Rehiyon 2: Lambak ng Cagayan

Mga lalawigan:

 Batanes - Basco
 Kagayan - Teguegarao
 Isabela - Ilagan
 Nueva Viscaya – Bayom bong
 Quirino – Cabboroguis

Lokasyon: Halagang silangan ng pulong Luzon.

Mga Ilog:

 Cagayan River –
o pinakamahabang ilog sa pilipinas,
o Pinagkukunang tubig para sa irigasyon
 Ilog magat
 Ilog Chico
 Ilog Cagayan
o Nagsisilbing daan at sentro ng kalakalan
o Pagpapatubig sa halaman or taniman
o Nagiiwan ng matabang lupa na angkop sa pagtatanim
 Pinacanuan River

Mga katutubo:

 Ivatan – Batanes
 Gaddang – Cagayan, Isabela, Nueva Viscaya
 Ibanag
 Dumagat
 Isneg
 Ita
 Igorot

Mga Mamamayan:

 Ibanag “pattaradday” ~ Pagkakaisa

 Gaddang
 Itawis
 Ilocano

Mga Punong kahoy:

 Benguet Tree Mahogany

 Narra
 Ipil Ipil
 Teak
Likas na yaman Mineral:

 Bakal Manganese
 Pilak Graba
 Ginto Bato
 Limestone

Mga Produkto:

 Tabako Mais Sibuyas

 Palay Gulay at Prutas Halamang ugat
 Kape Cacao Rable
 Katan Kawayan

Mga Wika:

 Ilocano Yogad
 Tagalog Ibanag
 Pangasinese Gaddang
 Kapampangan Ivatan- Batanes

Topograpiya:

 Napapalibutan ng malalaking Bulubundukin

o Cordillera
o Sierra Madre
o Caraballo
 Comia – Panlalawigang bulaklak ng Nueva Vizcaya
 Sampaguita – Bulaklak ng Isabella

Batanes

 Nakaharap sa karagatang Pasipiko

 Mabundok at Maburol

Klima – Mayo – Oktubre : tag ulan Nobyembre – Abril : Taginit

Industriya at Producto:

 Pagpapastol ng Baka
 Pagtrotroso at paglalaba
o Uring kahoy:
 Narra, Giho, Kamagong, Lavan
 Pangingisda
o Divilacan – Isabella
o Palanan – Isabella
o Ilog Cagayan ( dibang/ flying fish)
 Pagsasaka
o Kamatis, Palay, Kamote, Mani, Patatas, Mais, Buko
Industriyang Pantahanan:

 Paggawa ng lubid, Basket, Sumbrero – gawa sa valet

 Paggawa ng Vakul – gawa sa voyaboy

Magagandang tanawin sa Rehiyon 2:

 Mt, Pulog – Cagayan

 Baggao – Cagayan
 Palanan Beach – Isabela
 Isabela Dam Pista – Isabela
 Callao Cave – Tuguegarao

Epiko:

 Nagpapakita ng karamdaman tulad ng kalungkutan

 Mga epiko
o Bivag at malana (bivag anni malana) – Cagayan pinakatanyag
o Salomon – Epikong inaawit kasabay ng cincocinco

Verzo:

 Katumbas ng complas ng mga espanol

 Awit na may 4 linya at tugma
 Karaniwang ginagawa o nililikha ng versista ang verso sa mismong okasyon tulad ng kasal at
binyag.

Awit:

 Kantang pagibig
o Mensahe:
 Pangako Pagtuturo
 Pagtatapat Pag aalay na maibibigay.
 Paninigurado

Salawikain

 Mga salawikaing Ibanag/ Unoni

 Pwedeng isang prosa o tula
 Paturo at kinapupulutan ng aral

Bugtong

 Lallagunot o Palavvuh –

Mga Festivals”

 Bayanihan/Payusuhan – Batanes Pinagdadapun – Isabela

 Bambanti – Isabela
 Aggao nac Cagayan – Cagayan
Tourist Attraction:

 Sta Anna – Cagayan Paraiso Tribu Visacayano – Nueva Viscaya

 Portabaga falls – Cagayan
 Palaui Isaland – Cagayan
 Radiwan Point – Cagayan

Captain Pable de Carreon (espanya)

 Ginalugad ang Cagayan upang gawing Christian ang mga tao

Tatus

 Coconut crab

Senator Juan Ponce Enrile

 Justice Secretary
 Mula Cagayan Valley
 Defense Minister (Marcos)
 Senate President

Freddie Aguilar

 Tubong Isabela
 BAWAN KO – ay awit para sa pagsalungat sa Marcos panunturan

Mga Pagkain:

 Pinapaitan Sinigang na Urung

 Imbaliktad Piniritong
 Longanisa

Dalawang Tanyag na manunulat sa literature ng Rehiyon 2

 Greg Lakonsay
o Naging Editor
 Florentino Cornedo
o Patnugot ng Pahayag “liwayway”
o Nakapagsulat ng 13 aklat sa pilosopiya, kasaysayan, atbp
o Isinulat ang Iloco sa wikang ingles at tagalog
o Isang kolumnista dahil magaling sumulat ng artikulo
o Nagtamo ng “Don Palanca Award for literature” and “Most Outstanding Thomasian
Awardee in the arts and Humanity”
o Isa ring Nobelista dahil magaling sumulat at parating tinatangkilik ng mga mambabasa sa
pahayagang liwayway
CAR ( Cordillera Administrive Region)

 Mga Lalawigan
o Apayao Kabugao
o Abra Bangued
o Kalinga Tabuk
o Mt. Province Banton
o Ifugao Lagawe
o Benguet La Trinidad
 Gabriela Silang
o Sa abra naitala ang kanyang unang pakikibaka
o May monument sa Abra
 Priestest
o Nagsasagawa ng ritual na saying at tidwal
o Babaemg pari
 Tatlong tribo na naninirahan sa Benguet
o Ibaloy – kahawig ng pangasinese
o Kankanaey
o Kalmuya – Tribu na naninirahan sa Benguet
 Mga Ritwal
o Kordey
 Nais ipabahatid ang ritual na sinasayaw dahil ang kanilang hanap buhay ang
pagsasaka
 Ginagawa upang maging mataba ang lupa
o Tohungas
 Naghihiganti sa mga espiritu na hindi nakikita

 Kabunian
o Tinaguriang Diyos ng mga diyos
 Canao
o Sayaw na isinasagawa na ritual na pagpaparangal sa mga ninuno na wala na sa mundo
 Simpleng Canao
 Malaking Canao
 Simpleng Canao
o Pagkakatay ng baboy
o Paggawa ng tapey at pag luluto ng kamote, gabi, at bigas.
 Malaking canao
o Mga pagkaing espesyal
o Kumakatay ng baboy at kalabaw.
 Anito
o Sinisisi kung may nangyayaring masama
  2 Uri ng PANITIKAN
o Panritwal – Dasal, Awit, Sayaw, Kuwento
o Di panritwal – Piyesta, Pag amin sa nararamdaman
 Kalinga
o Gabbuk
 Ritwal na pagdiriwang na may layuning sa unang anak ng espirito sa ilog, bundok
o Bawi
 Ritwal na sinasayaw ng mga lalaki sa gansa
 Uri ng lugar sa bahay tangulan – lugar sa paglilitis sa mga may kasalanan
o Tak-ba
 Ritwal na nalilinisan ang pinaglalagyan ng banga
o Apung
 Pag aalay ng kanilang mga taniman/ produkto
o Begnas
 Ritwal na ginagawa sap ag papasalamat sa asawa.

Region 3: Gitnang Luzon

 Gitnang kapatagan (rice bowl of the Philippines)

 Mga lalawigan:
o Pampanga – Sanfernando (Culinary capital of the Philippines)
o Aurora – Baler (Ma, Aurora Aragon asawa ni Manuel Quezon)
o Bataan - Balanga
o Bulacan - Malolos
o Nueva Ecija - Palayan
o Zambales - Iba
o Tarlac – Tarlac
 Mga naninirahan
o Tagalog
o Pampangueno
o Ilocano
o Pangasinese
 4 na etnolinggwistikong pangkat
o Tagalog
o Ilocano
o Kapampangan
o Pangasinese
 Bulacan, Nueva Ecija, Pampanga, Tarlac:
o Mga lalawigan na sumisimbolo sa 8 sinag ng araw ng ating bandila na lumaban
sa mga kastila.
o Tarlac ( pinakamaraming uri ng mamamayang naninirahan.)
 Bulacan, Kapangpangan, Pampanga, Tarlac:
o Melting plot
 Hanap Buhay
o Pangingisda
o Pagsasaka
o Pagmimina
o Pagtotroso
o Pagwaan ng Asukal at produktong yari sa ratton
 Pangunahing produkto
o Bigas
o Mais
o Isada
o Kawayan
o Mineral (ginto, tanso, platinum)
 Mga katutubo
o Kankanaan
o Oblayos
o Igorot
o Dumagot
o Setas
o Ilongis
 Fiesta at iba pang kasayanhan:
o Parada sa Ilog
o Pista ng pagluhod ng mga kalabaw
o Pagsasayaw sa Obando
o Santacruzan
o Mga Harana
o Mga seremonyo kauganay sa mahal na araw
 Palaspas
 Penitensiya
 Mga pabasa
 Salubong
 Mga prusisyon

 Bataan
o Pagbagsak sa kamay ng mga hapones noong 2nd WW
o Death March (Mariveles, Bataan to Capas, Tarlac)
o Dambana ng kagitingan ng Samat, Bataan
o Pagsabog ng bulking Pinatubo
 Tarlac
o Melting plot ng Luzon
o Pinakahuling lalawigang itinatag ng mga kastila sa rehiyon ng gitnang luzon
noong 1874
o Mayroong mayaman at matabang lupa na malbot, mabuhangin, buhaghag, at
luwad.
 o Mga Ilog:
 Ilog agno – Dumadaloy pahilaga
 Ilog Rio Grande – patungong timog de Pampanga
 Ilog Tarlac – Pinakamalawak na ilog sa lalawigan
o Hanap buhay
 Pangangahoy
 Pagsasaka
 Pagtotroso
 Industriyang gawaing pambahay
o Mga attraction:
 Magsaysay Dam
 Liwasang bamban at mga kweba
 Bukal ng dolores
 Museo Maria Clara
 Bantayog ng Martsa ng kamatayan
 Groto ng Our lady of Lourdes de Bamban
 Napakalaki at napakatandang puno ng kampo sevillano Aquino
 Pampanga
o Mula sa salitang Pampang
o Tinawag na pangangan ng mga kastila hanggang sa lumaon naging Pampanga
o Matatagpuan ang pinakamahabang ilog na nagbubuhat sa Nueva ecija/
o Ilog Guagua
 Naguugnay sa look manila na pinag mumulan ng mga latian candaba at
sexmoan ( pinangalingan daloy ng tubig sa Zambales)
o Mga dakilang pampangueno:
 Juan Crisostomo Sotto - Ama ng panitikang Kapampangan
 Monica Mercado – Manunulat at tagatatag ng Academia papanguena
 Jose Abad Santons – Bayani ng 2nd WW
 Diosdado Macapagal – 5th President
 Aurelio Tolentino – May akda ng “ kahapon, Ngayon, at Bukas”

 Zambales
o Ramon Magsaysay
o Mga pangunahin dayalekto
 Zambal
 Ilocano
 Tagalog
o Mula sa pangalan ng isang tribo “Zambal”
o Mga naunang nanirahan
 Negrito
 Zambal
o Naging ganap na lalawigan noong 1572
o Mayroong volcanic cones na nanatiling tahimik sa loob ng maraming taon.
o Mga bundok
  Dome, Natib, Bataan, Pinatubo
o Kabuhayan
 Pangingisda
 Pagsasaka: palay, tubo, gulay, prutas- manga
o Punto ng attraction
 Daang zigzag ng olangopo
 Gratto ng Our lady of Pardon
 Market ng Olangopo
 Mga dalampasigang Fale sierra
 Skipper
 Salakot
 Paludium
 Balay
o Awiting Bayan
 Mga hili or hele
 Mga mang-gagaod (bataan)
 Atin cu pung singsing (Pampanga)
 Magtanum ay di biro
 Pandanggo ni neneng (tagalog)
o Alamat
 Alamat ng bundok ng Pinatubo (Zambales)