Kristine Wayne Calangian
8-Gold
 Ang kabihasnang klasiko sa mga pulo ng Pacific ay
nagpapakita ng mahabang kasaysayan at kultura
ng paglala-yag, agrikultura, at hortikultura.
 ebidensiyang lingguwistiko (linguistic evidence) -
ang kaugnayan ng mga kabi-hasnan sa mga
Austronesyano.
 Austronesyano - Ito ang mga grupo ng taong
naglayag mula Timog China at Formosa
hanggangnsa makarating sa mga pulo ng Pacific.
 Sa dami ng mga pulo, hinati ang rehiyon ng Pacific
sa tatlong subrehiyon: Polynesia (“maraming
isla"); Micronesia ("maliliit na isla"); at
Melanesia (maitim na mga isla").
 Ang rehiyon ng Ociania ay matatagpuan sa
Pasipiko.
 Australia – Katutubo (Aborigine) – Pangangaso,
pangangalap ng pagkain
 New Guinea – Magtanim ng ube at taro,
magalaga ng baboy at manok.
 Chiefdom – pamayanang pinamamahalaan, sa
pagbuo nito nagkaroon ng tunggalian.
 Lapita – mandarayuhang Austronesyano
 2 Pangkat ng Austronesyano:
1. Austronesyano – Micronesia
2. Indonesia – Madagascar
 Lunday (canoe) – pinakamahalagang imbensyon,
paglalayag
POLYNESIA
 Ang Polynesia ay ang pinakamalawak na
subrehiyon sa Pacific.
 binubuo ng humigit-kumulang 1000 pulo
 "Polynesian Triangle" - dahil sa hugis na nalilikha
kapag pinagdugtong ang lokasyon ng mga ito sa
mapa.
 Ang terminong Polynesia ay mula sa Greek na
polus na nangangahulugang "marami at nesos na
ang ibig sabihin naman ay"pulo".
 Charles de Brosses – isang French na unang
gumamit ng terminong "Polynesia" noong 1756.
 Ang "Polynesia" ay unang ginamit na pantukoy
upang saklawin ang buong Pacific.
 Dumont d'Urville – noong 1831 iminungkahi nila
sa isang lektura ng Geographical Society sa Paris
na gamitin lamang ang terminong "Polynesia"
upang tukuyin ang kasalukuyang saklaw ng
nasabing rehiyon.
 Minungkahi rin ni d'Urville na gamitin ang
"Micronesia" at "Melanesia" bilang katawagan
sa dalawa pang rehiyon.
 Out of Taiwan Theory - Ang pinakakilalang teorya
na nagpapaliwanag sa maaaring pinagmulan ng
mga ninuno ng Polynesian
 Ito ay sa pag-aaral ni Peter Bellwood na isang
Professor Emeritus ng Arkeolohiya sa Australian
National University.
 Austronesyano - ayon sa kaniyang teorya, ay
siyang pinaniniwalaang ninuno ng mga Polynesian
at ng iba pang mamamayan ng Timog-silangang
Asya at ng Oceania.
 Ang mga Austronesyano ay grupo ng mga
manlalayag na sinasabing nag mula sa Timog
China at Formosa noong 5000-3000 BCE.
 Dahil sa pagkakahawig sa wika at kultura
gayundin ng ilang ebidensiyang arkeolohikal, ang
mga Austronesyano ang kinikilalang ninuno ng
mga tao sa Timog-silangang asya
 Ang terminong "Austronesyano" ay maaaring
tumukoy sa mga taong naglayag patungo sa mga
pulo ng Pacific.
 Maaari ding tumukoy ang terminong
Austronesyano sa "language tree" – kung saan
kabilang ang mga wika sa pangkapuluang Timog-
silangang Asya at sa mga pamayanan sa Pasipiko.
 Ebidensiyang lingguwistiko o yaong
pagkakahawig sa mga wika - ay isa sa mga
sinasabing patunay na mga Austronesyano ang
ninuno ng mga pamayanan sa mga pulo sa
rehiyon ng Pasipiko kabilang na ang Polynesia.
 Sa katunayan, tinatawag ding Malayo-Polynesian
ang mga Austronesyano.
 pangunahing iniuugnay sa mga Austronesyano -
ang malawak na kultura ng pamamangka at
paglalayag.
 Nusantao – itinawag sa kanila saklawin ang
masalimuot na kultura ng mga Austronesyano ng
Amerikanong antropologo at arkeologo na si
Wilhelm Solheim II.
 Ang “Nusantao” ay binuong termino ni Solheim
mula sa wikang Austronesyano na nusa
nangangahulugang "isla o pulo" at tau na
nangangahulugan namang "tao."
 Ipinapahiwatig nito na ang mga Austronesyano ay
may mahabang kultura at kasaysayan na
nakakabit sa mga pulo at paglalayag.
 Panahong Neolitiko – panahon kung kalian
umunlad ang kalinangang Austronesyano.
Kristine Wayne Calangian
8-Gold
 Dito umunlad ang paggamit ng mga batong
pinakinis - upang makagawa ng bangka.
 Pinalaganap din nila ang pagkain ng mga
halamang-ugat tulad ng ube at gabi.
 Sa mga Austronesyano rin iniuugnay ang
pagpapabuti ng agrikultura partikular na ang
pagtatanim ng palay.
 Gayundin, sa kanila nagmula ang paggamit ng
mga tapayan sa mga sekondaryang paglilibing.
 Sekondaryang Paglilibing - ay paraan ng
paglilibing kung saan hihintayin munang maagnas
ang bangkay at pagkatapos nito ay muling ililibing
sa pamamagitan ng paglilipat ng mga buto sa
tapayan.
 Natutunan nilang tantiyahin ang galaw ng alon.
 Nalaman din nila kung papaano unawain ang
lagay ng panahon base sa mga bituin, galaw ng
ulap at huni ng ibon.
 Sa halos kabuoan ng lipunang Polynesian,
mayroong lamang dalawang uring panlipunan:
1. ang mga pinuno
2. ang mga commoner o pangkaraniwang tao
 Pangingisda at pagsasaka ang pangunahing
ikinabubuhay ng mga Polynesian.
 Gumagamit sila ng mga kagamitang gawa sa mga
bato, buto,shell, at kahoy.
 Kapuwa aktibo ang kalalakihan at kababaihan sa
pagtatanim at pag-ani.
 Kalalakihan:
1. Pangingisda
2. Paggawa ng mga bahay at Bangka
 Kababaihan:
1. Nagaalaga ng mga hayop
2. Gumagawa ng mga kasuotan Easter Island sa silangan, at sa Hawaii sa
3. at iba pang gamit pantahanan hilaga.
 Paniniwala:  Diyos – Tagapangalaga ng kapaligiran
1. Hindi lahat ng pananim at halaman ay
maaari nilang gamitin o anihin. MICRONESIA
2. May mga isda rin na hindi maaaring
 Matatagpuan sa kanlurang bahagi ng
hulihin at ihain sa paniniwalang ang mga
Pacific.
ito ay nakalaan lamang sa mga pinuno at
 ang Micronesia ay sumasaklaw sa
pamilya nito.
humigit-kumulang 600 pulo.
3. Ang mga lupain naman ay pangunahing
 Ang terminong Micronesia" ay mula sa
binubungkal ng mga commoner ngunit
salitang Greek na mikros na ang ibig
ang pagmamayari nito ay komunal o
sabihin ay malilit at nesos na
pangpamayanan.
nangangahulugang “isla o pulo”.
 Ang pinuno - rin ang siyang nagtitipon sa mga tao
 Tinawag umanong Micronesia ang
kung kinakailangan ng puwersa sa panahon ng
rehiyon dahil sa maliliit na pulo nito.
digma o kaya'y mayroong gagawing proyekto.
 Tulad ng mga Polynesian, ang mga
 Dalawa ang pangunahing puwersang
Micronesian ay galing din sa lahing
nakapangyayari sa buhay ng mga Polynesian:
Austronesyano mula sa Timog China at
1. Mana - ang espiritwal na kapangyarihan na
Formosa.
taglay ng mga diyos at ng mga pinuno.
 Yap - na sinasabing una nilang narating.
2. Tapu - nangangahulugang mga “restriksiyong
 Ang mga Micronesian tulad ng kanilang
espiritwal." May mga lugar na hindi maaaring
mga ninuno ay madalas inilalarawan
puntahan, mga bagay na hindi maaaring
bilang grupo ng mga taong may
galawin, o mga pagkain na hindi maaaring
mahusay na kakayahang agrikultural at
kainin para sa ikatatahimik ng mga diyos.
hortikultural.
 Taboo – konseptong sinasabing nagmula sa
 kulturang maritimo –nalinang nila bilang
kamalayang Polynesian na tapu.
produkto ng kanilang pangkapuluang
 Maui – batong estatwa sa Easter Island
kapaligiran.
 Catamaran – bangkang may dalawang katawan.
 "the forgotten zone of the Pacific" - Ang
 2 uri ng Polynesia:
mga salaysay tungkol sa sinaunang
1. Kanlurang Polynesia
kasaysayan nito ay mula sa mga
2. Silangang Polynesia - saklaw ang gitnang
ebidensiyang lingguwistikal o yaong
Pacific hanggang sa New Zealand sa timog,
kulturang nakupaloob sa wika.
Kristine Wayne Calangian
8-Gold
 itinuturing pa ngang mas mahuhusay ang
mga Micronesian sa paglalayag at sa
paggawa ng mga bangka.
 pangingisda at pakikipagkalakalan
hanggang sa pakikipagalyansang politikal
sa mga isla.
 likhang-sining - ay nakaugnay sa
karagatan at paglalayag.
 Stick chart - na unang ginamit bilang mga
mapang nabigasyonal (navigational map)
na nagpapakita ng lokasyon ng mga pulo
at ang galaw ng tubig-dagat.
 Hos o weather charm - maihahalintulad
sa anting-anting, Bago pumalaot,
hinahawakan ito ng mangingisda habang
nagsasagawa ng seremonya upang
maitaboy ang mga bagyo.
 Yalulawei - Pinakamahalagang diyos nila,
ang diyos ng karagatan.
 Wayfinding - paggamit ng araw, buwan,
at mga bituin bilang gabay sa paglalayag.
 Mahusay rin silang gumawa ng mga
bangka.
 Ang estrukturang panlipunan -ay
binubuo ng dalawa hanggang tatlong uri
tulad ng mga Polynesian.
 Naniniwala ang mga Micronesian sa
maraming diyos at sa kaluluwa ng mga
namatay na kaanak - sila ang
pinaniniwalaang nagbabantay at
nangangalaga sa mga likas na yaman.
 Lider-espiritwal - nagsisilbing
tagapamagitan sa diyos at tao.
 Yap at Ulithi - narating ng mga Espanyol
dahil sa paghahanap sa Spice island
noong 1521.
 Caroline Islands - Kinontrol ito noong
muling nagpadala ng iba pang
ekspedisyon ang Spain hanggang 1899.
 Bangkang Sasakyan:
1. Ut – Carolinian
2. Parao – Chamoro (Manavas)
 Terasa – tanimang matataas o
pinagpatong patong ma lupaing taniman.
 Sistemang pananalapi – Malalaking
barya (gamit sa pakikipagkalakalan).
MELANISIA
 Melanesia o "black islands" ay ang
subrehiyon ng Pacific na
matatagpuan sa hilaga ng Australia at
silangan ng Indonesia.
 Sa rehiyong ito kabilang ang mga
bansa ng Vanuatu, New Caledonia
Solomon Islands, Fiji, at Papua New
Guinea - mga nagsasariling bansa
maliban sa New Caledonia na nasa
ilalim ng pamahahala ng France.
 Tradisyonal na tala - sinasabing
pamayanan ito ng maiitimaiitim na
tao.
 Ian Campbell - sa kaniyang librong
History of the Pacific Islands (1989)
hindi lamang iisang uri ang pisikal na
anyo ng mga mamamayan ng
Melanesia. Mayroong matatangkad
at may mabababa. May maiitim pero
mayroon ding mga kayumanggi. Iba-
iba rin ang mga kultura at paniniwala
na nabuo sa bawat pamayanan.
 Hortikultura - pagtatanim ng mga
halamang-ugat.
 Gabi at yam - pangunahing pananim
nila.
 Yaman - dito nakabatay ang estado
at kapangyarihan ng mga
Melanesian.
 Big Man – katawagan ng mga
antropologo sa mga mayayamang
Melanesian.
 Ang pagiging "Big Man" ay walang
politikal na kapangyarihan.
 Komunidad - binubuo ng mga kama-
anakan na sama-samang
naninirahan. dahilan kung bakit
kakaunti lamang ang mga hidwaan sa
mga komunidad. Bagama't mayroon
pa ring mga hidwaan, ang madalas na
dahilan lamang ay simpleng hindi
pagkakaunawaan.
 Yunit-politikal - sinaunang Melanesia
ay nakabatay sa mga pamilya at
kamag-anakan.
 Walang lider panrelihiyon
Kristine Wayne Calangian
8-Gold
 Naniniwala sa maraming diyos
 Diyos – Pinaghalong mabuti at
masama ang mga Diyos.
 Mabubuting Diyos – nagdudulot ng
kabutihan at kayamanan sa mga tao
 Masasamang Diyos – magdulot ng
mga sakit o kamatayan.
 Paniniwala:
1. Magsagawa ng ritwal at
seremonya – upang
malugdan ang mga diyos at
maiwasan ang mga sakit.
2. Ritwal – hihiling ng
masaganang ani at para sa
ligtas na pangingisda.
 1200 wika
 Melanesia – unang napasok ng mga
dayuhan nang sakupin ng mga Dutch
ang New Guinea noong 1660.
 Melanesia – sanay tumira sa
kagubatan
 Pamumuhay:
1. Bangka
2. Nangangaso
3. Nangingisda
4. Nagtatanim
 3 G’s
1. God
2. Gold
3. Glory