* Quá trình hoàn chỉnh bộ máy thống trị của nhà Nguyễn:

- Bộ máy chính quyền được hoàn thiện từ thời Nguyễn Ánh và Minh Mạng.
+ Năm 1802 khi lên ngôi Nguyễn Ánh đã tổ chức bộ máy chính quyền từ trung ương
đến các địa. Tổ chức các đơn vị hành chính, cả nước được chia thành ba vùng: Bắc
Thành, Gia Định thành và các trực doanh do triều đình trực tiếp quản lý.
+ Đến thời Minh Mạng, năm 1831 - 1832, bộ máy chính quyền hoàn chỉnh hơn, cả
nước được chia thành 30 tỉnh và 1 phủ.
- Về luật pháp: Ban hành bộ luật Gia Long với các quy định chặt chẽ về việc bảo vệ
nhà nước và các tôn ti trật tự phong kiến.
* Nhận xét:

- Bộ máy nhà nước ngày càng hoàn chỉnh và chặt chẽ.

- Nhìn chung bộ máy nhà nước thời Nguyễn giống thời Lê sơ.
- Những cải cách đó nhằm tập trung quyền lực vào tay nhà vua vì vậy nhà nước thời
Nguyễn vẫn là nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền ở mức độ cao.

Hãy nêu những ưu điểm và hạn chế của kinh tế thời Nguyễn ở nửa đầu thế
kỉ XIX.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
dựa vào sgk Lịch sử 10 trang 127, 128 để nhận xét, đánh giá.

Lời giải chi tiết

*Những ưu điểm và hạn chế của kinh tế thời Nguyễn ở nửa đầu thế kỉ
XIX:

Lĩnh vực Ưu điểm Hạn chế

Nông + Nhà nước ban hành + Ruộng đất công

nghiệp lại chính sách quân ngày càng bị thu
điền, khuyến khích hẹp và nông dân
khai hoang bằng hầu như không có
nhiều hình thức và đã ruộng đất.
mở rộng thêm được + Kinh tế nông
diện tích trồng trọt. nghiệp lạc hậu, các
+ Hằng năm, nhà chính sách của nhà
nước đã cố gắng bỏ Nguyễn về nông
tiền, thóc, huy động nghiệp hầu như
nhân dân sửa đắp đê không có hiệu quả.
 điều, nạo vét kênh
mương.

Thủ công + Các nghề thủ công Do nhu cầu của nhà
nghiệp tiếp tục phát triển, đặc nước, do chế độ
biệt các nghề làm gốm công tượng hà
sứ, kéo tơ, dệt vải lụa, khắc, do việc giao
nấu đường, khai mỏ. thương khó khăn
Xuất hiện nghề mới là đã làm cho thủ công
in tranh dân gian. nghiệp không phát
triển như trước.
+ Thủ công nghiệp
nhà nước được tổ
chức với quy mô lớn
với nhiều ngành nghề,
thợ quan xưởng đã
chế tạo được một số
máy móc đơn giản,
đặc biệt là đóng được
tàu thuỷ chạy bằng
máy hơi nước.

Thương Nhà nước bắt đầu cho + Do chính sách

nghiệp một số thuyền của thuế khoá nặng nề
mình sang các nước và phức tạp của
láng giềng mua bán. nhà nước đã cản
trở việc buôn bán
trong nước.

+ Nhà nước giữ độc

lập quyền về ngoại
thương, hạn chế
thương nhân nước
ngoài vào buôn
bán. Các đô thị như
Hội An, Phố Hiến,
Thanh Hà đều tàn
lụi.
Hãy nêu các thành tựu văn hóa tiêu biểu dưới thời Nguyễn ở nửa đầu thế
kỉ XIX.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
dựa vào sgk Lịch sử 10 trang 127, 128 để trả lời.

Lời giải chi tiết

* Giáo dục:
- Giáo dục Nho học được củng cố song không bằng các thế kỉ trước.

- Năm 1807, đã diễn ra khoa thi Hương đầu tiên.

- Năm 1822, khoa thi Hội đầu tiên được tổ chức.

* Tôn giáo:
- Độc tôn Nho giáo, hạn chế hoạt động của các tôn giáo khác, đặc biệt là Thiên Chúa
giáo.

- Tín ngưỡng dân gian tiếp tục phát triển. Đình làng, đền thờ mọc lên ở khắp các xóm
làng.

* Văn học:
- Văn học chữ Hán kém phát triển.

- Văn học chữ Nôm phát triển với nhiều tên tuổi: Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh
Quan, Nguyễn Du.

* Sử học:
- Quốc sử quán được thành lập, chuyên sưu tầm, lưu trữ sử sách cổ và biên soạn
các bộ sử chính thống.

- Nhiều bộ sử lớn được biên soạn: Lịch triều Hiến chương loại chí, Gia Định thành
thông chí,...

- Nhiều tập địa chí địa phương được biên soạn.

* Kiến trúc: nổi bật là quần thể cung điện nhà vua ở Huế và các lăng tẩm: Nội thành
Huế, lăng Minh Mạng, lăng Khải Định, cột cờ Hà Nội,...

* Nghệ thuật dân gian:tiếp tục phát triển theo các hình thức cũ.

Em hãy đánh giá chung về nhà Nguyễn ở nửa đầu thế kỉ XIX.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
dựa vào sgk Lịch sử 10 trang 125-129 để đánh giá, nhận xét.
Lời giải chi tiết

* Tích cực:
- Nhà Nguyễn vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, tổ chức
bộ máy nhà nước quy củ và hoàn chỉnh.

- Đã có nhiều cố gắng trong các lĩnh vực kinh tế, văn hoá song hiệu quả chưa cao.

* Hạn chế:
- Để bảo vệ quyền lợi của mình, nhà Nguyễn thi hành nhiều chính sách kìm hãm sự
phát triển của đất nước, không tạo được những chuyển biến mới theo kịp sự phát
triển của thế giới.
- Vì vậy, trong gần nửa đầu thế kỉ XIX, nhà Nguyễn đã làm cho tiềm lực đất
nước ngày càng suy yếu, không đủ sức kháng cự trước những đe dọa của
chủ nghĩa thực dân đang đến gần.