Republic of the Philippines

Department of Education
Caraga Administrative Region
Schools Division Office of Surigao City
District III
CARAGA REGIONAL SCIENCE HIGH SCHOOL
P-10 Barangay San Juan, Surigao City, Surigao del Norte

FILIPINO 10
SANAYANG PAPEL
(WORKSHEETS)

ARALIN 2.3
Gawain 1-4,6, Pagsasanay 1-2
A. Panitikan: Ang Matanda at Ang Dagat (Bahagi lamang)
B. Gramatika at Retorika: Mga Pahayag sa Pagsang-ayon at Pagtutol sa
Pagbibigay ng Puna o Panunuring Pampanitikan

Sinumite ni:
Evaldez, Erizabeth M.

Grade 10 - Boyle

Isinumite kay:

GNG. FE MONTOLO BONONO

GAWAIN 1: Ang Aking Kaalaman, Hanggang Saan?
Batay sa iyong kaalaman, subukin mong isulat ang hinihingi sa
dayagram kaugnay ng araling iyong pag-aaralan. Huwag kang mag-aalala,
ito’y pag-alam lamang kung gaano na ang iyong kaalaman tungkol sap ag-
aaralan natin. Matapos na mataya ang dati mong kaalaman sa paksa, oras
na upang alamin naman ang iyong nalalaman kaugnay ngpaksang
tatalakayin. Subukin mong sagutin ang kasunod na gawain.

Ano ang nobela?

Ito ay bungang isip o katha na nasa anyong

prosa, kadalasang halos pang-aklat ang haba na
ang banghay ay inilalahad sa pamamagitan ng
mga tauhan at diyalogo.

Paano ito lumaganap sa Kanluran?

Ito’y lumaganap dahil ito ang nagsisilbing

libangan ng mga tao noong mga panahong iyon.
NOBELA Bukod pa dito, ay nagawang pukawin nito ang
puso ng mga mambabasa at humamon sa
kanilang paniniwala sa kanilang lipunan.

Ihambing
Read moreangonNobela sa iba
Brainly.ph - pang akdang
pampanitikan:
https://brainly.ph/question/226794#readmore

Ang nobela ay mahabang kathang

pampanitikan na naglalahad ng mga pangyayari
na pinaghahabi sa isang mahusay na
pagbabalangkas. Bagama’t ang parabula ay
isang kwentong nag iiwan ng aral na galing sa
Bibliya na hango sa totoong buhay.
GAWAIN 2: Tuklas-Suri
Basahin at unawaing mabuti ang nobelang pinamagatang “Harry Potter and the
Sorcerer’s Stone” at sagutin ang kasunod na mga tanong

NOBELA
- maayos ang pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari
-nag-iiwan ng kakintalan sa
hulihan nito ay ito’y maaraing
bitin
- marami ang tunggalian
PELIKULA
- pinapaiksi ang mga
Maaring ang akda ay pangyayari upang maging
piksyunal o di-piksyunal. consistent ang daloy ng
Sumasalamin ang mga istorya
ito sa mga aspekto ng
tao at sa lipunan - Dahil sa kaiksian sa mga
pangyayri ay hindi
masyadong bitin ang
hulihan

Gabay na Tanong:

1. Batay sa iyong nabasa, ano ang pagkakaiba at pagkakatulad ng pelikula?

Sagutin sa pamamagitan ng Venn Diagram.
2. Makikita ba sa bawat paksa ng nobela at pelikula ang tatak ng kultura ng
bansang pinagmulan o pinanggalingan nito? Patunayan.
- Oo, sapagkat makikita ito sa mga ugali ng karakter sa kuwento at ang
paniniwala nila ukol sa mga mahika, maging ang kung paano sila
magsasalita.
3. Ano-anong element ang lumutang dito?
- Tauhan, Tagpuan, Banghay, Pananaw, Tema, Damdamin, Pamamaraan,
Pananalita, at Simbolismo.
4. Bakit nanaisin ng mga tao na isapelikula ang nasa nobela?
- Upang maunawaan mismo sa pelikula ang naging aksiyon ng mga
karakter sa akda sa naturang pangyayari sa pamamagitan ng pagsasagawa
ng kilos ng mga actor at aktres
5. Kung ikaw ang produsyer, gugustuhin mo bang isapelikula ang nobelang tulad
ng Harry Potter? Bakit?
- Oo, maliban sa ito’y sikat sa aklat pa lamang, ito ay masayang gawan ng
pelikula dahil ang aklat na nabasa ko rin ay naglalaman ng mga
pangyayaring hindi klisey (cliché).
GAWAIN 3: Paglinang ng Talasalitaan
Bigyang kahulugan ang sumusunod na salitang may salungguhit.

1. inihanda niya ang salapang

kahulugan:isang uri ng sibat na may tatlong matutulis sa dulo na may mga
pangkawil ang bawat isa. Kalimitan itong ginagamit sa panghuhuli ng malalaking
uri ng mga isda.
2. at siya ang pinakamalaking dentuso na nakita ko
kahulugan:nagmula sa salitang espanyol na ang ibig sabihin ay malalaki at
matatalim na ipin. Karaniwang hinahalintulad ito sa isang uri ng pating na
tinatawag na Mako. Ang Mako ay isang uri ng pating na kasing bilis ng takbo ng
cheetah sa kalupaan
3. hindi ginawa ang tao upang magapi
kahulugan: matalo
4. magkabilang gilid ng kaniyang prowa
kahulugan:ang unahang bahagi ng isang sasakyang pandagat kagaya ng
bangka o barko
5. nagpapahinga sa popa
kahulugan:ang likurang bahagi ng isang sasakyang pandagat kagaya ng
bangka o barko

GAWAIN 4: Mga Gabay na Tanong

Sagutin ang sumusunod na mga tanong.

1. Mula sa nobela, gumawa ng maikling balangkas hinggil dito. Sundan ang

dayagram sa ibaba.

SIMULA
Nagsimula ang lahat sa isang batang nagngangalang Harry Potter, ni minsan sa
buhay niya’y hindi niya naranasang maglaro o kahit anong bagay na may kinalaman sa
mahika. Ang tanging alam niya lamang ay ang nakatira siya sa mga kamag-anak niya
na Dursleys at namumuhay ng miserable.

SULIRANIN
Ang pangunahing problema na ikinakaharap ni Harry sa librong ito ay ang
pagbalik ng isa sa pinakamagagaling, ngunit pinakamasamang wizard na si Lord
Voldermort na siyang pumatay sa kaniyang sariling magulang at ang magiging kaaway
niya sa pagbalik ng kapayapaan sa lugar nila.

PAPATAAS NA PANGYAYARI
Ngunit lahat ng iyon ay nagbago ng may magpadala sa kaniya ng isang
imbitasyon sa isang paaralan at doon nagsimula ang mga bagay na may kinalaman sa
mahika sa kaniyang buhay. Hindi niya alam na kilala pala sa lugar na iyon ang kaniyang
mga magulang kaya't marami ang gusto siyang maging kaibigan at dito na ring
nagsimula ang pakikipagsapalaran ni Harry Potter sa bagong mundo na kanyang
ginagalawan.

TUNGGALIAN
Naiinis at nais patayin ni Voldemort si Harry na siya ring pumatay sa mga
magulang niya. Ngunit ito ay mahina pa lamang at naghihintay ng pagkakataon upang
maibalik ang kapangyarihan niya.

KASUKDULAN
Hindi siya makapaniwala na ang isa sa guro niya na si Professor Snape ay
kakampi o kasabwat sa pagbabalik ni Voldemort. Nagkaroon ng kaguluhan kung saan
wala nang tiyak na lugar kung saan ligtas at payapa sapagkat nagbalik na ang
kadiliman.

KAKALASAN
Nagsisi si Professor Quirrell sa mga desisyong kaniyang ginawa at tinangkang
trumaydor kay Voldemort ngunit hindi siya nagwagi dahil pinatay siya ni Voldemort pag-
alam niyang tatalikuran siya nito sa pamamagitan ng pagtuklaw ng kaniyang ahas sa
kaniyang leeg.

WAKAS
Hindi nagwaging patayin ni Voldemort si Harry Potter dahil ang kaniyang spell
na“AVADA KEDAVRA!” (with the Elder Wand) ay tumalbog pabalik sa kaniya (and he
died with his own spell, and the Elder Wand which Voldemort hadn’t been able to
overpower, chose Harry to become the owner, after recognizing his spell
“Expelliarmus!”)

2. Balikan ang tauhan sa nobelang binasa. Isa-isahin ang mga kilos o gawi,
paniniwala at saloobing taglay nito na maaaring gawing huwaran tungo sa
mabuting pamumuhay. Ihanay ang sagot sa talahanayan sa ibaba.
 Paano gagawing
Tauhan Kilos o Gawi Saloobin o Paniniwala huwaran?

Nagdadalawang Sa kabila ng Ginawa niya ang

isip kung kamalasang lahat upang
papatayin ba nya nangyayari sa kanya protektahan ang
Santiago ang mako na siya’y patuloy pa ring nasa kaniya. Hindi
napakalaki. Hindi naghahanap o siya sumuko
siya nauubusan ng nangisngisda. Hindi bagkus ay
pasensiya sa siya nawawalan ng lumaban at
kaniyang piniling pag-asa. ipinakita kung
hanapbuhay gaano siya
katapang para
lumaban

3. Ano-anong pakikipagsapalaran ang hinarap ni Santiago (ang matanda) sa

nobela. Isa-isahin ang mga ito, gayundin kung anong uri ng tunggalian at ang
naging bunga nito.

Pakikipagsapalaran ni Uri ng Tunggalian Bunga

Santiago
Ang pagharap sa mga
pating (dentuso) Man vs. Nature
Merong mga taong
sinasabihan siyang
imposible na magawa
niyang makahuli ng
isang ulo ng marlin dahil
sa katandaan niya
Mahirap siya at gusto
niyang makaahaon
Siya ay nakaligtas sa
mga pating na balak
syang salakayin
Nagwagi siyang
Man vs. Man makuha ang ulo ng
marlin kahit ito ay
tangka sa buhay niya
Nagpursigi siyang
makahuli ng isda na
Man vs. Self halos lalagpas na siya
sa karagatan ng
walumpu’t apat na
araw

4. Ano-anong pagpapahalaga sa buhay ang pinanghahawakan ng tauhan? Saan ito

maaaring maugat o nagmumula? Ipaliwanag ang mga sagot.
- Ito ay pagpapahalaga sa Diyos, pamilya, kaibigan, trabaho, buhay
sapagkat namamalaot siya para may ipangbuhay ang mga ito. Sa Diyos
naman ay nandun siya para manampalatayana kahit may problema ay
nagiging malakas din siya magtrabaho sa pangingisda.
5. Sa iyong palagay, bakit pinamagatang “Ang Matanda at ang Dagat” ang nobela?
Ano ang positibong Epekto ang naidulot ng dagat kay Santiago?
- Dahil literal na nilalaman ng kuwento ang isang matandang tauhan at ang
dagat kung saan na siya nabuhay. Siya ay gumawa ng paraan kung paano
malalampasan ang mga pagsubok. Dahil pangingisda ang kanyang
trabaho, masasabing binubuhay siya ng dagat.Dito sya kumukuha ng
pangkabuhayan.

6. Ano-anong kalupitan at karahasan sa lipunan ang malinaw na inilalarawan sa

nobela? Nangyayari ba ito sa kasalukuyang sistema ng ating lipunan?
- Pawang mga karahasan sa kalikasan, partikular na sa yamang dagat ang
inilalarawan sa nobela. At oo, talamak at kalat ang gawain na ito kung
kaya’t nababahala ang maraming eksperto sa nalalapit na pagkaubos ng
mga yamang dagat.
7. Magtala ng tatlong mahahalagang kultura mula sa nobela. Iayos ito ayon sa
kahalagahan. Gamitin ang kasunod na pabaligtad na pyramid. Ipaliwanag sa
klase ang iyong sagot.

Makikitaan ng kulturang may rasyonal

na pag-iisip at may awa ang nobela

Nakikitaan ng kulturang
pagkakaroon ng takot
para isipin ang sariling
kapakanan.ang nobela

Ang pagiging agresibo't

may kakayahang kumitil
ng mapanganib na
nilalang para
maipagtanggol ang sarili.
GAWAIN 6: Alamin, Suriin, Tuklasin
Sagutin ang mga gabay na tanong:

1. Isa-isahin ang mga elementong taglay ng binasang suring basa. Isulat ito sa
talahanayan.

Mga Elementong Ginamit Patunay

Ang kahirapan ng buhay ng mga probinsiyano sa
Paksa Maynila at ang pagkamaaalalahanin ng isang
probinsiyano sa kanyang kauri.
Ang tagpuan sa kwentong sa mga kuko ng liwanag
Tagpuan ay sa Maynila.
Si Julio na isang probinsyanong lumuwas ng Maynila
Tauhan upang magtrabaho, si Pol na kaibigan ni Julio, si
Ligaya na kaibigan rin ni Julio na matagal na niyang
hindi nakikita at si Ah Tek na kasintahan ni Ligaya.
a. PANIMULA
Banghay Si Julio ay napadpad sa Maynila mula sa probinsya. Siya
ay namasukan sa isang construction site. Hindi sapat ang
kaniyang kita gayundin ng kaniyang mga kasamahan
pagkat maliit lang ang sweldo roon. Si Julio ay nakitira sa
kaniyang kasamahan rin sa trabaho.

b. SAGLIT NA KAKINTALAN
Noong malapit nang matapos ang gusaling iyon,
nagbawas na ng mga trabahador ang nagpagawa ng
gusali. Isa sa mga tinanggal at nabawas si Julio bilang
construction worker. Dahil doon ay umalis rin si Julio
doon sa tinitirahan niyang bahay. Naisip niya ang
kanyang kaibigang si Pol. Dahil doon ay hinanap niya ito
at doon rin siya nakitira sa kaibigan niya. Dahil rin kay Pol
ay nakahanap ng regular na trabaho si Julio at kumikita
na siya ng maayos. Isang gabi habang naglalakad si Julio
ay parang naaninag niya ang kanyang kababayang si
Ligaya, ngunit hindi niya sigurado kung si Ligaya nga iyon
sapagkat nakita niya lang ito sa isang parang paupahan.

c. PAPATAAS NA AKSYON
Noong hinahanap ni Julio ang nanakaw niyang wallet ay
nakita niyaa si Linda, ang kanyang kababata at kaibigan
sa probinsiya. Niyaya niya itong kumain sa isang
restawran at naikwento ni Ligaya na nagging biktima siya
ng prostitusyon sa Maynila. Ngayon ay may nakilala
siyang isang Intsik na nagngangalang Ah Tek. Niyaya ni
Julio si Ligaya na tumakas na sa Maynila at umuwi na ng
probinsiya. Napagplanuhan nilang magkita sina Ligaya at
 Julio mula alas dose hanggang alas tres.

d. KASUKDULAN
Hindi sumulpot si Ligaya sa napagplanuhan nila ni Julio.
Nabalitaan niya sa kanyang kaibigang si Pol na namatay
pala si Ligaya sapagkat nahulog ito mula sa taas ng
kanyang tinutuluyan.

e. PABABANG AKSYON
Labis na naghinagpis si Julio nang malamang patay na si
Ligaya. Tahimik lamang siya hanggang mailibing si
Ligaya.

f. WAKAS
Natapos ang kwento na napatay ni Julio ang
kasintahang Intsik ni Ligaya na si Ah Tek.
Tao laban sa lipunan: sapagkat si Julio at si Ligaya
Tunggalian ay mga probinsyano at dahil doon ay tinatrato silang
maliit at hamak lamang ng mga taga- Maynila.
Tao laban sa Sarili : Hindi mapigilan ni Julio na
makapagnakaw sa isang lalaki. Higit pa, hindi niyang
sinasadyang mapatay ito.
Tao laban sa Kalikasan : Malaki ang dinanas na
hirap nina Julio at Ligaya sa Maynila. Gutom,
prostitusyon, kawalang hustisya ang ilan sa mga ito

2. Naging patas ba ang ginawang pagsusuri? Patunayan.

- Masasabing patas ang naisagawang pagsusuri. Bawat detalye at aspeto
sa pagsusuri ay masusing sinubaybayan at hinanapan ng patunay.
Gayundin, ang mga patunay ay hindi lamang naisaalang alang sa iisa kundi
sa maraming biling ng pinagmulan. Bilang isa na naatasang magsuri,
nararapat lamang na hindi siya kakitaan ng pang-isang pangkaisipan.
Kundi mahalagang sikapin niya na kumuha pa ng higit na impormasyon at
kaalaman sa dalawa o higit na magkaibang bagay na nakapaloob sa
pagsusuri. Maaari niya itong isagawa sa pamamagitan ng pagtatanong o
pagsusurbey, pagsasagawa ng eksperiment, pagiinterbyu, pagkokompyut
ng bilang at numero, at pagbabasa ng mga reperensya na may katulad na
usaping tinatalakay.
3. Bakit mahalaga ang pagsusuri sa anumang uri ng panitika?
- Mahalaga ang pagsusuri sa anumang panitikan upang malaman ang mga
leksyon na maaari nitong ituro sa atin. mahalaga din ito upang ito ay ating
makritik at upang ating malaman kung saan ba talaga ito napapatungkol.
4. Pansinin ang mga salitang may salangguhit sa suring-basa ng “Sa Mga Kuko ng
Liwanag,” paano ito nakatulong sa pagsasagawa ng panunuri?
- Ang paggamit ng mga pahayag ng pagtutol o pag sangayon ay
nakakatulong dahil mas malilinaw pa nito ang mga nilalaman ng kwento. Ito
rin ay maaring nagpapahayag ng mga saloobin o mga naiisip o pahayag ng
ibang tao tungkol sa konsepto at nilalaman ng isang babasahin o pahayag
PAGSASANAY 1: Balikang muli ang nobelang Harry Potter at Sa Mga Kuko ng
Liwanag. Itala sa talahanayan sa ibaba ang pagsang-ayon at pagtutol na ginamit.
Pagkatapos gamitin ito sa pagbuo ng pangungusap.

Pagsang-ayon/Pagtutol Pangungusap

Totoo Pawang totoo lamang ang kanyang mga

isinambat sa mga pulis.

Tunay Ang singsing na binigay niya para sa

paghingi ng kasalan sa kaniyang
kasintahan ay tunay na diamante.

Talaga Si Sen. Trillanestalaga ang nagnanais na

ipalitis sa pwesto si Duterte sa pagka
pangulo.
Sa tingin ko ay mabait naman
Sa tingin ko siyasapagkat tinulungan niya ako sa
pagbuhat ng mga kagamitan ko kahapon.

PAGSASANAY 2:Gamitin sa makabuluhang pangungusap ang sumusunod na pang-

ugnay na pagsang-ayon at pagtutol.

a. talaga
- SiyatalagaDom ang pakay ng mga taong bayan.
b. tunay
- Tunay ngang dapat tiyakin muna ang panloob na kagandahan kaysa sa
panlabas na kaanyuan sapagkat dito mo makikita ang totoong pagkatao niya.
c. totoo
- Totoo ba ang balita na ang presyo ng mga bilihin at gasolina ay tataas na
naman?
d. bagkus
- Ang ating likas na yaman ay huwag nating sirain bagkus ito ay ating
pangalagaan.
e. datapwat
- Si Estong Matugas ay nanalo sa pagiging Mayor sa kanilang lugar datapwat
mayroong din na hindi bumoto sa kaniya.