GIÔÙI THIEÄU VAÊN KIEÄN

“HÖÔÙNG DAÃN
VIEÄC TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN”

“Anh em haõy ñi ñeán cuøng trôøi cuoái ñaát, loan baùo Tin Möøng
cho moïi thuï taïo”(Mc 16,15). Ñoù laø leänh truyeàn cuûa Chuùa Gieâsu cho
caùc anh em moân ñeä. Thöïc teá khi rao giaûng Tin Möøng ôû nhieàu nôi,
vaøo nhöõng thôøi ñieåm cuï theå, anh em thöôøng phaûi ñoái maët vôùi caùc
thaùch thöùc cam go veà phong tuïc, truyeàn thoáng hay vaên hoùa ñòa
phöông. Rieâng taïi AÙ Ñoâng, vieäc toân kính toå tieân laø moät trong nhöõng
vaán naïn lôùn trong lòch söû truyeàn giaùo. Thöïc söï, caùc thöøa sai (haàu heát
ñeán töø Taây phöông) ñaõ coù nhöõng quan ñieåm khaùc nhau veà truyeàn
thoáng caùc daân toäc trong vieäc thôø kính toå tieân, toân kính caùc anh huøng
lieät nöõ vaø “caùc Thaàn Thaùnh” (nhö Ñöùc Khoång Töû, caùc vò thaønh
hoaøng), vaø caùc nghi thöùc lieân quan ñeán vieäc quan hoân tang teá. Suoát
moät thôøi gian daøi, vaán ñeà toân kính toå tieân nhö vaãn coøn boû ngoû vaø
ñöôïc thích öùng tuøy quan ñieåm vaø ñònh höôùng cuûa caùc nhaø truyeàn
giaùo taïi moãi nôi (Trung Hoa, Nhaät Baûn, Vieät Nam...). Maõi tôùi ngaøy
Huaán thò Plane Compertum Est ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Pheâroâ Fumasoni
Biondi, Boä Tröôûng Boä Truyeàn Giaùo coâng boá (08/12/1939), moät
ñöôøng höôùng môùi meû vaø nhaát quaùn ñaõ thöïc söï ñöôïc khai môû cho
cuoäc hoäi nhaäp vaên hoùa veà vieäc toân kính toå tieân.
Huaán thò Plane Compertum Est xaùc ñònh ngay trong phaàn môû
ñaàu: “Roõ raøng laø taïi Cöïc Ñoâng xöa kia coù moät soá nghi leã gaén lieàn
vôùi nghi ñieån ngoaïi giaùo, nay vì nhöõng bieán ñoåi theo thôøi gian veà
caùc phong tuïc vaø yù töôûng, neân noù chæ coøn mang yù nghóa daân söï, ñeå
toû loøng toân kính toå tieân, yeâu meán toå quoác vaø vì lòch söï trong caùc
töông quan xaõ hoäi”. Sau khi phaân tích caùc maët thuaän vaø nghòch cuûa
vaán ñeà döôùi goùc ñoä vaên hoùa cuõng nhö toân giaùo, Huaán thò ñaõ tuyeân
boá: “Ngöôøi Coâng giaùo ñöôïc pheùp tham döï caùc nghi leã kính Ñöùc
Khoång, tröôùc hình aûnh hoaëc baøi vò mang teân Ngaøi trong caùc vaên
mieáu hay tröôøng hoïc”(soá 1); vaø “phaûi coi laø ñöôïc pheùp vaø xöùng hôïp
taát caû nhöõng (cöû chæ) cuùi ñaàu vaø nhöõng bieåu loä khaùc coù tính caùch
 trang 2

toân troïng daân söï tröôùc nhöõng ngöôøi quaù coá hay hình aûnh vaø baøi vò
mang teân hoï”(soá 4).
Taïi Vieät Nam, Giaùo hoäi cuõng ñaõ coù nhöõng noã löïc thích nghi vaø
hoäi nhaäp veà vaên hoùa thôø kính toå tieân theo töøng giai ñoaïn cuï theå:

I/ ÑÒNH HÖÔÙNG CUÛA HOÄI ÑOÀNG GIAÙM MUÏC NAM VIEÄT NAM
(HÑGM/NVN) VEÀ LOØNG TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN
Sau Huaán thò Plane Compertum Est, “Ngaøy 20.10.1964 Toøa
Thaùnh, qua Boä Truyeàn giaùo ñaõ chaáp thuaän ñeà nghò cuûa Haøng Giaùm
Muïc Vieät Nam xin aùp duïng Huaán thò Plane Compertum Est
(08/12/1939), veà vieäc toân kính toå tieân cho giaùo daân Vieät Nam”
(Phaàn môû ñaàu cuûa Thoâng caùo 14/6/1965). Theo Thoâng caùo naøy
HÑGM/NVN ñaõ khaúng ñònh: “Giaùo hoäi khoâng huûy boû hay daäp taét
nhöõng giaù trò thieän haûo, lieâm chính, chaân thaønh cuûa caùc daân toäc.
AÂu cuõng vì baûn tính nhaân loaïi, duø coøn mang daáu veát söï sa ngaõ cuûa
toå toâng, song vaãn giöõ trong noäi taâm moät caên baûn töï nhieân maø aùnh
saùng vaø aân suûng Thieân Chuùa coù theå soi chieáu, dinh döôõng vaø naâng
leân tôùi moät möùc ñoä ñöùc haïnh, moät neáp soáng sieâu nhieân ñích
thöïc”(Thoâng caùo 1965 phaàn II, soá 2).
Chín naêm sau, vôùi Quyeát nghò ngaøy 14/11/1974, HÑGM/NVN
chaáp thuaän vaø yeâu caàu phoå bieán treân toaøn quoác Thoâng caùo
HÑGM/NVN naêm 1965. Ñoàng thôøi nhaán maïnh loøng hieáu thaûo vôùi
oâng baø toå tieân vaø nghi leã toân kính vò thaønh hoaøng vôùi nhöõng xaùc
ñònh cuï theå nhö sau: “Vieäc ñoát nhang höông, ñeøn neán treân baøn thôø
gia tieân vaø vaùi laïy tröôùc baøn thôø, giöôøng thôø toå tieân, laø nhöõng cöû
chæ thaùi ñoä hieáu thaûo toân kính, ñöôïc pheùp laøm” (soá 2); “Ñöôïc tham
döï nghi leã toân kính vò thaønh hoaøng quen goïi laø phuùc thaàn taïi ñình
laøng, ñeå toû loøng cung kính bieát ôn nhöõng vò maø theo lòch söû ñaõ coù
coâng vôùi daân toäc hoaëc laø aân nhaân cuûa daân laøng, chöù khoâng phaûi laø
meâ tín nhö ñoái vôùi caùc “yeâu thaàn, taø thaàn” (soá 6).
Hoâm nay qua Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân,
chuùng toâi ñònh höôùng loøng toân kính toå tieân theo Hieán Cheá Vui Möøng
Vaø Hy Voïng (GS 45), Thoâng Ñieäp Söù Vuï Ñaáng Cöùu Theá (Redemptoris
trang 3

Missio), Huaán thò Plane Compertum Est vaø ñeà ra nhöõng aùp duïng cuï
theå theo noäi dung cuûa Thoâng caùo 1965 vaø Quyeát nghò 1974 cuûa
HÑGM/NVN. Trong vaên baûn naøy coù giôùi thieäu caùc nghi thöùc vaø
nhöõng lôøi nguyeän maãu daønh cho caùc dòp cöôùi hoûi vaø tang leã, nhöng
taát caû chæ laø gôïi yù khoâng mang tính baét buoäc nhö caùc vaên baûn Phuïng
Vuï chính thöùc.

II/ TIEÁN TRÌNH THAÛO LUAÄN VAÊN BAÛN HÖÔÙNG DAÃN VIEÄC TOÂN
KÍNH TOÅ TIEÂN
Naêm 2014, kyû nieäm 50 naêm aùp duïng Huaán thò Plane
Compertum Est, HÑGMVN ñaõ uûy nhieäm Ñöùc cha Giuse Vuõ Duy
Thoáng, Chuû tòch Uyû Ban Vaên Hoùa, toå chöùc cuoäc hoäi thaûo veà loøng toân
kính toå tieân. Nhaän thöùc ñöôïc taàm saâu roäng cuûa chuû ñeà, Ñöùc cha
Giuse Vuõ Duy Thoáng ñaõ môøi ñaëc bieät Ñöùc cha Phaoloâ Nguyeãn Thaùi
Hôïp coäng taùc cuøng keâu goïi caùc giaùo phaän, doøng tu vaø caùc nhaø nghieân
cöùu vaên hoùa Vieät Nam goùp yù vôùi hoäi thaûo.
Cuoäc hoäi thaûo do Ñöùc cha Giuse Vuõ Duy Thoáng chuû toïa vôùi 4
vò thuyeát trình vieân: Ñöùc cha Phaoloâ Nguyeãn Thaùi Hôïp, Chuû tòch UB
Coâng Lyù Hoøa Bình; Linh muïc Giaùo sö Tieán só Giuse Vuõ Kim Chính
(giaûng daïy taïi Ñaïi hoïc Thuï Nhaân, Ñaøi Loan); Linh muïc Phanxicoâ X.
Ñaøo Trung Hieäu (giaûng daïy taïi nhieàu ñaïi chuûng vieän vaø hoïc vieän lieân
doøng), Giaùo sö Tieán só Traàn Vaên Ñoaøn (giaûng daïy taïi Ñaïi hoïc Thuï
Nhaân, Ñaøi Loan), vaø 312 hoäi thaûo vieân, trong ñoù coù caùc ñöùc giaùm
muïc Antoân Vuõ Huy Chöông, Micae Hoaøng Ñöùc Oanh, Pheâroâ Nguyeãn
Khaûm vaø caùc Ñöùc oâng Phanxicoâ Traàn Vaên Khaû, Barnabeâ Nguyeãn Vaên
Phöông, cuøng vôùi nhieàu vò beà treân caùc doøng tu, linh muïc töø caùc giaùo
phaän nhö cha Gioan Pheâroâ Traêng Thaäp Töï Voõ Taù Khaùnh, Toâma
Nguyeãn Vaên Thöôïng, Giuse Traàn Só Tín (CSsR), Ñaminh Nguyeãn
Ñöùc Thoâng (CSsR), Sr. Anna Kim Loan, oâng Antoân Uoâng Ñaïi Baèng,
Giuse Nguyeãn Minh Chieán, Augustinoâ Vöông Ñình Chöõ, Giuse
Nguyeãn Minh Phuù, baø Teâreâsa Phaoloâ Nguyeãn Haø Töôøng Anh... Taát
caû ñeàu nhieät tình tham gia thaûo luaän caùc ñeà taøi.
Sau hai ngaøy thaûo luaän, qua Ñöùc cha Giuse Vuõ Duy Thoáng, caùc
hoäi thaûo vieân ñaõ trình leân HÑGMVN moät thænh nguyeän thö xin
 trang 4

HÑGM thaønh laäp moät uûy ban ñeå tieán haønh xaùc laäp vaø ñeà ra nhöõng
aùp duïng thöïc haønh:
1/ Quy ñònh caùc nghi thöùc vaø soaïn thaûo nhöõng lôøi caàu nguyeän
theo höôùng hoäi nhaäp Kitoâ giaùo vaøo neà neáp vaên hoùa Vieät Nam trong
caùch baøy toû loøng thaûo hieáu vôùi oâng baø, toå tieân.
2/ Cuøng trong tinh thaàn hoäi nhaäp vaên hoùa, xin HÑGM xaùc ñònh
roõ raøng vaø cuï theå veà nghi thöùc trong leã cöôùi hoûi, leã tang, leã gia tieân
vaø baøn thôø gia tieân.
3/ Xin söû duïng côø nguõ haønh laøm daáu hieäu Kitoâ höõu hoøa loøng
vôùi daân toäc.
Ñaùp öùng böùc thænh nguyeän thö naøy, HÑGM ñaõ uûy cho Ñöùc cha
Chuû tòch UBVH cuøng vôùi caùc giaùm muïc thuoäc caùc Uyû Ban lieân heä
soaïn thaûo “Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân”. UÛy ban
Soaïn Thaûo baét ñaàu laøm vieäc töø naêm 2014 vaø keát thuùc vaøo naêm 2019
qua 2 giai ñoaïn:
Giai ñoaïn I thaûo luaän Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå
Tieân goàm caùc thaønh vieân:
Ñöùc cha Giuse Vuõ Duy Thoáng, Chuû tòch UB Vaên Hoùa chuû toïa,
Ñöùc cha Phaoloâ Nguyeãn Thaùi Hôïp, Chuû tòch UB Coâng Lyù Hoøa Bình
Ñöùc cha Giuse Nguyeãn Naêng, Chuû tòch UB Giaùo Lyù Ñöùc Tin
Ñöùc cha Pheâroâ Traàn Ñình Töù, Chuû tòch UB Phuïng Töï
Lm Giuse Trònh Tín YÙ, Thö kyù UB Vaên Hoùa kieâm Thö kyù cuoäc hoïp
Lm Ñaminh Ngoâ Quang Tuyeân, Thö kyù UB Loan Baùo Tin Möøng
Lm Phanxicoâ X. Baûo Loäc, vaên phoøng Ñoái Thoaïi Lieân Toân
vaø moät soá caùc chuyeân vieân nghieân cöùu vaên hoùa Vieät Nam:
OÂng Antoân Uoâng Ñaïi Baèng
OÂng Ñaminh Hoà Coâng Höng
OÂng Giuse Nguyeãn Minh Phuù
Ñaàu thaùng 3/2017, Ñöùc cha Giuse Vuõ Duy Thoáng, Chuû tòch UB
Vaên Hoùa qua ñôøi, “Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân” coøn
dôû dang. Thaùng 4/2017, trong Hoäi nghò Thöôøng nieân cuûa HÑGMVN
taïi giaùo phaän Nha Trang, Ñöùc cha Giuse Ñaëng Ñöùc Ngaân, giaùm muïc
giaùo phaän Ñaø Naüng ñöôïc HÑGM baàu laøm taân Chuû tòch cuûa UÛy Ban
trang 5

Vaên Hoùa thay Ñöùc cha Giuse Vuõ Duy Thoáng, vaø ñöôïc HÑGM uûy
nhieäm môøi caùc ñöùc giaùm muïc ñaëc traùch caùc UÛy Ban lieân heä tieáp tuïc
hoaøn thaønh “Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân”.
Giai ñoaïn II thaûo luaän Vaên Baûn Höôùng daãn vieäc Toân Kính Toå
Tieân goàm caùc thaønh vieân:
Ñöùc cha Giuse Ñaëng Ñöùc Ngaân, Chuû tòch UB Vaên Hoùa, chuû toïa
Ñöùc cha Phaoloâ Nguyeãn Thaùi Hôïp, Chuû tòch UB Coâng Lyù Hoøa Bình
Ñöùc cha Gioan Ñoã Vaên Ngaân, Chuû tòch UB Giaùo Lyù Ñöùc Tin
Ñöùc cha Emmanuel Nguyeãn Hoàng Sôn, Chuû tòch UB Phuïng Töï
Ñöùc cha Anphongxoâ Nguyeãn Höõu Long Chuû tòch UB Loan Baùo
Tin Möøng
Ñöùc Cha Giuse Ñoã Maïnh Huøng, Chuû tòch UB Di Daân
Ñöùc Cha Louis Nguyeãn Anh Tuaán, Phuï taù Toång Giaùo phaän Saøi
goøn, Tp Hoà Chí Minh
Lm Giuse Trònh Tín YÙ, Thö kyù UB Vaên Hoùa kieâm Thö kyù cuoäc
hoïp,
vaø moät soá caùc chuyeân vieân nghieân cöùu vaên hoùa Vieät Nam:
OÂng Augustinoâ Vöông Ñình Chöõ
OÂng Antoân Uoâng Ñaïi Baèng
OÂng Giuse Nguyeãn Minh Chieán
OÂng Giuse Nguyeãn Minh Phuù

III/ TIEÁN TRÌNH CHUAÅN NHAÄN:

Sau naêm naêm noã löïc, ban Soaïn Thaûo ñaõ hoaøn taát “Vaên Baûn
Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân”. Ñöùc cha Giuse Ñaëng Ñöùc Ngaân,
Chuû tòch UB Vaên Hoùa thay maët ban Soaïn Thaûo ñeä trình Vaên Baûn
hoaøn chænh leân HÑGMVN taïi cuoäc hoïp thöôøng nieân ôû Myõ Tho naêm
2018; sau ñoù, Vaên Baûn ñöôïc chuyeån tôùi Ñöùc cha Pheâroâ Nguyeãn
Khaûm, Toång Thö kyù HÑGMVN vaø ñöôïc Ñöùc cha Toång Thö kyù cho
ñaêng treân taäp san Hieäp Thoâng cuûa HÑGMVN (soá 110 thaùng
1&2/2019 töø trang 74-93).
Trong Ñaïi hoäi laàn thöù XIV cuûa HÑGMVN hoïp töø 30/9 ñeán
4/10/2019 taïi Trung taâm Muïc vuï giaùo phaän Haûi Phoøng, “Vaên Baûn
 trang 6

Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân” ñaõ ñöôïc Ñöùc cha Giuse Ñaëng
Ñöùc Ngaân trình baøy tröôùc Ñaïi hoäi. Sau khi thaûo luaän veà Vaên Baûn
naøy, caùc ñöùc giaùm muïc ñaõ bieåu quyeát ñoàng thuaän vaø Ñöùc Toång Giaùm
muïc Giuse Nguyeãn Chí Linh, Chuû tòch HÑGMVN ñaõ coâng boá cho
pheùp aùp duïng thöû nghieäm Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính
Toå Tieân trong thôøi gian 3 naêm, töø ngaøy 04/10/2019.
Vaên Baûn Höôùng Daãn Vieäc Toân Kính Toå Tieân ñöôïc HÑGMVN
ñoåi teân thaønh VAÊN KIEÄN HÖÔÙNG DAÃN VIEÄC TOÂN KÍNH TOÅ
TIEÂN. Vaên Kieän ñaõ ñaùnh daáu moät khuùc quanh lòch söû cuûa Giaùo hoäi
Vieät Nam veà loøng toân kính toå tieân thuoäc giôùi raên Thöù Tö trong Möôøi
Ñieàu Raên Ñöùc Chuùa Trôøi veà “Thaûo Kính Cha Meï”.

Ñaø Naüng, ngaøy 07 thaùng 10 naêm 2019

TM/ UBVH/HÑGMVN

+ Giuse Ñaëng Ñöùc Ngaân

Giaùm Muïc Giaùo Phaän Ñaø Naüng
Chuû tòch UBVH/HÑGMVN
trang 7

VAÊN KIEÄN HÖÔÙNG DAÃN

VIEÄC TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN

T
rong lòch söû, noã löïc hoäi nhaäp vaên hoùa veà
toân kính toå tieân cuûa Giaùo Hoäi taïi Vieät Nam
vaø taïi caùc nöôùc Trung Hoa, Haøn Quoác, Ñaøi
Loan vaø Nhaät Baûn ñaõ gaëp traéc trôû suoát maáy traêm naêm
daøi. Maõi tôùi naêm 1939 boä Truyeàn giaùo môùi ban haønh
Huaán thò Plane Compertum Est (8.12.1939). Tuy
Huaán thò coù maët vaøo ñuùng thôøi ñieåm buøng noå chieán
tranh Theá Giôùi Laàn Thöù II (1939-1945), nhöng Vieät
Nam cuõng nhö caùc nöôùc AÙ Ñoâng ñaõ möøng vui ñoùn
nhaän Huaán thò nhö ñoùn luoàng gioù môùi. Tieáp ñoù, duø
coøn trong tình theá chieán tranh, HÑGM/NVN ñaõ ñaùp
öùng Huaán thò baèng Thoâng caùo (1965) vaø Quyeát nghò
(1974) vôùi ñöôøng höôùng minh baïch: “Giaùo hoäi khoâng
huûy boû hay daäp taét nhöõng giaù trò thieän haûo, lieâm
chính, chaân thaønh cuûa caùc daân toäc... nhöng muoán
thaùnh hoùa nhöõng phong tuïc cuõng nhö nhöõng truyeàn
thoáng chaân chính cuûa caùc daân toäc”. Hoâm nay, tieáp
noái Thoâng caùo vaø Quyeát Nghò HÑGM/NVN, chuùng toâi
ñeà ra ñöôøng höôùng aùp duïng cuï theå muïc vuï hoäi nhaäp
vaên hoùa veà loøng toân kính toå tieân.
 trang 8

PHAÀN MOÄT
ÑÒNH HÖÔÙNG

I. LOØNG HIEÁU THAÛO VAØ BIEÁT ÔN TOÅ TIEÂN

Qua ñieàu raên thöù tö, “Thieân Chuùa muoán raèng, sau Ngöôøi,
chuùng ta phaûi toân kính cha meï” (GLHTCG 2197). Giaùo hoäi coi “gia
ñình laø neàn taûng ñeå töø ñoù xaùc ñònh nhöõng töông quan khaùc trong
thaân toäc” (GLHTCG 2202). Dó nhieân caùc töông quan naøy khoâng chæ
nhaát thôøi noái keát caùc phaàn töû cuûa gia ñình vôùi nhau vaø gia ñình vôùi
hoï haøng hoâm nay, nhöng cuõng toàn taïi vôùi thôøi gian, theá heä tröôùc
noái vôùi theá heä sau thaønh töông quan tieàn nhaân vôùi haäu dueä. Moïi
phaàn töû trong gia ñình noái keát vôùi nhau, vôùi hoï haøng baèng tình nghóa
vaø noái keát vôùi oâng baø toå tieân baèng loøng thaûo hieáu. Taïi Vieät Nam vaø
vuøng AÙ Ñoâng, neàn vaên hoùa Tam Giaùo ñaëc bieät ñeà cao loøng toân kính
thaûo hieáu vôùi toå tieân. Chuùng ta nhìn nhaän truyeàn thoáng thaûo hieáu
vôùi toå tieân nôi mieàn ñaát naøy ñaõ ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn gieo haït,
“Chính Thaàn Khí, Ðaáng gieo ‘nhöõng haït gioáng Lôøi’ hieän dieän trong
caùc taäp quaùn vaø vaên hoaù khaùc nhau, chuaån bò cho chuùng ñöôïc tröôûng
thaønh ñaày ñuû trong Chuùa Kitoâ” (Redemptoris Missio, 28).

II. MAÀU NHIEÄM “CAÙC THAÙNH CUØNG THOÂNG COÂNG”

Ngaøy nay khi daán thaân hoäi nhaäp vaên hoùa veà loøng hieáu thaûo vôùi
toå tieân, chuùng ta traøn ñaày hy voïng vì toå tieân chuùng ta töø thôøi xa xöa
cuõng nhaän ñöôïc “nhöõng haït gioáng Lôøi” cuûa Thaàn Khí vaø ñöôïc soáng
trong “söï vieân maõn cuûa Ñöùc Kitoâ” (Ep 4,13). Cuoäc hoäi nhaäp vaên hoùa
veà vieäc toân kính toå tieân seõ thaønh söùc maïnh thuyeát phuïc anh chò em
löông daân tin nhaän raèng: theo ñaïo Chuùa khoâng laø baát hieáu vôùi toå
tieân nhöng vaãn hieäp thoâng vôùi caùc ngaøi qua maàu nhieäm “caùc thaùnh
cuøng thoâng coâng”. Vôùi maàu nhieäm naøy, nhôø “ôn cöùu ñoä vieân maõn”
cuûa Ñöùc Kitoâ, laø vua vuõ truï vaø laø chuû doøng lòch söû (x. GS 45), chuùng
ta theå hieän loøng bieát ôn toå tieân. Cuõng nhö con chaùu cuûa caùc toå phuï,
Abraham, Isaac, Giacob luoân hy voïng ñöôïc nhaän laõnh ôn laønh cuûa
Chuùa ñoå traøn xuoáng qua caùc toå phuï, chuùng ta cuõng caäy nhôø phuùc
laønh Chuùa ban qua toå tieân oâng baø ñeå con chaùu ñöôïc nhaän phuùc aám
trang 9

cuûa caùc ngaøi, vì suoát doøng lòch söû, “söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng cuûa
Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng chæ taùc ñoäng nôi caùc caù nhaân nhöng coøn
taùc ñoäng vaøo xaõ hoäi vaø lòch söû, caùc saéc daân, caùc neàn vaên hoùa vaø caùc
toân giaùo” (Redemptoris Missio 28).
Tröôùc nhöõng ñoøi hoûi caáp baùch cuûa coâng trình loan baùo Tin
Möøng taïi Vieät Nam hoâm nay, chuùng toâi aán ñònh nhöõng höôùng daãn
cuï theå cho cuoäc hoäi nhaäp vaên hoùa veà loøng toân kính toå tieân, ñaëc bieät
trong leã cöôùi vaø leã tang nhö sau:

III/ NHÖÕNG NEÀ NEÁP VAÊN HOÙA

1/ BAØN THÔØ GIA TIEÂN VAØ LEÃ GIA TIEÂN
1.1 Baøn thôø gia tieân
Chuùng toâi khuyeán khích moãi gia ñình Coâng giaùo neân laäp baøn
thôø gia tieân ñeå kính nhôù oâng baø toå tieân. Baøn thôø gia tieân ñöôïc ñaët
döôùi baøn thôø Chuùa trong gia ñình. Treân baøn thôø coù theå treo di aûnh
oâng baø hoaëc hoï haøng thaân thuoäc, nhöng khoâng baøy bieän nhöõng gì
coù tính caùch meâ tín.
1.2 Leã gia tieân taïi gia ñình Coâng giaùo
Nhöõng lôøi caàu nguyeän trong leã gia tieân (taïi gia) khoâng thuoäc
phuïng vuï thaùnh leã vaø phuïng vuï bí tích. Thoâng thöôøng trong nghi
thöùc leã cöôùi vaø leã tang, leã gia tieân laø nghi thöùc xaõ hoäi daân söï nhöng
luoân ñöôïc keát thuùc baèng lôøi caàu nguyeän daâng leân Chuùa nhaèm thaùnh
hoùa caùc nghi thöùc xaõ hoäi daân söï vaø mang laïi yù nghóa thieâng lieâng
cho caùc nghi thöùc naøy.
Trong leã gia tieân, nhöõng lôøi khuyeân nhuû cuûa boá meï vaø caùc vò
cha baùc phaûi thaám nhuaàn ñaïo lyù Tin Möøng. Caùc vò coù theå chia seû
nhöõng kinh nghieäm khoân ngoan, thöïc teá veà hoân nhaân gia ñình,
nhöng caàn nhaéc nhôû ñoâi taân hoân veà yù nghóa, muïc ñích cuûa hoân nhaân
Coâng giaùo, trong ñoù coù loøng hieáu thaûo vaø bieát ôn oâng baø toå tieân.
1.3 Leã gia tieân taïi gia ñình löông daân
Taïi caùc gia ñình löông daân vaøo nhöõng dòp leã teát, gioã kî, leã gia
tieân thöôøng goàm moät soá nghi thöùc coù tính chaát tín ngöôõng. Nhieàu
 t r a n g 10

gia ñình löông daân coù con daâu, con reå Coâng giaùo giöõ vai troø toå chöùc
leã gia tieân hoaëc cuøng vôùi gia ñình cuùng gioã gia tieân. Ñeå giöõ tình
thuaän thaûo vôùi gia ñình ñoâi beân, nhöõng ngöôøi con daâu, con reå naøy
vaø con caùi cuûa hoï coù theå saém söûa leã vaät vaø daâng leã vaät treân baøn thôø
gia tieân, vaùi höông tröôùc di aûnh toå tieân nhöng caàn hieåu: trong loøng
chæ toân thôø moät Thieân Chuùa duy nhaát, ñoàng thôøi cuõng saün saøng baøy
toû loøng thaûo hieáu bieát ôn toå tieân qua caùc nghi thöùc leã gia tieân vaø xaùc
nhaän thaûo hieáu vôùi toå tieân laø boån phaän cuûa Kitoâ höõu.
2/ CÔØ NGUÕ HAØNH
Côø nguõ haønh ñöôïc söû duïng phoå thoâng töø laâu ñôøi khoâng chæ ôû
Vieät Nam maø coøn taïi Trung Hoa, Nhaät Baûn, Haøn Quoác. Trong caùc leã
hoäi, ñình ñaùm taïi Vieät Nam, ñeàu coù tröông côø nguõ haønh. Nhieàu giaùo
phaän ñaõ coù saùng kieán söû duïng côø nguõ haønh vôùi hình thaùnh giaù trong
loøng côø. Thöôïng côø nguõ haønh trong xoùm ñaïo, nôi nhaø thôø caùch naøo
ñoù cuõng laø khaúng ñònh ngöôøi Vieät cuøng coù chung vôùi nhau caûm xuùc,
loái nghó, taâm hoàn Vieät. Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ
khaúng ñònh, Phuùc AÂm Chuùa Kitoâ luoân saün saøng ñoàng haønh vôùi caùc
daân toäc, ñoàng haønh vôùi nhöõng caûm xuùc vui buoàn, vôùi caû nieàm haõnh
dieän cuûa caùc daân toäc, trong ñoù coù daân toäc Vieät Nam. “Hôõi caùc daân
toäc khaép moïi nôi, haõy môû cöûa cho Chuùa Kitoâ! Phuùc AÂm cuûa Ngöôøi
khoâng bao giôø laøm maát ñi töï do cuûa con ngöôøi, maát ñi vieäc toân troïng
caàn phaûi coù ñoái vôùi moïi neàn vaên hoaù cuõng nhö vôùi baát cöù nhöõng gì
toát laønh nôi moãi moät toân giaùo” (Redemptoris Missio, 2).

IV/ NHÖÕNG THOÙI TUÏC TRAÙI VÔÙI ÑÖÙC TIN COÂNG GIAÙO

Giaùo Hoäi taïi Vieät Nam luoân toân troïng neàn vaên hoaù daân toäc
mình cuõng nhö toân troïng baát cöù nhöõng gì toát laønh nôi moãi toân giaùo
(x. Redemptoris Missio, 2), nhöng giaùo höõu khoâng ñöôïc thöïc hieän
nhöõng thoùi tuïc ngöôïc chieàu vôùi ñöùc tin Coâng giaùo sau ñaây:
1/ COI TUOÅI, COI “NGAØY LAØNH THAÙNG TOÁT”
Coi tuoåi, choïn ‘ngaøy laønh thaùng toát’ (nhö trong leã cöôùi hoûi, leã
tang vaø caùc sinh hoaït nhö buoân baùn, xuaát haønh, khôûi coâng xaây döïng,
sinh con caùi...) laø ñi ngöôïc vôùi xaùc quyeát “Ñöùc Kitoâ... laø chuû thôøi gian
t r a n g 11

vaø muoân theá heä” (Saùch Leã Roma, Nghi thöùc laøm pheùp neán Phuïc
Sinh).
2/ ÑAËT TÖÔÏNG THAÀN TAØI, OÂNG ÑÒA
Cuùng vaùi vaø ñaët töôïng Thaàn Taøi, OÂng Ñòa taïi cöûa haøng hay nhaø
rieâng ñeå cuùng vaùi vaø caàu xin tieàn taøi nhö caùc löông daân quen laøm laø
loãi phaïm giôùi raên thöù nhaát, “thôø phöôïng vaø kính meán moät Thieân
Chuùa duy nhaát”.
3/ ÑAËT HOÀN BAÏCH HAY LINH VÒ
Hoàn baïch laø mieáng vaûi daøi phuû maët ngöôøi vöøa qua ñôøi, veà sau
duøng ñeå keát thaønh hình ngöôøi ñöôïc ñaët treân giöôøng thôø (linh toïa)
vaø gia ñình tin töôûng hoàn ngöôøi cheát seõ hieän dieän taïi ñaây. Daân gian
cuõng coù thoùi quen ñaët linh vò (baøi vò) treân baøn thôø gia tieân. Linh vò
laø taám goã ghi teân tuoåi vaø chöùc vò ngöôøi ñaõ cheát ñaët nôi baøn thôø gia
tieân. Linh vò ñöôïc coi laø vaät thieâng, nôi linh hoàn ngöôøi cheát ôû laïi vôùi
ngöôøi thaân trong nhaø, neân gia ñình di chuyeån ñi ñaâu ñeàu mang theo.
Ñaët hoàn baïch hay linh vò laø ngöôïc vôùi ñöùc tin Coâng giaùo. HÑGM/NVN
ñaõ khaúng ñònh: “Baøn thôø gia tieân ñeå kính nhôù oâng baø toå tieân ñöôïc
ñaët döôùi baøn thôø Chuùa trong gia ñình, mieãn laø treân baøn thôø khoâng
baøy bieän ñieàu gì meâ tín dò ñoan, nhö hoàn baïch” (QNHÑGM/NVN
1974, 1).
4/ MÔÛ CÖÛA MAÛ
Môû cöûa maû laø nghi thöùc laøm taïi moà maû ngöôøi môùi ñöôïc choân
caát. Gia ñình coù leã tang tin töôûng, môû cöûa maû ñeå giuùp cho hoàn ngöôøi
cheát ñi leân ñaàu thai (trong nghi thöùc ngöôøi ta quen ñaët moät caây
thang coù 7 baäc daønh cho nam vaø 9 baäc daønh cho nöõ ñeå tìm loái ra
sieâu thoaùt). Nhöõng vieäc laøm naøy laø ngöôïc vôùi ñöùc tin Coâng giaùo (x.
QNHÑGM/NVN 1974,1).
 t r a n g 12

PHAÀN HAI
HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH

I/ NGHI THÖÙC LEÃ GIA TIEÂN TRONG CÖÔÙI HOÛI

1/ BAØN THÔØ
Treân baøn thôø gia tieân coù baøy saün leã vaät nhö nhang ñeøn, hoa
quaû. Taát caû caùc leã vaät chæ bieåu tröng vaø gôïi nhôù loøng toân kính vaø bieát
ôn oâng baø toå tieân.
2/ NGHI THÖÙC
Nghi thöùc cöôùi hoûi baét ñaàu baèng caùc nghi thöùc xaõ hoäi daân söï,
roài tôùi leã gia tieân. Theo truyeàn thoáng, leã gia tieân ñöôïc cöû haønh trang
troïng. Tröôùc baøn thôø gia tieân, hai beân cha meï vaø ñoâi taân hoân vaùi
höông tröôùc di aûnh toå tieân. Tieáp ñoù laø lôøi nhaén nhuû cuûa meï cha hay
ngöôøi ñaïi dieän daønh cho ñoâi taân hoân.
3/ YÙ NGHÓA
Leã gia tieân mang yù nghóa, cha meï daãn ñoâi taân hoân tôùi trình
dieän oâng baø vaø baøy toû loøng bieát ôn toå tieân. Cuoái cuøng ñoâi taân hoân
cuøng vôùi cha meï, hoï haøng höôùng leân baøn thôø Chuùa daâng lôøi caàu
nguyeän cuûa coäng ñoaøn.

II/ NGHI THÖÙC LEÃ GIA TIEÂN TRONG LEÃ TANG VAØ GIOÃ
KÎ
1/ LEÃ TANG
Trong leã tang cuûa giaùo daân hay löông daân, giaùo daân ñöôïc thaép
höông, vaùi höông tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá nhö daáu chæ traân troïng
ngöôøi quaù coá vaø baøy toû loøng tin vaøo söï Phuïc sinh, “Ai cuøng cheát vôùi
Ñöùc Kitoâ seõ ñöôïc cuøng soáng laïi vôùi Ngöôøi” (Rm 6,8).
2/ GIOÃ KÎ
Theo phong tuïc Vieät Nam, “ngaøy gioã cuõng laø ‘kî nhaät’ ñöôïc
cuùng gioã” trong gia ñình theo phong tuïc ñòa phöông mieãn laø loaïi boû
nhöõng gì meâ tín (QNHÑGM/NVN 1974,3).
t r a n g 13

PHAÀN BA
NHÖÕNG NGHI THÖÙC VAØ LÔØI NGUYEÄN MAÃU
TRONG LEÃ CÖÔÙI HOÛI
Trong boái caûnh vaên hoùa Vieät Nam, “ñaïo OÂng Baø” hay noùi
chung, “ñaïo hieáu” laø ñieåm ñoàng quy cuûa Tam Giaùo, ñaõ vaø ñang aûnh
höôûng treân ña soá daân chuùng taïi caùc nöôùc AÙ Ñoâng, trong ñoù coù Vieät
Nam. Caùch naøo ñoù, “ñaïo hieáu” ñaõ thaønh maùu thòt, thaønh caên tính
cuûa daân toäc. Loøng hieáu thaûo trôû thaønh boái caûnh vaên hoùa toát töôi ñeå
ñoùn nhaän Tin Möøng. “Trong khi Tin Möøng ñoøi moïi ngöôøi nghe phaûi
gaén boù vôùi ñöùc tin, Tin Möøng loan baùo trong caùc neàn vaên hoùa khaùc
nhau laïi cho pheùp ngöôøi ta giöõ laáy caên tính rieâng cuûa mình... ñeå
nuoâi döôõng nhöõng gì coøn tieàm aån nôi hoï cho tôùi khi taát caû trôû neân
minh baïch döôùi aùnh saùng chaân lyù” (Fides et Ratio, 71).
Huaán Thò Plane Compertum Est ñaõ roïi saùng cho cuoäc hoäi nhaäp
vaên hoùa veà leã gia tieân hoâm nay nôi caùc nghi thöùc cöôùi hoûi, leã tang
vaø gioã kî: “Roõ raøng laø taïi Cöïc Ñoâng xöa kia coù moät soá nghi leã
(ceremonies) gaén lieàn vôùi nghi ñieån (rites) ngoaïi giaùo, nay vì nhöõng
bieán ñoåi theo thôøi gian veà caùc phong tuïc vaø yù töôûng, neân noù chæ coøn
mang yù nghóa daân söï, ñeå toû loøng toân kính toå tieân, yeâu meán toå quoác
vaø vì lòch söï trong caùc töông quan xaõ hoäi” (Plane Compertum Est,
phaàn môû ñaàu).
Ñeå ñaùnh daáu nhöõng böôùc hoäi nhaäp vaên hoùa veà toân kính toå
tieân, chuùng toâi xaùc laäp nhöõng nghi thöùc leã gia tieân thích öùng vôùi boái
caûnh caùc gia ñình hoâm nay trong caùc leã cöôùi hoûi, leã tang vaø gioã kî.

I/ LEÃ DAÏM NGOÕ

Leã daïm ngoõ toå chöùc taïi gia ñình nhaø gaùi laø böôùc ñaàu hai beân
gia ñình gaëp gôõ giôùi thieäu ñoâi baïn vôùi hoï haøng thaân thuoäc hai beân.
Gia ñình nhaø trai tôùi nhaø gaùi chính thöùc xin cho ñoâi baïn ñöôïc tìm
hieåu nhau. Leã daïm ngoõ keát thuùc baèng lôøi caàu nguyeän chung cuûa ñoâi
baïn:
 t r a n g 14

1/ CAÀU NGUYEÄN TRÖÔÙC BAØN THÔØ CHUÙA

Gia ñình ñoâi beân quaây quaàn quanh baøn thôø Chuùa. Cha hay meï
nhaø trai môû ñaàu nghi thöùc, ñoïc ñoaïn Tin Möøng Ga 2,1-12 veà tieäc
cöôùi Cana, moïi ngöôøi cuøng haùt baøi thaùnh ca caàu xin phuùc laønh cuûa
Chuùa cho gia ñình. Tieáp ñoù ngöôøi chuû leã nhaén nhuû ñoâi baïn chaân
thaønh tìm hieåu nhau vaø traân troïng caàu xin ôn Chuùa soi saùng cho
quyeát ñònh cuoäc tình duyeân theo truyeàn thoáng ñöùc haïnh cuûa toå tieân.
2/ LÔØI NGUYEÄN CHO ÑOÂI BAÏN
Cuoái cuøng laø lôøi caàu nguyeän cuûa ñoâi baïn tröôùc baøn thôø Chuùa.
Ñoâi baïn ñoan nguyeän vôùi Chuùa chaân thaønh vôùi nhau vaø mong öôùc
neân vôï choàng trong ôn thaùnh Chuùa (ñoâi baïn, moãi ngöôøi moät lôøi
nguyeän).
+ Lôøi nguyeän daønh cho nöõ
Laïy Chuùa Gieâsu, ngaøy Chuùa coù maët ôû tieäc cöôùi taïi Cana,
Chuùa ñaõ bieán nöôùc laõ thaønh röôïu ngon, chan hoøa nieàm vui haïnh
phuùc cho coâ daâu chuù reå vaø moïi ngöôøi. Hoâm nay con tin Chuùa cuõng
ñang coù maët trong ñôøi chuùng con. Xin Chuùa gìn giöõ chuùng con böôùc
ñi trong aùnh saùng lôøi Chuùa vaø hoïc bieát soáng hy sinh cho nhau hôn
laø vuï lôïi rieâng mình, bieát thuyeát phuïc hôn eùp buoäc nhau. Vaø cuøng
vôùi ôn thaùnh Chuùa, chuùng con höùa maõi ñong ñaày cho nhau vaø cho
moïi ngöôøi röôïu noàng aân nghóa nhö xöa Chuùa ñaõ laøm trong tieäc
cöôùi Cana.
+ Lôøi nguyeän daønh cho nam
Laïy Chuùa, nhö xöa Giacob gaëp gôõ Rachel beân gieáng nöôùc,
ñoâi baïn gaëp nhau, hieåu loøng nhau roài yeâu nhau trong ôn phuùc
Chuùa. Hoâm nay treân ñöôøng ñôøi chuùng con gaëp nhau, chaân thaønh
tìm hieåu nhau. Chuùng con mong nhöõng cuoäc gaëp gôõ chaân tình seõ
giuùp chuùng con hieåu nhau hôn vaø luoân traân troïng nhau trong tö
caùch laøm ngöôøi vaø phaåm giaù laøm con Chuùa, ñeå chuùng con thaønh
nhaân chöùng tình yeâu töôi ñeïp vaø trong saùng baét nguoàn töø chính
Chuùa laø tình yeâu.
t r a n g 15

II/ LEÃ ÑÍNH HOÂN

Leã ñính hoân laø cuoäc gaëp gôõ hai gia ñình ñeå thoâng baùo cuoäc
ñính hoân cuûa ñoâi baïn, nhìn nhaän ñoâi baïn töø nay chính thöùc laø vôï
choàng chöa cöôùi. Cuoäc gaëp gôõ naøy cuõng gôïi yù ñaøng trai vaø ñaøng gaùi
böôùc laïi gaàn nhau trong tình thaân, “hai nhaø neân moät”. Leã ñính hoân
goàm hai nghi thöùc:
1/ DAÂNG TRAÀU CAU VAØ NIEÄM HÖÔNG TÖÔÛNG NHÔÙ TOÅ TIEÂN
Moïi ngöôøi teà töïu tröôùc baøn thôø gia tieân, cha meï vaø ñoâi baïn
böôùc tôùi tröôùc baøn thôø, daâng traàu cau vaø nieäm höông. Taát caû cuùi ñaàu
töôûng nhôù toå tieân trong giaây laùt. Khi daâng traàu cau vaø nieäm höông,
ñoâi baïn trình dieän oâng baø vaø baøy toû loøng toân kính. “Vieäc ñoát nhang
höông, ñeøn neán treân baøn thôø gia tieân vaø vaùi laïy tröôùc baøn thôø, giöôøng
thôø toå tieân, laø nhöõng cöû chæ thaùi ñoä hieáu thaûo toân kính, ñöôïc pheùp
laøm” (QNHÑGM/NVN 1974,2).
2/ CAÀU NGUYEÄN TRÖÔÙC BAØN THÔØ CHUÙA
Sau leã gia tieân, hai hoï ñöùng tröôùc baøn thôø Chuùa, ñeøn neán thaép
saùng. Hai beân cha meï vaø ñoâi baïn tieán tôùi baøn thôø daâng lôøi caàu
nguyeän.
+ Lôøi nguyeän daønh cho cha hay meï beân nöõ
Laïy Chuùa, chuùng con, xin cuøng vôùi con caùi daâng leân Chuùa lôøi
taï ôn. “Chuùa laø goác nguoàn moïi gia toäc treân trôøi döôùi ñaát” (Ep 3,15).
Chuùa ñaõ ñoå traøn ôn phuùc cho oâng baø toå tieân chuùng con vaø qua caùc
ngaøi, phuùc haïnh Chuùa laïi traøn lan treân con chaùu, ñaëc bieät treân hai
con vöøa ñính hoân. Xin cho chuùng con khoâng ñeå maát ôn Chuùa ñaõ
ban nhöng bieát soáng ñaïo haïnh theo göông caùc ngaøi. Ñaëc bieät xin
Chuùa phuø hoä cho ñoâi nam nöõ ñang chuaån bò cho cuoäc soáng löùa ñoâi,
hình thaønh moät gia ñình môùi, luoân ñöôïc baûo boïc an laønh trong ôn
thaùnh Chuùa vaø phuùc ñöùc cuûa toå tieân.
+ Lôøi nguyeän daønh cho nam
Chuùng con xin taï ôn Chuùa, Chuùa ñaõ cho oâng baø toå tieân chuùng
con nhaän ôn phuùc Chuùa veà laøm phuùc cho con chaùu. Xin cho gia
 t r a n g 16

ñình chuùng con ñöôïc thöøa höôûng phuùc aám toå tieân cuõng bieát thoâng
chuyeån cho nhau vaø cho moïi ngöôøi. Xin cho chuùng con bieát giöõ gìn
truyeàn thoáng ñaïo haïnh toå tieân vaø ñaïo lyù tình thöông cuûa Chuùa.
+ Lôøi nguyeän daønh cho nöõ
Laïy Chuùa, chuùng con ñöôïc taïo döïng trong tình yeâu Chuùa,
sinh ra töø tình nghóa meï cha, neân gia ñình do tình yeâu vôï choàng.
Chuùng con taï ôn Chuùa ngaøn truøng vaø caùm ôn cha meï suoát ñôøi. Xin
Chuùa gìn giöõ chuùng con trong tình thaûo hieáu vôùi cha meï vaø muoân
ñôøi trung thaønh vôùi tình yeâu cao vôøi cuûa Chuùa.

III/ LEÃ CÖÔÙI

Ngaøy nay taïi Vieät Nam, caùc ñaùm cöôùi thöôøng vaãn giöõ leã gia
tieân nhö nghi thöùc baøy toû loøng bieát ôn oâng baø toå tieân. “Trong hoân
leã, daâu reå ñöôïc laøm ‘Leã Toå, Leã Gia Tieân' tröôùc baøn thôø, giöôøng thôø
toå tieân, vì ñoù laø nghi leã toû loøng bieát ôn, hieáu kính trình dieän vôùi oâng
baø” (QNHÑGM/NVN 1974, 4).
1 NGHI THÖÙC LEÃ GIA TIEÂN TAÏI NHAØ GAÙI (LEÃ VU QUY)
1.1 Daâng traàu cau, hoa quaû vaø nieäm höông töôûng nhôù toå
tieân
Chuù reå böng maâm hoa quaû, coâ daâu böng khay traàu cau, cha
meï coâ daâu mang höông nhang. Trong leã gia tieân, maâm hoa quaû baøy
toû höông hoa vaø thaønh quaû cuoäc soáng nhö loøng thaûo daâng leân oâng
baø. Cha meï coâ daâu vaø ñoâi taân hoân traân troïng daâng traàu cau, hoa quaû
leân baøn thôø toå tieân, nieäm höông toû loøng kính nhôù oâng baø.
1.2 Lôøi töôûng nhôù toå tieân vaø nhaén nhuû ñoâi taân hoân
Cha hay meï coâ daâu thaønh kính baøy toû loøng bieát ôn, caàu xin
phuùc aám cuûa toå tieân vaø nhaéc nhôù ñoâi taân hoân veà boån phaän toân kính
vaø bieát ôn oâng baø toå tieân.
1.3 Caàu nguyeän tröôùc baøn thôø Chuùa
Tröôùc baøn thôø Chuùa, cha meï coâ daâu vaø ñoâi taân hoân cung kính
caàu nguyeän.
t r a n g 17

+ Lôøi nguyeän daønh cho cha hay meï coâ daâu

Xin taï ôn Thieân Chuùa, Ñaáng laø Tình yeâu ñaõ roäng ban phuùc
loäc cho oâng baø toå tieân chuùng con. Ñaëc bieät hoâm nay vôùi tình yeâu
thöông quan phoøng, Chuùa keát noái con caùi chuùng con neân vôï choàng,
thaønh gia thaát. Chuùng con caàu xin Chuùa tuoân ñoå phuùc laønh cho gia
ñình môùi naøy, ñeå vôï choàng con caùi soáng hoøa thuaän yeâu thöông
nhau vaø xin cho gia ñình bieát caàn cuø trong lao nhoïc ñeå soáng no ñuû,
duø thieáu thoán cuõng khoâng queân anh chò em ngheøo khoù xung quanh.
+ Lôøi nguyeän daønh cho coâ daâu
Laïy Chuùa, töø bieån trôøi ôn suûng cuûa Chuùa, chuùng con nhaän
bieát ôn Chuùa taïo döïng vaø coâng sinh thaønh cuûa cha meï, chuùng con
traân troïng ñoùn nhaän vaø baûo veä ôn ban söï soáng. Vôï choàng chuùng
con nguyeän laøm chöùng nhaân cho tình yeâu vaø söï soáng baèng lôøi noùi,
haønh ñoäng vaø baèng chính cuoäc ñôøi haïnh phuùc cuûa chuùng con.
+ Lôøi nguyeän daønh cho chuù reå
Laïy Chuùa, chuùng con neân duyeân vôï choàng trong phuùc laønh
cuûa Chuùa. Xin Chuùa ñeán vaø ôû laïi trong maùi aám gia ñình chuùng con,
ñoát leân trong maùi aám ngoïn löûa Tin Möøng, ñeå chuùng con soáng laøm
göông saùng cho nhau, chaêm chæ nghe vaø soáng Lôøi Chuùa. Xin Chuùa
cuõng ban cho chuùng con söùc maïnh cuûa ôn thaùnh, ñeå caû gia ñình
cuøng nhau laøm chöùng cho Tin Möøng vaø yeâu thöông moïi ngöôøi nhö
Chuùa daïy.
2 NGHI THÖÙC LEÃ GIA TIEÂN TAÏI NHAØ TRAI (LEÃ THAØNH HOÂN)
2.1 Daâng traàu cau, hoa quaû vaø nieäm höông töôûng nhôù toå
tieân.
Taïi nhaø trai hoân leã laäp laïi caùc nghi thöùc daâng traàu cau, hoa quaû
vaø nieäm höông tröôùc baøn thôø toå tieân nhö taïi nhaø gaùi.
2.2 Ghi nieäm coâng ôn toå tieân
Sau nieäm höông cha meï chuù reå cuøng khaán nguyeän: Cuõng nhö
toå phuï Isaac ñaõ caàu Chuùa chuùc laønh cho con laø Giacop, “Xin Chuùa
ban cho con söông trôøi vôùi ñaát ñai maøu môõ vaø luùa mì röôïu môùi doài
daøo” (St 27,28) vaø Chuùa ñaõ nhaän lôøi. Tôùi thôøi toå phuï Giacop, con
 t r a n g 18

chaùu cuûa vò toå phuï naøy nhôø aân ñöùc cuûa cha, ñaõ ñöôïc Chuùa ban cho
ñaát laøm saûn nghieäp: “Ñaát ngöôi ñang naèm Ta seõ ban cho ngöôi vaø
con chaùu ngöôi” (St 34,13). Troïn tình thaûo hieáu vôùi oâng baø, con
chaùu vöõng tin, ñöùc haïnh toå tieân laø nguoàn ôn phuùc Chuùa ban cho caùc
haäu dueä.
2.3 Caàu nguyeän tröôùc baøn thôø Chuùa
Tröôùc baøn thôø Chuùa, cha meï chuù reå vaø ñoâi taân hoân cung kính
caàu nguyeän:
+ Lôøi nguyeän daønh cho cha hay meï chuù reå
Laïy Chuùa, Chuùa khoâng chæ döïng neân nhöõng con ngöôøi rieâng
leû nhöng coøn taïo döïng caùc gia ñình, ñeå vôï choàng soáng yeâu thöông
haïnh phuùc vaø con caùi ñöôïc aáp uû voã veà trong tình nghóa meï cha.
Hoâm nay ñoâi taân hoân keát hôïp thaønh moät gia ñình môùi trong ôn
thaùnh Chuùa. Xin Chuùa cuõng phuø hoä cho hai con cuûa chuùng con nhö
Chuùa ñaõ phuø hoä oâng baø toå tieân chuùng con.
+ Lôøi nguyeän daønh cho chuù reå
Laïy Chuùa, xin gìn giöõ tình yeâu chuùng con trong tình yeâu cuûa
Chuùa, ñeå vôï choàng chuùng con daét dìu nhau vöôït qua moïi thöû thaùch
gian nan, maø loøng vaãn trung thaønh yeâu thöông nhau vaø chung tay
xaây döïng neân maùi aám haïnh phuùc.
+ Lôøi nguyeän daønh cho coâ daâu
Laïy Chuùa, xin cho vôï choàng chuùng con vaø con caùi maø Chuùa
seõ ban luoân nhaän ra Chuùa coù maët giöõa gia ñình naøy nhö Chuùa
Gieâsu coù maët giöõa Thaùnh Gia Nazaret. Xin tình yeâu quan phoøng
cuûa Chuùa luoân gìn giöõ vôï vôùi choàng, cha meï vôùi con caùi gaén boù
nhau trong moät tình yeâu, moät ñöùc tin vaø moât loøng hy voïng. Xin
Chuùa cuõng cho chuùng con luoân thaûo hieáu vôùi cha meï vaø khoâng
queân ôn nghóa oâng baø toå tieân.
+ Lôøi nhaén nhuû cuûa cha hay meï chuù reå
Sau leã gia tieân, cha hay meï chuù reå khuyeân nhuû ñoâi taân hoân
soáng cho ñeïp yù Chuùa, laøm göông saùng cho con caùi, hieàn hoøa vôùi moïi
ngöôøi vaø khoâng queân ôn nghóa toå tieân.
t r a n g 19

PHAÀN BOÁN
NHÖÕNG NGHI THÖÙC VAØ LÔØI NGUYEÄN MAÃU
TRONG LEÃ TANG VAØ GIOÃ KÎ
“Trong moïi daân toäc, caùc leã tang luoân coù saün nhöõng nghi thöùc
ñaëc bieät, thöôøng mang nhöõng giaù trò ñaày aán töôïng. Ñeå ñaùp öùng
nhöõng ñoøi hoûi khaùc nhau cuûa caùc ñòa phöông, Nghi Thöùc Roma giôùi
thieäu nhieàu hình thöùc leã tang... Caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc neân duy
trì heát nhöõng gì toát ñeïp trong truyeàn thoáng gia ñình vaø phong tuïc
ñòa phöông, vaø baûo ñaûm nhöõng nghi thöùc an taùng bieåu toû nieàm tin
Kitoâ giaùo veà cuoäc phuïc sinh vaø laøm chöùng cho nhöõng giaù trò ñích
thaät cuûa Tin Möøng. Trong vieãn aûnh naøy nhöõng nghi thöùc an taùng
coù theå ñoùn nhaän nhöõng phong tuïc thuoäc caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau
vaø ñaùp öùng toát nhaát coù theå cho nhöõng nhu caàu vaø truyeàn thoáng cuûa
moãi vuøng” (Instruction: Inculturation And The Roman Liturgy, 58).

I/ NHÖÕNG NGHI THÖÙC VAØ LÔØI NGUYEÄN MAÃU TRONG

LEÃ TANG KITOÂ HÖÕU

Theo Saùch Nghi Leã Roma, Nghi Thöùc An Taùng cuûa Uyû Ban
Phuïng Töï (goàm cöû haønh khi taån lieäm, nhaäp quan, ñoäng quan, di
quan, leã an taùng vaø haï huyeät).

II/ NGHI THÖÙC LEÃ TANG CUÛA LÖÔNG DAÂN

“Trong leã tang, ñöôïc vaùi laïy tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá, ñoát
höông, vaùi theo phong tuïc ñòa phöông ñeå toû loøng cung kính ngöôøi
ñaõ khuaát cuõng nhö Giaùo Hoäi cho ñoát neán, xoâng höông, nghieâng
mình tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá” (QNHÑGM/NVN 1974,5).
“Phaûi coi laø ñöôïc pheùp vaø xöùng hôïp taát caû nhöõng (cöû chæ) cuùi
ñaàu vaø nhöõng bieåu loä khaùc coù tính caùch toân troïng daân söï tröôùc
nhöõng ngöôøi quaù coá hay hình aûnh vaø baøi vò mang teân hoï” (Plane
Compertum Est, 4).
Vôùi leã tang theo nghi thöùc Phaät Giaùo, khaùch vieáng thöôøng
ñöôïc môøi thaép höông vaø nieäm höông tröôùc baøn thôø Ñöùc Phaät tröôùc
khi vieáng thi haøi ngöôøi quaù coá. Tröôøng hôïp naøy, ñoát höông vaø nieäm
 t r a n g 20

höông tröôùc Ñöùc Phaät nhö moät ñaáng ñaùng toân kính khoâng mang yù
nghóa nhö thôø phöôïng Thieân Chuùa.

III/ LÔØI NGUYEÄN MAÃU TRONG NGHI THÖÙC GIOÃ KÎ TAÏI

GIA

Trong ngaøy gioã cuûa Kitoâ höõu, gia ñình coù theå toå chöùc nghi
thöùc gioã taïi gia, vôùi nhöõng kinh nguyeän truyeàn thoáng caàu cho ngöôøi
qua ñôøi hay nhöõng lôøi nguyeän, nhöõng baøi Saùch Thaùnh trích töø saùch
Nghi Thöùc An Taùng cuûa UÛy Ban Phuïng Töï tröïc thuoäc HÑGMVN:
1/ NGÖÔØI RA ÑI VEÀ VÔÙI NGUOÀN COÄI
Tin Möøng (Lc 24, 13-16. 28-35)
Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ theo thaùnh Luca
Cuøng ngaøy thöù nhaát trong tuaàn, coù hai ngöôøi trong nhoùm moân
ñeä ñi ñeán moät laøng teân Emmaus, caùch Gieârusalem ñoä saùu möôi daëm.
Doïc ñöôøng caùc oâng noùi vôùi nhau veà moïi vieäc vöøa xaûy ra. Ñang khi
hoï noùi chuyeän vaø trao ñoåi yù kieán vôùi nhau, thì chính Chuùa Gieâsu tieán
laïi gaàn cuøng ñi vôùi hoï; nhöng maét hoï bò che khuaát neân khoâng nhaän
ra Ngöôøi.
Khi gaàn ñeán laøng hoï ñònh tôùi, Ngöôøi laøm nhö theå coøn phaûi ñi
xa hôn nöõa. Nhöng hoï naøi eùp Ngöôøi: “Xin oâng ôû laïi vôùi chuùng toâi, vì
trôøi ñaõ xeá chieàu, vaø ngaøy saép taøn”. Vaäy Ngöôøi vaøo vaø ôû laïi vôùi hoï.
Ñang khi ñoàng baøn vôùi hoï, Ngöôøi caàm laáy baùnh, daâng lôøi chuùc tuïng,
roài beû ra vaø trao cho hoï. Maét hoï môû ra vaø hoï nhaän ra Ngöôøi; nhöng
Ngöôøi bieán maát. Hoï nôùi vôùi nhau: “Loøng chuùng ta ñaõ chaúng buøng
chaùy leân trong chuùng ta, khi Ngöôøi ñaøm ñaïo vaø giaûi thích Kinh
Thaùnh cho chuùng ta luùc ñi ñöôøng ñoù sao?”
Ngay luùc aáy hoï ñöùng daäy trôû veà Gieârusalem, gaëp nhoùm Möôøi
Moät vaø caùc baïn khaùc ñang tuï hoïp. Nhöõng ngöôøi naøy noùi vôùi hai oâng:
“Chuùa ñaõ soáng laïi thaät, vaø ñaõ hieän ra vôùi oâng Simon”. Coøn hai oân g
cuõng thuaät laïi caùc vieäc ñaõ xaûy ra doïc ñöôøng vaø vieäc hai oâng ñaõ nhaän
ra Ngöôøi luùc beû baùnh nhö theá naøo. Ñoù laø lôøi Chuùa.
t r a n g 21

Lôøi Nguyeän
Laïy Chuùa, chuùng con khaån khoaûn naøi xin Chuùa ruû tình
thöông xoùt, gheù tai nghe lôøi chuùng con nguyeän caàu xin cho linh
hoàn toâi tôù Chuùa laø T... maø Chuùa ñaõ truyeàn phaûi ra khoûi ñôøi naøy,
ñöôïc ñöa vaøo choán bình an ñaày aùnh saùng vaø ñöôïc chung höôûng
phaàn phuùc vôùi caùc Thaùnh cuûa Chuùa.
Laïy Chuùa laø Cha giaøu loøng thöông xoùt vaø laø Thieân Chuùa cuûa
moïi nieàm an uûi, Chuùa yeâu thöông chuùng con baèng tình yeâu muoân
thuôû vaø bieán ñoåi boùng toái söï cheát thaønh raïng ñoâng söï soáng. Chuùng
con naøi xin Chuùa ñoaùi nhìn caùc toâi tôù Chuùa ñang saàu thöông khoùc loùc.
Laïy Chuùa, Con Chuùa, Chuùa chuùng con, ñaõ cheát ñeå huyû dieät
söï cheát vaø ñaõ soáng laïi cho chuùng con ñöôïc soáng, chuùng con naøi xin
Chuùa cho chuùng con bieát chaïy ñeán vôùi Ngöôøi, ñeå moät ngaøy kia, sau
cuoäc ñôøi choùng qua naøy, chuùng con ñöôïc ñoaøn tuï vôùi anh chò em
chuùng con, ôû ñoù Chuùa seõ lau khoâ moïi gioït leä treân maét chuùng con.
Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng con. Ñ. Amen.
2/ HÖÔÙNG VEÀ NGAØY SUM HOÏP VÔÙI OÂNG BAØ TOÅ TIEÂN BEÂN CHUÙA
Tin Möøng (Ga 11, 21-27)
Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ theo thaùnh Gioan.
Khi aáy, Marta thöa vôùi Chuùa Gieâsu: “Thöa Thaày, neáu Thaày ôû
ñaây thì em con khoâng cheát! Nhöng ngay caû baây giôø, con bieát Thaày
xin baát cöù ñieàu gì cuøng Thieân Chuùa, Thieân Chuùa cuõng seõ ban cho
Thaày”. Chuùa Gieâsu noùi: “Em con seõ soáng laïi”. Marta thöa: ”Con bieát
ngaøy taän theá, khi keû cheát soáng laïi thì em con seõ soáng laïi”. Chuùa
Gieâsu noùi: “Ta laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng, ai tin Ta, duø coù cheát cuõng
seõ ñöôïc soáng; vaø ai soáng maø tin Ta, seõ khoâng cheát bao giôø. Con coù
tin ñieàu ñoù khoâng?” Marta ñaùp: ”Thöa Thaày, vaâng con tin Thaày laø
Ñöùc Kitoâ, Con Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ ñeán trong theá gian”. Ñoù laø lôøi
Chuùa.
Lôøi Nguyeän
Laïy Thieân Chuùa toaøn naêng haèng höõu, Chuùa laøm chuû caû ngöôøi
soáng laãn keû cheát vaø thöông xoùt heát moïi ngöôøi maø Chuùa bieát seõ thuoäc
 t r a n g 22

veà Chuùa nhôø loøng tin vaø vieäc laøm cuûa hoï. Nhôø lôøi chuyeån caàu cuûa
toaøn theå caùc Thaùnh, chuùng con khaån khoaûn naøi xin Chuùa cho taát
caû nhöõng ai coøn soáng hay ñaõ qua ñôøi maø chuùng con ñang töôûng
nhôù vaø caàu nguyeän, ñöôïc Chuùa toû loøng nhaân töø aùi tuaát tha thöù moïi
loãi laàm. Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng con. Ñ.
Amen.
3/ HAÏT LUÙA MÌ RÔÙT XUOÁNG ÑAÁT, THOÁI MUÏC ÑI SEÕ NAÛY SINH
MUOÂN VAØN BOÂNG HAÏT MÔÙI
Tin Möøng (Ga 12, 23-28)
Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ theo thaùnh Gioan.
Khi aáy, Chuùa Gieâsu noùi vôùi caùc moân ñeä: “Ñaõ ñeán giôø Con Ngöôøi
ñöôïc toân vinh. Quaû thaät, quaû thaät, Thaày noùi vôùi caùc con: Neáu haït luùa
mì rôi xuoáng ñaát maø khoâng cheát ñi, thì chæ trô troïi moät mình, nhöng
neáu noù cheát ñi, thì seõ sinh nhieàu boâng haït. Ai yeâu söï soáng mình thì
seõ maát, vaø ai gheùt söï soáng mình ôû ñôøi naøy, thì seõ giöõ ñöôïc noù cho söï
soáng ñôøi ñôøi. Ai phuïng söï Thaày, haõy theo Thaày, vaø Thaày ôû ñaâu, thì
ngöôøi phuïng söï Thaày cuõng seõ ôû ñoù. Ai phuïng söï Thaày, Cha seõ toân
vinh ngöôøi aáy.
Baây giôø taâm hoàn Thaày xao xuyeán vaø bieát noùi gì? Laïy Cha, xin
cöùu Con khoûi giôø naøy? Nhöng chính vì giôø naøy maø Con ñaõ ñeán. Laïy
Cha, xin haõy toân vinh danh Cha!”. Luùc ñoù töø trôøi coù tieáng phaùn raèng:
“Ta ñaõ toân vinh danh Ta vaø Ta coøn toân vinh danh Ta nöõa”. Ñoù laø lôøi
Chuùa.
Lôøi Nguyeän
Laïy Chuùa, Chuùa laø vinh quang cuûa caùc tín höõu vaø laø söï soáng
cuûa nhöõng ngöôøi coâng chính, nhôø söï cheát vaø Phuïc Sinh cuûa Con
Chuùa, chuùng con ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc, xin thöông cho toâi tôù Chuùa laø
T... ñöôïc höôûng nieàm vui haïnh phuùc ñôøi sau vì (OÂBAC) ñaõ tin nhaän
xaùc loaøi ngöôøi seõ soáng laïi. Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa
chuùng con. Ñ. Amen.
t r a n g 23

LÔØI KEÁT
Con ñöôøng hoäi nhaäp vaên hoùa bao giôø cuõng ñaày choâng gai,
nhöng tröôùc baát cöù khoù khaên naøo, Giaùo Hoäi Vieät Nam vaãn khoâng boû
cuoäc, döøng böôùc vì “Ñöùc tin khoâng trôû neân vaên hoùa seõ laø ñöùc tin
khoâng ñöôïc ñoùn nhaän troïn veïn, khoâng ñöôïc suy nghó thaáu ñaùo vaø
khoâng ñöôïc soáng caùch trung thaønh” (Letter instituting the
Pontifical Council For Culture, 20.5.1982 AAS LXXIV). Chuùng ta
cuõng bieát roõ, thaùi ñoä ñoaïn giao Tin Möøng vôùi vaên hoùa “chaéc chaén laø
bi kòch cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, cuõng nhö töøng laø bi kòch trong caùc
thôøi ñaïi khaùc. Vì theá phaûi heát söùc noã löïc ñeå baûo ñaûm cho vaên hoùa...
ñöôïc Phuùc AÂm hoaù troïn veïn. Caùc neàn vaên hoùa aáy caàn ñöôïc taùi sinh
nhôø gaëp gôõ Tin Möøng” (Evangelii Nuntiandi, 20).

CHAÁP THUAÄN
AÙP DUÏNG THÖÛ NGHIEÄM
VAÊN KIEÄN
HÖÔÙNG DAÃN VIEÄC TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN
TRONG THÔØI HAÏN 3 NAÊM KEÅ TÖØ NGAØY KYÙ

HAÛI PHOØNG, NGAØY 4 THAÙNG 10 NAÊM 2019

TM. HÑGM VIEÄT NAM

GIUSE NGUYEÃN CHÍ LINH

TOÅNG GIAÙM MUÏC TGP. HUEÁ
 t r a n g 24

PHUÏ LUÏC
1/ HUAÁN THÒ PLANE COMPERTUM EST
do boä Truyeàn Giaùo ban haønh ngaøy 8.12.1939.
2/ THOÂNG CAÙO CUÛA HÑGM/NVN
ban haønh taïi Ñaø Laït ngaøy 14.6.1965.
3/ QUYEÁT NGHÒ CUÛA HÑGM/NVN
ban haønh taïi Nha Trang ngaøy 14.11.1974.
t r a n g 25

HUAÁN THÒ
PLANE COMPERTUM EST
ban haønh ngaøy 8.12.1939

Baûn dòch cuûa Linh Muïc Giuse Ñoã Quang Chính

SJ. töø Latin sang Phaùp Vaên trong ACHARD, Le
Sieøge apostolique et les missions: textes et
documents pontificaux, Fascicule II, 2nd
Edition, P’ai-Lyon, 1959, tr. 152-155.

Roõ raøng laø taïi Cöïc Ñoâng xöa kia coù moät soá nghi leã (ceremonies)
gaén lieàn vôùi nghi ñieån (rites) ngoaïi giaùo, nay vì nhöõng bieán ñoåi theo
thôøi gian veà caùc phong tuïc vaø yù töôûng, neân noù chæ coøn mang yù nghóa
daân söï, ñeå toû loøng toân kính toå tieân, yeâu meán toå quoác vaø vì lòch söï
trong caùc töông quan xaõ hoäi.
Naêm 1935 vaø 1936, vôùi söï chaáp thuaän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Pioâ
XI, Thaùnh Boä Truyeàn Giaùo, döïa theo ñieàu khoaûn 22 giaùo luaät, ñaõ ban
cho caùc ñaáng Baûn quyeàn Maõn Chaâu vaø ñeá quoác Nhaät (empire
japonais) nhöõng nguyeân taéc môùi trong vieäc höôùng daãn cho thích
hôïp hôn vôùi nhöõng ñieàu kieän hieän taïi.
Vöøa roài ñaây, caùc Ñöùc Hoàng y Thaùnh Boä Truyeàn Giaùo trong
phieân hoïp toaøn theå ngaøy 4.12.1939, ñaõ xem xeùt vaán ñeà: neân chaêng
duøng phöông phaùp töông töï cho caùc xöù khaùc maø thôøi gian ñaõ mang
laïi söï thay ñoåi y heät.
Sau khi caân nhaéc kyõ löôõng nhöõng lyù leõ nghòch, thuaän, vaø hoûi
yù kieán caùc nhaân vaät thoâng thaïo, caùc Ñöùc Hoàng y ñaõ quyeát ñònh ñöa
ra nhöõng tuyeân boá sau ñaây:
1. Xeùt raèng, nhieàu laàn chính phuû Trung Hoa ñaõ tuyeân boá caùch
minh nhieân laø ñeå moãi ngöôøi ñöôïc töï do löïa choïn toân giaùo, vaø chính
phuû cuõng chaúng caàn ñaët ra nhöõng ñaïo luaät vaø chæ duï veà vaán ñeà toân
giaùo, vaø bôûi theá caùc nghi leã do nhaø caàm quyeàn thi haønh ñeå kính Ñöùc
 t r a n g 26

Khoång Töû, khoâng coù muïc ñích teá töï toân giaùo (culte religieux), nhöng
chæ laø ñeå toân kính moät nhaân vaät cao quyù theo caùch toân troïng phaûi
laøm nhö taäp tuïc tieàn nhaân, neân ngöôøi Coâng Giaùo ñöôïc pheùp (il est
licite) tham döï caùc nghi leã kính Ñöùc Khoång, tröôùc hình aûnh hoaëc
baøi vò mang teân Ngaøi trong caùc vaên mieáu hay tröôøng hoïc.
2. Vaäy khoâng coøn laø traùi pheùp (illicite), nhaát laø khi nhaø chöùc
traùch truyeàn leänh tröng baøy hoaëc cuùi ñaàu chaøo hình aûnh hay baøi vò
mang teân Ñöùc Khoång trong caùc tröôøng hoïc Coâng Giaùo, neáu sôï gaây
ra göông muø, thì ngöôøi Coâng Giaùo neân caån thaän tuyeân boá veà loøng
ngay thaúng cuûa mình khi laøm cöû chæ ñoù.
3. Nhaân vieân vaø hoïc sinh caùc tröôøng Coâng Giaùo, neáu coù leänh
ban cho hoï, thì ñöøng töø khöôùc döï (assister) caùc nghi leã coâng coäng,
maëc duø beân ngoaøi coù theå coi laø nhuoám maøu dò ñoan, mieãn laø theo
ñuùng giaùo luaät ñieàu khoaûn 1258; hoï thi haønh caùch thuï ñoäng vôùi yù
töôûng duy nhaát laø ñeå toân kính theo nghi leã hoaøn toaøn daân söï. Ñeå
traùnh moïi hieåu laàm veà cöû chæ cuûa hoï, hoï seõ tuyeân boá veà yù höôùng cuûa
hoï moãi khi xeùt laø caàn.
4. Phaûi coi laø ñöôïc pheùp (licites) vaø xöùng hôïp (conven-ables)
taát caû nhöõng [cöû chæ] cuùi ñaàu vaø nhöõng bieåu loä khaùc coù tính caùch
toân troïng daân söï tröôùc nhöõng ngöôøi quaù coá hay hình aûnh vaø baøi vò
mang teân hoï.
Ñaøng khaùc, caùc Ñöùc Hoàng y nhaän thaáy lôøi theà veà nghi ñieån
Trung Hoa do Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XIV truyeàn daïy trong hieán
cheá Ex quo singulari ngaøy 11.7.1742 cho taát caû caùc linh muïc trong
ñeá quoác Trung Hoa vaø caùc tænh laân caän hoaëc tieáp giaùp (et les
provinces proches et limitrophes) khoâng coøn hôïp vôùi caùc nguyeân taéc
höôùng daãn maø Boä Truyeàn Giaùo môùi coâng boá. Vaû laïi, ngaøy nay lôøi
tuyeân theä ñoù nhö phöông theá kyû luaät, trôû neân tuyeät ñoái dö thöøa, bôûi
vì thöïc teá caùc cuoäc tranh luaän xöa veà nghi ñieån Trung Hoa ñaõ chaám
döùt nhö moïi ngöôøi bieát, vaø caùc thöøa sai cuõng nhö caùc linh muïc khaùc
chaúng coøn bò boù buoäc phaûi tuyeân theä ñeå vaâng phuïc mau maén vôùi
tình con thaûo ñoái vôùi Toaø thaùnh. [Vaäy, caùc Ñöùc Hoàng y] quyeát ñònh
baõi boû lôøi theà ñoù ôû taát caû nôi naøo coøn thi haønh, hoaëc ôû Trung Hoa,
t r a n g 27

hoaëc caùc nôi khaùc. Dó nhieân, taát caû caùc chæ daïy khaùc cuûa Ñöùc Thaùnh
Cha Beâneâñitoâ XIV vaãn coøn giaù trò, neáu chöa ñöôïc thay ñoåi do caùc
huaán thò môùi ñaây, vaø ñaëc bieät laø coøn caám tranh tuïng veà caùc vaán ñeà
nghi ñieån Trung Hoa.
Trong cuoäc trieàu yeát ngaøy 7.12.1939, nhöõng quyeát ñònh cuûa
caùc Hoàng y ñaõ ñöôïc ñeä trình leân Ñöùc Thaùnh Cha Pioâ XII do Ñöùc
Hoàng y Boä tröôûng Boä Truyeàn Giaùo cuøng vôùi chöõ kyù cuûa ngaøi; Ñöùc
Thaùnh Cha ñaõ chaáp thuaän hoaøn toaøn vaø ñaõ pheâ chuaån.

Ban haønh taïi Thaùnh Boä Truyeàn giaùo, Roma,

ngaøy 8.12.1939, ngaøy leã Ñöùc Meï Voâ nhieãm.
Hoàng y Pheâroâ Fumasoni Biondi,
Boä Tröôûng Thaùnh Boä Truyeàn giaùo
Thö kyù Celsus Costantini,
Toång Giaùm Muïc hieäu toaø Theodos.
 t r a n g 28

THOÂNG CAÙO
CUÛA HOÄI ÑOÀNG GIAÙM MUÏC
VIEÄT NAM
VEÀ VIEÄC TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN
ban haønh taïi Ñaø Laït ngaøy 14.6.1965

Ngaøy 20.10.1964, Toøa Thaùnh, qua Boä Truyeàn Giaùo ñaõ chaáp
thuaän ñeà nghò cuûa Haøng Giaùm Muïc Vieät Nam xin aùp duïng huaán thò
Plane compertum est (8.12.1939), veà vieäc toân kính toå tieân cho giaùo
daân Vieät Nam.
Ñeå hieåu roõ tinh thaàn Giaùo Hoäi trong vieäc chaáp thuaän naøy, vaø
ñeå coù nhöõng chæ thò höôùng daãn trong khi aùp duïng, Hoäi ñoàng Giaùm
muïc muoán neâu leân maáy ñieåm sau ñaây:

I. Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñoái vôùi neàn vaên hoùa vaø truyeàn
thoáng caùc daân toäc
1) Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ bao giôø cuõng tha thieát thöïc hieän meänh
leänh Ñaáng Saùng Laäp, ñeå hieän dieän khaép nôi vaø tuyeân giaûng Phuùc
AÂm cho moïi ngöôøi. Coá gaéng ñaàu tieân cuûa Giaùo Hoäi laø giuùp sao cho
con ngöôøi ñöôïc neân hình aûnh ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa vaø ñöôïc
trung thöïc vôùi söù meänh Kitoâ höõu cuûa mình, ñeå ñaït cöùu caùnh sau heát
laø haïnh phuùc ñôøi ñôøi. Coâng trình ñoù ñöôïc thöïc hieän trong noäi khaûm
cuûa moãi caù nhaân. Nhöng noù coù vang aâm ñeán toaøn dieän cuoäc ñôøi vaø
trong moãi khu vöïc sinh hoaït cuûa con ngöôøi (Ñöùc Pioâ XII, Huaán duï
taïi Cô Maät Vieän, ngaøy 20.2.1946).
2) Maët khaùc, töø nguyeân thuûy cho ñeán ngaøy nay, Giaùo Hoäi Coâng
Giaùo vaãn tuaân theo tieâu chuaån Phuùc AÂm. Theo ñoù, Giaùo Hoäi khoâng
huûy boû hay daäp taét nhöõng giaù trò thieän haûo, lieâm chính, chaân thaønh
cuûa caùc daân toäc. AÂu cuõng vì baûn tính nhaân loaïi, duø coøn mang daáu
veát söï sa ngaõ cuûa toå toâng, song vaãn giöõ trong noäi taâm moät caên baûn
töï nhieân maø aùnh saùng vaø aân suûng Thieân Chuùa coù theå soi chieáu, dinh
t r a n g 29

döôõng vaø naâng leân tôùi moät möùc ñoä ñöùc haïnh, moät neáp soáng sieâu
nhieân ñích thöïc. Cuõng vì vaäy maø Giaùo Hoäi khoâng bao giôø mieät thò,
khinh cheâ tö töôûng cuõng nhö ngheä thuaät hoaëc vaên hoùa cuûa ngöôøi
khoâng Coâng Giaùo. Traùi laïi, Giaùo Hoäi ñaõ töøng goùp phaàn thanh luyeän
hoaëc boå tuùc ñeå ñi ñeán choã hoaøn haûo. Traûi qua caùc theá kyû, Giaùo Hoäi
ñaõ thaùnh hoùa nhöõng phong tuïc cuõng nhö nhöõng truyeàn thoáng chaân
chính cuûa caùc daân toäc. Giaùo Hoäi cuõng ñaõ nhieàu laàn ñem nghi leã cuûa
mieàn naøy xöù noï saùt nhaäp vaøo neàn phuïng vuï cuûa mình, sau khi ñaõ tu
chænh caû tinh thaàn vaø hình thöùc, ñeå ghi nhôù maàu nhieäm hoaëc ñeå
toân kính caùc baäc thaùnh nhaân hay caùc vò töû ñaïo (Ñöùc Pioâ XII, Thoâng
ñieäp Evangeli praecones, 2.6.1951; Ñöùc Gioan XXIII trích daãn tö
töôûng naøy trong thoâng ñieäp Princeps Pastorum, 28.11.1959).
3) Ñoái vôùi caùc toân giaùo khaùc, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo cuõng chuû
tröông moät laäp tröôøng roõ reät. Dó nhieân Giaùo Hoäi khoâng theå tham döï
vaøo caùc nghi leã cuûa caùc toân giaùo khaùc, hoaëc coi toân giaùo naøo cuõng
nhö toân giaùo naøo, vaø laõnh ñaïm ñeå maëc ai muoán hay khoâng muoán
tìm xem Thieân Chuùa coù maïc khaûi moät ñaïo khoâng sai laàm, trong ñoù
Thieân Chuùa ñöôïc nhaän bieát, kính meán vaø phuïng thôø. Tuy nhieân,
Giaùo Hoäi khoâng töø choái coâng nhaän moät caùch kính caån nhöõng giaù trò
tinh thaàn vaø luaân lyù cuûa caùc toân giaùo khaùc (Ñöùc Phaoloâ VI, thoâng
ñieäp Ecclesiam suam, 6.8.1964). Giaùo Hoäi khoâng phuû nhaän ñieàu gì
voán laø chaân lyù vaø thaùnh thieän cuûa baát cöù toân giaùo naøo. Giaùo Hoäi luoân
luoân rao truyeàn Ñöùc Kitoâ laø “ñöôøng ñi, laø chaân lyù vaø laø nguoàn soáng”
vaø, trong Ñöùc Kitoâ, Thieân Chuùa laøm hoøa vôùi muoân vaät.
Tuy nhieân Giaùo Hoäi thaønh taâm vaø löu yù cöùu xeùt nhöõng haønh
ñoäng vaø sinh hoaït, nhöõng luaät phaùp vaø lyù thuyeát cuûa caùc toân giaùo
khaùc tuy coù sai bieät vôùi nhöõng ñieåm Giaùo Hoäi ñeà ra, song vaãn mang
laïi moät tia saùng naøo ñoù cuûa chính caùi chaân lyù haèng soi saùng moïi
ngöôøi. Vì theá, Giaùo Hoäi khuyeân giuïc con caùi mình tuy vaãn phaûi giöõ
ñöùc tin Coâng Giaùo tuyeàn veïn, nhöng phaûi laøm theá naøo ñeå naém giöõ
vaø phaùt trieån nhöõng cuûa caûi thieâng lieâng, luaân lyù vaø nhöõng giaù trò xaõ
hoäi, vaên hoùa, gaëp ñöôïc trong caùc toân giaùo khaùc nhôø nhöõng buoåi hoäi
thaûo, söï hoïc hoûi vaø söï coäng taùc vôùi caùc tín ñoà cuûa caùc toân giaùo naøy
 t r a n g 30

(Coâng Ñoàng Vatican II, khoùa III: Giaùo Hoäi vaø caùc toân giaùo ngoaøi
Kitoâ giaùo, ngaøy 20.11.1964)
Chính laäp tröôøng ñoù cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc ñuùc keát trong tö töôûng
cuûa caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø trong ñeä nhò Coâng ñoàng Vatican, ñaõ giaûi
thích lyù do cuûa quyeát ñònh Toøa Thaùnh, khi cho aùp duïng huaán thò
Plane compertum est taïi Vieät Nam ngaøy nay. Vaø cuõng chieáu theo
tinh thaàn ñoù, caùc Giaùm muïc hoäi nghò taïi Ñaø Laït trong nhöõng ngaøy
12, 14.06.1965 ñaõ cho coâng boá thoâng caùo naøy.
II. Theå thöùc aùp duïng Huaán thò Plane compertum est
1) Nhieàu haønh vi cöû chæ xöa kia taïi Vieät Nam, coù tính caùch toân
giaùo, nhöng nay vì söï tieáp xuùc vôùi beân ngoaøi vaø vì taâm tình, taäp quaùn
ñaõ thay ñoåi nhieàu, neân chæ coøn laø nhöõng phöông caùch bieåu loä loøng
hieáu thaûo toân kính ñoái vôùi toå tieân vaø caùc baäc anh huøng lieät só. Nhöõng
cöû chæ, thaùi ñoä, nghi leã coù tính caùch theá tuïc, lòch söï vaø xaõ giao ñoù,
Giaùo Hoäi Coâng Giaùo chaúng nhöõng khoâng ngaên caám maø coøn mong
muoán vaø khuyeán khích cho noù ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng cöû chæ rieâng
bieät cuûa moãi nöôùc, moãi xöù vaø tuøy theo tröôøng hôïp.
Vì theá, nhöõng cöû chæ, thaùi ñoä vaø nghi leã töï noù hoaëc do hoaøn
caûnh, coù moät yù nghóa theá tuïc roõ raøng laø ñeå toû tinh thaàn aùi quoác, loøng
hieáu thaûo, toân kính hoaëc töôûng nieäm toå tieân vaø caùc baäc anh huøng
lieät só (nhö treo aûnh, hình, döïng töôïng, nghieâng mình baùi kính, tröng
hoa ñeøn, toå chöùc ngaøy kî, gioã...) thì ñöôïc thi haønh vaø tham döï caùch chuû
ñoäng.
2) Traùi laïi, vì coù nhieäm vuï baûo veä ñöùc tin Coâng Giaùo ñöôïc tinh
tuyeàn, Giaùo Hoäi khoâng theå chaáp nhaän cho ngöôøi giaùo höõu coù nhöõng
haønh vi cöû chæ, hoaëc töï noù, hoaëc do hoaøn caûnh coù tính caùch toân giaùo
traùi vôùi giaùo lyù mình daïy.
Vì theá, caùc vieäc laøm coù tính caùch toân giaùo khoâng phuø hôïp vôùi
giaùo lyù Coâng Giaùo (nhö baát cöù leã nghi naøo bieåu loä loøng phuïc tuøng vaø
söï leä thuoäc cuûa mình ñoái vôùi moät thuï taïo naøo nhö laø ñoái vôùi Thieân
Chuùa), hay nhöõng vieäc dò ñoan roõ reät (nhö ñoát vaøng maõ), hoaëc cöû
haønh ôû nhöõng nôi daønh rieâng cho vieäc teá töï... thì giaùo höõu khoâng
ñöôïc thi haønh vaø tham döï. Trong tröôøng hôïp baát ñaéc dó, chæ ñöôïc
t r a n g 31

hieän dieän moät caùch thuï ñoäng nhö ñaõ aán ñònh trong giaùo luaät, khoaûn
1258 (GL 1917).
3) Ñoái vôùi nhöõng vieäc maø khoâng roõ laø theá tuïc hay toân giaùo, thì
phaûi döïa theo nguyeân taéc naøy, laø neáu nhöõng haønh vi ñoù, theo dö
luaän daân chuùng ñòa phöông khoâng coi nhö söï tuyeân xöng tín
ngöôõng cuûa moät toân giaùo (ngoaøi Kitoâ giaùo), maø chæ bieåu loä moät taâm
tình töï nhieân, thì ñöôïc coi nhö khoâng traùi vôùi ñöùc tin Coâng Giaùo,
neân ñöôïc thi haønh vaø tham döï. Trong tröôøng hôïp chöa heát nghi
nan, thì coù theå haønh ñoäng theo tieáng löông taâm luùc aáy: neáu caàn, thì
phaûi giaûi thích chuû yù cuûa mình moät caùch kheùo leùo, hôïp caûnh, hôïp
thôøi. Söï tham döï cuõng chæ ñöôïc coù tính caùch thuï ñoäng.
Ñoù laø nhöõng nguyeân taéc chung, giaùo höõu caàn phaûi döïa vaøo maø
xeùt ñoaùn theo löông taâm vaø hoaøn caûnh. Trong tröôøng hôïp hoà nghi,
moïi ngöôøi lieân heä khoâng ñöôïc theo yù rieâng mình, maø seõ phaùn ñoaùn
theo chæ thò cuûa Toøa Thaùnh vaø baøn hoûi vôùi caùc giaùo só thaønh thaïo.
Yeâu caàu quyù cha phoå bieán roäng raõi vaø giaûi thích töôøng taän
thoâng caùo naøy khoâng nhöõng trong caùc nhaø thôø maø caû moãi khi coù
dòp, khoâng nhöõng cho anh em giaùo höõu maø caû cho ngöôøi ngoaøi Coâng
Giaùo. Caùc vò phuï traùch Coâng Giaùo Tieán Haønh cuõng phaûi laáy thoâng caùo
naøy laøm ñeà taøi hoïc taäp cho caùc hoäi ñoaøn trong caùc buoåi hoïp vaø caùc khoùa
huaán luyeän.

Laøm taïi Ñaø Laït, ngaøy 14 thaùng 6 naêm 1965

 t r a n g 32

QUYEÁT NGHÒ
CUÛA HÑGM MIEÀN NAM VIEÄT NAM
VEÀ LEÃ NGHI
TOÂN KÍNH OÂNG BAØ TOÅ TIEÂN
ban haønh taïi Nha Trang ngaøy 14.11.1974.

Chuùng toâi, caùc giaùm muïc chuû toïa khoùa hoäi thaûo VII veà Truyeàn
Baù Phuùc AÂm toaøn quoác, taïi Nha Trang ngaøy 12-14 thaùng 11 naêm
1974, ñoàng chaáp thuaän cho phoå bieán vieäc thi haønh trong toaøn quoác,
nhöõng quyeát nghò cuûa UÛy Ban Giaùm muïc veà Truyeàn Baù Phuùc AÂm
ngaøy 14.6.1965, veà caùc leã nghi toân kính OÂng Baø Toå Tieân, nhö sau:
“Ñeå ñoàng baøo löông daân deã daøng chaáp nhaän Tin Möøng, hoäi
nghò nhaän ñònh: Nhöõng cöû chæ thaùi ñoä, leã nghi (sau naøy) coù tính
caùch theá tuïc lòch söï xaõ giao ñeå toû loøng hieáu thaûo, toân kính vaø töôûng
nieäm caùc Toå Tieân vaø caùc baäc anh huøng lieät só, neân ñöôïc thi haønh vaø
tham döï caùch chuû ñoäng” (Thoâng caùo Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
14.06.1965).
1. Baøn thôø gia tieân ñeå kính nhôù OÂng Baø Toå Tieân ñöôïc ñaët döôùi
baøn thôø Chuùa trong gia ñình, mieãn laø treân baøn thôø khoâng baøy bieän
ñieàu gì meâ tín dò ñoan, nhö hoàn baïch.
2. Vieäc ñoát nhang höông, ñeøn neán treân baøn thôø gia tieân vaø vaùi
laïy tröôùc baøn thôø, giöôøng thôø Toå Tieân, laø nhöõng cöû chæ thaùi ñoä hieáu
thaûo toân kính, ñöôïc pheùp laøm.
3. Ngaøy gioã cuõng laø ngaøy “kî nhaät” ñöôïc “cuùng gioã” trong gia
ñình theo phong tuïc ñòa phöông mieãn laø loaïi boû nhöõng gì laø dò ñoan
meâ tín, nhö ñoát vaøng maõ, vaø giaûm thieåu cuøng canh caûi nhöõng leã vaät
bieåu döông ñuùng yù nghóa thaønh kính bieát ôn OÂng Baø, nhö daâng hoa
traùi, höông ñeøn.
4. Trong hoân leã, daâu reå ñöôïc laøm “Leã Toå, Leã Gia Tieân” tröôùc
baøn thôø, giöôøng thôø Toå Tieân, vì ñoù laø nghi leã toû loøng bieát ôn, hieáu
kính trình dieän vôùi OÂng Baø.
t r a n g 33

5. Trong tang leã ñöôïc vaùi laïy tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá, ñoát
höông vaùi theo phong tuïc ñòa phöông ñeå toû loøng cung kính ngöôøi ñaõ
khuaát cuõng nhö Giaùo Hoäi cho ñoát neán, xoâng höông nghieâng mình
tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá.
6. Ñöôïc tham döï nghi leã toân kính vò thaønh hoaøng quen goïi laø
phuùc thaàn taïi ñình laøng, ñeå toû loøng cung kính bieát ôn nhöõng vò maø
theo lòch söû ñaõ coù coâng vôùi daân toäc hoaëc laø aân nhaân cuûa daân laøng,
chöù khoâng phaûi laø meâ tín nhö ñoái vôùi caùc “yeâu thaàn, taø thaàn”.
Trong tröôøng hôïp thi haønh caùc vieäc treân ñaây sôï coù söï hieåu laàm
neân kheùo leùo giaûi thích qua nhöõng lôøi phaân öu khích leä, thoâng caûm...
Ñoái vôùi giaùo daân, caàn phaûi giaûi thích cho hieåu vieäc toân kính Toå Tieân
vaø caùc vò anh huøng lieät só theo phong tuïc ñòa phöông, laø moät nghóa
vuï hieáu thaûo cuûa ñaïo laøm con chaùu, chöù khoâng phaûi laø nhöõng vieäc
toân kính lieân quan ñeán tín ngöôõng, vì chính Chuùa cuõng truyeàn phaûi
“thaûo kính cha meï”, ñoù laø giôùi raên sau vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa.

Taïi Nha Trang, ngaøy 14.11.1974

Kyù teân:
- Philipheâ Nguyeãn Kim Ñieàn, TGM Hueá
- Giuse Traàn Vaên Thieän, GM Myõ Tho
- Giacoâbeâ Nguyeãn Vaên Maàu, GM Vónh Long
- Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang, GM Caàn Thô
- Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, GM Nha Trang
- Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai, GM Ban Meâ Thuoät
- Phaoloâ Huyønh Ñoâng Caùc, GM Qui Nhôn