do người sử
dụng mua các loại pin rẻ tiền thay cho điều khiển.

Lỗi về mòn lớp than đường mạch in: Các bạn ra cửa hàng điện tử mua loại keo
vẽ mạch thường được sử dụng trong sửa chữa bàn phím laptop có giá khoảng
90000 sau đó dùng tăm nhọn vẽ lại đường mạch sau đó sấy khô bằng máy sấy tóc.

CÔNG DỤNG: Nối tiếp các mạch điện bị đứt trên mọi chất liệu, tiếp xúc trở lại
dính cứng và dẫn điện cao.
35
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CÁCH LÀM: Bột là chất dẫn điện, nước là chất dính vì thế bạn không nên lắc đều
mà hãy để chai nằm cho bột lắng trên miệng chai, khi sử dụng bạn mở nút, dùng
chân nhang hoặc tâm tre, tước nhỏ, bạn chỉ chấm bột vẽ theo đoạn mạch đứt dùng
máy thổi, hay máy sấy để sấy khô là bạn đã thành công. Nếu đường mạch cáp
nguồn đứt, chảy bạn đưa sợi cáp trước ánh sáng sẽ thấy chổ nám đen, bạn dùng
phương pháp châm cứu, dùng đầu kim hoặc dao cạo rách lớp màng bảo vệ bên
ngoài. Bạn chấm bột vào chổ đứt sấy khô kiểm tra lại vừa ý, bạn dùng sơn bút xóa
trắng xóa chữ có bán ở nhà sách vẽ lên trên lớp keo tạo thành lớp màng bảo vệ để
bẻ cong cáp không bị gãy trở lại. Hoặc dung bút xóa tạo chân nền bám vào bàn
phím nylong cho chắc rồi vẽ bột keo lên trên dây, sấy thật khô là dẫn điện tốt. Nếu
thực hành xong bạn ma sát trên lớp keo bạn sẽ thấy lớp keo bạn vẽ thành lớp si
mỏng.

LED IR hay bị cháy: Các bạn thay thạch anh và 2 tụ dao động mắc ở 2 chân thạch
anh xuống mass.

36
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CHƯƠNG IV: CÁC VÍ DỤ THỰC TẾ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA

PHÂN TÍCH BO NGUỒN QUẠT MITSUBISHI LV16RS

(Đây là loại quạt có số câu hỏi nhiều nhất từ bạn đọc trên facebook và
trên các diễn đàn và có số lượng người tự sửa thành công theo sự hướng dẫn
của tác giả) Dưới đây là lỗi phổ biến trên các quạt Mitsubishi hiện nay sử dụng IC
nguồn LNK304 hay LNK302 loại này sử dụng IC nguồn hạ áp trực tiếp từ điện
220V xuống 5VDC.

Nhược điểm loại mạch này là hay cháy cầu chì, nổ IC nguồn LNK304, phù
tụ 4.7uF/400V, đứt các cuộn cảm lọc nhiễu L1, L2 chúng ta có thể quan sát được
bằng mắt thường và nguy hiểm hơn là quá trình cháy nổ dẫn đến chết ic vi xử lý và
khi đó chúng ta phải thay toàn bộ bo mạch với chi phí khá cao. Đây là lỗi rất phổ
biến trong các dòng quạt Mitsubishi hiện nay vì thế các bạn cần lưu ý đọc kĩ.

37
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

Hình ảnh một bo mạch quạt bị phù tụ và chết IC nguồn

Cách kiểm tra IC vi xử lý:

Nếu chúng ta kiểm tra IC vi xử lý vẫn sống bằng cách cấp nguồn ngoài như hình
dưới: Bạn có thể sử dụng nguồn 5VDC hoặc đơn giản là sử dụng sạc điện thoại
Nokia và cấp vào tụ hóa 100uF/16V như hình vẽ dưới nếu có tiếng kêu bíp thì IC
vi xử lý còn sống nếu thấy đèn sáng hoặc không có tiếng kêu thì IC vi xử lý đã
chết. Các bạn có thể áp dụng cách test vi xử lý dưới để áp dụng cho các vi xử lý
của các hãng quạt như Vinawind, Điện cơ 91, Panasonic…v.v

“Nếu kiểm tra vi xử lý còn sống các bạn thay IC LNK304, 2 tụ điện, 4.7uF/400V
và các cuộn cảm nếu đứt thì mạch sẽ hoạt động trở lại”.

38
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

QUẠT MITSUBISHI SWING THÌ BỊ TẮT NGUỒN

Câu hỏi bạn đọc:

“ Quạt bật chạy đc bình thường nhưng khi em bấm nút swing thì được vài giây
thì nó tắt như mình bấm off ”?

Trả lời: Thay tụ kẹo hạ áp 105(1uF)/ 400V màu nâu đỏ, thay tụ hóa 1000uF/ 16V,
2 tụ điện trên yếu dẫn đến nguồn cấp cho vi xử lý yếu khi ra lệnh SWING thì
nguồn bị sụt áp dẫn đến OFF.

39
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

SỬA QUẠT TRẦN PANASONIC F-M14C7

(Bạn đọc Vũ Thanh Hà từ TP Hà Nội)

Câu hỏi từ bạn đọc:

“ Quạt có hiện tượng bấm điều khiển từ xa các số đều không chạy. Lưu ý đây là
lỗi rất phổ biến trên các dòng quạt trần Panasonic) “.

Nguyên nhân: Là do tụ hạ áp bị giảm trị số dẫn đến mạch vi xử lý yếu nguồn làm
mạch không hoạt động được.
Cách sửa: Thay tụ hạ áp bằng tụ kẹo 1uF/ 400V.

40
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

SỬA QUẠT PANASONIC F409K (Bạn đọc từ TP Hồ Chí Minh)

Quạt này hay bị bệnh bật nguồn được 2s quạt tắt, chuyển hướng (tuốc-năng)
hay bị tắt.

41
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

QUẠT ASIA

Câu hỏi: Quạt ASIA bị nổ cầu chì, đứt điện trở song song với tụ, nổ đi-ốt ổn áp
5.1V dẫn đến chết vi xử lý.

Cách sửa: Sửa xong các linh kiện bị cháy thì nguồn 5VDC bị sụt, cấp nguồn ngoài
thì IC vi xử lý rất nóng. Thay IC PT2128A-C81 quạt hoạt động bình thường.

42
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

43
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

44
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

CHƯƠNG V: ĐÔI LỜI VỚI BẠN ĐỌC GẦN XA

Chào các bạn lý do mà cuốn sách này ra đời cũng là một cơ duyên tình cờ.
Có người quen nhờ tôi sửa giúp một bo mạch quạt từ xa điện cơ 91 và sau khi sửa
xong tôi chia sẻ trên trang tinhte.vn. Thật không ngờ topic đó rất đông người quan
tâm. Có rất nhiều người hỏi tôi về sửa quạt thợ có, người đang học để thành thợ
sửa quạt có, người đam mê có, thậm chí có người hỏi giá để đem ra thợ không bị
chém (những người này tôi không trả lời). Và một cơ duyên là số lượng người tự
sửa quạt do đam mê kĩ thuật nhiều hơn những người làm thợ, điều đó làm tôi thấy
rất vui. Vì sao tôi vui ? Nói thật với các bạn, tư vấn cho mấy bạn này chỉ qua tin
nhắn trên diễn đàn (inbox) và messenger của facebook. Có những lúc rất bực mình
vì phải giải thích đi giải thích lại về những kiến thức điện trong sách vật lý cấp 2, 3
nhưng khi họ tự làm được thì tôi thấy rất vui. Nhiều lúc thấy nhàm chán vì một
ngày trả lời tầm 10 câu hỏi quanh đi quẩn lại về việc test vi xử lý của một số loại
quạt.
Nhất là với những người có niềm yêu thích mày mò điện tử nhưng lại không
có kiến thức nhiều về điện tử vì thế việc hướng dẫn gặp rất nhiều khó khăn vì thế
tập sách này cố gắng sử dụng các thuật ngữ sao cho đơn giản nhất để các bạn có
thể tự tiếp cận được. Việc các bạn tự sửa được ngoài việc mang lại hiểu biết nó sẽ
làm cho các bạn yêu và có trách nhiệm với gia đình và thấy cuộc sống có thêm ý
nghĩa cũng như tiết kiệm được cho bản thân chút tiền dù không đáng là bao. Giờ
nhớ lại số bài viết và câu hỏi tôi còn ngạc nhiên vì sao mình lại có thể viết được
nhiều bài viết như vậy?
Giáo trình này tôi viết chắc ai đó đọc sẽ chê trách nhiều nhất là những người
làm về chuyên ngành điện tử. Vì nó chỉ chia thành chương chứ không thành mục,
và hoàn toàn không viết theo lối sư phạm giáo điều và hoàn toàn là những kiến
thức không có gì mới mẻ chính vì thế có thể làm một số bạn thất vọng. Nó được
hình thành từ việc sưu tầm các câu hỏi của các bạn hỏi tôi qua diễn đàn tinhte.vn và
facebook cá nhân của tôi và các bạn đã sửa thành công. Trong giáo trình này có sử

45
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

dụng hình ảnh các bo mạch của các bạn gửi tôi. Nếu nói nó là một giáo trình thì
quả thật to tát. Theo tôi nó chỉ là những ghi chép của tôi về các câu hỏi của các bạn
và câu trả lời của tôi về các lỗi trên quạt điều khiển từ xa. Vì thế một lần nữa xin
thành thật mong bạn đọc lượng thứ.
Niềm vui của tôi là khi tôi hướng dẫn một ai đó sửa thành công và sau đó họ
lại viết bài chia sẻ cho mọi người. Tôi thấy rất hạnh phúc vì sau mỗi câu hỏi của
các bạn, tôi lại có thêm nhiều người bạn thậm chí những người bạn lớn tuổi ở khắp
mọi miền trên đất nước.
Một lần nữa xin chúc các bạn sức khỏe thành công trong cuộc sống và ít
nhiều
cuốn sách này có giá trị đối với các bạn.

Hà Nội ngày 26/03/2016

K/S Vũ Thảo Nguyên

46
TỰ SỬA QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA K/S Vũ Thảo Nguyên

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 2

CHƯƠNG I: VỊ TRÍ CÁC LINH KIỆN TRÊN MẠCH QUẠT

3 - 15
ĐIỀU KHIỂN TỪ XA

CHƯƠNG II: MẠCH NGUỒN QUẠT ĐIỀU KHIỂN TỪ XA 16 - 21

CHƯƠNG III: KỸ THUẬT PHÂN TÍCH VÀ SỬA CHỮA MẠCH

22 - 36
QUẠT ĐIỀU KHIỂN

CHƯƠNG IV: CÁC VÍ DỤ THỰC TẾ SỬA QUẠT ĐIỀU

KHIỂN TỪ XA PHÂN TÍCH BO NGUỒN QUẠT 37 - 44
MITSUBISHI LV16RS

CHƯƠNG V: ĐÔI LỜI VỚI BẠN ĐỌC GẦN XA 45 - 46

47