Professional Documents
Culture Documents
Fil Pananaliksik FINAL DOCU
Fil Pananaliksik FINAL DOCU
Fil Pananaliksik FINAL DOCU
Domingo, Cera R.
KABANATA I
DESKRIPSYON
Panimula
kanilang mga pautang, mas kilala bilang bangko, ay lubhang laganap na sa iba’t-
ibang panig ng ating bansa. Maraming mga bangko ang nagtatatag sa iba’t-ibang
matagal na panahon? Hindi kaya masayang lamang ang mga inipon at mawala lang
ito ng parang bula? Maraming tanong ang pumapasok sa isipan ng bawat isa kung
saan nga ba dapat ilagay ang mga salaping pinaghirapan ng matagal na panahon at
higit sa mga taong gustong magamit ang kanilang pera ng maayos at hindi mawaldas
ating bansa. Maraming mga bangko ang nagtatatag sa iba’t-ibang lugar maging sa
mga uri ng tao na nagdedeposito ng kanyang pera sa bangko para itabi o di kaya ay
palaguin pa ito sa pamamagitan ng iba't-ibang uri ng offer ng isang bangko. May kanya
kanyang layunin ang tao sa pagbabangko. May mga institusyon o Bangko na Legit o
inipon ng matagal na panahon? Hindi kaya masayang lamang ang mga inipon at
mawala lang ito ng parang bula? Maraming tanong ang pumapasok sa isipan ng bawat
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 4
isa kung saan nga ba dapat ilagay ang mga salaping pinaghirapan ng matagal na
Sapagkat may mga tao na nagbabangko ng kanilang pera na hindi alam ang mga
madaling sabi bara bara. May mga tao rin na nagbabangko o nagdedeposito ng kanilang
ito sa kanilang lugar. Mayroon din mga tao na marunong at alam ang tamang paraan ng
Kaya maraming factors na nararanasan ang iba't ibang uri ng tao pagdating sa
ang bangko na paglalagakan niya ng pera upang hindi masayang ang kaniyang
pinaghirapan.
Ayon kay Chandler, 1978, ang pera ay pera batay sa sinasabi ng batas.
(O’Bannon, et al., 1972). Ito ay ang hinihingi bilang kabayaran na ito ay katanggap-
kasangkapanng isang naibigay na halaga, na may halaga na sinusukat gamit ang unit
1958). Ito ay kung saan ang nangungutang ay maaaring pilitin ang mangungutang na
suhestiyon ng kung ano ang ginagawa ng pera. Sinasabi rito na ang pera ay hindi
walang salapi ang mga tao. Ang pera ang nagpapaikot sa lahat ng bagay ngunit may
mga bagay na hindi nabibili ng pera. Ang bahay ay mabibili ng pera ngunit ang
ng pera ng isang tao. Ang pera ay pisikal na kasiyahan ngunit sa loob nito, nakatago
Sa mga naturang gamit ng salapi o pera, may mga taong nakapag-isip na mag-
establisimyentong naglalayong maitago ng may seguridad ang mga perang nais mong
Maraming mga bangko ang hindi magpapaiwan sa mga kalaban nila na tatakbo
mundo ay lubhang nagbabago sa paraang pataas ng pataas ang mga pamantayan dahil
sa makabagong teknolohiya. Kung kaya ang mga bagay na nakatatag sa mundong ito,
pataas na din ng pataas ang mga pamantayan. Ang mga bangko ay isa sa mga bagay na
Paglalahad ng Suliranin
Pilipinas?
Kahalagahan ng Pag-aaral
kaalaman sa bawat isa ukol sa tamang pagdeposito ng pera sa iba’t- ibang bangko. Ito
hawak nya.
pera.
aaral.
kanilang mag-aaral o kaya namn ay malaman kung saan maaring ipunin ang mga
sahod na natitira.
na edukasyon.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 8
mga nais malaman ukol sa mga pinamimiliang mga popular na bangko sa Pilipinas.
KABANATA II
EKSAMINASYON
Ayon kay Ludwig von Mises (year) na may akda na The Theory of Money
and Credit mayroong dalawang pangunahing ideya tungkol sa pera. Ang mga paksa
patungkol sa kung ano ba talaga ang pera at ang mga bagay na ginagamitan ng pera
bilang isang panghalili nito. Ang sinasaklaw ng mga paksa ng pera ay may tatlong
bahagi: Commodity Money, Credit Money, at Flat Money. Ang Commodity money ay
ang klase ng pera na may pansariling halaga sa sarili nitong itsura at element na
mayroon ka at may kakayahang makabili ng mga kalakal kahit na hindi ito nakabase
o nasa porma ng pera na gamit nila. Maari itong maging mga utang “credit cards” na
madalas gamitin ng ating mga magulang. Ang Flat money naman ay tumutukoy sa
Fiduciary media ay ang mga pera na ginagawang panghalili ng mga bangko sa mga
notes, ito naman ang mga assets na mapupunta dapat sa bangko ngunit hindi kabilang
dahil sa mga ilang patakaran. Ang pangalawang bahagi naman ng pagiging panghalili
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 10
ng pera ay money certificates. Ito naman ay mga pera na madalas natin makuha sa
mga raffle na nagiging substitute ng pera ngunit may kapangyarihan pa din makabili
ng mga kalakal.
Pilipinas:
Una sa talaan ay ang BDO Unibank. Ang Banco De Oro o mas kilalang BDO
Noong 2016, mayroong 982 na Branches ang BDO sa buong bansa kasamj66ua ang
isang sangay sa Hongkong. 492 sa mga ito ay nasa Maynila, 305 sa Luzon, 108 sa
Noong 1994, An BDO ay naging commercial Bank at binago na muli ang pangalan
nito bilang Banco de Oro Commercial Bank. Makalipas lang ang dalawang taon, ang
naturang bangko ay nabago bilang isang universal bank, na naging dahilan kung bakit
ito naging BDO Unibank sa kasalukuyan. Hindi naglaon, ang BDO Unibank ay
and Trust Company, karaniwang kilala bilang Metrobank ay itinatatag noong January
08, 1979 na ang layunin ay ang makatulong sa ating mga kababayan sa pamamagitan
ng mga proyektong panlipunan hindi laman gsa Pilipinas kundi maging sa ibang
bahagi ng Asya. Ipinatutupad nito ang iba’t ibang programa na may kinalaman sa
upang doon padaanin ang mga sweldo ng mga empleyado upang mas mapadali ang
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 12
pagbabahagi ng sahod at nakakatulong rin ito upang maging produktibo ang mga
Trust Co. (Metrobank). Nag-aalok ito ng buong hanay ng pagbabangko at iba pang
consumer banking, pati na rin ang credit card, remittance, pagpapaupa, investment
network na mahigit 2,300 ATM sa buong bansa, higit sa 950 sangay sa sangay, at
Land Bank. Ang Bangko sa Lupa ng Pilipinas (Inggles: Land Bank of the
Nagbibigay ito ng serbisyo ng isang bangko unibersal (universal bank), subali't ito ay
Landbank ay ang pinakamalaking bangko kung saan ang may-ari ay ang pamahalaan.
Naitatag noong June 18, 1951, ang Security Bank, kilala noon bilang Security Bank
upang mapaunlad ang mga industriya na gumagawa ng bagong ani mula't sapul na
ang pagdaan sa mga kagaanan sa pautang ay may kasagaran. Upang malutas ang
ng karta para sa pambansang bangko. Noong Pebrero 4, 1916, ipinasa ang Batas Blg.
distrito ng Santa Cruz sa Maynila. Ang unang pangulo ay si Henry Parker Willis,
isang Amerikano. Nang itinatag ang PNB, nagkaroon ng mga Pilipino ang sariling
bangko.
at 10% bawat taon. Ang PBP ay nagsasagawa rin sa pagtanggap ng mga deposito,
babayaran. Noong Hulyo 24, 1916, itinatag ng PNB ang unang sangay sa Iloilo.
Noong 1917, nagbukas ng PNB ang unang sangay na nasa labas ng Pilipinas sa
Bagong York. Sumunod na taon, nagtayo muli ng limang pantahanang sangay at isa
pa sa labas ng Pilipinas sa Shanghai, Tsina. Ang PNB ay gumanap din bilang de facto
muling binuksan agad ang PNB at nakuha ang mga yaman at naghinuha ang mga
Lumipat ang PNB sa bagong punong tanggapan sa may Escolta at nagbunsod ang
Datos sa Malayong Silangan. Sa pagitan ng 1967 at 1979, nagbukas ng PNB ang mga
Nagsimula ang pagsasapribado noong 1989 nang inalok ang 30 porsiyento sa publiko
at nakapagtala sa pamilihang sapi. Noong 1992, ang PBP ay naging unang Pilipinong
sapi. Noong 1995, lumipat muli ang PNB sa punong himpilan sa Sentrong Pananalapi
bahagdan.
gitnang antas.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 20
ng Php554 bilyon para sa buong taon 2017. Bilang isang sari-saring institusyon ng
sasakyan upang maghatid ng mga napiling pamilihan nito na may mga makabagong
Metrobank.
man masakop ang bansa ng mga Espanyol ay mayroon nang mga komunidad na
kapalit ng mga ito’y ginto, perlas at mga halamang gamot na ilan sa mga likas na
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 22
yaman ng bansa. Ang excavations ay nagkaroon din ng gold ingots, na mas kilala sa
Ang mga barter rings naman na may iba’t ibang laki, gold ornaments, at beads ay ilan
1565 na nagtagal ng dalawang daan at limampung taon, ang siyang dahilan kung
bakit naging sentro ng kalakalan para sa mga oriental goods ang Maynila. Ang mga
na cobs o macuquinas, sa iba’t ibang bansa. Ang ilan pang sumunod na naging barya
ay ang dos mundos o pillar dollars, counterstamp coins, at mga portrait series na
gawa sa silver.
sa copper dahil na rin sa kakapusan nila sa fractional coins. Ang mga baryang ito ay
ng 1861, ang Casa de Moneda de Manila ay naglabas din ng mga barya kung saan
Malolos.
Nang masakop ng mga Amerikano ang Pilipinas noong 1901, ipinasa ng mga
mga baryang silver mula 1903 hanggang 1912. Kalaunan, nagkaroon din ng
mga Silver Certificates noong 1918. Subalit pinalitan ito sa parehong taon ng
Amerika na mas mainam na dito mag-mint ng mga silver na barya kaya naman noong
1920, binuksang muli ang Manila Mint na gumawa ng mga barya hanggang sa
panahon ng Komonwelt.
Dahil naman sa Republic Act No. 265, naitayo ang Central Bank of the
Series noong 1951. Sinundan ito ng Pilipino Seriessa taong 1967, Ang Bagong
Lipunan Series sa 1973 at ang New Design Series sa 1975. Ipinakilala naman sa
taong 1983 ang Flora and Fauna Series na nagkaroon ng pinagandang bersyon sa
maaring sa anyo ng papel, barya o sinisilyo, bono, utang o kredito at iba pa. O sa
salaping ginamit dito. Ito ang Piloncitos. Ito ay ang pinakamaagang anyo ng metal na
gimamit bilang salapi sa Pilipinas. Ito ay gawa sa purong ginto na may timbang na
mga salapi ang ginamit sa Pilipinas. Nagkaroon ng mga metal, barya, bono, papel at
marami pang iba. Noong January 3, 1949, itinayo ang Central Bank of the Philippies.
At noong 1993, nagsimula ang Bangko Sentral ng Pilipinas at yun ang mga salaping
Disyempre 31, 2015. At ngayon, ginagamit na natin ang mga “New Generation
Pilipinas, lalo na ang mga salapi. Kaya marapat lamang na palawigin at alagaan pa
ito.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 25
pera at barya ngayon, ang pera natin ay ang nagsisilbing alaala ng kasaysayan bilang
maaaring sa anyo ng papel, barya o sinsilyo, bono, utang o kredito at iba pa. Ito ay
araw upang mabili ang mga bagay bagay na gusto mong makamit sa buhay, mga
pagkain na gusto mong matikman o mga lugar na nais mong puntahan. Ikaw ang
siyang may kontrol sa buhay mo at ang pera ay pawang kasangkapan lamang at hindi
ito maaaring maging basehan ng estado mo sa buhay. Ang pera ay mahalaga, ito ang
instrumento natin upang matustusan ang ating mga pangangailangan sa buhay. Hindi
mabibili ng pera ang kaligayahan ang laging sinasabi ng nakararami ngunit ito ang
pamilya at ang mga katulad nito. Ang pera ay nakakabuti at nakakasama din depende
sa paraan ng pag gamit nito. Nasa kamay pa rin ng may hawak sa pera kung sa
masama o mabuti niya ito gagamitin. (Paguia, Micah Chriselle M., January 24, 2016)
mga depo/sito at gamitin ang mga pondo na aakit lalo na upang magbigay ng mga
pautang. Ginagamit naming ang terminong bangko generically dito upang sumaklaw
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 26
hindi lamang ang mga bangko komersyal na kung saan karamihan ng mga tao ay
mapanatili ang checking account ngunit ang iba pang mga institusyong depositoryo
rin ang credit union. Dati, ang komersyal na mga bangko ay naiiba ng form sa iba
pananalapi sa batas noong 1980’s, ang pagkakaiba ay pinalit ang mga institusyong
mga bangko ay umaabot bago ang mga pautang, ang pera ay nilikha sa anyo ng mga
pautang, ang mga pera ay tatanggihan bilang mga tseke na nakasulat upang bayaran
ang mga pautang (at sa gayon ang pagbabawas ng halaga ng mga pondo sa pagsuri ng
patakarang kagamitan. Sa ganitong paraan, napapanatili ang Fed para sa dulo o mas
linggong gyrations dahil ang mga bangko ay ang mga tubo sa pamamagitan ng Fed
kung saan ay nagtatakda ng patakaran hinggil sa pananalapi. Ang mga ito ay lalo na
“May mga iba pang kadahilanan para sa aming mga interes sa pagbabangko.
Ang mga bangko ay pangunahing tagapamagitan sa pananalapi. Ang mga ito ay mga
mga nag-invest sa real assets tulad ng mga bahay equipment at pabrika. Ang
“Ang pera ay maraming gamit. Ito ang nasa gitna ng kalakalan at pamantayan
ng halaga. Ang mga nasabing gamit ay maaaring maging mabuti o masama. Ayon sa
iba, ang pera ay ang ugat ng kasamaan. Sa kabilang banda, may ibang pahayag na
ang pera rin ang bukal ng kasiyahan. (page 3, MONEY, CREDIT AND BANKING
ng pitong taon ng kaniyang pagsasabatas. (pg. 235, essential of money credit and
interes na magiging kita. Ang mga ipon sa bangko ay ginagamit rin sa mga puhunan
may maging ugat ng yaman sa produksyon sa pananalapi. (pg 45, MONEY, CREDIT
paglipat ng salapi at kredit na lubhang importante sa kanilang sarili nang upang sila
“Ayon sa Art. 1962 ng “The Law on Sales, Agency and Credit Tansaction,
2013”, Ang deposito ay itinatag mula ng ang isang tao ay nakatanggap ng isang
bagay galing sa iba, na may obligasyon na maitago ito ng ligtas at maibalik ng tulad
“Truth in Lending Act” o “Republic Act No. 3765”. Kinakatawanan nito ang
mga polisiya, sakop at iba pang probisyon tungkol sa pagpapautang. Ang Republic
Act No. 3765 o “truth in Lending Act” ay isang akto na humihingi ng paghahayag ng
2. Perang Nakadeposito – Ito naman ang mga perang nakatago sa mga bangko
deposito.
kalakal.
pangangailangan ng tao.”
ng salapi ng mas mabagal kesa sa karaniwan o kahit pinapaliit ito. Ang patakarang
gumagamit ng iba't ibang mga kasangkapatan upang kontrolin ang isa o pareho nito,
ekonomiko, inplasyon, mga rate ng palitan sa ibang mga kurensiya at kawalang trabaho.
Kung ang kurensiya ay nasa ilalim ng isang monopolyo ng pag-iisyu, o kung mayroon
makamit ang mga layunin. Ang panimula ng patakarang pang-salapi bilang gayon ay
nagmumula sa huli nang ika-19 siglo kung saan ito ginamit upang panatilihin
kung ang layunin nito ay paliitin ang inplasyon. May ilang mga kasangkapang ng
patakarang pang-salapi na magagamit upang makamit ang mga layuning ito: pagtataas
mga inaatasang reserba. Ang lahat ng mga ito ay epekto sa pagpapaliit ng suplay ng
salapi at kung babaliktarin ay nagpapalawig ng suplay ng salapi. Simula mga 1970, ang
Kahit bago ang mga 1970, ang sistemang Bretton Woodsay sumisiguro pa rin na ang
karamihan ng mga bansa ay bubuo ng dalawang mga patakarang ito nang hiwalay.
Inglatera, Europeong Bangko Sentral, ang Bangko ng Tsina ng mga Tao at ang
mga instrumentong pinansiyal gaya ng mga [[treasury bill], bono o dayuhang kurensiya.
Ang lahat ng mga pagbiling ito o pagbebenta ay nagreresulta sa mas marami o kaunting
ng rate ng mga pederal na pondo na rate kung saan ang mga kasaping bangko ay
mga dayuhang kurensiya. Ang iba pang mga pangunahing paraan ng pagsasagawa ng
mga manlalaro ng pamilihan upang makamit ang mga tinutukoy na kalalabasan); (iv)
Ang patakarang pang-salapi ang proseso kung saan ang pamahalaan, bangko
salapi, (ii) pagiging makukuha ng salapi at (iii) gastos ng salapi o rate ng interes upang
makamit ang isang hanay ng mga layunin na nakapokus tungo sa paglago at pagiging
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 35
mga mambabatas na gumawa ng mga kapapani paniwalang pahayag. Kung ang mga
pang-hinaharap na presyo na mas mababa kesa sa kund(kung paanong ang mga pag-
asang ito ay nabuuo ay buong ibang bagay; ikumpara halimbawa ang mga makatwirang
ang mga presyo na magiging mataas sa hinaharap, ito ay huhugot ng isang kontrata ng
sahod na may mataas na sahod upang tugmaan ang mga presyong ito. Kaya ang
sahod sa pagitan ng mga empleyado at amo(mas mababang sahod dahil ang mga presyo
ay inaasahang mas mababa) at dahil ang mga sahod ay sa katotohanan mas mababa,
ang mga amo ay nababayad ng kaunti sa mga sahod. Upang makamit ang mababang
kapaniwalang mga pahayag, na ang ibig sabihin, ang mga pribadong ahente ay dapat
hinaharap. Kung ang isang pahayag tunbgkol sa mga pag-aasinta ng mababang lebel na
mga sahod ay mas mataas at ang inplasyon ay tataas. Ang isang mataas na sahod ay
kaya ang inplasyon ay tataas. Kaya kung ang mga pahayag ng mga mambabatas ay
Kung ang mga mambabatas ay naniniwalang ang mga pribadong ahente ay umaasa sa
mababang inplasyon, ang mga ito ay may pabuya na kumuha ng isang ekspansiyonista
mga makatwirang ekpekstasyon, alam ng mga ito na ang mga mambabatas ay may
pabuyang ito. Kaya alam ng mga pribadong ahente na kung kanilang aasahan ang
ang mga pribadong ahene ay aasa sa mataas na inplasyon. Ang pag-asang ito ay
output). Kaya malibang ang mga kapani-paniwalang mga pahayag ay magawa, ang
paraan. Ang isa ay magtatag ng isang independiyenteng bangko sentral na may mga
mga pribadong ahente na ang inplasyon ay magiging mababa dahil ito ay itinakda ng
isang katawang independiyente. Ang mga bangko sentral ay maaaring bigyan ng mga
pabuya upang matagpo ang mga inaasinta(halimbawa, ang mas mataas na mga badyet,
ideya ng reputasyon ay hindi dapat ikalita sa commitment. Bagaman ang isang bangko
parehong mga konsepto ay hindi dapat gawing pareho. Gayundin, dapat tandaan na sa
publiko etc.
partikular ang labis na inplasyon), ang puno ng bangko sentral ay dapat may isang
nauugnay sa mga bangko sentral. Ang pagiging maasahan kung saan ang bangko sentral
ay tumutupad sa mga pangako nito ay isa ring karaniwang kahulugan. Bagaman ang
bawat isa ay pinaka malamang na aayon na ang bangko sentral ay hindi dapat
paanong ang isang bangko sentral ay pinakamahuseres ng publiko. Kaya ang kawalan
Ayon sa GMANews.TV(10 January 2009), taong 1851 nang itatag ang kauna-
unahang bangkong Pinoy sa Pilipinas na Banco Español-Filipino de Isabel II. Alam nyo
Ferdinand VII. Nang maisakatuparan ang Treaty of Paris noong 1898 at mailipat sa
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 39
United States ang pamamahala sa Pilipinas, nailipat na rin ang pamunuan ng Banco
1912, tuluyan ng nagpasya ang pamunuan ng bangko na palitan ang pangalan nito at
tawaging Bank of the Philippine Islands (BPI) (GMANews.TV, et. al, 2009).
Roxas.
Ito rin ang pinakamatandang bangko sa buong Timog-silangang Asya ang BPI
isang nagngangalang Fulgencio Barrera. Dahil wala pang sariling salapi ang Pilipinas
nang panahong iyon, ang pera na idinedeposito sa bangko ay tinawag na “pesos fuertes”
Nauna rin ang BPI sa konsepto ng pagbabangko para sa mga magsasaka (rural
banking) sa Pilipinas, dahil ang mga operasyon ng BPI sa ganung operasyon ay nauna
sa buong Pilipinas, bago nagkaroon ng mga bangko para sa ganung uri ng kliyente,
tulad ng Land Bank of the Philippines. Sa kasalukuyan, mayroong 831 na sangay ang
BPI, at marami sa mga sangay na ito ay galing sa panahon ng mga Kastila o ng mga
buong industriya.
Ayon naman sa Thetopten.com, ang Bank of the Philippine Islands (BPI) ang
Dagdag pa dito, awtorisado rin ang mga universal and commercial banks sa
Thrift Banks
banks, stock savings and loan associations at microfinance thrift banks. Lumilikom ng
Nagbibigay din sila ng short term working capital at medium to long term
industry and housing at diversified financial and allied services. May partikular na
focus ang thrift banks sa mga indibidwal at mga small and medium enterprises.
bangko, ibig sabihin ay pumapasa ito sa strict regulation and supervision ng BSP
ng pamahalaan.
silang mangutang dito. Bilang kapalit ng pera na kanilang hinihiram ang mga papeles
ng magpapautang.
Bond ang gawain nito. Kung mataas ang suplay ng salapi sa sirkulasyon, mabibili ng
Bank of the Philippine Islands (BPI). Para naman sa High-Yield Savings ay Security
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 44
Bank (PNB). Pinaka magandang bangko naman pagdating sa Time Deposit ay Security
Bank. Ang bangkong pinaka maganda para sa mga OFW’s ay Banco de Oro (BDO) at
aaral na ito ay para matukoy ang mga estratehiya na ginagamit ng mga bangkong BPI,
BDO at RCBC
kanilang kilalang-kilala mga papel sa proseso ng pagsuplay ng pera. Sa tuwing ang mga
bangko ay umaabot bago ang mga pautang, ang pera ay nilikha sa anyo ng mga bagong
cheking account. at sa tuwing ang mga bangko ay mababawasan ng mga pautang, ang
mga pera ay tatanggihan bilang mga tseke na nakasulat upang bayaran ang mga pautang
ganitong paraan, napapanatili ang Fed para sa dulo, o mas matagal pa pagtakbo, pag-
uugali ng perang suplay bagaman hindi para sa linggo-linggong gyrations, dahil ang
mga bangko ay ang mga tubo sa pamamagitan ng kung saan ang Fed ay nagtatakda ng
patakaran hinggil sa pananalapi. ang mga ito ay lalo na nagiging interesado sa pag-aaral
ng mga bangko.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 45
Kung mayroon kang magandang financial history o track record, at malaki ang
halagang balak mong utangin, ito ang pinakamainam mong mauutangan. Ang interest
rate ng mga banko para sa personal loans ay naglalaro sa 1.2% to 1.5% bawat buwan.
buwan at interest na 1.5%, ang iyong total na interest ay P9,000 at ang iyong buwanang
bayad ay P4,916.
unsecured.
Ang secured personal loan ay isang uri ng loan kung saan ang mga
paraan ng seguridad o collateral para sa kanilang loan. Dahil dito, ang halaga ng
paghiram ay karaniwang mas mababa kaysa sa isang unsecured loan. Gayunpaman, ang
kakayahan na magbayad ng utang dahil sa panganib na ang kanilang mga asset ay ma-
makuha bilang ang mga balak mangutang ay hindi kailangang nag-aalok ng anumang
anyo ng ari-arian bilang seguridad. Samakatuwid, kailangan nila kumbinsihin ang mga
Dahil dito, ang halaga ng paghiram para sa isang unsecured loan ay mas mataas
dahil ang mga nagpapahiram ay may mas mataas na panganib sa pagpapautang. Kahit
kanilang loan, ito ay hindi nagbibigay sa kanila ng ligtas sakaling hindi nila bayaran
ang kanilang utang nang buo. Ang mga nagpapahirap ay maaari pa ring dalhin ang kaso
sa hukuman upang ibenta ng nangungutang ang kanyang mga ari-arian upang mabawi
Ang mga interest rate para sa isang personal loan ay maaaring makategorya sa
dalawang pangunahing uri, fixed at variable. Bago kumuha ng isang personal loan,
dapat unang tandaan ng mga manghihiram kung anong interest rate ang nais nilang
kunin. Ang mga personal loan sa Pilipinas ay gayunpaman mas patungo sa fixed
interest rate.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 47
Ang fixed interest rate ay isang interest rate na nananatiling pareho sa buong
merkado. Habang ang isang fixed interest rate loan ay nagpo-protekta sa manghihiram
Ang isang variable interest rate personal loan ay may isang interes rate na
nagbabago, depende sa mga rate sa merkado. Ang bentahe ng pagkuha nitong partikular
na uri ng personal loan ay ang isang manghihiram ay maaaring makinabang kapag ang
rate sa merkado ay mababa. Gayunpaman, ito ay maaaring maging masama kapag ang
interes.
Ang savings account ay isang uri ng account sa bangko kung saan maaaring
ligtas na ipunin ang pera at kumita dahil sa ineteres kada buwan. Halos lahat ng bangko
mga sumusunod:
magpadala ng pera ang kahit sino sa iyong account. Ang savings account ay
Kumita ng Interest kada Buwan. Bagamat ang interest rates sa savings account
ay may kaliitan, kumikita pa rin ito ng malaki sa paglipas ng taon. Mas maganda
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 49
tumutubo ng interest.
“Ang antas ng interes o antas ng tubo (Ingles: interest rate) ay ang antas kung
isang maliit na kompanya ay humihiram ng kapital mula sa isang bangko upang bumili
kung saan ang investor ay makakakuha ng Time rate ng interes. Bilang ganti, ang
investor ay nangangako na hindi nya kukunin o gagalawin ang kanyang pondo sa loob
ng nakatakdang panahon.”
kadalasang investment ng mga Pilipino. Sa panahon ngayon, halos lahat ng mga bangko
ay nag-aalok ng mga Time deposit account. Ang ilan pa sa mga bangko ay nag-aalok
ang long-term:
Ang short-term Time deposit ay naangkop para sa mga may mithiing mabilis, o yung
mas gusto na may kalayaan kesa sa nakatago ang kanilang pera sa loob ng mahabang
na buwan at 9 na buwan.
Pilipinas, ang termino ng Time deposit ay maaaring umabot ng 5 taon. Kung hindi mo
mataas na interest rate, ang long-term deposit ay mas makabubuti para sa iyo.
termino na iyong pinili. Gayundin, ang Time deposit ay kalimitang nakahanay, kung
saan kapag mas malaki ang pera na iyong ininvest at kapag pinili mo ang mas
account na inaalok ng mga iba't ibang bangko na maaaring pagpilian ng mga customer
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 51
ng kung ano ang pangalan ng bawat savings account. Ang ikalawa ay ang iba't-ibang
porsiyento ng interest sa bawat account. Ang ikatlo naman ay kung magkano ang
savings account. Sumunod ay ang halaga ng pera na dapat laging iwan sa bangko kada
withdrawal upang manatili ang account. Ang huli ay ang halaga ng pera na dapat ay
maaring kitain kung mailalagak ang kailangang pera na dapat ay maimpok at matira sa
hindi nito kailangan ng sobrang laking halaga ng pera para makapag umpisa. Ang
maaring kitain kung mailalagak ang kailangang pera. Ang pinakamataas na interes na
na 0.25%. Ang Metrobank ay may savings account account na walang initial deposit.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 54
Ang Bank of the Philippine Island (BPI) ay maraming uri ng savings account.
Mayroon itong Advance Savings Account at Direct Savings Account at mayroon din
itong Family Savings Account. Ang pinakamataas na interes na mayroon ang Bank of
Ang Bank of the Philippine Island (BPI) ay may savings account na walang
initial deposit. Mayroon din itong savings account na walang maintaining balance tulad
LANDBANK
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 58
initial deposit naman mayroon ito ay nagkakahalaga ng limang daan. Ang savings
account na ito ay ATM Savings Account. Ang maintaining balance din nito ay limang
naman nito ay 0.10%. Ang pinakamababang initial deposit nito ay limang daang piso at
account ng Security Bank ay Security Bank eSecure Savings Account dahil ito ang may
pinakamataas na interes at may pinakamababang initial deposit at ito rin ang may
salaping
Source: A Proposed Financial Strategy for Unionbank of the the Philippines, by Jerrica
3. Interest rate o antas ng interes - ay ang antas kung saan ang interes ay binabayaran ng
nagpapahiram o nagpapautang.
pangangailangan ng tao.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 64
ipinapatupad ng mga bangko sa Las Pinas ukol sa wastong pag-iimpok ng pera dahil sa
paraang ito maaring makahikayat ng mga tao sa paglalaan ng pera para sa ikabubuti ng
kanilang kinabukasan. Mas dadami din ang mga tao na matututo kung ano ang
mga deposit at loaning. Ang iba’t ibang mga gawain ng pamamahala ay mayroong
tatlong iba’t-ibang tungkulin. Ito ay ang Executive function, The Teller function, at ang
depositors at debtors, ang humanap ng tao upang gawin ang mga menor na operasyon.
Ang taong karapat dapat gumanap sa ganitong tungkulin ay isang taong may kahanga-
Ang Teller Function naman ay ang mga taong nakikipagusap sa mga kliente
pagpapapalit ng mga malalaking halaga ng pera sa maliit na halaga ng pera. Ang isang
Retail at Whole sale ang kinakaharap ng mga bangko ngayon ng walang ulirang
mga uri ay naghahanap upang bumuo ng isang mas mahusay na proseso ng negosyong
negosyo mga gusto ng customer, at sapat na bilis upang makasabay sa mga pabago-
isang tao na nagsisitaasan ang mga presyo, minsan nakakalimutan na balansehin ang
kailangan itabi, at ang kailangan gugulin para sa buwan na iyon bago makakuha ng
panibagong suweldo.
Ang ibang bangko ay nag-aalok ng iba’t ibang mga serbisyo, gaya ng Rental of
safe deposit boxes kung saan ang mga importanteng bagay sa mga kliente gaya ng mga
kaligtasan sa apoy, pagnanakaw, at iba pang mga paraang na mapapahamak ang mga
kagamitan ng kliente. Sale of drafts and cashier’s checks, Sale of traveler’s checks,
kung saan mas napapamura ang mga babayarin ng kliente. Collection agent, kung saan
din ang mga domestic trades. Credit information, kung saan pwedeng magamit ang
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 66
impormasyon sa kanilang opisina pati na rin ang pagbibigay impormasyon sa ibang tao
Taong Pangpaaralan2013-2014”
Hangad ng sino man ang yumaman, kung kaya’t, ang karamiha’y nagsisikap sa
kanilang buhay, upang matugunan ang mailap na pangarap na ito. Kaya naman,
Posible ito; gamit ang isang subok at mabisang paraan sa pagyaman na tinatatawag na
tao ang hindi nakakaalam nito, kung kaya‟t hindi pa rin mabilang ang mahihirap sa
mundo.
Money Certificates. Pera na madalas natin makuha sa mga raffle na nagiging substitute
Commodity Money. Uri ng pera na may pansariling halaga sa sarili nitong itsura at
mga kalakal kahit na hindi ito nakabase o nasa porma ng pera na gamit nila.
mga pangangailangan.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 68
Universal and Commercial banks. Ang may pinakamalaking may hawak ng resources
Thrift banks. Lumilikom ng savings mula sa mga depositors ang mga ito at ginagamit
na pang-invest. Nagbibigay din sila ng short term working capital at medium to long
dito.
Pesos Fuertes o Strong peso. Pera na idinedeposito sa bangko noong unang panahon at
ng pera.
Piloncitos. Kinikilalang pinakaunang uri ng perang ginamit sa bansa. Ito rin ang
purong ginto na may timbang na nagmumulasa pagitan ng 0.5 gramo o higit pa o mas
mababa sa 3 gramo.
Savings Account. Isang uri ng account sa bangko kung saan maaaring ligtas na ipunin
Secured Personal Loan. Isang uri ng loan kung saan ang mga nangungutang ay nag-
aalok ng kanilang mga ari-arian, tulad ng kotse o ng bahay bilang paraan ng seguridad o
Unsecured Personal Loan. Isang uri ng loan kung saan ay kailangan nilang kumbinsihin
Fixed Interest Rate Personal Loan. Isang interest rate na nananatiling pareho sa buong
termino ng loan.
Variable Interest Rate Personal Loan. Ang isang variable interest rate personal loan ay
tao.
Time Deposit. Time Deposit o Depositong nagtatakda ng panahon bago makuha ang
deposito.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 70
KABANATA III
Isyung Pangkalikasan
nagpapaganda ng mga bundok at labis na mahalaga upang mapangalagaan ang mga tao
tuwing may masamang panahon. Ang mga puno ang isa rin sa mga nagbibigay ng ating
pangagailangan. Mula sa mga bunga nito hanggang sa mga parte na pwedeng magamit
sumisipsip ng tubig pag may baha, nagbibigay pagkain, at nakakagawa tayo ng mga
bagay tulad ng papel at marami pang mga kagamitan. Ang pagtatanim naman ng mga
Totoong mahirap iwasan ang paggamit ng papel. Ito na rin kase ang ginagamit
pamalit sa mga plastik na maaaring makasira ng ating mundo. Subalit, marami sa mga
Isa na ang papel sa mga ibinibigay ng puno sa mga taong naninirahan sa mundo.
Maraming gamit ang papel, lalo na sa mga bangko. Bawat prosesong gagawin ay may
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 71
Ito ang isang isyu na nais bigyang solusyon ng mga mananaliksik. Kung maaari
nga bang bawasan kahit ang paggamit ng papel total naman ay may mga makabagong
mga tao kung kaya ang solusyon na maibabahagi ng mga mananaliksik ay kung kayang
pagputol sa mga puno. Ang PD 705 at isang batas ukol sa Selective logging o ang
pagpili lamang sa kung anong puno ang maaaring putulin at kung ano ang dapat
sa kalikasan.
Isyung Pangsosyolohiya
Maraming mga tao sa lipunan ang nag-aalinlangan kung tama nga bang ilagay
sa mga bangko ang mga salaping pinaghihirapan. Isa pa sa problema ng mga tao sa
lipunan ay kung anong bangko ang karapat dapat upang ipagkatiwala ang kanilang
salapi. Nais ng mga tao na masigurado na ang kanilang salapi ay nasa tamang
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 72
seguridad at lalo’t higit ay ang bangko na maaaring mapalago ang kanilang salaping
“Mahigit 70 porsiyento sa mga may edad na Filipino ang walang impok na pera
sa walang sapat na perang panglagak sa bangko, ilan din sa mga dahilan kung bakit
walang gana na mag-impok ay ang mababang interes. Sinisisi rin ang mataas na
Ang maaaring maging solusyon sa suliraning ito ay mag saliksik tungkol sa mga
ay malalaman kung anong bangko ang nagbibigay ng mataas na interes upang lumago
ang ating salapi. Sa dinami-dami ng bangko mayroon ang ating bansa ngayon, may
ilang bangko na nagbibigay ng mataas na interes upang mas maraming kliyente ang
tumangkilik sa kanila.
recognized and awarded ng BSP at iba pang mga financial publications, meron ding
tsaka income.”
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 73
tignan ang kanilang imahe kung ito ba ay maganda o hindi. Maaari din na tignan natin
ang mga puna ng mga tao upang malaman natin kung maganda ba ang isang bangko.
Isyung Sikolohikal
Hindi lingid sa kaalaman ng bawat isa na ang mga bangko ay may posibilidad
na malugi. Ang pagkalugi nito ay magdudulot ng matinging stress sa bawat isa. May
kusing na makukuha. Kahit malaki o maliit ang porsiyento nila sa mga nawala, wala
nang magagawa kundi tanggapin nalang ang pagkawala ng ng mga naisimpang mga
salapi.
Hindi lang sa mga kliyente napupunta ang mga stress. Pati ang mga may-ari ng
bangko ay malaki ang kawalan sa kanila ang mangyayari. Stress din sa kanila kung
paano nila sasagutin ang mga taong maaaring magreklamo sa kanila dahil sa
pagkakaroon ng bankruptcy.
“Kung maraming dahilan ang stress, napakarami rin paraan upang maiwasan
ito. Dapat harapin ng isang indibdwal na ang stress ay parte na ng pamumuhay. Ang
maiwasan at alisin ito. May mga bagay na nakaka-stress para sa isang tao ngunit
hindi naman para sa iba. Subalit, mayroon din mga bagay na maaaring sundin ng
Maging masaya ka para sa iyong sarili, huwag mong hayaang sirain ka ng stress
dahil yan ang magpapabagsak sayo. Ang stress ay nasa utak lamang ng lahat at
maaaring makaapekto sa isang tao sa maraming paraan, ngunit huwag pairalin ito.
hakbang at hanapan ito ng solusyon. Kung ikaw ay magiging masayang tao, mas
Huwag tayong matakot harapin ang mga problema dahlia kapag tayo ay natakot
harapin ito, mas lalo itong makadaragdag ng stress sa atin. Imbis na tayo ay matakot,
stress. Tignan natin ng positibo ang mga ito upang tayo ay makabangon sa
problemang kinakaharap.
Isyung Moral/Etikal
Tama kaya na ipatago sa bangko ang mga perang iyong pinaghirapan. May
magiging mabuting epekto ba ito sa buhay ng bawat isa? O mas magandang mag-
ipon sa alkansya kaysa sa bangko dahil yung ang nakasanyan natin mula pa noong
bata.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 75
ideya ng pag iimpok. Kaya nga lang ang kanyang frustration ay ang sobrang
Kaya mabuti daw siguro kung mag-alkansya na lang si misis sa bahay katulad ng
kanyang ginagawa ng siya ay bata pa kung saan ang kanyang sobrang allowance ay
ayon kay Joey wala pa daw danger na ma-hold up si misis habang patungo sa
bangko.”
“Kaya nga lang ang alkansya sa bahay ay puwede ring manakaw. At kung ang
kawayang poste sa dingding ng inyong bahay naman ang gagawin mong alkansya
may posibilidad pa rin na ang inyong iniipon ay mawawala. Ang bahay ay puedeng
maagos ng malakas na pagbaha katulad noong magalit ang bagyong Ondoy dahil sa
Sa ilalim ng House Bill 4411 na iniakda ni Batangas Rep. Sonny Collantes, ang
Maaari namang hindi mapatawan ng parusa ang mga establisimyento na nasa retail
business o pagtitinda. Hindi rin saklaw ng batas ang mga charitable institutions,
korporasyon, asosasyon, o grupo, ang mga responsableng pinuno nito ang dapat na
pag-iimpok. Ito ay dahil sa ang ating naiipon buwan-buwan ay hindi naman sobrang
Kapag medyo malaki na ng kaunti ang ating naipon ito ay puede ng ilipat sa Time
interest rates. Halimbawa pag ang ating naipon ay umabot na sa mga sampung libong
piso ito ay puwede ng ilipat sa Time Deposit account kung saan ito ay puwedeng
kumita ng mga dalawa hanggang apat na porsyento na interest. Puwede rin itong
iimpok sa alkansya, kung magkano ang ating inipon ay ganun lang din an gating
makukuha. At wala ding kasiguraduhan na safe ang ating alkansya sa ating tahanan.
Isyung Pilosopikal
may alam sa paggamit ng makabagong teknolohiya ngunit hindi ito lubusan kung kaya
marami pa rin ang nagtitiis sa mahahabang pila sa teller. Marami ding mga tao ang mas
mga bangko upang mas maging kapakipakinabang ang kanilang serbisyo. Lalo na kung
ang kanilang mga kliyente ay masyadong abala sa kanilang mga pagtatrabaho o gawain
sa kanilang buhay. Isa pa ay kung malayo ang lokasyon ng tirahan ng kliyente ay mas
makakatulong sa kanila na makatipid sa pamasahe at oras kung may online banking ang
mga bangko. Ang isyung ito ay isang suliranin sa mga taong higit na kinakailangan ang
mabilis na proseso sapagkat sila ay abala sakanilang personal na buhay at bawat minuto
ay mahalaga.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 79
KABANATA IV
SOLUSYON AT MUNGKAHI
Solusyon
Problema ng nakararami sa atin ang pagpili ng kung anong bangko ang karapat-
recognized and awarded ng BSP at iba pang mga financial publications, meron ding
tsaka income.”
ating salapi, kinakailangan nating magsaliksik kung anong bangko ang may pinaka
maraming kliyente at anong bangko ang may magagandang puna sa mga tao o mga
feedback. Isa pa ay kailagan din nating alamin kung anong bangko ang may magandang
seguridad upang masiguro natin na ang salaping ating ilalagak ay hindi mawawala ng
Mungkahi
impormasyon mula sa kanilang ginawang pananaliksik ukol sa kung anong bangko ang
pinakamaganda na paglagakan ng mga pera na naiipon ng iba't ibang tao batay sa antas
at uri ng buhay ang mayroon ang bawat isa, halimbawa ay kung estudyante,
nagtatrabaho, may pamilya, ofw at iba pa. Ang pananaliksik na ito ay nirerekomenda ng
mga mananaliksik kung anong bangko ang karapat dapat pagkalooban ng tiwala ng
bawat tao na nais makaipon at kasabay ay kumita kahit na sa kaunting interes batay sa
kung saang sektor ng lipunan nakabilang, may kasabihan nga tayo na kahit maliit o
kaunti man pero pag nagsama-sama o pinagsama sama kayang maging malaki at
Pilipinas?
Solusyon
Maraming bangko ang mayroon sa ating bansa ngunit ano nga ba ang sampung
o google upang maghanap/ magsearch at makita ang mga sagot na lalabas sa screen ng
kompyuter.
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 81
bangko sa Pilipinas. At ito ay ang BDO, Metrobank, BPI, Landbank, Security Bank,
pamamalagi nito bilang isang banko at sa dami ng taong nag iimpoiimpok ng pera.
Mungkahi
savings account ngunit nahihirapan na magdesisyopn kung anong bangko ang dapat
ng mga mamamayan. Isa sa mga dahilan ang internet na ito upang maging matalino ang
mga mabubukas ng savings account sapagkat makakakita sila ng mga bangkong sasapat
sa kanilang mga basehan sa kung anong bangko ang karapat dapat paglagakan ng pera.
Solusyon
“Ayon nga kay Pat A. Sto. Tomas, yung ating mungkahi na magbukas ng
pag-iimpok. Ito ay dahil sa ang ating naiipon buwan-buwan ay hindi naman sobrang
Kapag medyo malaki na ng kaunti ang ating naipon ito ay puwede ng ilipat sa Time
interest rates. Halimbawa pag ang ating naipon ay umabot na sa mga sampung libong
piso ito ay puwede ng ilipat sa Time Deposit account kung saan ito ay puwedeng
kumita ng mga dalawa hanggang apat na porsyento na interest. Puwede rin itong
Ang perang iniimpok natin sa ating mga alkansya ay ilagak na lang natin sa
bangko upang mas lumago ang ating salapi. Ito rin ay makakatulong sa paglago ng
ekonomiya ng ating bansa sapagkat, kung sa bangko ilalagay ang pera, ay iikot ito at
barya o perang papel sa isang lalagyan at naiipon ang pera at hindi umiikot sa mga
Mungkahi
Ang mga mananaliksik ay nais din na ipagbigay alam sa mga tao ang mga batas
at isyu na dapat alam ng bawat mamamayan patungkol sa kung ano at paano ang tama
sapagkat ang halaga na inilagay mo ng una sa loob nito ay siya ring halaga na
Solusyon
Ang bawat bangko ay may kanya- kanyang kagalingan o may serbisyo na kanila
nagsusulputan, ang bawat bangko ay nakikilala pa rin sa iba't ibang ngalan at tanyag.
Nagkukumpitensya ang mga bangkong ito upang makilala, kumita at sabay na rito ay
bangko naman pagdating sa Time Deposit ay Security Bank. Ang bangkong pinaka
maganda para sa mga OFW’s ay Banco de Oro (BDO) at para naman sa estudyante ay
Bank of the Philippine Islands (BPI). Ang mga resulta ay mula sa ginawang
ang naging bangko para sa saving account ay dahil sa dami ng mga pagpipilian upang
makapagbukas ng savings account para sa iba't ibang sektor, ang iba ay para sa mga
ang huli ay ang BPI ay madaling mapuntahan dahil sa dami ng mga branches nito na
nakakalat sa Pilipinas.
Mungkahi
karapat-dapat para sa savings ay Bank of the Philippine Islands (BPI). Para naman sa
pagdating sa Time Deposit ay Security Bank. Ang bangkong pinaka maganda para sa
mga OFW’s ay Banco de Oro (BDO) at para naman sa estudyante ay Bank of the
pananaliksik ng filipiknow.net
estudyante sa Bank of the Philippine Islands (BPI) dahil ang bangkong ito ay walang
hinihinging maintaining balance. At dahil dito, mas madali para sa mga estudyante na
Solusyon
kakilala na mamasyal o kumain sa labas ay hindi natin mapigil ang sarili na sumama at
kung bakit mas ninanais nila na mag-impok ng pera sa alkansya. Hayaan nyo na
mapalalim pa ang paliwanag, ang bawat tao ay gumagastos ng gumagastos dahil na rin
ating mga pera na natitira na lamang ay kaunting barya na sapat na lamang na makapag-
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 86
sabihin nito mas mahirap para sa mga karaniwang tao na makapag-ipok ng pera sa
bangko dahil sa mga mga proseso na kailangan muna pagdaan at pera na kailangang
ilabas bago makapag-ipon. At dahil dito mas pinipili na lang ng karamihan sa tao ng
makapag-impok.
Mungkahi
Ang mga mananaliksik ay nais na ibahagi ang karanasan bilang isang simpleng
tao na nais mag-ipon ng kahit kaunti halaga. Mayroong proseso ng pag-iipon ang nais
porsyento ng ating sweldo o allowance sa isang lalagyan, tip wag bibilangain upang di
matukso na kunin ang naipon at maubos ito. Ikalawa, ang kung marami na ang naipon
sa lalagyan mas mainam na magbukas ng isang bank account at duon ay ideposito ang
ang naipon upang hindi mahuli ng BSP at kasabay nito ay kumita ng interes. At ang
huli, ay ang mga barya na natitira sa ating bawat paggastos ay ihulog natin sa alkansya
DR. YANGA’S COLLEGES, INC. 87