Panitikang Popular b. Cosmopolitan – Magasing pangkababaihan.
Ang mga artikulo
1. Pahayagan, diyaryo, o peryodiko ay isang uri ng paglilimbag na
naglalaman ng balita, impormasyon at patalastas, kadalasang na
imprenta sa mababang halaga. Ito ay maaaring pangkalahatan o
may espesyal na interes, at kadalasan itong inilalathala ng araw-
araw o lingguhan.
MGA BAHAGI O PAHINA NG PAHAYAGAN
a. Pangmukhang Pahina – makikita rito ang pangalan ng
pahayagan at ang mga pangunahin o mahahalagang balita.
b. Balitang Pandaigdig – mababasa sa pahinang ito ang mga
balitang nagaganap sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
c. Balitang Panlalawigan – mababasa rito ang mga balita mula sa
mga lalawigan sa ating bansa.
d. Pangulong Tudling/ Editoryal – sa pahinang ito mababasa ang
kuru-kuro o puna na isinulat ng patnugot hinggil sa isang
napapanahong paksa o isyu.
e. Balitang Komersyo – dito mababasa ang mga balita tungkol sa
kalakalan, industriya, at komersyo.
f. Anunsyo Klasipikado – makikita rito ang mga anunsyo para sa
iba’t ibang uri ng hanapbuhay, bahay, lupa, sasakyan, at iba pang
kagamitang ipinagbibili.
g. Obitwaryo – ang pahinang ito ay anunsyo para sa mga taong
namatay na. Nakasaad dito kung saan nakaburol at kung kailan
ililibing ang namatay.
h. Libangan – ito ang pahina sa mga balita tungkol sa artista,
pelikula, telebisyon, at iba pang sining. Naririto rin ang mga
krosword, komiks, at horoscope.
i. Lifestyle – mababasa sa pahinang ito ang mga artikulong may
kinalaman sa pamumuhay, tahanan, pagkain, paghahalaman, at iba
pang aspeto ng buhay sa lipunan.
j. Isports – naglalaman ito ng mga balitang pampalakasan.
2. Komiks ay isang grapikong midyum na ang mga salita at larawan
ay ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring
maglaman ang komiks ng kaunting diyalogo sapagkat binubuo ito ng
isa o higit pang mga larawan, na maaaring maglarawan o
maghambing ng pagkakaiba ng teksto upang higit na makaapekto
nang may lalim. Bagaman palagiang paksang katatawanan ang
komiks, sa kasaysayan, lumawak na ang sakop ng anyo ng sining na
ito na kinabibilangan ng lahat ng mga uri (genre), hinahayaan ang
mga artistang tuklasin ang kanilang sariling ekspresyon.
Sinasabing ang komiks ay inilarawan bilang isang makulay at popular
na babasahin na nagbigay-aliw sa mambabasa, nagturo ng iba't
ibang kaalaman at nagsulong ng kulturang Pilipino.
MGA BAHAGI NG KOMIKS
3. Magasin ay peryodikong publikasyon na naglalaman ng
maraming artikulo, kalimitang pinopondohan ng mga patalastas. Ito
ay nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa.
Maaring maipamahagi ang mga magasin sa pamamagitan ng koreo,
pagbebenta sa mga tindahan ng pahayagan, aklat o ibang mga
nagbebenta, o sa pamamagitan ng libreng pamamahagi sa piling
lugar na pagkukuhanan.
Naglalaman ito ng mga maikling kuwento at sunod-sunod na mga
nobela.
Mga nangungunang magasin na tinatangkilik sa bansa:
a. FHM (For Him Magazine) - Ang magasing ito ay tumatayo bilang
mapagkakatiwalaan at puno ng mga impormasyon na nagiging
instrumento upang mapag-usapan ng kalalakihan ang maraming
bagay tulad ng buhay, pag-ibig, at iba pa nang walang pag-
aalinlangan.
dito ay nagsisilbing gabay upang maliwanagan ang kababaihan
tungkol sa mga pinakamainit na isyu sa kalusugan, kagandahan,
kultura at aliwan.
c. Good Housekeeping - Isang magasin para sa mga abalang ina.
Ang mga artikulong nakasulat sa dito ay tumutulong sa kanila upang
gawin ang kanilang mga responsibilidad at maging mabuting
maybahay.
d. Yes! - Ang magasin tungkol sa balitang showbiz. Ang nilalaman
nito ay palaging bago, puno ng mga nakaw-atensyon na larawan at
malalaman na detalye tungkol sa mga pinakasikat na artista sa
bansa.
e. Metro - Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari, shopping at
mga isyu hinggil sa kagandahan ang nilalaman ng Metro.
f. Candy - Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng
kabataan. Ito ay gawa ng mga batang manunulat na mas
nakauunawa sa sitwasyon ng mga mambabasa.
g. Men’s Health – Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol
sa mga isyu ng kalusugan. Mga pamamaraan sa pag-ehersisyo,
pagbabawas ng timbang, mga pagsusuri sa pisikal at mental na
kalusugan ang nilalaman nito, kung kaya ito ay naging paborito ng
maraming kalalakihan.
h. T3 - Isang magasin para lamang sa mga gadget. Ipinakikita rito
ang mga pinakahuling pagbabago sa teknolohiya at kagamitan nito.
Ito rin ay may mga napapanahong balita at gabay tungkol sa pag-
aalaga ng mga gadget.
i. Entrepreneur – Magasin para sa mga taong may negosyo o nais
magtayo ng negosyo.
4. Tabloid ay isang anyo ng kontemporaryong panitikan na nasa
anyong print media. Ito ay mas abot kaya ng masa kaysa sa broad
sheet na doble ang presyo. Maituturing na dyaryong pang-masa ang
tabloid sapagkat ito ay nakalathala sa Tagalog na lenggwahe imbes
na Ingles, gaya ng ginagamit na lenggwahe sa mga broadsheet.
5. Broadsheet ay isang uri ng pahayagan o diyaryo na siyang may
malaking pormat at kadalasang binabasa ng mga taong
nakakariwasa. Kadalasang mas maraming laman ang broadsheet
kaysa sa isa pang uri ng diyaryo, ang tabloid.
Mga Salitang Ginagamit Sa Impormal Na Komunikasyon
Ang mga salitang karaniwan at palasak na ginagamit sa mga pang-
araw-araw na pakikipag-usap at pakikipagsulatan sa mga kakilala at
kaibigan ay kabilang sa mga impormal na salita. Ang impormal na
salita ay nauuri sa apat.
1. Lalawiganin (Provincialism)- ito ang mga salitang kilala at
saklaw lamang ng pook na pinaggagamitan nito. Kapansin-pansin
ang mga lalawiganing salita, bukod sa iba ang bigkas , may kakaiba
pang tono ito.
Halimbawa: tugang (Bikol), dako (Bisaya), ngarud (Ilokano)
2. Balbal (slang)- ang mga salitang ito ay tinatawag sa Ingles na
slang. Ang mga salitang ito noong una ay hindi tinatanggap ng
matatanda at mga may pinag-aralan dahil hindi raw magandang
pakinggan. Ang mga salitang balbal ay tinatawag ding salitang kanto
o salitang kalye.
Halimbawa:
Erpat - tatay
Tsikot - kotse
Sikyo - security guard
Lispu - pulis
Yosi - sigarilyo
Praning – baliw
3. Kolokyal (colloquial)- ito ay mga salitang ginagamit sa pang-
araw- araw na pakikipagtalastasan ngunit may kagaspangan at
pagkabul- gar, bagama't may anyong repinado at malinis ayon sa
kung sino ang nagsasalita.
Halimbawa: Pormal Kolokyal
Aywan ewan
Piyesta pista
Nasaan nasan
4. Banyaga- ito ay mga salitang mula sa ibang wika. Ang ating wika
ay mayaman sa wikang banyaga. Karamihan sa mga ito ay
pangalang tiyak, wika, teknikal, pang-agham, simbolong
pangmatematika o mga salitang banyagang walang salin sa wikang
Filipino.
ACTIVITY 1. PANUTO: Basahin ang teksto sa ibaba at sagutin ang mga
tanong sa activity notebook.
SOCIAL MEDIA AT ANG MODERNONG FILIPINO
Ano na lang ang buhay kung wala ang social media? Maraming Pilipino
na ang natulungan at patuloy na tinutulungan ng bagong teknolohiyang
ito: mga nalulungkot na OFW, mga bagets n hindi masyadong outgoing,
mga madlang pipol na gustong magtipid sa entertainment, mga gustong
makahanap ng sideline income,mga naghahanap ng bagong info at mga
gustong umepal.
Hindi kapani-kapaniwala ang bilis ng paglaganap ng impluwensya ng
social media sa buhay ng mga Pilipino. Pinagtitibay lang nito ang isang
aspeto ng kultura natin, ang pagpapa-halaga natin sa pakikipag-ugnayan.
Pinatunayan na natin ito dati pa sa mga naging popular na paraan ng
komunikasyon gaya ng pagte-text, pagbisita sa mga yahoo chat rooms,
pakikipag-talastasan sa mga online forums at sa pagtambay sa
friendster.
Ngayon ay laman tayo ng blogs, twitter, facebook at iba pang social
networking sites. Basta isang website ang may komunikasyong maaaring
gawin (kahit comment portion lang), malamang may Pilipinong dumadayo
doon.
Kung kaya’t hindi nakakapagtaka na napakataas ng porsyento ng mga
online na Pinoy sa social networks.
1. Bakit sinasabing ang Filipino ay nasa modernisadong mundo?
2. Gaano kaepektibo ang social media sa aspeto ng kultura ng mga
mamamayan?
3. Anong antas ng wika ang mga salitang may salungguhit?
4. Naging mabisa ba ang paggamit ng wika ng manunulat upang
maipahayag niya ang kaniyang saloobin o paniniwala? Patunayan.
5. Mahalaga ba ang antas ng wika sa pasalita o pasulat na komunikasyon?
Ipaliwanag ang iyong sagot.
ACTIVITY 2. PANUTO: Basahin ang teksto sa ibaba at humalaw
ng iba’t ibang antas ng wika. Ihanay ito sa table tulad ng nasa ibaba.
ISANG GABI SA PILING NG MAYNILA
Jayson Alvar Cruz
Sabik na sabik na lumuwas ng Maynila si Boyet. Nais niyang
maranasan ang kaniyang mga nababasa sa komiks tungkol sa
kaunlaran ng Maynila. Ibig niyang makita ang nagtatayugang mga
gusali. Gusto niyang malakaran ang naglalakihang mall. Gabi na
nang makarating sa Maynila si Boyet. Sinundo siya sa terminal ng
kaniyang tiyuhin. Laking gulat ni Boyet sa larawang tumambad sa
kaniya. Nanikip ang kaniyang dibdib matapos makababa ng bus.
BOYET: “Ganito ba karumi ang Maynila Tiyo? Napakausok at
lubhang napakarami ng kalat.”
TIYO: “Masanay ka na Boyet. Hindi ba gusto mong maranasan
ang buhay dito sa Maynila? Halika’t ipapasyal muna kita bago
tayo umuwi ng bahay.”
Sa kanilang paglalakad, narinig ni Boyet ang usapan ng isang
pangkat ng mga kabataan.
BINATILYO 1: “Wow tropa, lakas ng amats ng dubi! Panalo!”
BINATILYO 2: “Nagsolo ka naman brod eh, bwiset! Waisted tuloy
ako kanina. Buti na lang, may karga si Tuklaw na tobats, naka-
jam ako kahit konti.”
BINATILYO 3: “Dapat makadiskarte tayo ng tsibog ngayon.
Tomguts na ko eh.”
BINATILYO 1: (Bumulong sa binatilyo 2. Nanlilisik ang mga mata.
Inginuso ang naglalakad na estudyante. Maya-maya’y biglang
naglaho ang tatlong binatilyo sa dilim. Narinig niya ang impit na tili
ng dalagitang estudyante.
Tinangkang saklolohan ito ni Boyet subalit pinigilan siya ng
kaniyang tiyuhin.
TIYO: “Huwag kang makialam Boyet. Mapapahamak lang tayo.
Hayaan mo na sila.”
BOYET: Bakit tiyo? Nangangailangan ng saklolo ang babae.
Kailangan niya tayo.
TIYO: “Huwag na! Masanay ka na sa Maynila.”Nagpatuloy sila sa
paglalakad, may sumalubong sa kanilang mga babae.
Nakapustura at puno ng kolorete ang mga mukha nito.
BABAE 1: “Boss, short time? 500 lang.”
TIYO: (Umiling ang tiyo ni Boyet) “Hindi, ipinapasyal ko lamang
ang pamangkin ko.”
BOYET: “Anong sinasabi ng babae tiyo? Bakit ganoon ang ayos
ng kanilang pananamit?”
TIYO: “Malalaman mo rin Boyet pagdating ng panahon kung bakit
sila nasadlak sa ganoong buhay. Mauunawaan mo rin ang lahat
dito sa Maynila.”
KOLOKYAL BALBAL BANYAGA
ACTIVITY 1. PANUTO: Basahin ang teksto sa ibaba at sagutin ang mga
tanong sa activity notebook.
SOCIAL MEDIA AT ANG MODERNONG FILIPINO
Ano na lang ang buhay kung wala ang social media? Maraming Pilipino
na ang natulungan at patuloy na tinutulungan ng bagong teknolohiyang
ito: mga nalulungkot na OFW, mga bagets n hindi masyadong outgoing,
mga madlang pipol na gustong magtipid sa entertainment, mga gustong
makahanap ng sideline income,mga naghahanap ng bagong info at mga
gustong umepal.
Hindi kapani-kapaniwala ang bilis ng paglaganap ng impluwensya ng
social media sa buhay ng mga Pilipino. Pinagtitibay lang nito ang isang
aspeto ng kultura natin, ang pagpapa-halaga natin sa pakikipag-ugnayan.
Pinatunayan na natin ito dati pa sa mga naging popular na paraan ng
komunikasyon gaya ng pagte-text, pagbisita sa mga yahoo chat rooms,
pakikipag-talastasan sa mga online forums at sa pagtambay sa
friendster.
Ngayon ay laman tayo ng blogs, twitter, facebook at iba pang social
networking sites. Basta isang website ang may komunikasyong maaaring
gawin (kahit comment portion lang), malamang may Pilipinong dumadayo
doon.
Kung kaya’t hindi nakakapagtaka na napakataas ng porsyento ng mga
online na Pinoy sa social networks.
1. Bakit sinasabing ang Filipino ay nasa modernisadong mundo?
2. Gaano kaepektibo ang social media sa aspeto ng kultura ng mga
mamamayan?
3. Anong antas ng wika ang mga salitang may salungguhit?
4. Naging mabisa ba ang paggamit ng wika ng manunulat upang
maipahayag niya ang kaniyang saloobin o paniniwala? Patunayan.
5. Mahalaga ba ang antas ng wika sa pasalita o pasulat na komunikasyon?
Ipaliwanag ang iyong sagot.
ACTIVITY 2. PANUTO: Basahin ang teksto sa ibaba at humalaw
ng iba’t ibang antas ng wika. Ihanay ito sa table tulad ng nasa ibaba.
ISANG GABI SA PILING NG MAYNILA
Jayson Alvar Cruz
Sabik na sabik na lumuwas ng Maynila si Boyet. Nais niyang
maranasan ang kaniyang mga nababasa sa komiks tungkol sa
kaunlaran ng Maynila. Ibig niyang makita ang nagtatayugang mga
gusali. Gusto niyang malakaran ang naglalakihang mall. Gabi na
nang makarating sa Maynila si Boyet. Sinundo siya sa terminal ng
kaniyang tiyuhin. Laking gulat ni Boyet sa larawang tumambad sa
kaniya. Nanikip ang kaniyang dibdib matapos makababa ng bus.
BOYET: “Ganito ba karumi ang Maynila Tiyo? Napakausok at
lubhang napakarami ng kalat.”
TIYO: “Masanay ka na Boyet. Hindi ba gusto mong maranasan
ang buhay dito sa Maynila? Halika’t ipapasyal muna kita bago
tayo umuwi ng bahay.”
Sa kanilang paglalakad, narinig ni Boyet ang usapan ng isang
pangkat ng mga kabataan.
BINATILYO 1: “Wow tropa, lakas ng amats ng dubi! Panalo!”
BINATILYO 2: “Nagsolo ka naman brod eh, bwiset! Waisted tuloy
ako kanina. Buti na lang, may karga si Tuklaw na tobats, naka-
jam ako kahit konti.”
BINATILYO 3: “Dapat makadiskarte tayo ng tsibog ngayon.
Tomguts na ko eh.”
BINATILYO 1: (Bumulong sa binatilyo 2. Nanlilisik ang mga mata.
Inginuso ang naglalakad na estudyante. Maya-maya’y biglang
naglaho ang tatlong binatilyo sa dilim. Narinig niya ang impit na tili
ng dalagitang estudyante.
Tinangkang saklolohan ito ni Boyet subalit pinigilan siya ng
kaniyang tiyuhin.
TIYO: “Huwag kang makialam Boyet. Mapapahamak lang tayo.
Hayaan mo na sila.”
BOYET: Bakit tiyo? Nangangailangan ng saklolo ang babae.
Kailangan niya tayo.
TIYO: “Huwag na! Masanay ka na sa Maynila.”Nagpatuloy sila sa
paglalakad, may sumalubong sa kanilang mga babae.
Nakapustura at puno ng kolorete ang mga mukha nito.
BABAE 1: “Boss, short time? 500 lang.”
TIYO: (Umiling ang tiyo ni Boyet) “Hindi, ipinapasyal ko lamang
ang pamangkin ko.”
BOYET: “Anong sinasabi ng babae tiyo? Bakit ganoon ang ayos
ng kanilang pananamit?”
TIYO: “Malalaman mo rin Boyet pagdating ng panahon kung bakit
sila nasadlak sa ganoong buhay. Mauunawaan mo rin ang lahat
dito sa Maynila.”
KOLOKYAL BALBAL BANYAGA