Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 8

Hudhud: Summary of the tale of Aliguyon

This is a summary of a long tale chanted during the harvest in Ifugao.

Once upon a time, in a village called Hannanga, a boy was born to the couple named Amtalao and
Dumulao. He was named Aliguyon. He was an intelligent, eager young man who wanted to learn
many things, and indeed, he learned many useful things, from the stories and teachings of his father.
He learned how to fight well and chant a few magic spells. Even as a child, he was a leader, for the
other children of his village looked up to him with awe.

Upon leaving childhood, Aliguyon betook himself to gather forces to fight against his father’s enemy,
who was Pangaiwan of the village of Daligdigan. But his challenge was not answered personally by
Pangaiwan. Instead, he faced Pangaiwan’s fierce son, Pumbakhayon. Pumbakhayon was just as
skilled in the arts of war and magic as Aliguyon. The two of them battled each other for three years,
and neither of them showed signs of defeat.

Their battle was a tedious one, and it has been said that they both used only one spear! Aliguyon had
thrown a spear to his opponent at the start of their match, but the fair Pumbakhayon had caught it
deftly with one hand. And then Pumbakhayon threw the spear back to Aliguyon, who picked it just as
neatly from the air.

At length Aliguyon and Pumbakhayon came to respect each other, and then eventually they came to
admire each other’s talents. Their fighting stopped suddenly. Between the two of them they drafted a
peace treaty between Hannanga and Daligdigan, which their peoples readily agreed to. It was fine to
behold two majestic warriors finally side by side.

Aliguyon and Pumbakhayon became good friends, as peace between their villages flourished. When
the time came for Aliguyon to choose a mate, he chose Pumbakhayon’s youngest sister, Bugan, who
was little more than a baby. He took Bugan into his household and cared for her until she grew to be
most beautiful. Pumbakhayon, in his turn, took for his wife Aliguyon’s younger sister, Aginaya. The
two couples became wealthy and respected in all of Ifugao.
Tagalog

Isang araw, noong unanang panahon, sa nayon ng Hannanga, ang mag-asawang Amtalao at
Dumulao ay nabiyayaan ng isang anak na lalaki. Ang pangalan niya ay Aliguyon. Siya ay matalino at
masipag matuto ng iba’t ibang bagay. Katunayan, ang napag-aralan niyang mahahalaga mula sa
mga kasaysayan at pangaral ng kanyang ama ay marami. Natuto siya kung paano makipag-
bakbakan nang mahusay, at paano umawit ng mga mahiwagang gayuma. Kaya kahit nuong bata pa,
tiningala na siya bilang pinuno, at hanga ang mga tao sa kanya.
Nang mag-binata si Aliguyon, ipinasiya niyang sagupain si Panga'iwan, ang kaaway ng kanyang
ama, sa nayon ng Daligdigan. Subalit ang sumagot sa kanyang hamon ay hindi si Panga'iwan. Ang
humarap sa kanya ay ang mabangis na anak nito, siPumbakhayon, marunong ng hiwaga at bihasa
rin sa labanan tulad niAliguyon.

Hindi naaling, pinukol ni Aliguyon ng sibat si Pumbakhayon. Kasing bilis ng kidlat, umiktad si
Pumbakhayon upang iwasan ang sibat at, kagila-gilalas, sinalo sa hangin ang sibat ng isa niyang
kamay! Wala pang isang kurap ng mata, binaligtad ni Pumbakhayon ang sibat at hinagis pabalik kay
Aliguyon. Umiwas din si Aliguyon at sinalo rin ng isang kamay sa hangin ang humahagibis na sibat.
Binaliktad din niya at ipinukol uli kay Pumbakhayon.

Pabalik-balik at walang tigil, naghagisan at nagsaluhan ng sibat siAliguyon at Pumbakhayon


hanggang umabot ng 3 taon, hindi pa rin tumigil ang bakbakan, at walang nagpakita ng pagod o
pagsuko. Subalit sa bangis at dahas ng kanilang paghahamok, kapwa sila humanga sa giting at
husay ng kalaban, at pagkaraan ng 3 taong bakbakan, natuto silang igalang ang isa’t isa.

Biglang bigla, tumigil sina Aliguyon at Pumbakhayon at nahinto, sa wakas, ang bakbakan. Nag-usap
at nagkasundo sila ng payapa (paz, peace) ng kanilang nayon ng Hannanga at Daligdigan. Buong
lugod na sumang-ayon lahat ng tao sa 2 nayon, at ipinagdiwang nila ang kampihan ng 2 bayani.

Sa paglawak ng katahimikan, umunlad ang dalawang nayon. Naging matalik na magkaibigan sina
Aliguyon at Pumbakhayon. Nang sapat na ang gulang ni Aliguyon, pinili niyang asawa si Bugan, ang
batang-batang kapatid na babae ni Pumbakhayon. Inalagaan niya sa bahay si Buganhanggang
lumaki itong napaka-gandang dalaga.

Ang pilining asawa naman ni Pumbakhayon ay ang kapatid na babae ni Aliguyon, si Aginaya. Ang
dalawang pamilya ay yumaman at iginalang ng lahat sa Ifugao.
Tuwaang received a message of invitation from the wind saying that he should attend the long waited
wedding of the Dalaga ng Monawon.

Don't go, Tuwaang, his aunt warned him. I feel that something wrong is going to happen to you there.

Don't worry, tiyang. I can take care of myself! he said firmly, determined to go.

You don't understand me, Tuwaang.

I'm not afraid of anything, tiyang. Right now, all I ever want is to have a glimpse of the beauty of the
Dalaga ng Monawon.

Tuwaang just shrugged his shoulder and did not listen to his aunt. He insists to go and prepared to
attend the grand wedding. He wore the clothes the goddesses made for him. He got the heart-shaped
basket that could make the lightning move. He took along with him his sharp spear and shield and the
long knife. He rode in the lightning and he soon reached the beautiful boundless plain of
Kawkawangan. There, he found a gungutan, a bright colored bird that could talk. The bird wanted to
go with him to the grand wedding so he took it along with him. When they reached the town of
Monawon, they were politely let into the hall where the wedding would take place.

The guests started coming one by one. First to come was the young Binata ng Panayangan, then the
charming Binata ng Sumisikat na Araw. Last to come was the groom, the Binata ng Sakadna who
was with his one hundred well trained men. As soon as he arrived, the groom ordered all his men to
drive away the guests who should not be there or those uninvited guests. Insulted, Tuwaang told the
groom that they, the guests were all pulang dahon, which meant heroes. In short time, the ceremony
started with the guests being offered several precious things that they should top with what they had.
Two were left for the groom but the Binata ng Sakadna admitted that he didn't have a gold flute and a
gold guitar to top what were left. Tuwaang came to the quick rescue. With his mysterious breath, he
produced a gold flute, guitar and gong.

The beautiful bride came out of her room and started offering a bowl containing nganga to every
guest. Then she sat beside Tuwaang that put the groom in a very embarrassing situation. The groom
felt insulted and degraded. He went out the hall and challenged Tuwaang to a fight.

The Bagobo tribe has an epic hero named Tuwaang (Tatuwang), Tuwaang was a brave and strong
warrior with various powers. In one story, he rode a lightning to the land of Pinanggayungan and later,
met the maiden of the Buhong Sky who was running away from the young man of Pangumanon: A
giant with great vigor. Tuwaang and the giant fought but it was an even match. So the giant used his
magical powers and threw a flaming bar at the hero. Entwining itself at Tuwaang, our hero escaped
this ordeal and used his own magical ability to call the wind to fan the flames and let the giant be
engulfed by the flames.
Buod_ng_Tuwaang_(Epiko_ng_Bagobo)">Buod ng Tuwaang (Epiko ng Bagobo)

Ang Tuwaang, epiko ng mga Bagobo, ay isang mahabang tula na nagsalaysay ng mga kabayanihan
ni Tuwaang. Si Tuwaang ay siyang puno ng Kuaman. Balita siya sa katapangan, lakas at kakisigan.
Isang Araw tumanggap si Tuwaang ng balita na may isang dilag na nagmula sa kalangitan ng
Buhong na nakarating sa kaharian ni Batooy upang humingi ng tulong. Tinawagan ni Batooy si
Tuwaang. Nagpaalam si Tuwaang sa kapatid niyang babae na kinagigiliwan iyong tawaging Bai, ibig
niyang tulungan ang nasabing dalaga. Ayaw mang pumayag ni Bai sapagkat ang gagawin ni
Tuwaang ay lubhang mapanganib, hindi rin napigil si Tuwaang sa gagawin niyang pagsaklolo.
Sumakay si Tuwaang sa kidlat. Ang karaniwan niyang sasakyan ay hangin. Ngunit sa pagkakataong
ito'y himingi siya ng pasintabi sa hangin sa hindi ito ang gamiting sasakyan sapagkat siya'y
nagmamadali.

Dumaan muna si Tuwaang sa lupain ng Binata ng Pangavukad. Dinulutan si Tuwaang ng itso (ikmo
at bunga). Ang pagdudulot ng itso sa panauhin ay kaugalian nga mga Muslim. Pumunta si Tuwaang
at ang Binata ng Pangavukad sa lupain ni Batooy. Pagdating nila roon, dahil sa kagandahang lalaki ni
Tuwaang aya halos hinimatay ang mga tao sa laki ng paghanga sa binata ng Kuaman. Pumanhik si
Tuwaang at sa laki ng pagod dahil sa paglalakbay ay nakatulog siya sa pagkakaupo sa tabi ng
dalagang may lambong ng kadiliman ang dalaga ng Buhong. Nang magising si Tuwaang, dinulutan
ang dalawang itso at sila'y ngumanga. Mula pa ng dumating sa lupain ni Batooy ay walang nais
kausapin ang dalagang may lambong ng kadiliman. Hinintay niya si Tuwaang upangdito sabihin ang
kanyang malaking suliranin. Nagkagusto ang binata ng Pangumanon sa dalaga. Malaki naman ang
pag-ayaw ng dalaga, subalit nais kunin ng Binata ng Pangumanon ang dalaga sa dahas. Kaya
napilitan siyang humingi ng saklolo kay Tuwaang at kay Batooy.

Hindi pa gaanong natatagalan ang pag-uusap ni Tuwaang at ng dalaga ng Buhong ay dumating naman ang
Binata ng Panumanon. Walang taros na pinagtataga ng Binata ng Pangumanon ang tauhan ni Batooy. Para
lamang tumatabas ng puno sa isang tubuhan at sa ilang saglit nakabulagta nang lahat ang mga kawal ata
tauhan ni Batooy. Nanaog si Tuwaang at nagharap ang dalawang malakas at makapangyarihang lalaki.
Ginamit ni Tuwaang ang kanyang kampilan. Sa lakas ng pagtatagaan aya naputol ito. Itinapon ni Tuwaang ang
puluhan nito at kaagad na tumulong ang punong malivutu. Gayon din ang nangyari sa binata ng Pangumanon.
Ginamit naman ni Tuwaang ang iba pang sandata niyang palihuma, gayon din ang balaraw hanggang nabali
rin sa puluhan ang mga itao. At sabay na nagtapon ng baling puluhan ang dalawa at ito'y naging punong
maunlapay. Nang magkaubusan na sila ng mga armas, sinunggaban ng Binata ng Pangumanon si Tuwaang
at ibig durugin sa kanyang binti. Hindi nasaktan s i Tuwaang. Sinunggaban naman ni Tuwaang ang Binata ng
Pangumanon at tinangkang ihampas sa malaking bato. Nang sasayad na ang katawan, ang bato ay naging
alabok. Tinawagan ng Binata ng Pangumanon ang kanyang patung. Ito'y isang dangkal na bakal na ipinulupot
kay Tuwaang. Ang patung ay bumuga ng apoy. Inunat ni Tuwaang ang kamay at namatay ang apoy.
Tinawagan naman ni Tuwaang ang kanyang patung at nagliyab ang Binata ng Pangumanon at namatay.

Ngumaga si Tuwaang at ibinuga ang tabug ng nganga sa tauhan ni Batooy at sila'y nabuhay na lahat. Iniuwi ni
Tuwaang ang dalaga sa Kuaman. Pagdating nila sa Kuaman ay may ligalig na nagaganap. Pagkatapos na
magapi ni Tuwaang ang kalaban, minabuti niyang doon na sila sa bayan ng Katu-san, ang lupaing walang
kamatayan.
Summary of good prince bantugan

The Kingdom of Bumbaran were ruled by the old king. But the old king was full envy toward his
younger brother, Prince Bantugan. Prince Bantugan was so handsome, good and brave. Every time
someone praised him. The old king looked angry with him. One day enemies attacked the kingdom of
Bumbaran and Prince Bantugan led his men to defend the kingdom, the evil king plotted against the
good prince. Soon Prince Bantugan returned victorious from the battle. He knew that his brother
hated him, so he decided to left the kingdom of Bumbaran. In his journey he heard about the beautiful
land of the Kingdom-Between-Two-Seas. It was ruled by a good king and the beautiful princess
Datimbang, his sister. He decided to go to that kingdom. But when he stood outside the gates. He
suddenly felt very weak. Prince Bantugan fell to the ground and died. The king and the princess of the
kingdom were shocked when they saw the stranger lying. Princess Datimbang fallen in love to the
stranger. No one knew who the stranger. The king made proclamation that all of his people must
come to look at the prince so that he would know who was that man came from. But no one knew
who's that man. The two parrot talking each other about Prince Bantugan. The parrot of Prince
Bantugan said, I lost my master, he left Bumbaran never to return. Another parrot said. He is dead.
But you can see his body in the palace where he is lying in royal state. The parrot flew to the palace.
He saw his master's body, and said, he was so good to his people. He defended them in war. He
cured the people when they were sick. When the king heard what the parrot said. He brought the
body of Prince Bantugan into the kingdom of Bumbaran. Everyone quiered for the good Prince
Bantugan. His brother was full of repentance. Blaming himself for the death of his brother. Prince
Madali his brother loved him so much. He got the soul of Prince Bantugan from the angel of
death.When he reached the palace of Bumbaran then he transferred the soul of Prince Bantugan to
his body. The body stirred Prince Bantugan alive as if just awakened from a deep sleep. They
celebrated the return of their Prince. Later Prince Bantugan married Princess Datimbang.
Bantugan

(Epikong Mindanao)

Si Prinsipe Bantugan ay kapatid ni Haring Madali sa kaharian ng Bumbaran. Ang prinsipe ay balita
sa tapang at kakisigan, kaya't maraming dalaga ang naaakit sa kanya. Dahil sa pangyayaring ito, si
Haring Madali ay naiinggit sa kapatid. Nag-utos siya na ipinagbabawal na makipag-usap ang
sinuman kay Prinsipe Bantugan. Ang sinumang mahuling makipag-usap sa prinsipe ay parurusahan.
Nalungkot si Prinsipe Bantugan at siya'y naglagalag, siya'y nagkasakit at namatay sa pintuan ng
palasyo ng Kaharian ng Lupaing nasa Pagitan ng Dalawang Dagat. Ang hari rito at ang kapatid
niyang si Prinsesa Datimbang ay naguluhan. Hindi nila kilala si Bantugan. Tumawag sila ng pulong
ng mga tagapayo. Habang sinasangguni nila ang konseho kung ano ang gagawin sa bankay, isang
loro ang pumasok. Sinabi ng loro na ang bangkay ay si Prinsipe Bantugan na mula naman sa
Bumbaran at ibinalita naman ang pangyayari kay Haring Madali.

Nalungkot si Haring Madali. Dali-dali siyang lumipad patungo sa langit upang bawiin ang kaluluwa ni
Bantugan. Nang makabalik si Haring Madali, dala ang kaluluwa ni Bantugan, ay dumating din si
Prinsesa Datimbang na dala naman ang bangkay ni Bantugan. Ibinalik ang kaluluwa sa katawan ni
Bantugan. Nabuhay na muli si Bantugan at nagdiwang ang buong kaharian pati na si Haring Madali.

Samantala, nakarating naman ang balita kay Haring Miskoyaw na namatay si Bantugan, ang
matapang na kapatid ni Haring Madali. Nilusob ng mga kawal niya ang Bumbaran. Itinigil ang
pagdiriwang at nakilaban ang mga kawal ng Bumbaran. Nanlaban din si Prinsipe Bantugan subalit
dahil sa siya ay nanglalata pa dahil sa bagong galing sa kamatayan, siya ay nabihag. Siya'y
iginapos, subalit nang magbalik ang dati niyang lakas, nilagot ni Bantugan ang kanyang gapos at
buong ngitngit niyang pinuksa ang mga kawal ni Haring Miskoyaw. Nailigtas ni Bantugan ang
kaharian ng Bumbaran. Ipinagpatuloy ng kaharian ang pagdiriwang. Nawala na ang inggit sa puso
ni Haring Madali. Dinalaw ni Bantugan ang lahat ng mga prinsesang kanyang katipan. Pinakasalan
niyang lahat ito at iniuwi sa Bumbaran na tinanggap naman ni Haring Madali nang malugod at buong
galak. Namuhay si Bantugan ng maligaya ng mahabang panahon.
The Story of the Life of Lam-ang ( A Summary)

By: Mark Barba


IP411: Ilokano Literature in Translation/English

Biag ni Lam-ang, which translates into “Story of the Life


of Lam-ang”, is the epic story of the Ilokano people. Lam-
ang is a man who comes from a prominent family in his
hometown in which they all an array of special abilities.
The story begins with the preparation of the birth of Lam-
ang.It was crucial process by which many traditions
needed to be followed in order to have a promising birth. Lam-ang was born an extraordinary infant
by which he had the attributes of a matured man. Also, he possessed magical powers in which he is
able to anticipate things. He would properly refer to his mother, Namongan, by her first name and
also ask many insightful questions for his knowledge. One question that Lam-ang had was why his
father absent.Namongan had told the new born Lam-ang that his father went to war to fight the
Igorots. This news made Lam-ang determined to find him. He set himself on a journey to find him and
on his way he had a dream in which it revealed that his father had already passed away. Startled by
his dream, Lam-ang immediately sets forth to where his father was. His dream was indeed true and
found himself facing an army of Igorots. During this battle it showcased his dynamic war skills.Lam-
ang murdered everyone in sight and for his last kill, he completely disfigured him. After gaining
success and a stronger reputation, Lam-ang desired a wife. He was extremely interested in a woman
named Dona Ines Kannoyan. This woman had a reputation for disliking even richest of men. Despite
this, Lam-ang remained persistent and took another journey in hopes of marrying her. To the surprise
of many, Dona Ines Kannoyan agreed to wed with Lam-ang. The final journey of Lam-ang was to dive
for rarang. This had been claimed as the monster fish of the sea. Before setting out to the sea, Lam-
ang had a premonition of him dying by the fish. He foresaw that if the staircase would topple and
crush their stove, he was dead. Lam-ang continued to the sea and his premonition was indeed
true. The news reached Kannoyan and left her devastated. This would not be the case for long. The
cock and dog of Lam-ang promised her that if the bones of Lam-ang were to be found, they would be
able to resurrect him back to life. Marcos, a skilled diver, was assigned to find the remains of Lam-
ang and did so successfully. The story ends with Lam-ang coming back to life and living happily ever
after with Kannoyan.
Noong unang panahon, may mag-asawang nag ngangalang Juan at Namongan. Ang mag asawa ay
nakatira sa baryo ng Nalbuan.
Noong magbuntis si Namongan ay umalis ang asawang si Juan upang parusahan ang isang grupo
ng igorot.
Habang wala si Juan ay isinilang ni Namongan ang kanilang anak na lalake. Lubos na kahanga
hanga ang sanggol sapagkat pagkapanganak pa lamang ay marunong na itong magsalita.
Ang pangalang "Lam-ang" ay sya mismo ang pumili. Maging ang mga ninong at ninang ay sya ring
nagtalaga.
Isang araw, nagtanong si Lam-ang kung nasaan ang kanyang ama.
"Nasa bundok ito upang parusahan ang mga igorot" na saad naman ng ina.
Nalungkot si Lam-ang sapagkat matagal na nyang di nakikita ang ama buhat ng sya ay isilang.
Isang araw ay nanaginip si Lam-ang na ang kanyang ama ay pinatay ng mga igorot. Sa galit nito ay
nagpunta sya sa kabundukan at pinatay lahat ng igorot doon.
Ang batang si Lam-ang ay syam na taong gulang pa lamang noon.
Sa kanyang paguwi sa kanilang lugar sa Nalbuan ay napadaan si Lam-ang sa ilog ng Amburayan.
Doon ay pinaliguan sya ng mga kabigang babae. Ang mga dumi at dugo sa katawan ni Lam-ang ay
naging tila lason na pumatay sa mga isdang nasa ilog.
Nang nasa wastong gulang na si Lam-ang ay nakilala nya si Ines Kannoyan. Sya ay umibig dito.
Nagpasyang manligaw si Lam-ang sa magandang si Ines. Dala ang kanyang tandang at paboritong
aso.
Lubos na nainis si Lam-ang nang makitang maraming nakapalibot na manliligaw sa bahay ni Ines
kaya't inutusan nya ang kanyang tandang na tumilaok. Sa tinalok ng manok ay agad na nasira ang
bahay ni Ines at namatay ang lahat ng manliligaw.
Agad namang inutusan ni Lam-ang na kumahol ang aso at tumahol nga ito. Sa tahol naman ng
kanyang aso ay tila himalang bumalik sa dati ang gumuhong bahay ni Ines.
Lumabas si Ines at ang magulang nito upang harapin si Lam-ang.
Hiningi ni Lam-ang ang kamay ni Ines upang pakasalan. Hindi naman tumanggi ang mga magulang
ni Ines sa isang kondisyon.
Tapatan lamang ang kanilang kayamanan. Hindi naman ito naging hadlang kay Lam-ang. Umuwi si
Lam-ang at bumalik na may dalang bangka na puno ng ginto. At kalaunay ikinasal din sila ni Ines.
Lumipas ang maraming taon ay dumating ang pagkakataon upang manghuli si Lam-ang ng isdang
"Rarang". Isang obligasyon sa mga lalaking may asawa ang humuli nito.
Ngunit may pangitain na si Lam-ang na mapapatay sya ng isdang "Berkahan". Ito ay isang isda na
kalahi ng mga pating.
Sa kabila nito ay di pa rin nagbago ang isip ni Lam-ang na hulihin ang isdang Rarang.
Ngunit nangyari nga ang pangitain ni Lam-ang at sya ay napatay ng Berkahan.
Lubhang nagtangis si Ines at agad na umupa ng mga maninisid upang makuha ang mga buto ni
Lam-ang.
Agad namang nakuha ang mga buto ni Lam-ang.
Kasama ni Ines ang tandang at aso ni Lam-ang, kanilang dinasalan gabi-gabi ang mga buto ng
asawa.
Hanggang sa isang araw, si Lam-ang ay muling nabuhay.
Mula noon ay namuhay sila ng masaya.

You might also like