SmartPrep.

in

యూరో఩ియన్ల రాక – ఆంధ్ర దేశంలో ఆంగ్ల పాలన్

ఆంధర థేరహనికూ ప్హరచీన కహలం న఼ంచి అధేఔభంథి లృథేశీములు ఴఙేేయహయు. రహతయహసన఼ల

కహలంలో భోమణో ఴయత ఔ యహయప్హభహలు జభిగేలృ. భధయముఖంలో అయఫుులు, ఆధ఼నిఔ ముఖంలో
ఐభోప్హయహయు భనథేవంణో ఴయత ఔ యహణిజయయలు జభిప్హయు. 1453లో

n
తేయుశేులు కహనశూహటంట్ ధో఩ుల్ ఆఔరభుంఙాయు. థాంణో నఽతన
భాభహాల అధేేశణలో పాఖంగహ 1498, ఫే 17న ప్ో యుేగీష఼ ధాలృఔుడైన

.i
యహశూో ుడుగహభా శూౌత్ గహబ్రరబెల్ అధే ధౌఔలో కహలిఔట్ తీభహనిి ఙేభహడె.
ప్ో యుేగీష఼యహయు ణొలి శూహాఴభహనిి భచిలీ఩ట్ిం (1670)లో ఏభహీట్ు

ep
ఙేష఼ఔుధాియు. తభహేత డచిేయహయు యహన లిచ్చ్ట్న (Von
Lischotn) అధే డచ్ మాత్రరఔుడు భహతల ఴలల ఩రపాలృతఫై 1605 ధాట్ికూ భసమద్
Sm

ఔులీఔుతేబశుహ అన఼భత్రణో భచిలీ఩ట్ింలో నేట్ప్ో లి (ఔాశుహా జిలాల) నయశూహ఩ూర,

Pr ar
tP
re

భీభుని఩ట్ింలలో ఴయత ఔ శూహాఴభహలు ఏభహీట్ు ఙేష఼ఔుధాియు. 1610లో ఩ులికహట్లో రహవేత

p

ఴయత ఔ కేంథారనిి ధెలకొలాీయు. భసమద్ ఔులీఔుతేబశుహ డచిేయహభికూ ఴజయరల ఖన఼లనై సఔుున఼

t

ఔలిీంచడఫే కహఔుండా, శూ ంతంగహ ధాణేలు భుథిరంచ఼కోఴడానికూ అన఼భత్రంఙాడె.

ar

ఆంగేలములు 1611లో గోలబ ధౌఔలో ళి఩ీన ధామఔతేంలో ఴచిే భచిలీ఩ట్ింలో ణొలి ఴయత ఔ
శూహాఴభహనిి (1622) శూహాన఺ంఙాయు. గోలబ ధౌఔన఼ నభహా఩ుయం ఴదద ఉని భాధయహమప్హల ంలో
తమాయు ఙేరహయు. ఆంగేలములు ఩ులికహట్ (1621), ఆయుమఖం/ఆయమగహన, ధెలల ౅యు జిలాల
Sm

(1626); నిజయం఩ట్ిం, భీభుని఩ట్ిం (1632); లృరహక఩ట్ిం (1682), తూయుీ గోథాఴభి

జిలాల ఇంజయు/ఇంజీయ (1708) లలో ఴయత ఔ శూహాఴభహలు శూహాన఺ంఙాయు. 1632లో అఫుదలాల
ఔుతేబశుహ ఆంగేలముల యహయప్హభహనికూ గోలె న పభహమధా జయభీ ఙేరహడె.

భచిలీ఩ట్ిం కౌనిాల్ అధయక్షుడైన ఫ్హరనిాస్ డే 1639లో చందరగిభి ప్హలఔుడె భూడో

యెంఔట్఩త్రభహమల ఩రత్రనిధ఼ల ైన థాఫయల శూో దయులు (యెంఔట్఩ీ, యెంఔట్ాథిర) షశృమంణో

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ఙని఩ట్ింన఼ కొని 1640లో లబంట్ జయభిి కోట్న఼ నిభిమంఙాడె. థీనిి 1641లో ఆంగేలముల
తూయుీ తీయ శూహాఴభహలఔు భుకయ కేందరంగహ ఩రఔట్ింఙాయు. 1684లో భథారస్ నరల఺డన్సా
ఏభహీట్ుకహగహ, 1688లో నఖయప్హలఔ షంషా ఏయీడుంథి. ఩రంచియహయు సృలేాన అఫుదలాల
ఔుతేబశుహ అన఼భత్రణో భచిలీ఩ట్ింలో ణొలి ఴయత ఔ శూహాఴయం ఏభహీట్ు ఙేరహయు (1669).
ఫెలల ాంగ్-జోనడు-లిషట న అధే ఩రంచి లేధాని బీజయ఩ూర ష఼లాతన ఱేరకానలోఢీ న఼ంచి
యహలికొండా఩ుయం ప్హరంణానిి ప్ ందగహ అఔుడ ప్హండుఙేేభి నఖభహనిి నిభిమంఙాయు (ప్హరంకోబస్

n
భాభిటన). 1708లో మాధాం ఴదద శూహాఴభహనిి ఏభహీట్ు

.i
ఙేరహయు.
ఆంగ్ల - ప్రంచి సంఘరషణలు (కరాాటక యుదధాలు):
ఔభహాట్ఔ ప్హరంతంలోధే ఆంఖల , ఩రంచి ఴయత ఔ శూహాఴభహలు
(భథారస్, ప్హండుఙేేభి) ఉండట్ం ఴలల ఆ ప్హరంతంలో
జభిగిన గయషణలధే ఔభహాట్ఔ ముథాాలు అధాియు. ధాట్ి
ep
Sm
Pr ar

ఔభహాట్ఔ భహజదాని ఆభహుట్ు. ఈ ఩ట్ట ణఫే ఆంఖల , ఩రంచి షంగయషణలఔు కేందరశూా హనఫైంథి. యహభి
tP
re
p

భధయ 3 ముథాాలు జభిగహబ.

మొదటి కరాాటక యుదా ం (1740 - 1748):
t

ఐభోప్హలో ప్హరయంబఫైన ఆల఺టమ

ి ా యహయషతే ముదా ంలో ఇంఖల ండ్, ఫ్హరనస్ల జోఔయం ఴలల
ar

పాయతథేవంలో భండె ఔంనన్సల భధయ ముదా ం భృదల ైంథి. ధాట్ి ఩రంచి ఖఴయిర డఽనేల , ఆంఖల
ఖఴయిర నికోలస్ మోరా. డఽనేల భథారష఼నై థాడు ఙేల఺ ఆంగేలములన఼ ఒడుంఙాడె.
Sm

ఆంగేలములు ఔభహాట్ఔ నయహఫు అనేయుథీదనఔు ఩఺భహయద఼ ఙేమగహ, అతడె తన లైనయంణో

఩రంచియహభినై లైధాయనిి నడున఺ రహంతో మ ముదా ం (1746)లో ఩రంచియహభి ఙేత్రలో ఒట్భు
ధ ంథాడె. 1748లోఎక్స్లా చానల్ షంది థాేభహ ఆల఺టమ
ి ా యహయషతే ముదా ం భుగిల఺ంథి.
థాంణో భథారస్న఼ త్రభిగి ఇఙేేరహయు. కహన్స ఫ్హరనా అఫభికహలోని ల౅బస్ ఫరగ్న఼ ప్ ంథింథి.
రండో కరాాటక యుదా ం (1749 - 1753):

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ఈ ముథాానికూ కహయణం ళైదభహఫాద్, ఔభహాట్ఔ యహయషతే తగహథాలోల ఐభోప్హ ఔంనన్సల

జోఔయం. భుజపర జంగ్ (ళైదభహఫాద్), చంథాశూహళబ (ఔభహాట్ఔ)లన఼ ఩రంచియహయు ఫల఩యచగహ
ధాజర జంగ్, అనేయుథీదనలన఼ ఆంగేలములు ఫల఩భిఙాయు. ఔభహాట్ఔలో భృదట్ ఩రంచియహభి
షశృమంణో చంథాశూహళబ ఔభహాట్ఔ నయహఫుగహ నిమభుతేడైన఩ీట్ిక,ీ 1752లో భహఫరట కల వ్
దండత్రత ఆభహుట్ున఼ భుట్ట డుంచి అనేయుథీదన ఔుభాయుడె భసమథాలీని ఔభహాట్ఔ నయహఫుగహ
నిమభుంఙాడె. ఆభహుట్ు లౄయుడుగహ కల వ్ కీభత ి ఖడుంఙాడె. ఆలృధంగహ ఈ ముదా ం ఔభహాట్ఔలో

n
఩రంచియహభి ఩లుఔుఫడుని అంతం ఙేల఺ంథి. కహన్స ళైదభహఫాద్లో ఩రంచియహయు ధాజరజంగ్,

.i
భుజపరజంగ్ల సతయ అనంతయం షలాఫత్జంగ్న఼ నయహఫుగహ ఙేల఺ ఉతత య షభహుయులన఼
ప్ ంథాయు.
మూడో కరాాటక యుదా ం (1756 - 1763):

ep
ఐభోప్హలో ఇంఖల ండ్, ఫ్హరనస్ల భధయ ష఩త ఴయష షంగహరభం 1756లో భృదల ైంథి. పలితంగహ
పాయతథేవంలో ఔంనన్సల భధయ భూడో ఔభహాట్ఔ ముదా ం ఫ్హరయంబఫైంథి. ధాట్ి ఩రంచి ఖఴయియు
Sm
Pr ar

కౌంట్ డులాలి ళైదభహఫాద఼లో ఉని ఫుల఻ాని ఔభహాట్ఔఔు న఺లిన఺ంచగహ ఆంగేలములు చంద఼భిత

tP
re
p

ముదా ం (1758, డులంఫయు 7), భచిలీ఩ట్ిం ముథాాలోల (1759, ఏన఺రల్ 8) ఩రంచియహభిని

ఒడుంఙాయు. పలితంగహ షలాఫత్ జంగ్ ఆంగేలముల ఩క్షాన ఙేభి ఉతత య షభహుయులన఼
t

ఆంగేలములఔు ఇఙేేరహడె. ళైదభహఫాద్/ పాయతథేవంలో ఩రంచి ఆది఩ణాయనిి ఈ ముదా ం

ar

అంతం ఙేల఺ంథి.

బొ బ్బిలియుదా ం (1757 జన్వరి 24):

Sm

ఫుల఻ా షలశృణో లృజమనఖయ జభూంథాయు లృజమభహభభహజు ఫొ బ్రులినై ముథాానిి

఩రఔట్ింఙాడె. ఫొ బ్రులి జభూంథాయు యంగహభహఴు చనిప్ో గహ, అతడు భుతేరడె ణాండర
ప్హప్హభహముడె లృజమభహభభహజున఼ సతయ ఙేరహడె. తభహేత ఆనంద ఖజ఩త్ర లృజమనఖయ
జభూంథాయుగహ నిమభుతేడమాయడె. ఩రంచియహభిని ఴయత్రభేకూంచిన ఆనంద ఖజ఩త్ర భహఫరట కల వ్ఔు
షసఔభింఙాడె. 1758 చంద఼భిత ముదా ంలో ఆంగేలముల (ఫ్ో రె )ఔు షశృమం ఙేరహడె.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

చంద఼భిత ముదా ంలో ఒట్భు ఙంథిన ఩రంచి లేధాని కహనప్హలస్/ ఔలిల్ ఫ్హలక్ా. ఆనంద
ఖజ఩త్ర భలూల ఆంగేలములణో భహజభండుర లృశమంలో తగహథా ఩డున఩ీట్ికీ భహజీ ఔుథిభింథి.
కొండాయ/కోడెయ (1759) ముదా ంలో నథాద఩ుయం జభూంథాయున఼ ఆనంద ఖజ఩త్ర ఒడుంఙాడె.
1760లో ఆనంద ఖజ఩త్ర భశూచి యహయది శూో కూ భయణింఙాడె.
ఉత్త ర సరాారులు:
ధేట్ి కోశూహత జిలాలల ైన శీరకహఔుళం న఼ంచి ఩రకహవం ఴయఔు ఉని ప్హరంణానిి ఉతత య షభహుయులు

n
అధేయహయు. షలాఫత్జంగ్ లౄట్ిని భృదట్ ఩రంచియహభికూ (1754), తభహేత ఆంగేలములఔు (1759)

.i
ఇఙాేడె. కహన్స, అతడు శూో దయుడె నిజయం అలీ థానిి ఴయత్రభేకూషత ఽ ళైదభహఫాద్లో త్రయుఖుఫాట్ు
ఙేరహడె. గోథాఴభి ప్హరంత జభూంథాయులన఼ ఒడుంచి ఔ఩ీం ఴషఽలు ఙేరహడె. భశృభహశే
ట ి లణో
జభిన఺న ముదా ంలో ఆంగేలముల షశృమానిి కోభహడె. కహని, యహయు భూడో ఔభహాట్ఔ ముదా ంలో

ప్ ంథినట్ు
ep
ప్హల్ాంట్ునింద఼ ఴలల షశృమ఩డలేద఼. కహన్స ఆంగేలములు ఉతత య షభహుయులన఼
ల గహ భృగలు చఔరఴభిత భండో శుహ ఆలం (అలశృఫాద఼ షంది) న఼ంచి గోలె న పభహమధా
Sm
Pr ar

ప్ ంథాయు. అబన఩ీట్ికీ నిజయం అంగీఔభించఔప్ో ఴడంణో ద఼ఫాల఻ అబన కహండేరఖుల

tP
re
p

జోగి఩ంతేలున఼, ఆంఖల ఩రత్రనిది కహలిమాడ్న఼ ఩ంప్హయు.

పలితంగహ ఉతత య షభహుయులు ఆంఖల ముల అదికహయంలోకూ ఴఙాేబ. ఖుంట్ృయు భాతరం నిజయం
t

శూో దయుడె ఫశూహలత్ జంగ్ ఆదీనంలో ఉంథి. అతడు భయణం తభహేత 1788, లనట ంఫయు 18న
ar

ఔంనన్సకూ ఫదలాబంఙాడె. ఆంగేలములు జోగి఩ంతేలుఔు భహఴు ఫసదఽర బ్రయుద఼న఼ ఇఴేగహ

నిజయం అతడుని భహజభండుర భజుంథార/ నఽర ఱభిశూత హరగహ నిమభుంఙాడె.
Sm

దత్త మండలాలు:
ఔడ఩, ఔయౄిలు, ఫమలలభి, అనంత఩ుయం జిలాలలన఼ నిజయం అలీ 1800, అకోటఫయు 12న లైనయ
షసకహయ ఩దా త్రలో ఙేభినంద఼ఔుగహన఼ ఆంగేలములఔు దతత ం ఙేరహడె. అంద఼కే యహట్ిని దతత
భండలాలు అంట్ాయు. ఈ ప్హరంణాలు లృజమనఖయ శూహభాాజయంలో తభహేత భృఖలుల
ఆదీనంలో ఉండేలృ. లౄట్ిని ళైదర అలీ, ట్ి఩ుీ ష఼లాతన఼లు ఆఔరభుంఙాయు. చిఴభికూ ధాలుగో
ఫైషఽర ముదా ం తభహేత ళైదభహఫాద్ నిజయం ఆదీనంలోకూ ఴఙాేబ. ''ఈ ప్హరంణాలన఼

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ఆంగేలములఔు దతత ం ఙేమడం భంచిథి. థీనిఴలల నిజయం, ఆంగేలముల భధయ ఫైత్రర రహవేతం
కహఖలద఼" అని యెలలల఻ల యహయకాయనింఙాడె. (నిజయం అలీ 1798లోధే లైనయ షసకహయ ఩దా త్రలో
ఙేభహడె).
నెలల లరు, చిత్త
త రు జిలాలలు (1802):
భండో ఔభహాట్ఔ ముదా ం తభహేత ఈ ప్హరంణాలు భసమద్ అలీ ప్హలనలోకూ ఴఙాేబ.
ధాలుగో ఫైషఽర ముదా ంలో ఔభహాట్ఔ నయహఫు ట్ి఩ుీష఼లాతనఔు షశృమ఩డాెడధే ధె఩ంణో

n
ఆంగేలములు ఆ ప్హరంణాలనై దండత్రత ఆఔరభుంఙాయు. 1796లో భసమద్ అలీ, 1801లో అతడు

.i
ఔుభాయుడె ఉభాాభయణించడంణో ధెలల ౅యు, చితూ
త యు జిలాలలన఼ 1802లో ఆంఖల శూహభాాజయంలో
ఔలిన఺యేరహయు. ఈ లృధంగహ మాఴత్ ఆంధరథేవం ఆంగేలమ ప్హలనలోకూ యెలులప్ో బంథి. 1802లో
యెలలల఻ల ఉభమడు భథారస్ భహశుహటినిి ఏభహీట్ు ఙేరహడె.

కం఩్నీ పాలన్ - వయతిరేక తిరుగ్ుబాటల

ల :
ep
Sm
Pr ar
tP

ఆంగేలముల లృదాధాలఔు ఴయత్రభేఔంగహ ఆందారలోని జభూంథాయులు, భహమలల఻భలోని

re
p

ప్హల గహయుల అధేఔ త్రయుఖుఫాట్ు

ల ఙేరహయు. ఩రబుణాేనికూ జభూంథాయులు ఙలిల ంఙాలిాన శిష఼త
t

భృణాతలన఼ నేశుష అధేయహయు. నేశుషన఼ అదిఔంగహ నంచడం, శిష఼త ఴషఽలు ఩దా తేలు
ఔఠినంగహ ఉండట్ం, జభూంథాయుల యహయషతే తగహథాలోల ఆంగేలములు జోఔయం ఙేష఼కోఴడం
ar

లాంట్ి యహట్ిఴలల ఈ త్రయుఖుఫాట్ు

ల జభిగహబ. 1768 ధాట్ికూ ఖంజయం షభహుయులో ష఼భాయు 20
భంథి జభూంథాయులుధాియు. ఖుంషఽయు, ఩భహలకూభుడు జభూంథాయులు ఆంగేలములఔు
Sm

ఴయత్రభేఔంగహ త్రయుఖుఫాట్ు
ల ఙేరహయు. ఔంనన్స ఈ త్రయుఖుఫాట్ల న఼ అణిచియేల఺ంథి. లృజమనఖయం
జభూంథాయు చిన లృజమభహభభహజు ఫాలుడైనంద఼న ల఻ణాభహభభహజు థియహనగహ ఉంట్ృ
఩భిప్హలన ఙేరహడె. కహన్స, అతడు శూహేయాఫుథిా ని ఖభనించిన చిన లృజమభహభభహజు అతడుని
ణొలగింఙాడె. కహని ఆంగేలములఔు అదిఔ భృతత ంలో నేశుష ఫకహబ఩డాెడె (8 1/2 లక్షల
యౄప్హమలు). ఫకహబ ఙలిల ంచడానిి నిభహఔభించిన లృజమనఖయ జభూంథాయునై ఆంగేలములు
1793, ఆఖష఼టలో థాడు ఙేల఺ ఒడుంచి అతడుకూ ననష న (యౄ.1200) భంజూయు ఙేల఺ భచిలీ఩ట్ిం

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

యెళలభని ఆథేశింఙాయు.
పదమనధభ యుదా ం (1794):
చిన లృజమభహభభహజు ఆంగేలముల ఆథేరహలన఼ దిఔుభించి లృరహక఩ట్ిం, భీభుని఩ట్ిం
భధయ ఉని ఩దమధాబం అధే గహరభంలో తలథాచ఼ఔుధాిడె. ఆంఖల లైధాయలు 1794, జుల ై 10న
జభిన఺న ఩దమధాబ ముదా ంలో చిన లృజమభహభభహజు భయణింఙాడె. అతడు ఔుభాయుడె
ధాభహమణఫాఫు 'భఔుుఴ' అధే గహరభంలో తలథాచ఼ఔుధాిడె.

n
అఔుడు గిభిజన఼లు ఆంఖల లైనయంణో ప్ో భహడట్ానికూ ల఺దా఩డగహ ఔంనన్స అతడుణో షంది ఙేష఼ఔుని

.i
లృజమనఖయం జభూంథాయుగహ నిమభుంచింథి. జయభిి యలాల్న఼ ఩రణేయఔ ఔభుశనరగహ
నిమభుంచింథి. గోథాఴభి షభహురలోని న఺ఠహ఩ుయం, నథాద఩ుయం, ప్ో లఴయం, భృఖలితేయుర
జభూంథాయులు, ఔాశుహా షభహుయులోని ఑ంగోలు, నిజయం఩ట్ిం జభూంథాయులు ఔ౅డా

పాలెగారల తిరుగ్ుబాటల
ల :
ep
త్రయుఖుఫాట్ు ఙేమగహ ఔంనన్స లైనయం యహట్ిని అణిచియేల఺ంథి.
Sm
Pr ar

భహమలల఻భ ప్హరంతంలోని 80 భంథి ప్హల గహయుల 1800లో ఆంగేలములనై త్రయుఖుఫాట్ు

tP
re
p

ఙేరహయు. తాభస్భధోర ఈ త్రయుఖుఫాట్ల న఼ షభయాంగహ అణచియేరహడె.

ఔయౄిలు ప్హల గహర నయల఺ంశృభడుె 1846లో కోబలఔుంట్ల లోని కజయధాన఼ కొలల గొట్ాటడె.
t

భుండల ప్హడె ఴదద ధోల్ట అధే ఆంఖల లేధాని నయల఺ంశృభడుె ని ఒడుంచగహ నిజయం షంశూహానంలోకూ
ar

ప్హభిప్ో మాడె. చిఴభికూ అతడుని ఩ట్ుటఔుని ఫళియంఖంగహ కోబలఔుంట్ల ఴదద ఉభితీరహయు. ఆథో ని
ప్హరంతంలో అనంత఩ీ/అంత఩ీ త్రయుఖుఫాట్ు ఩రమతిం ఙేరహడె. భధోర ఩ూభితగహ
Sm

త్రయుఖుఫాట్ల న఼ అణిచియేల఺ రహంత్ర బదరతలు ధెలకొలాీడె.

థధమస్ మనరర:
''఩రజయ షంక్షేభానికూ తభ జీలృణానిి దాయప్ో ల఺న ఔంనన్స అదికహయులోల
భధోర భుక఼యడె" అని యఫేషదత్ అధే చభితరకహయుడె యహయకాయనింఙాడె.
లైనిఔుడుగహ పాయతథేరహనికూ ఴచిేన భధోర ఫాభహభసల్ (లేలం) ప్హరంణానికూ
ల఺లృల్ అదికహభిగహ నిమభుతేడమాయడె. కనట న భీడ్ ఴదద ఩నిఙేషత ఽ

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

భయెనఽయ లృదాధాలన఼ అధయమనం ఙేరహడె. అతడె యౄప్ ంథించిన భైణాేభీ ల఺థా ాంణాలన఼
భాయుీఙేల఺ భథారస్ నరల఺డన్సాలో భైణాేభీ ఩దా త్రని యౄప్ ంథింఙాడె. 1799లో షభహుయు జిలాలల
ఔల ఔటయుగహ, 1800లో దతత భండలాల ఩రదాన ఔల ఔటరగహ నిమభుతేడ,ై 1807 ఴయఔు
఩నిఙేరహడె. భధోర నియేథిఔన఼ యౄప్ ంథింఙాడె.
1820లో ధాయమషంగ అధయక్షుడుగహ త్రభిగి పాయతథేవం ఴఙాేడె. భథారస్ ఖఴయియుగహ
నిమభుతేడమాయడె. దతత భండలాలన఼ షందభిిషఽ
త 1827, జుల ై 6న ఩త్రత కొండ (ఔయౄిలు

n
జిలాల)లో ఔలభహ యహయది శూో కూ భయణింఙాడె. భహమలల఻భ ఩రజలు ఇతడుని భాండఴ ఋఱ఺ అని

.i
న఺లిఙేయహయు. ఆ ప్హరంత ఩రజలు తభ న఺లలలఔు భధోరల఩ీ అని నేయల ు నట్ుటఔుధేయహయు. బూభుశిష఼త
లృదాధాలు, యహట్ి ఩రపాఴం ఖుభించి భధోర ''ధేన఼ షందభిించిన ఩రత్ర షా లంలోనఽ నిభహవ,
నిషీాసలు త఩ీ భభేభూ ఔనిన఺ంచలేద఼" అని యహయకాయనింఙాడె.
కం఩్నీ - పాలనధ విధధన్ం: ep
ఔంనన్స ఉతత య షభహుయల న఼ భండె పాగహలుగహ లృబజించి లృరహక఩ట్ిం, భచిలీ఩ట్ిం
Sm
Pr ar

కేంథారలుగహ ఙేల఺ంథి. 1786లో భథారష఼లో ఫో రె ఆఫ్ భయెనఽయ ఏయీడు 1794లో యదద బయంథి.
tP
re
p

ఔల ఔటయల ఴయఴషా భృదల ైంథి. ఉతత య షభహుయులన఼ ఖంజయం, లృరహక఩ట్ిం, గోథాఴభి, ఔాశుహా,
ధెలల ౅యు అధే 5 జిలాలలుగహ లృబజింఙాయు. దతత భండలాలన఼ ఑కే జిలాలగహ ఙేల఺ అనంత఩ుయం
t

జిలాల కేందరంగహ ఏభహీట్ు ఙేరహయు. 1800లో తాభస్ భధోర దతత భండలాల ఩రదాన ఔల ఔటయుగహ
ar

నిమభుతేడమాయడె. 1808లో ఫమలలభి, ఔడ఩ జిలాలలుగహ లృబజన జభిగింథి. 1858లో

ఔయౄిలు, 1882లో అనంత఩ుయం, 1911లో చితూ
త యు జిలాలలు ఏయీడాెబ (఩ట్ాషుర అయహయుె
Sm

఩రకహయం చితూ
త యు జిలాల ఏయీడుంథి). జిలాల ఔల ఔటయలఔు ఉని ప్ో లీస్, ఫజిలేటట్
ి అదికహభహలన఼
కహయనయహలీస్ ణొలగింఙాడె. 1818 ధాట్ికూ జిలాల జడీి ల నిమాభఔం, ల఺లృల్, కూరభునల్ కోయుటలు
జిలాలశూహాబలో ఏభహీట్మాయబ. కూంథిశూా హబ కోయుటలన఼ షదర అభూనలు అని న఺లిఙేయహయు.
భయెనఽయ లృపాఖంలో రహవేత శిష఼త ఩దా త్ర, భైణాేభీ ఩దా త్ర, గహరభయహభీ/ భసలాేభీ ఩దా తేలన఼
఩రయేవనట్ాటయు. గహరభ఩దా త్ర ధెలల ౅యు షభహుయు ప్హరంతంలో అభలు ఙేరహయు. శిష఼త ఴషఽలు
అదికహయులన఼ లంఫాయె రా అధేయహయు. 1788లో షయౄుూట్ ఔభుట్ీ నియేథిఔ ఩రకహయం యేలం

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

఩దా త్రని యద఼ద ఙేరహయు.

ఆరిిక, సాంఘిక మత్ పరిస్ిిత్ులు:
జభూంథాయులు, కౌలు భైతేలు అధే ఴభహాలు ఏయీడాెబ. భధయతయఖత్ర ఴయా ం
ఆలృయభలృంచింథి. భళిమలబుయదమం ఙోట్ు ఙేష఼ఔుంథి. అధేఔ శూహంఘిఔ ద఼భహఙాభహలన఼
నియౄమలింఙాయు. శూహంఘిఔ, భత షంషుయణ ఉదయభాలు ఫమలుథేభహబ. కైషతఴ భత
఩రఙాయంణోప్హట్ు లృథాయఴయఴషా లో భాయుీలు ఩రయేశింఙాబ. ఴయఴశూహమయంఖం యహణిజీయఔయణ

n
జభిగింథి. న్సట్ిప్హయుదల శూౌఔభహయలు అంతగహ ఔలిీంచఔప్ో ఴడం ఴలల ఔయఴుకహట్కహలు

.i
షంబలృంఙాబ. 1833లో ఖుంట్ృయులో డొ ఔుల ఔయఴు ఴచిేంథి. షర ఆయార కహట్న ఔాఱ఺ ఴలల
1847లో గోథాఴభి నథినై ధఴమేవేయం ఆనఔట్ట , ఔాశుహా నథినై ఩రకహవం ఫాయభేజీ (1853)
నిభిమతభమాయబ. థీనిి కహట్న శిశేయడైన కనట న ఒర నిభిమంఙాడె.
ఙేధేత, ఴషత ర ఩భివభ ep
ర లు 18ఴ వణాఫద ంలో అతేయని శూహాబలో ఉండేలృ. భచిలీ఩ట్ిం
ఔలంకహభీ, అదద ఔం ఴశూహతిలఔు ఩రల఺థా ి ఙంథింథి. ఏల౅యు - త్రయహచీలఔు, ధెలల ౅యు - యుభాళల ఔు;
Sm
Pr ar

ఔయౄిలు - ద఼఩ీట్ు
ల , ఔంఫళల ఔు ఩రల఺థా ి ఙంథాబ. భహమలల఻భలోని ఆథో ని, ఫమలలభి ఔ౅డా
tP
re
p

ఔుట్ీయ ఩భివభ
ర లఔు ఩రల఺థా ి ఙంథాబ. భచిలీ఩ట్ిం ఴదద డచిేయహభి ఙలిల ం఩ులణో ష఼భాయు
అబద఼యేల భంథి ఙేధేత ఩నియహయుండేయహయు. ఇంజయం (EG) ఴదద భండెయేల భంథి
t

ఙేధేతయహయు డచిేయహభికూ ఩నిఙేలేయహయు. ఆంగేలములఔు ఇంజయం ఴదద 700 భంథి ఙేధేత

ar

఩నియహయు ఉండేయహయు. ఫయం఩ుయం ఩ట్ుట, శీరకహఔుళం షనిని ఴశూహతిలఔు ఩రల఺థా ి ఙంథాబ. కహన్స
ఆంగేలముల యహయప్హయ లృదాధాల ఴలల ఆంధరథేవ ఔుట్ీయ ఙేధేత ఩భివభ
ర లు ధావనభమాయబ.
Sm

భగహాలనై భృతేభహభ అధే ఩న఼ి ఴషఽలు ఙేలేయహయు. లృరహక఩ట్ిం భేఴు న఼ంచి 7 లక్షల
యౄప్హమల ఴయఔు ఉని ఎఖుభతేలు 1830 ధాట్ికూ లక్ష యౄప్హమలఔు ఩డుప్ో మాబ.
భచిలీ఩ట్ిం న఼ంచి ఏడాథికూ 10 లక్షలుగహ ఉండే ఎఖుభతేలు 1834 ధాట్ికూ కేఴలం భూడె
యేల యౄప్హమలఔు ఩డుప్ో మాబ.

పలితంగహ అధేఔభంథి పాయతీమ ఙేధేత కహభిమఔులు శీరలంఔ, ఫభహమ, భాభిశస్ థేరహలఔు

ఴలషప్ో మాయు. ఆంగేలముల బూభుశిష఼త లృదాధాల ఴలల ఆంధరథేవ భైతేలు తీఴరంగహ

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

నశట ప్ో మాయు. 'భుడతలదండె ఩ంట్లన఼ ధావనం ఙేల఺నట్ు

ల గహ, భైతేలన఼ భయెనఽయ
అదికహయులు త్రధేషత ఼ధాియు' అని ట్ఔుర అధే ఆంగేలముడె 1824లో నేభొుధాిడె. ''థో న఺డీకూ
ఖుభైన భైతేలు ఑కొుఔుయు ఑ఔుభహబ యేల఺ధా భనఫ఩ుీడో థేరహనిి ఴథిలిప్ో యహలిా ఴఙేేథి.
యహయు రహంత్ర షేయౄ఩ులు. యహభికూ భనం యుణ఩డు ఉధాిం" అని జయన ఫూ
ర స్ధోయటన అధే
ఆంగేలముడె ఫో రె ఆఫ్ ఔంట్రరల్ కహయయదభిిని ఩రశిింఙాడె. నయశూహ఩ుయం, కోయంగిల ఴదద
ధౌఔలన఼ నిభిమంఙేయహయు. నయశూహ఩ుయం ఴదద ఉని భాధయహమప్హల ంలో గోలబధౌఔ తమాభైంథి.

n
.i
కైషతఴ భుశనభీలు భత ఩రఙాయంణోప్హట్ు లృథాయయహయన఺త కూ ఔాఱ఺ ఙేరహబ.ముధెైట్ెడ్ ల౅థయన భుశ
న ఔాఱ఺ ఴలల 1842లో ఖుంట్ృయులో ఆంగోలయెభహిఔుయలర షఽుల్ (ఏల఻ కహలేజ్ 1885)న఼ శూహాన఺ం
ఙాయు. భచిలీ఩ట్ింలోధోఫుల్ ఔమలరహలన఼ శూహాన఺ంఙాయు.

ep
1852లో ధాట్ి ఔల ఔటర నందకోస్ట ఔాఱ఺ ఴలల కహకూధాడలో భుడుల్షఽుల్ (న఻ఆర కహలేజ్) శూహాన఺తఫైం
థి.
Sm
Pr
1856లోభచిలీ఩ట్ింలో రేశమయ రహల఺త ర శూహాన఺ంచిన షఽుల్ ళిందఽ కహలేజీగహ ఩భిణాభంఙంథిం
ar
tP
re

థి.
p

1857లో లృజమనఖయంలో శూహాన఺ంచిన భుడుల్షఽుల్ భశృభహజకహలేజీగహ భాభింథి. ల఺.న఺.ఫరరన,

t

మం.డు.కహంపఫెల్, ఔలిల్ ఫఔంజీ లాంట్ిఆంగేలములు ణలుఖు పాశుహభిఴాథిాకూ ఔాఱ఺ఙేరహయు. ష

ar

భేేమర జనయల్గహ ఩నిఙేల఺నకోలిన ఫఔంజీ కహఴలి శూో దయుల (ఫొ యరమయ, లక్షమమయ, యెంఔట్భహ
భశూహేభు)షశృమంణో గహరభ చభితరలు (కై఩఻మత్లు) లేఔభింఙాడె. ఐల఻ఎస్ ఉథో యగిబెైనకహంప
ఫెల్ ణలుఖుపాశఔు యహయఔయణం భహరహడె. ల఺.న఺.ఫరరన ణలుఖు -
Sm

ఇంగిలఱ఺ిగంట్ుఴున఼ తమాయుఙేమడఫే కహఔుండా, యేభన ఩థాయలన఼ 1817లోలేఔభించి 182

9లో అన఼ఴథించి ఩రచ఼భింఙాడె.

భాభుడు యెంఔమయ 1806లో ఆంధరథీన఺ఔ అధే నిగంట్ుఴున఼ భహరహడె. కహల్డ్యెల్ ఩ండుతేడె

థారలృడ పాశలఔు తేలధాతమఔ యహయఔయణం భహరహడె. లృరహక఩ట్ిం జభూంథార గోడే జగహాభహఴు
యేదలృదయలన్సి ధేభిేన ఩ండుతేడెగహ నేభొంథాడె. జయమన ఩ండుతేడైన ఫెంజిభన శేల్ి

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ఫెైబ్రల్న఼ ణలుఖులోకూ అన఼ఴథింఙాడె (1727). శీరభహం఩ూరలో ణలుఖు ఫెైబ్రల్ తమాభీలో

డచిేయహభికూ ష఼ఫాుభహముడె అధే ఫారసమణుడె ణోడీడాెడె. ఇతడె కైషతఴ భతం
ల఻ేఔభించి ఆనందభహఴుగహనేయు భాయుేఔుని లృరహక఩ట్ింలో భుశనభీ ప్హఠరహలన఼
శూహాన఺ంఙాడె. భంఖళగిభి ఆనందభహఴు అధే భభో ఴయకూత యేథాంత యశూహమనం అధే కైషతఴ
ఖరంతానిి యచింఙాడె.
భధ఼భైఔు ఴచిేన భహఫరట డుధోబ్రలీ ళిందఽషధాయల఺ యేశం ధభించి తతత వఫో దానందశూహేభు

n
అధే నేయుణో భత ఩రఙాయం ఙేరహడె. చితూ
త యు జిలాల ఩ుంఖనఽయు, ఖుంట్ృయు జిలాల

.i
఩఺యంగి఩ుయంలలో ఩రంచియహయు భత఩రఙాయ కేంథారలన఼ శూహాన఺ంఙాయు. లండన భుశనయహయు
లృరహక఩ట్ిం, బథారచలంలో భత఩రఙాయం ఙేరహయు. అఫభిఔన ల౅థయన భుశన ధామఔుడైన
భహఫరట్ధోఫుల్ 1841లో భచిలీ఩ట్ింలో ప్హఠరహలన఼ శూహాన఺ంఙాడె. ఖుంట్ృయు ల౅థయన

ep
భుశన ఩రదాన కేందరఫైంథి. ళైదభహఫాద్లో చభిే భుశన శూ లైట్ీయహయు (జధాధా భుశన)
఩రఙాయం ఙేరహయు. 'పాయత థేవంలో ఆంఖల లృదయ ఆవమం కైషతఴ జయాధానిి ఫో దించడఫే' అని
Sm
Pr ar

చాభల స్ గహరంట్ 1792లో నేభొుధాిడె.

tP
re
p

ఆంధ్రదేశం఩్ై పారిశ్ాామిక విపల వ పరఫావం:

18ఴ వణాఫద భండో పాఖంలో ఇంఖల ండ్లో ప్హరయంబఫైన ప్హభిరహరభుఔ లృ఩ల ఴం ఩ర఩ంచ
t

ఆభిాఔల఺ాత్రని ణాయుభాయు ఙేల఺ంథి. ఩భివభ

ర లోల మంణారలు ఩రయేశించడంణో చినితయశృ, ఔుట్ీయ
ar

఩భివభ
ర లు ఩తనభమాయబ.

యహయప్హయయహదం/భయుంట్ెైలిజమ పాయత ఆభిాఔ, యహయప్హయ యంగహలన఼ ధావనం ఙేల఺ంథి. భుడు

Sm

షయఔుల థో న఺డ,ీ భులు

ల లో తమాభైన ఇంఖల ండ్ ఴష఼తఴులఔు పాయత్ భాభుట్గహ భాభిప్ో బంథి.
కొంత ఆధ఼నికీఔయణ ఔ౅డా జభిగింథి. యయహణా, ప్హభిరహరభుఔ, షభాఙాయ యంగహలు కొంత అభిఴాథిా
ఙంథాబ. ధెలల ౅యు న఼ంచి అబరఔం, లృజమనఖయం న఼ంచి భాంఖన్సష఼ ఇంఖల ండ్ఔు ఎఖుభత్ర
ఙేలేయహయు. అధేఔ భేఴు ఩ట్ట ణాలు తభ ప్హరబయహనిి కోలోీమాబ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

1857 స్ిపాయిల తిరుగ్ుబాటల పరఫావం:

1857 ల఺ప్హబల త్రయుఖుఫాట్ు ఩రపాఴం అట్ు
ఆంధర, ఇట్ు ళైదభహఫాద్ భహజయయలోల కొథిదగహ
ఔనిన఺షత ఼ంథి. ఩భహలకూభుడు ప్హరంతంలో దండలేన఼డె
(షఴయ జయత్ర), ఉబమ గోథాఴభి జిలాలలోల
కొయట్ృయు భునాబ అబన కోయుకొండ ష఼ఫాుభడుె , ఔడ఩లో ఱేక్ న఻ర శూహళబ (జిశృద్)

n
త్రయుఖుఫాట్ు
ల ఙేరహయు. ళైదభహఫాద్లోని భకహు భల఻ద఼లో భౌలీే ఇఫరళీం బ్రరట్ిషయహభికూ

.i
ఴయత్రభేఔంగహ ఩రఙాయం ఙేరహడె. బ్రట్ిష భల఺డన్సానై తేభేరఫాజ్కాన 1857 జుల ై 17న థాడు
ఙేరహడె. కహన్స ఆంఖల లైధాయదికహభి ఫేజర బ్రరక్ా థానిి అణిచియేరహడె. ధాట్ి బ్రరట్ిష భల఺డంట్
డేలృడ్షన తేభేరఫాజ్కానన఼ కహలిే చం఩గహ, కానఔు షసఔభించిన అలాలఴుథీదనఔు

ep
థీేప్హంతయయహష శిక్ష లృదింఙాయు. ఓయంగహఫాద్లో ఆంఖల లేధాని అఫుట్న఼ చం఩డానికూ
఩రమత్రించిన భూర ఩఺థా అలీకూ ఉభిశిక్ష లృదింఙాయు. ఇంకహ ఈ త్రయుఖుఫాట్ులో ప్హల్ాని
Sm
Pr ar

శుో భహ఩ూర, భుందభిా, కౌలాస్ జభూంథాయల న఼ అణిచియేరహయు. (శుో భహ఩ూర జభూంథార - భహజయ
tP
re
p

యెంఔట్఩ీమ ధామఔుడె.
కౌలాస్ జభూంథార - యంగహభహఴు, భుందభిా జభూంథార - భీభాభహఴు). 1857 త్రయుఖుఫాట్ున఼
t

అణచడంలో ణోడీడున ళైదభహఫాద్ నిజయం అఫ్ి లుథౌదలాఔు ఆంగేలములు శూహటర ఆఫ్ ఇండుమా
ar

అధే బ్రయుద఼ ఇఙాేయు. (ధోట్: ళైదభహఫాద్లో ల఺ప్హబల త్రయుఖుఫాట్ు అణిచియేల఺న ఆంఖల

లేధాని, భల఺డన్సా అదికహభి (భల఺డంట్) - ఔలిల్ డేలృడ్షన. తేభేరఫాజ్కాన, అలాలఴుథీదనలన఼
Sm

ఒడుంచిన ఆంఖల లేధాని ళచ్.జ.బ్రరక్ా) నయహబ తేభహబ అలీకానఔు శూహలారజంగ్ బ్రయుద఼న఼

ఇఙాేయు. భహయచఽర, ఉశూహమధాఫాద్లన఼ నిజయం త్రభిగి ఆంగేలముల న఼ంచి ప్ ంథాడె. 50
లక్షల యుణం యదద బయంథి. నిజయం శూ ంతంగహ ధాణేలు భుథిరంచ఼కోఴడం భృదలునట్ాటడె.
లృకోటభిమా భశృభహణి ఩రఔట్న, 1858 చట్ట ం ప్హలనలో అధేఔ భాయుీలు ణఙాేబ.
1870లో ఫేయో ఆభిాఔ లృకేంథీరఔయణన఼ ఩రయేవనట్ట గహ, 1882లో భి఩ీన శూహానిఔ షే఩భిప్హలధా
చట్ాటనిి ఩రయేవనట్ాటడె. ఆధాట్ి ఩రబుతే ప్హలధా ఴయఴశృభహలు, అదికహయుల దభహీనికూ

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

షంఫందించిన అంరహలు భతేఔుభలిల నయల఺ంస ఔలృ యచించిన ఙని఩ుభి

లృలాషం అధే ఖరంథంలో ఉధాిబ.
ఆంగ్ల పాలన్ యుగ్ విశ్ేషాలు:
1871 - 72లో ఔడ఩ - ఔయౄిలు కహలుఴ (క.ల఺.కధాల్)న఼ ఩ూభిత ఙేరహయు. 1877లో
ఫకూంగ్శృం కహలుఴన఼ నిభిమంఙాయు. 1862లో ఩ుతూ
త యు - భేణిఖుంట్ భైలుభాయా ం యేరహయు.
నధాి నథినై 1860 ధాట్ికే ఆనఔట్ట నిభిమంఙాయు. 1873లో భహజభండుర ఩రబుతే ఔమలరహల,

n
1878 - 79లో లృరహక఩ట్ిం AVN ఔమలరహల, 1879లో ఫయం఩ుయం ఔలుల కోట్ ఔమలరహల, 1885లో

.i
ఖుంట్ృయు AC కహలేజీలు నిభిమంఙాయు. ఆంధరభీభుడె కోడు భహభూమభిత 1912లో ఇంఖల ండ్లో
ఔుల఻త ప్ో ట్ీలల ో ప్హల్ాధాియు. ఔలిముఖ అయుిన఼డుగహ నేభొంథిన ఎ.భహభభూభిత లృలులృదయలో
ప్హరలౄణయం షంప్హథింఙాయు.

ep
ఆథిబట్ల ధాభహమణథాష఼ - సభిఔతా న఺ణాభసృడుగహ, ఱేక్ ధాజర - ఫుయరఔతా
న఺ణాభసృడుగహ కాయత్ర గహంఙాయు. దక్షుణ పాయతథేవంలో ణొలి ధాట్ఔ షభాజంగహ నేభొంథిన
Sm
Pr ar

దారయహడ్ ధాట్ఔ షంషా లో ఫమలలభి భహగఴ నేభొంథిన నట్ుడె. 1912లో ణొలి దక్షుణాథి ల఺నిభా
tP
re
p

శృలు గబట్ీ తిబేట్ర (భథారస్)న఼ నిభిమంఙాయు. ఖూడఴలిల

భహభఫరసమం భాలన఺లల, భైతేబ్రడె ల఺నిభాలు నిభిమంఙాయు. లౄట్ిని నిభిమంచిన ఔంనన్స శూో తీ
t

న఺ఔేరా. ణొలి ణలుఖు భాష ఩త్రరఔ షతయదఽత (1835). థీనిి భథారస్ న఼ంచి ఫమలలభి
ar

కూరలట ఺మన భుశనభీ నడునేథి. 1902లో ఔాశుహా ఩త్రరఔన఼ కొండా యెంఔట్఩ీమయ, థాష఼
యెంఔట్ధాభహమణ ప్హరయంభింఙాయు. థీని భృదట్ి షంప్హదఔుడె కాశూహ ష఼ఫాుభహఴు. 1905
Sm

న఼ంచి భుట్ృిభి ఔాశుహాభహఴు షంప్హదఔుడుగహ ఉధాియు. ధేట్ి షంప్హదఔుడె న఺భహట్ల

యెంఔట్ేవేయుల (థిన఩త్రరఔ). 1909లో థేరోథాదయఔ కహశీధాథ఼ని ధాగేవేయభహఴు ఩ంతేలు
ఫొ ంఫాబ న఼ంచి ఆంధర఩త్రరఔ (యహయ఩త్రరఔ)న఼ నడుప్హయు. ఇథి 1914లో థిన఩త్రరఔ (భథారస్)గహ
భాభింథి. థేరోథాాయఔుడె అభాణాంజన ఫామన఼ తమాయు ఙేరహయు. 1924లో పాయత్ర అధే
యహయ఩త్రరఔన఼ ప్హరయంభింఙాయు.
1858లో ఔంనన్స ప్హలన అంతఫై బ్రరట్ిష శూహయేపరభ ఩రతయక్ష ప్హలన ప్హరయంబఫైంథి.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

లృకోటభిమా భశృభహణి ఩రఔట్న ఆశించిన ఩రయోజధాలన఼ ధెయయేయేలేద఼. కహఫట్ిట 1858 - 1885

భధయ కహలానిి ఙలిల ంచని యహగహాధాల కహలంగహ ఙ఩ీఴచ఼ే. 1875లో లోఔయంజని అధే ఩త్రరఔ
భైతేల ఩భిల఺ాత్ర శూహభాాజయ ప్హలనలో ఔంట్ే ఔంనన్స ప్హలనలోధే ఫయుగహా ఉండేదని నేభొుంథి.
1865 - 66లో ఖంజయం క్షాభం షంబలృంచింథి. ఇథే కహలంలో బ్రరట్ిషయహభికూ ఴయత్రభేఔంగహ యం఩,
భేఔ఩లిల త్రయుఖుఫాట్ు
ల జభిగహబ.

రంపా తిరుగ్ుబాటల (1879):

n
యం఩ గోథాఴభి జిలాలలోని ఙోడఴయం లృపాఖంలోని గహరభం. ఔంనన్స 1813లోధే శిష఼తఴషఽలు,

.i
రహంత్ర బదరతల కోషం భునాబథారన఼ నిమభుంచింథి. 1835లో భునాబథార
భహభబూ఩త్రథేవ్ భయణంణో అతడు ఔుభాభత న఼ భునాబథారగహ నిమభుంఙాయు. కహని

ep
1848లో భథారస్ ఩రబుతేం ఈఫన఼ ణొలగించి కొతత భునాబథాయున఼ నిమభుంచి చిఖుయు
఩న఼ి, భృదలు ఩న఼ి లాంట్ి ష఼ంకహలన఼ లృదించింథి. పలితంగహ ఩ులిఔంట్ శూహంఫమయ,
చందరమయ, తభమనిథొ య, అంఫుల్భడుె లాంట్ి ధామఔులు గిభిజన త్రయుఖుఫాట్ల ఔు ధామఔతేం
Sm
Pr ar

ఴళింఙాయు. చందరమయ అడె తీఖల ప్ో లీస్లేటశనన఼ తఖలఫెట్ట ాడె. షలృలిమన అధే ఆంఖల
tP
re
p

అదికహభి ఈ త్రయుఖుఫాట్ున఼ అణిచియేరహడె.

t

రేకపలిల తిరుగ్ుబాటల:
భేఔ఩లిల బథారచలం ణాల౅కహలో ఉంథి. ఇఔుడు ఩రజలు ప్ో డె ఴయఴశూహమం ఙేలేయహయు. లంట్రల్
ar

ప్హరలృనస్లోని ఈ ప్హరంణానిి 1874లో భథారస్ ప్హరలృనస్లో ఙేభిే అట్లౄ ఉతీతే

త ల
లృనియోఖంలో అధేఔ ఩న఼ిలు లృదించింథి. పలితంగహ 1879 జుల ై 10న అంఫుల్భడుె
Sm

ధామఔతేంలో ఴడె ఖూడం ప్ో లీస్లేటశననై థాడు ఙేరహయు. ఩రబుతేం ఈ త్రయుఖుఫాట్ున఼ ఔ౅డా
అణిచియేల఺ంథి.

For more information log on to http://SmartPrep.in