1.

1917r – rewolucja lutowa i październikowa; bolszewicy (Lew Trocki, Grigorij Zinowiew, Lew Kamieniew, Nikołaj Bucharin) u władzy na czele z W. Leninem; zwalczanie
Kościoła prawosławnego
1919r – utworzenie Międzynarodówkę Komunistyczną (Komintern); w latach 20. zwalczanie partii socjaldemokratycznych, w latach 30. wzywała komunistów na cały
świecie do utworzenia frontu ludowego, czyli sojuszu lewicy przeciwko faszyzmowi; rozwiązany w 1943r
1917-1920r – wojna domowa (Biali kontra Czerwoni), doprowadziła do załamania systemu ekonomicznego państwa
łagry – założona przez Lwa Trockiego sieć obozów pracy, podlegały Głównemu Zarządowi Obozów (Gułagowi)
komunizm wojenny – upaństwowienie większości sektorów gospodarki (przemysł, handel, transport); poskutkował klęską głodu w 1920-1921r
nowa polityka ekonomiczna (NEP) – 1921-1928r; likwidacja ob. dostaw żywności, umożliwiono sprzedaż nadwyżek produktów; zwiększyła się produkcja przemysłowa i
rolna, kraj obronił się przed głodem
1922r – Josif Dżugaszwili (Stalin) zostaje sekretarzem generalnym partii bolszewickiej
30 grudnia 1922r – utworzenie ZSRR (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) w składzie Rosja, Ukraina, Białoruś
1924r – Lenin umiera; walka o władzę; eliminacja przeciwników Stalina, najtrudniejszy Lew Trocki (wydalony z partii, skazany na zsyłkę, w 1929r zmuszony do
emigracji)
WKP(b) (Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)) – nowa nazwa partii Stalina; przywódców bolszewickich zastąpił oddanymi sobie funkcjonariuszami
NKWD (wcześniej OGPU) – od 1934r; tajna policja polityczna; Feliks Dzierżyński
kolektywizacja rolnictwa – likwidacja własności prywatnej na rzecz działalności wspólnej; sowchozy – państwowe gospodarstwa, gdzie chłopi pracowali jako robotnicy
rolni; kołchozy – gospodarstwa spółdzielcze, gdzie chłopi zachowali niewielką część ziemi na własność; kułacy – najbogatsi gospodarze
gospodarka planowa – o rozwoju państwa opartym na realizacji planów 5-letnich decydował Stalin i jego doradcy
industrializacja – rozwój przemysłu ciężkiego, wydobywczego i zbrojeniowego; masowa i przymusowa migracja ludności do miast i wielkich okręgów przemysłowych
1932-1933r – głód na Ukrainie; mimo klęski nieurodzaju Stalin kazał utrzymać eksport zbóż i zwiększył przymusowe dostawy dla państwa; plon y konfiskowano, chłopi
nie mogli zostawić ziarna na zasiew na następny rok, ludzie nie mogli opuszczać miejsca zamieszkania, przypadki kanibalizmu
1936-1938r – wielka czystka; z rozkazu Stalina dawni przywódcy bolszewiccy zostali w sfałszowanych procesach politycznych skazani na śmierć, mord większej części
korpusu oficerskiego, funkcjonariuszy, którzy przeprowadzili wielką czystkę
Pawlik Morozow – wzór dla młodzieży w propagandzie radzieckiej; w czasie klęski głodu jego ojciec (kułak) ukrył dla rodziny część zboża, Pawlik doniósł o tym władzom,
ojciec został skazany na śmierć, przedstawiciele rodziny w ramach zemsty zamordowali Pawlika
ZSRR i Niemcy – kwiecień 1922r w Rapallo traktat polityczny o ścisłej współpracy (z Niemiec najnowsze technologie, uzbrojenie, środki finansowe, eksperci
gospodarczy; z ZSRR eksport surowców, udostępnianie poligonów dla szkoleń armii n.), marzec 1939r pakt o nieagresji, atak na Polskę; 1941r atak Niemców na ZSRR

2. emancypacja kobiet – proces rozpoczął się pod koniec XIXw., w wyniku IWŚ uległ przyspieszeniu (powołanie mężczyzn do wojska); przejmowanie części męskich
obowiązków, upadek idei monarchistycznych  przyznanie kobietom pełni praw wyborczych, kryzys tradycyjnego modelu rodziny, przemiany w modzie
zdemokratyzowanie społeczeństwa  wprowadzenie powszechnie dostępnego szkolnictwa podstawowego (7-14lat), ograniczenie roli Kościoła katolickiego
rozwój techniki – rozwój rynku sprzętów gospodarstwa domowego (pierwsze lodówki, odkurzacze, pralki, radia, telefony) spowodowany szybko postępującą
elektryfikacją (dostęp do prądu), zmiany w sposobie przewożenia towarów (kolejsamochody), wprowadzenie produkcji taśmowej skutkowało obniżenie kosztów
wytwarzania pojedynczego auta, nowe miejsca pracy przy rozbudowywaniu sieci dróg i autostrad (sposób na walkę z bezrobociem)
1919r – pierwszy lot przez Ocean Atlantycki bez międzylądowania
Charles Lindbergh – pokonał trasę międzykontynentalną nad Oceanem Atlantyckim 20-21 maja 1927r
kultura masowa – wraz z wprowadzeniem powszechnego obowiązku nauki czytania i pisania wzrosło znaczenie prasy; radio, w 1906r pierwsza radiostacja nadająca
audycje dla ludności; pierwsze reklamy; kino
kinematografia – początkowo bez ścieżki dźwiękowej, nieskomplikowana fabuła, najbardziej popularny komik Charlie Chaplin (gwiazdy kina niemego: Rudolf Valentino,
Greta Garbo, Harolda Lloyd, Pola Negri); udźwiękowienie w 1922r w Niemczech
społeczeństwo masowe – przedstawiciele różnych grup społecznych, niezależnie od miejsca zamieszkania, używali podobnych sprzętów, słuchali tej samej muzyki i
oglądali te same filmy
1902r – nakręcenie przez Georges Méliès „Podróż na Księżyc” o ekspedycji naukowców wystrzelonych z armaty na powierzchnię ziemskiego satelity, po raz pierwszy
wykorzystano efekty specjalne
1927r – pierwsza transmisja dźwięku i obrazu z Londynu do Nowego Jorku
1929r – pierwsze Oscary (nagrody przyznawane przez amerykańską Akademię Filmową
funkcje mass mediów – informacyjne, opiniotwórcze, rozrywkowe, propagandowe
socrealizm – realizm socjalistyczny, rozbudowano kult partii i wodza; twórcy propagowali kolektywizację rolnictwa i upowszechniali zafałszowaną wersję historii
nowe wynalazki – sprzęt AGD
zmiany w architekturze – zrezygnowano z nawiązywania do stylów historycznych i naśladowania estetyki minionych epok; nowy styl modernizm, nurt funkcjonalizm
(styl międzynarodowy), odrzucano dekoracje wewnątrz i na zewnątrz, dominowała prostota i funkcjonalność; zmiana reguł urbanistyki (sposobu projektowania miast)
przestrzenne zagospodarowanie, zasady planowanie miast, mające zapewnić mieszkańcom wygodniejsze życie, zawarto w Karcie ateńskiej w 1933r, poszczególne
dzielnice miasta powinny pełnić określone funkcje; w państwach totalitarnych budownictwo monumentalne czerpiące wzorce z klasycyzmu
egalitaryzm – pogląd społeczny głoszący równość wszystkich, zarówno jeśli chodzi o przysługujące prawa, jak i warunki, w których się żyje
Bauhaus – niemiecka szkoła architektoniczna założona w 1919r w Weimarze przez Waltera Gropiusa, propagowała funkcjonalizm
kultura dwudziestolecia międzywojennego – francuski filozof Henri Bergson krytykował intelekt i głosił teorię, że jedynym źródłem poznania jest intuicja; katastrofizm,
to pogląd przewidujący bliską zagładę świata, a zwłaszcza kultury i tradycji europejskiej; egzystencjalizm, to kierunek filozoficzny głoszący, że życie człowieka upływa w
świecie pozbawionym jakiegokolwiek sensu, a każdy musi sam podejmować decyzje, za które ponosi całkowitą odpowiedzialność; rozwijały się powstałe przed wojną
kierunki: ekspresjonizm, abstrakcjonizm, kubizm, pojawiły się inne nurty: dadaizm, surrealizm, futuryzm

3. 21 marca 1933r – Hitler wygłosił exposé rządowe (przemówienie, w którym przywódca rządu prezentuje swoje stanowisko oraz program polityczny), zapowiedział
zmiany w polityce wewnętrznej kraju oraz kwestiach międzynarodowych, planował rozpoczęcie działań zmierzających do obalenia porządku wersalskiego
1933r – III Rzesza i Włochy wycofały się z Ligii Narodów, militaryzacja kraju, koncentracja gospodarki na produkcji zbrojeniowej
bezrobocie – dzięki prowadzonym na dużą skalę zbrojeniom zmniejszyło się z 6mln w 1933r do 1mln w 1937r
1935r – przyłączenie do III Rzeszy Zagłębia Saary na mocy traktatu wersalskiego; Hitler wykorzystał powstały entuzjazm do przywrócenia powszechnej służby wojskowej
i ogłoszenia, że ograniczenia militarne nałożone po IWŚ są niezgodne z zasadą równouprawnienia państw
cele ruchu faszystowskiego we Włoszech – odtworzenie Imperium Rzymskiego, panowanie nad obszarem Morza Śródziemnego, wzmocniona rola Włoch na arenie
międzynarodowej, rozwiązanie problemów społecznych i ekonomicznych kraju
1932r – podbój Libii; atak na Cesarstwo Etiopii (Abisynia)
1935-1936r – wojna włosko-abisyńska; reakcją Ligii Narodów nałożenie ograniczonych sankcji gospodarczych, to przyczyniło się do ich wystąpienia z organizacji
1936r – militaryzacja Nadrenii; Hitler tłumaczył się potrzebą przywrócenia narodowi niemieckiemu pełni władzy nad swoim terytorium
Reichshera  Wehrmacht; Luftwaffe – lotnictwo; Kriegsmarine – flota
1931r – obalenie monarchii i ustanowienie republiki w Hiszpanii
1936r – wygranie w wyborach parlamentarnych lewicowego frontu ludowego, skupiającego republikanów, socjalistów i komunistów; cele nowego rządu: reforma
rolnictwa, ograniczenie roli Kościoła, zmniejszenie jego majątku, rozwijanie szkolnictwa świeckiego, ścisła kontrola armii
lipiec 1936- 28 marca 1939r- wojna domowa w Hiszpanii; bunt części wojsk hiszpańskich przeciw rządowi republikańskiemu; gen. Francisco Franco otrzymał poparcie
od Hitlera i Mussoliniego, transport do Europy, otrzymanie wsparcia organizacji Falanga i karlistów (zwolenników przywrócenia monarchii); wojska Franco zajęły
Madryt i w ten sposób zakończyły wojnę domową
Legion Condor – odpowiedzialny za zbombardowanie i zniszczenie w kwietniu 1937r miasta Guernica
Brygady Międzynarodowe – ochotnicy z całej Europy o poglądach lewicowych walczący przeciw buntownikom po stronie wojsk republikańskich
koniec 1937r – gospodarka niemiecka na skraju bankructwa; rozpoczęcie ekspansji
marzec 1938r – poddanie się do dymisji austriackiego kanclerza Kurta von Schuschnigga; przejęcie władzy przez austriackich faszystów;
12 marca 1938r – ogłoszenie przez Arthur Seyss-Inquart Anschlussu Austrii (przyłączenie) po przysłaniu niemieckich wojsk
do 1945r pozostał częścią Rzeszy przemianowany na Marchię Wschodnią
appeasement – polityka Francji i W. Brytanii w stosunku do Niemiec
28-30 września 1938r – konferencja czterech mocarstw w Monachium; wzięli udział: Hitler, Mussolini, premier W.B. Chamberlain, premier Francji Daladier; Edward
Benesz (prezydent Czechosłowacji); utrata Kraju Sudeckiego na rzecz III Rzeszy (20% terytorium, 25% ludności, 40% potencjału przemysłowego)
październik 1938r – zajęcie przez Polskę Zaolzia
marzec 1939r – dzięki poparciu III Rzeszy, nacjonaliści słowaccy z księdzem Józefem Tiso na czele, postanowili odłączyć się od Czechosłowacji i proklamowali
niepodległość
15 marca 1939r - utworzenie Protektoratu Czech i Moraw
23 marca 1939r - zajęcie Kłajpedy przez III Rzeszę
1931r – początek ekspansji Japonii atakiem na Chiny, utworzyli marionetkowe cesarstwo Mandżukuo; 1933r – wystąpienie Japonii z Ligii Narodów przez wojnę z
Chinami, rozbudowa floty wojennej; 1937r – atak na Chiny; 1937-1938r – bestialskie mordowanie cywilów w Nankinie (6 tygodni), podobnie w Szanghaju w 1937r; 1938-
1939r – walki radziecko-japońskie (zwycięstwo Armii Czerwonej)