Professional Documents
Culture Documents
(247naukri) Gujarat District (Jillao) PDF Book by Gandhinagar Academy
(247naukri) Gujarat District (Jillao) PDF Book by Gandhinagar Academy
(247naukri) Gujarat District (Jillao) PDF Book by Gandhinagar Academy
in
ુ ોણ એકે ડમી, ગાં
ધીનગર
જ
ુરાતનાંજ લા
1.ક છ વે
ખડો (18) ખારોડ
ઈ તહાસ ુ
જરાતમાંબેટોનાઈટ અનેૂ
નાના પ થરના
ઉ પાદનમાંથમ થાન ધરાવે
છે.
ાચીન સ ુ
સંકૃ
તનો ભાગ ગણાય છે
.
આ ઉપરાત જ સમ( ચરોડ ), ફાય લે ,
1947માંભારતીય સં
ધ સાથે
જોડા ુ
ં
અને
કડલા લ
ુતાની માટ (કુ
દ કરવાની માટ ), અક ક
બં
દર ભારતનેમ .ું વગે
રે
મળ આવે છે
.
ઉ ોગ:
16 જૂ
ન, 1819 નો ક
ૂપ અ લાહબં
ધ ત રકે જ
ુ સોના – ચાંદ ના કલા મક આ ષ
ૂણો
ઓળખાય છે . માટે ણી ુંછે.
ડ સે
બરમાં
રણો સવ ઘોરડો ગામે
ભરાય છે
. ના ુ
ં
રણ એ એક મા સફે
દ રણ છે
.
સૌથી વ ુ
ક છમાં
છે: 97 ક છ જ લામાંલખપતથી જખૌ ધ ુીના વ તારમાં
સર ક આવેુ છે . જે
ભારત-પા કત તાનનો એક
ુજરાતનો સૌથી લાં
બો દ રયા કનારો (406 વવા દત ન છે, સર ક દેશ ુંપ મ દશાએ
ક મી) ક છનો છે
. અં તમ બદુ
છે
.
ાચીન ક છ ુ
ઝયમ જ
ુમાં
આવે
લ છે
. બનાસ સર વતી અનેપેણ નદ ઓ ક છના નાના
રણમાંસમાઈ ય છે, તે
થી તે
નદ ઓનેકુ
વાર કા
રુ દ નામ ુ
ં
સં
ગીત વા ક છમાં
જોવા મળે
. કહે
વામાં
આવે છે.
ક છમાં
જોવા મળતા ઝૂપં
ડાને ગ
ંા કહે
ૂ વામાં ુ
જરાતમાં સૌથી વ ુમ ુ વના જગલો ધરાવતો જ લો
આવે છે
. ગંાના સ હ
ૂ ૂને
વાં
ઢ કહે
વાય છે
. ક છ છે
. (789 ચો. ક.મી)
(બ ી કારના ઘાસ મળેછે
.)
ક છ જ લામાં
આવે
લો બ ી વ તાર ચા ધાસ માટે
સર ક એ ભારત ુ
ં
છે ુ
ંયૂા ત કે છે
. ણીતો છે
.
1. ૧૬ જૂ
ન, ૧૮૧૯ અ લાહબં
ધ ક છમાં
સૌથી મોટો બં
ધ “ માતા બં
ધ “ એ ખાર નદ
પર જુ તા ુ
ક ામાં
ખાવડા ન ક આવેલો છે.
2. ૧૯૯૮ કડલા વાવાઝોડુ
3. ૨૬-૦૧-૨૦૦૦૧ ાં
ગ ક
ુપ
ડે
મ નદ ડે
મ નદ
* લાખો ુ
લાણીની છતરડ કે
રા ગામે
આવે
લી છે
.
કનકાવતી કનકાવતી નરોણ ુડ
જમાદાર હતે હમહ મદે
લખતર અને
ફતે
હગઢના ક લા
બં
ધ ા યા હતા. ુ
વ ુ
વ ફતે
હગં
ઢ માલણ
ભારત ુ
ંથમ SEZ બં
દર કડલા છે
. મત મત પાન ો કાળ
રા ય ધોર માગ દે
સલપર અને
હમીરસર તળાવ : જ
ુ
માધાપર, માધવ ુ
ર( જ
ુ)
શૈણક સં
થા :
ા ત ુ યામ કૃ
ણવમા ક છ ુ
નવ સટ
સરહદ ડે
ર : અંર
જ
ુ ( થાપના-2004)
ડુ
ગર
ઉ ર ધાર : કાળો, ખા ડયો, ગારો, પ છમ ખ દર બે
લા,
ુ
ઝયમ :
મહે
લ: મોચી ભરત :
રામસં
ગ માલમે
પરદે
શથી કાચ વ ા શીખી બં
ધ ાવે
લો ક છમાં માં
ડવીના મોચી અને
ખાડવાના મતવા કોમના
કલા મક આયના મહે
લએ જ ુમાં આવેલો છે. લોકો ‘મોચીભરત’ કામ કરે
છેઅને‘આર ભરત’ પણ
કહે
વાય છે .
ૂ
જયો ક લો, ાગમહે
લ જોવાલાયક થળ છે
.
આર ભરત :
શદરબાગ પે
લે
સ: જ
ુ, વજય વલાસ પે
લે
સ : માં
ડવી
સાટ ન, રે
શન કે
ગરમ કાપડ પર રગીન દોરા કે
સોનાના
લખપતનો ક લો ઝણા તારથી કરવામાંઆવ ુ ંભરતકામ
મ ણયારો ક લો
લોક કલા :
તે
રાનો ક લો
ક છ માંૃ
હઉ ોગ માં
“ભરતકામ” ૂ
બજ ણી ુ
ં
છે.
ક છમાંજ ુ, માં
ડવી અનેઅંરમાંુ ં
દડ , સાફા, ંા :
ુ
માલ, ચાદરો વગે
રેપર રગાટ કામ થાય છે.
’ક છ ુ
ં
પેરસ’ કહે
વય છે
.
મે
ળા અને
ઉ સવ :
ક સં
’ખારે શોધન કે’
ગં
ગા નો મે
ળો કારતક દુ ૂ
નમના દવસે
રામપર
ક છનો ‘હ રયાળો દે
શ’
વે
કરામાં
ભરાય છે
.
અદાણી પોટ કપનીએ ુ
ં
ાને
આ ુ
નક બં
દર ત રકે
જખનો મે
ળો એ નખ ાણા પાસે
કાક ડામીકમાં
ભરાય
વકસા ુ ં
છે
.
માં
ડવી :
રવે
ચીનો મે
ળો રાપરમાં
ભરાય છે
.
રાજય ુ
ં
સૌ થમ વ ડફામ
હા પીરનો મે
ળો ચૈમાસનો થમ સોમવારે
ભરાય છે
.
ભારતનો એકમા ‘ખાનગી બીચ’
રણો સવ ઘોરડો ગામે
સફે
દ રણમાં
’ટ .બી. સે
ને
ટો રયમ’’ આવેુ
છે.
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
ભ ેર ુ
ં
મંદર જોવાલાયક છે
.
જ
ુ:
બોલી ૂ
ડની ફ મોના ૂ
ટગ વજય વલાસ પે
લે
સમાં
ુ
જયા ડુ
ગરની તળે
ટ ુ
ં
શહે
ર
થાય છે
.
ડુ
ગર પર જ
ૂગ નાગ ુ
ં
મંદર છે
.
ચોખં
ડા (ભ ેર પાસે
)
આનં
દકુજ, અણગોરગઢ શવ મં
દર, હ
ુમદ પ ા
સ રાજ જય સહનો શલાલે
ખ
મ જદ
ુ
જરાત ુ
ં
સૌથી જૂુ
ંુઝયમ ‘ક છ ુ
ઝયમ’ તે
મની યાદમાં તરાય સાગર’ બનાવવામાં
‘બળવં આ ં
ુ
છે
.
મ યધાર ુ
ં ુ
ંશખર છે
. હા પીર :
કક ૃ
ત અ હથી પસાર થાય છે
. ણીતા ુલમ ૂ ફસં ત હા પીરની દરગાહ. તે
‘ક છના ગર બ નવાઝ’ ગણાતા હતા.
કડલા :
અ લાહ બં
ધ:
ુ
જરાત ુ
ં
સૌથી મોટુ
બં
દર છે
.
1819માંક છ દ રયાક નાર આવે લા ક ૂપથી
કડલાને આં
1955માં તરરા ય મહાબં
દર હે
ર કરા ુ
ં ન
ુામીના મો ંઉતપ થયા. આ સમયે ક છમાં
છે
. ગ
ૂભ ય હલચાલના કારણે એક ટેકરા જેવો ભાગ
ઊપસી આ યો. અ લાહે ન ુામીથી ર ણ કરવા આ
તેના 283 હે
કટરના વ તારને‘ ુત યાપાર’ ે(FTZ ટે
કરા ુ
ંનમાણ ક ુછે. આથી આ ટે કરાને‘અ લાહ બં
ધ’
-Free Trade Zone) હે ર કરાયો છે
. નામ આપવામાં આ ુ ંછે
.
1998માંકડલામાં
સૌથી મોટુ
વાવાઝોડુઆવેુંહ ુ
ં દુ
ર નામ ુ
ં
બં
દર આ દુ
ધટનાને
કારણે
દ રયામાં
સમાઈ
તથા 2014માં
નીલ ઉલ ફર નામ ુ
ંવાવાઝોડુાટૅુ
ં ગ ું
હ ુ
ં
.
હ ુ
ં
.
ુ
જરાતના ઈ તહાસનો સૌથી મોટો ક
ંપ 8.9
ૂ
કથકોટ : તી તાવાળો હતો.
વાગડના મે
દાન દે
શમાં
કથકોટનો ડુ
ગર આવે
લો છે
. માતાનો મઢ :
કાઠ ઓએ બં
ધ ાવેુ
ંય
ૂમં
દર 52 જૈન દે
રાસર સ હત શે
ઠજ ુ
ડશાએ ણ ાર
કરાવે
લ જૈન દે
રાસર પણ આવે
લ છે
.
લખપત :
રૂ
જબાર :
ુનાનકની યાદમાં
અ હ શીખો ુ
ંુ ારા આવેુ
ં
છે.
ક છના રણને
આગલ વધ ુ ંઅટકાવવતી કુ
દરતી રચના
જખૌ : એટલેરૂ જબાર . અહ થી અખત ું
પાણી ક છના
રણમાં ય છે
.
જૈન પં
ચતીથ ( થ
ુર , કોઠારા, જખૌ, ન લયા, અને
તે
રા)
માંં
ુઆ એક પ વ યા ા થળ છે . રૂ જબાર ીજ પરથી ને
શનક હાઈવે27 પસાર થાય
છે., જે
સૌરા ને
ક છ સાથે
જોડેછે.
હબા ડુ
ગર :
રામપર વે
કરા :
સં
તમેકરણ દાદાની સમા ધ, (ક છમાં સં
ત મે
કરનદાદા
લા લયો ગધે
ડો અને મો તયો કૂ
તરાની કથા ણીતી છે .) ગં
ગા –જમના નામના કુ
ડ
ગાં
ધ ીધામ : કમાવતી નદ ના કાઠે
આવેુ
ં
છે.
ભાગલા સમયે
પા ક તાનથી આવે
લા નવા સતો માટે કારતક દુ ૂ
નમના રોજ ગં
ગા નો મે
ળો ભરાય છે
.
જ લાની સીમા : બનાસકાઠાની ઉ રેરાજ થાન સચાઈ યોજનાઓ : (1) બનાસ નદ : દાતીવાડા ડે મ
રા ય, ૂ
વમાંસાબરકાઠા અને મહેસાના જ લો, (બળવં તરાય મહેતાના સમયમાંબ યો હતો.) (તા.
દ ણમાં પાટણ જ લો તથા પ મમાં ક છ ુ
ં
મોટુ
રણ દાતીવાડા) (2)સર વતી નદ : ુ તેર ડે
મ (તા.
છે. વડગામ) (3) સી ુ નદ : સી ુ
બંધ (ભડથ ગામ, તા,
ડ સા)
ગ
ૂોળ:
રા ય ધોર માગ :
નદ ઓ : (1) બનાસ (2) સર વતી (3) સી ુ(અજુ
ની)
(5) સાબરમતી (6) બાલારામ રા ય ધોર માગ નંબર 14 (નવો નં
બર 27)
જ લામાં
થી પસાર થાય છે
.રા ય ધોર માગ નં
બર 15
સાબરમતી નદ બનાસકાઠા અને
સાબરકાઠા જ લાની (નવો નં
બર 68) સામ ખયાર થી થરાદ પણ આ
સરહદ બનાવેછે
. જ લામાંપસાર થાય છે
.
અજુ ની નદ દાતા અનેઅં બા ની ટેકર ઓમાં
થી અ યારણય :
નીકળ મો રયા ગામ (તા. વડગામ) પાસેસર વતી નદ ને
મળેછે. જે
સોર રછ અ યાર ય, તા. અમીરગઢ
સી ુ
નદ ભડથ ગામ (તા. ડ સા) પાસે
બનાસવ નદ ને બાલારામ ર છ અ યારણય, તા. પાલન ુ
ર
મળેછે
.
ડે
ર ઉ ોગ : બનાસ ડે
ર : પાલન ુ
ર
સર વતી નદ નો હ દુ
ધમમાં
અજુ
નીનદ ત રકે
ઉ લે
ખ
છે
. પવતો :
બનાસ નદ ુ
ંાચીન નામ “પણાશા” હ ુ
ં
. અરવ લીની ગ રમાળાની ટે
કર ઓ
વશે
ષતાઓ : આરા રુ
ના ડુ
ગર (ગ બર)
સૌથી વ ુ
ગામડા અને
તા ુ
ક ા ધરાવાતો જ લો ચીકલોદર ડુ
ગર
બનાસકાઠા છે
.
ુનો ભાખરો ડુ
ગર
બનાસ નદ ુ
ંાચીન નામ ‘પણાશા’ છે
.
મોર નો ડુ
ગર યાં
થી સર વતી નદ નીકળે
છે.
બનાસ ડે
ર પાલન ુરમાંઆવે લી છે
, જે
ના થાપક
ટૂ
ગા ડુ
ગર યાં
થી પે
ણ નદ નીકળે
છે.
ગલબાભાઈ પટેલ હતા. તથા દૂ
ધના પાઉડર (ઇ ટ ટ
ઉ ોગો : સં
શોધન કે :
ગોઢ/ગોઢા ુ
ં
મે
દાન : બનાસકાઠા ુ
જરાતમાંથમ ર જનલ ર સચ ટે
શન, સરદાર કૃ
ષનગર
થાન ધરાવે
છે.
મહે
લ:
ડ સા બટાકાના ઉ પાદમ માટે ણી ુ
ં
શહે
ર છે
.
બાલારામ પે
લે
સ, બાલારામ
આ ઉપરાત ઘ , મકાઈ, ંઈસબ ુલ, જુ
વાર, તલ,
તમાકુ
, વગે
રે
જેવા પાક પણ લે
વાય છે
. તળાવ અને
સરોવર :
ખનીજો : ગં
ગા સરોવર, બાલારામ
સમ ુ
જરાતમાં મા બનાસ કાઠા જ લાના દાતા માન સરોવર, પાલન ુ
ર
તા ુ
ક ામાં
થી તાંુ
, જસત અનેસી ુંમળે
છે.
મહ વના થળો અને
તે
મની વશે
ષતા
ુ
જરાતમાંુ લેટોનાઈટ પણ મા બનાસકાઠા
પાલન ુ
ર:
જ લાના પાલન ુ
ર તા ુ
ક ામાં
થી જ મળે
છે.
ાચીનનામ : ‘ હલાદન ુ
ર’
આ ઉપરાત બનાસકાઠા જ લામાં
થી કેસાઈટ અને
ૂ
નાનો પ થર તે
મજ આરસના પ થરો અને લાઈમ ટોન ઉપનામ: ‘બગીચાઓ ુ
ં
નગર’, ‘ ૂ
લોના ‘બગીચાઓ ુ ં
મળેછે. આરસના પ થર માટે
આરા રુની ખાણ નગર’ તર કે ણી ુ
ં
છે. અહ ના ૂલો અને ખાસ કર ને
ણીતી છે. ુ
લાબો ૂ બ ણીતા છે , આથી અહ અ ર ઉ ોગ
સાંકૃ
તક વારસો : વકાસ પા યો છે
.
લોકમે
ળા અને
ઉ સવો : પાલન ુ
ર અ ર ઉ ોગ ઉપરાત જ
ૂનીઓ તને
હ રા
ઉ ોગ માટે ણીતો છે
.
ભાદરવા માસની અ ગયારસે
: ુ
તેરનો મે
ળો અને
ુ
જરાતના તાપી રા સ રાજ જય સહ ુ
ં
આ
મ દરનો મેળો
જ મ થળ છે
.
ભાદરવા માસની ૂ
નમે
: અં
બા માં
મે
ળો
ભારતની આઝાદ સમયેપાલન ુરના નવાબ તર કે
ાવણ માસની દરે
ક સોમવારે
વ : બાલારામમાં
મે
ળો ર લ
ૂખાન હતા.તે
મણે
પાલન ુર ુ
ંજોડાણ ભારત સાથે
ક ુહ ુ
ં
.
દરે
ક મ હનાની દુપાં
ચમે: મગરવાડા (તા.વડગામ)
ખાતેમ ણભ વીરનો મેળો. ુ
જરાતી સા હ યકાર ચંકાત બ ીનો જ મ પણ
પાલન ુ
ર શહેરમાં
થયો હતો.
વ ાપીઠ/ ુ
નવ સટ :
ક ત તં
ભ એ પાલન ુ
રની મ યમાં
આવેુ
ં
છે.
(1) સરદાર કૃષનગર દાતીવાડા એ ીક ચર ુ
નવ સટ ,
દાતીવાડા ( થાપના-1973) ુ
જરાતમાંુ
લેટોનાઈટ પણ મા બનાસકાઠા માં
થી જ
મળે
છે.
ૂ
તનભારતી ામ વ ાપીઠ, મડાણા ગઢ
આ ઉપરાત બનાસકાઠા જ લામાં
થી કેસાઈટ અને
સાબર ામ વ ાપીઠ, સનોસણ ૂ
નાનો પ થર તે
મજ આરસના પ થરો અને લાઈમ ટોન
મળેછે. આરસના પ થર માટે
આરા રુની ખાણ
બનાસ ામ વ ાપીઠ, અમીરગઢ ણીતી છે.
લોક નકે
તન ામ વ ાપીઠ, રતન ુ
ર
ુ
જરાતની બટાકાનગર તર કે
ડ સા ણી ુ
ં
છે. અહ ચં
દનના ૃોના જગલ આવે
લાં
છે.
ગોળ ા ત 4 વ ુ
ળ ા ત ડ સામાં
થઈ હતી. અહ કોટેર મહાદે
વ ુ
ં
મં
દ ર તથા બાલારામ મહાદે
વ ુ
ં
મં
દ ર આવેુ
ંછે
.
ુ
જરાતમાં
સૌથી વ ુ
ગરમી ડ સામાં
પડે
છે
.
બાલારામ પે
લે
સમાં
ભ ય હોટે
લ છે
.
અં
બા :
બાલારામ પે
લે
સમાં
અ મતાભ બ ચનની ફ મ
ભારતની 51 શ તપીઠોમાંં
ુ
અનેુ જરાતની ણ ય
ૂવંશમ ુંૂં
ટગ થ ુ
ં
હ ુ
ં
.
શ તપીઠોમાંની એક શ તપીઠ એટલે
અંબા
દાતીવાડા :
ુ
જરાતની ઉ ર સરહદે , અરવ લીની હારમાળાના
આરા રુડુગર પર અં
બા માતા ં
ુ
મ હમાવંત કૃ
ષ ુ
નવ સટ ુ
ં
કે છે
.
સ મં દર આવેુ ં
છે.
ગોબરગે
સ લા ટ દાતીવાડામાં
કૃ
ષ ુ
નવ સટ ખાતે
અં
બા માતાના મંદરમાંૂ
ત નથી. પર ુવશોયંને આવેલો છે
.
ૂ
ત પે
ગોઠવી તે
ની ૂ કરવામાંઆવે છે
.
વાવ:
અંબા ંળ
ુ ૂ થાનક ન કમાં
આવે
લા ગ બર પવત
પર આવેુ
ંછે
. નડેરમાતા ુ
ં
મંદર અને
નડાબે
ટ આવે
લાં
છે.
ાચીન મં
દ રના થળે અહ અ તભ ય દે
વાલય ુ
ં વાવ તા ુ
ક ાના રાધાને
સડા ગામેુજરાતનો સૌથી મોટો
નમાણ થ ુ ંછે
. તથા આ મં
દરના શખરને
સોનાથી સોલાર પાક નમાણ થઇ ર ો છે . (ન ધ : વતમાનનો
મઢવામાંઆ ુ ંછે
. સૌથી મોટો સોલાર પાક ચારણકા-પાટણમાં આવે લ
વ ણમ ય ૂત ૂ પાક છે
.)
અં
બા જોડેુ
રાણોમાં
ઉ લે
ખએ ુ
ં
માન-સરોવર
આવેુ
ંછે
.
કૃ
ણ ભગવાનની ચૌલ યા થઈ હતી તેુ
ં
માનવામાં
આવેછે
.
કુ
ભા રયા :
અંબા થી 2 કમી. દૂ
ર આરસની અ ુ ત દુંર
કોતરણીવાળા ભીમદે
વ પહેલાનાં
મં ી વમલદે વ શાહે
બંધ ાયે
લા સોલં
ક ગ
ુના પાં
ચ જૈન મંદરો છે
.
કોટેર:
કુ
ભા રયાથી એક કલોમીટર દૂ
ર કોટેર મહાદે
વ ુ
ં
મંદર
આવેુ ંછે
.
અહ થી જ સર વતી નદ નો ઉ વ થાય છે
.
વા મી ક આ મ આવેલો છે
તથા મે વાડના રાણા તાપે
કોટેરનો ણ ધાર કરા યો હતો.
મગરવાડા :
મ ણભ વીર જૈ
ન તીથ આવેુ
ં
છે.
બાલારામ :
બાલરામ દુ
ં
ર વહાર ધામ છે
.
ઈડરના લાકડાનાં
રમકડા વખણાય છે
. પોળો ફોરેટ ત રકે
ઓળખા ુ ં
આ થળ રમણીય અને
કુ
દરતી સૌદયથી ભર ૂર છે
.
કુ
મ ારપાળે
ઈડ રયાગઢ પર જવાના પગ થયાનો
ણ ાર કરા યો હતો. સ તેર :
હમતનગર (અહમદનગર) :
સાબરમતી નદ ના કનારે
આવેુ
ં
સ તેર મહાદેવ ુ
ં
ના સ ન અહમદશાહ પહે લાએ હાથમતી નદ ના મંદર એક વાસન થળ ત રકેવકાસ પા ુ
ં
છે.
કનારે
‘અહમદનગર’ વસાવેું
. જેુ
ં
પાછળથી રાજવી
કુ
વર હમત સહ ના નામ પરથી હમતનગર રાખવામાં પોશીના :
આ .ુ ં
અહ ુ ણભાખર ગામે સાબરમતી, આકુલ અનેયાકુ
લ
અ હ હાથમતી નદ ના કનારે
દોલત વલાસ પે
લે
સ નદ ઓના સં
ગમ થળે હોળ નાં
બેઅઠવા ડયાં
પછ
મહારા હમત સહ ારા બં ધ ાવવામાં
આ યો હતો. ચ - વ ચ નો આ દવાસી મે
ળો ભરાય છે
.
અહ સાબરડે
ર ની થાપના ભોળાભાઈ પટે
લે
કર હતી.
ચ વીય અનેવ ચ વીય શાં
ત ુ
ં
રા ના બેુો હતાં
.
આ જ લા ુ ં
આરસો ડયા ચનાઈ માટ ુ
ં
ભારતમાં
સૌથી મોટુેછે
. અહ ત
ેાં
બર જૈ
નોનાં
4 મં
દ રો આવે
લાં
છે.
આકોદરા : બો ુા :
દે
શની થમ એ નમલ હો ટે લ સાબરકાઠા જ લાના શવના અવતાર ત રકેૂ તા કાળભૈ
રવ ુ
ંુ
જરાત ુ
ં
હમતનગર તા ુ
ક ાના આકોદરા ગામે
આવેલ છે
. એક મા શખરવા ં ુઐતહા સક મં
દર આવેુ
ં
છે.
તા ુ
ક ા : (1) મોડાસા (2) ભલોડા (3) બાયડ (4) વ ની ાચીનતમ પવતમાળા અરવ લીના નામ પરથી
ધન રુ ા (5) માલ ુર (6) મે
ધરજ આ જ લા ુ
ંનામ પાડવામાં
આ ું
છે.
જ લાની સીમા : પ મે સાબરકાઠા, ઉ રે
રાજ થાન, ુ
જરાતનો સૌથી લાં
બો અનેસૌથી મોટો આ દવાસી
દ ણેખેડા ૂ
વમાં મ હસાગર મે
ળો શામળા નો મેળો ભરાય છે
. જે 21 દવસ ધ ુી
ગ
ૂોળ ચાલેછે
. નરે મોદ ારા શામળા ખાતેયામલ વન
બનાવવામાંઆ ુ ં
છે
.
નદ ઓ : હાથમતી, મેો , માઝમ, વા ક
મેો અનેપીગળા નદ ના સં
ગમને
નાગધારા કહે
વામાં
નદ કનારે
વસે
લાં
શહે
ર : શામળા (મેો), મોડાસા
આવે છે
.
માઝમ
(1) હાથમતી બં
ધ : હાથમતી પર (ફતે
હ ુ
ર( ભલોડા)) શામળા :
(2) માઝમ બં
ધ : માઝમ નદ પર (મોડાસા) શામળા ને (ગદાધર ુ ર ) મેો નદ ુંસૌદય સાં પ ું
છે
. અહ મેો નદ ના કનારેયામ સરોવરની રચના
(3) યામ સરોવર બં
ધ : મેો નદ પર (શામળા )
મેો બંધના કારને થ ુંછે. શામળા ના વ વ યાત
(4) વા ક બં
ધ : વા ક નદ પર (માલ ુ
ર) મંદરમાંીકૃ ણ-વા દુ ે
વની ગદાધારણ કરેલી યામ ૂ ત
બરાજમાન છે , આથી આ થળ ‘ગદાધર ુ ર ’ ત રકે
ડુ
ગર : ભલોડાનો ડુ
ગર, શામળા નો ડુ
ગર
ઓળખાય છે . મંદરના બાં ધકામમાંાચીન ચૌ ુ
પાક : બાજર , ધ , મકાઈ, મગફળ , કપાસ, એરડા , શૌલી જળવાયે લી છે
. કા તક ૂ ણમાએ
ુ
વેર આ દવાસીઓનો મે ળો ભરાય છે .
ખનીજ : ફાયર લે
અને
બાં
ધકામ માટે
ના પ થર શામળા માં ‘ યામલ વન ‘ આવેુ
ં
છે. ુજરાતનો
ઉ ોગ : મોડાસા ખાતે
ફ નચર ઉ ોગ વક યો છે
. સૌથી મોટો આ દવાસી મે
ળો અનેસૌથી મોટો પસં
દગી
મે
ળો છે.
રા ય ધોર માગ : ને
શનલ હાઈવે
નં48 નવો (જૂ
નો નં
.
8) શામળા નાં
મે
ળામાં
રણજણીયે
પે ણીયો વાગે
છે.
સાંકૃ
તક વારસો : મોડાસા :
દે
વની મોર : અહ પ સમયનો બૌ ૂ
પ, ‘ઈટે
ર
ૂ
પ’, અનેુની તમા છે
.
દગં
બર જૈ
નો ુ
ં
મંદર : ભલોડા
ઝાં
ઝર :
કુ
લ વ તી : 13,43,734 (2011 માણે
) ક,મા, ન
ુશીની પાટણ સાથે
ની કૃતઓ : પાટણની ત
ુા,
ુ
જરાતનો નાથ, ૃ વીવ લભ, રા ધરાજ
કુ
લ સા રતા: 72.3% (2011 માણે
)
નં
દશં
કર મહે તાની કરનધે
લો અનેક.મા. ન
ુશીની કૃ
ત:
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ મ હલાઓ) 935 ભ પાદુક ા એ કણદેવ વાધે
લા પર લખાયે
લ છે.
પાટણના સ ુ રના મે
થાણમાંુ
જરતનો સૌથી મોટો મ હષા રુમ દ નીની તમા રાણક વાવમાં
આવે
લી છે
.
સા ુહક બાયોગેસ લા ટ
દશાઅવતાર એ સહ લ ગ તળાવની બાજુ
માં
આવેુ
ં
એ શયાનો સૌથી મોટો સોલર પાક વ ણમ ય
ૂતીથ છે
.
પાક સાં
તલ ુ
રના ચારણકા ગામે.
ગ
ૂોળ :
વ ઢયાર ભસ અને
કાકરે ગાય.
પાક: ઈસબ ુ
લની ખે
તી મોટા માણમાં
થાય છે
.
પાટણ ઉપરાત બાલી અનેઈ ડોને
શયામાં
બે
વડ ઈ ત
આ ઉપરાત , બાજર , જુવાર ધ , બટાકા,
શૈ
લીનો ઉપયોગ થાય છે
.
વર યાળ , એરડા, તલ વગેરે,
માનવામાંઆવે છે જે ' ુ
જરાતના અશોક' તર કે
નદ ઓ : (1) બનાસ (2) સર વતી (3) પે
ણ (4)
ણીતા રા કુ મ ારપાળ ૂ માટે નવો ઝ ભો
ુપાવતી (5) અજુની
પહેરવા જૈ
નોના પટોળા મં
ગાવતા હતા.પર ુકુ
મ ારપાળને
મા ૂમ પડતા કે
વપરાયેુ ં
કાપડ પાટણ મોકલાય છે ,
સાંકૃ
તક વારસો : માટ કામ, મશ અને
પટોળા યાત છે
.
સ ુ ર ખાતે
સર વતી નદ ના કનારેકા તક ૂ ણમાના પાટણએ HNGU ુ
નવ સટ ુ
ં
વડુ
મથક છે
.
રોજ મે
ળો ભરાય છે
. જે
મ ાં ટની લે
-વે
ચ થાય છે
. પાટણનાંજૈ
ન મં
દરોમાં
હે
મચં
ા રૂ નાંુ
તકોનો
સમી તા ુ
ક ાના વરાણામાં
ખો ડયાર માતાના મં
દરે સંહ છે.
મહા દુએકમથી ૂ નમ ધુી મે
ળો. શં
ખેર :
તળાવ અનેસરોવર : સ ુ
ર : બદુ
સરોવર, અ પા ાચીન નામ ‘શં
ખ ુ
ર’
સરોવર, સ સર તળાવ
જૈ
નો માટે
પા લતાણા પછ બી મ ુ
ં
મહ વ ુ
ંથળ
પાટણ : ખાન સરોવર, સહ લગ તળાવ છે
.
વાવ : રાણક વાવ, પાટણ અહ પા નાથ ુ
ંજનાલય છે
.
ુ
નવ સટ : દે
લમાલ (ચાણસમા)
હે
મચંાચાય ઉ ર ુ
જરાત ુ
નવ સટ , પાટણ દે
લમાલમાં
દાઉદ વોરા સમાજની હઝરત હસનપીરની
(HNGU) દરગાહ આવેલી છે
.
ુતાકલય : ી હેમચં ાચાય જૈ
ન ાનમં
દર, ં
થભં
ડાર ગામની મ યમાં
આવેુ ંલ બોજ માતા ુ
ં
મંદર
પં
ચાસરની પાસે
, પાટણ થાપ યનો કલાનો ઉ મ ન ન
ૂો છે
.
વમલ ગ છ જૈ
ન ં
થભં
ડાર, ભાભાની પાડો, પાટણ સ ુ
ર:
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા ાચીન નામ : ‘ સ ે’, ‘ ી થળ’
પાટણ : જ લા ુ
ંુય મથક છે
. સ ુ રમાં
મા ૃા માટે ણી ુ ંબદુસરોવર આવેું
છે
. આથી સ ુ ર ‘મા ૃ
ગયા’ કહે
વાય છે
. પર ુ
રામે
ાચીન નામ : અણ હલ ુ
ર પાટણ
બદુસરોવરમાં
મા ૃા ક ુ હ ુ
ં
.
વનરાજ ચાવડાએ વસા ં
ુ
હ ુ
ં
.
ળ
ૂરાજ સોલંક એ અહ ‘ મહાલય’ બાં
ધ યો હતો.
વનરાજે
પાટણમાં
કથેર માતા ુ
ં
મંદર બં
ધા ુ
ં
હ ુ
ં
. જે
નો સ રાજ જય સહના ારા ણ ાર કરવામાં
આ યો હતો.
ક પલ ુ
નનો આ મ સ ુ
રમાં
આવે
લો છે
.
પાટણનાં
પટોળાં
:
રાણક વાવ વ ડ હે
રટે
જ સાઈટ :
વ ડ હે
2014માં ર ટે
જ સાઈટમાં
નામના પામી.
સહ લ ગ તળાવ :
દુ
લભરાજએ પાટણમાં એક તળાવ બં ધા ું
હ ુ
ં. જે
દુ
લભ તળાવ ત રકે ઓળખા .ુ ંપર ુ જયારે
આ તળાવ
ૂ
ટ ગ ુ ંયારેસ રાજ જય સહ ારા પ થર ુ ંતળાવ
બાં
ધવામાંઆ ુ ંયાં 1008 શવ લગ અને 108
મંદર આવે લાં
છે. તથા દશાવતાર ( વ ) મંદર પણ
આવે લા છે
.
સામા ય મા હતી ગ
ૂોળ :
કુ
લ વ તી : 21,27,086 (2011 માણે
) (2) ખે
તીની કુ
લ જમીનમાં
થી ફ ત 9% જમીન વ તારને
સચાઈનાઅ લાભ મળે છે.
કુ
લ સા રતા : 58.8% (2011 માણે
)
ડુ
ગર : રતનમહાલ ડુ
ગર
વ તી ગીચતા : (એક ચો. કમી. દ ઠ ય તઓ) 584
પાક : સમ ુ
જરાતમાં
મકાઈના ઉ પાદન માટે ણી ુ
ં
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ મ હલાઓ) 990
છે.
તા ુક ા : (1) દાહોદ (2) ગરબાડા (3) ઝાલોદ (4)
આ ઉપરાત ડાગર, બાજર , ચણા અને
તમાકુ
જેવા
સંજેલી (5) ઘાન ુ ર (6) લીમખેડા (7) દે
વગઢ-બા રયા
પાકોની ખે
તી પણ કરવામાં
આવેછે.
(8) ફતેુ રા
ખનીજ : દે
વગઢ બા રયામાં
થી ે
ફ ાઈટ મળ આવે
છે.
જ લાની સીમા : દાહોદ જ લાની સીમા ઉ રે
મ હસાગર જ લો, ૂ વમાં
રાજ થાન રા યનો અ યાર ય : રતનમહાલ ર છ અ યાર ય, તા.
વાં
સવાડા જ લો, દ ણમાં છોટાનાગ ુ
ર જ લો અને લીમખે
ડા
મ ય દેશ રાજયનો ઝા ુ આ જ લો તથા પ મે
પં
ચમહાલ જ લો છે . રા ય ધોર માગ : 59 (નવો નં
બર 47) અને
રા ૃય
ધોર માગ નં113 (નવો નં
. 56) આ જ લામાં
થી
કુ
લ 03 જ લોની સરહદ પશ છે
. પસાર થાય છે.
વશે
ષતાઓ સાંકૃ
તક વારસો :
સૌથી વ ુ
આ દવાસી વસતી ધરાવતો જ લો દાહોદ છે
. લોકમે
ળા અને
ઉ સવો :
ુ
જરાતનો એક મા જ લો જે
રાજ થાન અને
મય કારતક દુએકમનો ગરબાડામાં
ગાય ગૌહાટ નો મે
ળો
દે
શની સીમાનેપશ છે
.
આમલી અ ગયારસનો મે
ળો
સૌ થમ ય
ૂદય દાહોદના ગરબાડા ખાતે
થાય છે
.
જે
સાવાડામાં
ગોળ ગધે
ડાનો મે
ળો
ગાય, ગૌહાટ , આં
બલી અ ગયારસ અને
ગોળ ગધે
ડાનો
મે
ળો ગરબાડામાં થાય છે
. સં
શોધન કે:
ુ
જરાત ામીણ ઓ લ પક દાહોદમાં
યો ય છે
. હલ મલે
ટ રસચ ટે
શન, દાહોદ
દાહોદ :
દર વષ ુ
જરાત સરકાર ામીણ ઓ લ પક ુ
આયોજન કરેછે.
ુ
જરાતનો પછાત તા ુ
ક ો લીમખે
ડા
કજે
ટા
લીમખેડા પાસેુ
ં
કજે
ટા મધ, ચારોડ અને
આમળા માટે
યાત છે.
દે
વગઢબા રયા :
આ જૂુ
ં
રજવાડ શહે
ર છે
. ે
ફ ાઈટની ખાણ આવે
લી છે
.
કુ
લવ ી : 20,35,064 (2011) માણે ડુ
ગર : તારગા ડુ
ગર : મહે
સાણા
કુ
લ સા રતા : 83.6% (2011 માણે
) પાક : ઘ ુ
ં
વાવે
તર - ર યમાંથમ અને
ઉ પાદનમાં
બી થને. (અમદાવદા ઉ પાદનમાં
ત મણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ મહ લાઓ) થમ)
926
, વ રયાળ અને ઈસબ ુ લના ઉ પાદનમાં
વ તી ગીચતા: (એક ચો. ક.મી.દ ઠ ય તઓ) ુ
જરાતમાંથમ થાને છે,. જુ
વાર , બજર ,
462 તમાકુ, બટાકા , એરડા , કપાસ વગે રેું
પણ
અહ ઉ પાદન થાય છે .
તા ુ
ક ા : (1) મહે
સાણા (2) ખે
રા ુ
(3) વડનગર
(4) વ ુ
ર (5) ઝા (6) બહુચરા (7) એરડા ઉ પાદન : મહે
સાણા - ગાં
ધ ીનગર થમ.
સતલાસણા (9) જોટાણા (10) કડ
ઉ ોગ :
સીમા : ઉતરે બનાસકાઠા અને પાટણ, ૂ
વમાં
સાબરકાઠા , દ ણમાં ગાં
ધ ીનગર અને કડ માં
કપાસમાં
થી તે
લ કાઢવાની મલનો ઉધોગ.
અમદાવાદ અને પ મમાંરુ ેનગર જ લો
વસનગરમાં
તાં
બાં
- પ ળના વાસણનો ઉ ોગ.
આવેલો છે . કુ
લા 06 જ લાની સરહદનેપશ
છે
. મા ત ઝ
ુુક લા ટ (હાસલ ુ
ર)
ગ
ૂોળ દૂ
ધસાગરા ડે
ર : 1963માં
માન સહ ુ
વીરાજ
પટે
લ ારા થાપના.
નદ : (1) સાબરમતી (2) પે
ણ (3) ખાર (4)
ુપાવતી ુ
જરાતની સૌથી વ ુદૂ
ધ ઉ પાદના કરતી ડે
ર ,
દ હ ધ ુી ટે
કર મારફતેદૂ
ધ મોકલવા ુંથમ
સાબરમતી નદ મહે
સાણા અને
સાબરકાઠા
સાહસ ક ુહ ું
.
જ લાની સરહદ બનાવે
છે.
ુ
ય વે
પાર કે : ઝા ના વે
પાર ુ
ં
દે
શ ુ
ં
નદ ક નારે
વસે
લા શહે
ર:
ુ
ય મથક.
ુ
પાવતી : મોઢે
રા , ઉનાવા , ઐઠોર
ાદે
શક ઓળખ :
ખાર અનેપે
ણ : મહે
સાણા
ખાખ રયો ટ પો : કડ , કલોલ અને ગાં
ધ ીનગર
સાબરમતી : તારગા સટ વ ચે ના દે શને ખાખર યા ટ પા તર કે
ઓળખવામાં આવે છે.
થોળ : કડ ના દ ણમાં
આવે લો કાદવ - ઘં
ઉ સં
શોધન કે , વ ુ
ર
ક ચડવાળો ભાગા થોળ દેશ તર કેઓળખાય
મસાલા સં
શોધન કે , જ ુ
દણ
છે. થોળ પ ી અ યારણ તર કે
ઓળખાય છે.
એ ક ચરલ રસચ ટે
શન , લાડોલ
વડનગર : વતમાનમાં
હયાત તેુ
ં
સૌથી ાચીન
નગર છે
. ને
શનલ રસચ ટે શન ફોર મે ડ સન એ ડ
એરોમે
ટક લા ટ , બોર યાવી
સાંકૃ
તક વારસો
મહ વાના થળો અને
તે
મની વશે
ષતાઓ
લોકમે
ળા અને
ઉ સવો :
મહે
સાણા :
ચૈી ૂ
નમ : બહુ
ચરા નો મે
ળો
જ લા ુુ
ય મથક છે
.
ફાગણ વદા અ ગયારસથી તે રસ ધ ુી ચોસઠ
જોગણી માતાના મં
દ રે
' પાલોદરનો મે
ળો ' ચાવડાઓના વંશજ મે
સો ચાવડાએ
મહેસાણા વસા ું
હ ુ
ં
.
દર વષ આુ ર માસમાં
મોઢે
રા યૂમં દર
ખાતે' ઉ રાધ શા ીય ુ ય મહો સવ ' દુ
ધસાગર ડે
ર અને
સ મધર જૈ
ન દે
રાસર યાત
છે
દર વષ શયાળામાં વડનગર ખાતે
'તાના-ર ર
સંગીત મહો સવ ' ભસ અને
પ ુ
દાણ માટે ણી ુ
ં
.
મોઢે
રા : ધમ ર વાવ મોઢે
રા :
મહે
સાણા : 72 કોઠાની વાવ ાચીન નામ : ભગવદ ગામ
તળાવ અને
સરોવર : ુ
પાવતી નદ ના કનારે
આવેુ
છે.
ુ
નવ સટ / વ ાપીઠ મોઢ ા તની કુ
ળદે
વી મોઢેર માતા ુ
ં
મંદર
કડ : ભગવાન ી મ લનાથની ૂ
ત ધરાવ ુ
ં
જૈન
તીથધામ આવેુ
ં
છે.
'ક ત ુ
ર; , 'ર લ
ુાબદ'
મરતોલી : કે
શર ભવાની માતા ુ
ં
મંદર.
સૈ
યદ ત
ુાઝખાન ુ ખાર એ કડ નો ૂ
બ
ણીઓ કોટ બં
ધ ા યો હતો. પાલોદર :
મે
લડ માતા ુ
ંમંદર અને
યવતેર મહાદે
વ વણ ુ
ર (વે
ણ ુ
રા) : જોગણી માતા ુ
ં
મંદર
જોવાલાયક છે
.
મીરા દાતાર :
વ ુ
ર:
ુપાવતી નદ ના ક નારે
ઉનાવા ગામ પાસે
ીમ ુસાગર રૂ ારા થા પત આવેું
આ ુલમો ુ ં ા ુંથાન છે .
જૈન દે
રાસર આવેલ છે. તથા મહુડ ખાતે
ઘં
ટાકણ મહાવીર ુ
ંમંદર બનાવવામાં
આ ુ ંછે
.
આસજોલ :
અહ ભારત ુ
ં
એક મા કુ
તા માતા ુ
ં
મંદર
આવેુ
ંછે.
વશે
ષતાઓ
ધરોઈ :
ુ
જરાતનો સૌ થમ પાતાળકૂ
વો ઈ.સ.
ધરોઈ ગામ પાસે
સાબરમતી નદ પર બં
ધ
1935 માં
મહેસાણામાં
ખોદવામાં
આ યો
બાં
ધવામાંઆ યો છે
.
હતો.
ખે
રવા :
પાતાળકૂ
વા ારા સૌથી વ ુ
સચાઈ
ખે
રવામાંાચીન શવમં દર છે
. ગણાપ ત મહેસાણામાં
થાય છે.
અને હ ુ
મ ાનની ૂ
તઓ સામ સામે હોય
તે
વા મં
દના અવશેષો છે
. સ 'ગણપત મહે
સાણી ભસ તથા ુ
દે
ડાના ચ પા યાત
વ લભ મે
વાડા બહુ
ચરા નો હતો.
ગાં
ધ ી ના રટ યાની શોધા વ ુ
રનાં
ગં
ગાબેન ારા કરાઈ હતી.
મા ત ઝુુ
ક નો લા ટ બહુ
ચરા પાસે
હાસલ ુ
રમાં
આવે લો છે.
તારગા મહે
સાણાના ઈશાના ૂ
ણેઆવેુ
ં
છે.
મહા ુ
જરાત ુ
ં
છે ુ
ંઅ ધવે
શના
વસનગરમાંભરા ુ
ં
હ ુ
ં
.
કોટ , પે
ઢામલી , લાં
ઘણજમાં
થી ાગ -
ઐ તહા સક કાળના અવશે ષ મળ આ યા
છે.
કડ ના ચં
ાસણ ગામેનમદા કે
નાલ પર થમ
10 MW નો કે
નાલા સોલર લા ટ નં
ખાયો
હતો.
વાધે
લા વં
શના થાપક વસલદેવ વાધે
લાએ
વ
ુનપાળને હરાવી વશાળનગર એટલે
વસનગરની થાપના કર હતી.
ડે
ર ઉધોગ : (1) મધર ડે
ર (2) મ રુડે
ર કામધેુુ
નવ સટ ( થાપના - 2009)
વ ણમ ુ
જરાત પોટસ ુ
નવ સટ ( થાપના -
ને
ચરલ પાક : ઈ ોડા
2013)
સાંકૃ
તક વારસો
સેલ ુ
નવ સટ ઓફ ુ
જરત
લોકમમે
ળા અને
ઉ સવો :
નારદ ુ
ર - ામસે
વા મં
દર મહ લા વ ાપીઠ
આસો દુનોમનેદવસે ઉજવાતો વરદા યની
સં
શોધન કે :
મતાનો પાલ પ લીનો મે
ળો આ મે
ળમાં ઘીનો
સાદ ચઢાવવામાં
આવે છે
. રજનલ ટે
શન ફોર ફોરે જ ોડકશન એ ડ
ડે
મો શ
ેન , ગાં
ધ ીનગર
વસં
તો સવ : દર વષ ફેુ
આર માં
(સંકૃ
ત કુ
જ)
ુ
ટ રસચ ટે
શન, દહે
ગામ (ફળ સં
શોધન કે)
પં
ચદે
વ મંદર ખાતે
જ મા મ
્ી અનેશવરા ીએ
મે
ળો ભરાય છે. ુતકાલય : ી મહાવીર જૈ
ન આરધના કે,
કોબા
સાંકૃ
તક વન : ુ
નત વન
ુઝયમ (સંહાલય) : ને
ચરલ હ
તળાવ અને
સરોવર :
સંહાલય, ગાં
ધ ીનગર
નાથીબા સરોવર (ચડાસણા - માણસા)
એકે
ડમી :
મલાવ તળાવ (માણસા)
ુ
જરાત લ લતકલા અકાદમી
સં
ત સરોવર (ગાં
ધ ીનગર)
ક છ સા હ ય અકાદમી
વાવ : અડાલજની વાવ : અડાલજ
સધી સા હ ય અકાદમી
ુ
નવ સટ / વ ાપીઠ :
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
રાયસણ - ુજરાત નેશનલ લો ુ નવ સટ
ગાં
ધ ીનગર
(GNLU) કોબા ( થાપના - 2003)
ભારતના રા પતા મહા મા ગાં
ધ ી ના નામ
પંડત દ નદયાળ પે ો લયમ ુ
ન. (PDPU)
પરથી આ જ લા ુ ં
નામ પ ુ ંછે.
( થાપના - 2007)
આ નગર ુ ં
આયોજન ચં દ ગઢના લા
ગાં
ધ ીનગર ધી ભાઈ અં
બાણી ઈ ટ ટુઓફ
ક ુઝ યરના નેૃવમાં
તૈ
ય ારા થ ુ
ંહ ુ
ં
. થાપ ત
ઈ ફોમશન એ ડ કો ુ નકે
શન ટેનોલો ,
એચ.કે.મે
વડા અનેતે
મના સાથી કાશ આ ટે
( થાપના - 2003)
ારા ડઝાઈન કરવામાં
આ ુ ં
હ ુ
ં
.
કડ સવ વ વ ાલય ( થાપના- 2007)
2 ઓગ ટ , 1965 ના રોજ ુ જરાત વ ત
ુ-
ઈ ડયન ઈ ટ ટુઓફ ટે
કનો (IIT) બોડના પાવર હાઉસ ખાતેકોલોનીના
ગાં
ધ ીનગરની ન ક ધોળેરમાંમહાદે
વ ુ
ં આ જણી ુ
ં
ઉ ોગ કે અને
તે
લ ેછે
.
ાચીન મંદર છે
.
અહ ઈ ડયન ફામર ફ ટલાઈઝર કો.ઓ.
ઈ.સ. 2011 માં
ગાં
ધ ીનગરના 30 Sector અને લ મટે
ડ (IFFCO) ુ
ં
રાસાય ણક ખાતર ું
મોટુ
ન કના 8 ગામને ુ ન સપલ કોપ રે
શનનો સં
કુ
લ છે.
દર જો આપવામાં આ યો છે .
મહુ
ડ :
ઈ.સ. 1990 માં
ગાં
ધ ીનગરને
' ીનેટ સટ
ાચીન નામ :મ ુુ
ર
ઓફ ધ વ ડ'નો એવોડ મ ો હતો.
સાબરમતી નદ ના કનારે
આવેુ
ં
છે.
અડાલજ : ાચીન નામ : ગઢપાટણ
આ જૈ
નો ુ
ં સ તીથ છે
.
ઈ.સ. 1499 માંઅડાલજના વીર સહ વાઘેલાની
પ ની રાણી ડાબાઈ માટે
મેહ દૂબે
ગડાએ આ અહ દે
રાસરમાં
ઘં
ટાકણ મહાવીરની ૂ
ત છે
.
વાવ ુંનમાણ કરા ું
હ ું
. આથી તે
'અડાલજની વાવ' કેડાબાઈની વાવ તર કે અહ ના પ માવતી માતાના મં
દરનો બહુ
મ હમા
સ છે . છે
.
લોદરા :
અહ આ વ
ુદ કોલે
જ અને
બાલાહ ુ
મ ાન ુ
ં
સ મં
દર છે
.
પાલ :
પાનસર
અહ ધમનાથની ૂ
ત ધરાવ ુ
ં
જૈન દે
રાસર છે
.
સે
ર શા :
વાસણા :
અહ વૈ જનાથ મહાદે
વ ુ
ંાચીન મં
દર અને
હ ુ
મ ાન ની વશાળ કદની ૂત છે
.
રચના : પં
ચમહાલ જ લાની રચના 1 મે
1960 આ ઉપરાત શવરાજ ુ
રની ખાણમાં
થી મગે
નીઝ
ના રોજ ુજરાત રા યની થાપના સમયે મળ આવે છે
.
કરવામાંઆવી હતી.
ઉ ોગ : હાલોલ ખાતેટબાઈન બનાવવા ુ
ં
ેફળ : 3, 272 ચો. ક.મી કારખા ું
' ુજરત ાઈમ વ ુસ' આવેુંછે
. અહ
જનરલ મોટસ ુ ંવાહન બનાવવા ુ
ં
કારખા ું
કુ
લ વ તી : 23, 90, 776 (2011 માણે
) આવેુ ંછે.
કુ
લ સા રતા : 71. 0% (2011 માણે
) અહ ફ મ ઉ ોગ પણ વકાસા પા યો છે
.
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ પાક : અહ ડાગર, મકાઈ, તમાકુ, બાજર , ુ
વે
ર,
મ હલાઓ) 949 જવ, કોદરા, ડુ
ગળ , વગે
રેપાકો લેવામાં
આવે છે.
ગ
ૂોળ પં
ચો સવ (ચાં
પાને
ર મહો સવ) ચાં
પાને
ર
એ ક ચરલ રસચ ટે
શન : ગોધરા ગોધરા
ને
શનલ રસચ સે ટર ફોર ઓ નયના એ ડ જ લા ુ
ંુય મથક છે
.
ગા લક (ડુ
ગળ અનેલસણ સં શોધન કે)
ગોધરા ગ
ુલ-મરાઠાકાળ ુ
ં
અગ ય ુ
ં
મથક અને
વે
પાર
ઉ ોગ ુ
ં
કે
વશે
ષતાઓ :
અહ વૈ
ણવ સંદાયની ચારા બે
ઠકો છે
.
51 શ તપીઠમાં
ની એક શ તપીઠ પાવગઢ છે
.
ઘાસ સં
શોધન સંથા.
પાવાગઢ વાળા ખ
ુીમાં
થી બ યો છે
.
મકાઈ સં
શોધન કે છે
.
'મગરોની નદ ' વ ા મ ી પાવાગઢમાં
થી નીકળે
છે. ગો વદ ુ ુ નવ સટ ગોધરામાં
આવે
લી છે
.
( થાપના - 2016)
સરદાર વ લભભાઈ પટે લે
વક લ તર કે
ની
કાર દદ ગોધરાથી શ કર હતી. શાં
તનાથ ુ યાત દે
રાસર અહ છે
.
2004 માંનુ
ેકોની વ ડ હેરટે
ઝ સાઈટમાં હાલોલ
ુ
જરાતની થમ સાઈટ ચાં પાને
રનો સમાવે
શ
લક ફ મ ટુ
ડયો અહ આવે
લો છે
.
થયો હતો.
હ રવ લભ પર ખનો રગ ુ
ર આ મ જે
દરા વષ ચાં
પાને
રમાં
પં
ચો સવ યો ય છે
આ દવાસીઓની વકાસની ુ તઓ માટે
ગોધરા પં
ચમહાલ જ લા ુ
ંુ ય મથક છે અને ણીતો છે
.
તાજે
તરમાંખે
ડા અને
પં
ચમહાલ જ લામાં થી
એ બેસડે
ર કારા માટે ણીતી નજરલા મોટસ ુ
ં
મ હસાગર જ લો બનાવવામાં
આ યો છે.
કારખા ુ
ં
હાલોલમાં આવેલ છે.
ભારતના ળૂ ુજરાતી એવા વડા ધાન
ટુ
વા :
મોરાર દેસાઈએ ગોધરા ખાતે
નાયબ કલેટર
તર કેફરજ બ વી હતી. ગરમ પાણીના ઝરા આવે
લા છે
.
વષ 2002 માંુજરાતમાં ફાટ નીકળે
લા પાવાગઢ ડુ
ગર :
રમખાણોની શ આત ગોધરાથી થઈ હતી. 27
ફેુઆર , 2002 ના રોજ અયો યાથી પાવાગઢ ડુ
ગર ઉપર ભારતની51
સાબરમતી એ સ ે સ ન ેમાંઆવી રહેલા 59 શ તપીઠોમાં ની અનેતે
મ ાં
ની ુ
જરાતની ણ
કાર સે
વકોને
ગોધરાની સો લ ફળ ખાતે એસ-6 શ તપીઠોમાં ની એક શ તપીઠ એટલે મહાકાળ
ડ બાનેઆગ ચાંપી વતા સળગાવી દે વાયા માતા ુ
ં
મં દર.
હતા.
આ ઉપરાત પાવાગઢ ડુગરની સૌથી ઉપરની ટૂ
ક
ઈ.સ.1418 માંબાદશાહ અહમદશાહે પાવાગઢ પરા સદનશાહની દરગાહ આવે લી છે
.
પર ચઢાઈ કર હતી. જે
થી ચાં
પાને
રનાં
શાસક
ં
બકદાસ શરણે આ યા હતા. પાવાગઢ ડુ
ગરમાં
થી વ ા મ ી નદ નીકળે
છે.
ચાં
પાને
રને
શહે
ર-એ- કુ
રમ નામથી નવા ં
ુ
હ ુ
ં
. પાવાગઢ ઉપર માં
ચી નામની જ યાએ તે
લ ,ુ
ં
વ ા મ નો આ મ પાવાગઢમાં
હતો.
પાવગઢ એ ુ
જરાતનો સૌથી મોટો વાળા ખ
ુી
પવત છે
.
ચાં
પાને
ર : (વ ડ હે
રટે
જ સાઈટ - 2004)
બીજુ
નામ : મહમદાબાદ
જુ
લાઈ - 2004 માંુ
જરાતની થમ વ
વરાસત બની.
ચાં
પાને
ર ઈ.સ. 747 માંવનરાજ ચાવડાએ
વસા ુ ં
અને પોતાના મ અને મહામંી ચાં
પાની
યાદમાં
ચાંપાને
ર નામા આ ું
.
કે
વડા મ જદ, લીલા ુ
ં
બજ મ જદ, નગીના
મ જદ, ખજૂ ર મ જદ વગે
રેથાપ યો
આવે લાં
છે.
પં
ચમહો સવ (ચાં
પાને
ર ઉ સવ)આ વષ યાં
યો ઈ ગયો.
તાનસે
ન સાથેહ રદાસ પાસે
થી સંગીતની તાલીમ
મે
ળવનાર તથા તાનસેનનો ત પધ
બૈજુ
બાવરાનો જ મ ચાં
પાને
રમાંથયો હતો.
ુડ ટન તામના અંે
જ અ ધકાર એ પાવાગઢ
સ ધયા પાસે
થી તી લી ુ
ં
હ ું
.
ગ
ૂોળ ુ
જરાતના દય તર કેઅમદાવાદને
ઓળખવામાંઆવે છે.
નદ ઓ, : સાબરમતી, લીમડ , ભોગાવો, ભદર,
ખાર , વા ક, ચંભાગા, પે
ણ, મેો અમદાવદના જમાલ ુ
રમાંઆવે
લા જગ ાથ
મં
દરે
થી ત વષ અષાઢ દુબીજના દવસે
નદ કનારાનાં
શહે
ર:
જગ ાથ યા ા નકળેછે
. જે
જગ ાથ યા ાની
(1) સાબરમતી - અમદાવાદ (2) કુ ભાદર - ધંકૂા, શ આત ૃ સહદાસ ારા થઈ હતી.
ધોલેરા, (3) સાબરમતી વા કનો સં
ગમ - વૌઢા
ધ
ુલ શાસન સમયે અમદાવાદના કાળ ુ
ર
બં
દર : (1) ધોલે
રા SIR (2) વઠલ વ તારમાં
આવે લી શાહ ટકશાળમંધ ુલ
બાદશાહનો અનેરા શવાળા સ ાઓ પડતા
સચાઈ યોજના : સાબરમતી નદ પર વાસણા હતા.
પાસેવાસણા બે
રેજ આવે લ છે.
ુ
જરાતના થમ મ હલા ુ યમં ી આનંદ બહેન
ાદે
શીક દે
શ પટે
લ સૌ થમ ુ
જરાત વધાનસભામાં દસમી
વધાનસભાની ૂં
ટણીમાં વષ 1998 માં
વરમગામ કપાસ ું
મે
દાન : પે
ણ નદ ના કારણે અમદાવાદ જ લાની માં
ડલ બેઠક ઉપરથી ૂં
ટાઈ
તૈ
ય ાર થયે
લ છે
. આ યા હતા.
દાડમના બીજો નં
બર છે, આ ઉપરાત ડાગર, ભારત ુ
ંથમ SIR -ધોલે
રા SIR છે
.
એરડા, બટાકા, , જુવાર, બાજર વગે
રે થાય
ઘ ના ઉ પાદન,આં
અમદાવાદા જ લો થમ છે
.
છે.
ધોળકા મફળ માટે ણી ુ
ં
છે.
NH નં
બર : 47, 48, 147 & 64 (દાડ હે
ર ટે
જ)
યહૂ
દઓ ુ ંએ મા ધા મક થળ ' સને
ગોગ'
NE નંબર : મહા મા ગાં
ધ ી NE-1 (અમદાવાદ-
અમદાવાદમાં
છે
.
વડોદરા)
સૌથી મોટો ૂ
મટ દ રયાખાનનો ૂ
મટ છે
.
અ યારણ : નળ સરોવર પ ી અ યાર ય
દ)
(સાણં અમદાવદ ુ
ં
ર ન, રાણી સ ની મ જદ છે
.
ડે
ર ઓ: ઉ મ ડે
ર , અજોડ ડે
ર , આબાદ ડે
ર, થમ વ ાપીઠ 18-10-1920 માંુ
જરાત
વ ાપીઠ બની.
વશે
ષતાઓ
ગાં
ધી ારા 1915 માં
કોચરબ તથા 1917 સાણં
દ : નળ સરોવર (કુ
દરતી તળવ)
માં
સાબરમતી આ મની થાપના કરાઈ.
ઉધાન : લો ગાડન, તલકબાગ, સરદાર બાગ, સૌરભ બાગ,
રવ ટ : ભારતનો થમ રવર ટ સાબરમતી પ રમલ ગાડન, ભીખભાઈ પાક, રવર ટ પાક.
રવર ટ તે ની લંબાઈ 12.5 ક.મી. છે. ચીનના
રા પ ત શી નપ ગ આની લ ુાકાત લઈ સંશોધન સંથા : (1) સેટર ફોર એ વાયરમે ટ
ૂા છે. ગાંધ ીઘાટ, અભયધાટ, નારાયણઘાટ એ કુ ે
શન, (2) નેશનલ ઈ ટ ટુઓફ
આવે લા છે. ઓ ુ પે
શનલ હે થ, (3) IPR ( લાઝમા રસચ)
(4) PRL ( ફ ઝકલ રસચ લે બોરેટર ) (5)
જ : એ લસ જ, દ ધચી જ, ગાં
ધ ી જ, ફોરેસક સાય સ લે બોરે
ટર (6) SAC ( પે સ
નહે જ, ઈ દરા જ, ભ ુાષ જ, એ લકે શન સે ટર) (7) અ ટરા
સરદાર જ, વાસણા જ, વગેર.
મે
ળા ઉ સવ :
વ તની એ સૌથી મોટો જ લો અમદાવાદ
(1) વૌઠા : કા તક ૂ ણમાએ વા ક, સાબરમતી અનેખાર
છે
. તથા સૌથી મોટૂ
શહે
ર પણ અમદાવાદ છે.
નદ ના સંગમ પર ભરાતો મે ળો એ ુજરાતનો સૌથેમોટો
ુ
જરાતનો સૌથી મોટો મે
ળૉ - વૌઠાનો મે
ળો મે
ળો છે તથા ગધે ડની લે
-વે
નો વ નો સૌથી મે
ળો છે.
ુ
જરાત ુ
ં
સૌથી મોટુાણી સંહાલય કમલા (2) શાહઆલમ દરગાહનો ઉસા
નહેજુયોલો જકલ પાક : કાક રયા
(3) સરખે
જનો ઉસા
ુ
જરાતનો સૌથી પહોળો જ દ ધચી જ છે
.
(4) કાક રયા કા નવલ (દર વષ 25 To 31 Dec, વ ચે
)
ઓપન એર ાઈવ ઈન સને
મ ા અમદાવાદમાં (5) આં
. રા. પતં
ગો સવ : 11 થી 15 .ુ
આવે
લ છે
.
(6) લાવર ફે
ટ વલ : સાબરમતી રવર ટ
ુ
જરાતની થમ મે ો અનેુ
લે
ટ ન
ે
અમદાવાદમાં
બનશે
. કૂ
વા, વાવ, કુ
ડ, : દાદા હ રની વાવ, અ ત
ૃવ ષણી
વાવા (અસારવા), માતર ભવાનીની વાવ,
સૌથી મોટૉ મોલ : આ ફા-વન આશા ુ રાની વાવ.
સૌથી મોટૂથયે
ટર : સાયા સ સટ ઉ ોગ : (1) ત ુરાઉ કાપડ, (2) ટ લ પાઈપ
(વટવા અને ચાં
દખે
ડા), (3) બારે
જડ માં ડાગરની
સાંકૃ
તક વરસો
ૂ
શક માં
થી તે
લ ઉ ોગ, (4) ટાટા ને
નો, સાણં
દ,
મહે
લ :મોતીમહે
લ, ગાયકવાડની હવે
લી, ભ નો (5) કાગળ મલ, બારેજડ
ક લો,
હવાઈ મથક : સરદાર પટે
લ આંતરરા ય હવાઈ
તળાવ/સરોવર : મથક, 26 ,ુ
1991 થી કાયરત.
ં
થાયલો : (1) ટ શ લાઈ ેર , (2) ભાઈશં
કર શાહ બાગ અને
મોતી મહે
લ : શહજહાએ
નાનાભાઈ લાઈ ેર (સરગ ુ
ર) (3) M.J બં
ધ ા યા.
લાઈ ેર (4) લાલભાઈ દલપતભાઈ ભારતીય
સંકૃત વ ામં દર નગરદે
વતા જગ ાથ ની અષાઢ દુબીજની
રથયા ા એ અમદાવાદની ઓળખ છે
.
મહ વના થળો અને
તે
મની વશે
ષતા
શાહજહા ારા ન મત મોતીમહે
લ આજે
અમદાવાદનાંથાપ યો : સરદારા પટે
લ મારક તર કે
ઓળખાય છે
.
થમ ટ : ભ ના ક લાની કુ
ાઈ હતી. અમદાવાદમાંઅહેમદશાહ ારા મે
દાન-એ-શાહ ું
નમાણ કરા ુ
ં
હ ુ
ં
, જેજ યાએ આજે ર વવાર
(1) અહમદશાહ : ભ નો ક લો, ણ દરવા , ( ુ
જર માકટ) ભરાય છે
.
બાદશાહનો હ રો, નામા મ જદ, રાણીનો હ રો, રાણી
સ ીની મ જદ. ફાબસની વના ુ
લર સોસાયટ માંએકમા
ુ
જરાતી મગનલાલ વખતચં દ હતા. જે
મણે
(2) મહેદૂબે
ગડો : બાર દરવા ને
ફરતે
કોટ, મહેદૂ
સૌ થમ અમદાવાદનો ઈ તહાસ લ યો હતો.
બેગડાનો સમયકાળ અમદાવાદનો વુણકાળ કહેવાયા છે
.
હઠ સહનાંદે
રા એ અમદાવાદની એક અલગ
(3) કુુુ
દ ન અહેમ શાહ : દ લી ચકલા મ જદ,
ઓળખ છે.
નગીનાવાડ , હોજે
દુુદ (કાક રયા તળાવ),
મલેકસાબાનનો રોજો. 260 થાં
ભલા, 15 ડે
મના બાં
ધકામવાળ
ુ
જરાતની સૌથી મોટ મ જદ- મા મ જદ
અ ય થાપ ય :
1423 માં
બની.
ઝક રય મ જદ, ર લફ રોડ
Iskon ( International Society for
કુુુ
દ નશાહની મ જદ, દ હ ચકલા Krishna Conciousness )
ુ
જરાત વ ાસભા : ફાબસ સાહે
બ તથા ક વ સે
વા : ઈલા ભ
દલપતરામના વ ાસભા યાસથી ુ જરાત
અવાજ : ઈલા પાઠક
વના ુ
લર સોસાયટ ની થાપના કરવામાં
આવી.
જે આજેુ જરાત વ ાસભા તર કેઓળખાય ધોળકા : ધવ લક, ધવ ક ુ
ર, વરાટનગર
છે
. (મહાભારત સમયે )
દૂ
રદશન : Motto -સ યમ, શવમ, દુ
ં
રમ યાય જોવો હોય તો મલાવ તળાવનો, આ
મલાવા તળાવ એ મીનળદે વી ારા નમાણ થ ુ
ં
ુ
જરત રા ય ુંેીય સારણ દૂ રદશન
હ ું
.
અમદાવાદ ારા કરવામાં
આવે
છે.
પાં
ડવોની શાળા, ભીમ ુ
ં
રસોડુ
આવે
લ છે
.
હાઈકોટ : ુ
જરાત રા ય હાઈકોટ સોલા,
અમદાવાદ આવેલ છે , મફળની વાડ ઓ માટે
ધોળકા ણી ુ
ં
છે.
હાલ આ જ વ વકાનં
દ જ તર કે માં
ડલ :
ઑળખાય છે
.
સાણં
દ: નળ સરોવરમાં
વઢવાણ ભોગાવો ુ
ં
પાણી આવે
છે
.
ડે
ોઈટ સટ ઓફ ુ
જરાત,
સરખેજ : મહેદૂબે
ગડા, શાહ આલમ,
ટાટા ને
નો અને
ફોડ કપની આવે
લ છે
. ુઅહમદશાહ ખટુ ગં
જબ નો રોજો આવે
લ
છે
. સરખેજ ું
તળાવ ણી ુ ં
છે.
નળ સરોવર પ ી અ યાર ય
લાં
ભા :
લોથલ : લોથ થળ ( ત
ૃમાનવીનો ટે
કરો)
બ ળયાદે
વ ુ
ં
ભ ય મં
દર છે
.
1954 માં
ડો. એસ. આર. રાવ ારા
કુ
ભાદરના કનારેસરગવાલા તામે થી મળ
આ યો.
વ ંથમ ડો
ુ ાડ એટલે
લોથલ.
ધંકૂા :
કુ
ભાદરના કનારે
વસે
લ કપાસના ઉ ોગ માટે
ણ ુ
ં
છે.
વૌઠા :
સાત નદ . :
નળ સરોવર (સાણં
દ) :
ુ
જરાત ુ
ં
સૌથી મોટુ
સરોવર તથા પ ી
અ યાર ય.
પાનવડ નામનો ટા ુ
એ સૌથી મોટો છે
.
ુ
જરાતની એ મા 'રામસર' સાઈટ
વે
ટલે
ડ પણ છે
. એક મા રામસર સાઈટ
ુ
જરાત ુ
ંસૌથી મોટુ
થમલ પાવર લા ટ ખનીજ :
વણાકબોર છે
.
મહ સાગર જ લામાં
થી ુ
ય વે
ફાયર લે
મળ
મહ સાગર જ લા ું
નામ મહ નદ ના નામ આવે છે
.
પરથી પાડવામાં
આવે
લ છે.
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
સામા ય મા હતી
ુ
ણાવાડા :
ુ
ય મથક : ુ
ણાવાડા
ાચીન નામ : ' ુ
ણેર'
રચના : મહ સાગર જ લાની રચના 15
જ લા ુ
ંુય મથક છે
.
ઓગ ટ,2013ના રોજ ખે ડા અનેપં
ચમહાલ
જ લામાંથી કરવામાંઆવી હતી. યારે આ શહે
ર ુ
ં
નામ ' ુ
ણેર' મહાદે
વ પરથી પ ં
ુ
ુ
જરાતના ુ યમં ી નરે મોદ હતા. છે
.
ેફળ : 2,500 ચો. ક.મી. પાં
ડવો વનવાસ દર મયાન ુ ણેર મહાદે
વના
મંદરમાંર ા હતા તે
વી મા યતા છે
.
તા ુ
ક ા : (1) ુણાવાડા (2) ખાન ુર (3)
સંતરામ ુ ર (4) વીર ુ
ર (5) કડાણા (6) તદુ
પરાત અહ ઈ દ રા ગાં ઘી ટેડયમ, જવાહર
બાલા સનોર ગાડન, કાલકા માતાની ટે
કર , વે
ણી સંગમ
વગેરે
જોવલાયક છે .
જ લાની સીમા : મહ સાગર જ લાની ઉ રે
રાજ થાન, ૂવમાં દાહોદ જ લો, દ ણમાં વીર ુ
ર:
પં
ચમહાલ અને ખે ડા જ લો તથા પ મમાં
અરવ લી જ લો આવે લાં
છે. સોલં
ક સમય ુ
ં
જુુ
ં
સંથાન છે
.
કુ
લ 04 જ લાઓની સરહદ પશ છે
. આ ઉપરાત ગોકુ
ળનાથ નાં
પગલાં
આવે
લાં
છે.
ગ
ૂોળ અહ ુલમો ુ ંપ વ તીથ થાન દ રયાઈ
પીરની દરગાહ આવે લી છે
.
નદ ઓ
ડાયનાસોર સટ તર કે
રૈ
ય ાલી ણીતી છે
.
બાલા સનોર :
ુ
જરાતમાંસૌ થમ ટે
લ વઝનની શ આત ખે ડા નદ ઓ : (1) વા ક (2) મહ (3) ૂ
ણી (4)
જ લાના પીજ કે પરથી (15 ઓગ ટ 1975) મહાર (5) શે
ઢ
થઈ હતી.
નદ કનારાનાં
શહે
રો :
વસોના રા ગોપાળદસેઈ.સ. 1915માં
મો ટે
સર પ ત ારા ુજરાતમાં શ ણ ન ડયાદ શે
ઢ નદ કનારે
વસેુ
ં
છે.
આપવાની શ આત કર હતી.
કપડવં
જ મહોર નદ કનારે
વસેુ
ં
છે.
મહમદ બે
ગડો દવસના 250 નં ગ કે
ળં
, 1 કટૉરો
વા કના કાઠે
મહે
મદાવાદ વસેુ
ં
છે.
ઘી અને
1 કટોરો મધ પીતો હતો.
ાદે
શક દે
શ:
મહમદ બેગડા ુ
ંસા ુ
ં
નામ ફતે
હખાં
છેજે
ણે
વા કના કાઠે
મહે
મદાવદ વસા .ુ
ં મહ અને શે
ઢ વ ચેનો ખે
ડા અનેઆણં દ
જ લાનો ભાગ ચરોતર દેશા કહે
વાય છે.
ુ
જરતમાંકુ
લ 13 તોરણ આવે લાં
છે એમાં
થી
હાલ ણ જ સચવાયે લ છે
. વડનગર, કપડવં
જ ખે
ડા જ લામાં' ુ
જરાતનો હ રયાળો બગીચો'
અનેદે
વમાળમાં
. કહ શકાય તે
વો ચરોતર દેશ ધરાવે
છે.
સામા ય મા હતી
પાક : તમાકુ
અને
ડાગરની ખે
તીમાંખે
ડા જ લો
ાચીન નામ : ખે
ટક ુ
જરાતમાંથમ થાન ધરાવે છે
.
રચના : ુ
જરાત રા યની થાપના સમયે ખે
ડા આ ઉપરાત કેળાં
, જુ
વાર, મકાઈ, ઘ , શે
રડ ,
જ લાની રચના થઈ હતી (1 મે
1960) એરડ, ુ
વે
ર, મગફળ , વ રયાળ વગે રેપાક થાય
છે
.
ુ
ય મથક : ન ડયાદ
ખનીજ : ખે
ડા જલામાંૂ
નાનો પ થર અને
ેફળ : 3,667 ચો. ક.મી. ચનાઈ માટ મળ છે.
કુ
લ વ તી : 22,99,885 નવાગામ અને કડાણા ગામ પાસે
થી ખનીજ તે
લ
અનેકુદરતી વા ુ
મ ા છે .
કુ
લ સા રતા : 82.7%
બીડ અનેસગારે
ટનો ઉ ોગ. સં
શોધન સંથા :
ન ડયાદમાં
ઓટોમોબાઈલ પા સ, કે
બલ વાયર એ ક ચરલ રસચ ટે
શન : ઠાસરા
અને ઈલેો ન સનાં
સાધનો બને છે
.
મે
ઈન રાઈસ રસચ ટે
શન : નવાગામ
રા ય ધોર માગ : રા ય ધોર માગ નં
બર 8
(નવો નં
બર 48) અને એ સ ેસ હાઈવેનં
બર 1 ુ
તકાલય :
પસાર થાય છે
.
ડાહ લ મી ં
થાલય : ન ડયાદ
સાંકૃ
તક વારસો
ુ
ઝયમ :
મહેલ : ચાં
દા- રૂ
જ મહેલ (મહમદ બે ગડાએ
ધીરજબે
ન પર ખ બાલ સંહાલય : કપડવં
જ
પોતાની બેગમની યાદમાં
બંધ ાવે
લો) મહે
મદાવાદ
મહ વના થળો અને
તે
મની વશે
ષતા
તળાવ અને
સરોવર :
ન ડયાદ
ગોમતી તળાવ : ડાકોર
ન ડયાદ સા રનગર તર કે ણી ુ
ં
છે.
કુ
ડ : શવકુ
ડ : કપ વં
જ
સરદાર વ લભભાઈ પટેલ, બા ુભઈ જશભાઈ
વાવ/કૂ
વા :
પટે
લ અને ર વશં
કર મહારાજની જ મ ૂમ છે
.
કુ
કાવાવ, કાઠાની વાવ, રાણીવાવ અને
સીગર
સંતરામ મહારાજ ુ
ં
મંદર અનેૂય ી મોટા
વાવ : કપડવંજ
( ૂનલાલ ભાવસાર) નો આ મ આવે
લો છે.
ભ મ રયો કૂ
વો : મહે
મદાવાદ
સર વતીચંના રચ યતા ગોવધરામ પાઠ ુ
ં
કુ
કાવાવ અનેસ રાજ જય સહે
બંધ ાવે
લી : નવા થાન આવેુ ંછે
.
કપડવંજ
ન ડયાદનો "લીલો ચે
વડો" ણીતો છે
.
મે
ળા અને
ઉ સવ :
મહે
મદાવાદ :
ડાકોરનો માણે
કઠાર નો મે
ળો આસો માસની
મહમદ બે
ગડાએ વસાવેુ
ં
શહે
ર, વા ક નદ
ૂ
નમના દવસે રણછોડરાયનો મે
ળો ભરાય છે
.
કનારે
આવેુ ં
છે.
ફાગવે
લનો મે
ળો ભાથી મહારાજ મંદરે
રો -રો નો રોજો અનેબ
ુારક સૈ
યદનો
ફાગવે
લ ખાતેકારતક દુએકમના દવસે
રોજો આવે
લા છે.
ભરાયછે.
અહ ગં
ગનાથ, ભીમનાથ, વૈ
જનાથના શવમં
દરો
શૈ ણક સંથા :
આવે
લા છે
.
ધરમ સહ દે
સાઈ ુ
નવ સટ : ન ડયાદ ( થાપના
વસં
ત-રજબ સે
વાદળ ુ
ં
કે આવેુ
ં
છે.
2000 માં
થઈ)
મહમદ બે
ગડો એ કે
ળા ખાવાનો શોખીન હતો.
ી પીઠેર કૃ
ષ ામ વ ાપીઠ : વાસણા
માર ણયા ડાકોર : ( ાચીન નામ 'ડક ુ
ર' છે
.)
કપ વં
જ:
અહ નાંતોરણો ાચીન ગ
ુની ક તગાથા ગાતાં
ઉભાં
છે.
લ ુા :
વસો :
આ ઉપરાત જૈ
ન દે
રાસર આવેુ
ં
છે.
ુ
ઝયમ : સરદાર વ લભભાઈ પટે
લ ુ
ઝયમ : કરમસદ :
વ લભ વ ાનગર
સરદાર વ લભભાઈ પટે
લ ુ
ં
વતન અને
કમ ૂ
મ
રજની પર ખ આ સ કોલે
જ, આ કયો લ જ સ છે
.
ુ
ઝયમ : ખં
ભાત
અહ હો પટલઅને
મેડકલ કોલે
જ છે
.
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
ખં
ભાત:
આણં
દ
ાચીનકાળમાં
' તં
ભતીથ' તંભ ુ
ર તર કે
આણં
દ ગીર નામ ગોસાઈએ 9 મી સદ માં ઓળખા ુંસ ૃબં દર હ ુ
ં
.
આણં
દ શહેર વસા ુ ં
હ ુ
ં
.
અહ કોતરણીવાળ જુ
મા મ જદ આવીલી
ને
શનલ ડેર ડે
વલપમે
ટ બોડ (NDDB) ુુ
ય છે
.
મથક છે
.
ખં
ભાત પાસે
'નગરા' નામ ુ
ં
જૂના ખં
ડરે
ો ધરાવ ુ
ં
IRMA ( Institute of Rural જજ રત નગર છે
.
Management ) ુ ંુ ય મથક છે
.
જહાગીર દ રયો જોવા અમદાવદથી ખં
ભાત
એ શયાની સૌથી મોટ અ લ
ૂડે
ર આવે
લી છે
. બં
દરે
આ યો હતો.
આણં
દ પાસે
સારસા ગામે ણી ુ
ં તકે
'સં વલ ખં
ભાતની ન ક વહોરાઓ ુ
ં
તીથધામ 'કાકાની
ખં
ભાતનો 'હલવો', તાળા, ત
ુરફે
ણી ણીતાં થમ મ હલા : અ ત
ૃા પટે
લ, અ ય
છે
.
ખં
ભાત બંદર પર હે
મચંાચાય, માક પોલો
ઈ નબર ુતા, અકબર, જહાગીર વગે રે
આવી
ૂા છે
.
બોચાસણ :
બોચાસણ ુ
ં
નામ ' ુ
ચેર મહાદે
વ' પરથી પ ં
ુ
છે
.
વ
ુારણ :
ુ
જરાત ું
સૌથી મોટુ
તાપ વ ત
ુમથક (થમલ
પાવર ટે
શન) વ
ુારણમાં આવેુંછે
.
આ તાપ વ ત
ુમથકની થાપના ુ યમં ી
બળવં
તરાયના શાસન દર યાન થઈ હતી.
ખં
ભોળજ :
ખં ભોળજમાં તી ધમ ુ ં
તીથ થાન
' નરધારોની માતા' અને
'આરો ય મતા ુ
ં
ધામ' છે
.
અડાસ :
અ લ
ૂડે
ર
થાપક : વ
ુનદાસ પટે
લ
1946 માં
ખે
ડા દૂ
ધ ઉ પાદન સં
ધ.
ત
ે ા તની ૂ
મ : આણં
દ
ત
ે ા તના પતા : ડો. વગ સ કુ
રયન
ુ
ય મથક : વડોદરા
રચના : 1 મે
1960 ના રોજ ુજરાત રા યની
વશે
ષતાઓ થાપના સમયે વડોદરા જ લાની રચના કરવામાં
આવી.
ઈ.સ 1772 માં પીલા રાવ ગાયકવાડે
વડોદરા
તી મરાઠા શાસનની થાપના કર હતી. ેફળ : 4,312 ચો. ક.મી.
ુ
જરાતનો સૌથી મોટો મહે
લ 'લ મી વલાસ મહ નદ વડોદરાઅને
આણં
દ જ લા વ ચે
ની
પે
લે
સ' વડોદરામાં
છે
. સરહદ બનાવેછે
.
વડોદરા મહે
લ ના શહે
ર તર કે ણી ુ
ં
છે. નમદા નદ વડોદરા અને
નમદા જ લા વ ચે
ની
તથા વડોદરા અનેભ ચ જ લા વ ચે
ની સર દ
સામા ય મા હતી બનાવેછે.
ડાગર, જુ
વાર, મગફળ , ઘ , બાજર મહે
લ : (1) સયા રાવ પેલે
સ (2) તાપ
વલાસ પે લે
સ (3) લ મી વલાસ પે
લેસ (4)
સચાઈ યોજના: નજરબાગ પે લે
સ (5) મકર ુ
રા પે
લે
સ
ા ય વ ામં
દર : વડોદરા રૂ
સાગર તળાવ અને મહારા ફતે
હ સહ
સંહાલય આવેુ ંછે
.
ી ુત કમલામોહન ાનભં
ડાર : વડોદરા
EME ટે
પલ યા છે
.
સં
શોધન કે :
તી ધમ ુ
ં
તીથ થાન ' ન કલં
ક' માતા ુ
ં
ધામ'
ુ
જરાત આ કલીઝ એ ડ કે
મકલ લ મટે
ડ: આવેુંછે
.
વડોદરા
કેમાં
માંડવી વ તારમં
ચાર બાજુ
દરવા
ુ
જરાત ક ુ નકે
શન એ ડ ઈલેો ન સ આવેલા છે.
લ મટે
ડ : વડોદરા
(1) લહે
ર ુરા દરવાજો (2) પાણી દરવાજો (3) ચાં
પાને
ર
ુ
જરાત એન ડે
વલપમે
ટ એજ સી : વડોદરા દરવાજો (4) બરાન ુ
ર દરવાજો
ુ
જરાત એ જ નય રગ રસચ ઈ ટ ટુ: વડોદરામાં
'રાધાવ લભ મં
દર' ણી ુ
ં
છે.
વડોદરા
વડોદરાના મ ય થ ંથાલયને
રા ય ં
થાલયનો
ુ
જરાત ઈ ડ યલ આર. એન. ડ . એજ સી, દર જો મળે લ છે
.
ઈ ડ યલ રસચ લેબોરે
ટર : વડોદરા
યાયમંદર પાસેકુ
ાયે
લી શહ દ ભગત સહની
ુજરાત ટે
ટ ફટ લાઈઝસ કપની લ મટે
ડ તમા ુજરાતમાંભગત સહની એકમા
ફ ટલાઈઝસ નગર : વડોદરા તમા છે
.
વડોદરા : વટપ ક, વટ ુ
ર, વીર ે ભગત સહની એક મા ઊભી તમા વડોદરામાં
આવે
લી છે
.
ે
મ ાનં
દે
વીર ેવડોદરા, એમ ઉ લે
ખ કય હતો.
વડોદરામાં
આવેલા ક ત મંદરની દ વાલ પર
એક સમય ુ
ં
સયા રાવ ગાયકવડ ી ં
ુ
ગીતાનાં યો આવેલાં
છે. જેનં
દલાલ બોઝ
ુ
જરાત ુ
ંથમ માટ બસ ટે
શન વડોદરા છે
. ડભોઈના ક લાનો આકાર વ તક જે
વો છે
.
આજવા : વશલદે
વ વાધે
લાના સમયે
ક લો બં
ધ યો હતો.
વ ા મ ી નદ પર આજવા ડે
મમાં
થી વડોદરા ક લાનો ુ
ય શ પી-હ રાધર અને
દે
વી શ પી
શહે
રને
પીવા ું
પાણી ુપાડવામાં
આવે છે. હતા.
ચાં
દોદમાંકુ
બે
રેર ું
મંદર, કરનાળ મહાદેવ ું યાં
ડ ગરે મહારાજેબીલીના ૃનીચે
મંદર, દ ણા ૂત તે
મજ ગણપ ત, ગાય ી બે
સીને
કથા કર હતી.
હાટકેર, ગ ડેર વગે રેમંદરો દશ નય છે
.
ડભોઈ : દભવતી
અહ આવે
લો ડભોઈનો ક લો ણીતો છે
.
દ ીણે
નાં
દોર ભગોળ, પ મે વડોદર ભાગોળ
અનેઉ રેમહુડ ભાગોળ છે
.
હ રાઈ તે
ની ેમકાની યાદમાં
બં
ધ ાવેુ
ંતે
ન
તળાવ તેમજ નગેર તળાવ અને બીબીની બગી
સાંકૃ
તક વારસો
ેફળ : 3, 237 ચો. ક.મી.
લોક મે
ળા અને
ઉ સવો : ળ
ૂેટ ના ી દવસે
તા ુ
ક ા : (1) છોટા ઉદેુ
ર (2) જેત ુ
ર-પાવી (3)
વાં
ટમાં
આ દવાઈ મે
ળો ભરાય છે.
સંખે
ડા (4) નસવાડ (5) વાં ટ (6) બોડે
લી
સંહાલય : છોટાઉદેુ
ર આ દવાસી લોકકલા
જ લાની સીમા : છોટાઉદેુ
ર જ લાની ઉ રે
સંહાલય
પં
ચમહાલ અને દાહોદ, ૂવમાંમ ય દે
શ,
દ ીણમાંમહારા અને નમદા જ લો તથા મહ વનંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
પ મમાં વડોદરા જ લો છે.
છોટાઉદેુ
ર : છોટાઉદેુ
ર જ લા ુ
ંુય મથક
કુ
લ 04 જ લાઓની સરહદ પશ છે
. છે
.
ગ
ૂોળ અહ ના આ દવાસેરાઠવા કોમના પઠોરાનાં
ચ ો યાત છે .
નદ ઓ : (1) નમદા (2) ઓરસં
ગ (3) ચ (4)
ખ
ુી (5) હરણ (6) અ ન (7) મે ણ 1857 નાં
સંામ પહે
લા તા યા ટોપી છોટા
ઉદેુ
ર કબજેકર લી ુ
ં
હ ુ ં
.
નમદા નદ મહારા રા ય અને
છોટા ઉદેુ
ર
જ લાની સરહદ બનાવેછે. છોટાઉદેુ
ર જ લો આઝાદ પહે
લાં
એક
ણી ું
રજવડુહ ું
.
નદ કનારે
વસે
લાં
શહે
ર : વાં
ટ : મે
ણ નદ .
અહ 'કલા નકે
તન' અથવા 'નાહર મહે
લ' તર કે
સચાઈ યોજનાઓ : ખ
ુી નદ : ખ
ુી ડે
મ ઓળખાતો રાજમહે લ આવે લ છે
.
પાક : મકાઈ ુ
ં
વાવે
તર મોટા માણમાં
થાય છે
. આ ઉપરાત 'કુમ
ુ વલાસ પે
લે
સ' આવે
લ છે
.
ઘ , ડાગર, મગફળ , કપાસ, વગે
રે
ના પાક પણ હાફેર : વાં
ટ તા ુ
ક ાના હાફેર ખાતે
નમદા
અહ થાય છે ,. નદ ુજરાતમંવે શ કરે છે.
ખનીજ : છોટાઉદેુ ર જ લામાં આવે લા ુ
જરાત, મ ય દે
શ અને
મહારા રા યના
ટેકર ઓના 'આં બા ડુ
ગર' 'ડુ
ગર ગામ' અને સં
ગમ થાને છે
.
'નૌ તટે
કર ' વ તારમાં
એ શયાનો સૌથી વ ુ
લોર પારનો જ થો સંહાયે લો છે. બોડે
લી : બોડે
લીમાં
ઝં
ડહ ુ
મ ાન ં
ુ
મંદર
સ છે .
છોટાઉદેુર જ લાના છૂ
છા ુરા ગામ પાસે
'લીલા રગનો આરસ' કહે
વાતો 'ડોલામાઈટ' મળ સં
ખે
ડા : લાકડાના કલા મક ફ નચર, રમકડા અને
રચના : ુ
જરાત રા યની થાપના સમયે ભ ચ ભ ચ જ લાના બાલને ર, મ તબણ અને
જ લાની રચના થઈ હતી. (1 મે
1960) સીસોદરા ખાતેથી ખનીજ તેલ અનેકુ
દરતી વા ુ
મળ આવે છે
.
ેફળ : 6,527 ચો. ક.મી.
ુ
જરાત ુ
ં
સૌથી મોટુ
તે
લ ેઅં
કલેર
કુ
લ વ તી : 15,51,019 (2011 માણે
)
બં
દર :
કુ
લ સા રતા : 81.5% (2011 માણે
)
એ શયા ુ
ં
સૌ થમ વાહ રસાયણ બં
દર દહે
જ
ત માણ : (દર 1000 ુષોદ ઠ મ હલાઓ)
આવેલ છે
.
925
આ ઉપરાત ભ ચ, હાસોટ, કાવી અને
ટકાર
વ તી ગીચતા : (એક ચો. ક.મી. દ ઠ ય તઓ)
આવેલ છે
.
238
ધોધાથી દહે
જ વ ચે
રો-રો ફે
ર ચાલે
છે.
તા ુક ા : (1) ભ ચ (2) અં
કલેર (3) ઝધ ડયા
(4) વાગરા (5) હાસોટ (6) જ ુસર (7) રા ય ધોર માગ : રા ય ધોર માગ નં
નર 8
આમોર (8) વા લયા (9) નેં ગ (નવર ચત) પસાર થાય છે
. (નવો નં
નર- 48)
જ લાની સીમા : ૂ
વમાં
નમદા દ ીણમાંરુ ત, ડે
ર ઉ ોગ :
પ મમાં ખંભાતનો અખાત, ઉ રેવડોદરા
આવે
લા છે. દૂ
ધ ધારા ડે
ર (ભ ચ)
ગ
ૂોળ ડુ
ગરો :
ાદે
શક દેશ : કાનમ, ઢાઢળ અનેનમદાનદ નમદા સમેટ ભ ચમાંબને
છે ની થાપના
. (જે
વ ચેવાઢળ, ઢાઢાળ અને મહ નદ વ ચે. L&T ારા કરવામાં
આવી છે
).
વશે
ષતાઓ કનૈ
ય ાલાલ ન
ુશીનામતેુ
રાણકાલીન નગર
'મહ મતી' એ આજ ુ ં
ભ ચ.
ભ ચ માટે
કહે
વા ુ
ં
છે
ક ભાં ુ
ં
ભાં ુ
ં
તોયે
ભ ચ.
ઈ.સ. 1901 માંરાણી વ ટો રયાની યાદમાં
મ હ મતી અને
બાર ગાઝા એ ભ ચના ાચીન લોકોએ બંધ ાવે
લો વ ટો રયા ટાવર જે
2001
નામ છે
. માંકૂપમા નાશ પા યો.
એ શયા ુ
ંથમ અને ભારત ુ
ં
સૌથી મોટુવાહ ઈ.સ. 1881માં બંધવે
લો ગો ડન જ નમદા
રસાયણ બં
દર દહે
જ છે
. નદ પર બંધ ાયે
લો જેુજરાતનો સૌથી લાં
બો
ુ
લ છે.
એ શયામાં
સૌથી વ ુુ રયા ુ
ં
ઉ પાદન કરતી
કપની GNFC ભ ચના ચાવજ ગામ પાસે અહ ુ
જરાતનો સૌથી લાં
બો ુ
લ છે
.
નમદાનગરમાં
આવે લી છે
.
ાચીન સમયમાં
ભ ચ ુ
જરાત ુ
ં
સ ૃબં
દર
જ
ૂની નામની ર ઈ એ ભ ચની ઓળખા છે
. હ ું
.
ુ
જરાતમાંસૌથી વ ુ
ખ નજ તે
લભ ચ ભ ચના નમદાના પાણીથી થ ું
ધોવાણ
જ લામાં
થી મળ આવે છે
. અટકાવવા કુ
મ ારપાળ ારા પ થરનો કોટ
બનાવવામાંઆ યો હતો.
25 આ
ુ ર , 2001 ના રઓજ ુુ ં
કુાયે
લ એ શયા ુ ં
સૌ થમ અને ભારત ુ
ં
એકમા 'કે મકલ પોટ' દહેજ બં દર GCPTL
(Gujarat Chemical Terminal
Company Ltd.) કહે વાય છે.
કબીરવડ :
ગાં
ધ ાર :
અહ ખનીજતેલ અને
કુ
દરતી ગે
સના ભં
ડાર
મળ આ યા છે
.
ુ
જરાતની સૌ થમ મ જદ ગાં
ધ ાર ખાતે
760
માં
બં
ધ ાઈ હતી.
અ લયાબે
ટ : નમદા નદ ના ખુ દે
શમાં
ભારત ુ
ં
સૌ થમ સા ુક ખનીજતે લ મળ આ ુ ં
છે
.
કાવી :
મહ નદ ું
સંગમ ખંભાતના અખાતમં
કાવી ગામે
થાય છે યાંુજરાત ુ
ંએકમા સ -ુ
વહુના
દે
રા આવે
લા છે
.
ભ ચ જ લાના જ ુ સર તા ુ
ક ામાં
કાવી ગામે
સા ુ
અનેવાહુ
નાંદે
રા આવેલા છે.
તં
ભેર તીથ :
શવભ તો તં ભેરને
'દ ીણ ુ
જરાત ુ
ં
સોમનાથ' માને
છે
.
કાવી પાસે
મહ સાગર,વા ક, શે
ઢ , મેો, ખાર ,
ચંભાગા, સાબરમતી અનેહાથમતી એમ આઠ
નદ ના અરબ સાગર સં
ગમ થળેતં ભેર તીથ
છે.
વજય પે
લે
સ (વા ડયા પે
લે
સ) : રાજપીપળા
તળાવ અને
સરોવર : સરદાર સરોવર
વાવ/કુ
વા : બાં
ધ ા તળાવ (નં
દ ુ
ર)
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતાઓ
હર સ માતા ુ
ં
મંદર આવેુ
ં
છે.
ઈમારતી લાકડા ુ
ં
આ મોટુ
કે છે
.,
અહ છોટુ ભાઈ ુ
રાણી અનેઅંુ ભાઈ ુરાણી
ારા થા પત યાયામ વ ાલયો આવેલા છે
.
ગ ડેર :
ગ ડેર ખાતે
દ મં
દર આવેુ
ં
છે.
એકતા ુ
ંતીક :
તે
ની ચાઈ 182 મીટર છે
.
નમદા નદ ની વ ચેસા બ
ુેટ છે. આએક
ુ
ઝયમ છે . જે
ના નમાણ ુંકાય L&T ને
આપેલ છે .
રુ
ત બં
દરને મોગલ શાસન સમયે મ ા ુ
ં ડુ
મસ : દ રયા કનારો ણીતો છે
, ફરવા માટેુ
ં
વે
શ ાર (બંદરેબુારક) તર કેઓળખવામાં ઉ મ થળ છે .
આવ ુંહ ું
, જે
નો મ -એ-બં દર, બા ુ
લે
મ ા
સચાં
ઈ યોજનાઓ : કાકરપાર યોજના તાપી
અનેમ ાબાર તર કે પણ ઉ લે ખ કરવામાં
નદ પર માં
ડવી તા ુ
ક ાના કાકરાપાર ન ક
આવતો હતો.
કરવામાં
આવી છે .
પાક : ુ
જરાતમાંરુ
ત જ લો શે રડ શૈ ણક સંથા : સરદાર વ લભભાઈ ને
શનલ
ઉ પાદનમાંથમ થાન ધરાવે
છે. ઈ ટ ટુઓફ ટેનોલો (SVNIT) રુ .
ુ
જરાતમાંરુ
ત જ લો જુ
વારના ઉ પાદનમાં વીર નમદ દ ણ ુ જરાત ુ ન : રુ
ત ( થપના
થમ થાન ધરાવે
છે. 1965 અને 1967 થી કાય શ આત) આથી
નમદ નગર પણ કહેવાય છે.
ઘ , ુ
વે
ર, કપસ, ડાગર, કઠોળ, કે
ર વગે
રે
Auro ુનવ સટ ઓફ હો પટા લટ એ ડ
ખનીજ : રુ
તમાં
થી ફાયર લે
, જ સમ ચનાઈ મે
જેનમે
ટ રુત.
માટ વગે
રે
ખનીજો મળ આવે છે
.
સં
ધ ોધન કે : મે
ઈન કપાસ (કોટન) સં
શોધન
રુ
તના ઓલપાડ અને માં
ગરોળ ખાતે
થી ખનીજ કે : રુત
તે
લ અનેકુ
દરતી વા ુ
મળ આવે છે
.
ટે
ટ ઓફ ધી આટ ટે
મસે
લ રસચ સે
ટર : રુ
ત
રા ય ધોર માગ : રા ય ધોર માગ નં બર 8
(નવો નં
બર 48) પસાર થાય છે . સોરધમ રસચ ટે
શન : રુ
ત
રા ય ધોર માગ નં બર 6(નવો નંબર 53)
હ રાથી, રુ ત, માં
ડવીથી નાગ ુર ય છે . સેલ કે
ટલ ી ડગ ફામ : રુ
ત
ડે
ર : ુલ ૂડે
ર ( રુ
ત), ુ
જરાતની થમ ડે
ર હ ટ રસચ ટે
શન (ઘ સં
શોધન ક )
ચોયાસી ડે
ર (1939માં
) બારોડોલી
ઉ ોગો : હે
ડ ૂ સ, પાવર ૂ સ, રે
ય ોન ઉ ોગ, મે
નમે
ઈડ ટેટાઈલ રસચ એસો શયે
શન : રુ
ત
કુમ રેસા ુ ત કાપડ તથા જર કાપડના
ુ
તકાલય : એ ડુ
ઝ લાઈ ે
ર : રુ
ત
ઉ ોગમાંરુ ત જ લો ુ જરાતમાંથમ થાન
ધરાવે
છે . લે
ડ ક કાબાઈ મચં
દ લાઈ ે
ર : રુ
ત
વોટર હ ટર બનાવવાનો ઉ ોગ પણ થમ થાને જૈ
ન આનં
દ ુ
તકાલય ં
થભં
ડોળ : રુ
ત
છે.
ુ
નલાલ ગાં
ધ ી વ ાભવન : રુ
ત
ઉધનામાં
રે
ય ોન ઉ ોગ અનેસ ક કાપડ ઉ ોગ
વક યો છે
. નમદ સા હ ય સભા : રુ
ત
મીઠુ
પકવવાનો ઉ ોગ પણ વક યો છે
. ુ
ઝયમ : સરદાર સંહાલય ( વ ચે
ટર
ુ
ઝયમ) : રુત
ડે
નીમ કાપડ ુ
ં
સૌથી વ ુ
ઉ પાદન રુ
ત કરે
છે.
વશે
ષતાઓ
સાંકૃ
તક વારસો
જે
મ કાશી ુ
ં
મરણ કહે
વાય છે
તે
મ રુ
ત ુ
ં
મહે
લ : શહે
ર-એ-પનાહ અને
આલમપનાહ જમણ કહેવાય છે
.
ગ
ુલસરાઈ (હાલમાં ુ
ન સપા લટ રુ
ત ભારત ુ
ં
સૌથી વ ુ
ઝડપી વકાસ પામ ુ
ં
કોપ રે
શનની કચે
ર) શહેર છે
.
તળાવ અને
સરોવર : ગોપી તળાવ રુ
તના મઢ ની ' ુ
વે
રદાળ' ણીતી છે
.
સૌથી વ ુ
જર કામ રુ
તમાં
થાય છે
. માનવસ જત યાન ુંએ શયામાં
સૌથી મોટુ
માકટ
' રુ
ત ટેસટાઈલ માકટ' રુ
તમાં
આવેુ ંછે
.
સૌથી વ ુ
સ રતા 85.5% રુ
તની છે
.
એ શયામાંસૌ થમ રવો વગ રે
ટોરે
ટ રુ
તમાં
સૌથી વ ુ વ તી ગીચતા રુ
તની છે
1,337 બનાવવામાં
આવી છે.
(ચો. કમી./ ય ત)
ચતામણી જૈ ન દે
રાસર : ગ
ુલ બાદશાહ
ડે
નમ કાપડના ઉ પાદનમાંરુ
ત થમ થાને
છે
.
ઔરગઝે બના શાસનકાળ દર યાન આ જૈ ન
વોટર હ ટર માટેરુ
ત ણી ુ
છે. દે
રાસર બં
ધ ા યા હતાં
.
મલેક ગોપી ુ
ંનામ આજે
પણ રુ
તના ત વષ નગરપા લકા ારા ક ના
-અં પધા
ગોપીપરામાંછે. યોજનાર થમ શહે ર છે
.
હજ યા ાએ જતા લોકોને
રોકાવા માટે ુ
જરાતમાં સૌથી વ ુ
ઓવ જ રુ
ત શહે
રમાં
મ ાહજ હક કતખાને બના ુ ં
હ ું
, આવેલા છે
.
રુ
ત પાસેના કતાર ગામના ક તાનના ુ
જરાતમાં સૌ થમ ' ાથના સમાજ' ની
ક લેખોમાં
થી આમે નયાના લોકોનો ઈ તહાસ થાપના ઈ.સ. 1871 માંરુત ખાતેથઈ અને
મ ો છે. યારબદ તે
જ વષ ભ ચ ખાતે પણ થઈ હતી.
તાપી નદ પર મ ાઈ ુ, વ વકાનં
દ જ અને
સરદાર સંહાલય ુ
ં
જૂુ
ં
નામ વ ચે
ટર
સરદાર જ આવે લાંછે.
સંહાલય હ ું
.
ઈ.સ. 1664 માંઈસાકબગ યઝદ ઉફ
ચતામણી પા નાથ દે
રાસરમાં
કુ
મ ારપાળ અને
હે
મચંાચાયની તસવીરો આજેપણ સચવાયે લી હક કતખાનેબંધ ાવે
લ ગ
ુલ સરાઈ.
છે
.
ઈ.સ. 1540 માંવા સફર લ ુેમ ાનીએ
ચંવદન મહે તાએ પોતાની આ મકથા 'બાં
ધ બંધ ાવે
લો ચોક બ રમાં નો ક લો મલે ક ગોપી ુ
ં
ગાઠ રયા' માંરુતને'મો ુ
રગીન શહેર' ક ુ
ં 'ગોપી ુ
રા' (ગોપી તળાવ હાલમાં
ર ુ ંનથી)
છે
.
બાપાલાલ વૈધ જે
વા આ વ
ુદાચાયએ થાપે
લ
મહ વનાંથળૉ અને
તે
મની વશે
ષતા "આ માનંદ ફામસી" આવે
લી છે
.
રુ
ત:
રુ
તમાંઉ રાયણના ઉ સવની પતં
ગને
કનકવો
કહે
વાય છે
.
ખાતર બનાવવા ુ
ં
કારખા ુ
ં
આવેુ
ં
છે.
પે
ો લયમ પોટ તર કે
ઓળખાય છે
.
બારડોલી :
"સ યા હની ૂ
મ: તર કે
ઓળખાય છે
.
બારડોલીમાં
'સરદાર મારક' આવેુ
ં
છે.
ી મોહન પર ખ પાનથી ખે
તીના ઓ ર
લા યા હતા.
કામરે
જ " નારદ અને ા ની ૂતઓ
ધરાવ ુ
ંાચીન મંદર આવેુ
ં
છે.
મઢ :
મઢ ખમણી અનેુ
વે
રની દાળ માટે
જણી ુ
ં
છે.
અહ ખાં
ડ બનાવવા ુ
ં
કારખા ુ
ં
આવેુ
ં
છે.
ડુ
મસ :
અહ તાપી સ ૃસં
ગમ પામે
છે
.
રા ય ધોર માગ : ને
શનલ હાઈવે
નં
બર 6 (નવો
સામા ય મા હતી નં
બર 13) પસાર થય છે
.
ઉપનામ : ય
ૂ ુી પવતો : તારાપોર, અં
બકા, યારનો સોનગઢનો
ડુ
ગર
ુ
ય મથક : યારા
ઉ ોગો : કાગળ, ૂ
ં
ઠા, કાગળનો માવો બનાવતી
રચના : રુ
તમાં
થી તાપી જ લાની રચના
'સેલ પ પ મીલ' સોનગઢ ખાતે આવે લી છે
.
કરવામાંઆવી હતી. (2, ઓ ટોબર, 2007)
યારેુજરાતના ુ યમં ી નરે મોદ હતા. સાંકૃ
તક વારસો
કુ
લ વ તી : 8,07,22 (2011 માણે
) ૃ
ય : હાલી ૃ
ય
કુ
લ સા રતા : 68.3% (2011 મણે
) તાપી અનેરુ
તા જ લાના દુ
બળા
આ દવાસીઓ ારા હાલી ૃ ય કરવામાં
આવે
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ છે.
મ હલાઓ) 1007
શૈ ણક સંથા :
વ તી ગીચતા : (એક ચો. ક.મી. દ ઠ ય તઓ)
257 સમાજ સે
વા મહા વ ાલય : વે
ડછ
તા ુ
ક ા : (1) સોનગઢ (2) વાલોડ (3) ઉ છલ
(4) યારા (5) કર ડુ
ંા (6) નઝર અને (7)
ડોલવણ મહ વના થળો અને
તે
મની વશે
ષતા
જ લાની સીમા : ૂ
વમાંમહારા , દ ણમાં સોનગઢ :
ડાગ અનેનવસાર , પ મમાંરુ ત અને
ઉ રે
સા હ યકાર રુ
ે
શ જોષીની જ મ ૂ
મ
નમદા જ લો આવે લા છે
.
અહ પલા ગાયકવાડે બંધ ાવે
લો ક લો છે
,
વશે
ષાતાઓ
તે
ના પર દરગાહ અને
મહાકાળ મં દર છે
.
તાપી નદ ના નામ પારથી તાપી જ લો બ યો છે
યારા :
તથા હરણફાળથી તાપી નદ મહારા માં થી
તાપીમાંવે શેછે. ૂ
વ ુ
યમં
ી અમર સહ ચૌધર ુ
ં
જ મ થન.
દુ
બળા આ દવાસીઓ ુ
ં
'હાલી ૃ
ય' ણી ુ
ં
છે. સૌ થમ સફાઈ વ ાલય
ગ
ૂોળ યારામાં
વડોદરાનાં
ગાયકવાડનો જૂ
નો મહે
લ
આવેલો છે
.
નદ ઓ : ૂ
ણા અનેતાપી (તાપી નદ હરણફાળ
નાના થળે
થી ુજરાતમાંવે શે છે
.) ઉકાઈ :
વાલોડ : વાલોડ ં
ુાચીન નામ 'વડવ લી' જે
'સરદાર સહકાર મંડળ ' ની ૃઓ માટે
ણી ુ ંછે.
વે
ડછ :
અવાચીન ઋ ષસમા જુ
ગતરામ દવે
નો વે
ડછ
આ મ આવે લો છે
.
અહ નારાયણ મહાદે
વ દે
સાઈ ુ
ં'સંૂ
ણ ા ત'
(જય કાશ નારાયણ ેરત) મહા વ ાલય છે
.
ગાં
ધ ીવાદ ચી ુ
ભાઈ મહે
તા વેડછ આ મમાં
જ
ખાદ ચારક તર કે ર ા છે.
જુ
ગતરામ દવેારા વાલોડ, મડ અનેવન થલી
ખાતે
શાળાઓ ખોલવામાં આવી હતી.
સંામ ય ની વે
દ ઓ એટલે દાડ -બારડોલી
યારેસ ુથાન ય ની ય શાળા એટલે વે
ડછ :
રજની યાસ
રચના : ુ
જરાત રા યની થાપના સમયે ડાગ ડાગમાંચાળો ૃ ય ણી ુ ં
છે. જેમ ાં
વ વધ
જ લાની રચના કરવામાં
આવી હતી (1 મે, કારના 27 ચાળા જોવા મળેછે.
1960)
ડાગ દરબાર એ ડાગના કલેટર ારા આયો જત
ેફળ : 1,764 ચો. ક.મી. કરવામાં
આવે છે.
કુ
લ વ તી : 2,28,291 (2011 માણે
) ડાગ એ ુ
જરાતનો ળૂ જ લો છે , જેમ ાં
થી
અ યાર ધ
ુી કોઈ જ લો નથી બ યો.
કુ
લ સા રતા : 75.2% (2011 માણે
)
મહા ુજરાત આં
દોલન સમયે ડાગની ભાષા
જ ત માણ : (દર 1000 ચો. ક.મી દ ઠ મરાઠ છેએ ું
મોરાર દેસાઈએ ક ુ ંહ ું
.
ય તઓ) 1006 પર ુઅંતે
ડાગ ુજરાતના ફાળેઆ .ુ ં
'સા ુ
તારા' અથાત 'સાપનો નવાસ' એવો અથ
ય ત વશે
ષ: થાય છે.
ૂ
ણમાબે
ન પકવાસા (ડાગનાં
દદ) અહ સપગં ગા નદ ના કનારે
હોળ - દવાળ ના
તહે
વારોમાં
આ દવાસીઓ સાપની ૂ કરે છે .
મહા મા ગાં
ધ ી સાથે
સ યા હના સંામમાં
જોડાઈને તે
ઓએ મ હલા શ તનો પ રચય આહવા :આ દવાસી વ ાથ ઓ માટે
અહ
આ યો. આ મશાળા છે.
ગાં
ધ ી એ તે
મને
હ થયાર રાખવાની છૂ
ટ આપી ઈમારતી લાકડાના વે
પાર ુ
ં
આ મોટુ
મથક છે
.
હતી.
ધેુભાઈ નાયક અને
છોટુ
ભાઈ નાયકની કમ ૂ
મ
યરવાડા જે
લમાં
ક ૂ
રબાને
અ ર ાન આ ુ
ં
. છે
.
આ દવાસીઓના શ ણ, વા ય અને તે
મના વધઈ : વધઈ ડાગ ુ
ંવે
શ ાર ગણાય છે
.
વનનેધુારવામાં
પોતા ુ
ં વન યતીત કર
અહ ુ જરાતનો સૌથી મોટો 'બોટૉ નકલ ગાડન'
ના .ુ
ં
આવેલો છે
. જેવ વધ ઔષ ધ વન પ ત ુ ં
1969 માં
તે
મના જ યાસોથી સા ુતારા સં
વધન અને સં
શોધન કે આવેુ ં
છે .
ઋ ુ
ંભરા ુનવ સટ ની થાપના થઈ.
ગીરા ધોધ : વધઈ પાસેશગાણા નામના થળે
સે
વા ેમાટે
2004 માં
પ ષ
ૂણ મ ો. અં બકા નદ પર 30 મીટરની ચાઈ ધરાવતો
'ગીરાધોધ' આવેલો છે
. જે
પયટન માટેમહ વ ુ
ં
102 વષની મરે
25 એ લ, 2016 ના દવસે થળ છે.
ૃુપા યાં
.
પાં
ડવ :
તે
મંગળભાઈ પકવાસાની ુવ ૂ હતાં
તથા
સોનલા માનસ ગની માતા હતાં
. પાં
ડવમાં ડવ ુ
'પાં ફ ા' આવે
લી છે
.
મહ વના થળોઅને
તે
મની વશે
ષતા પપળને
રના ડુ
ગરમાં
થી ૂ
ણા નદ નીકળે
છે.
સા ુ
તારા:
ુ
જરાત ુ
ં
એકમા ગ રમથક સા ુ
તારા એ
સ ા પવતમાળામાં
આવેું
છે.
જ લાની સીમા : ૂ
વમાંડાગ જ લો અને મધર ઈ ડયા ડે
મ અને
અંબકા નદ , ૂ
ણા
મહારા રા ય, દ ણમાં વલસાડ જ લો, સચાઈ યોજના
પ મમાં અરબસાગર તે મજ ઉ રેરુ ત અને
ાદે
શક દે
શ : લાટ દે
શ
તાપી જ લો આવે લો છે
.
પાક : શે
રડ , જુ
વાર, કે
ર , કપાસ, કઠોળ
વશે
ષતાઓ
ખનીજો અનેઉ ોગ : બીલીમોરા ખાતે
વલસાડ
સૌથી વ ુ
શહે
ર સા રતા ધરાવતો જ લો.
સાગમાંથી રાચરચી ુ
ંબનાવવાનો ઉ ોગ વકાસ
સૌથી વ ુામીણ મ હલા સા રતા ધરાવતો પા યો છે
.
જ લો.
ડુ
ગર : વાં
સદાનો ડુ
ગર
રામાયણની થીમ પર બને
લ નક વન વાં
સદામાં
અ યાર ય : વાસં
દા ને
શનલ પાક, તા ુ
કો :
આવેુ ંછે
.
વાસં
દા
સાંકૃ
તક વારસો ગણદે
વી ં
ુળ
ૂનામ ગણપ દકા, ુ
ણપા દકાથી
ઓળખા ું
હ ં
ુ.
મહે
લ : વાં
સદાનો મહે
લ : વાસં
દા
ગં
ગેર મહાદે
વ અને
સતીમં
દર આવે
લાં
છે.
તળાવ અને સરોવર : દૂ
ધયા તળાવ (નવસાર ),
વડાતળાવ (ગણદેવી) ગણદે
વીમાં
ખાં
ડ ઉ ોગ વકાસ પા યો છે
.
મે
ળા અનેઉ સવ : 'ચં
દ પડવાનો મે
ળો' અનં
ત ગણદે
વીનો ગોળ ણીતો છે
.
ચૌદશના દવસે
ઉભરાટમાં ભરાય છે.
વાં
સદા : વાં
સદા રા ય અભયારણ આવેુ
ં
છે.
શૈ ણક સંથાઓ : નવસાર એ ક ચર
2015 માંુજરાતના ુયમં ી આનં
દ બે
ન
ુ
નવ સટ ( થાપના - 2004)
પટે
લના વરદહ તે નક વન બનાવવામાં
આ .ુ
ં
સં
શોધન સંથાઓ :
મરોલી :
(1) ઓઈલસીડ રસચ ટે
શન (નવસાર )
અહ ક ૂ
રબા સે
વા મ આવે
લો છે
.
(2) પ પ રસચ ટે
શન (નવસાર )
મરોલી માન સક રોગની હો પટલ માટે ણી ુ
ં
(3) ર જનલ ગ
ુરકે
ન રસચ ટે
શન (નવસાર ) છે
.
(5) ુ
ટ રસચ ટે
શન (નવસાર ) સોમનાથ મહાદે
વ ુ
ં સ મં
દર આવેુ
ં
છે.
સાંકૃ
તક વન : નક વન (વાસં
દા) અહ 'દાડ મારક' બનાવવામાં
આ ં
ુ
છે
.
અહ કામેર મહાદે
વ ુ
ં
મંદર છે
. ુ
જરાત ુ
ંચે
રા ુ
ં તથા મોસીનરમ તર કે
ધરમ ુ
ર અનેકપરાડા ણીતાંછે.
ધ ીકુ
'ગાં ટર' સંથા આવે
લી છે
.
ઔ ો ગક શહે
ર (વાપી)
કુ
લ સા રતા : 78.6% (2011 માણે
) દ ીણ ુજરાતના બગીચા તર કેવલસાડ
જ લાને
ઓળખવામાં આવે છે.
ઉદવાડા : (પારશીઓ ુ
ં
કાશી) ુ
જરાત ુ
ં
દ ીણ ુ
ં
છે ુ
ં
રે
લવેટે
શન ઉમરગામ
છે
.
ઉદવાડા અ ગયાર પારસીઓ ુ ંપ વ તીથધામ
આવેલ છે. ઈરાનથી લાવે
લા પ વ અ નારગોલ :
(આતશ-એ-બહે રામ) આજ ધ ુી વ લત
રાખવામાંઆવી છે . આ વ ાધામ તર કે યાત છે
.
ઉદવાડા પારસીઓ ુ
ં
કશી ગણાય છે
. અહ અર વદ આ મ ે
રત શાળા અને
છા ાલય છે
.
કુ
તા :
નારગોલ સ દયધામ છે
.
કુ
તા નદ કનારે
કુ
તેર મહાદે
વ ુ
ં યાત મં
દર
છે
. પારને
રા :
તીથલ : અહ ડુ ગરમાં
શવા મહારાજની આરા યદે
વી
માતા તખં
ત ભવાની ં
ુ
મંદર આવેુ
ં
છે.
આ થળ દ રયા કનારે
આવેુ
ં
પયટન (હવા
ખાવા ુ
ં
) થળ છે
. શવા એ બે વાર રુત, બે વર ભ ચ તથા
અમદાવાદ, ન ડયાદ અને સોનગઢ એક એક વાર
અહ સાં
ઈબાબા ુ
ં
ભ ય મં
દર આવેુ
ં
છે. ંુ
ૂ ંયારેરાતવાસો પારનેરામાંકય હતો.
જે
પારને
રાના ડુ
ગરમાં
જોવા મળે
છે.
સંણ :
1100 વષ પહે
લા ઈરાનથી આવેલા પારસીઓ
પ વ અ સાથે ભારતમાં
સૌ થમ સંણ
બંદરે
ઉતયા હતા.
તે
સમયે
સંણમાં દ રાણા રાજ કરતા હતા.
ઉમરગામ :
દ રયા કનારે
હોવાથી સ દય ધરાવ ુ
ંવહારધામ
છે.
અહ ફ મોના ૂ
ટગના કારણે
' ૃ
ં
દાવન ફ મ
સૌરા
મહાદે
વનાંમંદરના પટાગણમાં
તરણેતરનો મે
ળો
ભરાય છે. યાંઅજુ નેમ યવે
ધ કય હોવાની
મા યતા છે
.
23. રુ
ેનગર ુ
જરાતમાંના વે
પાર માટેુ
ં
સૌ થમ
એસો સયે
શન રુ ેનગરમાંથાપા ું
હ ુ
ં
.
સામા ય મા હતી
થાન 'પડા', ' સરામીક ઉ ોગ' અને
'માટ નાં
ાચીન નામ : વઢવાણ, વધમાન ુ
ર
રમકડા' માટે ણી ુ ંછે
.
ુ
ય મથક : રુ
ેનગર
ુ
જરાતમાં થી સૌથી વ ુ
ફાયર લેળ
ૂ
રચના : 1 મે
1960 ના રોજ ુ
જરાત રા યની તા ુ
ક ામાં
થી મળેછે.
થાપના સમયેરુ ેનગર જ લાની રચના
ુ
જરાતમાં
સૌથી વ ુ
પાતાળ કુ
વા રુ
ેનગમા
કરવામાંઆવી હતી.
છે
.
ેફળ : 9,271 ચો. ક.મી.
નળ સરોવર અને
ક છના નાના રણ વ ચે નો
કુ
લ વ તી : 17,56,269 (2011 માણે
) રુ
ેનગરનો વ તાર 'ઝાલાવડ' કહે
વાય છે .
કુ
લ સા રતા : 72.1% (2011 માણે
) મહાભારતનો પાં
ચાલ દેશ એટલેતરણે
તર.
યાંૌપદ ના વયં વર અને
ર તએ શવની
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ મ હલઓ) ઉપાસના કર હતી.
930
વશે
ષતાઓ સરોવર : નળ સરોવર (લખતર તા ુ
ક ો) ફ ત
ચોમાસામાં
તરણેતરમાંુ
જરાતનો સૌથી મોટો લોકમે
ળો
ભરાયછે. નદ કનારે
વસે
લાં
શહે
ર:
વઢવાણનાં
'મરચા' યાત છે
. (1) ગોધરા નદ : ાં
ગ ા
ુ
જરાતમાં
કપાસ ુ
ં
સૌથી વ ુ
ઉ પાદન થાય છે
. (2) વઢવાણ ભોગાવો : રુ
ેનગર, વઢવાણ
રુ
ેનગર જ લાનાં
તરણે
તર ખાતે નેેર (3) લબડ ભોગાવો : લ બડ
(3) ફા કુ
નદ : ફા કુ
બંધ (1) ગં
ગવો કુ
ડ (વઢવાણ)
ાદે
શક દે
શ: રુ
ેનગર (ઝાલાવાડ) (2) નેઅને દે
વકુ
ડ ( રુ
ેનગર)
બાજર , ધ , જુ
વાર, ઈસબ ુ
લ, (4) સમતસર તળાવ (હળવદ)
ખનીજ : ળ
ૂ, તા ુ
ક ામાં
થી ફાયર લેઉપરાત લોકમે
ળા : અષાઢ બીજનો દૂ
ધરે
જનો મે
ળો
સ લકા સે
ડ, સે
ડ ટોન, લે ક ટોન મળે
છે. ધરે
(દૂ જ)
ખારા ધોડામાં
મીઠા ુ
ં
ઉ પાદન થાય છે
. ભાદરવા દુચોથ, પાં
ચમ અને
છઠ નો
તરણતેરનો મે
ળો (તરણતે
ર)
અ ત માટ સૌથી વ ુરુ
ેનગરમાં
થી મળે
છે
. ચમા રયા દાદાનો મે
ળો.
ડે
ર ઉ ોગ : રુ
ેનગર ડે
ર , રુ
ેનગર દ રયાના નાર ચાણ મે
ળો.
( રૂ
સાગર)
મહે
લ : હવામહે
લ (વઢવાણ)
રા ય ધોર માગ : 47 નં
બરનો રા ય ધોર
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
માગ આ જ લામાં થી પસાર થાય છે
.
રુ
ેનગર : રુ
ેનગર જ લા ુુ
ય મથક છે
.
ડુ
ગરો : માંડવની ટે
કર ઓમાં
ચોટ લા સૌથી ં
ુ
શખર છે . રા રુ
ે સહ ના નામ પરથી વસેુ
ંન ુ
ં
શહેર રુેનગર છે
. તે
નો ઔધો ગક વ તાર
ભીમોરા ડુ
ગર ચોટ લા તા ુ
ક ામાં
આવે
લો છે
.
કારખાનાઓથી ધબકતો રહેછે
.
યાં
થી લ બડ ભોગાવો નદ નીકળે છે
.
ઉ મ કો ટના કપાસ તથા ત
ૂરના વે
પાર ુ
ં
આ
અ યારણ :
ુય મથક છે .
(1) ડુ
ખર અ યારણ :તા. ાં
ગ ા
ચોટ લા :
(2) નળ સરોવર પ ી અ યારણ : તા. લખતર
માં
ડવની ટે
કર ઓ ઉપર 340 મીટર ચાઈવા ં
ુ
ઉ ોગ : થાનગઢમાંલા ટક લે
મ ાં
મગલોર સૌથી ંશખર ચોટ લા આવેુ
ુ ં
છે.
નળ યા બનાવાય છે
.
ચોટ લાનેપાં
ચાળ દે
શ તર કે
ઓળખવામાં
ાં
ગ ામાં
સોડા એશ અને
સોડા બનાવવા ુ
ં આવે છે
.
કારખા ુ
ં
છે
.
અહ ચોટ લા ડુ
ગર પર ચા ડુ
ં
ામાતા ં
ુ
ભ ય
થાનગઢમાંચનાઈ માટ નાંવાસણો બનાવવાનો મં
દર આવેલ છે.
ઉ ોગ (પર ુ
રામ પોટર ) વક યો છે
.
વઢવાણ : વધમાન ુ
ર
ક વ દલપતરામ ુ
ં
ગામ જુુ
ં
રજવાડ શહે
ર છે
.
તરણેતર : તરણે
તરનો મે
ળો જેની આસપાસ
મં
ડાય છે
. તે નેે
નેર મહાદે વ ું
મંદર
લખપતના રાજવી કરણ સહ એ એમની ુી
કરણબાની યાદમાં1902 માંબંધા ું
હ ું
.
અહ કામદે
વની પ ની ર તએ ભગવાન શં
કરના
ને લગની થાપના કર હતી.
નાગરશૈ
લીમાંબં
ધ ાયે
લા આ મંદરમા6 ણે ય
બાજુએ દસ-દસ પગ થયાં ધરાવતા કુ
ડ છે
. જે
મ ાં
મંદર ુ
ં ત બબ પડે છે.
થાનગઢ:
ચનાઈ માટ ના ઉ ોગ ુ
ંુ
જરાત ુ
ં
આ મોટામાં
કુ
લ સા રતા : 75.5% (2011 માણે
) ભાવનગરા જ લામાં સૌથી વ ુકુેલ ટસ
(નીલ ગર ) નાંૃો હોવાથી તેકુ
ેલ ટસ
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ જ લો કહેવાય છે
.
મ હલાઓ) 933
મહુ
વા હાથીદાતની બનાવટો માટે ણી ુ
ં
છે.
વ તી ગીચતા : (એક ચો. ક.મી. દ ઠ ય તઓ)
287 મહુ
વાની જમાદાર કે
ર ણીતી છે
.
ગ
ૂોળ અભયાર ય :
નદ ઓ : (1) ધે
લો (2) કૂ
ભાદર (3) કા ુ
ભાર હાથબ કાચબા ઉછે
ર કે : હાથબનો
(4) રધોળ (5) શેું (6) માલણ (7) બગડ દ રયા કનારો
(8) કે
ર
વે
ળાવદર લેકબગ (કાળ યાર) ને
શનલ પાક
નદ કનારાના શહેર : (1) વલભી ુ
ર : ધે
લો નદ (તા.વલભી ુ
ર)
(2) મહુ
વા :માલણ નદ
ડે
ર : દુ
ધ સ રતા ડે
ર (ભાવનગર)
(3) બગદાણા : બગડ નદ
ઉ ોગ :
અલં
ગમાં
જહાજ ભાં
ગવાનો ઉ ોગ વક યો છે
.
બં
દરો :
ભાવનગર વન પ ત ધીના ઉ પાદનમાંુ
જરાતમાં
(1) ભાવનગર (2) મહુ
વા (3) તળા (4) ધોધા (5) થમ થાનેછે.
અલં ગ
હ રા ઉ ોગ, ખાં
ડ ઉ ોગ, ખેતીના ઓ રો
સચાઈ યોજના બનાવવાનો ઉ ોગ, સમે ટ ઉ ોગ, કાગળ
ઉ ોગ, માટ નાં
વાસણો બનાવવાનો ઉ ોગ અને
(1) શેુ
ં યોજના : રાજ થળ ડે
મ (પા લતાણા) મ ય ઉ ોગ વક યો છે .
(2) કા ુ
ભાર ડે
મ : કા ુ
ભાર નદ ૃ
હ ઉ ોગ :
ાદે
શક દે
શ: ગા રયાધાર તા ુ
ક ામાં
કણબી કોમની મ હલાઓ
કણબી ભરતકામ કરે છે
.
ભાવનગર શહે
ર સૌરા ની 'સંકાર નગર '
કહે
વાય છે
. સાંકૃ
તક વારસો :
ભાવનગર જ લાના ધેલો અને શેુ
ં નદ મહે
લો :
વ ચે
નો દે
શ 'ગો હલવાડ' કહે
વાય છે
.
નલમબાગ પે
લે
સ (ભાવનગર)
પાક : અહ દાડમ, મફળ, જુ વાર, ધ , કપાસ,
મગફળ , બાજર , ડુ
ગળ , કે
ળા સાંકૃ
તક વન : પાવક વન (પા લતાણા)
સં
શોધન કે : ર વશંકર રાવળ ું'આકાર' કલામંડળ
નાનાભાઈએ થાપે લી આંબલા ગામ ખાતે
ાય ફા મગ રસચ ટે
શન (વલભી ુ
ર)
આવે લી 'દ ણા ૂ ત' સંથા તથા મ ુભાઈ
સેલ સો ટ એ ડ કે
મક સ રસચ ઈ ટ ટુ પંચોળ 'દશક' ની સણોસરામાં આવે લી
'લોકભારતી વ ાપીઠ' ઉપરાત ભાવનગરમાં
(ભાવનગર)
આવે લી 'સર ભાશં કર પ ણી ઈ ટ ટુઓફ
લોકમે
ળા : સાય સ', 'ભાવ સહ પો લટે ક નક' ણીતી
સંથાઓ છે .
ાવણ માસની અમાસે
ગોપનાથનો મે
ળો ભરાય
છે
. ભાવનગરનો વ તાર ોણ ખ
ુતર કે
ઓળખાતો
હતો.
ુ
ફ ાઓ :
ર વશં
કર રાવળ ારા 'આકાર' નામ ુ ંકલામંડળ
તળા ની બૌ ુ
ફ ાઓ ભાવનગરમાં આવેુ છે. તથા કુ
મ ાર સામા હકની
શ આત પણ તે મણેકર હતી.
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
અ તૃલાલ ઠ ર (ઠ રબાપા) ની જ મ ૂ
મ
ભાવનગર :
ભાવનગર છે.
ભાવનગરની થાપના ઈ.સ. 1723 માં
પા લતાણા : પાદ લ ત ુ
ર
ભાવ સહ એ કર . પર ુવકાસ મહારા
તખત સહ ને આભાર છે . પા લતાણામાં
શેું
જય પવત પર 603 મીટર
ચી પવતમાળામાં
જૈનોનાં
પ વ 863 મં દરો
ગાં
ધ ી એ ભાવનગરની શામળદાસ કોલે
જમાં
આવે લાં
છે.
અ યાસ કય હતો.
પાલીતાણા જૈ
ન દે
રાસર (પાલીતાણા)
ભાવનગરમાંવતંતા સંામ દર મયાન મહા મા
ગાં
ધ ીના અ ય થને કા ઠયાવાડ રાજક ય શેુ
ં
જય એ જૈ
નધમના થમ તીથકર
પ રષદ ુ ં
સં
મલેન મ ુ
ં
હ ુ ં
. ઋષભદે
વ ંળ
ુૂ થાન ગણાય છે
.
થમ મં
દર નાગાજુ
ન ારા નમાણ પા ુ
ં
હ ુ
ં
. એ શયા ુ
ંસૌથી મોટુ
'શીપ ે કગ યાડ' જહાજ
ભાં
ગવાનો ઉ ોગ આવે લો છે
.
વલભી ુ
ર
થમ જહાજવાડો લાલચં હરાચં ારા શ
વલભી ુ
ર ધે
લો નદ ના કાઠે
વસેુ
ં
છે. કરાયો હતો.
મૈકકાળમાં સ ૃરા ય એવા વલભી ુ રમાં વે
ળાવદર :
નાલં
દા-ત શલાથી સમક વલભી વ ાપીઠ
આવે લી હતી. જે
ની -ુએન- સં ગ નામના ચીની ભારતમાં
કા ળયારની સૌથી વ ુ
વ તી
યા ા ુએ લ ુાકાત લીધી હતી. વે
ળાવદરમાંછે
.
વલભી ુરમાંગાં
ડાબાવળમાં
થી લાકડ યો કોલસો અહ કાળ યાર માટે18 ચો. ક.મી માં
ફેલાયેલો
બવાવાય છે
. વ નો સૌથી મોટો ને
શનલ પાક આવે લો છે
.
નાગાજુ
ન બી જૈ
ન સ હતા માટે
વલભી ુ
ર કોળ યાક :
આ યા હતા.
ભાવનગર ન ક આવે લા કોળ યાક ખાતે
મહુ
વા પાં
ડવોએ ન કલં
ક મહાદે
વની થાપના કર હતી.
મહુ
વા એ ભાવનગર ુ
ં ણી ુ
ં
બંદર છે
. ભાદરવી અમાસે
અહ મે
ળો ભરાય છે
.
સૌરા ના કાશમીર તર કે ણી ુ
ં
છે. ન કલં
ક મહાદે
વ ુ
ં
મંદર (કોળ યાક)
માલણ નદ ના કનારે
વસે લા મહુ
વામાં
રમકડાના ખો ડયાર :રાજપરા ગામ
ઉ ોગનો વકાસ પા યો છે
.
ખો ડયાર માતા ું સ મં દર આવેું
છે. અહ
મહુ
વા હાથીના દાતની બનાવટો માટે ણી ુ
ં
છે. આવે લો 'તાં
તણીયો ધરો' પણ ણીતો છે . યાં
દુ
ક ાળ દર યાન પણ પાણી ભરાય છે.
તાલમ જમાદારની યાદમાં
જમાદાર કે
ર નામ
પ ુંએ કે
ર મહુવાની ણીતી છે . તળા : તાલ વજ ુ
ર
મ દરગામ નર સહ માહે
તા ું
જ મ થળ છે. અહ ના
ન કના ડુગરો પર બૌ ુ
ફ ાઓ આવે લ છે
.
મ દર ગામ એ દુ
લાભાયા કાગ ુ
ં
ગામ છે
.
બગદાણા :
ઘોધા :
બગડ નદ ના કનારે બગડેર મહાદે
વ ુ
ંાચીન
ધોધા - દહે
જ (ભ ચ) વ ચે
રો-રો ફે
ર સ વસ મં
દર છેતથા સં
ત ી બજરગદસ બાપાનો
શ કરવામાં આવી છે. આ મ આવે લો છે.
અહ પા નાથ ં
ુ
મંદર આવેુ
ં
છે.
ગોપનાથ :
અહ ાવણી ૂ
નમે
મે
ળો ભરાય છે
.
અહ દ રયા કનારે
ગોપનાથ ુ
ંશવાલય આવેુ ં
છે
. યાંનર સહ મહેતાએ શવઆરાધના કરતાં
ભગવાન શવે તે
મનેકૃણલીલાનાં
દશન કરા યાં
હતાં
.
તલગાજરડા :
દરા વષ,ચૈી ૂ
નમના દવસે
હ ુમ ાન જયં
તીના
દવસેભાવનગરના તલગાજરડામાં
અ મતાપવની ઉજવણી કરવામાં આવેછે.
શહોર : સહ ુ
ર ાચીનનામ
ભાવનગર રા યની જૂ
ની રાજધાની છે
.
તાં
બા- પતળનાં
વાં
સણોના ઉ ોગ માટે ણી ુ
ં
છે. તે
મ ાં
પ ળ ુ
ં
નકશીકામ વખણાય છે.
અહ આવેુ
ં
ગોમતેર મં
દર ણી ુ
ં
છે.
સાળં
ગ ુ
ર:
હ ુ
મ ાન ં
ુ
મંદર આવેુ
ં
છે.
અહ વા મનારાયણ ુ
ં
મંદર પણ આવેુ
ં
છે.
26. અમરે
લી ભારત ુ
ંથમ PPP બં દર પીપાવાવ હ ું
જેુ
ં
ઉદધાટન 1998 માં
કેુ
ભાઈ પટે લના હાથે
થયં
સમા ય મા હતી હ ુ
ં
.
ુ
ય મથક : અમરે
લી નદ ઓ (1) શેુ
ં (2) માલણ (3)
સરજનવાડ (4) વાદ (5) થે
લી (6) ધાતરવાડ
રચના : ુ
જરાત રા યની થાપના સમયે અનેકા ુ
ભાર ુ ય નદ ઓ છે .
અમરેલી જ લાની રચના કરવામાં
આવી હતી.
(1 મે
1960) નદ કનારે
વસે
લા શહેર : ખાં
ભા ધાતરવાડ
નદ કનારે
વસેુ
ંછે.
ેફળ : 7,397 ચો. ક.મી.
સચાઈ યોજના : ખો ડયાર બં
ધ એ ધાર પાસે
કુ
લ વ તી : 15,14,190 (2011 માણે
) ખો ડયાર માતાના થાન ન ક શેુ
ં નદ પર
બાં
ધવામાંઆ યો છે.
કુ
લ સા રતા : 74.3% (2011 માણે
)
પાક : મગફળ , શે
રડ , જુ
વાર, બાજર , મકાઈ,
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ કપાસ, કઠોળ, ધ , તલ
મ હલાઓ) 969
ખનીજ : કેસાઈટ, બો સાઈટ, જ સમ અને
વ તી ગીચતા : (એક ચો. ક.મી. દ ઠ ય તઓ) ૂ
નાનો પ થર મળ આવે છે
.
205
ઉ ોગ : અમરે
લી જ લામાં
તે
લની અને
ખાં
ડની
તા ુ
ક ા : (1) અમરે લી (2) બગસરા (3) મલો છે .
સાવરાકુ ડલા (4) બાબરા (5) ફરાબાદ (6)
લાઠ (7) રાજુ લા (8) ખાંભા (9) લ લયા (10) અ ાટે ક સમે
ટ (આ દ ય બરલા ૂ
પ) તા.
ધાર (11) કુ કાવાવ (વ ડયા) કોવાડા
જ લાની સીમા : ૂ
વમાં
ભાવનગર જ લો, અહ મ ય-ઉ ોગ અને
હ રા ઉ ોગ વક યા
દ ણમા6 અરબસાગર પ મમાં જૂનાગઢ અને છે
.
ગીર સોમનાથ જ લા અને ઉ રે
બોટાદઅને
રાજકોટ જ લા આવે લા છે
. અભયાર ય : પનીયા અભયાર ય : તા. ધાર
વશે
ષતાઓ ડે
ર ઉ ોગ : ચલાલા ડે
ર , અમર ડે
ર
શયાળબે ટ, સવઈ બે
ટ, ચાં
ચ બે
ટ, અમરે
લીમાં ડુ
ગરો :
આવેલા છે.
ગીરની ટે
કર ઓ : સરકલા
શયાળ બેટ પર 2015માંથમ વાર વીજળ
લાં
ચ
આવી છે
.
બં
દરો : ફરાબાદ, પીપાવાવ, કોટડા, ધારા,
શેું નદ પર ધાર ખાતે
ખો ડયાર બં
ધ આવે
લ
ચાં
ચ
છે
.
સાંકૃ
તક વારસો
તળાવ અને
સરોવર : ગોપી તળાવ (અમરે
લી) જુુંનામ : 'પોટ આલબટ વ ટર' સં
ત પીપાના
નામા પરથી પીપાવવ નામ પ ુ
ં
.
કુ
ડ : પં
ચકુ
ડ (અમરે
લી)
પીપાવાવ એ ઈ.સ. 1998 માંસમ ભારત ુ
ંસૌ
પાં
ડવ કુ
ડ (બાબરા) થમ ખાનગી ધોરણે કામ કર ુબં
દર બ ુ
ં
હ ુ
ં
.
સં
શોધન સંથા : ાસલે
ડ રસચ ટે
શન (ધાર ) સાવરકુ
ડલા :
ુ
ઝયમ : ગરધરભાઈ મહે
તા બાળ સંહાલય વજન માપવાના ' ાજવા' અને
બાટની બનાવટ
લી)
(અમરે માટે યાત છે
.
લોકકલા :
ૃ
ય : આ કાથી આવેલા સદ કોમના લોકો ુ
ં
ૃ
ય ધમાલા ૃ
ય માટે ણીતા છે
.
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
અમરે
લી :
અમરે
લી ુજરાતના થમ ુ યમંી ડો.
વરાજ મહે
તા ુ
ંજ મ થળ છે
.
અહ ુ
રાત વી અવશે
ષો મળ આવે
લા છે
.
મહા મા ળ
ૂદાસની સમા ધ આવે
લી છે
.
લાઠ :
' રુ
તાની વાડ નો મીઠો મોરલો' અને
' યારા
રાહના ફક ર' એવા ક વ કલાપીની જ મ ૂ મ
અને કમ ૂ મ છે.
ચાવડ : ક વ કા ત (મ ણશં
કર ર ન ભ ) ની
જમ ૂ મ છે.
27. પોરબં
દર પ ી અભયાર ય પોરબં
દરમાં
આવે
લ છે
.
ુ
જરાતમાં સૌ થમ LPG ની આયાત પોરબં
દર
સામા ય મા હતી
બં
દર પર કારવામાં
આવી હતી.
ાચીન નામ : દુ
ામા ુ
ર
ગ
ૂોળ
ુ
ય મથક :પોરબં
દર નદ ઓ :
રચના : પોરબં
દરા જ લાની રચના 2 ઓ ટોબર, ભાદર (2) મીનસર (3) ઓઝત (4) ઉબે
ણ (5)
1997 ના રોજ જૂ નાગઢ જ લામાંથી કરવામાં સની
આવી હતી. ુ જરાતના ુ યમંી શંકર સહ
વાધે
લા હતા. ઓઝત અને
ઉબે
ણ ભાદરની સહાયક નદ ઓ છે
.
કુ
લ વ તી : 5,85,449 (2011 માણે
) ડુ
ગર : બરડો ડુ
ગર, આભપરા
કુ
લ સા રતા : 75.8& (2011 માણે
) બં
દરો : (1) પોરબં
દર (2) નવીબં
દર
તા ુ
ક ા (1) પોરબં
દર (2) રાણાવાવ (3) નાન ભાઈ કાલીદાસ ારા થપાયે
લ 'સૌરા
કુતયાણા સમે
ટ અનેકેમકલ કપની' આવે
લ છે
. તેસમેટ
અનેકેમકલ બનાવેછે
.
જ લાની સીમા : પોરબંદર જ લાની ઉ રે
મનગર અને રાજકોટ, ૂ વમાં
જૂનાગઢ જ લો, અહ મીઠુપકવવાનો ઉ ોગ અને
મ ય ઉ ોગ
દ ણમાં અરબ સાગર તથા પ મમાં દે
વ ૂમ પણ વકાસ પા યો છે
.
ારકા જ લો આવે લા છે
.
ખનીજો : પોરબંદરના દ રયા કનારાથી ૂનાનો
કુ
લ 04 જ લાઓની સરહદ પશ છે
. પ થર તથા ૂ ના ુત રેતી મળ આવે છે
. આથી
પોરદરમાંસમે ટ ઉધોગનો સારો વકાસ થયો ચે .
અભયાર ય : પોરબં
દર પ ી અભયાર ય ;
વશે
ષતાઓ
પોરબં
દર
ભારતના રા પતા મોહનદાસ ગાં
ધ ીની
બરડા અભયાર ય : તા. રાણાવાવ
જમ ૂ મ એટલેપોરબંદર
કામધેુગાય અભયાર ય : ધરમ ુ
ર તા.
મોછા ગામ એ બાટત વલે
જ તર કે ણી ુ
ં
છે.
રાણાવાવ
દે
ના બકના થાપક ાણલાલ દે
વકરણ નાન
રા ય ધોર માગ :
પોરબંદરના હતા.
નવા નં
બર માણે
27 અને
51 નં
બરના ને
શનલ
ુ
જરાત ુ
ં
સૌથી ના ુ
ં
અભયાર ય પોરબં
દર
ાદે
શક દે
શ : ધે
ડ ુ
ફા : ુ
વતની ુ
ફ ા (બરડો)
પોરબં
દર જ લાના પોરબંદરથી જૂનાગઢ મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
જ લાના માણાવદર ધુીનો નીચો દેશ 'ધે
ડ'
તર કે
ઓળખાય છે . પોરબં
દર :
ડ' દે
'ધે શમાં
મગફળ ની ખે
તી વ ુમાણમાં ગાં
ધ ી ની જ મ ૂ
મ
થાય છે.
ગાં
ધ ી ના જ મ થાન પાસેઉ ોગપ ત
પાક : નાન ભાઈ કા લદાસેકત મં દર બં
ધા ુ
ંજે
ગાં
ધ ી ના આ ુ ય 79 વષ જ ુબ 79 ૂટ
ધે
ડ દેશમાં
મગફળ નો પાક મબલક માણમાં (લગભગ 26 મીટર) ં
ુ
છે. આ ઉપરાત ગાં
ધી
થાય છે
. ૃ
ત પણ અહ 6 આવે લ છે.
સાંકૂ
તક વારસો સમ ભારતમાં
એકમા દુ
ામા મં
દર અહ
આવેુ
ંછે
.
ખં
ભાળાનો મહે
લ : ખં
ભાળા (પોરબં
દર)
આ ઉપરાત દુ ામા ચોક, સાં
દ પ ન આ મ,
ુ
ઝયમ : ભોજેર બં ગલો, આયક યા ુકુ ળ વગે
રે
આવેલા છે
.
ગાં
ધ ી મે
મ ો રયલ રે
સડેશયલ ુ
ઝયમ,
પોરબં દર પોરબં
દરને'બડ સટ ' તર કે
પણ ઓળખવામાં
આવે છે.
તળાવો :
માણાવદરથી નવીબં
દર વ ચેનો નીચાણવાળો
ખં
ભાળા તળાવ અને
ફોદાળા તળાવ (બરડા
ભાગ ધે
ડ તર કે
ઓળખાય છે . જે ધે
ડના ભાગ
ડુ
ગર પાસે
)
પોરબં
દર જ લામાંઆવે લો છે . ધે
ડ દેશ
લોકમે
ળા અને
ઉ સવો : મગફળ ના ઉ પાદન માટે ણીતો છે .
ચૈમાસની ૂ નમે
: માધવ ુ
રમાં
માધવરાયનો રાણાવાવ :
મે
ળો. ( ીકૃ
ણ અનેકમણી વવાહ મે ળો)
રાણાવાવની પાસે આવેલી એક ુ ફ ામાં
ધા મક થળો : ીકૃ
ણની રાણી ુ
વતી ુ
ંભ ય આવેુ ં
છે.
દર ભીમ અ ગયારસે અહ મેળો ભરાય છે .
માધવરાય ુંમં
દર : માધવ ુ
રા, હષદમાતા ુ
ં અહ ીકૃ ણેરાણી ંુ વતી સાથે લ કયા
મંદર ( મયાણી) હોવાની મા યતા છે
.
ઐ તહા સક થળો : ુ
જરાત ુ
ંથમ ગાયો માટેુ
ં
અભયાર ય
માધવ ુ
ર:
અહ માધવરાય ુ
ં યાત મં
દર છે
.
ચૈમાસની ૂ
નમે
અહ મે
ળો ભરાય છે
.
અહ રે
તીમાં
દટાયેુ
ંય
ૂમં
દર આવેુ
ં
છે.
ુ
જરાતનો એક ણીતો બીચ (દ રયા કનારો)
છેજે
ની એક બાજુદ રયાનાં
મો ં બી બાજુ
ને
શનલ હાઈવે51 પસાર થાય છે
.
મયાણી :
અહ હ ર સ (હષદ) માતા ુ
ં
મંદર આવેુ
ં
છે.
વસાવડા :
અહ વ ઝાત ભગતેીકૃ
ણ ુ
ંારકા જેુ
ં
જ
મં
દર બં
ધા ુ
ં
છે.
બરડો ડુ
ગર :
બરડા ડુ
ગર પાસે
ખં
ભાળાનો મહે
લ આવે
લો છે
.
અહ 'ખં
ભાળા' અને
'ફોદાળા' નામનાં
તળાવો
પણ આવેલાં
છે.
28. જૂ
નાગઢ મહો બતખાન ી ના શાસનમાં
જેકારણૉસર જૂ
થી ુ
નાગઢના લોકો 9 નવે
ત થયં
બરને
,
2. ગરનાર : રૈ
વતક, રૈ
વત જૂનગઢમાં આવેલા ભવનાથ મંદર સામેૃ ગકુડ
શવરા ન મ ેદગં બર સા ઓ
ુ નહાવા પડે છે.
ુ
ય મથક : જૂ
નગઢ તેકુડમાં
થી બહાર ના આવતા હોવાની મા યતા
છે.
રચના : 1 મે
, 1960 ના રોજ ુ
જરાત રા યની
થાપના સમયે જૂનગઢ જ લાની રચના જૂ
નાગઢ વ તારને
સોરઠ તર કે
ઓળખવામાં
કરવામાંઆવી. આવેછે.
ેફળ : 5,092 ચો. ક.મી. ભારતમાં
સૌથી વ ુઅમીર યાપાર ધી ભાઈ
અં
બાણી ુંળૂવતન જૂનાગઢ જ લામાં
કુ
લ વ તી : 27,43,082 (2011 માણે
)
આવેુંચોરવડ છે
.
કુ
લ સા રતા : 75.8% (2011 માણે
)
ુ
જરાતનો સૌથી ચો ડુ
ગર ગરનાર
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ
મગફળ ના ઉ પાદનમાંથમ
મ હલાઓ) 953
વાડ ઓના જ લા તર કે
ની ઓળખ
વ તી ગીચતા: (એક.ચો. ક.મી. દ ઠ વ તી) 311
રા યમાં
સૌથી વ ુ
કૂ
વા
તા ુ
ક ા : (1) જૂ
નાગઢ સટ (2) જૂ નાગઢ (3)
માણાવદર (4) વં થલી (5) ભસાણ (6) સા ઓ
ુ ુ
ંપયર એટલે
જૂનાગઢ
વસાવદર (7) કેશોદ (8) મદરડા (9) માં
ગરોળ
(10) માળ યા - હાટ ના નર સહ મહે
તાની કમ ૂ
મ
બં
દર : માં
ગરોળ અને
ચોરવાડ જૂ
નાગઢ એ ક ચર ુ
નવ સટ : જૂ
નાગઢ
(3) ઉપરકોટની બૌ ુ
ફા ઉ ોગો : ુ
જરાતમાં
સૌથી વ ુ
મગફળ તે
લની
મલો અહ છે .
વાવ/કુ
વા : અડ કડ ની વવ, નવધણ કૂ
વો,
ઉપરકોટની વાવ ડે
ર ઉ ોગ : સોરઠ ડે
ર , જૂ
નાગઢ
કે
ર , કપાસ , જુ
વાર , તલ , બાજર , ના રયે
ળ, મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
ચીકુ
જૂ
નાગઢ :
ડુ
ગર : ગરનાર , ગોરખનાથ , અં
બકા , આધે
ડ,
કાલકા ગરનાર પવતની તળે
ટ માં
વસેુ
ં
જૂનાગઢ શહે
ર
જ લા ુંુ ય મથક છે
.
સાંકૃ
તક વારસો
અશોકના શલાલે ખ ચં ુત મૌયના સૌરા ના
મહે
લો : નવાબનો મહે
લ (ચોરવાડ) બ
ૂા ુ પ ુ તેગ રનગર અને તે
ની
આજુ બાજુના દેશમાંખે
તીનેઉ ેજન આપવા
રણકદે
વીનો મહે
લ (જૂ
નાગઢ)
વણ સ તા નદ પર ' દુ
શન' નામ ું
જળાશય
કુ
ડ : દામોદર કુ
ડ, રે
વતી કુડ, ગ
ૃી કુ
ડ, કમં
ડલ કુ ડ, બં
ધા ું
હ ું
.
ભીમકુ ડ ( રૂજ કુડ), ક પલધારા કુ
ડ, સીતાકુ
ડ,
અ ત ૃ માંૂટ ગયે
લા આ જળાશયનેઈ.સ.
રામકુડ
455 માંકદ ુતના બ
ૂાઈ ફર બં
ધા ુ
ંહ ુ
ં
.
મે
ળા : ભવનાથનો મે
ળો : ગરનાર (મહાવદ તે
રસ,
અશોકના શલાલે
ખની શોધ કનલ ટોડે
કર .
મહા શવરા ી)
ઈ.સ. 1467 માં
મહમદ બે
ગડાએ જૂનાગઢને
ઝુ
ં
ડનો મે
ળો : ચોરવાડ
તીનેતેુ
ં
નામ ' ુ
તફાબાદ' રા ુ
ં
હ ુ
ં
.
ધા મક થળો : ભવનાથ ુ ં
મંદર (ભવનાથ
ઉપરકોટમાંરણકદેવીનો મહે
લ છે
. આ ઉપરાત
સતાધાર મં
દર, સતાધાર)
અડ -કડ ની વાવ અનેનવધણ કૂવો, સ રગાગ,
દાતારની ટૂ
ક પર જ મયલશાહ દાતારની દરગાહ
છે.
ગરનાર 'સા ઓ
ુ ુ
ંપયર' ગણાય છે
.
ચ
ુક દ રા ના વતી કાલયૌવન (ક પવાન)
રા નો વધ કરવા ીકૃ ણ આ યા હતા.
ભગવાન ને
મનાથ સં
સારનો યાગ કર ને
અહ
જ આ યા હતા.
ભવનાથ :
અહ અજુ
ને
આ વુે
શેઆવી ીકૃ ણની બહેન
ભ
ુા ુ
ં
અપહરણ ક ુ
હ ુ
ં
. એવી લોકવાયકા છે
.
ચોરવાડ "
તા ુક ા : (1) વે
રાવળ (2) કોડ નાર (3) બં
દરો
ૂાપાડા (4) તલાલા (5) ઉના (6) ગીરગઢડા
વે
રાવળ (2) રાજપરા (3) નવીબં દર (4) માઢવડ
(નવર ચત)
(5) ધામરેજ (6) સૈ
ય ાજ ુરા (7) ળ ૂ ારકા
જ લાની સીમા : ઉ રે
જૂનાગઢ, ૂ
વમાં (8) હ રાકોટ
અમરે
લી, દ ણ-પ મમાં અરબ સગર
બીચ : અહમદ ુ
ર (માં
ડવીનો બીચ)
વશે
ષતા
ાદે
શક દે
શ:
ગીર ને
શનલ પાક અને
અભયાર ય આવેુ
ં
છે.
લીલીનાધે
ર : ઉનાથી લઈને
ચોરવાડ ધ
ુીનો
કે
સર કે
ર ુ
ં
સૌથી વ ુ
ઉ પાદન તલાલા તા ુ
ક ામાં દે
શ
થાય છે
.
પાક :
બાર યો ત લગોમા ુ
ંથમ યો ત લગ
સોમનાથ ુ
ં
મંદર આવેુંછે
. તલાલા ત ુ
ક ામાં
કે
સર કે
ર ુ
ં
સૌથી વ ુ
ઉ પાદન
થાય છે
.
ચોરવાડ ( જ. જૂ
નાગઢ) થી ઉના (ગીરસોમનાથ)
ધ
ુીનો વ તાર લીલીનાધેર તર કેઓળખાય છે . મગફળ , ધ , બાજર , કે
ળા, જુ
વાર, નાળ યે
ર,
મોટા ભાગનો વ તાર ગીર સોમનાથમાંઆવે છે. કપાસ, શે
રડ , ડુ
ગળ
જ લા ું
બાણેજ ૂંટણીમાં
મા એક મતદાતા ખનીજ : (1) કે
સાઈટ (2) ૂ
નો (3) સી ુ
ં
(4)
ધરાવ ુ
ં
મતા કે હ ું
. બો સાઈટ
ગીરની ટે
કર ઓ (સાસણગીર, ુ
લસી યામ, ભાસ પાટણ ુ
ઝયમ , સોમનાથ
નં
દવે
લી, મોડધાર)
સં
શોધન કે :
અભયાર ય :
ુ
જરાત ઈકોલો એ ડ એ વાયરમે
ટ રસચ
ગીર ને
શનલ પાક અને
અભયાર ય (ઉના) ફાઉ ડે
શન : સાસણગીર
ઉ ોગ : રજનલ ગ
ુકન રસચ ટે
શન : કોડ નાર
કોડ નારમાં
ખાં
ડ ુ
ં
અને ફરાબાદમાં
સમે
ટ ુ
ં મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
કારખા ું
આવેુ ં
છે.
સોમનાથ : ભાસ પાટણ, ચંતીથ
વડનગર (કોડ નાર) માં
'અંુ સમે ટ' ુ
ં
વશાળ કારખા ુ ં
આવેુ ંછે
. જે
ના લીધે સોમનાથ બાર યો ત લગોમાંથમ
વડનગરનેઅંુ નગર તર કે પણ ઓળખવામાં યો ત લગ ગણાય છે.
આવે છે
.
તે
ની થાપના ચંે
શાપ ુ
ત થવા માટે
કર હતી.
કોડ નારમાં
હાઈટે
ક ઈ ડ ઝમાં પો લેડ અને
ચંએ થમ ચાં દ ુ
ં
, ીકૃ ણએ ખ ુડ ં
ુ
અને
ઓઈલવે વ સમે ટ ુ
ં
ઉ પાદન થાય છે
.
ભીમદે
વ પહેલા તથા કુ
મ ારપાળે
પ થર ુ
ં
મંદર
ૂાપાડામાં
' ુ
જરાત આ કાલીઝ એ ડ બં
ધા ું
હ ું
.
કે
મક સ લ મટે ડ' ું
સોડા એશ અને કો ટક
વદે
શી આ મણકારોએ આ મં
દરનેૂ
ંું
અને
સોડા બનાવવા ુ
ંકારખા ુ
ંઆવેુંછે
.
વનાશ કય હતો.
સાંકૃ
તક વારસો
સૌરા ના રા હમીર ગો હલ મં દર ુ
ં
ર ણ
કુ
ડ/સરોવર કરતા શહ દ થયા હતા. મં દરના ાં
ગણમાંતે
મની
ખાં
ભી કૂ વામાં
આવી છે .
(1) ુ
લસી યામ કુ
ડ: ુ
લસી યામ
સોમનાથ શૈ
વ પંથ ુ
ં
અ યં
ત ુ
રાતન, સ ૃઅને
(2) મકુ
ડ : કોડ નાર મહ વ ુ
ંકે છે.
(3) વે
ણી કુ
ડ : ઉના અહ હરણ, ક પલા, સર વતી નદ નો વે
ણી
સં
ગમ થાય છે
.
(4) સૌ ય સરોવર : સોમનાથ
હરણ નદ અને સ ુ નો સં
ગમ પ વ વે
ણી
મે
ળા/ઉ સવો :
સં
ગમ તીથ ગણાય છે
.
ાવણ માસના દરે
ક સોમવારે
સોમનાથના
તે
નાથી થોડેદૂ
ર દે
હો સગ તીથ છે
. અહ
મંદરમાં
ઉ સવ ું
આયોજન થાય છે .
ીકૃણના દેહનો અ સંકાર કરવામાં આ યો
કારતક માસની ૂ
નમનો સોમનાથનો મે
ળો. હોવાની મા યતા છે
.
ુ
નવ સટ : સોમનાથ મં
દર સાતવાર બં
ધા ુ
ં
છે
.
ી સોમનાથ સંકૃ
ત ુ
નવ સટ , વે
રાવળ ક વ કલાપીએ 'હમીર ગો હલ' કા યમાં
હમીર ની વીરગાથા સરસ ર તે
ગાઈ છે.
ગીરનાં
જગલોમાંઆવેુંઆ થળ સહના
અભયાર ય (ગીર ને
શનલ પાક) તર કે ણી ુ
ં
છે
.
ુ
લસી યામ :
સામા ય મા હતી મ
ુલી ુ
ં
નવલખા મં
દર ણી ુ
ં
છે.
જ લાની સીમા : દે
વ ૂ
મ ારકા જ લાની નદ ઓ : (1) ગોમતી (2) સની (3) ભોગત (4)
ઉ રેક છનો અખાત, ૂ વમાં મનગર જ લો, ધી
દ ણમાં પોરબંદર જ લો તથા પ મમાં
અરબ સાગર છે . નદ કનારે
વસે
લાં
શહે
ર:
વશે
ષતા ારકા : ગોમતી
દે
વ ૂમ ારકા જ લાને સૌથી વ ુમાણમાં મખં
ભા ળયા : ધી
ટા ુ
ઓ ધરાવતો દ રયા કનારો મળે
લો છે
.
બં
દરો :
ીકૃણ યારે મ રુા છોડ સૌરા બાજુ એ
ઓખા (2) બે ટ ારકા (3) પો ચ ા (4)
થળાંત રત થયા યારે અહ આનતના ુ
વાડ નગર (5) સલાયા (6) પે ણ (7) લાં
બા (8)
રૈ
વત ુંશાસન હ ુ
ં
. રૈ
વતની રજધાની ુંનામ
પઢારા
કુ
શ થળ હ ુ ં
. ીકૃ ણેરૈ
વતનેહાર આપી
યાદવોની સ ા થાપી કુશ થલી ુંસમારકામ સચાઈ યોજના :
કરાવી તે
નેારવતી નામ આ ુ ંહ ુ
ં
. જે
સમયાંતરેારકા તર કે ઓળખાવા લા /ુ ં સની ડે
મ : સની નદ પર
શં
ખો ાર બેટ ારકા તર કે
ઓળખવામાંઆવે ાદે
શીક દે
શ : હાલાર, દા કાવન
છે
. યાંીકૃ ણની પટરાણીઓનો મહે
લ
આવેલા છે
. પાક : મગફળ , જુ
વાર, બાજર વગે
રે
હ દુ
ધમના ચાર મોટા યા ાધામોમાં
ુ' ારકા' ખનીજો :
મીઠા ુ
ર પાસે
થી ' મ લયોલાઈટ' નામનો ૂ
નાનો ઈ ડોલો જકલ રસચ ઈ ટ ટુ
, શારદાપીઠ,
પ થર, જ સમ અને કેસાઈટ મળે છે
. ારકા
રા ય ધોર માગ નં
બર 51 (જૂના નં
બર 8(E) ારકા : ( ારાવતી)
આ જ લામાંથી પસાર થાય છે
.
ગોમતી નદ ના કનારે
આવેુ
ંારકા હ દુ
ઓના
ટા ુ
ઓ: ચાર સ યા ાધામોમાં ં
ુ
એક યા ાધામ છે
.
બે
ટ ારકા (શં
ખો ાર બે
ટ), પં
ચનાદ, રમણ પ ારકા મો દા યની સાત નગર ઓમાં
થી એક
નગર છે .
અભયાર ય :
ભગવાન ીકૃ ણે વસાવેલી ારકા નગર
સા ુક રા ય ઉ ાન અને અભયાર ય - ક છના અખાતમાં ડૂ
બી ગઈ હતી. તે
ના અવશે
ષો
ક છના અખાતમાંજો ડયાથી ઓખા ધ
ુીનો ઈ તહાસકાર ટૉ. એસ. આર. રાવને ઈ.સ.
દ રયા કનારો. 1980 માં
મ ા હતા.
મહાગં
ગા અભયાર ય (તા. ક યાણ ુ
ર) 13 મી સદ માં
બં
ધ ાવેુ
ંારકાધીશ ું52 મીટર
ં
ુસાત માળ ુ
ંઆ વશાળ મં દર 60 તંભો
ઉ ોગ :
પર ઊ ુ ં
છે.
મીઠા ુ
ર ખાતે
સોડા એશ અને
કો ટક સોડા
મં
દરના ગભ ૃ
હમાંારકાધીશની 1 મીટર ચી
બનાવવા ું
કારખા ુ
ંછે
.
ચ ુજ
ૂ યામ ૂ ત છે
.
સમે ટ, દવા અને
રસયણ, ગરમ કાપડ, યં
ચોથા માળે
અંબા ની તમા અને પાંચમા માળે
ઉ ોગ, જહાજ ભાંગવાનો ઉ ોગ, મ ય ઉ ોગ
કોતરણીવાળા 72 તં
ભો પર 'લાડવા' મં
ડપ છે.
વગે
રે
ુ
ય મં
દરની બાજુ
માં મ ણ ં
ુ
મંદર
સાંકૃ
તક વારસો
આવેું
છે.
તળાવ/કુ
ડ
આઠમી સદે મ ાં
આ દ શં
કરાચાય થાપે લો
રતન તળાવ (બે
ટ ારકા) 'શારદાપીઠ' આ મ ન કમાં જ આવે લો છે
. તે
ભારતની ચાર પીઠોમાં
ની એક પીઠ છે
.
ગોપી તળાવ (બે
ટ ારકા)
ારકામાં
વ લભાચાય ગોસાઈ ની બે
ઠક પણ
સાંકૃ
તકવન : નાગે
શ વન આવે લી છે
.
મે
ળા/ઉ સવ : શં
ખો ાર બે
ટ (બે
ટ ારકા) : (રમણ પ)
મા મીનો મે
ળો ( ારકા) અહ ારકાધીશ તથા તે
મની પટરાણીઓના બે
-
ણ માળવાળા આઠ મહે
લો છે.
સં
શોધન કે :
અહ ના ગોપી તળાવની માટ 'ગોપીચં
દ' તર કે
ાય ફ મગ રસચ ટે
શન, ખં
ભાળ યા
અહ ભારેમાણમાં શં
ખ મળતા હોવાથી તે
ને
ખો ાર બે
'શં ટ' પણ કહે
વાય છે
.
ખં
ભાળ યા :
જ લા ુ
ંુ ય મથક અનેુધી માટે
ભારતભરમાં યાત છે
.
મીઠા ુ
ર : અહ તાતા કેમક સ ુંસોડાએશા
અને કો ટ ક સોડા બનાવવા ુ
ં
કારખા ું
છે
.
મ
ુલી :
ભાણવડ પાસેઆવેુ ંમ
ુલી બહુાચીન અને
ઐ તહા સક નગર છે
.
અહ આશા ુ
રા માતા ુ
ં
મંદર છે
.
નાગેર :
ારકાથી 17 ક.મી દૂ
ર મીઠા ુ
ર પાસે
દા કાવનમાં બાર યો ત લગોમા ુ ંએક
યો ત લગ નાગેર છે .
ુ
ય મથક : મોરબી પાક : મગફળ , કપાસ, બાજર , જુ
વાર
વાં
ક ાને
ર:
મ છુનદ ના કનારે
, ીસ અનેરોમન પ તના
શ પ અનેથાપ ય માણે બનાવેલો રાજમહે
લ
'અમર પે
લે
સ' જોવાલાયક છે
.
હળવદ :
ટકારા :
આ વામી દયાનં
દ સર વીની જ મ ૂ
મ છે
.
વવા ણયા :
ગાં
ધ ેના આ યા મક ુ ીમદ રાજચંની
જમ ૂ મ.
32. રાજકોટ ુ
જરાત ુ
ંસૌથી મોટુ
ના ૃ
હ હેુ
ગઢવી
ના ૃ
હ રાજકોટમાંઆવેુ
ં
છે.
સામા ય મા હતી
રાજકોટમાં
આવેલા ભ તનગર GIDC ને
ાચીન નામ : મો મ
ૂબાદ ુ
જરાતની થમ G.I.D.C માનવામાં
આવે
છે.
ુ
ય મથક : રાજકોટ વષ 1947 માં
રાજકોટમાંકા ઠયાવાડ રાજક ય
પ રષદની થાપના થઈ હતી.
રચના : 1 મે
, 1960 ના રોજ ુ
જરાત રા યની
થાપના સમયે રાજકોટ જ લાની રચના રાજકોટ અને
ઉપલે
ટા ગા ઠયા માટે ણીતા છે
.
કરવામાંઆવી હતી.
જેત ુ
રની બાં
ધણી અને સાડ ઓ ણીતી છે .
ેફળ : 7,550 ચો. ક.મી. (ભાદર નદ ું
પાણી સાડ ઓ બનાવવા માટે
વપરા ુ
ંહ ુ
ં
)
કુ
લ વ તી :38,04,558 (2011 માણે
)
ડઝલા એ જન ઉ ોગ રાજકોટની ઓળખા છે
.
કુ
લ સા રતા : 75.8% (2011 માણે
)
મશન મ6ગલ (મં ગલયાન) ુ
ં
એ જન
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ રાજકોટમાં
તૈ
ય ાર થ ુ
ં
હ ું
.
મ હલાઓ) 952
ગજરાતની થમ IPL ટ મ ુ
જરાત લાયા સ
વ ી ગીચતા : (એક ચો. કમી. દ ઠ ય તઓ) રાજકોટ છે
.
340
અ તૃશે ઠ ારા કા ઠયાવાડ રાજક ય પ રષદની
તા ુક ા : (1) રાજકોટ (2) પડધર (3) ધોરા થાપના કરાઈ હતી.
(4) જે ત ુ ર (5) ઉપલેટા (6) લો ધકા (7) કોટડા
સંગાણી (8) મકડોરણા (9) ગ ડલ (10) આર હકૂમત માટે
જૂનાગઢ હાઉસ રાજકોટમાં
જસદણ (11) વ છ યા (નવર ચત) બ ુ
ં
હ ુ
ં
.
જ લાની સીમા : ૂ
વમાં
ભાવનગર જ લો, ગ
ૂોળ
દ ણમાં અમરે લી અનેજૂનાગઢ જ લા,
નદ ઓ : (1) ભાદર (2) ગ ડલી (3) મોજ (4)
પ મમાં મનગર અને પોરબં
દર જ લા અને
આ (5) ધે લા (6) સેુદડ (7) વેુ
(8) મ છુ
ઉ રેમોરબી અનેરુ ેનગર જ લા આવે લા
(8) ફોફળ (9) ડે
મ ી (10) ઉતાવળ (11)
છે.
સેુદડ (12) કો ડ
વશે
ષતા
નદ કનારે
વે
સલ
ેાં
શહે
ર:
ગ ડલના રા ભાગવત સહ એ ભગવત ગૌ
ધોરા , ઉપલે
ટા, જસદણ અને
જેત ુ
રએ
મં
ડલની રચના કર જે 9 ભાગમાં26 વષની
ભાદર નદ કનારેવસે
લા છે
.
મહેનતે
તૈય ાર ક ુ
જેમ ાં
2.80 લાખ શ દોનો
સંહ છે. કોટડા સાં
ગાણી, ગ ડલ એ ગ ડલી નદે
કનારે
વસેલાંછે.
સૌરા નો આન, બાન, શાન, એટલે
રાજકોટ
રાજકોટ આ નદ કનારે
વસેુ
ં
છે.
રાજકોટના ખં
ભાલીડામાં
બૌ ુ
ફ ાઓ આવે
લ
છે. ધે
લા સોમનાથ એ ધે
લા નદ કનારે
વસેુ
ં
છે.
ખનીજ : ૂ
નાનો પ થર તથા સ લકા ુ
ત રે
તી હેગ
ુઢવી ના ૃ
હ : રાજકોટ
મળ આવે છે.
સાંકૃ
તક વન :
આ ઉપરાત ૂ
નાનો પ થર મળ આવે
છે.
શ તવન : ખોડલ ધામ (કાગવડ)
ઉ ોગ : ડઝલ એ જન માટેુ
ં
દે
શ ુ
ં
અગ ય ુ
ં
મહ વનાંથળૉ અને
તે
મની વશે
ષતા
કે
રાજકોટ :
"સૌરા ની શાન" તર કે
ઓળખાય છે
.
રા ય ધોર માગ :
ઈ.સ. 1610 માં
ઠાકોર વભા એ આ
રા ય ધોર માગ નં
બર 8(B) (નવો નં
બર 27)
નદ કનારેરાજકોટ શહે
રની થાપના કર .
અભયાર ય : હગોળગઢ ાકૃ
તક શ ણ
મહા મા ગાંધ ીએ યાંાથ મક શ ણ ા ત
અભયાર ય તા. જસદણ.
ક ુહ ુ ં
તેસર આ ડેહાઈ કૂ લ (મહા મા
ડે
ર : ગોપાલ ડે
ર ગાં
ધ ી હાઈ કૂલ) આવે
લી છે
.
ડુ
ગરો : આ ઉપરાત મહા મા ગાં ધી ુ
ંનવાસ થાન
ધ ીનો ડે
'કબાગાં લો' આવે
લો છે
.
ઓસમ (2) જસદણ હ સ (3) લોધીકા
વતંતા સંામમાં
ભાગ લે
નારા વીર મ હલા
સાંકૃ
તક વારસો ભ તબાની યાદ અપાવ ુ
ં
ભ તનગર આવેુ ં
છે.
તળાવ અને
સરોવર : રાજકોટમાંઆ નદ પર ડે મ બાં
ધ ી 'લાલપર
સરોવર' ની થાપના કરવામાં
આવી છે .
લાલપર તળાવ : રાજકોટ
આ ઉપરાત રાજકોટમાંરે
સકોસ (અ ાલય)
શૈ ણક સંથા : વો સન સંહાલય, રામકૃણ પરમહસ ુ
ંમં
દર
જોવાલાયક છે
.
સૌરા ુ
નવ સટ : રાજકોટ ( થાપના - 1965,
1967 માં
કાયરત) અહ બલેર ખાતે
મહાદે
વ ુ
ં
મંદર આવેુ
ં
છે.
સં
શોધન સંથા : ઈ.સ. 1720 માં સોરઠના મા મ
ુખાતે રાજકોટ
તી લઈ તેુંનામ મા મુબાદ રા યં
હ ું
પણ
પોટોટાઈપ ડે
વલપમે
ટએડ ે
નગ સે
ટર :
ઈ.સ. 1732 માં રાવરણમલે તે
ને તી ફર તેુ ં
રાજકોટ
નામ રાજકોટ રા ુ ંહ ુ
ં
.
ુ
તકાલય :
રાજકોટ વ તુમોટર, વોટર પં
પ અને
ુ
જરાતી ભાષાભવન, સૌરા ુ
નવ સટ મશીનગર ના છુા ભાગો બનાવવાના ઉ ોગ માટે
(રાજકોટ) ણી ું
છે.
ગ ડલી નદ ના કનારે
વસે
લા ગ ડલામાં
વ
ુનેર માતા ુ ં
મંદર ણી ુ ં
છે.
જે
ત ુ
ર:
અહ બાં
ધણી, સાડ અને
છાપકામ પણા
ણી ુ
ંછે
.
વીર ુ
ર:
ર ૂ
ં:
રામદે
વપીર ુ
ંથાનક આવેુ
ં
છે.
ધે
લા સોમનાથ :
જસદણ તા ુ
ક ામાં
ધે
લો નદ ના કનારે
આવેુ
ં
તીથ થાન
કુ
લ સા રતા : 73.7% (2011 માણે
) સૌરા નમદા આતરણ ઈર ગે શન (સૌની)
યોજના એ મનગરના ોલ ખાતે લોકાપણ
ત માણ : (દર 1000 ુષો દ ઠ
કરવામાં
આ ,ુ ં
જેના ારા સૌરા ના બધા
મ હલાઓ) 939
જ લાનેલાભ મળશે.
વ ી ગીચતા : (એક ચો. કમી. દ ઠ ય તઓ)
શહ દવન વજય પાણી ારા લોકા પત
152
કરવામાં
આ .ુ
ં
તા ુ
ક ા : (1) મનગર (2) મજોધ ુ ર (3)
મ રણ જત સહના નામ પરથી ોફ રમાય છે
.
ોળ (4) જો ડયો (5) કાલાવડ (6) લાલ ુર
ગ
ૂોળ
જ લાની સીમા : ૂ
વમાં
રાજકોટ જ લો,
દ ણમાં પોરબં
દર જ લો , પ મમાં
દે
વ ૂમ નદ ઓ : (1) ૂ લઝર (2) સાસોઈ (3) નાગમતી
ારકા જ લો અને ઉ રેક છનો અખાત (4) કકાવતી (5) ડ (6) રગમતી (7) સહણ
આવે લો છે
. (8) સાની (9) પારે
લ (10) આ (11) ડે મી
વશે
ષતા સચાઈ યોજના : રણ જત સાગર બં
ધ નાગમતી
નદ પર મનગર પાસે બાં
ધવામાં
આ યો છે.
નવાનગર ટેટ ુજરાતની એકમા કે
ટની ટ મ
છે
. રણ ોફ તી હોય બાક કોઈ ટ મ ડ બં
ધ ડ નદ પર બાં
ધવામાં
આ યો છે
.
આજ ધ ુી રણ તી નથી.
ાદે
શક દે
શ : હાલાર દે
શ
બાં
ધણી, મે
શ અને
કકુ
માટે મનગર જણી ુ
ં
છે.
પાક : મગફળ , કપાસ, બાજર , જુ
વાર, ડુ
ગળ ,
સૌરા ું
પેરસ, છોટે
કાશી અને
કા ઠયાવાડ ુ
ં ધ , બટાકા
ર ન એટલે મનગર
ખનીજ : ુજરાત સૌથી વ ુ
બો સાઈટ અને
અલં
ગ (ભાવનગર) ઉપરાત સં
ચાણા પણ ચરોડ ( જ સમ) મળ આવે છે
.
જહાજ ભાં
ગવાના ઉ ોગમાં ણીતાંછે
.
આ ઉપરાત ૂ
નાનો પ થર મળ આવે
છે.
મનગર અને
દે
વ ૂ
મ ારકા જ લાની ન ક
સચાણામાં
જહાજ ભાં
ગવાનો ઉ ોગ ુ
જરત આ વ
ુદ ુ
નવ સટ : મનગર
મનગરમાં બાં
ધણી, મે
શ, કકુ
, ચાં
દ ના વાસણો ુ
ઝયમ :
ણીતાં
છે.
મનગર ુ
ઝયમ ઓફ એ ટ વ ટઝ :
રા ય ધોર માગ : અહ યાથી કોઈ પણ રા ય મનગર
ધોર માગ પસાર થતો નથી.
મહ વનાંથળો અને
તે
મની વશે
ષતા
અભયાર ય :
મનગર :
સા ૃક વ ૃ અભયાર ય : તા. મનગર
સૌરા ુ
ં
પેરસ અને
છોટે
કાશી તર કે
ખજ ડયા પ ી અભયાર ય : તા. જો ડયા ઓળખા ુ
ંશહેર.
મર ન ને
શનલ પાક : પીરોટન 1540 માં ક છથી આવે લા મરાવળે વસા ું
'નવાનગર ટે ટ' તર કે
ઓળખા ુ6 આ રા ય
ડે
ર : સૌરા ુ ંસૌથી સ ૃરા ય બ ,ુ ંનવા રા ય ુ
ં
આયોજન ઈ.સ. 1914 માં મરણ જત સહ
મનગર ડે
ર ારા કરવામાંઆ .ુ ં
ડુ
ગર મરણ જત સહની યાદમાંજ આજે ભારતમાં
કે
ટની રમતમાં
'રણ ોફ ' રમાય છે
.
સ તયાદે
વ ડુ
ગર, વે, ગોપની ટે
કર
આ વુદાચાય ઝં
ડુભ અહ વ યા હતા અને
બં
દર :
તે
મના ારા ઝં
ડુ
ફામસીની થાપના કરવામાં
સ ા, બે
ડ , સચાણા, જો ડયા આવી હતી.
સાંકૃ
તક વારસો આ ઉપરાત 1967 માંથાપે
લી આ વુદ
ુનવ સટ અનેુલાબ કુ
વર બા આ વુદ
મહે
લ કોલે
જ આવેલી છે
.
લાખોટા મહે
લ: મનગર મનગર સેનાની ણે
ય પાં
ખની
તાલીમશાળાઓ આવે લી છે
.
વભા પે
લે
સ અનેતાપ વલાસ મનાગરમાં
આવે
લા છે
. જે
મ ાં
બાલાછડ માંૂ
મદળ 'સૈ
નકશાળા'
આવે લી છે
.
તળાવ અને
સરોવર :
મનગર ુ ં કબાઈ ુતધામ' મશાન ૃ
'માણે હ
રણમલ (લાખોટા) તળાવ : મનગર દે
વી-દે
વાતાઓની તમાઓના કારણે દે
શભરમાં
ણી ુંછે.
રણ જત સાગર : મનગર
બે
ડ માં
હવાઈદળની તાલીમશાળા આવે
લી છે
.
મા સાહે
બેસૌર ચ ક સા માટે
વષ પહેલાં
બંધ ાવેુ
ંસોલો રયમ ઉપરાત ખં
ભાળ યો
દરવજો, વભા પે લે
સ તાપ વલાસ પેલે
સ
જોવાલાયક છે .
મનગરના કાલાવાડ તા ુ
ક ામાં કર
'નકલં '
ખાતે
રામદે
વપીર ું
મં દર આવેુ ં
છે.
સ ા: