Base kay villegas at abola (1992), may tatlo dawn a paraan ng pagsukat sa gni

Una ay paraan batay sa paggasta or expenditure approach

May apat na sector ang pambansang ekonomiya: sambahayan, bahay kalakal, pamahalaan, at panlabas
na sector. Ang pinagkakagastusan nito ay

Gastusing personal, gastusin ng mga namumuhunan, gastusin ng pamahalaan, gastusin ng panlabas na

sector, statistical discrepancy, at net factor income from abroad.

Gastusing personal ay gastusin ng kada tao.

Gastusin ng mga namumuhunan ay gastusin ng bahay-kalakal sa produksiyon at sahod ng manggagawa

Gastusin ng pamahalaan ay gastusin para sa mga proyektong nakakabuti sa lahat

Gastusin ng panlabas na sector ay gastusin para sa shipping ng goods

Statistical discrepancy. Ito ay pagkakaroon ng labis o kulang sa pagsukat ng gnp

Net factor income from abroad ay ang pagsukat ng kita sa pagitan ng mga mamamayang kumikita sa
abroad at ng mga kumikitang dayuhan sa loob ng nasabing bansa.

Formula ng gni sa expenditure approach ay C + I + G + (X-M) + SD + NFIFA

Halimbawa kung ang given dito ay G 55M P 120M K 100M X 38M M 45M NFIFA 7M SD 3M

Ang una mong gagawin ay bawasan moa ng x sa m so. 45m – 38m ay 7m. pagkatapos nun tsaka mo
ipagpuplus lahat. 55m + 120m is 175m + 100m is 275m + 7m is 282m + 7m is 289m + 3m is 292m so ang
gni ay 292m

Pangalawa naman ay paraan batay sa pinagmulang industriya or kilala din bilang Industrial Origin/Value
Added Approach, isa ito sa paraan upang makuha ang Gross National Income or GNI. Sa paraang ito,
masusukat ang GDP or Gross Domestic Product kung pagsasama-samahin ang kabuuuang halaga ng
produksyon ng pangunahing industriya ng bansa.

Ang huli ay paraan batay sa kita (income approach)

1 sahod ng mga manggagawa – sahod na ibinabayad sa sambahayan mula sa mga bahay-kalakal at

pamahalaan

2 Net operating surplus - Sukatan na nagpapakita negosyo kita pagkatapos ng pagbabawas ng mga
gastos ng kabayaran ng mga empleyado (natanggap), mga buwis sa produksyon at import mas mababa
subsidies, at pagkonsumo ng fixed capital (CFC) mula sa halaga idinagdag, ngunit bago subtracting gastos
financing at negosyo transfer pagbabayad

3 Depresadyon – pagbaba ng halaga ng yamang pisikal bunga ng pagkaluma bunga ng tuloy tuloy na
paggamit paglipas ng panahon
4 Di- tuwirang buwis at subsidya

di tuwirang buwis – ditto kabilang ang sales tax, custom duties, lisensiya at iba pang di-tuwirang buwis

subsidiya – salaping binabalikat at binabayaran ng pamahalaan nang hindi tumatanggap ng kapalit na

produkto o serbisyo

Current nominal at real/constant prices gross national product

Ang gross national income sa kasalukuyang presyo o nominal gni ay ginagamit upang masukat kung
talagang may pagbabago o paglago ng kabuuang produksiyon ng bansa nang hindi naaapektuhan ng
pagtaas ng presyo

Bago mo isukat ang nominal gni kailangan munang malman ang price index

Ang price index naman ay isa sa mga elementong isinasaalang-alang upang masukat ang implasyon o
ang pagtaas ng pangkalahatang presyo ng bilihin sa isang ekonomiya. Ito ay ang average na presyo ng
mga pangunahing bilihin na ikinukumpara sa presyo ng batayang taon.

Halimbawa sa pagkuha ng price index

Sa 2006 aang current gni ay 7883088, 2007 ay 8634132. Ang presyo sa kasalukuyang taon ay yung gni
ng 2007 at ang presyo sa batayang taon ay yung gni ng 2006. Idivide mo yung gni ng 2007 sa gni ng
2006 pagkatapos imultiply mo sa 100 ang magiging sagot ay 109.5. ilalagay mo ito sa 2007 price index at
hindi sa 2006. Kung kunwari naman gusto mo makuha price index ng 2009. Para makuha yun, ang
presyo sa kasalukuyang taon ay 2009 at ang presyo sa batayang taon naman ay 2006 parin dahil yun
talaga ang batayan na taon kung baga yun kasi ang pinaka una. Kung gusto mo makuha ang 2008 at
2010, ang lagging batayan na taon dun ay 2006 lagi. So ang sagot sa 2009 price index ay 135.1.

Mahalagang malaman ang real/constant prices GNI dahil may pagkakataon na tumataas ang presyo ng
mga bilihin na maaaring makaapekto sa pagsukat sa GNI. Dahil pampamilihang halaga ang ginagamit sa
pagsukat ng GNI, lalabas na mataas ito kung nagkaroon ng pagtaas sa pesyo kahit walang pagbabago
sa dami ng produksiyon. Sa pagkakataong ito, mas mainam na gamitin ang real o constant prices GNI.
Ginagamit ang real/constant prices GNI upang masukat kung talagang may pagbabago o paglago sa
kabuuang produksiyon ng bansa nang hindi naapektuhan ng pagtaas ng presyo. Malalaman ito sa
pamamagitan ng pormula upang masukat ang real GNI.

Ang pagsukat naman nito ay current gni idivide mo sa price index nito tas imultiply mo sa 100

Ang growth rate naman dito malalaman ang natamong pag-unlad sa ekonomiya

Ang growth rate ang sumusukat kung ilang bahagdan ang naging pag-angat ng ekonomiya kompara sa
nagdaang taon. Kung positibo ito., may pag-angat sa ekonomiya ng bansa. Kung negatibo naman, ito ay
kabaliktaran ng kanina. Matamlay.

Para makompyut ito kunin mo yung real gni sa kasalukuyang taon at isubtract mo sa real gni sa nakraang
taon. Idivide mo naman ito sa real gni ng nakaraang taon at tsaka imultiply mo sa 100

Halimbawa nito ay kunwari gusto mo kunin yung growth rate ng 2007 Iminus mo yung real gni sa
kasalukuyang taon na 6276013 sa real gni sa nakaraang taon na 5911313. Pagkasubtract mo tsaka mo
lang siya ididivide sa real gni sa nakaraang taon uli. Pagkatapos nun imultiply mon a siya sa 100 ang
growth rate na ay 6.17%. ganun din yun sa 2008, 2009, 2010. Ang tatandaan niyo lang hindi kayo kukuha
ng real gni sa base na taon 2006. Kung 2007 pwede kasi nakaraan na tao yan pero kapag 2008 naman
kukuha ka ng real gni sa 2007. ito ay para sa gni sa nakaraang taon.

Income per capita ay ang average na kinikita ng tao sa isang lugar kada taon