FEN BİLİMLERİ TEST

MEVSİMLERİN OLUŞUMU
1

1. Bu etkinlikte Dünya'nın aldığı ısı miktarının 2. II

güneş ışınlarının geliş açısından nasıl etkilen-
diği incelenmektedir.
I. deneyde X noktasının sıcaklığı 30oC iken,
II. deneyde X noktasının sıcaklığı 27,5oC’dir.

III I

X
IV

Yukarıdaki şekilde Dünya’nın Güneş etrafında-

ki hareketi sırasındaki konumları verilmiştir.
Şekil II
Buna göre Dünya hangi konumda iken Gü-
ney Yarım Küre'de en uzun gündüz, Kuzey
Yarım Küre’de en uzun gece yaşanmaktadır?

GüneyYarım Kuzey Yarım

X
G Küre'de Küre'de
A A) I III
M B) II IV
A
Şekil I OKUL
C) I I
D) IV II
Yapılan bu deneyden aşağıda verilen so-
nuçlardan hangisi ya da hangileri çıkarıla-
bilir?

I. Deneyde ışık yüzeye dik düştüğünde yüze-

yi daha fazla ısıtmaktadır.

II. Şekil II’de yüzeyin sıcaklığının daha az ol-

masının sebebi yüzeyin eğiminin arttırıldı-
ğında aydınlanan toplam alan artar ve lev-
haya gelen ışığın yoğunluğu azalır.

III. Burada eğim açısının artırılması ısı miktarı-
nı artırır ve eğim açısı azalması ile ısı mik-
tarı azaltılır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
3. Dünya'da mevsimlerin oluşmasının nedeni
aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
leridir?
I. Dünya’nın kendi etrafında dönmesi
II. Dünya’nın eksen eğikliği
III. Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi

A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

1
FEN BİLİMLERİ
TEST 1 MEVSİMLERİN
KONU ADI
OLUŞUMU

4. 23o27ı 6. Kuzey Yarım Küre

K
L
M
N

Mevsimlerin oluşmasının sebebi Dünya'nın Güney Yarım küre

23 derece 27 dakikalık bir eğik açıya sahip
olmasıdır.
Dünya’nın eksen eğikliğinden dolayı kuzey
yarım küreye güneş ışınları dik gelirken Gü-
ney Yarım Küre'ye eğik bir şekilde gelir.
Bunun sonucunda Kuzey Yarım Küre'de ve
Güney Yarım Küre'de hangi mevsimler ya-
şanmaktadır?
Kuzey Yarım GüneyYarım
Küre'de Küre'de
A) Yaz Kış
B) İlkbahar Sonbahar
C) Kış Yaz
D) Sonbahar İlkbahar
Bilgi:
Yarım Küre’de yaz mevsimi yaşanırken, ya-
zın yaşandığı kutuba doğru gidildikçe gün-
düz süresi uzar, ters tarafa kutuba doğru
gidildikçe kısalır.
Buna göre şekilde, Dünya’nın Güneş etra-
fındaki döngü sırasında gözlenen K, L, M
ve N şehirlerindeki gece sürelerinin sıra-
lanışı hangi seçenekte doğru olarak veril-
miştir?
A) N > M > L > K B) M > N > L > K
G
A C) N > K > L > M D) K > L > M > N
M
A
OKUL

5. I. (...) Dünya’nın kendi etrafında dönmesi

sonucu günlük sıcaklık farkları oluşur.
II. (...) Dünya’ya güneş ışınlarının dik düştü-
ğü yerlerde yaz, eğik düştüğü yerlerde kış
mevsimi yaşanır.
III. (...) Dünya’nın ekseninin eğik olması her
iki yarım kürede de yıl boyunca aynı mev-
simlerin yaşanmasına neden olmaktadır.
Yukarıda verilen etkinlikteki ifadeler doğ-
ruysa “D” yanlış ise “Y” yazıldığında aşa-
ğıda verilen seçeneklerden hangisine ula-
şılır?
A) I. D B) I. Y C) I. D D) I. Y
II. Y II. Y II. D II. D
III. Y III. D III. Y III.Y
7.
21 Aralık
Yukarıda verilen şekilde kuzey yarım küre-
de kış yaşanırken, güney yarım kürede yaz
yaşanmaktadır.
Bu olayın temel sebebi aşağıda verilenler-
den hangisidir?
A) Güney Yarım Küre’nin Güneş’e daha yakın
olması
B) Dünya’nın 23 derece 27 dakika eğik bir
açıyla güneşin etrafında dönmesi
C) Dünya’nın şeklinin geoit olması
D) Dünya yörüngesinin elips şeklinde olması.

2
FEN BİLİMLERİ
TEST 1
KONU MEVSİMLERİN OLUŞUMU
1
8. 10. K

K
I
L
M II

21 Haziran G
Dünya eksenindeki eğiklik sayesinde dünya
üzerindeki farklı konumlara gelen ışığın açısı Şekildeki sistemde I. şehirde kış mevisimi, II.
sürekli değişmektedir. şehirde yaz mevsimi yaşanmaktadır.

Güneş ışınlarının dik ve dik açıya yakın açılar-
da geldiği yüzeylerde birim yüzeye gelen ışın
sayısı en fazladır.
Yukarıda verilen bilgilere göre K, L, M ko-
numlarına gelen ışığın sayısını sıralanması
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) M > L > K B) K > L > M
C) L > K > M D) K > M > L
Bu olayın temel sebebi aşağıda verilenler-
den hangisidir?
A) Dünya yörüngesinin elips şeklinde olması
B) Dünya’nın şeklinin geoit olması
C) Dünya’nın 23 derece 27 dakikalık bir eğik-
liğe sahip olması
D) Dünya’nın kendi etrafında dönmesi

G
A
M
A 11.
OKUL
OKUL

9.

Dünya üzerinde konumları gösterilen Güney

Yarım Kürede bulunan X şehrinde gündüz
süresi 16 saat 20 dakika iken, Kuzey Yarım
Kürede bulunan Y şehrinde gündüz süresi 8
saat 24 dakikadır.
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi yanlıştır?
A) X şehrinde yaz mevsimi, Y şehrinde ise kış
mevisimi yaşanmaktadır.
B) X şehrine Güneş ışınları dik ve dik açıya
yakın gelmektedir.
C) Y şehrine Güneş ışınları eğik bir açıyla gel-
mektedir.
D) Yaşadıkları mevsimden sonra X şehrinde
ilkbahar, Y şehrinde ise sonbahar mevsimi
başlar.
Mevsimlerin oluşmasının sebebi Dünya’nın
23 derece 27 dakikalık eğik bir açıyla kendi
ekseni etrafında dönmesidir.
Eğer dünyanın eksen eğikliği olmasaydı
aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
leri gerçekleşirdi?
I. Dünya üzerinde her konumda, bulunduğu
konumun durumuna bağlı, kendine özel ve
değişmeyen sabit iklim koşulları oluşurdu.
II. Mevsim geçişleri olmazdı.
III. Gece-gündüz süreleri yıl boyunca aynı
olurdu.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

3
FEN BİLİMLERİ TEST
MEVSİMLERİN OLUŞUMU
2

1. 2. II
II

III I III I

IV IV
Şekilde Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma
Şekilde Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma hareketi verilmiştir.
hareketi verilmiştir.
G Dünyanın konumu I, II, III ve IV olarak belir-
Buna göre Dünya I, II, III ve IV konumda A tildiğine göre aşağıda verilenlerden hangi-
M
iken aşağıda yapılan yorumlardan hangisi A si doğrudur?
ya da hangileri doğrudur?
OKUL

A) Dünya I. konumda iken Güney Yarım Küre-

I. Dünya I. konumda iken Kuzey Yarım küre de kış, Kuzey Yarım Kürede yaz mevsimi
Güneş’e uzak olduğu için kış mevisim ya- yaşanır.
şanmaktadır.
B) Dünya II. konumda iken Güney Yarım Kü-
II. Türkiye’de I. konumda iken kış, III. konum- rede sonbalar, Kuzey Yarım Kürede ilkba-
da iken yaz mevsimi yaşanır. har mevsimi yaşanır.

III. Türkiye’de gece ve gündüz süreleri eşit ol- C) Dünya III. konumda iken Güney Yarım Kü-
duğu zaman dünya II. ve IV. konumlarda rede yaz, Kuzey Yarım kürede kış mevsimi
bulunmaktadır. yaşanır.

A) Yalnız I B) I ve II D) Dünya IV. konumda iken güneşin dünyaya

uzaklığı aynı olduğu için her iki yarım küre-
C) II ve III D) I, II ve III
lerde gündüz ve gece saatleri eşittir.

4
FEN BİLİMLERİ
TEST 2
KONU MEVSİMLERİN OLUŞUMU
1
3. Belirli bir noktaya düşen ışık ışınlarının yoğun- 5 II
luğunun artması o yüzeyde meydana gelecek
soğurulma olayını artırır.
Buna göre aşağıda verilen bölgelerin ışı-
ğı soğurma miktarlarına göre sıralanması
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
K III I

Y
X

Z
IV

G Yukarıda verilen şekle göre Kuzey Yarım

Küre’de İlkbahar, Güney Yarım Küre’de kış
hangi konumlarda iken başlar?
A) X > Y > Z B) Z > X = Y
Kuzey Yarım GüneyYarım
C) Z > X > Y D) Y > X > Z
Kürede Kürede

A) I IV
B) II III
C) IV I
G D) III II
A
M
A
OKUL
OKUL

6
K X
4. Y
Z
X T

Y
Dünya şekildeki konumda iken X, Y ve Z şehir-
lerinin gün süresi aşağıdaki tabloda verilmiştir.
G
Dünya'nın Güneş'e konumu şekildeki gibidir. I 14 saat 40 dakika
Bu konuma göre aşağıda verilenlerden
hangisi ya da hangileri doğrudur? II 18 saat 22 dakika

I. Türkiye'de yaz mevsimi yaşanmaktadır. III 08 saat 40 dakika

II. Bizim yüzeye düşen enerji miktarı X nokta-
Buna göre X, Y ve Z şehirlerinin doğru eş-
sında daha fazladır.
leştirilmiş hali hangi seçenekte verilmiştir?
III. X noktasından Y noktasına gidildikçe gün- I II III
düz süreleri kısalır.
A) X Y Z
A) Yalnız I B) I ve II B) Y Z T
C) II ve III D) I, II ve III C) Y X T
D) Z T X

5
FEN BİLİMLERİ
TEST 2 MEVSİMLERİN OLUŞUMU

7. 9. Kuzey Yarım
23o 27ı
Küre

X

Y

Dünya'nın 23 derece 27 dakikalık eğik bir

dönme eksenine sahip olması aşağıda ve- Güney Yarım
rilenlerden hangisinin oluşmasına sebep Küre
olmaz? Dünya konumunun şekildeki gibi olduğu za-
man diliminde X ve Y bölgelerinde yaşanan
A) Yerel saat farklılıklarının oluşmasına
mevsimler hangisinde doğru verilmiştir?
B) Gece ve gündüz sürelerinin yıl boyunca de-
ğişmesine
C) Güneşin bir bölgedeki doğuş ve batış yer- X Y
lerinin farklılık göstermesine A) Kış Kış
D) Kuzey Yarım Küre’de ve Güney Yarım Kü-
re’de aynı zamanlarda farklı mevsimlerin B) Yaz Kış
meydana gelmesine. C) Kış Yaz
G
A D) Yaz Yaz
M
A
OKUL

10. Dünya'nın ve Güneş'in konumları aşağıda ve-

8. Dünya'nın aşağıda verilen konumlarından rilmiştir.
hangisinde Güney Yarım Küre’de yaz mev-
simi yaşanmaktadır? Kuzey Yarım
Küre
K
A) B)

ekv
ato
r
L

M
C) D) Güneş

N
Güney Yarım
Küre

Buna göre, Dünya üzerindeki hangi nokta-

ya gelen Güneş ışınları daha diktir?

A) K B) L C) M D) N

6
FEN BİLİMLERİ TEST
İKLİM VE HAVA HAREKETLERİ
3

1. Hava olaylarından yalnız birini tanımlamak 3. • Konya’da bugün hava açık ve güneşli
ve anlamak için gerekli olan gözlem süresi,
• Antalya’nın kıyı kesimleri bol yağış al-
bu hava durumunun ya da sürecinin kendine
maktadır.
özgü oluşum zamanı kadar olmalıdır. Yani ör-
neğin pencereden dışarıya baktığımızda, bize • Konya’da kışları soğuk ve karlı yazları
havanın o anda yağışlı ya da güneşli olup ol- sıcak ve kurak geçer.
madığı hakkında bir düşünce verebilir, ama
• Erzurum çevresinde gece sıcaklığı
yağışlı bir kış ya da kurak bir yaz olup olmadı-
ğı hakkında bilgi vermez. 0oC altına düşmektedir.

Yukarıda iklim ve hava olaylarının hangi iki

özelliği vurgulanmaktadır? Yukarıda verilen açıklamalardan hangisi
iklimi, hangisi hava olayını temsil etmek-
A) İklim uzun yıllar gözlenen tüm hava olayla- tedir?
rının ortalaması iken, hava durumu belirli
bir zamanda etkili olan hava koşullarıdır. A) • Hava olayı B) • Hava olayı
B) İklim kesinlik bildirirken, hava olayları tah- • İklim • Hava olayı
mini yapılan hava koşullarıdır.
• İklim • İklim
C) İklimi kısa süreli değişikli etkilerken hava
olaylarını uzun süreli değişimler etkilemek- • Hava olayı • İklim
tedir.
C) • İklim D) • iklim
D) İklim geniş alanları kapsarken, hava olayla-
rı daha dar alanları kapsamaktadır. • İklim • Hava olayı
G
A • Hava olayı • İklim
M
A • Hava olayı • Hava olayı
OKUL

2. Aşağıda verilen tabloda iklim ve hava olay-

ları ile ilgili açıklamalardan hangisi ya da
hangileri doğrudur?
4. Dünyada, aynı zaman diliminde yağmur, rüz-
gar, fırtına ve aşırı sıcaklıklar gibi hava olayla-
İklim Hava olayları
rı yaşanmaktadır. Bununla beraber dünyanın
I. Belirli bir zamanda değişik yerlerinde bir çok farklı iklim yaşan-
etkili olan hava koşul-  maktadır. İklim ve hava olayları birbirine bağlı
larıdır.
olmakla birlikte tümüyle farklı kavramlardır.
II. İzmir bu aylarda çok
yağış almaktadır.  Hava olayları ve iklimle ilgili aşağıda yapı-
lan yorumlardan hangisi yanlıştır?
III. Ülkemizde en çok kar
yağışı alan ilimiz Erzu-  A) Hava olayları günden güne hatta saatten
rum’dur. saate değişiklik gösterdiği için havanın ön-
ceden nasıl olacağını tahmin etmek zordur.
IV. Geniş bölgeleri içerir.  B) Hava olayları tahmine dayanmaktadır.
C) İklim uzun yıllar gözlemlenen hava olayla-
A) Yalnız I B) I ve II rının yorumlanmasına dayanır.
C) I, II ve III D) III ve IV D) İklimin sonuçları kesinlik bildirmemektedir.

7
FEN BİLİMLERİ
TEST 31 KONU
İKLİM VE HAVA ADI
HAREKETLERİ

5. Aşağıdaki tabloda iklim ve hava olaylarının 8. Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke
özellikleri verilmiştir. olması nedeniyle, farklı bölgelerinde yaşanan
iklimlerin ozon tabakasının incelmesi ve sera
Hava olayları İklim gazlarından çok fazla etkilenmektedir.
1 Kısa sürelidir. Uzun sürelidir. Buna göre küresel ısınma ve iklim değişik-
liği ülkemizde aşağıda verilen olaylardan
2 Klimatoloji inceler. Meteoroloji inceler.
hangisi ya da hangilerinin gerçekleşmesi-
Geniş bölgelerde Dar bölgelerde ne sebep olabilir?
3
etkilidir. etkilidir.
I. Artan sıcaklıktan dolayı çöl iklimine yaklaş-
4 Kesin değildir. Kesindir. masına
Buna göre, kaç numaralı satırlarda hata ya- II. Su kaynaklarında oluşan azalmanın sonu-
pılmıştır? cunda içecek su ihtiyacının artmasına
A) 1 ve 3 B) 2 ve 3 III. Topraklarda yaşanacak değişiklik sonucu
C) 1 ve 4 D) 2 ve 4 tarım üretiminin azalmasına.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

6. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

G
A) İklimleri inceleyen bilim dalına meteoroloji A
denir. M
B) Hava olayları geniş bölgeleri kapsar. A OKUL

C) Hava olayları kesin bilgi içermez.

D) İklim kısa süreli hava olaylarını inceler.

9. Yapılan araştırmalarda dünyada 15 - 20 yıl

7. Herhangi bir bölgede uzun yıllar gözlemlenen
hava olaylarının ortalamasına iklim denilmek-
tedir.
Buna göre aşağıda verilen ifadelerden kaç
tanesi iklimin özellikleriyle ilgilidir?
I. Yağmur ormanlarında yılın her mevsimin-
de, bol yağış görülmektedir.
II. Konya’da yazlar sıcak ve kurak geçmekte-
dir.
III. Antalya’da hava bugün açık ve güneşlidir.
IV. İstanul’da lodos nedeniyle vapur seferleri
iptal edilmiştir.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
önceki bir yıllık ortalama sıcaklık ile günümüz-
deki bir yıllık ortalama sıcaklığın aynı olmadığı
görülmüştür. Dünyada sıcaklık her geçen gün
biraz daha artmaktadır.
Bu şekilde sıcaklık artmaya devam ederse kü-
resel ısınma gezegenimiz için çok ağır sonuç-
lar ortaya çıkarır.
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi
ya da hangileri küresel ısınmanın sonuçla-
rından değildir?
I. Sıcak hava dalgaları oluşması
II. Buzulların erimesinden dolayı tatlı su kay-
naklarının artması
III. Yağış rejiminin değişmesiyle kuraklığın
azalması
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D I, II ve III

8
FEN BİLİMLERİ
TEST 3
KONU İKLİM VE HAVA HAREKETELERİ
1
10. Türkiye’nin en soğuk, kışları çok uzun ve sert, 12. İklimi oluşturan temel unsurlara iklim eleman-
yazları kısa ve serin olan ili Erzurum’da kışın ları denir.
hiç karın yağmadığı hava sıcaklığının 0oC’nin Aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
altına düşmediği seneler olmuştur. leri iklim elemanlarıdır?
Yukarıda verilen bilgiler ışığında aşağıdaki
I. Sıcaklık
sonuçlardan hangisi ya da hangileri çıka-
rılabilir? II. Basınç ve rüzgar

I. İklim bir bölgenin hava şartlarını çok yüzey- III. Nem ve yağış
den alır. A) Yalnız I B) I ve II
II. Bir bölgede o bölgenin iklim özelliklerine C) II ve III D) I, II ve III
uygun olmayan hava şartları hüküm süre-
bilir.
III. Bir bölgenin hava olayları her zaman o bel-
genin iklim özelliklerini yansıtmaktadır.
A) yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

G
A
M
A
OKUL
OKUL

11. Aşağıda bazı tanımlar ve kavramlar verilmiştir. 13. İklim konusunu anlatırken öğretmen, öğrenci-
1. Klimatoloji bilimi ile uğraşan uzmanlara denir. lerine aşağıdaki soruları sormuştur.
2. Dünyanın ortama sıcaklık değerinin artma- I. Türkiye'de aynı tarihlerde farklı mevsimler
sı sonucu oluşur. yaşanmaktadır. Bunun sebebi nedir?
3. Belirli bir yer ve zamanda etkili olan hava Ahmet: Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi
koşullarıdır. II. Antalya'da kışların Konya iline göre daha
a. Küresel ısınma ılık ve yağışlı geçmesinin sebebi nedir?
b. Hava olayları Aslı: Denizden dolayı kıyı bölgelerimizde ne
c. Klimatalog min fazla olması.

Yukarıda verilen tanımlar ve kavramlar Buna göre öğrencilerin verdiği cevapları

doğru bir şekilde eşleştirildiği zaman aşa- ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğ-
ğıda verilen seçenekelerden hangisine ula- rudur?
şılır?
A) Her ikisinin cevabı doğru
A) 1-c B) 1-c C) 1-b D) 1-a
B) Ahmet'in cevabı doğru, Aslı'nın cevabı yanlış
2-b 2-a 2-a 2-b C) Her ikisinin cevabı yanlış
3-a 3-b 3-c 3-c D) Aslı'nın cevabı doğru, Ahmet'in cevabı yanlış

9
FEN BİLİMLERİ
İKLİM VE HAVA HAREKETLERİ
1. Dünya eksenin yörünge düzlemine eğik olma-
sı ve bu açıyla birlikte Dünya’nın Güneş etra-
fındaki hareketinin en önemli sonucu mevsim-
lerin oluşmasıdır.
21 Mart
21 Haziran 21 Aralık
23 Eylül
G
Buna göre mevsimler ile ilgili aşağıda veri- A
M ney Yarım Küre’de daha uzun günler ya-
lenlerden hangisi ya da hangileri doğrudur? A
OKUL
I. Yıl içinde farklı sıcaklık dönemleri olan
mevsimler dünyanın dört önemli tarihindeki
konumuyla belirlenmiştir.
II. 21 Haziran’da Kuzey Yarım Küre’de yaz
mevsimi başlangıcı olup güneş ışınları en
büyük açıyla düşer.
III. 21 Mart ve 23 Eylül’de dünyanın her yerin-
de gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
10
TEST
4
2. K
G
Yukarıda Dünya ve Güneş’in konumu şekilde-
ki gibi verilmiştir.
Bu şekil ile ilgili aşağıda yapılan yorumlar-
dan hangisi yanlıştır?
A) Güneş ışınları Güney Yarım Küre’ye çok
küçük açılarla düşmektir.
B) Güneş ışınlarının yoğunluğu en düşük se-
viyede olduğu için Güney Yarım Küre kış
mevsimi yaşamaktadır.
C) Dünya Güneş etrafında dönerken bir nok-
tada güneş ışığı Kuzey yarım Küre'ye dik
düşmektedir ve güneşin yoğunluğu en faz-
ladır.
D) Bu konumda Güneş’e doğru eğik olan Gü-
şanmaktadır.
3. Küresel iklim değişikliği, günümüzde en
önemli çevre sorunlarındandır.
Aşağıda verilenlerden hangisi ya da han-
gileri küresel iklim değişikliğine neden ol-
maktadır?
I. Sera gazı salınımı
II. Sanayideki kimyasal atıklar
III. Doğal afetlerin sıklıkla meydana gelmesi
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
FEN BİLİMLERİ
TEST 41
KONU İKLİM DNA
4. 6.
Z
Y
X
21 Mart
Dünyanın eksenini sahip olduğu eğiklik saye-
sinde dünya üzerindeki farklı konumlara gelen
ışığın açısı sürekli değişmektedir.
Güneş ışınlarının gelme açısı azaldıkça birim
yüzeye düşen ışın sayısı azalır.
Yukarıda verilen bilgilere göre X, Y ve Z
konumlarına düşen ışın miktarı sıralaması
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) X > Y > Z B) Y > X > Z
C) Y > Z > X D) Z > Y > X
5. Aşağıda verilen tabloda iklim ve hava olayla-
rı ile ilgili açıklamalardan hangisi yanlıştır?
İklim Hava olayları
I. Değişiklik fazladır.
II. Kişiden kişiye deği-
şiklik gösterebilir.
III. Kalıcıdır.  B) Enerji tasarrufu sağlayan elektrikli araçlar
IV. Canlılar üzerinde etki-
si çok fazladır.
A) I B) II C) III D) IV
VE HAVA HAREKETLERİ
VE GENETİK KOD
1
Son zamanlarda haberlerde sıklıkla duyduğu-
muz konulardan bir tanesi de buz parçlarının
kopup yavaş yavaş eridiğidir.
Öğretmen öğrencilerine bu buz parçalarının
neden eriyip parçalandığını ve bunun son za-
manlarda neden arttığını soruyor.
Öğrencilerden gelen cevapların hangisi ya
da hangileri doğrudur?
Ahmet: Buzulların erimesinin en büyük se-
bebi küresel ısınmadır.
Aslı: Ozon tabakasının delinmesi ve in-
sanların küresel ısınmayı hızlandır-
ması ile rüzgarla ve suyun ısınması-
na sebep oluyor ve böylece buzullar
daha koyal eriyor.
G Ege: Dünyanın ortalama sıcaklığının son
A
M zamanlarda 0,5oC artmasından do-
A layı buzullar eriyor.
OKUL
OKUL
A) Yalnız Ahmet B) Ahmet ve Aslı
C) Aslı ve Ege D) Ahmet, Aslı ve Ege
7. Bilim insanları sıcaklık artışının devam etmesi
halinde, bu durumun kalıcı iklim değişiklikleri-
ne neden olacağını ifade etmektedirler.
Buna göre iklim değişkiliğini önlemek için
aşağıda verilenlerden hangisi yapılmama-
lıdır?

A) Atıkların içerisinde geri dönüşümü müm-
 kün olan maddelere geri dönşütürülerek
doğal kaynakların kullanımı azaltılmalıdır.
kullanılmalıdır.
 C) Fosil yakıtların kullanımı artırılmalıdır.
D) Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı; orman
ve yeşil alanlar korunmalıdır.
11
FEN BİLİMLERİ
TEST 41 İKLİM VEKONU
HAVA ADI
HAREKETLERİ

8. İklim elemanları içinde en önemlisi sıcaklıktır. 10. Aşağıda verilenlerden hangisinde iklimin
Dünya üzerindeki sıcaklık değişim diğer iklim etkisi yoktur?
elemanlarını da etkilemektedir.
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi A) Tarım ürünlerinin olgunlaşma süreci
ya da hangileri yeryüzündeki sıcaklık dağı-
lışını etkilemektedir? B) Türizm faaliyetlerindeki çeşitlilik
I. Güneş ışınlarının gelme açısı C) Yeraltı kaynaklarının dağılımı
II. Güneş ışınlarının atmosferde aldıkları yollar.
D) Bir bölgedeki nem oranı
III. Kara ve deniz dağılışı
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

9. I. Güneş ışığını fazla alan bölgelerde ışık

ışınlarının yoğunluğu arttığı soğurulma
miktarı fazla olur.
II. Güneş ışığını az alan bölgelerde ışık G
ışınlarının yoğunluğu azaldığı için soğu- A
rulma miktarı az olur. M
A 11.
K
OKUL
23o 27ı 33o

X
Y
Z
T

G Mevsimlerin oluşmasının sebebi Dün-

ya'nın 23 derece 27 dakikalık bir eğikliğe
Yukarıdaki şekilde Dünya'nın Güneş'e göre
sahip olmasıdır. Eğer Dünya’nın eğikliği 23
konumu verilmiştir.
derece 27 dakikadan fazla olsaydı aşağıda
Buna göre yukarıda açıklaması verilen I ve verilenlerden hangisi gerçekleşirdi?
II nolu bilgiler hangi şehirler ile eşleştirile-
bilir? A) Mevsimler çok daha yumuşak ve ılıman
olurdu.
I II
B) Gece ile gündüz saatleri arasındaki fark
A) X Y azalırdı.

B) Z T C) Dünyanın üzerindeki farklı konumlara dü-

şen ışık miktarı yıl boyunca aynı kalırdı.
C) X T
D) Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği alanlar
D) Y X
genişlerdi.

12
FEN BİLİMLERİ TEST
DNA VE GENETİK KOD
5

1. Canlıların genetik özelliklerini taşıyan kromo- 3. Hücre bölünmesi sırasında DNA kendini eşle-
zom, DNA, gen ve nükleotit ile ilgili bilgiler ve- yerek miktarını iki katına çıkarmaktadır.
rilmiştir.
Buna göre bu bilgilerin doğru şekilde eş-
leştirilmiş hali hangi seçenekte doğru ola-
rak verilmiştir?

I. Hücrenin bütün hayati faaliyetlerinde rol

alan dev bir moleküldür.
II. Hücre bölünmesinde oluşan yeni hücrelere
genetik bilginin aktarılmasını sağlar. Aşağıda karışık olarak verilmiş DNA eşlen-
III. DNA’nın küçük birimlerinin bir araya gelme- mesinin sıralaması hangi seçenekte doğru
siyle oluşur. olarak verilmiştir?
I. Açılan zincirlerin karşısına yeni zincirlerin
IV. İnsanların farklı kan grubuna, saç rengine
oluşması için sitoplazmadaki serbest halde
sahip olmasının sebebi bu yapının farklı ol-
bulunan nekleotitler çekirdeğe girer.
masıdır.
II. DNA molekülünün iki zincirini bir arada tu-
A) I. DNA B) I. Kromozom tan zayıf hidrojen bağları enzimler ile kopa-
I. Kromozom II. DNA rılır.
II. Nükleotit III. Nükleotit III. Nükleotitlerin bağlanması ile yeni DNA zin-
IV. Gen cirleri oluşmuş olur.
III. Gen
G IV. Eşlenmenin olacağı bölgede DNA molekülü
C) D) A
I. Nükleotit I. Kromozom bir fermuar gibi açılır.
M
II. Kromozom II. DNA A A) IV - I - II - III B) I - II - III - IV
OKUL

III. Gen III. Gen C) II - IV - I - III D) II - I - IV - III

IV. DNA IV. Nükleotit

4. Aşağıdaki tabloda bazı canlıların kromozom

2. DNA üzerinde baz dizilimini değiştirirken bir sayıları verilmiştir
kısmı tamir edilebilir ve bir kısmı dönüşümü
zor olan etkiler doğurabilmektedir. Canlı türü Kromozom sayısı
DNA tek zincirinde mutasyonlar onarılırken kar- Soğan 16
şılıklı zincirinde olan mutasyonlar onarılamaz. İnsan 46
Buna göre aşağıda verilen DNA zincirlerin- Moli balığı 46
den hangisi ya da hangileri onarılamaz? Eğrelti otu 1020

A T G C A T Aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-

leri doğrudur?
G C C C G
C T A A T I. Kromozom sayısı aynı olan canlılar aynı
türden olmayabilir.
T A T
A T G C II. Kromozom sayısı arttıkça canlının yapısın-
daki karmaşıklık artar.
III. Kromozom sayısı arttıkça canlının vücut
I II III
büyüklüğü artar.
A) Yalnız I B) I ve II A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III C) II ve III D) I, II ve III

13
FEN BİLİMLERİ
TEST 51 DNAKONU ADI KOD
VE GENETİK

5. I II 7. DNA ve Genetik konusuyla ilgili bazı yapıların

A T
I III IV II şekilleri verilmiştir.
G C Bu yapıları büyükten küçüğe doğru sırala-
dığımızda 3. sırada aşağıdakilerden hangi-
C G si bulunur?
A T A) B)

Yukarıdaki şekilde DNA eşlenmesi verilmiştir.
DNA eşlenmesi ile ilgili aşağıda verilen bil-
gilerden hangisi yanlıştır?
A) DNA eşlenmesindeki asıl amaç kalıtsal bil-
gileri yavru hücrelere aktararak kalıtsallı- C) D)
ğın devamını sağlamak
P
B) DNA eşlenmesi ökaryot hücrelerde çekir- A
dekte, mitokondri ve kloroplasta gerçekleşir. D
C) I ve IV, II ile III nolu zincirlerin nükleotitlerin
dizilimleri birbirinin aynısıdır.
D) I. zincirdeki baz dizilimi A - G - C - A, II. zin-
cirdeki baz dizilimi T - C - G - T şeklindedir.

6. Bir hücredeki kalıtım özelliklerini oluşturan yapı-

lar, aşağıdaki şekilde numaralarla gösterilmiştir. G
A
M
4 A
OKUL

3 8. Hücre çoğalması esnasında DNA’nın kendini

2 eşlemesi gösterilmiştir.

Bu yapılarla ilgili,
I. 1 numaralı yapıda organik baz, şeker ve
fosfat bulunur.
II. 2 numaralı yapı DNA üzerinde belirli gö-
revleri içeren kalıtım birimleridir.
III. 3 numaralı yapı DNA’nın kısalıp kalınlaş-
ması ve bazı proteinlerle birleşmesi sonu-
cu oluşur.
IV. 4 numaralı yapı hücrenin yönetim ve kalı-
tım merkezidir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve IV
C) I, II ve III D) I, II, III ve IV
Eşlenme sırasında gerçekleşen olaylarla il-
gili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)
DNA eşleneceği zaman önce fermuar gibi
bir uçtan açılmaya başlar.
B) Eşlenme sırasında hücre sitoplazmasında
en çok deoksiriboz şekeri ve fosfat azalır.
C)
Eşlenme olayı hücre sitoplazmasında ger-
çekleşir.
D) Eşlenme sonucunda birbirinin aynısı iki
DNA molekülü oluşur.

14
FEN BİLİMLERİ
TEST 5
KONU DNA VE GENETİK KOD
1
9. Fen Bilimleri öğret- 11.
Bilgi:
meni tahtaya çizdi-
1 DNA hücre içindeki dev yönetici
2 ği şekilleri kullana- moleküldür.
3
rak öğrencilere ko-
nuyu anlatmaya
DNA molekülü,
başlamıştır.
I. Hücrenin bölünerek çoğalmasını,

Buna göre, öğretmen, öğrencilere şekilleri II. Hücrenin boşaltım yaparak atık maddele-
göstererek aşağıdaki ifadelerden hangisini ri atmasını,
söylememiştir? III. Hücrenin solunum yaparak enerji üretmesini
Yukarıdaki etkinliklerden hangilerini kont-
A)
1 numaralı yapı fosfat, 2 numaralı yapı şe-
rol eder?
ker ve 3 numaralı yapılar organik bazdır.
B)
1, 2 numaralı yapılar ile 3 numaralı yapı- A) Yalnız III B) I ve II
lardan bir tanesi birleşerek DNA’nın yapı C) I ve III D) I, II ve III
birimi nükleotidleri oluşturur.
C) DNA'da dört çeşit nükleotid bulunur.
D) Bir nükleotid içerdiği şekere göre isimlen-
dirilir. 12.
KONYA HABER

20.09.2017 tarihinde Konya’da gerçek-

G leşen bir hırsızlık olayında, polisler olay
A
M yerinde buldukları saç örnekleri ile şüp-
A helilere ait tükürük sıvısının DNA’sını
karşılıştırarak suçluyu hemen bulmuş-
OKUL
OKUL

lardır.

10. P Yanda bir DNA molekülü

A
D nün 1. zinciri gösterilmiştir.

P C
D

P
A
D
P Yukarıda bahsedilen haber ile ilgili aşağıda
G
D verilen ifadelerden hangisi çıkarılabilir?
Bu DNA molekülü ile ilgili aşağıdaki ifade- I. İnsanların farklı dokularında aynı sayıda
lerden hangisi yanlıştır? özdeş DNA’lar bulunur.
II. DNA’daki nükleotit bazlarının dizilişi her in-
A)
8 tane nükleotid bulunur.
sanda farklılık gösterir.
B)
2 tane timin nükleotidi bulunur.
III. DNA’nın bazı bölgelerindeki dizilim kişiye
C) 1 tane sitozin nükleotidi bulunur ve guanin özgüdür.
nükleoidi karşısındadır.
A) Yalnız I B) I ve II
D) 8 tane fosfat ve deoksiriboz şekeri bulunur. C) II ve III D) I, II ve III

15
FEN BİLİMLERİ TEST
KALITIM
6

1. Sarı tohumlu bezelye ile yeşil tohumlu bezel- 3. Çaprazlama sonucunda oluşan sarı tohumlu ve
yelerin çaprazlanması sonucu I. ve II. kuşak- yeşil tohumlu bezelyelerin sayıları verilmiştir.
taki bireylerin fenotipleri şekildeki gibi oluş- (Sarı tohumluluk geni yeşil tohumluluk genine
maktadır. baskındır.)
Sarı tohumlu Yeşil tohumlu
X
sarı yeşil I. 750 250
tohum tohum
II. 500 500
I. kuşak III. 1000 0
sarı sarı sarı sarı
tohum tohum tohum tohum Buna göre I, II ve III numaralı fenotiplere
sahip tohumlar elde etmek için aşağıda
verilen çaprazlamazlardan hangisi gerçek-
II. kuşak
leştirilmiştir?
sarı sarı sarı yeşil
tohum tohum tohum tohum
K Aa x Aa
Buna göre bu çaprazlama ile ilgili aşağıda
yapılan yorumlardan hangisi ya da hangi-
L AA x aa
leri doğrudur?

I. I. ve II. kuşakta oluşan bireylerin tamamı M Aa x aa

aynı genotipe sahiptir.
I II III
II. I. kuşakta tek tip genotip bulunur. G
A A) K M L
III. II. kuşakta %50 saf döl, %50 melez döl bu- M B) L M K
lunmaktadır. A OKUL
C) K L M
A) Yalnız I B) I ve II D) M K L
C) II ve III D) I, II ve III

2. Mendel kalıtım üzerine yaptığı çalışmaların

4. İnsanlarda siyah saç geni, sarı saç genine
çoğu yavaş sonuç verdiğinden ilerlemekte
baskındır. Bir ailede anne ve baba siyah saç-
zorluk çekmiştir. Son olarak denediği bezelye
lı olup çocuklarının üç tanesi siyah, bir tanesi
bitkisinden aldığı sonuç ile daha çok ilerleme
ise sarı saçlıdır.
kat etmiş ve farklı sonuçlar elde etmesine
sebep olmuştur. Buna göre anne ve babanın genotipi aşağı-
Buna göre Mendel’in bezelye bitkisini seçme da verilenlerden hangisi gibi olabilir?
sebebi aşağıda verilenlerden hangisidir?
I. Anne Aa - Baba Aa
A) Kolay yetiştirilmesi II. Anne Aa - Baba aa
B) Çok çeşitli olması
III. Anne AA - Baba Aa
C) Çabuk çoğalabilmesi yıl boyunca 3 - 4 kez
üreme yapması A) Yalnız I B) I ve II
D) Yabancı tozlaşmaya kapalı olması C) II ve III D) I, II ve III

16
FEN BİLİMLERİ
TEST 61 DNA VE
KALITIM
GENETİK KOD

5. Çekinik fenotipli bireylerin genotipi belirlidir, 7.

bu bireyler her zaman saf döl genotiplidir.
Ancak baskın fenotiplu bireylerin genotipleri
fenotipe bakılarak belirlenemez. Bu bireyler
melez döl veya saf döl genotipli olabilir.

Kıvırcık saçlı Kıvırcık saçlı

anne baba

Düz saçlı
I II çocuk

Şekildeki uzun gövdeler bireylerin genotiple-

Yukarıda verilen bilgilere göre anne ve
rini belirlemek için kısa gövdeli bezelyeler ile
babanın genotipleri aşağıdakilerden han-
çaprazlanmış ve I. çaprazlama sonucunda
gisidir? (Kıvırcık saç geni düz saç genine
çekinik fenotipli bireyler oluşmuş, II. çapraz-
baskındır.)
lamada ise çekinik fenotipli bireyler oluşma-
mıştır. Anne Baba
Buna göre I ve II nolu uzun gövdeli bezel- A) Saf döl Saf döl
yelerin genotipleri aşağıda verilenlerden B) Saf döl Melez döl
hangisidir?
C) Melez döl Melez döl
I II D) Melez döl Saf döl
G
A) Aa Aa A
B) AA AA M
A
C) AA aa OKUL

D) Aa AA

8. İnsanda kıvırcık saç geni düz saç genine bas-

kındır. Saf döl kıvırcık bir erkekle kadın evlen-
diğinde çocukları kıvırcık saçlı doğmuştur.

Buna göre annenin genotipi ve fenotipi

6. Heterozigot sarı tohumlu iki bezelye to- aşağıdaki verilenlerden hangisi veya han-
humu çaprazlanıyor. İkinci dölde oluşan gileri gibi olabilir?
bezelyelerin fenotip ve genotipleri ile ilgili
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? Genotip Fenotip
I. AA Kıvırcık
A) %25 saf sarı bezelye oluşur.
II. Aa Kıvırcık
B) %50 melez sarı bezelye oluşur. II. aa Düz
C) %25 saf yeşil bezelye oluşur. A) Yalnız I B) I ve II
D) %25 melez yeşil bezelye oluşur. C) II ve III D) I, II ve III

17
FEN BİLİMLERİ
TEST 6 KALITIM

9. Cinsiyete bağlı hastalıklardan Y kromozomu 11. Bezelyelerde sarı tohum geni yeşil tohum
ile aktarılan hastalıklara örnek olarak; insanda genine baskındır.
kulak kıllığı, pullu deri oluşumu, X kromozomu
Aşağıda verilen çaprazlamalar sonucunda
ile aktarılan hastalıklara hemofili ve renk kör- yeşil tohumlu bezelye oluşma ihtimali han-
lüğü örnek verilebilir. gisinde en fazladır?
Yukarıda verilen açıklamalara göre aşağı- A) Homozigot sarı bezelye ile yeşil bezelye
da yapılan yorumlardan hangisi ya da han- çaprazlanması
gileri doğrudur? B) Heterozigot sarı bezelye ile heterozigot
sarı bezelye çaprazlanması
I. Y kromozomu ile taşınan hastalıklar sade-
C) Heterozigot sarı bezelye ile yeşil bezelye-
ce erkeklerde bulunur ve babadan erkek nin çaprazlanması
çocuklara aktarılır.
D) Homozigot sarı bezelye ile heterozigot sarı
II. X kromozomu ile taşınan hastalıkla da bezelyenin çaprazlanması
baba sadece kız çocuğuna aktarır.
III. X kromozomu ile taşınan hastalıklarda
anne hem kız çocuğuna hem erkek çocu-
ğuna aktarır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) I, II ve III

G
A
M 12. Ahmet Bey ekecekleri bezelyelerin yarısı mor
A
OKUL
çiçekli, diğer yarısının beyaz çiçekli olmasını
istiyor.

Hasan Bey ise ekeceği bezelyelerinin tama-

men mor çiçekli olmasını istiyor.
Buna göre Ahmet ve Hasan Bey aşağıda
genotipleri verilen bezelye çiftlerinden
hangilerini çaprazlamalıdır? (Not: Mor çiçek
geni, beyaz çiçek genine baskındır.)
I. AA X Aa
II. Aa X Aa
10. Bezelyelerde düz olma geni buruşuk ol-
ma genine baskındır. III. Aa X aa

Homozigot düz bezelye ile buruşuk bezel- IV. AA X aa

yenin çaprazlanması sonucu oluşan he-
V. aa X aa
terozigot gen sayısının; heterozigot düz
bezelye ile buruşuk bezelyenin çaprazlan- Ahmet Bey Hasan Bey
ması sonucu oluşan homozigot gen sayısı- A) II I
nın oranı nedir?
B) III I ve IV
4
A) 1 B) 2 C)
3 D) 4 C) II ve III IV
D) III I ve V

18
FEN BİLİMLERİ TEST
KALITIM
7

1. 3.

Siyah saçlı Baba I II

anne

Sarı saçlı
çocuk III
Anne siyah saçlı olup, çocuk ise sarı saçlıdır. Taralı kısımlar mavi gözlüdür.
Buna göre babanın genotipi aşağıda veri-
lenlerden hangisi gibi olabilir? (Siyah saç
geni sarı saç genine baskındır.)
Yukarıda verilen soy ağaçların hangisinde
I. Aa belirtilen karekterlerin kalıtımı doğrudur?
II. AA A) Yalnız I B) I ve III
C) II ve III D) I, II ve III
III. aa
A) Yalnız I B) I ve III
G
C) II ve III D) I, II ve III A 4. I II
M Tek fenotip İki farklı fenotip
A
Tek genotip Üç farklı genotip
OKUL

III
Tek fenotip
İki farklı genotip
2.
I X II Öğrenciler yaptıkları çaprazlamalar sonucun-
da yukarıda verilen kalıtım özelliklerini elde
etmişlerdir.
Buna göre öğrenciler I, II v e III nolu kalıtım
Mavi Mavi Beyaz Beyaz özelliklerini elde etmek için aşağıda verilen
çiçek çiçek çiçek çiçek çaprazmalardan hangisi ya da hangilerini
kullanmışlardır?
Şekildeki gibi iki bezelye çiçeğinin çaprazlan-
ması sonucu oluşan bireylerin fenotipleri ve- K AA x AA
rilmiştir. "Mavi çiçek geni, beyaz çiçek genine
L AA x Aa
baskındır."
M Aa x Aa
Buna göre I ve II’in genotipleri aşağıda ve-
rilenlerden hangisi gibi olabilir? N AA x aa
I II I II III

A) AA Aa A) K - N M L
B) Aa Aa B) M K-N L
C) AA aa C) L M N
D) Aa aa D) K M L

19
FEN BİLİMLERİ
TEST 71 KONU ADI
KALITIM

5. İnsanlarda bulunan 23 çift kromozomdan vü- 7. İnsanlarda hahverengi göz geni, mavi göz
cut özelliklerini kontrol eden genleri taşıyan genine baskın olup, aşağıdaki soy ağacında
kromozomlara vücut kromozomları denir. Di- mavi gözlü bireyler taranmış durumdadır.
ğer çift kromozom ise insanların erkek veya
dişi olmasını tayin eden genleri taşır. Bunlara I II
da eşey kromozomu denir.
Yukarıda verilen açıklamalar ışığında aşağı-
da yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır?
III IV
A) İnsanlarda eşey kromozomları birbirinin
aynı ise cinsiyeti kız, birbirinden farklı ise
cinsiyeti erkektir.
B) İnsanlarda doğacak çocuğun cinsiyetini be-
lirlemede annenin bir rolü yoktur. Dişi birey

C) Erkeklerde 44 vücut kromozomu, iki adet

XX şeklinde eşey kromozomu vardır. Erkek birey

D) Eşey kromozomları sadece cinsiyeti belir-

lemez, cinsiyete bağlı bazı özelliklerin or- Buna göre numaralı bireylerden hangileri-
taya çıkmasını sağlar. nin genotipi kesinlikle birbirinin aynısıdır?

A) II ve IV B) I ve III
C) I, II ve IV D) I ve II

G
A
M
A
OKUL

8.
6. 44 + XX 44 + XY

(22 + X) (22 + X) (22 + Y)

X X X Y

Yukarıdaki şekilde erkek ve dişi bireylerde (44 + XX) (44 + XY)

bulunan eşey kromozomların gösterimi veril-
miştir.
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi doğrudur?
I. X ve Y kromozomlarının uzunlukları bir-
birinden farklıdır, Y kromozomu X’e göre
daha kısadır.
II. Dişi ve erkeklerde farklı sayılarda X kromo-
zomu bulunmaktadır.
III. Erkek bireylerde X kromozomu tam homo-
log durumda olduğu için tüm özellikler iki
genle temsil edilir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
İnsanlarda cinsiyet oluşumu ile ilgili şema şe-
kildeki gibi verilmiştir.
Bu şemayı kullanarak aşağıda yapılan yo-
rumlardan hangisi ya da hangileri doğru-
dur?
I. Cinsiyeti belirleyen kromozomlar dişilerde
XX, erkeklerde ise XY ile gösterilmektedir.
II. İnsanlarda çocuğun cinsiyetini erkekten ge-
len eşey kromozomları belirlemektedir.
III. İnsanlarda 46 kromozomun 44 tanesi vücut
kromozomu, 2 tanesi ise eşey kromozomudur.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

20
FEN BİLİMLERİ
TEST 7
KONU KALITIM
1
9. Akraba evliliği geçmişten bugüne gelen süreç 11. I.
içerisinde hep sorun olmuş bir yapıdır. Soy X
ağacı içinde aynı kan bağına sahip olan in- sarı yeşil
sanlara akraba denir, aynı kan bağından gel- tohum tohum
miş insanların birbiri ile evlenmesine ise akra-
ba evliliği denir.
II. X
Akraba evliliği ile ilgili aşağıda yapılan yo-
sarı yeşil
rumlardan hangisi yanlıştır?
tohum tohum
A) Akraba evliliklerinde aynı gen yapısına sa-
I. Çaprazlama sonucunda oluşan yavru döl-
hip ailede, çekinik genlerin bir araya gelme
lerin hepsi sarı tohumlu.
olasılığı fazladır.
B) Akraba evliliği sonucu oluşacak kalıtsal II. Çaprazlama sonucunda oluşan yavru döl-
hastalkılı çocuk sayısı, akraba olmayan ki- lerde ise yeşil tohumlu bezelye de bulun-
şilerin evliliği sonucu oluşan hastalıklı ço- maktadır.
cuk sayısının 100 katıdır. Buna göre I ve II nolu çaprazlamalardaki
C) Kalıtsal hastalıkların hepsi çekinik gen ile sarı tohumlu bezelyenin genotipleri hangi
taşınmaktadır. seçenekte doğru olarak verilmiştir?
D) Kalıtsal hastalık geni taşıyan kişinin yakın
I II
akrabalarında aynı hastalık genin bulunma
ihtimali, akraba olmayan kişilere göre daha
A) AA AA
yüksektir.
B) Aa Aa
C) AA Aa
G
A D) Aa aa
M
A
OKUL
OKUL

10. Eşey kromozomları erkek bireylerde XY, dişi

bireylerde XX şeklinde bulunur. Bu kromo-
zomlar sadece cinsiyeti belirlemez. bazı özel-
liklerin de ortaya çıkmasına sebep olur.

K M
L N

X kromozomu Y kromozomu
Yukarıda verilen şekillere göre aşağıda ya-
pılan yorumlardan hangisi ya da hangileri
doğrudur?
12. I. Aa X Aa
I. K ve L özelliği sadece X kromozomunda II. AA X Aa
bulunduğu için sadece dişilerde görülür.
III. aa X aa
II. M ve N özelliği sadece Y kromozomunda
bulunduğu için sadece erkeklerde görülür. Yukarıdaki çaprazlamalar yapıldığında saf
A) Her ikisi de doğru döl oluşma oranları arasındaki ilişki hangi
seçenekte doğru olarak verilmiştir?
B) I doğru, II yanlış
C) II doğru, I yanlış A) I = II > III B) III > II > I
D) Her ikisi de yanlış C) III > I = II D) II > III > I

21
FEN BİLİMLERİ
MUTASYON - ADAPTASYON-MODİFİKASYON
1. Doğada yaşayan bütün canlıların kendine
özgü bir karekteri vardır. Canlının sahip oldu-
ğu her bir özelliğe karekter denir. Bir canlının-
kendine özgü özelliklerinin ortaya çıkmasını
hem o canlının genetik yapısı hem de çevre-
sel faktörler belirler.
Yukarıda verilen bilgilerle kalıtıma çevre-
nin etkisi ile ilgili aşağıda verilen bilgiler-
den hangisi yanlıştır?
A) Çevresel faktörler, canlı hücrelerindeki
canlılara ait özelliklerin ortaya çıkmasını
sağlayan genlerin işleyişini etkiler.
B) Canlıların sahip olduğu özelliklerin hepsi
çevre şartlarından etkilenir.
C) Çevre şartlarının üreme hücrelerinde mey-
dana getirdiği değişiklikler kalıtsal iken,
vücut hücrelerinde meydana getirdiği de-
ğişiklikler kalıtsal değildir.
D) Çevresel etkilerin getirdiği değişimler, modi-
fikasyon, mutasyon ve adaptasyondur.
G C) Hücrelerde gerçekleşen mutasyonlar so-
A
M nucu hücre kontrolsüz çoğalarak yani DNA
A hasarlarının birikmesi ile kansere sebep
OKUL
2. DNA dizilimindeki değişiklik, farklı genetik
özelliklerin ortaya çıkmasına sebep olur. Hüc-
re bölünmesi sırasında kromozomların sayı-
sında artma ya da azalma şeklindeki değişim-
ler mutasyon olarak adlandırılır.
Mutasyonlarla ilgili aşağıda verilen bilgi-
lerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Üreme hücrelerinde görülen mutasyonların
dölden döle geçme özelliği vardır.
II. Vücut hücrelerindeki mutasyonlar ise dölden
döle aktarılamaz ancak eşeysiz üreme gös-
teren canlılarda dölden döle aktarılabilir.
III. Hemofili, orak hücreli anemi, albinoluk in-
sanlarda görülen zararlı mutasyonlardır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
22
TEST
8
3. Mutasyonlar canlıların, başına gelen genetik
kazalardır. Her kazada olduğu gibi zarar verir
ve tahrip ederler. Yani mutasyon dış etkiler so-
nucunda canlıların genlerinde meydana gelen
bozulmalardır.
Mutosyonla ilgili aşağıda verilen bilgiler-
den hangisi yanlıştır?
A) Mutasyonlar var olan genetik bilginin tekrar
karışmasına yol açar, yani yeni bilgiler mu-
tasyonla oluşur.
B) Mutasyonlar insanlarda mongolizm, cücelik
ve orak hücreli anemi gibi zihinsel ya da
bedensel bozukluklara yol açar.
olur.
D) Bütün mutasyonlar zararlı olup, yararlı mu-
tasyonlar yoktur.
4. Çevre şartlarının etkisiyle canlının sadece dış
görünüşünü yani fenotipini belirleyen genlerin
görevinin ve çalışma şeklinin değişmesi sonu-
cunda ortaya çıkan değişikliklere modifikas-
yon denir.
Modifikasyon ile ilgili aşağıda verilen bilgi-
lerden hangisi yanlıştır?
A) Gen ve kromozomların yapısında meydana
gelen değişimlerdir.
B) Modifikasyona sebep olan çevre şartları
ortadan kalktığı zaman modifikasyon da
ortadan kalkar.
C) Modifikasyona etki eden faktörler; ısı, ışık,
besin ve nemdir.
D) Modifikasyon sadece o canlıyı ilgilendirir
sonraki kuşakları etkilemez.
FEN BİLİMLERİ
TEST 81
KONU MUTASYON -DNA
ADAPTASYON-MODİFİKASYON
VE GENETİK KOD
1
5. Canlılarda meydana gelen değişimle modi- 7. Canlıların sahip oldukları fiziksel özellikler on-
fikasyon, adaptasyon ve mutasyon olarak ların içinde bulundukları ortama uyum sağla-
gruplandırılmaktadır. malarına yardım etmektedir. Bu yüzden aynı
ekosistemde yaşayan farklı türdeki canlılar
Aşağıda meydana gelen olayların modifi-
bulundukları ortama uyum sağlamak için bazı
kasyon, adaptasyon ve mutasyon şeklinde
özelliklere sahiptir.
gruplandırılması hangi seçenekte doğru
olarak verilmiştir? Yukarıda verilen açıklamaya uygun adap-
tasyon çeşitleri hangi ikisi olabilir?
I. Aşırı radyasyona sahip bölgede çocukların
yapışık ikiz şeklinde doğması. I. Kutup ayılarının post renginin beyaz, ba-
cakların kısa olması, kalın yağ tabakasına
II. Zebraların avcılarından korunmak için çiz-
sahip olması
gili görünüme sahip olması.
II. Çöl ikliminde yaşayan develerinin uzun kir-
I. Çekirgelerin 16oC sıcaklıkta benekli, 25oC piklerinin olması, hörgüçlerinde yağ depo-
sıcaklıkta ise beneksiz olması. laması
A) I. Mutasyon B) I. Adaptasyon III. Kutup tilkilerin beyaz renkli, uzuvlarının
II. Adaptasyon II. Modifikasyon kısa olması

III. Modifikasyon III. Mutasyon A) I - II B) II - III

C) D) C) I - III D) I - II - III
I. Mutasyon I. Modifikasyon
II. Modifikasyon II. Adaptasyon
III. Adaptasyon III. Mutasyon
G
A
M
A
OKUL

6. Farklı ekosistemlerde yaşayan canlılar çevre-

ye uyum sağlayabilmek için belirgin özellikler
kazanmışlardır. Canlıların belirli ortam koşul-
larında yaşama ve üreme şansını artıran fizik-
sel yapılar, davranışlar gibi kalıtsal özellikler
kazanmasına adaptasyon denir.
Aşağıda canlıların adaptasyonları ile ne-
denleri birlikte verilmiştir. Buna göre hangi
seçenekte hata yapılmıştır?
A) Develer hörgüçlerinde yağ depolayarak su-
suz kaldıklarında su ihtiyaçlarını karşılar-
lar. Çünkü yağ yakıldığında su açığa çıkar.
B) Kaktüs bitkisi su kaybını azaltmak için kalın
bir dış çepere ve iğne yapraklara sahiptir.
C) Sıcak bölgelerde yaşayan hayvanların ku-
lak ve kuyruk gibi uzuvlarının uzun olması-
nın sebebi daha fazla terleyerek ısı kaybını
azaltmak ve vücut sıcaklığını korumaktır.
D) Ilıman iklimde yaşayan palmiyelerin terle-
meyi artırmak için geniş yaprakları vardır.
8. Canlıların doğadaki yaşam şartlarına uyum
gösterenlerinin yaşaması, gösteremeyenlerin
ise yok olması doğal seleksiyona örnektir.
Aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
leri doğal seleksiyona örnektir?
I. Beyaz ve siyah güve kelebeklerinden be-
yaz olanların daha fazla avlanması ve sa-
yısının azalması
II. Yumurta ve et verimi yüksek tavukların üre-
tilmesi
III. Ceylanlardan güçsüz ve yavaş olanları as-
lanlar tarafından avlanması ve sadece hızlı
olan ceylanların çiftleşme mevsimine kadar
yaşayabilmesi
A) Yalnız I B) II ve III
C) I ve III D) I, II ve III

23
FEN BİLİMLERİ
TEST 8 MUTASYON - ADAPTASYON-MODİFİKASYON

9. Doğada yaşayan canlılar yaşamlarını sürdü- 11. Aşağıda verilenlerden hangisi mutasyon
rebilmek, yaşama ve üreme şansını artırabil- örneğidir?
mek için bulundukları ortama uyum sağlarlar.
Yaşadıkları ortama uyum sağlamak için ka- A) Çuha çiçeğinin 15oC kızmızı, 35oC beyaz
zandıkları özelliklere adaptasyon denir. renkli çiçek açması
B) Van kedisinin göz renklerin farklı olması
Adaptasyonlarla ilgili aşağıda verilenler-
den hangisi ya da hangileri yanlıştır? C) Sirke sineğinin kanat şeklinin sıcaklığa
göre değişmesi
I. Adaptasyon sonucu canlıların sahip olduk- D) Himalaya tavşanının ayak, kuyruk ve kulak-
ları özellikleri belirleyen genler değişir. larının soğuk ortamda siyah renk olması
II. Hızlı veya uzun yıllar sonucu ortaya çıkar.
III. Adaptasyon sadece o canlıyı ilgilendirir,
sonraki kuşakları etkilemez.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

12.
G
A yumurta sperm
M n n
A
OKUL

10. döllenme
Bilgi:

Ukrayna’da gerçekleşen çernobil faci-

asıyla, radyoaktif ışınlara ve radyoaktif
kirlenmelere maruz kalmış insanların zigot (2n)
genetik yapısı değişmiş ve kendilerin- mitoz
den sonraki gelecek olan kuşaklara da
bu genetik değişimlerin yaşandığı orta-
ya çıkmıştır.

İnternet Haberi

Bu bilgiler doğrultusunda aşağıda yapılan

yorumlardan hangisi yanlıştır?

A) Radyoaktif maddelerden dolayı insanlarda Şekilde tek yumurta ikizlerinin oluşma süreci
istenmeyen mutasyonlar ortaya çıkabilir. verilmiştir.
B) Radyasyon nedeniyle açığa çıkan yüksek Buna göre aşağıda verilen özelliklerden
enerji, DNA kendini eşlenmesi sırasında hangisi farklı olabilir?
hataya yol açmıştır.
A) Göz renkleri
C) Mutasyon üreme hücrelerinde olursa bir son-
B) Zeka düzeyleri
raki nesillere bu değişimler aktarılabilir.
C) Cinsiyetleri
D) Çevrenin etkisiyle insanlarda modifikasyo-
na sebep olmuştur. D) Kan grupları

24
FEN BİLİMLERİ TEST
BİYOTEKNOLOJİ
9

1. İnsan DNA’larında belirli aralıklarda tekrarla-
nan bölümler vardır. İşlevsel özelliklere sahip
genlerin arasında bulunan bu bölümlerin sayı-
sı kişiden kişiye değişir ve kişinin DNA parmak
izi oluşur.
DNA parmak izi ile ilgili aşağıda verilenler-
den hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Suçlular tespitinde kullanılır, bu yöntem ile
olay yerinde bulunan kan, tükürük, kıl ve tır-
nak gibi canlı kalıntılar incelenerek suçlular
bulunur.
II. Saf kan köpek ırklarının belirlenmesinde
kullanılır.
III. Bitki ve hayvan türlerinin korunmasında et-
kilidir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve IIII D) I, II ve III
3. Bir canlıdaki genlerin kopyalanıp başka bir
canlıya aktarılması sonucunda bu genlerin
oluşturduğu özelliklere sahip yeni bir organiz-
ma meydana gelir.
Yukarıda tanımı verilen olay ile ilgili aşağı-
da verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Bu uygulamaya genetiği değiştirilmiş orga-
nizma adı verilir.
B) Bu uygulama genellikle bitkilerde kullanıla-
rak ürün kalitesi ve verimi artırmak istenir.
C) GDO’lu ürünlerin tamamı insanlar için fay-
dalıdır.
D) GDO’lu üretim ile daha kısa zamanda daha
iyi büyüme sağlanır.

G
A
M
A
OKUL

2. Çağımızın en önemli bilimsel gelişmelerinden

biri olan insan genom projesi insanlara ait gen
haritaları çıkarılarak tanımlamak için geliştiril-
miştir.
Buna göre insan genom projesi ile ilgili
4. Günümüzde biyo-teknoloji uygulamalarının
aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
leri doğrudur? olumsuz etkilerine,
I. Bitki zararlarının yanında başka canlıların
I. İnsanların hastalıklara karşı yatkınlığı kalıt-
da zarar görmesi
sal hastalıklara sebep olan genlerin belir-
lenmesine de yardımcı olur. II. Yüksek besleyici özelliğe sahip gıda üre-
II. Hastalıkların erken teşhis edilerek tedavi timi
edilmesini sağlar. III. Tohum üretiminin ithalata bağımlı hâle
III. Bu uygulama ile kişilere özgü ilaç üretile- gelmesi
bilir. ifadelerinden hangileri örnek verilebilir?
A) Yalnız I B) I ve II A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III C) I ve III D) I, II ve III

25
FEN BİLİMLERİ
TEST 91
BİYOTEKNOLOJİ
5. Suçluların tespitinde kullanılan yaygın bir yön-
temdir. bu yöntemle olay yerinde bulunan kan,
tükürük, kıl ve tırnak gibi canlı kalıntılar krimi-
nal çalışmalarla incelenerek suçlunun bulun-
ması sağlanır.
Göçmen sorunları, babalık davaları gibi bir
çok alanda kullanılmaktadır.
Yukarıda açıklaması yapılan bilgi aşağıda
verilenlerden hangisidir?
A) Gen tedavisi B) Klonlama
C) DNA parmak izi D) Genom projesi
6. Biyo-teknoloji ile ilgili aşağıdaki ifadeler-
den hangisi yanlıştır?
A)
İnsan ve çevre sağlığını olumsuz etkileme-
yecek yöntemler ile bilim ve mühendislik
ilkelerine dayalı olarak biyolojik sistemlerin
mal ve hizmet üretiminde kullanılmasına
biyo-teknoloji denir.
B)
Genlerin yapısının değiştirildiği biyo-tek-
nolojik çalışmalar içerisinde mutlaka ziraat
mühendisleri yer almaktadır.
C)
Biyo-teknoloji uygulamalarının olumlu yön-
leri olduğu gibi olumsuz yönleri de vardır.
D) Biyo-teknolojinin hızla gelişmesi dünyanın
sosyal ve ekonomik yapısını değiştirebilir.
KONU ADI
7. Çiftçiler tarafından biyoteknoloji etkin bir şe-
kilde kullanılmaktadır. Ancak biyoteknoloji
içerisinde ürün geliştirme ve verimlilik artırma
açısından zararlı maddelere taşımaktadır. Ör-
neğin; toprak üstünde kullanılan biyoteknoloji,
olası bir yağmur veya böcekler ile polen veya
bitki olarak bulunduğu yerden başka bir yere
taşınması tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu so-
nuçlar ile çevredeki bitki ve hayvanlar bu ek
maddeyi vücuduna almış olur.
Yukarıda verilen açıklamaya göre aşağıda-
ki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?
I. Tarımda kullanılan biyoteknoloji sadece be-
lirli bir bölgeyi etkilemektedir.
II. Vücuda alınan farklı maddeler insanlarda
kanserin ortaya çıkmasına sebep olur.
III. Biyoteknoloji uygulamalarda kullanılan
maddelere dikkat edilmeli ve sadece etkisi
bilinen maddeler kullanılmalıdır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
G
A
M
A
OKUL
8. Farklı türdeki canlılar arasında gen transferi
yapılarak, canlıların gen yapısı bozulmakta-
dır. Örneğin, köpek balığı geni domatese ak-
tarılarak soğuk şartlara daha dayanaklı hale
getirilmiştir. Bir gen tek başına bağımsız çalış-
madığı için soğuk şartlara dayanıklı bir genin
yanında bilmediğimiz ve tahmin edemeyece-
ğimiz olaylar karşımıza çıkabilir.
Yukarıda anlatılan durumda biyoteknoloji-
nin hangi durumundan söz edilmektedir?
A) Biyoteknolojinin olumsuz yönleri
B) Biyoteknolojinin amacı
C) Biyoteknolojinin olumlu yönleri
D) Biyoteknolojinin kullanım alanları
26
FEN BİLİMLERİ
TEST 9
KONU BİYOTEKNOLOJİ
1
9. Bitki, hayvan ve mikroorganizmaların üzerin- 11. Biyoteknoloji ile ilgili aşağıda verilen açıkla-
de gerçekleşen parça ya da organizma olarak malardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
değişikliklerin yeni gen düzenlemeleriyle fark-
I. DNA parmak izi yöntemi ile adli tıpta suçlula-
lı görevler için kullanılması ile biyoteknoloji
rın bulunmasında kullanılır.
meydana gelmiştir.
II. Et ve süt verimi yüksek, hastalıklara karşı di-
Biyo teknolojinin faydaları olduğu gibi zararları
rençli olan hayvan soylarının üretilmesinde
da vardır.
kullanılır.
Aşağıda verilen biyoteknolojik uygulama-
III. Zararlı böcek larvalarını yok eden toksinlerin
lardan hangisi diğerlerinden farklıdır?
elde edilmesinde kullanılır.
A) Bulaşıcı ve salgın hastalıkların erken teşhis A) Yalnız I B) I ve II
ve tedavisinde etkili olmaktadır.
C) II ve III D) I, II ve III
B) Tedavi amacıyla geliştirilen yapay hücre ve
dokuların meydana gelmesinde kullanıl-
maktadır.
C) Hayvancılıkta daha verimli ürünlerin elde
edilmesini sağlar.
D) Genetiği değiştirilmiş organizmaların seb-
ze ve meyve üretiminde kullanılması.

12. Sazan balığından alınan büyüme hormonu

sentezinde görev yapan gen, alabalığa akta-
G rılarak çok hızlı büyüyen ve normaldan daha
A büyük alabalık elde edilmiştir.
M
A Orhan Öğretmen, yukarıda verilen çalışma ile
ilgili öğrencilerinden yorum yapmalarını istiyor.
OKUL
OKUL

Buna göre hangi öğrencilerin yorumları

doğrudur?
10. Aşağıda genetik mühendisliği ve biyoteknolo-
jinin uygulama alanları ile ilgili bazı örnekler
verilmiştir.
Gen transferi yapılmıştır.
I. Zor şartlara ve böceklere dayanıklı bitki tür-
lerinin oluşturulması
II. Canlı hücrelerdeki genetik bozuklukların Ege
gen aktarımı yöntemi ile düzeltilmesi
III. Genetiği değiştirilmiş bakteriler ile atık arıt-
Biyoteknolojik yöntemler
ma tesislerinde suların temizlenmesi
kullanılmşıtır.
Bu uygulamaların tıp, tarım ve çevre alan-
larına ait olanları hangi seçenekte doğru Deniz
olarak verilmiştir?
Alabalıklar yeni özellik
Tıp Çevre Tarım kazanmıştır.

A) II III I Aslı
B) III III I
C) I II III A) Ege, Deniz ve Aslı B) Ege ve Deniz

D) II I III C) Deniz ve Aslı D) Yalnız Ege

27
FEN BİLİMLERİ TEST
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
10

1. Deniz, aşağıdaki şekildeki gibi bir DNA modeli 3.

yapmaktadır.

raptiye

boncuk

Denizin elinde 80 tane raptiye, 100 tane bon- Yukarıda verilen DNA molekülü ile ilgi-
cuk, 20 tane yeşil karton, 15 tane beyaz kar- li aşağıdaki seçeneklerden hangisi ya da
ton, 25 tane kırmızı karton ve 10 tane mavi hangileri doğrudur?
karton bulunmaktadır.
I. Her nükleotidin yapısında bir fosfat, bir şe-
Buna göre elindeki malzemelere bakılarak ker ve bir organik baz bulunur.
yapılan yorumlardan hangisi ya da hangi-
II. DNA’yı oluşturan iki ipliğin baz dizilimleri
leri doğrudur?
aynıdır.
I. Yeşil kartlar Guanin ise beyaz kartlar sito- III. Nükleotidi oluşturan yapılar birbirine zayıf
zindir. hidrojen bağları ile bağlıdır.
II. Kullanılan raptiye sayısı kadar boncuk kul- A) Yanlız I B) I ve II
lanılmıştır. G C) II ve III D) I, II ve III
A
III. Malzemelerden en fazla 50 nükleotidli bir M
DNA molekülü yapılır. A OKUL

IV. En fazla 70 adet nükleotit oluşturur.

A) I ve II B) I, II, IV
C) II ve III D) I, II, III, IV
4.
Anne Baba 1. Çocuk 2. Çocuk

....I.... Aa Kahverengi Mavi

gözlü gözlü

Aa ....II.... Kahverengi
gözlü
Kahverengi
gözlü

.... Aa Mavi Mavi

III.... gözlü gözlü

Yukarıda ailenin çocuklarının fenotipleri şekil-

de verilmiştir.

2. Ava çıkan aslanlar, geyik sürüsüne saldırma- Buna göre boş bırakılan yerlerin genotip-
leri aşağıda verilenlerden hangisi gibi ola-
ya hazırlanırken, sürüdeki zayıf, yaşlı ve has-
bilir?
ta geyiklere saldırırlar.
I II III
Yukarıda verilen bu durum aşağıdakiler-
A) AA AA aa
den hangisine örnektir?
B) aa AA AA
A) Modifikasyon B) Doğal seçilim C) Aa Aa Aa
C) Mutasyon D) Adaptasyon D) aa AA AA

28
FEN BİLİMLERİ
TEST 101
KONU ÜNİTE
DNADEĞERLENDİRME
VE GENETİK KOD
TESTİ
1
5. 7.
1

4
2 3

Yukarıda verilen resime bakarak bu hay-

Yukarıdaki soy ağacı ile ilgili aşağıda yapı-
lan yorumlardan hangisi yanlıştır?
A) 3 ve 4 nolu bireyler saf döl olabilir.
B) Taralı kısımlar çekinik gen ile aktarılmıştır.
C) 1 ve 2 nolu bireyler melez döldür.
D) Çekinik genin oluşabilmesi için anne ve ba-
badan çekinik genin alınması gerekir.
vanla ilgili aşağıda verilen hangi sorular
cevaplanır?
I. Bu ortama uyum sağlamak için hangi adap-
tasyonlara sahiptir?
II. Hangi ortamda yaşamaktadır?
III. Derisinin renginin beyaz olmasının sebebi
nedir?
A) I ve II B) II ve III
C) I ve III D) I, II ve III

G
A
M
A
OKUL

6.

8. Modifikasyonda bir adaptasyon türüdür. An-

Kaktüs ve nilüfer bitkisi için aşağıda ya-
pılan yorumlardan hagisi ya da hangileri
doğrudur?
I. Kaktüs bitkisi kurak, nilüfer bitkisi göl eko-
sistemine uyum sağlamıştır.
II. Nilüfer bitkisinin yaprakları geniş olup terle-
me ile su kaybetmesi amaçlanır.
III. Kaktüs bitkisinin ise kökleri çok uzun olup,
çöl ekosistemine adaptasyon sağlamıştır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
cak adaptasyon daha geniş bir kavramda ve
kalıtsal alan değişimleri de içerir.
Buna göre aşağıda verilen özelliklerden
hangisi adaptasyona girer?
A) Sırtına buz konan beyaz renkli tavşanın
buz konulan yerinin kararması
B) Işığın olduğu ortamda bitkinin klorofi oluş-
turması
C) Çölde yaşayan tilkilerin uzun kulaklı olması
D) Spor yapan insanların kaslı çocuklarını doğ-
maması

29
FEN BİLİMLERİ
TEST 10 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ

9. DNA dizilimindeki ve kromozomlardaki değişik- 11. 44 + XX (dişi birey) 44 + XY (erkek birey)

liklere mutasyon denir.
mayoz mayoz
Çevre şartlarının değişmesi sonucu canlılarda
görülen değişikliklere modifikasyon denir.
(22 + X) (22 + X) (22 + X) (22 + Y)
Buna göre yukarıda verilen bilgilere göre
aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
leri mutasyon ve modifikasyon için ortak
bir özelliktir?
1. 2. 3. 4.
I. Nesilden nesile aktarılır. 44 + XX 44 + XX 44 + XY 44 + XY
II. Genlerin işleyişi değişir.
Yukarıda cinsiyet kalıtımı şema ile gösterilmiş-
III. Çevresel nedenlerden dolayı ortaya çıkarlar. tir. Buna göre şekildeki dişi birey ve erkek bire-
yin evliliklerinde iki çocukları da kız olmuştur.
A) Yalnız III B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III Bu çiftin üçüncü çocuklarının erkek olma
ihtimali kaçtır?

A) %100 B) %75

C) % 50 D) %25

G
A
M
A
OKUL

10.

12. Akraba bağı bulunmayan bireylerin evlilikle-

İstiridyeler yapıştığı yere bağlı olarak farklı ka-
bul şekilleri kazanır.
Buna göre yukarıda verilen örnek ile, aşa-
ğıda verilen örneklerden hangisi benzer-
dir?
rinden doğan çocukların kalıtsal bir hastalığa
yakalanma oranı, akraba bağı olanlar göre
daha düşüktür. Çünkü; ..................................
.................................................
Buna göre yukarıdaki boşluk aşağıda ve-
rilenlerden hangisi ya da hangileri ile dol-
durulabilir?

A) Van kedisinin gözlerinin farklı renkte olması
B) Döllenmiş arı yumurtalarından çıkan larva-
ların beslenme şekillerine göre kraliçe ya
da işçi arı olması
C) Bir bebeğin Down sendromlu olarak doğ-
ması
D) Köpek balığının sırt ve karın bölgelerinin
renklerin farklı olması
 Akraba olan bireyler aynı ortamda yaşar
Akraba evliliklerinde gen çeşitliliği azdır.
 Akraba olan bireylerde benzer genlere
rastlama olasılığı daha fazladır.
A) Yalnız  B) Yalnız
C) Yalnız  D) ve 

30
FEN BİLİMLERİ TEST
KATILARDA BASINÇ
11

1. 2. Basınç birim yüzeye etki eden dik kuvvettir.

Katı bir cisim yatay düzleme konulduğu za-
man ağırlığından dolayı basınç yapar.
Bilgi 1: Cismin ağırlığı
arttıkça yere uyguladığı Aşağıda verilen cisimlerin yere yaptıkları ba-
basınç artar. sınçlar eşit ve 2P kadardır.
Bilgi 2: Cismin taban
olanı arttığında basınç L
azalır.
K
Naz Öğretmen: “Çocuklar tahtaya yazdığım 2S
bilgileri doğrulayan düzenekler çizmenizi is- S
tiyorum.” Öğrenci cevapları aşağıdaki gibidir.

Hangi öğrencinin düzeneklerinin her ikisi 2S S

de doğrudur? (Tuğlalar özdeştir.)
Buna göre K ve L cisimleri şekildeki gibi-
I. düzenek II. düzenek konulduğu zaman basınçları kaç P olur?
A)

G
A L
M
A
OKUL
K

B)

K
L

Şekil-I Şekil-II
C)

I II

A) 3P 6P
D) B) 3/2P 3P
C) 3/4P 6P
D) 3P 3P

31
FEN BİLİMLERİ
TEST 11
1 KONU ADI
KATILARDA BASINÇ

3. Öğrenci çiviyi şekildeki gibi parmaklarının ara- 5. Katı haldeki cisimler, ağırlıklar ınedeniyle bu-
sına almaktadır. lundukları yüzey üzerine kuvvet uygularlar ve
bir basınç olutururlar. katı cisimlerin ağırlıkları
Daha sonra iki parmağı
nedeniyle yüzeye dik olarak uyguladıkları kuv-
tarafından sıkıştırılınca
vete basınç, dokundukları yüzeyin tamamına
dengede kalan çivinin
uyguladıkları dik kuvvete ise basınç kuvveti
sivri ucunun baş par-
denir.
mağını acıttığını işaret 1 cm
parmağını acıtmadığı-
nı gözlemliyor. Bu du-
rumun sebebini soran 6 cm
6 cm
öğretmen, öğrencile- 1 cm
rinden aşağıdaki ce-
vapları almıştır.
Şekil - I Şekil - II
Aslı: Baş parmağı tarafından daha fazla kum
kuvvet uyguladığı için.
Yukarıda verilen tuğlanın şekli I ve Şekil II’de
Ahmet: Çivinin sivri ucunun yüzey alanı daha kuma batma durumları verilmiştir.
küçük olduğu için basınç daha büyük
olur. Bu yüzden baş parmağı daha Buna göre tuğlanın durumu ile ilgili aşağıda
fazla acır. yapılan yorumlardan hangileri doğrudur?
Buna göre bu cevaplar ile ilgili aşağıda ya- I. Kuma yaptığı basınç artar.
pılan yorumlardan hangisi doğrudur?
II. Yere uyguladığı basınç kuvveti değişmez
A) Ahmet’in cevabı doğrudur.
G III. Kuma yaptığı basınç değişmez.
B) Her ikisinin cevabı da doğrudur. A IV. Yere uyğuladığı basınç kuvveti artar.
C) Aslı’nın cevabı doğrudur. M
A
OKUL
A) I ve II B) III ve IV
D) Her ikisinin cevabı da yanlıştır. C) I ve IV D) II ve III

4. Basınç, birim yüze- 6.

F ye uygulanan dik 2S
kuvvet olarak ta- S G 2S
n ı m l a n m a k t a d ı r.
Yatay düzlemdeki G S
P1 P2 özdeş küplere şe-
kildeki gibi F kuv- Şekil-II
vetleri uygulanıyor.
F Şekil-I
Buna göre cisim-
lerin yere uygula- G ağırlığındaki cismi şekil I ve şekil II’deki gibi
F dıkları basınçların 3G büyüklüğündeki kuvvet uygulamaktadır.
sıralanması hangi
P3 P4 seçenekte doğru Buna göre Şekil I’de yatay zemine uygula-
olarak verilmiştir? nan basınç P1, Şekil II’de düşey zemine uy-
A) P2 > P1 = P4 > P3 gulanan basınç P2 ise , P1 ve P2 arasında
naslı bir ilişki vardır?
B) P1 = P2 = P3 = P4
C) P1 > P2 > P4 > P3 A) 3P2 = P1 B) P1 = P2
D) P2 > P4 > P1 > P3 C) 3P1 = P2 D) 2P2 = P1

32
FEN BİLİMLERİ
TEST 11
KONU KATILARDA BASINÇ
1
7. Topuklu ayakka- 8. 2S Şekildeki cismin yere yaptığı
bı ile karda yürü- basınç P, basınç kuvveti ise F
mek zordur. büyüklüğündedir.
Cisim, Şekil II’deki gibi ters
çevriliyor. Şekil III'te ise aynı
S
Şekil I cisimden üstüne bir cisim daha
ekleniyor.
Buna göre P ve F değerleri Şekil I’dekine
göre nasıl değişmiştir?
S 2S

Futbolcuların kul-
landıkları krom-
yanların altındaki S
2S
dişler sayesinde Şekil II
kayması önlenir.

2S
Şekil III

II III
P F P F

G A) azalır değişmez artar artar

Traktörlerin arka A B) azalır azalır artar azalır
tekerlekleri ge M C) değişmez artar azalır azalır
niştir. A OKUL
OKUL

D) azalır değişmez değişmez artar

9. Katı haldeki cisimler üzerine uygulanan ba-

sınç kuvvetini uygulama doğrultusunda aynen
iletirken; basıncı bazen aşağıda verilen du-
rumda olduğu gibi yüzeyler farklı büyüklükte
Fil ve deve gibi ise basınç aşnen iletilmez.
hayvanların ayak Şekildeki çiviye çe-
tabanlarının ge- kiçle vurularak F1
niş olması kumda kuvvetiyle itildiği za-
P1 F1
veya yumuşak man F2 kuvvetiyle
zeminde batma- etki yapıyor. Üst ta-
larını önler. P2 F2 raftaki basınç P1,
zemine uygulanan
Yukarıda verilen örneklerden hangileri ba-
sıncı artırmak, hangileri basıncı azaltmak basınç P2 oluyor.
için kullanılmıştır? I. F1 = F2 II. P1 = P2

Basıncı Artırmak Basıncı Azaltmak III. P2 > P1 IV. F2 > F1

A) III ve IV I ve II Buna göre aşağıda verilenlerden hangileri

doğrudur?
B) I II, III ve IV
A) I ve II B) I ve III
C) II ve IV I ve III C) II ve IV D) III ve IV
D) I ve II III ve IV

33
FEN BİLİMLERİ TEST
SIVILARDA BASINÇ
12

1. X Y 2. Yoğunlukları farklı olan X ve Y sıvılarının bu-

lunduğu özdeş kaplarda eşit derinlikte bulu-
nan delikler aynı anda açıldığı zaman, fışkı-
ran sıvıların yatayda aldıkları yol şekildeki gibi
2h verilmiştir. (dx > dy)
h
su su
50 N 100 N
Z
h h
x sıvısı y sıvısı

3h

su
150 N 5cm

6cm
Şekilde özdeş X, Y ve Z kaplarından X kabı
h, y kabı 2h, Z kabı 3h yüksekliğine kadar su Yapılan deneyde aşağıda verilne sonuçlar-
ile doldurulduğunda sıvıların ağırlıklarının de- dan hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
ğiştiği gözlemlenir ve basınçların sıralaması
Pz > Py > Px şeklinde olmaktadır. Daha sonra I. Sıvıların fışkırma miktarları sıvı basıncına
şekildeki kaplara, bağlıdır.
II. Aynı yükseklikten fışkıran sıvıların yatay
X Y olarak alacağı yolun farklı olması sıvının
G
A yoğunluğunu bağlıdrı.
M III. Yoğunluk arttıkça sıvı basıncı ve sıvının fış-
A
OKUL
kırma miktarı da artara.
h h
A) Yalnız I B) I ve II
50 N 100 N
C) II ve III D) I, II ve III
Z

3. Durgun sıvıların basıncı, sıvını özkütlesine

h ve sıvını derinliğine bağlı olup bunlarla doğru
150 N orantılıdır.

Belirtilen miktarlarda su konulduğu zaman ba- Şekildeki gibi birbirine karışmayan X, Y ve

Z sıvılarının oluşturdukları basınçlar sıra-
sınçlara Px = Py = Pz şeklinde olduğu göz-
sıyla Px, Py ve Pz’dir Px basıncı P’ye eşit
lemlenir.
ise bu sıvıların kabın tabanına yaptıkları
Buna göre bu iki deneyden çıkarılacak so- toplam basınç kaç P’dir.
nuç aşağıdakilerden hangisidir?
X d h
A) Sıvı miktarı arttıkça sıvı basıncı artar. Px
B) Sıvıların derinliği arttıkça sıvı basıncı artar.
Y 2d h
C) Sıvıların yoğunlukları arttıkça sıvı basıncı Py
artar.
Z 3d h
D) Sıvılar basıncında kabın şeklinin bir önemi Pz
yoktur.
A) 10P B) 8P C) 6P D) 4P

34
FEN BİLİMLERİ
TEST 121
KONU DNA
SIVILARDA
VE GENETİK
BASINÇ
KOD
1
4. Bir kapta açılan farklı yükseklikteki deliklerden 6.
fışkırna suyun yatayda aldığı yollar ve sıvının 2S
fışkırma miktarı ile derinlik grafiği verilmiştir.
h
2cm
2cm h d
su
2cm
S

Şekildeki h yüksekliğine kadar da yoğunluk-

3cm 3cm 3cm
lu sıvı dolu kapta, kabın tabanına etkiyen sıvı
Derinlik basıncı Px1 ve kabın düzleme yaptığı basınç
6 Py1’dir. Daha sonra bu kap ters çevrilir ve sıvı
basıncı Px2, kabın düzleme yaptığı basınç
4
Py2 oluyor. Kap ters çevrilmeden içindeki d
2
yoğunluklu sıvı alınıp 2d yoğunluklu sıvı konu-
Fışkırma miktarı lursa sıvı basıncı Px3, kabın düzleme yaptığı
3 6 9 basınç ise Py3 olmaktadır.

Buna göre bu deneyde aşağıdaki sonuçlar- Buna göre Px1, Px2, Px3 ve Py1, Py2, Py3’ün
dan hangisine ulaşılabilir? doğru sıralanması hangi seçenekte veril-
miştir?
I. Sıvının fışkırma miktarı sıvı basıncına bağ- G
lıdır. A A) Px3 > Px1 > Px2 B) Px3 > Px1 > Px2
M Py3 > Py1 > Py2 Py3 > Py2 > Py1
II. Farklı yükseklikten fışkıran suyun yatay ola- A
rak alacağı yol sıvının derinliğine bağlıdır. OKUL

C) Px1 > Px2 > Px3 D) Px3 > Px2 > Px1
III. Derinlik arttıkça sıvı basıncı ve sıvının fış- Py3 > Py2 > Py1 Py1 > Py2 > Py3
kırma miktarı da artar.

A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

7. F

5. Sıvıların basıncı aynen iletmesi özelliği kulla-

nılarak az bir kuvvet uygulayarak daha büyük X X
kuvvet elde etmek mümkündür.
Y Y
Buna göre aşağıda verilen sistemlerden
hangisi ya da hangileri sıvıların basıncı ay- Z Z
Şekil-I Şekil-II
nen iletme prensibine göre çalışmaktadır.

I. Hidrolik fren sistemleri Şekil I’de pistonla kapatılmış kaba şekil

II’deki gibi F kuvveti uygulandığında X, Y
II. İtfaiye merdivenleri
ve Z noktalarında basınç artışları arasında-
III. Berber koltukları ki ilişki nasıldır?
A) Yalnız I B) I ve II A) Pz > Py > Px B) Px > Py > Pz
C) II ve III D) I, II ve III C) Px = Py = Pz D) Py > Px > Pz

35
FEN BİLİMLERİ
TEST 12 SIVILARDA BASINÇ

8. Dikdörtgenler prizması biçimindeki bir kap, 9. S S 2S

şekildeki gibi bir bölme ile iki eşit parçaya ay-
rılmıştır. h

S 2S S
I II III
Şekildeki I, II ve III nolu kaplar h seviyesine
kadar su ile doludur. Kaplar ters çevrildiği za-
man;
Kabın tabanına etki eden sıvı basıncı P1 ve
kabın düzleme yaptığı basınç P2 nasıl de-
ğişir?
K L
I II III
K ve L noktalarına etki eden sıvı basıncı- P1 P2 P1 P2 P1 P2
nın musluk açıldığı andan itibaren zamana
A) Değişmez Azalır Artar Azalır Artar Azalır
göre değişimi aşağıda verilenlerden hangi-
si olabilir? B) Artar Değişmez Azalır Artar Azalır Azalır

basınç C) Değişmez Değişmez Artar Artar Azalır Azalar

D) Azalır Artar Artar Azalır Artar Artar

G
A
M
zaman A
1 2 3 OKUL
10. X noktasındaki sıvı basıncının zamana bağlı grafiği
I
şekildeki gibi verilmiştir.
basınç Buna göre sıvının bulunduğu kap aşağıda-
ki seçeneklerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?

basınç
zaman
1 2
II
basınç zaman

A) B)

zaman
1 2 3
III
X X
K L
A) I II
C) D)
B) II I
C) II III
D) III I
X X

36
FEN BİLİMLERİ TEST
GAZLARDA BASINÇ
13

1. I. İnsanlar vücuduna etki eden açık hava 2. Dünyanın etrafı atmosfer tabakası ile çevri-
basıncını hissetmezler. lidir. Azot, oksijen ve diğer gazlardan oluşan
atmosfer, ağırlığından dolayı temas ettiği bü-
tün yüzeylere basınç uygular, buna açık hava
basıncı ya da atmosfer basıncı denir.
Günlük hayatımızda bir çok uygulamada
atmosfer basıncının etkisi vardır. Aşağıda
günlük hayatta verilen basıncın etkilerin-
den hangisi yanlıştır?
A) Ağzına kadar su dolu bir bardak, kağıtla ka-
patılıp ters çevrildiği zaman kağıt düşmez,
Çünkü açık hava basıncını bardak içindeki
II. İçi dolu cam bardağın ağzı kağıtla kapatı- sıvı basıncı dengeler.
lıpbardak ters çevrildiği zaman bardakta- B) Meyve suyu pipet ile kutudan çekilirken iç
ki su dökülmez. basıncı artar ve kutu yüzeyleri açık hava
basıncı ile içe doğru büzüşür.
C) İnsan vücudunda iç basınç dış basıncı
dengeler, yüksekliklere çıkıldıkça hava ba-
sıncı düşer ve iç basınç fazla geldiği için
burunda kanama meydana gelir.
G D) Mutfaktaki musluk açıldığı zaman suyun ak-
A masının sebebi boru içindeki sıvı basıncının
M atmosfer basıncından yüksek olmasıdır.
A
OKUL

III. İçinde su bulunan pipetin üstteki ucunu

3. Bir yüzeye etki eden açık hava basıncı o yü-
parmağımızla kapattığımız zaman su zeye üzerindeki hava tabakasının yani atmos-
yere dökülmez. ferin ağırlığına göre değişir.

Yukarıda verilen örneklerin hangisinde ya X3

da hangilerinde açık hava basıncının den-
geleyici unsuru bulunmaktadır?
X2
A) Yalnız I B) I ve II

C) II ve III D) I, II ve III X1

X2 deniz seviyesinde olup x1 deniz seviye-

sinin altında, X3 ise deniz seviyesinin üs-
tündedir. Bu bölgelere etki eden açık hava
basıncının sıralanması hangi seçeneket
doğru olarak verilmiştir?

A) P1 > P2 > P3 B) P1 = P2 = P3
C) P2 > P1 > P3 D) P1 = P2 > P3

37
FEN BİLİMLERİ
TEST 13
1 KONU ADI
GAZLARDA BASINÇ

4. Toriçelli yaptığı deneyde cam borudaki sıvı 6.

F
yüksekliğini etkileyen faktörlerden biri, deniz
seviyesinden yukarılara doğru çıkıldıkça açık
hava basıncının azalmasından dolayı sıvı
yüksekliği azalır. Diğer bir faktörde sıvının
yoğunluğudur. Daha yoğun sıvı kullanılırsa
sıvının ağırlığı artacağından sıvının yüksekliği
Şekil-I Şekil-II
azalmaktadır.
Yukarıda verilenlere göre; Şekil I’deki gaz dolu kap içerisinde şişirilmiş
bir balon bulunmaktadır.
M
Daha sonra Şekil-II’de olduğu gibi F kuv-
y veti uygulanarak piston aşağıya indirilirse
gazın hacmi ve basıncı ile balonun hacmi
K ve basıncındaki değişimler nasıl olur?
L z
x Gaz Gaz Balon Balon
hacmi basıncı hacmi basıncı
A) Değişmez Artar Değişmez Artar
x, y ve z sıvıları kullanılarak farklı konum-
larda ölçülen cam borulardaki sıvıların B) Azalır Değişmez Azalır Değişmez
yükseklikleri eşit olduğuna göre bu sıvı-
ların yoğunlukları arasında nasıl bir ilişki C) Azalır Artar Azalır Artar
vardır? D) Artar Azalır Artar Azalır
A) dy > dz > dx B) dz > dx > dy
C) dx > dz > dy D) dy > dx > dz G
A
M
A
OKUL

7. Bilgi:
5.
Esnek kaplardaki gaz basıncı dış basın-
ca eşittir.

F
K piston
L gaz

Şekildeki balon yükseldikçe balonun hac-

mi (V), balonun içindeki gaz basıncı ve
atmosfer basıncının değişimi hangi seçe- Şekildeki piston F kuvveti ile K noktasın-
nekte doğru olarak verilmiştir? dan L noktasına getirilirse gaz basıncı ()
ile balonun içindeki havanın basıncı ()
nasıl değişir?
Balonun Balonun içindeki Atmosfer
hacmi gaz basıncı basıncı  
A) Azalır Azalır Azalır
A) Artar Değişmez
B) Artar Azalır Azalır B) Artar Artar
C) Azalır Artar Artar C) Azalır Değişmez
D) Artar Artar Azalır D) Azalır Artar

38
FEN BİLİMLERİ
TEST 13
KONU GAZLARDA BASINÇ
1
8. 9. Pipetle sıvı içerken aslında
sıvıyı çekmeyiz, pipetteki
havayı emmekteyiz.
h Şekildeki gibi pipetle
meyve suyu içerken kar-
şılaşılan olaylar ile ilgi-
li aşağıda verilnelerden
hangisi ya da hangileri
doğrudur?

I. Pipetin içindeki havayı içimize çektiğimizde

• Havanın basıncına pipet içindeki hava basıncı artar.
• Kabın hacmine II. Sıvı yüzeyine etki eden açık hava basıncı,
• Sıvının özkütlesine sıvıyı basıncın azaldığı bölgeye yani pipe-
tin içine doğru iter ve pipetteki sıvı seviyesi
• Borunun çapına
yükselir.
• Kaptaki sıvı miktarına
III. Pipete hava üflendiğinde sıvının bulundu-
• Bulunulan ortamın denizden yüksekliğine ğu bardaktaki havanın basıncı açık hava
basıncından büyük olur ve pipete üflenilme
• Ortamın sıcaklığına
bırakıldığında hava dışarı çıkarken sıvı da
Öğretmen: Çocuklar barometkedeki h seviye- dışarı çıkar.
si yukarıda yazdığım özelliklerden kaç tanesi-
A) Yalnız I B) I ve II
ne bağlıdır?
C) II ve III D) I, II ve III
Ada: G
.....................................
A
Öğretmen: Çocuklar yukarıda ölçüm yapılan M
10. 2S S
ortamdaki açık hava basıncı yukarı- A OKUL
OKUL

daki özelliklerden kaç tanesine bağ-

lıdır? h

Elif: .........................................
h su
Ada ve Elif öğretmenlerinin sorularına
doğru cevap verdiklerine göre cevapları S 2S
hangi seçenekteki gibidir?
Düşey kesiti şekildeki gibi verilen kapta
Ada Elif sıvının tabanına yaptığı basınç ve gaz ba-
sıncında kap ters çevrildiği zaman gerçek-
A) 4 2 leşen değişimler ile ilgili aşağıda yapılan
yorumlardan hangisi ya da hangileri doğ-
B) 2 1
rudur?
C) 5 3
I. Kap ters çevrilince sıvının ve gazın basınç-
D) 2 2 ları değişmez.
II. Kap ters çevrilince sıvının yüksekliği aza-
lacağından kabın tabanındaki sıvı basıncı
azalır.
III. Kap ters çevrilince gaz hacmi, sıvı yüksek-
liği artacağından azalır ve gaz basıncı da
azalır.
A) I ve II B) II ve III
C) Yalnız II D) Yalnız III

39
FEN BİLİMLERİ TEST
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
14

1. 3. Düşey kesiti şekildeki gibi olan

bölmeleri eişt hacimli kapta d
d ve 2d özkütleli birbirine karış-
x mayan sıvılar bulunmaktadır.

2m 2d
1m
1m
1m 1m 2m Kabın X noktasına yapılan sıvı basıncı P
K L M
ise kap şekildeki gibi ters çevrilirse Y nok-
Şekildeki ağırlıkları eşit olan K, L ve M cisim- tasına yapılan sıvı basıncı kap P olur?
leri bulundukları yüzeylerin üzerinde farklı ko-
numlarda tutuluyorlar. d

L M K 2d

K L M y
I. konum II. konum III. konum
A) 2P B) 5P/5 C) 7P/2 D) 3P
Konumlar şekildeki gibi olduğuna göre bu
konumlardaki yere etki eden basınçların
karşılaştırılması hangi seçenekteki gibidir?
A) II > I > III B) II > I = III G
C) III > II > I D) I = II = III A
M
A 4. Öğretmen:............................................
OKUL

2. Şekil I’deki demir

Aylin F Merve F
bloğun zemine I
2S III
6S yaptığı basınç
2S
Şekil-I P1’dir. Daha son-
ra demir blok Şe-
kil-II’deki gibi üç F F
parçaya bölünü- II IV
2S S
yor ve bu parça-
P1 = P2 Pıv Pııı
ların zemine yaptıkları basınçlar P2, P3 ve P4
oluyor. Öğretmenleri soru sormuş, Merve ve Aylin şe-
kildeki gibi cevaplamışlardır.
Aylin yanlış cevap verirken, Merve doğru ce-
vap vermiştir.
Buna göre öğretmenin sorusu aşağıda ve-
S 2S 3S rilenlerden hangisi olabilir?
P2 P3 P4
A) Katıların üzerine uygulanan kuvveti aynen
Buna göre P1, P2, P3 ve P4 basınçları ara- iletttiklerini gösteriniz.
sında nasıl bir ilişki vardır? B) Katıların üzerine uygulanan basıncı aynen
A) P1 = P2, = P3 = P4 ilettiklerini gösteriniz.
B) P1 > P2 > P3 > P4 C) Pascal prensibini örneklendiriniz.
C) P4 > P1 > P3 > P2, D) Katıların birim yüzeye etki eden kuvveti ay-
D) P1 > P4 > P3 > P2 nen iletmedikleri duruma örnek veriniz.

40
FEN BİLİMLERİ
TEST 13
KONU
14
1 ÜNİTE
DNA
GAZLARDA
DEĞERLENDİRME
VE GENETİK
BASINÇ
KOD
TESTİ
1
5. 7. I. piston
S
II. piston
2S
2h
d h 2d Su
K L M
I. kap II. kap III. kap
Piston alanları S ve 2S olan su cenderesinde,
I. kapta yoğunluğu ve yüksekliği verilen sıvı- pistonların üzerlerine konan özdeş cisimler
nın K noktasındaki sıvı basıncı ile II. ve III. şekildeki gibi dengede kalıyor.
kaplardaki L ve M noktalarındaki sıvı basınç-
Ela: I. pistona bir tane cisim ekleyerek
ları eşittir.
kollardaki su seviyesini eşitleyebilir.
Buna göre II. kaptaki sıvının yoğunluğu ile Dila: Her iki pistona ikişer tane cisim ek-
III. kaptaki sıvının yüksekliği hangi seçe- lersek kollardaki su seviyesini eşitle-
nekte doğru verilmiştir? yebiliriz.
A) 4d, 2h B) 2d, h Alara: II. pistondna üç cismi alırsak kollar-
C) 2d, 2h D) 4d, h daki su seviyesini eşitleyebiliriz.
Öğrencilerin yaptığı yorumlardan hangileri
doğrudur?

A) Yalnız Ela B) Yalnız Dila

C) Yalnız Alara D) Ela ve Dila

G
A 8.
M
A
OKUL

6. X Y Z
G S G S 2G S
K L M
2S 2S 2S
Şekilde verilen X, Y ve Z tuğlalarını kullana- Şekilde eşit bölmelerden oluşan K; L ve M
rak aşağıdaki Şekil I ve Şekil II’deki cisimlerin kapları bulunmaktadır.
yere uyguladıkları basınçlar ölçülüyor. Bu kaplarla ilgili;

X Y  Kaplar aynı cins sıvı ile tamamen doldu-

rulursa kap tabanlarındaki sıvı basınçları
Y Z
X Y eşit olur.
X X  Her bir kap bölme sayısının yarısı kadar
su ile doldurulursa kap tabanlarındaki
Şekil-I Şekil-II
sıvı basınçları eşit olur.
 Kaplara 3’er bölme aynı cins sıvı ile dol-
Yukarıdaki şekiller kullanılarak katı basın- durulrsa kap tabanlarındaki sıvı basınç-
ca etki eden etmenlerden hangisi araştırıl- ları L > K > M şeklinde olur.
maktadır?
Verilen ifadelerden doğru olanların karşıların-
I II daki kutucuk şeklinde taranacaktır.
A) Ağırlık Yüzey Alanı Buna göre hangi seçenek doğru olur?
B) Yüzey alanı Yüzey Alanı
A) B) C) D)
C) Ağırlık Ağırlık
D) Yüzey alanı Ağırlık

41
FEN BİLİMLERİ
TEST 14 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ

9. 11.
X X
h Y
M L
Y gaz
h K
Z
h Şekildeki pistonlu kapta bir miktar gaz bulun-
maktadır.
T
Piston X konumundan Y konumuna getiril-
mektedir. Bu durumla ilgili verilen yorum-
Şekildeki kap X seviyesine kadar su ile doludur.
lardan hangisi doğrudur?
Buna göre X, Y, Z ve T noktalarındaki su
basınçları arasındaki ilişki hangi seçenek- A) Piston y konumuna getirilince gaz sıkışır ve
te doğru olarak verilmiştir? gaz miktarı azalır.
B) Kapta gaz basıncı artar, basınç miktarları
A) PY = 2PZ B) PX > PT tüm noktalarda eşittir.
C) PT = 3PY D) 3PT = 2PZ C) K, L ve eM noktalarındaki gaz basınçları
K > L = M şeklindedir.
D) Dış basınç değişmediği için kaptaki basınç
da değişmez.

G
A
M
10. 2S 2S A
OKUL
12.
yağ h yağ h

su h su h
S S 2S
I yağ h II
Şekilde bir akvaryumun tabanından kopan
su h hava kabarcığı gösterilmektedir.Bu hava ka-
barcığı yoğunluk farkı nedenyile yükselmek-
2S tedir ve yükseldikçe hacmi artmaktadır. Buna
III göre;
Şekildeki kaplarda belirtilen yükseklikler- Ali: Baloncuğun yükseldikçe büyüme-
de su ve yağ bulunmaktadır. Verilenlerden sinin nedeni sıvı basıncının giderek
yola çıkılarak hangi seçenekteki yorum artmasıdır.
yanlıştır?
Ahmet: Bir çocuk balonu yükseldikçe açık
A) Kap tabanlarındaki sıvı basınçları birbirine hava basıncı azaldığı için şekildeki
eşittir. hava kabarcığı gibi büyür.
B) Kaplar ters çevrilse de kap tabanındaki sıvı yorumları için hangi seçenek doğrudur?
basınçları değişmez.
A) Yalnız Ali’nin yorumu doğrudur.
C) Kaplar ters çevrilirse II. kabın zemin yaptığı
B) Yalnız Ahmet’in yorumu doğrudur.
basınç değişmez.
C) Her ikisinin yorumu da doğrudur.
D) Bu üç kap kulanılarak sıvı basıncının sıvı
miktarına bağlı olup olmadığı araştırılabilir. D) Her ikisinin yorumu da yanlıştır.

42
FEN BİLİMLERİ TEST
PERİYODİK SİSTEM
15

1. 2. Periyodik tablo üzerinde gördüğümüz element-

leri metal ve ametal olarak ikiye ayırabiliriz. As-
lında ametal demek metal olmayan demektir.
Soygazlarda ametal sınıfında yer alır.
Metal ve ametal arasındaki farklar aşağıda
verilmiştir.
Buna göre hangi özellikte yanlışlık yapıl-
mıştır?

Metal Ametal
Modern periyodik sistem, elementlerin fiziksel
ve kimyasal özelliklerinin bir fonksiyonu olarak I. Parlaktır Mattır
ortaya çıkmıştır.
II. İyi iletkendir Kötü iletkendir.
Elementler artan atom numarasına göre yatay Oda koşullarında Oda koşullarında
satırlar ve düşey sütunlar halinde sıralanmak- III.
yalnız katıdır. yalnız gaz haldedir.
tadır. Elektron verme Elektron alma
IV.
eğilimi vardır. eğilim vardır.
Yukarıdaki periyodik tabloya bakarak aşa-
ğıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV
A) Her piriyot 1A grubundaki metallerle başlar, G
A
8A grubundaki soygazla biter. M
A
B) Periyotların uzunlukları farklıdır. I.periyod
OKUL

en kısa periyot olup sadece hidrojen ve

helyum elementlerinden oluşur.

C) Periyodik tabloda aynı grupta bulunan ele-

mentlerin sertlik, parlaklık, elektron alana 3.
ve verme isteği kimyasal özellikleri birbiri-
ne benzer. X X

D) Bir elementin temel elektron diziliminden

yararlananak periyodik tabloda grubunu Xn
ve periyodunu bulabiliriz. X

X nötr atomu şekildeki Xn iyonuna dönüşmek-

tedir.
Buna göre X atomu Xn iyonuna dönüşür-
ken aşağıda verilen bilgilerden hangisi
yanlıştır?

A) Çekirdek yükü değişmez.

B) Periyodik tablodaki yeri değişmez.
C) Çekirdeğin çekim gücü değişir.
D) Kimyasal özellikler değişmezken, fiziksel
özellikler değişir.

43
FEN BİLİMLERİ
TEST 15
1 KONU ADI
PERİYODİK SİSTEM

4. Pe­ri­yo­dik tabloda K, L, M ve N elementlerinin 6.

yerleri gösterilmiştir.

M
L N
K

Fen Bilimleri Öğretmeni periyodik tabloyu şe-
kildeki gibi renklendirerek gruplandırmıştır. Bu
Buna göre K, L, M ve N ele­ment­leri ile il­gi­li tabloyla ilgili aşağıdaki soruları sormuştur;
aşağıda­ki­ifadeler­den han­gi­si doğrudur? I. Soru: Doğada molekül yapıda bulunan ele-
mentler hangi renkteki elementlerdir?
A)
K elementi metal, L elementi soygazdır.
II. Soru:Genellikle hangi renkteki elementlerin
B)
M elementi oda sıcaklığında gaz hâlde bu-
son yörgüngelerindeki elektron sayısı en
lunur. fazladır.
C)
N elementi parlak görünümlüdür. III. Soru: Isı ve elektrik iletkenliği kimi element-
D) L ve N elementleri benzer kimyasal özellik lere göre çok, kimilerine göre az olur bu
gösterir. elementler hangi renktedir?
Fen bilimleri öğretmenin sorularının doğru
cevapları hangi seçenekte verilmiştir?
G
A I. soru II. soru III. soru
M
A
OKUL A) Yeşil Mavi Sarı
B) Kırmızı Mavi Yeşil
C) Mavi Kırmızı Sarı
D) Yeşil Mavi Kırmızı

7. Yandaki şekilde periyodik

5. X elementine ait bazı özellikler verilmiştir.
• Elektron sayısı kendine en yakın olan soy-
gazlardan bir eksiktir.
• Oda koşullarında gaz halinde bulunurlar.
Buna göre bu X ilementi ile ilgili aşağıda
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Tabiatta iki atomlu tanecikler halinde bulu-
nur.
B) Değerlik elektron sayıları 7 olduğu için
elektron alma eğilimindedirler.
C) Bileşiklerde -1 değerliklerini alırlar.
D) Metallerle bileşik oluşturmazlar.
K L
tablonun bir bölümü göste-
M N
rilmiştir.
Buna göre,
I. Atom numaraları N>M>L>K şeklindedir.
II. K ile L elementleri aynı grupta bulunur.
III. K elementi 6A grubunda bulunuyorsa,
N elementi kararlı yapıda olduğu için
elektron alışverişi yapmaz.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) II ve III

44
FEN BİLİMLERİ
TEST 15
KONU PERİYODİK SİSTEM
1
8. 10. K elementine ait bazı özellikler şöyledir:
 Oda sıcaklığında katı hâlde bulunur.
 Elektron sayısı kendine en yakın soygaz-
dan 2 eksiktir.
 Parlak değildir.
Bu elementle ilgili olarak aşağıdaki ifade-
lerden hangisi yanlıştır?

Yukarıda taranmış bölüm ametaller sınıfı olup, A)

periyodik tabloda 1A, 4A, 5A ve 7A grubunda-
ki bazı elementler ametaller sınıfında incelen-
mektedir.
Ametaller için aşağıda verilen özellikler-
den hangisi yanlıştır?
Isı ve elektriği iyi iletmez.
B)
Tel ve levha hâline getirilemez.
C)
Kararlı hâle geçmek için genelde elektron
vererek katyon oluşturur.
D) Son katmanında 6 elektron bulunur.

A) Oda şartlarında C, P ve S elementleri katı,

Br elementi sıvı, N2, O2, F2 ve Cl2 ele-
mentleri ise gaz halinde bulunur.
B) İyonlaşma enerjileri ve elektron ilgileri dü-
şüktür.
C) Kırılgandırlar, esnek değildirler, tel ve levha
haline gelemezler.
G
D) Metallerle tepkimelerinde elektron alarak A
“-” yükle yüklenirler. M
A
11. K, L, M ve N elementleri ile ilgili aşağıdaki
OKUL
OKUL

özellikler verilmiştir.
9. Bir element kendisi hakkında aşağıdaki bilgiyi
• Benzer kimyasal özellikler gösterirler.
vermiştir.
• K elementinin metalik özelliği en fazladır.
3 katmanım var. Son katmanım-
• Atom çapı en küçük olan element N’dir.

da 2 elektron bulunuyor.
• L elementinin çekirdek yükü M elementinin
Bu element ile benzer kimyasal özellik çekirdek yükünden fazladır.
gösteren elementin elektron dağılımı aşa- Buna göre K, L, M ve N elementlerinin peri-
ğıdakilerden hangisi olabilir?
yodik tablodaki yeri aşağıda verilenlerden
A) B) hangisi gibi olabiilir?
A) B) N M K
K L
L
M
C) D) N
C) K L M N D)
N
M
L
K

45
FEN BİLİMLERİ TEST
PERİYODİK SİSTEM
16

1. Atom çapını önemli kılan meselelerden biri 3. Periyodik tabloda elementler metal, ametal ve
de atom içerisindeki çekim kuvvetidir. Atom yarı metal olarak sınıflandırılmıştır.
içindeki pozitif yüklü protonlar ile negatif yüklü
elektronlar birbirini çekerler bu da atom hac-
mini belirlemektedir.
Atom çapında ilk önce yörünge sayısına bakı-
lır, yörünge sayısı arttıkça atom çapı artar, yö-
rünge sayısı aynı olanlarda ise atom numarası-
na bakılır, küçük olanın atom hacmi büyük olur.
Buna göre aşağıda periyodik tablonun bir
kesiti verilmşitir. Bu elementlerin atom
çaplarını sıralayınız.
Aşağıda metal ve ametallerle ilgili özellikler
X Y verilmiştir.
Z T Bu özellikler hangi seçenekte doğru olarak
verilmiştir?
A) Z > T > X > Y B) T > Z > Y > X
C) X > Y > Z > T D) X = Z > T > Y
I. Özellik II. Özellik

• En dış kısmında 6
G • Parlaktırlar. ile 8 arası elektron
A vardır
M • Isı ve elektriği iyi ile- • Sulu çözeltileri asi-
A
2.
OKUL
tirler. diktir.
• Kolay elektron alır-
• Oda sıcaklığında
lar ve ortaklaşarak
katı haldedirler.
elektron kullanırlar.
• Vurulduğunda çın-
lama sesi çıkar.

I. Özellik II. Özellik

A) Ametallerin fiziksel Metallerin kimyasal

özellikleri özellikleri
Yukarıda periyodik cetvelde metal, ametal ve
yarı metaller gösterilmektedir. B) Metallerin fiziksel Ametallerin fiziksel
özellikleri özellikleri
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) B grubu elementlerinin tamamı metaldir. C) Metallerin fiziksel Ametallerin kimya-

B) Aynı periyotta hem metal, hem ametal bu- özellikleri sal özellikleri
lunmaz.
D) Ametallerin kimya- Metalerin kimyasal
C) Metaller bazik özellik gösterir bu yüzden
sal özellikleri özellikleri
asitlerle tepkimeye girerler.
D) Periyodik tabloda yukarıdan aşağıya indik-
çe metalik özellik artarken ametallik özellik
azalır.

46
FEN BİLİMLERİ
TEST 16 PERİYODİK SİSTEM

4. Pe­ri­yo­dik tabloda X, Y, Z ve T elementlerinin 6. Aşağıdaki periyodik tablo üzerinde bazı oklar

yerleri gösterilmiştir. numaralandırılarak verilmiştir.

X 2
Z 1
Y T

3

4

Buna göre X, Y, Z ve T ele­ment­leri için Buna göre hangi numaralı ok yönünde iler-
aşağıda­ki­ifadeler­den han­gi­si yanlıştır? lendiğinde ametalik özellik ve grup numa-
rası artar?
A)
Z elementinin son katmanında 7 elektron
bulunur. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

B)
Y ve T elementleri aynı periyotta yer alır.
C)
Atom nu­ma­rası en büyük olan T elementidir.
D) X ve Y elementi benzer kimyasal özellik
gösterir.

G 7. Aşağıda K, L, M ve N elementleri kendileri

5. A hakkında bilgi vermiştir.
M
A
OKUL

Metaller içinde Kararlıyım. Son
yalnızlık çeken katmanımda iki
bir ametalim. elektron var.
K L

Öğretmen, öğrencilerine soygazları anlatır-

ken,şu bilgiyi öğrencilerine aktarmıştır. “At-
mosferdeki havada yaklaşık olarak %1 ora-
nında soygaz bulunmaktadır.” M N
3. periyot 2. periyotta bulu-
Bunun nedenini öğrencilerine soran öğret- 2A grubunda nur.1 elektron
menin aldığı cevaplardan hangisi doğrudur? bulunurum. almayı severim.

A) Soygazların diğer elementlerle tepkime Bu bilgilere göre elementlerin periyodik

vermemesinden
tablodaki yerlerini gösteren Ayça, hangi
B) Yanıcı ve yakıcı olmasından
elementin yerini yanlış göstermiştir?
C) Renksiz ve kokusuz olduğundan
D) Düşük basınçta elektriği iletebildiğinden A) K B) L C) M D) N

47
FEN BİLİMLERİ
TEST 16 PERİYODİK SİSTEM

8. • X elementinin son yörüngesindeki elektron 9. Periyodik çizelgede bulunan K, L ve M ele-

sayısı 2 olup kararlı yapıdadır. mentlerinin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir.
• Y elementi ametal olup katman sayısı 1’dir. X elementi Y elementi
• Z elementi ise halojendir. Parlaktır ve ışığı Parlak değildir.
yansıtır. Oda sıcaklığında
Yukarıda özellikleri verilen X, Y ve Z ele-
Esnektir ve eğilip gaz hâlindedir.
mentlerinin periyodik tablodaki yerleri
bükülebilir. Kararlı yapıda ol-
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
Isı ve elektriği iyi duğu için elektron
iletir. almaz ya da vermez.
A) X Y
Z Z elementi
Oda sıcaklığında katı, sıvı
ve gaz hâlde bulunur.
Tel ve levha hâline
getirilemez.
Kararlı hâle geçmek için
genelde elektron

alarak anyon oluşturur.
B) Y
Buna göre X, Y ve Z maddelerinin sınıflan-
X Z
dırılması aşağıdakilerden hangisinde doğ-
ru olarak yapılmıştır?

X Y Z
G
A A) Metal Soygaz Ametal
M
A B) Metal Ametal Soygaz
OKUL

C) C) Soygaz Ametal Metal

X D) Ametal Soygaz Metal
Y

Z
10 X ve Y elementleri kendisi hakkında bilgi veriyor.

3 katmanım var. Son katmanım-

da 2 elektron bulunuyor.
D) Y X X

1 katmanım var. Bu katmanım-

Z da 2 elektron bulunuyor.
Y

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır?
A)
X elementi 2A grubundadır.
B)
Y elementi oda sıcaklığında gaz hâlindedir.
C)
X ve Y elementleri aynı grupta bulunur.
D) X elementinin proton sayısı, Y elementinin
proton sayısından fazladır.

48
FEN BİLİMLERİ TEST
FİZİKSEL/KİMYASAL DEĞİŞİM -
KİMYASAL TEPKİMELER 17

1. Maddelerin oksijen gazı ile girdiği tepkimelere 3. a.

yanma tepkimesi denilmektedir.
Bütün yanma tepkimeleri kağıdın yanması gibi
hızlı ve alevli gerçekleşmez. Bazı yanma tepki-
meleri yavaş ve alev çıkarmadan gerçekleşir.
Bu yukarıda açıklaması yapılan yavaş yan-
maya aşağıdaki örneklerden hangisi ya da
hangileri olabilir?
b.
I. Demirin oksijenle tepkimeye girmesi sonu-
cunda demir paslanır.
II. Besinlerin vücudumuzda yanması, aldığı-
mız oksijenle meydana gelir, yani solunum
olayı gerçekleşir.
III. Evlerimizde doğal gazın yanması, yani me-
tan gazının oksijenle tepkimeye girmesi c.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

G
A
M Yukarıda tanecik modelleri ile maddelerdeki
2. Maddenin kendi özelliğini yani kimliğini değiş- A OKUL değişimler gösterilmiştir.
tirmeden sadece dış görünüşünde, şeklinde,
büyüklüğünde yani fiziksel özelliklerinde mey- Verilenlerle ilgili;
dana gelen değişimlerdir. Fiziksel değişim so-
nucunda yeni madde oluşmaz, madde kendi I. a’da hal değişimi olup fiziksel değişime ör-
özelliğini kaybetmez. nektir.
Yukarıda verilen açıklama ile aşağıdaki
II. b’de farklı kimlikte yeni madde oluşur.
madelerin tanecik boyutundaki değişimle-
rinden hangisi ya da hangileri fiziksel deği- III. c’deki model, karışımlara ait kimyasal deği-
şime örnek olarak verilebilir?
şime örnektir.
ı
Hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II

ıı C) II ve III D) I, II ve III
+

ııı
+

A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

49
FEN BİLİMLERİ
TEST 17
1 FİZİKSEL/KİMYASALKONU
DEĞİŞİMADI
- KİMYASAL TEPKİMELER

4. Öğretmen: Karışımların oluşması fiziksel de- 6. Kapalı bir kapta oluşan;

ğişime örnek midir? X+Y Z tepkimesindeki maddelerin-
Ege: ........................................................... kütle-zaman grafiği şekildeki gibi verilmiştir.
Öğretmen: “Mumun erimesi ile mumun yan-
ması sırasıyla fiziksel ve kimyasal değişimdir.” kütle (g)
cümlesi doğru mudur?
? Z
Deniz: .......................................................
Fen Bilimleri öğretmeninin sorusuna Ege yan- 55
lış cevap verirken Deniz doğru cevap vermiştir.
y
Buna göre Ege ve Deniz’in cevapları hangi 15
seçenekteki gibidir?
x
zaman (dk)
Ege Deniz Bu grafiğe göre tepkimeyle ilgili aşağıdaki ifa-
A) Hayır Evet delerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
B) Evet Evet I. Tepkime sonunda kapta toplam 110g mad-
C) Evet Hayır de vardır.
D) Hayır Hayır II. Oluşan Z maddesinin kütlesi 95 g’dır.
III. Y madesinin tamamı tükenirken, X madde-
sinden 15 g artmıştır.
A) Yalnız I B) I ve II
G C) II ve III D) I, II ve III
A
M
A
OKUL

5. Aşağıda kimyasal tepkime, atom modelleri ile

gösterilmiştir.
7. Hidroklorik asidin içerisine Zn parçaları atıldı-
ğında şekildeki tepkime meydana gelir.


Zn + 2HCI → ZnCl2 + H2

Bu modele göre, Bu tepkimeyle ilgili,
I. Tepkimede bağlar kırılmış ve yeni bağlar I. Nötrleşme tepkimesidir.
oluşmuştur. II. Tepkimede hem bağ kırılması hem de
II. Tepkime sonunda yeni atomlar oluşmuştur. bağ oluşumu gözlenmiştir.
III. Atom sayısı ve cinsi değişmemiştir. III. Tepkime sırasında H2 gazı açığa çıkmıştır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) I, II ve III C) I ve III D) II ve III

50
FEN BİLİMLERİ
TEST 17
KONU
FİZİKSEL/KİMYASAL DEĞİŞİM - KİMYASAL TEPKİMELER
1
8. Kimyasal tepkimeler gerçekleşirken atomlar- 10
veya moleküller arasındaki kimyasal bağlar Bilgi:
kopar ve yeni kimyasal bağlar oluşur. Yani Yanma olayı, görülebilir şekilde tutuşma
atomlar yer değiştirir. Bunun sonucunda atom- ile gerçekleşiyorsa hızlı yanmadır, uzun
lar yok olmadığı, yeni atomlar oluşmadığı için bir sürede ve tutuşma olayı olmadan ger-
....................................................... çekleşiyorsa yavaş yanmadır.
Kimyasal tepkimelerle ilgili yukarıda ya-
pılan açıklamanın sonu hangi cümleyle Yukarıda verilen bilgiler ışığında aşağıda ve-
tamamlanırsa daha uygun bir sonuç elde rilenlerden hangisi diğerlerinden farklıdır?
edilir?
A) C6H12O6 + 6O2 6CO2+6H2O
A) Tepkime sonunda giren maddelerin kütlesi, 3
çıkan maddelerin kütlesine eşittir. B) 2Fe + 2 O2 Fe2O3
B) Tepkime sonunda molekül sayısı değişebilir. C) Pb + 1 O PbO
2 2
C) Tepkime sonunda atomların elektron sayı- D) CH4 + O2 CO2+H2O
ları değişebilir.
D) Tepkime sonunda molekül sayısı koruna-
bilir.

G
A
M
A
9. Aşağıda bazı değişimlerin resimleri gösteril-
OKUL
OKUL

miştir.
1 2
11. 2H2 + O2 2H2O
Denklemde hidrojen gazının oksijen gazı
ile oluşturduğu tepkime verilmiştir. Bu tep-
kime ile ilgili aşağıda verilen grafiklerden
Buzun su içinde Çivinin paslanması hangisi ya da hangileri doğrudur?
bekletilmesi
Toplam kütle Atom sayısı
3 4

Zaman Zaman
I II

H2O kütlesi
Elmanın çürümesi Camın kırılması

Buna göre, hangi değişimlerde bağ kırılı-

mı ve bağ oluşumu ile yeni maddeler oluş- Zaman
III
muştur?
A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 A) Yalnız I B) II ve III
C) 1 ve 4 D) 2, 3 ve 4 C) I ve III D) I, II ve III

51
FEN BİLİMLERİ TEST
FİZİKSEL / KİMYASAL DEĞİŞİM -
KİMYASAL TEPKİMELER 18

1. Kimyasal tepkimeler, maddelerin yapısındaki 3. Maddelerin kimyasal değişime uğrayarak yeni

atomların bir arada durmasını sağlayan kim-
yasal bağların kırılması veya oluşması ile ger-
çekleşir.
Buna göre bağlarnı kırılması ya da yeniden
oluşması ile ilgili aşağıda verilen bilgiler-
den hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Kimyasal bağ kırılırken bağı kıran atomla-
rın enerjisi azalır ve enerji açığa çıkar.
II. Kimyasal bağlar kırılırken enerjiye ihtiyaç
duyulur.
maddelerin oluştuğu tepkimelere kimyasal
tepkime denir.
Kimyasal tepkimelerde tepkime gerçekleşti-
ğinde maddeleri oluşturan atomlar yer değişti-
rir ve atomlar yeni başka maddelere dönüşür.
Bu olay sonucunda aşağıda verilenlerden
hangisi ya da hangilerine ulaşılabilir?
I. Atom türü değişmez.
II. Atom sayısı değişmez.

III. Kimyasal bağlar moleküller arası bağlar ol-
duğu için kırılması zordur.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
III. Tepkimeye giren madde miktarı, tepkime
sonucunda oluşan madde miktarına eşit
olur.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

G
A
M
A
OKUL

4. Çocuklar; “ Madde geri

dönüştürülemiyorsa bu kesinlikle
kimyasal değişimdir.” cümlesi
yanlıştır.
2. Aşağıda verilen grafikte K ve L elementlerin-
den M bileşiği oluşmaktadır.

47 M Mehmet Öğretmen

42 Mehmet Öğretmen yukarıdaki bilgiyi öğrenci-

lerine söylemiş ve bunu unutmamalarını iste-
30 miştir.
20 K Mehmet Öğretmen devamında hangi örne-
X L ği kulanırsa, verdiği bilgiyi destekler?

A) Örneğin; tuzlu suyun tekrar tuz ve suya dö-

nüşmesi
Buna göre grafikte X ile gösterilen yere
B) Örneğin; elmanın çürümesi
aşağıda verilenlerden hangisi gelmelidir?
C) Örneğin: buğdaydan un elde edilmesi
A) 10 B) 8 C) 5 D) 2 D) Örneğin: kağıdın yanması

52
FEN BİLİMLERİ
TEST 18 FİZİKSEL/KİMYASAL DEĞİŞİM - KİMYASAL TEPKİMELER

5. Aşağıda bir kimyasal tepkimenin atom modeli 7. Aşağıda K ve L elementlerinin aralarında bile-
ve moleküllerin kütleleri verilmiştir. şik oluştururken kütlelerindeki değişim grafiği
verilmiştir.
Oksijen Karbondioksit Su
molekülleri molekülleri molekülleri Kütle (g)
Propan
molekülü
24
+ +
18 K
40 g

24 g 36 g 28 g L
6
Bu tepkime ile ilgili, aşağıdaki ifadelerden
0
hangisi yanlıştır? Zaman (s)

A)
Propan ve oksijen molekülleri arasındaki Grafiğe göre, oluşan KL bileşiğinin kütlesi
bağlar kırılmıştır. kaç gramdır?
B)
Yeni bağlar sonucunda karbondioksit ve su A) 24 B) 30 C) 36 D) 42
molekülleri oluşmuştur.
C)
Tepkime sonucunda atom sayısı artmıştır.
D) Tepkimede toplam kütle korunmuştur.

8.
G I
A
M
A
OKUL

II

6. Fiziksel değişimler, maddenin yapısı değişme-

den sadece dış görünüşünde meydana gelen
değişimlerdir. Kimyasal değişimler, maddenin
+ III

içi yapısında meydana gelen değişmelerdir.

 Bakır telin elektriği iletmesi fiziksel deği-

şimdir. Yukarıda modeller ile gösterilen olayların
 Patases soyularak bekletildiğinde kimya- fiziksel ya da kimyasal değişim olduğunu
sal değişime uğrar. belirtiniz.
 Bozunma, çürüme ve yanma maddelerin iç A) I. Kimyasal B) I. Kimyasal
yapısını değiştirmez.
I. Fiziksel II. Fiziksel
Yukarıda verilen bilgiler doğruysa başın-
II. Kimyasal III. Fiziksel
daki kutucuk şeklideki gibi ( ) taranırsa
hangi seçeneğe ulaşılır.
C) I. Fiziksel D) I. Fiziksel
A) B) C) D)
II. Kimyasal II. Kimyasal
III. Fiziksel III. Kimyasal

53
FEN BİLİMLERİ
TEST 18 FİZİKSEL/KİMYASAL DEĞİŞİM - KİMYASAL TEPKİMELER

9. Öğretmen: Maddelerin oksijen gazı ile verdiği 10. I. Atomların çekirdek yapısı
tepkimeler yanma tepkimesi olup, tepkimede
II. Madde çeşiti sayısı
girenler tarafından oksijen olmalıdır.
III. Sıcaklık, basınç ve hacim
Fen bilimleri öğretmeni yukarıdaki bilgiyi verip
IV. Toplam yük
aşağıdaki kimyasal tepkimeyi tanecik modeli
ile vermiştir. V. Tepkimeye giren maddelerin fiziksel özel-
likleri

Yukarıda verilen özelliklerin kimyasal tep-

O+? kimeler sırasında; değişmez, değişebilir,
değişir şeklinde adlandırılması hangi se-
CO2 C çenekte doğru olarak verilmiştir?

Bununla ilgili;
A) I. Değişmez
II. Değişir
Eda: “?” ile gösterilen kısma tanecik mo-
III. Değişir
deli “ ” olan oksijen (O2) gelme-
lidir. Çünkü tepkimelerde atom cinsi IV. Değişmez
ve sayısı korunur. V. Değişir
G
A
Ela “?A” ile gösterilen kısma oksijen gazı M B) I. Değişmez
gelmelidir ve bu tepkimeye yanma
A
OKUL

II. Değişebilir
tepkimesi denir.
III. Değişmez
Öğrencilerin yorumları şekildeki gibi oldu- IV. Değişebilir
ğuna göre hangi seçenek doğrudur? V. Değişir

A) Ela’nın yorumu yanlış, Eda’nın yorumu

doğrudur. C) I. Değişmez
II. Değişebilir
B) Eda’nın yorumu yanlış, Ela’nnı yorumu
III. Değişebilir
doğrudur.
IV. Değişmez

C) Her ikisninin yorumu da doğrudur. V. Değişir

D) Her ikisinin yorumu da yanlıştır. D) I. Değişebilir

I. Değişebilir
II. Değişmez
III. Değişmez
IV. Değişir

54
FEN BİLİMLERİ TEST
ASİTLER - BAZLAR
19

1. Farklı maddelerin asitlik - bazlık derecesini 2. X maddesi mermeri aşındırırken, Y maddesi

belirlemek için kırmızı lahana çözeltisi kullanı- cam ve porselenleri aşındırmaktadır.
labilmektedir.
Kırmızı lahana çözeltisinin pHı yalaşık 7 olup Belirteç Asidik ortam Bazik ortam
rengi mordur. Asitlik fazla olması durumunda
rengi koyu kırmızıya, bazlarda ise maviye, Metil oranj Kırmızı Sarı
kuvvetli bazlarda yeşil renge dönmektedir.
Fenolftalein Renksiz Kırmızı
K maddesi L maddesi

Yukarıda verilen belirteçler X ve Y madde-

lerine damlatılırsa çözeltiler hangi rengi
almaktadır?

A) X Y

Metil oranj Kırmızı Sarı

rengi kırmızıya rengi maviye
dönüyor. dönüyor. Fenolftalein Renksiz Kırmızı
M maddesi

B) X Y
G
A
M Metil oranj Renksiz Kırmızı
A
OKUL Fenolftalein Kırmızı Sarı

rengi yeşile
dönüyor. C) X Y

Yukarıdaki kaplarda eşit miktarda kırmızı ha- Metil oranj Kırmızı Sarı
lana çözeltisi vardır. Kaplara K, L ve M çözel- Fenolftalein Renksiz Renksiz
tileri damlatıldığında renk değişimi şekildeki
gibi verilmiştir.
Bu K, L ve M çözeltileri ile ilgili aşağıda ya- D) X Y
pılan yorumlardan hangisi yanlıştır?
Metil oranj Kırmızı Kırmızı
A) pH ölçeğinde K ensolda, M ise en sağda
Fenolftalein Kırmızı Kırmızı
bulunmaktadır.
B) K ve L çözeltileri nötralleşme tepkimeleri
vererek sonunda tuz ve su oluşabilir.
C) M maddesi sulu çözletilerinin elektrik akı-
mı iletkenliği, L maddesinin çözeltilerinin
elektrik akımı iletkenliğinden düşüktür.
D) K madesinin pH değeri 0 - 7 ile arasında
iken, L ve M maddelerinin pH değerleri ile
7 - 14 arasında bir değerlik alabilir.

55
FEN BİLİMLERİ
TEST 19
1 KONU- ADI
ASİTLER BAZLAR

3. Metil oranj asidik ortamda kırmızı, bazik or- 4.

tamda ise sarı renk olmaktadır.

Metil oranj

K L M
Metil oranj damlatılmış X Şekildeki K, L ve M kapların birinde asit, bi-
çözeltisi şekildeki gibi rinde baz ve diğerinde ise nötr çözelti bulun-
kırmızı renk alıyor. maktadır.
Öğretmen, öğrencilerinden kaplarda hangi çe-
X çözeltisi şit çözeltilerin olduğunu belirlemelerini istiyor.
Y maddesi Buna göre hangi öğrencinin yaptığı uygu-
lama doğrudur?

Murat: Kaplardan alınan örneklere teker te-

Daha sonra X çözeltisine Y
maddesi ekleniyor ve
çözeltinin rengi değişmiyor
X çözeltisi kırmızı olarak kalıyor.
Z maddesi
X çözeltisi
ker asit çözletisi eklenir, daha sonra
tuz oluşan kabın dışındaki kaplardan
alınan ikinci örneklere baz çözeltisi
eklenir.
Deniz: Kaplardan alınan örneklerle çözelti-
ler birbirleriyle karşıtırılır, yani K ile L,
L ile M daha sonra M ile K çözeltileri
karıştırılarak tepkime olup olmadığı-
G na bakılır.
A Ege: Her üç kaptan alınan örneklere önce
M
A mavi turnosal kağıdı batırılır, daha
OKUL
sonra alınan ikinci örneklere kırmızı
turnosal kağıdı batırılır.

Z maddesi eklendiğinde ise çözeltinin rengi A) Yalnız Murat B) Yalnız Ege

sarı renk oluyor. C) Murat - Ege D) Murat- Deniz - Ege
Daha sonra oluşan çözeltiye T maddesi ekle-
niyor ve çözeltinin rengi tekrar kırmızı oluyor.

T maddesi

5. Evlerimizde kullandığımız asit ve baz içe-

rikli temizlik malzemelerinin kullanımı sı-
rasında oluşabilecek kazaları önlemek için
aşağıdakilerden hangisi yapılamaz?

A)
Herhangi bir kaza anında asit temas eden
yüzeye hemen baz dökmeliyiz.
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisinin kesin doğruluğu yoktur? B)
Asit ve bazları çocukların erişemeyeceği
yerde saklamalıyız.
A) Z maddesi baziktir.
C)
Temizlik malzemelerinin cildimize temasını
B) Y maddesi nötrdür. önlemek için eldiven kullanmalıyız.
C) X maddesi asidiktir.
D) Temizlik malzemelerini gıdalardan uzak bir
D) T maddesi asidiktir.
bölümde saklamalıyız.

56
FEN BİLİMLERİ
TEST 19
KONU ASİTLER - BAZLAR
1
6. Asit ve bazları birbirinden ayırmak için kullanı- 8. Aşağıdaki sulu çözeltilerin üzerine bazı mad-
lan belirteçler tabloda verilmiştir. deler ekleniyor.

Belirteç Asit Baz Sud kostik Tuz ruhu Sönmüş kireç

Turnusol kağıdı Kırmızı Mavi

Fenolftalein Renksiz Pembe

Limonlu su Amonyak Tuz ruhu
Metil oranj Kırmızı Sarı
1 2 3
Aşağıda, bazı belirteçler kullanıldıktan sonra
Buna göre, kaplardaki çözeltilerin pH de-
oluşan renklerin eşleştirilmesi verilmiştir.
ğerlerindeki değişimler için aşağıdakiler-
Belirteç Madde Oluşan renk den hangisi doğrudur?

Turnusol 1 2 3
kağıdı Mg(OH)2 I
A) Artar Azalır Artar
Metil oranj NaOH II
B) Azalır Artar Azalır

C) Artar Azalır Azalır
Fenolftalein H2SO4 III
D) Azalır Azalır Artar

Buna göre oklar takip edildiğinde I, II ve III G

ile gösterilen yerlerde hangi renkler oluşur? A
M
A 9. V hacimli HCI sulu çözeltisine 2V hacimli
I II III OKUL
OKUL
NaOH çözeltisinin tamamı yavaş yavaş ekle-
A) Kırmızı Pembe Mavi niyor.

B) Sarı Pembe Kırmızı HCI + NaOH → NaCI + H2O

C) Mavi Renksiz Pembe HCI ve NaOH arasında yukarıdaki tepkime

gerçekleştiğine göre, kapta OH– iyonunun
D) Sarı Mavi Mavi
miktarının zamanla değişimini gösteren
grafik aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) OH− miktarı B) OH− miktarı

7. NaOH maddesinin sulu çözeltisi aşağıdaki

gibi iyonlarına ayrışıyor.

NaOH(suda) → Na+(suda) + OH− (suda)
Zaman Zaman

Bu madde ile ilgili aşağıdaki ifadelerden

C) OH− miktarı D) OH− miktarı
hangisi yanlıştır?
A)
pH’ı 7’den büyüktür.
B)
Ele kayganlık hissi verir.
C)
Mavi turnusol kağıdını kırmızıya dönüştürür.
D) Bazik özellik gösterir. Zaman Zaman

57
FEN BİLİMLERİ TEST
ASİT VE BAZLAR
20

1. 2. Öğretmen, öğrencilerine asit ve bazlar konu-

sun anlatırken aşağıdaki soruları sormuş ve
cevapları almıştır.
Soru 1: Diş macunlarımız neden bazik özel-
HCI (V)
liktedir?
Cevap I: Yediğimiz asitli yiyecekler ağzımızda
asidik bir ortam oluşturur ve biz de
bu yüzden bazik özellikte diş macu-
nu kullanırız.
NaOH (2V)
Soru 2: Limonu metal bir tabağa sıktığımız
zaman metalin karardığnıı görürü-
rüz. Bunun sebebi nedir?
Şekilde verilen sistemde 2V hacimli NaOH
sulu çözeltisine, V hacimli HCI musluk açıla- Cevap II: Asitler metallerle tepkimeye girerek
rak yavaş yavaş ekleniyor. tuz ve hidrojen gazı açığa çıkarlar.
Soru 3: Mutfak gereçlerimizden olan cam
Nötralleşme tepkimesi gerçekleştiğine
bardakların ve porselenlerin bir za-
göre kapta H+ iyonu ve OH- iyonunun mik- man sonra matlaşmasının sebebi
tarının zamanla değişim grafiği hangi se- nedir?
çenekte doğru olarak verilmiştir?
Cevap III:Evlerimizde kullandığmıız bulaşık de-
A) OH H+ terjanlarının asidik özellikte olması
Buna göre öğrencilerin verdiği hangi cevap-
G lar doğrudur?
A
M A) Yalnız I B) I ve II
zaman zaman
A
C) II ve III D) I, II ve III
OKUL

B) OH H+

zaman zaman

3. Kerem bazı besin maddelerine turnusol kağıdı

C) OH H+ değdirerek renk değişimlerini tabloya yazmıştır.
Turnusol kağıdındaki değişime göre tablo-
ya pH değerini ve asit baz durumunu yazan
Kerem, hangi maddede hata yapmıştır?
zaman zaman
Turnusol
Besin kağıdındaki pH Sonuç
D) OH H+ değişim
A) Limon Kırmızı pH˂7 Asit
B) Yumurta Mavi pH˃7 Baz
zaman zaman
C) Elma Kırmızı pH˂7 Asit
D) Çilek Kırmızı pH˃7 Baz

58
FEN BİLİMLERİ
TEST 20 ASİTLER - BAZLAR

4. 6.
K, L, M L, M

Çamaşır Tuz
suyu ruhu
X çözeltisi
Günlük hayatta en çok karşılaştığımız sorun-
larından biri de çamaşır suyu ile tuz ruhunun
karıştırılmasıdır.
I
Ayten hanım temizlik sırasında bu iki maddeyi
karıştırmış ve nefes alamamıştır. Hemen am-
bulans çağrılarak hastaneye kaldırılmıştır. K, L, M K, M
Ayten Hanım’ın zehirlenmesi ile ilgili aşa-
ğıda yapılan yorumlardan hangisi ya da
hangileri doğrudur?

I. Ayten Hanım’ın yaptığı bu olayda temizlik

maddelerin etkisini artırmaz tam tersi azaltır.
Çünkü çamaşır suyu bazik, tuz ruhu ise asidik Y çözeltisi
özellikte olup karıştırılırsa nötralleşme olur ve
kimlik değişeceğinden temizlik özelliğini yitirir.
II. Ayten Hanım’ın zehirlenmesinin sebebi ise G II
bu iki maddenin karıştırılması sonucu açığa A
M
çıkan zehirli klor gazıdır. A
OKUL
Şekildeki kaplarda bulunan X ve Y çözeltiler-
III. Bu iki maddeyi karıştırması ile daha kuvvetli
bir temizleyici madde elde etmiştir ama ha- den biri asidik, diğeri ise bazik özellik göster-
tası bunu kapalı ortamda greçekleştirmesidir. mektedir.

A) Yalnız II B) I ve II Şekildeki kaplar mantar tıpa ile sıkıca kapa-

C) I ve III D) II ve III
5. Aşağıda kimyasal bir tepkimenin denklemi ve-
rilmiştir.
H2SO4 + 2NaOH → Na2SO4 + 2H2O
Bu kimyasal tepkime ile ilgili aşağıdaki öğ-
rencilerden hangisinin ifadesi doğrudur?
A) Deniz: Tepkimeye giren madde asit ve tuzdur.
B) Beyza: Yanma tepkimesidir.
C) Ceyda: Tepkimede yeni maddeler oluş-
muştur.
D) Ayaz: Tepkimede sadece bağ kırılımı ger-
çekleşmiştir.
tılmıştır.
I. kaba K, L ve M gazları gönderiliyor. Lve M
gazları çıkıyor.
II. Kapta ise K ve M gazlarının çıktığı gözlem-
leniyor.
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. M çözeltisi nötr özellikte olup hem asitle hem
bazla tepkime vermektedir.
II. X çözeltisi baz ise, K gazı asidik, L gazı ise
bazik özelliktedir.
III. K ve L gazları arasında nötralleşme tepkime-
si gerçekleşebilir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

59
FEN BİLİMLERİ
TEST 20 ASİT VE BAZLAR

7. 9. Sülfürik asit bulunan cam tüpün içine çinko

Bilgi:
metalleri atılıyor.
KOH (potas kostik) ile HNO3’in (kez-
zap) eşit hacimde karıştırılması ile olu-
şan çözelti nötrdür.

İçlerinde belirtilen yüksekliklerde HNO3 çözel-

tisi bulunan aşağıdaki kaplar KOH çözeltisi ile
tamamen dolduruluyor.
KOH KOH KOH

h
Deney sonunda cam tüpün içinde çinko
metalleri gözükmediğine göre,
HNO3 HNO3 HNO3 h
I. Kimyasal tepkime gerçekleşmiştir.
1 2 3
II. Asitler metal kapların içinde saklanma-
Buna göre, son durumda kapların hangi- malıdır.
sindeki çözelti kırmızı turnusol kağıdını III. Tepkimede toplam kütle korunmamıştır.
maviye çevirir?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 2
A) Yalnız I B) I ve II
C) Yalnız 3 D) 1 ve 3
G C) I ve III D) II ve III
A
M
A
OKUL

8. Aşağıdaki şekilde birbirleriyle bağlantılı olan

10. HCl çözeltisine
kapların içerisinde eşit miktarlarda bazı mad-
damla damla eşit
deler bulunuyor. hacimde NaOH çö-
NaOH
1 çözeltisi zeltisi ekleniyor.

Zaç yağı Tuzlu su

HCl
4 2 çözeltisi

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır?
Sud Sönmüş
kostik kireç A)
Nötrleşme tepkimesi gerçekleşir.

3 B)
Kaptaki çözeltinin pH değeri artar.

Buna göre, hangi vana açılırsa nötrleşme C)

Tepkime sonucu oluşan madde elektrik
tepkimesi gerçekleşir? akımını iletmez.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 D) Kaptaki çözeltide H+ miktarı azalır.

60
FEN BİLİMLERİ TEST
MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ
21

1. K L 2. 10oC
10oC

I. deney
100 ml su 100 ml su
500 ml su
10oC 10oC
100 ml su
K 10oC L

Eşit süre ısıtıldığı zaman L kabındaki suyun

sıcaklığının daha fazla arttığı gözlemleniyor.
300 ml su
M N

II. deney Şekildeki K, L ve M kaplarındaki eşit sıcaklıkta

100 ml su 50 ml su
10oC 10oC sular özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtılmaktadır.
Daha sonra termometrelerin yardımıyla sula-
rın son sıcaklık artışları öğrenciler tarafından
hesaplanıyor.
G
Eşit süre ısıtıldığı zaman N kabındaki suyun A Hesaplandıktan sonra öğretmen öğrencilerin-
sıcaklığının daha fazla arttığı gözlemleniyor. M den bu deney ile ilgili bilgiler alıyor.
A
OKUL

X Y Buna göre hangi öğrencinin verdiği bilgi

yanlıştır?

Ahmet : Özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıttığımız

III. deney
100 ml yağ 100 ml su için kaplar eşit miktarda ısı almıştır.
10oC 10oC
Aslı: K kabındaki suyun tanecik sayısı az
olduğu için tanecik başına düşen
enerji en fazladır.
Eşit süre ısıtıldığı zaman X kabındaki yağın Kemal: Kaplardaki suların zamanla değişim gra-
sıcaklığının daha fazla arttığı gözlemleni-
fiği şeklinde olmalıdır.
yor. Yukarıda verilen üç deneyin sonucun- K
L
da kaplardaki sıvıların sıcaklık değişiminin M
farklı olmasının nedenleri hangi seçenekte
doğru olarak verilmiştir?
Deniz: Son sıcaklıkların eşit olması için L
I II III kabını daha fazla ısı verilmelidir.
A) Cinsi Kütle Isı
A) Ahmet B) Aslı
B) Isı Cinsi Kütle C) Kemal D) Deniz
C) Isı Kütle Cinsi
D) Kütle Isı Cinsi

61
FEN BİLİMLERİ
TEST 21
1 KONU
MADDENİN ADIETKİLEŞİMİ
ISI İLE

3. Teori I. Aynı maddeden farklı miktarda örnek- 5.

ler alınıp sıcaklıklarını eşit miktarda 10oC 20oC 10oC
artardığımızda, kütlesi fazla olan mad-
denin sıcaklığının artması için fazla ısı
gerekmektedir. 4 lt 4 lt
2 lt L sıvısı M sıvısı
Teori II: Aynı maddeden farklı kütleler alıp, K sıvısı
eşit miktarda ısı verdiğimizde kütlesi
fazla olanın sıcaklık değişiminin az
olduğu gözlemlenmektedir. Şekildeki gibi sıcaklıkları ve kütleleri verilen
Teori III: Aynı maddeden eşit kütleler alıp, K, L ve M sıvıları özdeş ısıtıcılarla eşit süre
farklı miktarda ısı verilince fazla ısı ısıtıldıktan sonra son sıcaklıkları şekildeki gibi
verilen maddenin sıcaklık değişimi- oluyor.
nin fazla olduğu gözlenmektedir.

Yukarıda verilen teori ile aşağıda verilen 30oC 30oC 30oC

grafiklerin eşleştirilmiş hali hangi seçen-
kete doğru olarak verilmiştir?
4 lt 4 lt
M(kütle) Q(ısı) Q(ısı) 2 lt L sıvısı M sıvısı
K sıvısı

Dt
L (sıcaklık) K M(kütle)
Dt
M (sıcaklık)
Buna göre bu sıvıların öz ısılarının karşı-
laştırılması hangi seçenekte doğru olarak
verilmiştir?
I II III G
A A) CK = CL = CM B) CM > CK > CL
A) M L K M C) CK = CL > CM D) CL > CM > CK
B) K M L A
OKUL

C) K L M
D) L K M

6. Eşit kütleli K, L ve M maddelerinin özdeş ısıtı-

4. Özdeş üç kapta 15 °C’ta farklı miktarlarda su- cılarla ısıtıldığında sıcaklık değişimleri grafik-
lar vardır. Bu kaplar özdeş ısıtıcılarla eşit süre teki gibi oluyor.
ısıtıldığında termometrelerin gösterdiği değer-
ler şekildeki gibi oluyor. Sıcaklık (ºC)

30 oC 60 oC ? 60 M

40 L

20 K
su su su
0 Zaman (dk)
5 10

1. kap 2. kap 3. kap
Buna göre, maddelerin öz ısıları arasındaki
Buna göre, 3. kaptaki suyun son sıcaklığı ilişki aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
kaç °C olabilir?
A) K ˃ L ˃ M B) L ˃ K = M
A) 25 B) 47 C) 65 D) 70 C) K = M ˃ L D) M ˃ L ˃ K

62
FEN BİLİMLERİ
TEST 21
KONU MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ
1
7. Yan­daki tabloda 9. Aşağıdaki tabloda bazı maddelere ait
Madde Özısı (J/g°C)
demir, bakır ve kur- özısı değerleri verilmiştir.
Demir 0,46 şunun özısı değer-
Madde Özısı (J/g ºC)
Kurşun 0,13 leri verilmiştir.
Su 4,18
Bakır 0,37
Alkol 2,40

Eşit kütleli demir, kurşun ve bakır metallerin- Alüminyum 0,9

den yapılmış aynı sıcaklıktaki K, L ve M bilye- Cıva 0,12
leri buz üzerine aynı anda bırakıldığında buz
içerisinde şekildeki gibi ilerledikleri görülüyor. Bu maddelerden eşit kütlede alınıp özdeş
ısıtıcılarla eşit süre ısıtıldığında,
L I. Cıvanın son sıcaklığı en yüksek olur.
II. Suyun son sıcaklığı en küçük olur.
M III. Alkolün son sıcaklığı, alüminyumun son
K sıcaklığından fazla olur.

buz ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız III B) I ve II
Buna göre buz içindeki K, L ve M bilyeleri
C) I ve III D) I, II ve III
hangi maddeden yapılmış olabilir?

K L M
G
A) Demir Bakır Kurşun A
M
B) Bakır Demir Kurşun A
OKUL
OKUL

C) Demir Kurşun Bakır 10. Deniz kenarında gerçekleşen bir olayın şekli
ve bilgisi boşluklar bırakılarak verilmiştir.
D) Kurşun Bakır Demir

8. Şekildeki kaplarda farklı hacim ve sıcaklıklar-
da sular bulunmaktadır.

40 oC
50 oC 200 mL Suyun özısısı ................. bir değere sahip oldu-
20 oC 100 mL 30 oC ğu için yazın suların sıcaklığı karalardan daha
400 mL 300 mL ............ artar, karalar suya göre daha ...............
ısınır. Sular geç ısındığı için denizden karaya
K L M N doğru serin rüzgârlar (gündüz meltemi) eser.

Kaplardaki suların özdeş ısıtıcılarla sıcaklı- Buna göre, bilgideki boşluklara aşağıdaki-
ğını 100 °C’a çıkarmak için hangi kap daha lerden hangisi yazılamaz?
uzun süre ısıtılmalıdır? A) çabuk B) büyük
A) K B) L C) M D) N C) küçük D) yavaş

63
FEN BİLİMLERİ TEST
MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ
22

1. 2. Öğretmen şekildeki X sıvısını

Sıcaklık (oC)
ısıtıcı yardımıyla ısıtmaya baş-
lıyor ve aşağıda verilen grafiği
60o X sıvısı
elde ediyorlar.
X sıvısı
Zaman (dk)
2 4
Sıcaklık
Deney I
110
Öğretmen Deney I’de X sıvısını ısıtıcı yardı- 80
mıyla ısıttığı zaman şekildeki sıcaklık - zaman
grafiğini elde ediyor. Daha sonra Y sıvısını
ısıtıcı yardımıyla ısıttığı zaman da aşağıdaki Zaman

sıcaklık - zaman grafiğini elde ediyor. Daha sonra öğrencilerinden biri bu grafiğe iti-
raz ederek bir sıvının iki kez hal değiştirmeme-
si gerektiğini söylüyor. Öğretmen öğrencisini
Sıcaklık (oC) haklı buluyor ve bu grafiğin sebebini soruyor.
Buna göre hangi öğrencinin verdiği cevap
60 o doğrudur?
Y sıvısı G Ahmet: Sıvı deniz seviyesinden daha yüksek
Zaman (dk)
A bir yerde ısıtılmıştır.
3 6 M Aslı: Bu bir çözelti olup, katı - sıvı bir karı-
A
OKUL
şımdan oluşmaktadır.
Deney II Ege: Bu bir karışım olup, sıvı - sıvı bir ka-
rışımdan oluşmaktadır.
A) Yalnız Ege B) Ahmet - Ege
Öğretmen, öğrencilerinden bu iki deney ile C) Aslı - Ahmet D) Yalnız Aslı
ilgili yorum yapmalarını istiyor, hangi öğ-
rencinin yaptığı yorum doğrudur?

Murat: X ve Y aynı cins sıvılardır. çünkü

kaynama noktaları aynı olup, kayna- 3. Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin buharlaş-
ma noktaları maddeler için ayırt edici ma ısıları verilmiştir.
bir özelliktir.
Madde Buharlaşma ısısı (J/g)
Ege: X ve Y farklı cins sıvılardır. Aynı za-
Su 2257
manda miktarları da farklıdır.
Aslı: X ve Y aynı cins sıvılar olup X sıvı- Alkol 854,97
sının miktarı Y sıvısının miktarından Aseton 520,41
azdır.
Eter 296,78
A) Yalnız Murat B) Ege - Aslı
Buna göre, hangi maddenin 100 g’nın yoğun-
C) Murat - Aslı D) Murat - Ege - Aslı laşması sırasında en fazla ısı açığa çıkar?

A) Su B) Alkol
C) Aseton D) Eter

64
FEN BİLİMLERİ
TEST 22 MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ

4. Su dolu kaplara bir miktar buz atıldığında su- 6. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z maddelerine ait
yun kütlesinde meydana gelen değişimler şe- erime ve kaynama sıcaklıkları verilmiştir.
kildeki grafiklerde verilmiştir.
Erime Kaynama
Su kütlesi Su kütlesi Madde
sıcaklığı (°C) sıcaklığı (°C)
X –75 60
Y 50 115

III IV Z –10 35
I II
Şekil-I Şekil-II Buna göre, maddelerin 40 °C’taki fiziksel
hâlleri aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur? X Y Z
o
I. Her iki kapta da suyun ilk sıcaklığı 0 C’dir. A) Sıvı Katı Gaz
o
II. Her iki kaba atılan buzun sıcaklığı 0 C’nin
B) Katı Gaz Sıvı
altındadır.
III. I. kapta hal değişim I. aralıkta, II. kaptaki C) Gaz Sıvı Katı
hal değişimi IV. aralıkta olmuştur. D) Sıvı Gaz Katı
A) Yalnız II B) Yalnız III
C) II ve III D) I ve III

G
A
M
A
OKUL

5.
7. Aynı cins X, Y ve Z maddeleri özdeş ısıtıcı-
larla farklı sürelerde ısıtıldığında sıcaklık de-
h X sıvısı Y sıvısı Z sıvısı ğişimleri grafikteki gibi olmaktadır.
S S S
I II III Sıcaklık (°C)

Tabanları eşit olan şekildeki kaplarda h yük- X Z Y

sekliğinde X, Y ve Z sıvıları bulunmaktadır.
Kaynama sıcaklığında bulunan bu sıvıların
tamamen buhar haline geçmesi için eşit ısı
verilmesi gerekiyor. Zaman (dk)
2 4 6
Buna göre bu sıvıların buharlaşma ısıla-
rının sıralanması hangi seçenekte doğru Buna göre, bu maddelerin kütleleri arasın-
olarak verilmiştir? daki ilişki aşağıdakilerden hangisinde ve-
rilmiştir?
A) LBz > LBy > LBx B) LBz > LBx > LBy A) X ˃ Y ˃ Z B) Y ˃ X = Z
C) LBx = LBy = LBz D) LBy > LBx > LBz C) Y ˃ Z ˃ X D) Z ˃ X ˃ Y

65
FEN BİLİMLERİ
TEST 22 MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ

8. Erime sıcaklığında aynı miktar K, L ve M 10. Sıcak bir günde içine so-
katı maddeleri özdeş ısıtıcılarla ısıtıldığında, ğuk su konulan bardağın
grafikte belirtildiği gibi farklı zamanlarda ta- dışında su damlacıkları
oluşur.
mamen eriyorlar.
Sıcaklık (oC) Sıcaklık (oC)
L
K

Buna göre,
3 10 Zaman 5 8 Zaman I. Su ile hava arasında ısı alışverişi olmuştur.
(dk) (dk)
II. Havada bulunan su buharı bardağın dış yü-
zeyinde yoğunlaşmıştır.
Sıcaklık ( C) o

M III. Bardağın içinden dışına su sızmıştır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II
4
15 Zaman C) II ve III D) I, II ve III
(dk)

Buna göre, bu maddelerin erime ısılarının

büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıda-
kilerden hangisi gibidir? G
A) M − K − L B) L − M − K A
C) K − L − M D) L − K − M
A
OKUL

11. Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin buharlaş-

9. Bir maddenin hâl değişimleri şekildeki model- ma ısıları verilmiştir.
de gösterilmiştir. Madde Buharlaşma ısısı (J/g)

1 2 Su 2257
Alkol 854,97
Aseton 520,41
4 3
Eter 296,78
Buna göre, sorulan sorulara verilen cevap-
lardan hangisi yanlıştır? Eşit kütleli alkol, eter, su ve aseton şekildeki
gibi özdeş ağzı açık dört kaba konulup açık
Soru: Kaç numaralı olay donmadır?
A) havada bekletiliyor.
Cevap: 4 numaralı olay
Soru:
B) Kaç numaralı olaylarda maddenin
taneciklerinin hızı azalır?
Alkol Eter Su Aseton
Cevap: 3 ve 4 numaralı olaylarda
C) Soru: Kaç numaralı olaylarda maddenin 1 2 3 4
tanecik yapısı değişir?
Cevap: 2 ve 3 numaralı olaylarda
Buna göre, hangi kaptaki madde en önce
D) Soru: Kaç numaralı olaylarda madde tükenir?
dışarıdan ısı alır?
Cevap: 1 ve 2 numaralı olaylarda A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

66
FEN BİLİMLERİ TEST
MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ
23

1. 3. Öğretmen aşağıda verilen kapları özdeş ısıtı-

sıcaklık cılar vasıtasıyla ısıtıyor.

70 10oC 10oC 10oC

N
M
3 6 zaman
10 15 2 lt 2 lt
L
-5 X sıvısı Y sıvısı 1 lt
X sıvısı
-10 K

Şekilde 10 g X katısının ısınma grafiği veril-

K L M
miştir.
Bu grafik ile ilgili aşağıda yapılan yorum- X ve Y sıvılarının bulundukları kaplar ısıtılınca
lardan hangisi yanlıştır? şekildeki grafikler elde ediliyor.

A) X maddesinin donma sıcaklığı -5oC olup, sıcaklık

yoğuşma sıcaklığı ise 70oC’dir. sıcaklık 90oC

B) X maddesinin K ve M aralıklarında ortalama
hareket enerjileri artarak değişmektedir. 60oC 60oC

C) X maddesi K ve M aralıklarında homojen, L

ve N aralıklarında hal değiştirdiği için hete- G zaman zaman
rojen halde bulunmaktadır. A Grafik I Grafik II
D) X maddesinin erime süresi 3 dk, kaynama M
süresi 5 dakika olduğu için; erime ısısı, bu- A
OKUL
Bu grafiklerin elde edilebilmesi için öğrenci-
harlaşma ısısından daha fazladır. lerin hangi iki kabı seçmesi gerekmektedir?

Grup I Grup II
A) K-M K-L
B) L-M K-M
C) K-L L -M
D) L-M K-L
2. Aşağıda bir maddeye ait hâl değişim grafiği
verilmiştir.

Sıcaklık (oC)

86 4. Erime sıcaklıklarında bulunan K, L ve M mad-

70 delerinden 20 g K maddesinin erimesi için
gerekli ısı ile 12 g L maddesi, 26 g M maddesi
eritiliyor.
7 Isı (cal)
Buna göre K, L ve M maddelerinin erime
−27
ısıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
Grafiğe göre maddenin donma sıcaklığı
kaç °C’tır? A) K ˃ L ˃ M B) L ˃ K ˃ M
C) M ˃ K ˃ L D) L ˃ M ˃ K
A) −27 B) 7 C) 70 D) 86

67
FEN BİLİMLERİ
TEST 1
23 KONU
MADDENİN ADIETKİLEŞİMİ
ISI İLE

5. Öğretmen özdeş kaplarda aynı sıcaklık ve 7.

sıcaklık (oC)
kütlede iki su dolu kap alıyor. I. kabı ısıtıcı yar-
dımıyla ısıtıyor ve Şekil I’deki sıcaklık - zaman 120
grafiğini elde idiyor.

100
sıcaklık
I II
III
20 138 153 163 170zaman
V
IV
su
zaman -100
I.
Şekil-I
120oC sıcaklığındaki su buharının sıcaklık-za-
Daha sonra özdeş diğer su dolu kabın üze- man değişim grafiği şekilde verilmişir.
rinde bir takım değişiklikler gerçekleştiriyor ve
Şekil II’deki grafiği ede ediyor. Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur?
sıcaklık (oC)
I. Yoğuşurken dışarıya verdiği ısı, donarken
dışarıya verdiği ısıdan fazladır.
II. Madde II. ve IV. bölgelerde hal değiştirmek-
tedir.
su
zaman III. Madde I, II ve IV. bölgelerde homojen hal-
II.
Şekil-II dedir.
G
Buna göre öğretmenin II. kapta yaptığı deği- A A) Yalnız I B) I ve II
şim aşağıda verilenlerden hangisi olabilir? M
A C) II ve III D) I, II ve III
A) Suyu daha yüksek bir yerde ısıtmaya baş-
OKUL

lamıştır.
B) Suya şeker karıştırılmıştır ve şekerli su ka-
rışımı elde etmiştir.
C) Su miktarını arttırmıştır.
D) Isıtıcının gücünü arttırmıştır. 8. K maddesinin sıcaklık - verilen ısı grafiği aşa-
ğıdaki gibidir.
Sıcaklık (oC)
6. Isıtılan bir maddeye ait sıcaklık − zaman gra-
fiği verilmiştir. 5T

Sıcaklık
3T
4

3 T 8Q
Verdiği ısı
Q
4Q 5Q 7Q
2
1
Zaman Buna göre, K maddesinin yoğunlaşmaya

başlamasından donmanın tamamlanması-
Buna göre, madde hangi aralıkta sıvı hâl- na kadar sürede verdiği ısı miktarı aşağı-
den gaz hâle geçmektedir? dakilerden hangisinde verilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) 2T B) 4Q C) 6Q D) 8Q

68
FEN BİLİMLERİ
TEST 23
KONU MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ
1
9. Aşağıda bazı maddelerin hâl değişim grafikle- 11. Soğutulan saf bir maddenin sıcaklık − zaman
ri verilmiştir. grafiği şekildeki gibidir.
Sıcaklık (oC) Sıcaklık (oC) Sıcaklık (oC)

90
90
75
60
20
10
K L 20
Zaman
Sıcaklık (oC) Sıcaklık (oC)
Grafiğe göre, madde 70 °C ve 20 °C sıcak-
lıklarda hangi hâllerde bulunur?
15 -10
70 °C 20 °C
-18 -45

M N A) Gaz Sıvı
B) Gaz Katı ve sıvı
Buna göre, oda sıcaklığında (25 °C) hangi
C) Sıvı Katı ve sıvı
maddeler sıvı hâlde bulunur?
A) K ve L B) K ve M D) Gaz ve sıvı Katı
C) L ve N D) M ve N G
A
M
A
OKUL
OKUL

10. Şekilde 25 °C'taki 10 gram X sıvı maddesinin

ısınma grafiği verilmiştir. 12. Saf bir maddeye yapılan işlem sonucu 2. gra-
Sıcaklık (oC) fik elde edilmiştir.
Sıcaklık (oC) Sıcaklık (oC)
115

90 100 100

25 25 25
Isı (cal)
750 6150 6400 1 2 3 Zaman 2 4 6 Zaman

Bu grafik kullanılarak X maddesinin hangi Buna göre, maddeye aşağıdaki işlemler-

özelliğine ulaşılamaz? den hangisi yapılmıştır?
A)
Erime sıcaklığına A)
Isıtıcının gücü artırılmıştır.
B)
Kaynama sıcaklığına B)
Maddenin kütlesi azaltılmıştır.
C)
Buharlaşma ısısına C)
Isıtıcının yanına bir ısıtıcı daha konulmuştur.
D) Yoğunlaşma sıcaklığına D) Maddenin kütlesi artırılmıştır.

69
FEN BİLİMLERİ TEST
KİMYA ENDÜSTRİ
24

1. Kimya endüstri sanayini çeşitli alanlarında 3.

üretilen malzemeler için kaynak sağlayan bir
sektördür. Kullanmış olduğumuz malzemele-
rin çoğu kimya endüstrisi ile oluşturulmuştur.
Bir çok sektör için ihtiyaç duyulan ham mad-
delerin karşılandığı alana Kimya Endüstrisi
denir.
Yukarıda açıklaması verilne kimye endüst-
risi ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi
yanlıştır?

A) Kimya endüstrisi denilmesinin en büyük

sebebi, yeni maddelerinfabrikalarda kim-
yasal reaksiyonla üretilmesidir.
B) Kimya sektöründeki gelişmeler ya da deği-
şimler diğer setröleri etkilememektedir.
C) Kimya endüstrisi ülke ekonomilerine çok
büyük katkı sağlamaktadır.
D) Başlıca kimya endüstrileri; boya, kozmetik,
ilaç, gübre ve petrokimya ürünleridir.
Kimya sektörümüz ile ilgili 2011-2013 yılla-
rına ait ithalat tablosu verilmiştir. Sadece
bu grafiğe bakılarak aşağıdaki sonuçlar-
dan hangisine ulaşılabilir?
I. Kimya sektörümüz ithalata bağlı bir sektördür.
II. Plastik ve mineral yakıtlar en çok ithal etti-
ğimz ürünler arasında yer almaktadır.

G III. Güber, boya, plastik, eczacılık gibi bir çok

2. A kimya endüstrisi ürünü ithal etmekteyiz.
M
A A) Yalnız I B) I ve II
OKUL

C) II ve III D) I, II ve III

4.

2010 2011 2012

İnorganik madde 1,424 1722 1592

Eczacılık ürünleri 4,410 4697 3996

Yukarıdaki grafiğe bakıldığında aynı ürünler
hem ithal, hem de ihraç ettiğimizi görüyoruz. Boya malzemeleri 1,545 1884 1828
Ayrıca kimya endüstrisinde ithalata bağımlı Sabun 626 813 807
olduğumuz görünüyor.
Plastik sanayi 9730 12578 12505
Ülkemizde kimya endüstrisinin dışa bağlı
olmasının sebepleri aşağıda verilenlerden Kauçuk sanayi 1668 2481 2046
hangisi ya da hangileri olabilir?

I. Yerli üretiminin desteklenmemesi Bu tabloya göre kimya sektöründe ithalata

en fazla bütçe ayrılan sanayi kolu aşağıda
II. Ham maddenin yetersiz olması
verilenlerden hangisidir?
III. Getirisi yüksek ürünlerin üretilememesi
A) Eczacılık ürünleri B) Boya malzemeleri
A) Yalnız I B) I ve II C) Plastik - sanayi D) Kauçuk sanayi
C) II ve III D) I, II ve III

70
FEN BİLİMLERİ
TEST 24 KİMYA ENTÜSTRİ

5. I. Tıbbi ilaçların üretiminde biyokimya ala- 7.

Türkiye’de kimya endüstrisi
nında çalışır.
Cumhuriyet’in ilanından sonra
II. Kimya, fizik, biyoloji ve ekonomi bilimlerini gelişmiştir.
kullanarak ham maddelerden yeni madde-
ler üretir.
III. Laboratuvar ortamında kimyasal D Y
maddelerin analizini yapar.
ilaçlar, plastikler, Ülkemizde
Yukarıda tanımları verilen kimya endüstri sabun kimya ihracat oranı
meslekleri hangi seçenekte doğru veril- endüstrisi ürü- ithalat oranından
miştir? nüdür. fazladır.

A) I. Tıp doktoru
D Y D Y
II. Kimya mühendisi
1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış
III. Kimyager
Yukarıda kimya endüstrisi ile ilgili verilen
B) I. Tıp doktoru bilgiler doğru bir şekilde değerlendirilerek
II. Kimyager ilerlendiğinde kaç numaralı çıkışa ulaşılır?

III. Kimya teknisyeni A) 1. çıkış B) 2. çıkış

C) 3. çıkış D) 4. çıkış
C) I. Biyokimyager
II. Kimya mühendisi G
A
III. Kimyager M
A
OKUL

D) I. Biyokimyager
II. Kimyager
III. Kimya mühendisi

8. Aşağıdaki tabloda bazı ürünler verilmiştir.

6. Türkiye'de kimya endüstrisi ile ilgili olarak;
Temizlik Tarım ürün-
I. İthalat, ihracattan fazladır. Boya
ürünleri leri
II. Türkiye kimyaendüstrisinde kullanılan ham- Kozmetik
İlaçlar Mobilya
madde bakımından zengin bir ülkedir. ürünleri
III. Türkiye kimya endüstrisinde çok gelişmiş Demir - Çelik
Gübre Tarım ilaçları
bir ülkedir. ürünleri

ifadelerinden hangileri doğrudur? Yukarıda verilen ürünlerdne kaç tanesi kim-

A) Yalnız I B) I ve II ya sanayisi ürünü olarak nitelendirilemez?
C) I ve III D) I, II ve III A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

71
FEN BİLİMLERİ
TEST 24 KİMYA ENTÜSTRİ

9. Kimya endüstrisinin Türkiye'de bölgeler
arası gelişmişliği ile ilgili aşağıda yapılan
sıralamalardan hangisi doğrudur?
A) Marmara > Akdeniz > Karadeniz
B) Akdeniz > Doğu Anadolu > Marmara
C) Marmara > Güneydoğu Anadolu > Ege
D) Ege > Karadeniz > Akdeniz
11. I. Kimya endüstrisi insanlık tarihinin en eski
çalışma alanlarındandır, bir çok madenin
üretimi sağlanılmıştır.
II. Deterjan, sabun, gıda ürünleri, gübre,
boya ve ilaçlar kimya endüstrisinde üre-
tilen bazı ürünlerdir.
III. Ülkemizde Makina ve Kimya En-
düstrisi Kurumu, kimya endüstrisine en
büyük desteği veren resmi kurumdur.
Kimya endüstrisi ile ilgili yukarıda verilen bil-
gilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

G
A
M 12.
A
OKUL
pat t ve
r
ürü etik

kim ganik

cı
alla
r

layı

ihracat
nle

u
m

yas

Bar
Koz

Or

10. Kimya endüstrisi kimyasal maddelerden gün-
lük hayatta kullandığımız ürünleri elde etmeyi-
sağlar. Kimya endüstrisi bir ülkenin gelişmişli-
ğinin göstergesidir.
Aşağıda verillenlerden hangisi ya da hangi-
leri kimya endüstrisinin faydalarındandır?
ithalat
Şekilde kimyasal ürünlere ait ülkemizin ithalat
ve ihracat grafiği verilmiştir.
Buna göre grafikte verilen bilgilerden ya-
rarlanılarak aşağıdaki yorumlardan hangi-
sine ulaşılabilir?

I. Fabrika için hammadde sağlar. I. İthal ve ihracat ettiğimiz ürünler arasında

benzerlikler vardır.
II. İnsanlar için iş olanağı sağlar.
II. Tüm ürünlerde ithalat oranı fazladır.
III. Ülke ekonomisine katkı sağlar. A) Sadece I. yoruma ulaşılır.
A) Yalnız I B) I ve II B) Heri iki yoruma da ulaşılır.
C) Sadece II. yoruma ulaşılır.
C) II ve III D) I, II ve III
D) Her iki yoruma da ulaşılamaz.

72
FEN BİLİMLERİ TEST
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
25

1. Bilgi: 3. Aşağıda element sınıflarına ait özellikler nu-

maralarla gösterilmiştir.
• Elektron ilgisi en fazla olan element- 1. Elektron vermeye yatkındırlar.
ler aynı periyotta ise en sağda, aynı
2. Kırılgandır. Tel ve levha hâline gelemez.
grupta ise en yukarıda olmalıdır.
3. Kararlı yapıda oldukları için elektron al-
• Atom çapı en büyük elementler aynı maz ya da vermez, katyon ve anyon oluş-
grupta ise en solda, aynı periyotta ise turmaz.
en altta yer almaktadır.
4. Oda sıcaklığında katı, sıvı ve gaz hâlde
bulunur.
K, L ve M elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler 5. Isı ve elektriği iyi iletir.
verilmektedir. Buna göre, numaralarla gösterilen özel-
• Elektron ilgisi en büyük olan element L’dir. liklerin gruplandırılması aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
• Atom çapı en büyük olan element ise M’dir.
• K ve L benzer kimyasal özellik gösterirler. Metal Ametal Soygaz
Buna göre bu elementlerin pireyodik tablo- A) 1 ve 3 2 ve 5 4
daki gösterimi aşağıda verilenlerden han-
gisi gibi olabilir? B) 1 ve 5 2 ve 4 3

A) K B) M C) 4 ve 5 1 2 ve 3
K
G D) 2 ve 5 1 ve 4 3
L M L A
M
C) D) A
M L OKUL

L K M K

4.
Sonucunda maddenin yapısı
korunur.
2. X, Y ve Z elementlerin atom numaraları sıra-
sıyla ardışık sayılardan oluşmaktadır.
X elementi bir elektron alarak soygaz elektron Fiziksel Kimyasal
dizilimine sahip olmaktadır. değişim değişim

Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili Genellikle tersine Yeni maddelre

aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi- dönüşebilir. ortaya çıkar.
leri doğru olabilir?
Kimeğiş

Kimeğiş
ğiş l
de zikse

ğiş l
de zikse
im

im

d
ya im

ya im
sa

sa

I. Y elementinin son katmanında iki elektron

Fi

Fi
l

vardır.
Ege Murat Kaan Aslı
II. X ametal, Y soygaz, Z metaldir.
III. X:1A , Y: 8A, Z:1A grubu elementidir. Verilen bilgi için doğru olan ok yönünde
ilerlenirse hangi öğrenciye ulaşılır?
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III A) Ege B) Murat C) Kaan D) Aslı

73
FEN BİLİMLERİ
TEST 25
1 KONU ADI
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ

5. Öğretmen, öğrencilerine şekildeki gibi üç ayrı 7.

C(katı) + O2 CO2 (g)
deneyi yaptırmaktadır.
I. Deney Şekildeki kimyasal tepkimede 16 g karbon ile
5g oksijen tepkimesi sonucunda 21 g karbon-
NaoH dioksit gazı oluşmaktadır. Öğretmen öğrenci-
leri gruplara ayırarak bu deneyleri tekrar ettir-
HCI sulu çözeltisine
NaOH sulu çözeltisi miştir.
karıştırılıyor. I. gruba 32 g karbon ve oksijen verirken,
HCI (Eşit hacimli)
II. gruba ise 40 g karbon ile 10 oksijen ver-
mektedir.
II. Deney Buna göre kimyasal tepkime sonucunda I.
Mg parçaları ve II. grupta oluşan karbondioksit miktarları
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
H2SO4 çözeltisine
Mg parçaları
HCI atılıyor. I II
A) 64 50
III. Deney B) 42 50
Organik madde olan metan gazının (CH4)O2
C) 42 42
ile girdiği tepkime
Öğrencilerin yaptığı bu deneylerde mey- D) 64 42
dana gelen kimyasal tepkimelerin isimleri
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? G
A
I II III M
A
Metal - Asit Asit - Baz Yanma OKUL

A)
Tepkimesi Tepkimesi Tepkimesi
Asit - Baz Metal Asit Yanma 8. I. grup II. grup
B)
Tepkimesi Tepkimesi Tepkimesi
*Şekerin çayda
Asit - Baz Yanma Metal - Asit *Solunum
C) erimesi
Tepkimesi Tepkimesi Tepkimesi
Metal - Asit Yanma Asit - Baz *Gökkuşağının *Sütten yoğurt
D)
Tepkimesi Tepkimesi Tepkimesi oluşması yapılması

Murat, öğretmenin verdiği olayları iki gruba

6. X, Y ve Z kaplarındaki sular aynı ortamda bu-
doğru bir şekilde ayırmıştır.
lunmaktadır.
Buna göre verilenlerle ilgili hangi arkadaşı-
X Y Z nın yaptığı yorum yanlıştır?

A) Ali: I. grup maddenin iç yapısının korundu-

ğu değişimlerdir.

3 litre su 1 litre su 2 litre su B) Ahmet: II. gruptaki değişimler tersine dö-
nüştürülemeyen değişimlerdir.
Buna göre, kaplardaki suların kaynama sı- C) Elif: I. gruba suyun buharlaştırılması nafta-
caklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden linin süblimleşmesi gibi hal değişim olayla-
hangisinde verilmiştir? rını da ekleyebiliriz.
A) X = Y = Z B) X ˃ Z ˃ Y D) Deniz: II. gruba petrolden benzin elde edil-
C) Z ˃ X ˃ Y D) Y ˃ X ˃ Z mesi olayını da ekleyebiliriz.

74
FEN BİLİMLERİ
TEST 25
KONU ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
1
9. 15oC 10oC 5 oC 11. Koltan madeni, akıllı telefonların hammaddesi
olup rezervlerinin %80’i Kongo’da bulunmak-
tadır. Ancak akıllı telefon üretiminde Kongo
yerine bu ülkeden bu madeni ithal eden Gü-
200 g 200 g 100 g ney Kore oldukça iyidir.
su su su
K L M Yukarıdaki bilgiden yararlanarak Ahmet ve
Veysel aşağıdaki yorumları yapmıştır;
K, L ve M kaplarındaki sular özdeş ısıtıcılarla
Ahmet: Kimya endüstrisi ham maddenin ol-
ısıtılmaktadır. Isıtıldıktan sonra son sıcaklıkla-
duğu ülkelerde daha fazla gelişir.
rı K 20oC, L 20oC ve M ise 15oC’dir
Veysel: Ülkeler kendilerinde hammaddesi
Buna göre bu kaplardaki sıvıların aldıkları bulunmayan ürünleri üretemez.
ısı miktarları karşılaştırılması hangi seçe-
nekte doğru olarak verilmiştir? Yorumlar ile ilgili hangi seçenek doğrudur?

A) QK = QL = QM B) QM > QK = QL A) Her ikisnin yorumu yanlıştır.

C) QL > QK = QM D) QK = QM > QL
B) Her ikisinin yorumu doğrudur.
C) Ahmet’in yorumu doğru, Veysel’in yorumu
yanlıştır.
D) Veysel’in yorumu doğru, Ahmet’in yorumu
yanlıştır.

G
A
M
A
OKUL
OKUL

10. Şekildeki X ve Y sıvıları özdeş ısıtıcılarla ısıtıl-

dığında sıcaklık - zaman değişim grafiği şekil-
deki gibi olmuştur

sıcaklık
12. Ülkemizde 2014 yılında 189 ülkeye 15,5 mil-
K L yar dolarlık ihracat yapan kimya söktörü 169
100
ülkeden 40 milyar dolarlık ithalat yapmıştır.
bu ithalat ve ihracat arasındaki fark da kim-
ya söktörünü ithalata bağımlı bir sektör haline
10
getirmiştir.
zaman
t1 t2 Bu durumu ortadan kaldırarak tersine çe-
virmek için ne gibi önlemler alınmalıdır?
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur? I. Yurt içi üretimin yetersizliği ile sanayici itha-
lata yönelmektedir.
I. Sıvılar aynı cins sıvılardır.
II. Araştırma ve geliştirme çalışmalarına ağır-
II. L sıvısının miktarı, K sıvısını miktarından lık verilerek yüksek bir teknolojiye ulaşma-
fazladır. mız gerekmektedir.
III. L maddesinin tamanının buharlaşması için III. Ekonomik getirisi yüksek ürünler üretme-
gerekli olan ısı miktarı daha fazladır. miz gerekmektedir.
A) Yalnız I B) I ve II A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III C) II ve III D) I, II ve III

75
FEN BİLİMLERİ TEST
BASİT MAKİNELER
26

1. 3. Desteğin ortada olduğu kaldıraç tiplerinin ör-

neklerinden bazıları makas ve kerpetendir.
a b
b
a
a

y x

İşçiler rögar kapağını kaldırabilmek için x

şekildeki aleti kullanmaktadırlar. Bu alet ile
ilgili aşağıda yapılan yorumlardan hangisi
yanlıştır?
A) Desteğin ortada olduğu kaldıraç tipine ör-
nektir.
B) Kuvvetin ortada olduğu kaldıraç tipine ör-
nek olup bu tip kaldıraçlar da her zaman
kuvvetten kazanç vardır.
C) Kuvvet kolu, yük kolundan daha uzun olup
kuvvetten kazanç sağlayıp daha az kuv-
vetle rögar kapağını kaldırabilmektedir.
D) Bu alet işçilere iş yapma kolaylığı sağla-
y
y
x
Bu kaldraç tipleri ile ilgili aşağıda yapılan
yorumlardan hangisi ya da hangileri doğ-
rudur?
I. Makasta amaç yoldan kazanç sağlamaktır.
(çok sert bir şeyler kesilmediği sürece)
G II. Kerpetende amaç kuvvetten kazanç sağla-
A maktır. Örnek olarak çivi sökmek için fazla
M
A kuvvet gerekir.
OKUL

maktadır. III. Bütün kaldıraçlarda amaç, büyük kuvvetleri

daha az kuvvet uygulayarak dengelemektir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

2. Uzunluğu 100 cm olan çubuğun bir ucuna 60 4. Bir kaldıraç türü ile
N’luk yük konuluyor ve bu yük 15 N’luk kuv- sıcak ekmek tutu-
lup kese kağıdına
vetle dengeleniyor.
konulmaktadır.
60 N 15 N
Bu kaldıraç türü
ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden han-
100 cm gisi yanlıştır?
A) Kuvvetin ortada, desteğin ve yükün uçlar-
da olduğu kaldıraç türüdür.
destek B) Kuvvet kolu, yük kolundan küçük olduğu
için yoldan kazanç vardır.
Buna göre kaldıracın dengede kalabilmesi
C) Bu tür kaldıraçlarda her zaman kuvvetten
için destek kuvvetin uygulandığı noktadan kazanç vardır.
kaç cm uzağa konulması gerekir? D) Cımbız, olta , insan kolu bu tür kaldıraçlara
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 örnektir.

76
FEN BİLİMLERİ
TEST 26 BASİT MAKİNELER

5. 7.

K
I. L
II.

M
III.

Bir öğrenci yukarıdaki I, II ve III düzeneklerini

El arabası ile yük taşımakta olan Ege, aynı
ağırlıktaki tuğlaları taşırken Şekil-II’de daha
az kuvvet uyguladığını fark etmiştir.
Buna göre Ege’nin tuğlaları taşırken Şe-
kil-II’de daha az kuvvet uygulamasının se-
bebi aşağıda verilenlerden hangisidir?
hazırlamış ve dinamometrelerdeki değerleri
sırasıyla 20N, 10N ve 5N olarak kaydetmiştir.
Buna göre öğrencinin deneyi ile ilgili han-
gisi yanlıştır?
(Sistemler dengededir ve makara ağırlıkları
önemsizdir.)

A) Kuvvet kolunun uzunluğunun artması A) K, L ve M cisimleri özdeştir.

B) Yük kolunun uzunluğunun artması B) En fazla yol kaybı I. düzenektedir.
C) Yük kolunun uzunluğunun azalması C) Kuvvet kazancı en fazla olan düzenek III.
düzenektir.
D) Kuvvet kolunun uzunluğunu azalması G
A D) Deneyde bağımsız değişken hareketli ma-
M kara sayısıdır.
A
OKUL

8. Kaldıracı öğrencilerine gösteren öğretmen, bir

değişiklik yaparak ağırlığı daha küçük bir kuv-
vet ile kaldırıyor.
6. Eşit bölmelendirilmiş çubuk ve destek nokta-
sından oluşan sistemler dengededir.

1 2 yük
kuvvet
destek

Buna göre öğretmen kaldıraçta aşağıdaki

3 4 değişikliklerden hangisini yapmıştır?

Buna göre, hangi kaldıraçta kuvvet kazan- A)

Desteği yüke yaklaştırmıştır.
cı en fazladır? (Çubuğun ağırlığı ve sürtün- B) Desteği kuvvete yaklaştırmıştır.
meler önemsizdir.) C) Yük ile uyguladığı kuvveti yer değiştirmiştir.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 D) Kuvvet kolunu azalmıştır.

77
FEN BİLİMLERİ
TEST 26 BASİT MAKİNELER

9. Bir işçi yerdeki ağırlığı 11. Makara sisteminde K

şekildeki düzenek ile ve L cisimleri şekilde-
10 m yukarı kaldırıyor. ki gibi dengededir.

K


L

Buna göre, K ve L cisimleri eşit bölmelen-

Bu düzenekle ilgili aşağıdaki ifadelerden dirilmiş kaldıraçların hangisinde denge-
hangisi yanlıştır? de kalır? (Makara ve kaldıraçların ağırlıkları
önemsizdir.)
A)
Kurulan düzenekte yoldan kayıp yoktur.
A) B)
B) İşçi yükü 10 m yukarı çıkarmak için, ipi 10
m çekmiştir.
C) Kurulan düzenekte kuvvetten kazanç vardır.
D) Kuvvetin yönü değiştirilerek iş kolaylığı
C) D)
sağlanmıştır.

G
A
M
A
OKUL

12. Şekildeki makara sistemin-

de 40 N ağırlığındaki cisim
F kuvveti ile dengede tutu-
luyor.
F
10. Kaldıraç ve makara ağırlıklarının önemsiz
olduğu aşağıdaki düzenekler dengededir.

40 N

Buna göre,
K L M
I. Sistemde sabit ve hareketli makara bulun-
maktadır.

L
II. Ağırlığı dengede tutan F kuvvetinin büyük-
Şekil 1
lüğü 20 N’dur.
Şekil 2
III. Ağırlığı 1 m yukarı çıkarmak için ip 2 m çe-
Buna göre şekillerdeki K, L ve M cisimle- kilmelidir.
rinin ağırlıkları arasındaki büyüklük ilişkisi
ifadelerinden hangileri doğrudur? (Makara
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? ağırlıkları önemsizdir.)
A) K ˃ L ˃ M B)
L˃ M˃ K
A) Yalnız I B) I ve II
C) L ˃ K ˃ M D) M ˃ K ˃ L
C) I ve III D) I, II ve III

78
FEN BİLİMLERİ TEST
BASİT MAKİNELER
27

1. 3.

P
P 2a P 3a P a
1. 2. 3.
2h
3l 2l
K P
L P
P a P 3a
4. 5.
Şekildeki sürtünmesiz sistemde, 2h yüksekli- Ayşe, bir eğik düzlem üzerindeki yükü yukarı-
ğindeki eğik düzlemde K ve L cisimleri den- ya doğru çeken kuvvetin eğik düzlemin eğimi
gededir. ile ilşikisini araştırıyor.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi Büşra ise kuvvetin eğik düzlem üzerindeki yük
ya da hangileri doğrudur? ile ilişkisini araştırıyor.

I. K ve L cisimlerini dengede tutan kuvvetler Buna göre bu ikili hangi düzenekleri kul-
eşit büyüklüktedir. lanmalıdır?

II. Cisimler arasında 2L = 3K bağlantısı vardır.

Ayşe Büşra
III. Cisimler yer değiştirilirse L yukarı yönlü, K
ise aşağı yönlü hareket eder. G A) 1, 3 ve 5 2 ve 5
A
A) Yalnız I B) I ve II M B) 1, 2 ve 4 1 ve 5
C) I ve III D) I, II ve III A
OKUL
C) 2, 3 ve 5 3 ve 4
D) 1, 4 ve 5 1 ve 3

2.

F1=20N F 4. Sürtünmenin önemsenmediği aşağıdaki eğik

düzlemde yük 50 N ile dengelenmektedir.
Şeki-I
N
50 ?N
F= F=
Şekil-II
h h
P
6m P
4m
Şekil I’deki sistemde özdeş bilyeler F1 kuvveti
ile dengededir.
Eğik düzlemde şekildeki değişiklik yapıldı-
Buna göre şekil - II’deki bilyelerin yukarı
ğında yükü dengede tutabilmek için uygu-
yönlü hareket edebilmesi için F kuvvetinin
lanması gereken kuvvet aşağıdakilerden
en az kaç N olması gerekir?
hangisi olabilir?
A) 16 B) 15 C) 10 D) 8 A) 75 B) 50 C) 40 D) 30

79
FEN BİLİMLERİ
TEST 27
1 KONU
BASİT ADI
MAKİNELER

5. Şekildeki P ağırlığı F kuv- 7. 100 N ağırlığındaki yükler üç farklı eğik düz-

veti dengededir. lem kullanılarak 1 m yüksekliğe çıkarılıyor.

F1 F2
F 1m 1m
3m 4m

P F3

Buna göre aşağıda verilen sistemlerin P 2m 1m

cinsinden ağırlıkları verilen cisimlerden
hangisi ya da hangileri yukarıda yönlü ha-
reket edebilir? Buna göre F1, F2 ve F3 kuvvetlerinin bü-
yüklükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
3F A) F1 ˃ F2 ˃ F3 B) F3 ˃ F1 ˃ F2
C) F2 ˃ F1 ˃ F3 D) F2 ˃ F3 ˃ F1
F
F
P P
I III

2P G
II A
M
A) Yalnız III B) Yalnız II A
C) I ve III D) II ve III
OKUL

8. Aşağıdaki basit makinelerde K, L ve M cisimle-

rinin ağırlıkları, eşit F kuvveti ile dengeleniyor.
F
K F
2m
6. İkiz kardeş olan Ali ve Cenk, 2 ve 4 metre L 4m
uzunluğundaki eğik düzlemleri kullanarak öz-
deş kutuları aynı yüksekliğe çıkarıyor.

Ali 2 Cenk
4 m m
F

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır? M

A)
Ali’nin uyguladığı kuvvet daha küçüktür. Buna göre K, L ve M cisimlerinin ağırlıkları
B)
Eğik düzlemler Ali ve Cenk’e iş kolaylığı arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisin-
sağlamıştır. de verilmiştir? (Makara ağırlıkları ve sürtün-
C)
Cenk kutuyu iterken daha fazla iş yapmıştır. meler önemsizdir.)
A) K ˃ L ˃ M B) L˃ M˃ K
D) Ali ve Cenk’in uyguladığı kuvvetler kutu-
nun ağırlığından küçüktür. C) M ˃ K ˃ L D) M ˃ L ˃ K

80
FEN BİLİMLERİ
TEST 27
KONU BASİT MAKİNELER
1
9. Şekildeki makara, kaldıraç ve eğik düzlem sis- 11. Aşağıda bazı basit makineler verilmiştir.
temlerinde K cismi F1, F2, F3 ve F4 kuvvetle-
riyle dengelenmiştir.

F1
2
K F2 1
3

K
4 5 6

F4
F3 Buna göre, hangi basit makinelerde kesin-
K
2m likle kuvvetten kazanç vardır?
K 4m
A) 1 ve 2 B)
2 ve 6
C) 3 ve 5 D) 1, 4 ve 5
Buna göre, K cismini dengeleyen kuvvet-
lerden hangi ikisinin uyguladığı kuvvetler
birbirine eşittir?

A) F1 ve F2 B) F2 ve F3
C) F1 ve F4 D) F3 ve F4
12. Aşağıda bir bileşik makine sistemi tasarlan-
G mıştır.
A
M
A
OKUL
OKUL

10. Aşağıda bazı basit makineler verilmiştir.

1 2 Buna göre, sistemde bulunan basit maki-

neler ve sayısı aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?

A) 1 çıkrık B) 1 çıkrık
3
2 hareketli makara 2 eğik düzlem
4
1 sabit makara 1 kaldıraç
1 eğik düzlem 2 sabit makara

Buna göre hangi basit makinenin amacı,

C) 1 çıkrık D) 1 kaldıraç
küçük kuvvetlerle büyük ağırlıkları denge-
lemektir? 2 sabit makara 2 sabit makara
A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 1 hareketli makara 1 dişli çark
1 eğik düzlem
C) 1, 2 ve 4 D) 1, 3 ve 4

81
FEN BİLİMLERİ TEST
BASİT MAKİNELER
28

1. Vidalar iki yüzeyi birbirine tutturmayı sağlayan 3.

yapılardır. 3r
T
Öğretmen sınıfa iki 2r y 4r
adet şekildeki gibi X
r
vida getirmiştir. Z

Daha sona tahtaya Şekil-I

a
3a bu vidalar ile ilgili
özellikler vermiş ve 3r
bu özelliklerin eşleş- T
2r 4r
tirilmesini istemekte- y
r
dir. X
I II Z

Şekil-II
a. Vidayı çevirmek kolaydır. Şekil I’deki dişli düzeneklerde X, Y, Z ve T diş-
b. Kuvvet kazancı azdır. lilerin yarıçapları sırasıyla 2r, r 3r ve 4r’dir. Y
c. Hızlı batar. dişlisi ile Z dişlisi ortak merkezli olarak perçin-
d. Çok çevirmek gerekir. lenmiştir.

Buna göre hangi öğrencinin cevabı doğrudur? Dişlileri şekil II’deki konuma getirmek için
X dişlisinin belirtilen yönde en az kaç tur
atması gerekir?
I II
G A) 3 B) 3/2
A) Ahmet a, d b, c A C) 9/2 D) 9
M
B) Aslı a, b c, d A
OKUL

C) Ege b, d a, c
D) Deniz b, c a, d

2. Eğik düzlemde ilerlediğimiz yolun

bir silindirin etrafına sarıldığında 4. Aşağıda dişli ve kasnaklardan oluşan sistem
sarmal ve yukarı doğru yükselen bir verilmiştir.
yapı elde ederiz, bu yapının adı vi-
a dadır. M
Vida ile ilgili aşağıda verlien bil-
gilerden hangisi yanlıştır?
L N
K

A) Eğik düzlemin sağladığı avantajlara sahiptir. Buna göre, N kasnağı ok yönünde döndü-
B) Şekilde “a” harfi ile gösterilen vida adımı rüldüğünde hangi kasnak veya dişliler aynı
olup, vida başının bir tur dönmesi ile vida- yönde döner?
nın zeminde ilerlediği mesafedir.
A)
K ve L dişlisi
C) Vida adımı silindire sarılan eğik düzlemin
boyu ile doğru orantılıdır. B)
K dişlisi ve N kasnağı
D) Vidalar perçilemek dışında, taşıma ve kal- C)
M ve N kasnağı
dırma işledinde de kullanılır. D) K, L dişlisi ve M kasnağı

82
FEN BİLİMLERİ
TEST 28 BASİT MAKİNELER

5. Ege ile Deniz okuldan eve giderken bisikletle- 7. K dişlisi ok yönünde

rini kullanmaktadır. 3r M
3 tur çevrildiğinde N
K
2r
rr kasnağının görünü-
L
A şü şekildeki gibi al-
maktadır.
Buna göre N kas-
B nağının başlan-
gıçtaki görünümü
Pedala ve tekere yapışık olan çarklar bir zincir 4r N
aşağıdakilerden
ile birbirine bağlıdır. Sürücüler bu mekanizmayı hangisi gibidir?
kullanarak kendine uygun olanı seçmektedir.
Ege, bisikletini sürerken A dişlisini Deniz ise B
dişlisini kullanmaktadır. A) B)
Dişlileri, seçme durumlarına göre aşağıda
yapılan yorumalardan hangisi ya da hangi-
leri doğrudur?

I. Deniz, pedalı çevirirken daha az kuvvet

C) D)
uygulayarak kuvvetten kazanç sağlar ama
pedalı çok çevirdiği için yolda kaybı vardır.
II. Ege ise pedalı çevirirken dah afazla kuvvet
harcar ama pedalı daha az çevridiği için
yoldan kazancı vardır.
G
III. Aynı mesafeyi aldıkları için yaptıkları işler A
birbirine eşittir. M
A
A) Yalnız I B) I ve II
OKUL

8. Yandaki şekil bir çıkrık

2
C) II ve III D) I, II ve III olup K ve L cisimlerinin
aralarındaki mesafe
r
1 8πr’dir ve sistem denge-
3r
dedir.

6.
2 1 K
L
8r L

rK= 8 cm Bu sistemle ilgili;

M
K rL= 4 cm Ege: K cismine 1 yönünde 1 tur attırılırsa

rM= 6 cm K ve L aynı seviyeye gelir.
Murat: L cismine 1 yönnüde 2 tur attırılrsa K
Yukarıda verilen kasnak sisteminde K kas-
ve L aynı seviyeye gelir.
nağı 1 yönünde 3 tur dönerse M kasnağı
Kaan: K ve L cisimleri yer değiştirilirse K ve
hangi yönde kaç tur döner?
L cisimleri aynı seviyede olabilir.
A)
1 yönünde 2 tur Bu yorumlardan hangisi ya da hangileri
B)
1 yönünde 3 tur doğrudur?

C)
2 yönünde 2 tur A) Yalnız Ege B) Yalnız Murat
D) 2 yönünde 6 tur C) Ege ve Kaan D) Murat ve Kaan

83
FEN BİLİMLERİ
TEST 28 BASİT MAKİNELER

9. Kuyudan su çek- 11. Aşağıda makara ağırlıkları ihmal edilen iki

mek için yandaki makara örneği verilmiştir.
basit makine kul-
lanılmıştır.

Buna göre, kullanılan basit makine aşağı-

L
daki aletlerden hangisinin yapısında bu- K
lunmaz? 1. düzenek 2. düzenek

A) B) Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi

doğrudur?

A) L cisminin ağırlığı K cisminin ağırlığından

fazladır.
cımbız B) 1. düzenek kuvvetten ve enerjiden kazanç
kıyma makinesi sağlar.
C) D) C) 2. düzenek kuvvetten kazanç sağlamaz,
işten kazanç sağlar.
D) 1. düzenekte kuvvetten kazanç, yoldan ka-
yıp vardır.
G
tornavida el matkabı
A
M
A
OKUL

K L
12.

10. Şekildeki eğik düzlemde P yükü, F kuvveti a: 2 mm

a: 4 mm
uygulanarak dengelenmiştir.

P 5m 3m
Vida adımları verilen K ve L vidaları döndü-
rüldüğünde 10 cm ilerleyerek zemine sapla-
nıyorlar.
Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur? Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi
ya da hangileri doğrudur?
A) P yükünün ağırlığı, F kuvvetinden küçük-
tür. I. L vidasında daha fazla kuvvetten kazanç
B) Eğik düzlemin uzunluğu artılırsa uygula- vardır.
nan F kuvveti artar. II. L'nin tur sayısı K'dan fazladır.
C) Eğik düzlemin yerden yüksekliği artırılırsa,
III. Her iki vidada kuvvetten kazanç vardır.
yol kazancı azalır.
D) Eğik düzlemin yerden yüksekliği artılırsa, A) Yalnız I B) I ve II
kuvvet kazancı artar. C) II ve III D) I, II ve III

84
FEN BİLİMLERİ TEST
BESİN ZİNCİRİ VE ENERJİ AKIŞI
29

1. 3. Bir besin zincirinin üretici basamağından baş-

10 kcal layarak son tüketici basamağına kadar dikey
Aktarılan Kartal dizilimine besin piramidi deni. besin piramidi-
enerji 100 kcal nin her basamağındaki canlıların toplam ağır-
miktarı Yılan
lığına biyokütle denir.
azalır. Tavşan 1000 kcal

Ot 10.000 kcal
IV

III
Besin piramitlerinde en alt basamaktan yuka-
rı doğru çıkıldıkça canlılar arasında aktarılan II
enerji miktarının azaldığı görülmektedir.
I
Canlılar arasında aktarılan enerji miktarı-
nın azalmasının sebepleri aşağıda verilen-
Buna göre yukarıda verilen besin pirami-
lerden hangisi ya da hangileri olabilir?
dindeki canlıların biyokütlelerini gösteren
I. Canlıların besinden aldıkları enerjiyi solu- hangi grafik doğrudur?
un, hareket ve üreme gibi faaliyetlerde kul- A) Biyokütle B) Biyokütle
lanması
II. Besinlerden aldıkları enerjinin bir kısmını
ısı enerjisi olarak kaybedilmesi,
IV III II I
Canlılar I II III IV Canlılar
III. Vücut büyülüğünün besin piramidinde yu- G
karı doğru çıkıldıkça artması. A
M
A) Yalnız I B) I ve II A C) Biyokütle D) Biyokütle
OKUL

C) II ve III D) I, II ve III

I II III IV Canlılar IV III II I Canlılar

4. Bir ekosistemde insanların sebep olduğu bir

2. Bir be­sin piramidinin farklı basamaklarında
bulunan X, Y, Z ve T can­lı tür­le­ri­nde bu­lu­nan
enerji mik­tar­la­rı aşa­ğı­da­ki gra­fik­te ve­ril­miş­tir.
Enerji miktarı
çok etkenden dolayı çevre kirliliği artmaktadır.
Çevre kirliliğinin artması sonucu ayrıştıcılar
populasyonu büyük hızla azalmaktadır.
Bu azalma besin piramidinin hangi popülas-
yonunun büyüklüğünü doğrudan etkiler?

III.
Tüketici
II.
Tüketici
I.
Canlı Tüketici
X Y Z T
Üretici
Be­sin piramidini oluş­tu­ran bu can­lı tür­le­
rin­den han­gi­si otçul beslenen bir canlıdır? A) Üretici B) I. Tüketici
A) X B) Y C) Z D) T C) II. Tüketici D) III. Tüketici

85
FEN BİLİMLERİ
TEST 29
1 KONUVEADI
BESİN ZİNCİRİ ENERJİ AKIŞI

5. 7.
Bitkisel plankton Hayvansal plankton

Balık

Köpek balığı Fok

Yukarıda verilen besin zincirinden balık sayısı

aşırı avlanma sonucu azalmaktadır.
Buna göre canlı sayılarında meydana gelen
değişim grafiklerinden hangisi yanlıştır?
A) Hayvansal B) Bitkisel
plankton plankton

C) Köpek D) Fok
Yukarıda bir besin ağı verilmiştir. balığı

Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan

hangisi yanlıştır?
A) Bir canlı birden fazla besin zincirinde bu-
lunabilir. G
B) Ot sayısındaki azalma besin ağındaki bü- A 8. Öğrencilerin oluturdukları besin zincirleri aşa-
tün canlıları olumsuz etkiler. M ğıda verilmiştir.
A
C) Tavşan sayısının azalması sadece kurt po- OKUL

pülasyonunu etkiler.
D) Ceylan, çekirge ve tavşan I. dereceden tü- Bitki → Koyun → Kurt
ketici canlı grubuna girer.
Serkan

6. Bitki → Böcek → Kurbağa → Yılan

Ezgi

Bitki → Tavşan → Çakal

Dilara

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır?
Resimde verilen canlılar kullanıldığı zaman A) Bitki sayısındaki artış diğer canlıları olumlu
aşağıda verilen besin zincirlerinin hangi- olarak etkiler.
sinde en son bulunancanlının enerji mik- B) Besin zincirlerinin hepsinde üçüncü dere-
tarı en az olur? ce tüketici bulunur.
A) Ot Çekirge Yılan C) Ezgi’nin zincirinde daha çok etçil canlı bu-
B) Ot Tavşan Kurt lunur.
C) Ot Çekirge Kurbağa Yılan D) Besin zincirlerinin hepsinin temel enerji
D) Çekirge Kurbağa Yılan Atmaca kaynağı Güneş’tir.

86
FEN BİLİMLERİ
TEST 29
KONU BESİN ZİNCİRİ VE ENERJİ AKIŞI
1
9. Besin zincirinde bulunan canlılar aşağıda 11.
gösterilmiştir.

Atmaca

Yılan

Fare

Çekirge
1

Şapkalı mantarlar Yeşil bitkiler

3 2 4
Besin zincirine göre, aşağıdaki ifadelerden
hangisi doğrudur?
A) Çekirge güneş enerjisini kimyasal enerjiye
çevirir.
B) Yılan hem ot hem de et ile beslenir. 5
C) Şapkalı mantarlar besin zincirinin her ba- G
samağında bulunur. A
D) Fare sayısındaki artış diğer canlıları olum- M Besin zincirinde bulunan canlılar şekilde ve-
suz etkiler. A
OKUL
OKUL
rilmiştir.
10. Aşağıda bir besin piramidinde bulunan canlı-
lar gösterilmiştir. Bu canlılar ile ilgili aşağıda yapılan yorum-
lardan hangisi ya da hangileri doğrudur?

I. 2 nolu canlı hem bitkiyle beslenir hem de etle

beslenir.

II. 3 ve 4 nolu canlılar otçul canlılardır.

III. 5 nolu canlı mantarı olabilir.

A) Yalnız I B) I ve II

Bu besin piramidiyle ilgili aşağıdaki ifade- C) II ve III D) I, II ve III

lerden hangisi yanlıştır?
A) Yukarı doğru gidildikçe besin miktarı azal-
maktadır.
B) Otların sayısı, çekirgelerin sayısından faz-
ladır.
C) Kuşlar üçüncü derece tüketicidir.
D) Şapkalı mantarlar bütün canlılar ile etkile-
şim hâlindedir.

87
FEN BİLİMLERİ
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ
1. Fotosentez hızı
X3
X2
X1
CO2
0,05 0,1 0,15 0,2
Fotosentez hızının ortamdaki karbondioksit
konsantrasyonunun yüzdelik değerine bağlı
olarak değişim grafiği verilmiştir.
Bu grafik ile ilgili aşağıda yapılan yorum-
lardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Burda X ile gösterilen ışık siddeti olup; X1
düşük şidette, X2 orta şiddette, X3 ise yük-
sek şiddette ışık miktarı olmaktadır.
II. Fotosentez hızı ışık şiddetine göre farklılık
göstermektedir.
III. Fotosentez hızları farklı ışık şiddetinde
sabit kalmaya başladığında karbondioksit
miktarları farklılık göstermektedir.
G
A C) Fotosentez için ışığın gerekliliği
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
2. Fotosentez tepkimesi farklı canlılar tarafından
gerçekleştirilerek organik besin madde sen-
tezlenmesini sağlayan bir reaksiyondur. Kar-
bondioksit, su, güneş enerjisi ve klorofil kul-
lanılan organik maddelerden biri olan glikoz
sentezlenmektedir.
Yukarıda fotosentezin özelliklerini veren öğ-
retmen; öğrencilerine daha sonra şu soruyu
yöneltmektedir.
“Fotosentez tepkimelerinde sadece gliko-
zun sentezi gerçekleşmez, başka hangi or-
ganik maddeler sentezlenir?
I. Vitamin
II. Aminoasit
III. Azotlu organik baz
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
TEST
30
3.
yeşil
yaprak
sararmış
yaprak
KOH nemli
toprak
Yeşil bir bitki cam kavanoza şekildeki gibi
yerleştirilip kavanoza hava girmesi önlenerek
ışıklı ortamda bir süre bekletiliyor. Bir süre
sonra kavanozun içindeki yaprakların sarar-
dığı diğer yaprakların ise yeşil olarak kaldığı
gözlemleniyor.
Yukarıda yapılan deneyde aşağıda verilen
seçeneklerden hangisi çıkarılabilir?
A) Fotosentez için karbondioksitin gerekliliği
B) Fotosentez için oksijenin gerekliliği
M D) Fotosentez için suyun gerekliliği
A
OKUL
4.
hava
ışık
KOH
KOH
Yukarıda verilen deneydüzeneğinde bir süre
sonra hem fare hem bitki ölmektedir.
Bununla ilgili aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Bu düzenekte fotsentez için karbondioksit
gazının önemi vurgulanmaktadır.
II. Farenin ortamdaki KOH çözeltisi solunum
sonucunda oluşan karbondioksiti tutarak
bitkinin fotosentez yapmasını engeller.
III. Oksijen - karbondioksit döngüsü sağlana-
madığı için hem fare hem bitki ölmektedir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
88
FEN BİLİMLERİ
TEST 30 ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

5. Aşağıda fotosentez olayı ile ilgili bazı deney 7. Fotosentez Yandaki grafikte
düzenekleri verilmiştir. hızı fotosentez hızın-
daki artış gösteril-
ışık ışık ışık
miştir.

200 mL 200 mL 100 mL

su su su ?
20 ºC 10 ºC 20 ºC

Bu deney düzenekleri kullanılarak, Bu­na gö­re, grafiğin tamamlanması için “?”

işareti yerine aşağıdakilerden hangisi yazı-
I. Fotosentezde ışık renginin etkisi
lamaz?
II. Fotosentezde suyun etkisi
A) Su miktarı
III. Fotosentezde sıcaklığın etkisi B) Karbondioksit miktarı
ifadelerinden hangileri araştırılabilir? C) Işık şiddeti
A) Yalnız II B) I ve III D) Sıcaklık
C) II ve III D) I, II ve III

G
A
M
A
OKUL
8. Fotosentez ile ilgili aşağıdaki deney düzeneği
hazırlanmıştır.

6. Aşağıdaki deney düzeneğinde su bitkisi ışıklı hava

ortamda bir süre bekledikten sonra deney
tüpünde biriken X gazına kibrit tutulduğunda,
kibritin alevi artıyor. ışık
yeşil
bitki

karbondioksit
kibrit
tutucu
X gazı
Bu deney düzeneğinde,
I. Bitkiye oksijen ulaştığı için solunum yapa-
rak enerji üretir.
su bitkisi
II. Bitkiye karbondioksit ulaşmadığı için foto-
Buna göre, bitkide gerçekleşen olay ve X sentez yapamaz.
gazı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? III. Besin üretemeyen bitki bir süre sonra
A) Fotosentez − Karbondioksit ölür.
B) Solunum − Karbondioksit olaylarından hangileri gerçekleşebilir?
C) Fotosentez − Oksijen A) Yalnız II B) I ve III
D) Solunum − Oksijen C) II ve III D) I, II ve III

89
FEN BİLİMLERİ
TEST 30 ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

9. 11. Aşağıdaki tablo oksijenli ve oksijensiz solu-

I. Fotosentez hızı > Solunum hızı
num için hazırlanmıştır.
II. Fotosentez hızı = Solunum hızı
Oksijenli Oskisenjiz
Yeşil bir bitkide I. ve II. zaman aralıklarında Solunum Solunum
fotosentez - solunum hızları arasındaki ilişki 1. Besin kullanlıması Kullanılır Kullanılır
verilmiştir.
2. Oksijen kullanıl
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi Kullanılır Kullanılmaz
ması
yanlıştır?
3. Açığa çıkan enerji
Çok Az
miktarı
A) I. durumda solunumda üretilen CO2, tekrar
4. Hücrede gerçek
fotosentezde kullanılır. Ancak CO2 yeterli Mitokondri Kloroplast
leştiği yer.
omadığından atmosferden alınır.
B) I. durumda fotosentezde üretilen O2'nin bü- Buna göre, tablonun hangi satırında hata
yük bir kısmı oksijenli solunumda kullanılır. yapılmıştır?
C) II. durumda solunumda üretilen CO2 atmos-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
fere verilmez, atmosferden CO2 alınmaz.
D) II. durumda bitkinin ağırlığında bir değişik-
lik olmaz.

10. Fotosentez hızı

G
A
M
A
OKUL

Işığın rengi
Kırmızı Yeşil Mor

Yukarıda verilen grafikte fotosentez hızına

ışık rengi etkisi gösterilmiştir.
12. Özdeş fanuslara aynı tür kelebek ve diğer
canlılar konulmuştur.

Buna göre, hangi fanustaki kelebeğin daha

uzun süre yaşaması beklenir?
A) B)
bitki kelebek
kelebek
tavşan

Buna göre bu bitkiye sadece şekildeki gibi

yeşil ışık verilirse aşağıda verilen olaylar-
dan hangisi gerçekleşmez?
C) D)
A) Bitkinin depoladığı nişasta miktarı azalır.
şapkalı çimlenen
B) Bitkinin metobolizması durur. mantar
kelebek
tohumlar
C) Atmosfere verilen oksijen miktarı azalır. kelebek
D) Fotosentez hızı en az seviyede devam
eder.

90
FEN BİLİMLERİ TEST
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ
31

1. Bir insanın çizgili kas hücrelerinde hem oksi- 3. Havası alınmış X, Y ve Z kaplarda eşit miktar-
jenli hem de oksijensiz solunum gerçekleşe- da bira mayası bulunmakta olup ağzına balon
bilmektedir. yerleştirilip şekillerde verilen ortamda bekleti-
liyor.
Aşırı yorgunlukta çizgili kas hücrelerine ye-
terince oksijen gitmez ve kas hücreleri oksi-
jensiz solunum yapmaya başlar. Dinlenme
sonrasında laktik asit parçalanarak tekrar kas
hücreleri oksijenli solunuma devam etmekte-
şekerli şekerli
dirler. su su su

Buna göre aşağıda verilen grafiklerden bira

mayası
bira
mayası
bira
mayası
hangisi ya da hangileri bir insanın kas hüc- 30 C
o 30 C
o
10oC
resinde gerçekleşen solunum sırasında çi- X Y Z
zilebilir?
Bir süre sonra;
Laktik asit O2 miktarı Isı

Zaman Zaman Zaman

I II III
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
G
A
M
A
OKUL

2.
Şekildeki sistemde
fare ortama bırakı- Daha sonra bu balonlardan çıkan gazlar ayrı
II I
lıp bir süre bekleti- ayrı yanan kibritlere tutulunca kibritlerin alev-
liyor ve aşağıdaki
lerinin söndüğü gözlemlenir.
yorumlar yapılıyor.
Buna göre bu deneyde aşağıdaki sonuçlar-
dan hangisi çıkarılamaz?
KOH
K OH

A) Tepkime sonunda Y kabındaki besin mikta-

Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan rı Z kabındaki besin miktarından fazladır.
hangisi ya da hangileri doğrudur?
B) Balonda oluşan gazın ise söndürücü etki-
I. Fare burada solunum yaptığı içi ATP üretir
ve kabın sıcaklığı artar. sinden dolayı karbondioksit açığa çıkmıştır.

II. Fare solunup sonucu karbondioksit ürettiği
için renkli sıvı I. yönünde hareket eder.
III. Kaptaki havanın miktarında oksijen derişi-
mi azalırken, karbondioksit derişimi artar.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
C) Şekerli su yani besin, solunum hızına etki
etmektedir.
D) Burada gerçekleşen oksijensiz solunumda
sıcaklığın etkisi vardır. Uygun sıcaklıta so-
lunum hızı fazladır.

91
FEN BİLİMLERİ
TEST 31
1 KONU
ENERJİ ADI
DÖNÜŞÜMLERİ

4. Hücresel solunum tüm canlılarda ortak olup 6. tepkime hızı

bazı canlılar oksijenli solunum yaparken bazı-
ları da oksijensiz solunum yapmaktadır. fotosentez
Oksijensiz solunum, organik besin maddesi-
nin oksijen kullanılmadan yıkıma uğratılarak solunum
yan ürünlerin oluşması ve ATP'nin verilmesi
olayına denilmektedir. Öğretmen, öğrencileri- I II III IV
ne aşağıdaki soruları sormuş ve öğrencilerin-
den bu sorulara cevap vermelerini istemiştir. zaman
I. Oksijensiz solunumda aynı glikoz kullanıl-
Yukarıda bitkinin bir gün içerisindeki fotosen-
masına rağmen neden farklı yan ürünler
tez ve solunum hızı verilmiştir.
meydana gelir?
Aslı Glikozun yıkımı sırasında farklı en- Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
zimlerin kullanılması hangisi yanlıştır?
Ege Etil alkolün fermantasyonu sonucu A) II. aralıkta bitkinin ağırlığında artış olur.
da karbondioksit gazının oluşması
B) III. aralıkta ışık şiddeit azalmıştır.
II. Oksijenli solunumda net 38 ATP elde edilir-
ken, oksjensiz solunumda net 2 ATP elde C) Solunum gece ve gündüz yapılmaktadır.
edilmesinin sebebi nedir? D) Bitkiler gece, gündüz karbondioksiti kullan-
Ahmet: Oksijenli solunumda en küçük birime maktadır.
kadar yıkımın gerçekleşmesi.
Deniz: Yıkım sırasında oksijenli ve oksjen-
siz solunumda farklı besinlerin kulla-
nılması G
A
Buna göre öğretmenin sorduğu sorulara M
hangi öğrenciler doğru cevap vermiştir? A
OKUL

A) Ege - Deniz B) Aslı - Ahmet

C) Ege - Ahmet D) Aslı - Deniz 7. Bir araştırmacı, şekildeki deney düzeneğinde
kireç suyunun bulandığını gözlemliyor.
cam fanus
5. Bitki hücresinde gerçekleşen bir olay aşağıda
şematize edilmiştir. cam boru

Oksijen
Besin

şekerli su kireçli suyu

ve maya hücreleri
Enerji
Su
Bu deney düzeneği ile ilgili,
Karbondioksit
I. Maya hücreleri oksijenli solunum yapmıştır.
Bu olay ile ilgili aşağıdaki ifadelerden han- II. Maya hücreleri solunumda besin olarak şe-
gisi yanlıştır? kerli suyu kullanmıştır.
A) Hücrenin mitokondrisinde gerçekleşir. III. Solunum sonucunda karbondioksit gazı
B) Hücrede gerçekleşen bir yanma olayıdır. açığa çıkmıştır.
C) Bitki hücresi bu olayı sadece geceleri ger-
ifadelerinden hangileri doğrudur?
çekleştirir.
A) Yalnız II B) I ve III
D) Bu olay sonucunda karbondioksit, su ve
enerji açığa çıkar. C) II ve III D) I, II ve III

92
FEN BİLİMLERİ
TEST 31
KONU ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ
1
8. Bir to­hu­mun çim­len­me­si için aşağıdaki dü­ze­ 10.
nek ha­zır­lan­mış­tır. hava
hava

nemli ışık
ışık toprak ışık
KOH
tohum
1. kap 2. kap
Yukarıda gerçekleşen deneyle ilgili aşağı-
Bu­na gö­re 2. kap­ta­ki to­hu­mun çim­len­me da verilenlerden hangisi doğrudur?
hı­zı­nı artır­mak için aşa­ğıda­ki­ler­den han­
gi­si ya­pıl­ma­lı­dır? (Tohumun çimlenmesi için A) Bitki fotosentez yaparak farenin yaşama-
oksijen, ısı ve nem gereklidir.) sını sağlar.
B) Bitki ve fare ölür.
A) 1. kapta­ki tav­şan kal­dı­rıl­ma­lı­dır.
C) Bitki yaşar, fare ölür.
B) 1. kaptaki bitki kaldırılmalıdır.
D) Bitki ölür, fare yaşar.
C) 2. ka­bın ışık şid­de­ti ar­tırıl­ma­lı­dır.
D) 2. ka­ba bir fare ko­nul­ma­lı­dır.

G
A
M
A
OKUL
OKUL

9. Bitkilerin fotosentez veya oksijenli solunum

sonucunda karbondioksit açığa çıkarıp çı-
karmadıkları kontrollü deney ile araştırılmak 11. I II
isteniyor.
ışıklı ortam karanlık ortam

bitki
fare
1 2
Buna göre, yukarıdaki düzeneklerde hangi
değişiklik yapılırsa deneyin amacına ulaşı-
lır? (Cam fanuslar ve bitkiler özdeştir.)
A)
1. düzenekteki fare çıkarılıp, her iki düze-
neğe de kireç suyu konulmalı
B)
2. düzenek ışıklı ortama konulduktan son-
ra içine kireç suyu konulmalı
C)
1. ortama bir bitki daha konulup, 2. ortama
kireç suyu konulmalı
D) 1. düzenekteki fare 2. düzeneğe konulmalı
nemli
bitki toprak
Yukarıda verilen düzeneklerde farenin bulun-
duğu fanusun sıcaklığının arttığı, II. fonusta
ise bitkiden alınan yaprağa iyot çözeltisi dö-
külmüş ve mavi-mor renk almıştır.
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Fare besinini O2 ile yakarak enerji elde et-
miştir.
II. Solunum bir yanma tepkimesi olduğu için fa-
renin bulunduğu fanusun sıcaklığı artmıştır.
III. Yaprağın mavi-mor renk olması bitkinin fo-
tosentez yaptığını kanıtlar.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

93
FEN BİLİMLERİ TEST
MADDE DÖNGÜLERİ VE
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA 32

1 Ayrıştırıcılar, ölmüş olan bitki, hayvan ve in- 3.

san atıklarını parçalayarak besinlerin tekrar
ekosisteme dönmesini sağlayan canlılara
denir. Ayrıştırıcılar salgıladıkları enzim ile or-
ganik atıkları dönüştürürler ve böylece diğer
canlıların kullanabileceği hale getirirler.
Buna göre doğada ayrıştırıcı canlıların azal-
ması ile meydana gelecek olaylar aşağıda ka-
rışık olarak verilmiştir.
Bu olayların doğru sıralanması hangi seçe-
nekte verilmiştir?
Atmosferi kalkan gibi sarmış ola ozon tabaka-
I. Atmosferdeki karbondioksit miktarında art-
sının canlılar için önemi büyüktür. Güneşten
ma, oksijen mitarında ise azalma meydana
gelir. gelen zararlı ışınları engelleyen ozon tabaka-
sı, çeşitli faktörlerden dolayı zarar görmekte-
II. Doğada organik atıklar parçalanmaz ve
madde döngülerinde aksamalar olur. dir. Ozon tabakasına insanların verdiği zararın
III. Bitki sayısında aşırı şekilde azalma meyda- önüne geçilmezse bir çok canlı zarar görür.
na gelir.
Aşağıda ozon tabakasının incelmesi duru-
A) II - III - I B) II - I - III
munda ortaya çıkan zararlar verilmiştir. Bu
C) I - II - III D) III - II - I G zararlar daha çok hangi etmeni etkilemek-
A
M tedir?
A
OKUL

I. Ozon tabakasının %10'luk kısmının sürekli

azalması ile her yıl 10 milyon yeni katarakt
2. vakası ortaya çıkmaktadır.

II. Tahil üretimi, dünyaya ulaşan utraviyole

ışınların %1'lik artışı ile %1 oranda azal-
maktadır.

III. Artan ultraviyole ışınları ile hava kirleticileri

tepkimeye girerek havada etkin bir kirliliğe
Bir ekosistemdeki besin zincirinde bulu-
nan canlılar yukarıda verilmiştir. İşaretle- sebep olur.
nen karbon atomu, bu besin ağında yer
alan canlıların hangisinin yapısına önce, I II III
hangisinin yapısına en son katılır?
A) İnsan Ekonomi Doğa
İlk Önce En son
B) Çevre Bitki Çevre
A) Kartal Ot
C) İnsan Bitki Çevre
C) Kurbağa Yılan
D) Çevre Ekonomi Doğa
C) Çekirge Kartal
D) Ot Kartal

94
FEN BİLİMLERİ
TEST 32 MADDE DÖNGÜLERİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

4. 5. Kullanım süresi dolmuş, uzaklşatırılması ge-

reken maddelere atık denir. Örnek olarak
kullanılmayan eşyalar, eskimiş giysilre, metal
kutular vb. Önemli olan bu atıkları uygun şekil-
lerde değerlendirilmesidir. Bunun da üç tane
kuralı vardır. Atığını azat, tekrar kullan ve geri
dönşütür.
Buna göre aşağıda verilen örnek ya da bil-
gilerden bu üç kuralı hangisi temsil etmek-
tedir?

I. İhtiyacımız kadar ürün almalıyız.

II. Şarj edilebilir piller kullanmalıyız
III. Kitapları ve defterleri atık kağıda atmalıyız.

Atmosferdeki azotun canlılar tarafından kul- I II III

lanımı ve tekrar atmosfere dönmesi olayına Atığını Geri dönü- Tekrar
A)
azot döngüsü denir. azalt şüm kullan
Tekrar Atığını Geri dönü-
B)
Yukarıdaki şekilde azot döngüsü gösterilmiştir. kullan azalt şüm
Atığını Tekarar Geri dönü-
Buna göre aşağıdakilerden hangisi ya da- C)
azalt kullan şüm
hangilir atmosferdeki azotun toprağa geç- G Geri dönü- Tekrar Atığını
A D)
me yollarındandır? M şüm kullan azalt
A
I. Baklagillerin köklerinde yaşayan azot bağ-
OKUL

layıcı bakteriler ve serbest halde yaşayan

azot bakterileri havanın serbest azotunu tu-
tup topkata azotlu bileşik halen dönüştürür.
6.
II. Yıldırım, şimşek ve volkanik patlamalarla
atmosferdeki azot ,azotlu bileşik halinde
yağmurla inmesi
III. Toprakta bulunan bakteriler topraktaki azot-
lu bileşikleri serbest azota dönüştürürler.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
Bilgi:
Su döngüsü, buharlaşma ve yoğunlaş-
ma gibi iki fiziksel kurala dayalı olarak
gerçekleşir.
Su döngüsünün gerçekleşmesini sağlayan
olaylardan hangisi diğerinden farklıdır?
A) Bitkiler, terleme yaparken vücutlarındaki
suyu buhar şeklinde dışarı verirler.
B) Hayvanlar, vücutlarına aldıkları suyun faz-
lasını solunum sonucunda tekrar doğaya
verirler.
C) Yoğunlaşma sonucunda havada bulunan
su buharı; yağmur, kar şeklinde yeryüzüne
iner.
D) Buharlaşma sonucunda yeryüzündeki su,
havaya karışır.

95
FEN BİLİMLERİ
TEST 32 MADDE DÖNGÜLERİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

7. 8. Aşağıda karbon döngüsünün gerçekleşmesi

Kağıt Tüketimi ile ilgili bir şema verilmiştir.
Atmosferdeki
Yıl Tüketim İthalat İhracat karbondioksit (CO2)
fotosentez
yanma
2002 2486 1031 188
solunum
solunum
2003 2846 1400 173

bitkiler hayvanlar fabrika

Örnek I solunum
ayrıştırıcılar
Hurda kağıt tekrar kağıt imalatında kullanıl-
dığında hava kirliliği %74, su kirliliği %35, su enerji
kullanma %65 azaltılır. fosil yakıtlar

Örnek II.
Bu döngü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
Geri dönüşüm konusunu anlatan öğretmen hangisi yanlıştır?
öğrencilerine kağıt kullanma ile ilgili yukarıda- A) Bitkiler gündüzleri havadaki karbondioksidi
ki örnekleri vermiştir. kullanırlar.
B) Tüketici canlılar havadaki karbondioksit
Öğrencilerinden bu iki örnekten yola çıkarak
oranını artırır.
yorum yapmalarını istemiştir.
G C) Fosil yakıtların fabrikada yakılması sonucu
Buna göre hangi öğrencinin yaptığı yorum A havaya karbon içeren gazlar verilir.
verilen örneklerden çıkarılamaz? M D) Canlılar ölünce yapılarındaki karbon, ha-
A
OKUL vaya geçer.
A) Aslı: Tükettiğimiz madeleri yeniden
dönüşüm halkasına katarsak ön- 9. Basit bir şekilde karbondioksit ve oksijen
celikle bunların tekrar ham mad- döngüsünü anlatmak isteyen dört öğrenci
de olarak kullanılması sağlanır. aşağıdaki düzenekleri kuruyorlar.

B) Ahmet: Geri dönüşümle hızlı nüfus artı- Buna göre, hangi öğrencinin düzeneği
amaca uygun olarak hazırlanmıştır?
şına paralel olarka artan tüketi-
me önlem almış oluruz.
A) B)
karanlık aydınlık
C) Ege: Kullanılan madde atıklarının geri dö-
nüşü mü gerçekleştirerek çevre bitki bitki
kirliliğinin artmasını engeleyebi-
liriz. çekirge salyangoz

D) Deniz: Kullanılan maddelerin tekrar

ham madde olarak kullanılması Fatih Melih
büyük miktarda enerji tasarrufu
sağlar. C) aydınlık D) aydınlık

şapkalı çimlenen
arı
mantar tohumlar
kelebek

Tarık Demet

96
FEN BİLİMLERİ TEST
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
33

1. Fotosentez hızına etki eden çevresel faktörel 2.

şekildeki gibi verilmiştir.
fotosentez hızı
Aerobik bakteriler

Yüksek
şiddetli ışık
Düşük
şiddetli ışık Algın iplikliği
sıcaklık I
10 20 30 40 50

fotosentez hızı
Fotosentez hızına etki eden çevresel faktör-
lerden biri de ışığın dalge boyudur. Theodor
Engelman'ın yaptığı deneyde beyaz ışığı
prizmadan geçirerek farklı renklerin bulundu-
ğu alanlarının oluşmasını sağlamıştır. Daha
10 20 30
su miktarı % II
sonra bu ortama yeşil alg eklemiştir. Bunun
dışında "Engerman" ortama aerob bakteride
miktarı homojen dağıtmış belirli bir süre sonra şekil-
G deki gibi dağılım göstermiştir.
A
M Buna göre bu deney ile ilgili aşağıda yapı-
A
OKUL
lan yorumlardan hangisi yanlıştır?

mineraller III A) Ortama yeşil alg eklenmesinin sebebi; foto-

Mg Fe N Ca K
Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan
hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Sıcaklık enzim faaliyetlerini etkilediği için
fotosentez tepkimelerini de etkilemektedir.
yüksek sıcaklıkta ve düşk sıcaklıkta enzim
faaliyeti olmadığı için fotosentez hızı sıfırdır.
II. Su oranı belli bir seviyenin altında olursa
enzim faaliyetleri gerçekleşmediği için foto-
sentez hız sıfır olacaktır.
III. Mineral maddede fotosentez hızını etkile-
mektedir. Burada demirin miktarına bağlı
olarak bitkinin büyümesi sınırlandırılmak-
tadır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
sentez gerçekleştirilip ve oksijenin üretimi
sağlanmaktadır.
B) Aerob bakteri oksijenli solunum yapıp, alg
ile aerab bakteri arasında bağlantı kurar-
sak yeşil alg ne kadar çok fotosentez ya-
parsa o kadar çok oksijen üretir, bundan
dolayı aerob bakteriler oksijen çok olduğu
bölgede kümeleşir.
C) Klorofil pigmentinin mor ve kırmızı ışığı
soğurma miktarı eşit olduğu için buradaki
aerob bakterilerin sayısı birbirine eşittir.
D) Aerob bakterilerin mor ve kırmızı olduğu
bölgelerde daha fazla olmaktadır. Bu böl-
gelerde fotosentez hızı fazla olmaktadır.

97
FEN BİLİMLERİ
TEST 33
1 KONU ADI
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ

3. 5. Bir besin zincirinde bazı canlılar ile ilgili aşağı-

daki bilgiler verilmiştir.
K: Besin ihtiyacını 1. derece tüketici canlılar-
şekerli
su dan karşılar.

maya
L: Besin zincirinin her basamağında yer alır.
hücreleri
M: Besin zincirinin ilk basamağında yer alır.
Şekildeki fonusta şekerli su ve maya hücreleri K, L ve M canlıları ile ilgili aşağıdaki ifade-
bulunmaktadır. Bir süre gözlem yapılıyor.
lerden hangisi yanlıştır?
Buna göre fanusun içindeki maddelerde
gerçekleşen değişimler aşağıda verilen A) K, etçil beslenen bir canlıdır.
grafiklerden hangisi ya da hangileri gibi B) M, üretici canlı grubunda yer alır.
olur? C) L canlısı, ölü organizmaları parçalayarak
maddelerin tekrar doğaya kazandırılması-
Oksijen karbondioksit
miktarı miktarı nı sağlar.
D) K canlısındaki artış M canlısını olumsuz
etkiler.
zaman zaman
I II
besin
miktarı

zaman
III
G
A
A) Yalnız I B) II ve III M
C) Yalnız III D) I, II ve III A
OKUL

6.

1 2 3

4. Bir ekosistemdeki besin zincirinde X canlısı-

nın yeri gösterilmiştir.
4 5
Yukarıda bir ekosistemde bulunan beş canlı-
nın resimleri verilmiştir.
X canlısı Fare Yılan Kartal
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi
yanlıştır?
X canlısı ile ilgili,
I. Gündüzleri fotosentez olayı ile kendi besi- A) Bu besin zincirinin biyolojik birikim en fazla
nini üretir. olduğu canlı atmacadır.
II. Diğer canlıların oksijen ihtiyaçlarını karşılar. B) Bu canlılar farklı besin zincirinde buluna-
mazlar.
III. Yapılarında bulunan klorofil ışık enerjisini
C) Besin zinciri oluşmasında sıra 2 - 3 - 1 - 4 -
kimyasal enerjiye dönüştürür.
5 şeklinde olmalıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? D) 1 numaralı canlı sayısında azalma olursa,
A) I ve II B) I ve III 3 numaralı canlı sayısı artarken, 5 numa-
C) II ve III D) I, II ve III ralı canlı sayıyı azalır.

98
FEN BİLİMLERİ
TEST 33
KONU ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
7. 9.
Atmosferdeki karbondioksit, üretici canlılar
tarafından fotosentez olayında kullanılır ve
besin (C6H12O6) sentezi yapılır. Daha son-
ra, karbondioksitin yapısındaki karbon üreitci
canlılar ile beslenen otçullara ve ardından be-
sin ağı ve besin zincirindeki üst basamaklara
dorğu sırasıyla aktarılır.
Yukarıda verilen açıklamaya göre aşağıda
yapılan yorumlardan hangisi ya da hangi-
leri doğrudur?
I. Havadaki karbon tüketici canlılara besin
zinciri yoluyla aktarılmaktadır.
II. Havadaki karbonu üretici canlılar ise foto-
sentez yoluyla bünyelerine alırlar.
III. Havadaik karbon ilk önce üreticilerin yapı-
sına katılır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
8. Aşağıda bazı canlıların resimleri verilmiştir.
1. mısır 2. keçi 3. mantar
4. siyanobakteri 5. ayı 6. su yosunu sittir.
Buna göre, hangi canlılar ışık enerjisini
kimyasal enerjiye çevirir?
A) 1, 2 ve 3 B) 1, 4 ve 6
C) 2, 3 ve 5 D) 4, 5 ve 6
1
Yukarıda azot döngüsü şematik olarak veril-
miştir.
Buna göre azot döngüsü ile ilgili aşağıda
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Azot protein, DNA ve ATP yapısında bulun-
duğu için canlılar azotu kullanmak zorun-
dadırlar.
B) toprakta ve bazı bitkilerin köklerinde bu-
lunan azot bağlayıcı bakteriler ile bitkiler
azotlu bileşikleri alırlar.
C) Azotun en önemli kaynağı ölen bitki ve
hayvanların ayrıştırcılar tarafından parça-
lanarak bünyelerindeki azotun azotlu bile-
G şik haline dönüşmesidir.
A D) İnsanlar azotlu bileşikleri besin zinciri yo-
M luyla almaktadırlar.
A
OKUL
OKUL
10. Kloroplast organelinde gerçekleşen bir olayda
kullanılan ve oluşan maddeler harflerle göste-
rilmiştir.
K
L
M
N
Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) K maddesi su ise, L maddesi karbondiok-
B) M maddesi besin ise, N maddesi oksijendir.
C) K ve L maddesi klorofillerde tepkimeye gir-
miş, ürün olarak M ve N maddesi oluşmuştur.
D) Üretilen M ve N maddeleri oksijenli ve ok-
sijensiz solunumda kullanılır.
99
FEN BİLİMLERİ TEST
ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME
34

1. 2. Şekil I'de (+) yüklü K cismi, (-) yüklü L cismine

dokunduruluyor.
( K ve L cisimlerinin yük durumları bilinmiyor.)

K
L

+ +
+ +
- --
plastik yün kumaş -
çubuk (nötr) -
(nötr)

Şekil-I
kağıt
parçaları L cismine dokundurulan K cismi daha sonra
iletken nötr X, Y ve Z metal plakalara şekil
II'deki gibi yanyana konulup yaklaştırılıyor.

K
Plastik çubuğu yün kumaşa sürttüğümüz za- G
A
man plastik çubuğun kağıtaları çekmesi plas- M X Y Z
tik çubuğun elektriklendiğini gösterir. Bu tür A
OKUL

elektriklenmeye sürtünme ile elektriklenme

denir.

Sürtünme ile elektriklenme ile ilgili aşağıda

verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri Şekil II

doğrudur?

I. Sürtünme ile elektriklenmede, atomlar sür- Daha sonra X, Y ve Z cisimleri yalıtkan ayak-
tünme sırasında yüzey şekilleri ve uygula- larından tutularak ayrılıyorlar.
nan basınçtan dolayı birbirine yaklaşır. Buna göre X, Y ve Z cisimlerinin yükleri
II. Sürtünme ile elektriklenmede atomlar bir- aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangi-
birine yaklaşır, elektron alma istediği olan leri gibi olabilir?
atomlar diğer atomlardan elektron koparır.
X Y Z
III. Burada elektron almaya yatkın olan madde
yün kumaş, elektron vermeye yatkın olan I. (-) nötr (+)
madde ise plastik çubuktur. II (+) nötr (-)
A) Yalnız I B) I ve II III nötr nötr nötr
C) II ve III D) I, II ve III
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

100
FEN BİLİMLERİ
TEST 34 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME

3. X, Y ve Z cisimlerinden Z'nin nötr olduğu bilinir- 5.

ken X ve Y'nin yük durumları bilinmemektedir.
Bu cisimlere aşağıdaki işlemler uygulanıyor.
A işlemi: X , Y'ye dokundurulup ayrıldıklarında
birbirlerine itme veya çekme kuvveti uygula-
mıyorlar.
B işlemi: X, Z'ye dokundurulup ayrlıdıklarında
cisimlerin birbirlerini ittikleri gözlemleniyor.
Kaan duştan çıkmış ve saçını kuruttuktan
B işlemi A işleminden önce uygulandığına sonra tarakla saçını taramıştır. Tarama işlemi
göre X ve Y'nin ilk yük durumları hangi se- sonucunda şekildeki gibi saçlarının dik dik ol-
çenekteki gibi olabilir? duğunu gören Kaan üzülerek annesinin yanına
gitmiştir.
X Y
+2q -2q Bu olayla ilgili annesi aşağıdakilerden han-
A)
gisini söylerse hata yapar?
+ + ++ +
- - - - - A) Yalıtkan (plastik) bir tarak kullandığın için
+ + - -
saçların elektriklenmiş.
B) +3q +3q B) İletken (metal) tarak kullansaydın yükler
+ + + + tarak üzerinde birikmez ve saçların elekt-
+ - + + - + riklenmezdi.
C) Bu geçici bir durum olup saçlarına taraktan
C) +4q -2q (+) yükler gelmiş ve saçların elektriklen-
+ ++ - -- G miştir.
+ ++ - A D) Saçını tararken plastik tarak ile saçları zıt
- - + +
M yüklenmiş ve plastik tarak saçlarını çek-
D) -3q +3q A
OKUL
miştir.
- -- + +
- + - +
+

6. Negatif yüklü K cismi, nötr L cismine yaklaş-

tırılması ve sonrasındaki olaylar aşağıdaki
4. Başlangıçta (+) yüklü iletken küre ile nötr K şekilde gösterilmiştir.
ve L iletken levhalarının elektriklenme sonucu
yük dağılımları aşağıda gösterilmiştir.
Buna göre, hangi yük dağılımı yanlış veril-
miştir? L
K
A) B)
K L K L
+− ++ −+ ++ −− Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi
+− ++ −+ ++ −− yanlıştır?
++
++ A) K cismi, L cismini kendine doğru çekmiştir.
B) Cisimler birbirine temas ettiğinde K cismin-
den L cismine pozitif yük geçişi olmuştur.
C) D)
K L K L C) Temas eden K ve L cisimleri aynı yüke sa-
++ ++ −+ +− +− ++ hip olmuştur.
++ ++ −+ +− +− ++
D) Negatif yüklü K ve L cisimleri arasında itme
kuvveti olmuştur.

101
FEN BİLİMLERİ
TEST 34 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME

7. Yün kumaşa plastik tarak sürtüldükten sonra 9. Aşağıdaki şekilde kirli havadan temiz hava
plastik tarağın nötr olan küçük kağıt parçala- üreten bir cihazın çalışma şekli gösterilmeye
rını çektiği gözlemleniyor. çalışılmıştır.

  

 

    

  
   

Yapılan bu etkinlikle ilgili, Buna göre, havanın temizlenmesinde han-
gi olayın yardımı olduğu söylenebilir?
I. Plastik tarak sürtünme ile elektriklenmiştir.
II. Yün kumaştan plastik tarağa (–) yük geçişi A) Elektriklenme B) Esneklik
olmuştur.
C) Buharlaşma D) Yanma
III. Plastik tarak (–) yük ile yüklenmiştir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve III
C) II ve III D) I, II ve III

G
A 10 Sürtünme ile elektriklenmede cisimler yük
M
8. Büyüklükleri aynı olan küreler şekildeki gibi A alış-verişini birbirlerine temas ederek dokun-
dengededir.
OKUL
ma ile gerçekleştirirler. Günlük hayatta da bu
sürtünme ile elektriklenme olayları ile sık kar-
şılaşmaktayız.
Buna göre aşağıda verilen olaylardan hangi-
si sürtünme ile elektriklenme olayı değildir?
K L L M
I. Gözlük camı kumaş ile silinerek temizlendi-
ğinde cam elektrik kazanması ve havadaki
tozu çekmesi
II. İnsan vüvuduna sürtünen kazağın elektrik-
yükü ile yüklenerek küçük kıvılcamlar ve
çıtırtılar oluşturması
K N
III. Mıknatısın demir - nikel ve kobalt gibi mad-
L küresinin yükü (−) olduğuna göre K, M deleri çekmesi
ve N cisimlerinin yükleri aşağıdakilerden
A) B) I
hangisi olabilir? I  

II  II X
K M N
III X III X
A) + − −
C) D)
B) − + Nötr I  I X
C) + − + II  II X
D) Nötr + − III  III 

102
FEN BİLİMLERİ TEST
ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER
35

1. Bir elekktroskobun yaprakları aynı cins elekt-
rik yükü ile yüklendiği zaman aynı cinste yük-
ler birbirini iteceğinden açılır. Yapraklar ara-
sındaki açı ise elektroskobun sahip olduğu
yük miktarı ile doğru orantılıdır.
Buna göre aşağıda verilen özdeş elektros-
kopların hangisinin yaprakları arasındaki
açı en fazladır?
3. Cisimler üzerinde biriken elektrik yük bazen
tehlikeli olabilir. Biriken bu yükler, elektrik yükü
boşalmasına sebep olur ve kıvılcım çıkabilir.
Bu sebepten dolayı uçaklar havayla sürtünme
sonucu elektrik ile yüklenir ve yere indiği anda
üzerindeki elektriği tekerleklerinin yapısındaki
iletken maddeler ile toprağa aktarır.

+6q
A) B)
+
+ -6q

+ + Aynı şekilde tankerlerin arkasında bulunan

+ +
yere değen zincirle elektrik yükünün toprağa
akması sağlanır.
(+) yüklü elektroskop Nötr elektroskoba (-)
topraklanıyor. yüklü cisim dokundu- Yukarıda açıklamaları verilen topraklama
ruluyor. ile ilgili aşağıda verilen sonuçlardan han-
C) -2q D) gisi çıkarılabilir?
+8q +6q
+2q I. Toprak, bir iletken olarak fazla yüklerin
emilmesini sağlar.
G II. Topraklama insanları ve canlıları yakıcı de-
A recede kuvvetli olan elektriğin etkisinden
M
A korumaktadır.
OKUL
III. Topraklama ile tüm yük cinsleri toprağa ak-
(-) yüklü elektroskaba (+) yüklü elektroskoba
(+) yüklü cisim
tarılır.
(+) yüklü cisim
dokunduruluyor. dokunduruluyor. A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

2. (–) ve (+) yüklü küreler iletken bir telle toprak- 4. Cam çubuk ipek kumaşa sürtülüyor ve sonra
lanıyor. nötr olan elektroskoba yaklaştırılıyor.
cam
− − ++
− − ++
iletken iletken cam
tel tel
ipek kumaş
1 2
nötr
Buna göre, Cam çubuğun, elektroskobun topuz ve
I. 1. durumda topraktan küreye (+) yük geçer. yapraklarının yükleri aşağıdakilerden han-
gisindeki gibi olur?
II. 2. durumda topraktan küreye (–) yük geçer.
Cam Topuz Yapraklar
III. Küreler topraklandıktan sonra birbirine yak-
laştırılırsa birbirini çeker. A) + − +
ifadelerinden hangileri doğrudur? B) − + −
A) Yalnız II B) Yalnız III C) + − −
C) I ve II D) I ve III D) − − +

103
FEN BİLİMLERİ
TEST 35
1 KONU
ELEKTRİK ADICİSİMLER
YÜKLÜ

5. Etki ile elektriklnemede yüksüz cisme kazan- 6.

dırılan yükün kalıcı olması için topraklama K L M
yöntemi kullanılır.
+
Buna göre aşağıda yapılan deneylerden +
hangisi bu teoriyi desteklemektedir? +

I. nötr
-------
Şekildeki sistemde nötr K, L ve M levhaları bir-
birine temas etmeden konulmuş ve M levhası
topraklanmıştır. Daha sonra (+) yüklü cisim K
levhasına şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Toprak
bağlantısı kesildikten sonra (+) yüklü cisim
uzaklaştırılıyor.
Son durumda K, L ve M levhalarının yük
Nötr cisme (-) yüklü cisim yaklaştırılıyor. Önce durumları hangi seçenekte doğru olarak
toprak bağlantısı kesilir ve daha sonra cisim verilmiştir?
uzaklaştırılır.
A) K L M B) K L M
nötr -+ -+ - - - -
II. -+ -+ - - - -
++++++ -+ -+ - - - -
-+ - - - -

G C) K L M D) K L M
A
+- +- + -+ -+ -+
M +- +- + -+ -+ -+
A +- +- + -+ -+ -+
+- +- + -+ -+ -+
OKUL

Nötr cisme (+) yüklü cisim yaklaştırılıyor.

Önce toprak bağlantısı kesilir ve daha sonra
cisim uzaklaştırılır. 7. Cem, yaprakları biraz
L
açık bulunan elektrosko-
bun topuzuna L cismini
III. - - şekildeki gibi dokundur-
- + +- duğunda elektroskobun
--
yapraklarının önce kapa-
nıp sonra tekrar açıldığını
gözlemliyor.
Buna göre, elektroskobun ve L cisminin
birbirine dokundurulmadan önceki yük du-
rumları hangisindeki gibi olabilir?

(-) yüklü cisim topraklanıyor. Elektroskop L cismi

(-) yükler toprağa doğru hareket eder ve cisim A) Nötr −
nötr hale gelir.
B) − +
A) Yalnız I B) I ve II
C) − −
C) II ve III D) I, II ve III
D) + +

104
FEN BİLİMLERİ
TEST 35
KONU ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER
1
8. “+” yüklü K cismi “–” yüklü L elektroskobuna 10. Nötr iletken L ve M cisminin yanına (−) yük-
dokundurulduktan sonra “–” yüklü M cisminin lü K cismi yaklaştırılıyor. Daha sonra M’nin
altına konuluyor. toprak bağlantısı kesilip, K cismi L cisminden
uzaklaştırılıyor.

L M
L
K
K

K
Son durumda L ve M cisimleri üzerindeki
Yaydaki uzama miktarı azaldığına göre, K yük dağılımı aşağıdakilerden hangisinde
cismi L elektroskobuna dokundurulduğun- doğru verilmiştir?
da aşağıdakilerden hangisi olmuştur? A) B)
L M L M
A) Elektroskobun yaprakları biraz açılmıştır. − + − − + − + +
B) Elektroskobun yaprakları biraz kapanmıştır. − + − − + − + +
C) Elektroskobun yaprakları önce açılmış
sonra kapanmıştır. C) D)
L M L M
D) Elektroskobun yaprakları önce kapanmış
+ − + − − + + +
sonra açılmıştır. + − + − − + + +

G
A
9. Elektroskoplar kullanılarak aşağıdaki düze- M
A
nekler hazırlanmıştır.
11. Elektrik yükü taşıyan bir cismin toprağa bağ-
OKUL
OKUL

(−) (−) (−) (+) lanarakyüksüz hale gelmesine topraklam ade-

yüklü yüklü yüklü yüklü nir. Aynı zamanda etki ile elektriklenmede nötr
cisim kazandırılan yükü kalıcı kılmak için de
K topraklama yöntemi kullanılır.
L Buna göre aşağıdaki işlemlerden hangileri
sırasıyla yapılırsa şekildeki nötr cisim po-
K elektroskobun yük miktarları eşit zitif yükle yüklenir?
yük miktarı daha fazla
1. düzenek 2. düzenek ++ - - +-
+ - - - +
(+)
yüklü nötr

I. Küre yüklü bir çubuğa uzaktan topraklanır.

3. düzenek
Buna göre, hangi düzeneklerde bulunan
elektroskopların yaprakları tamamen ka-
panır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 2
C) 1 ve 2 D) 1 ve 3
II. (-) yüklü çubuk küreye yaklaştırılır.
III. Topraklama kesilir.
IV. Yüklü çubuk küreden uzaklaştırılır.
V. (+) yüklü çubuk küreye yaklaştırılır.
A) V - I - III - IV B) V - I - IV - III
C) II - I - IV - III D) II - I - III - IV

105
FEN BİLİMLERİ TEST
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ
36

1. Sınıfta deney yapan öğrencileri, öğretmen iki 2. + +

-
grubu ayırmıştır. her iki grup da elektrik devre- -

lerini kurarak açığa çıkan ısı miktarlarını kar-

şılşatıracaktır.
R R
I. grubun deneyinde bağımsız değişkeni dev- Su Su
10oC 500ml 10oC 250ml
reden geçen akım,bağımıl değişkeni ise sı-
I II
caklık artışı alacaktır.
Özdeş pil ve dirençlerden oluşan sistemde
II. grubun deneyinde bağımsız değişken dev- kaplarda 500 ml ve 250 ml su bulunmaktadır.
renin direnç miktarı, bağımlı değişken ise sı-
Devreler eşit süre çalıştırıldıktan sonra
caklık artışı olacaktır.
kaplardaki suların son sıcaklıkların eşit
+ + + olması için aşağıda verilenlerden hangisi
- - - yada hangileri yapılabilir?

I. I. şekideki devre daha uzun çalıştırılmalıdır.

R R R R
II. II. şekildeki devreye bir pil daha ekleyerek
devredengeçen akım artırılmalıdır.
Su Su
10oC 10oC III. Şekil I'deki devrenin telinin cinsi direnci
I II daha fazla olan bir tel ile değiştirilmelidir.
A) Yalnız I B) I ve III
+ + G
- - A C) II ve III D) I, II ve III
M
A
OKUL

3.
R
Su
10oC
III

Buna göre I. ve II. gruplar aşağıda verilen

deney düzeneklerinden hangi ikisini kul-
lanmalıdır?
Telli sigortalarda devreden yüksek akım geç-
tiğinde sigorta içerisinde kullanılna iletken tel
I. grup II. grup eriyerek kopar ve bu şekilde devreden geçen
akım kesilmiş olur.
A) I - II I - III
Buna göre sigortanın içindeki telin özellik-
B) I - III I - II leri aşağıda verilenlerden hangisi gibi ol-
malıdır?
C) II - III I - III
A) Elektriği iletme özelliği iyi, erime sıcaklığı
D) I - III II - III yüksek
B) Elektriği iletme özelliği iyi, erime sıcaklığı
düşük
C) Elektriği iletme özelliği kötü, erime sıcaklığı
yüksek
D) Elektriği iletme özelliği kötü, erime sıcaklığı
düşük

106
FEN BİLİMLERİ
TEST 36 ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

4. 6.
+ +
1A -
1A -

R R R

1 lt su 10oC 1 lt su 10oC
K L

Mutfakta bulunan su ısıtıcı ve fırının iç kısım-

1A +
1A
+ larında metalden yapılmış parçalara bulunur.
- -
Resimde görüldüğü gibi telin boyu uzun ve
spiral bir şekil almıştır.
R R R Ev aletlerinin bu şekilde yapılmasının se-
2 lt su 10 C 2 lt su bebi aşağıda verilenlerden hangisi veya
o
10oC
M N hangileridir?

Şekildeki özdeş K, L, M ve N kaplarında eşit I. Telin boyu arttıkça direnç de artacak ve

miktarda akım ve aynı cins maddeden yapıl- daha çok ısı enerjisi açığa çıkacaktır.
mış teller bulunmaktadır. II. Spiral şekilde olması telin daha fazla yer
Bu kaplar ile ilgili aşağıda yapılan yorum- kaplamaması içindir.
lardan hangisi ya da hangileri doğrudur? III. Devrede açığa çıkan ısı enerjisi devreden
I. Eşit süre devreler açık kaldığı zaman sı- geçen akım miktarına bağlı olduğu içindir.
caklığı en fazla artan su K kabında bulunur. A) Yalnız I B) I ve II
II. Kaynamaya başlama süreleri karşılaştırılır- A
G C) II ve III D) I, II ve III
sa en geç kaynayan N kabındaki sudur. M
III. Son sıcaklıkların eşit olması için L kabında
A 7.
OKUL

bulunan devre daha uzun çalıştırılmalıdır.

A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

Yenilenebilir enerji kaynaklarından biri de jeo-

5. Yanda verilen manyetik
sigorta ile ilgili aşağıda
verilenlerden hangisi
ya da hangileri doğru-
dur?
I. Sigorta akımın manyetik etkisi ile çalışır.
II. Elektromıknatıs bulunmaktadır.
III. Devrede belirli bir değerin üstünde akım
geçtiğinde demir blok elektromıknatıs tara-
fından çekilir ve akım kesilir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
termal enerjidir. Yer kabuğunun çeşitli bölge-
lerinde ve derinliklerinde toplanmış ısının yani
sıcaklığın oluşturduğu; kimyasallar içeren sı-
cak su, buhar ve gazlardan doğrudan ve do-
laylı yoldan faydalanılan bir enerjidir.
Diğer enerji kaynakları gib jeotermal enrejinin
de avantajları ve dezavantajla vardır.
Buna göre aşağıda verilen açıklamalardan
hangisi diğerlerinden farklıdır?
A) Yapısında karbondioksit ve hidrojesülfür
gibi gazlar barındırır.
B) Hazırlık ve araştırma maliyeti yüksektir.
C) Sondaj makinelerinin kurulması için geniş
bir alana ihtiyaç vardır.
D) Diğer enerji kaynaklarına göre oldukça
ekonomiktir.

107
FEN BİLİMLERİ
TEST 36 ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

8. Elektrik enerjisi üretim merkezlerine elektrik 10. Tabloda bazı elektrikli aletlerin çalıştığı akım
santrali denir. Jeneratör kullanılarak elektrik ve kullanılan sigorta değerleri verilmiştir.
akımı elde edilir. Bu yüzden elektrik santralle-
rin hepsinde jenetarör bulunur. Elektrik sant-
Elektrikli alet Çalıştığı akım Sigorta değeri
lallerinde bulunan jeneratörlerin motorunu
döndürmek için gerekli olan enerji farklı tür- Buzdolabı ....I.... 9A
lerde olabilir. Elektrik santralleri jeneratörürn
motorunu döndüren enerji kaynağına göre Tost makinesi 6A ....II....
adlandırılır.
Aşağıda santlarllerde kullanılan kaynakların Ütü 3A ....III....
tanımları verilmiştir.
Elektrikli aletlerin zarar görmeden çalış-
Buna göre hangi kaynağın tanımında hata
ması için tablodaki I, II ve III numaralarıyla
yapılmıştır?
gösterilen yerlere en az hangi akım değer-
I. Suyun hareket enejisinden elektrik enrejis leri yazılmalıdır?
iüreten santrallere hidroelektrik santralde-
nir.
I II III
II. Fosil yakıtların yakılmasıyla elde edilen ısı
A) 4A 7A 8A
enerjisi sayesinde elektrik enerjisi üreten
santrallere jeotermal santraller denir. B) 8A 5A 4A
III. Uranyum, toryum ve plütanyum gibi ele- C) 8A 7A 4A
mentelrin parçalanması sonucu açığa çı- D) 10A 7A 2A
kan ısı enerjisinden elektrik enrejisi üreten
santrallere nükleer santral denir. G
A
IV. Rüzgardan yararlanılarak üretilen enerjiye M
rüzgar enerjisi denir. A OKUL

A) I B) II C) III D) IV

11. Atom çekirdeğinde proton ve nötron bulun-

9. Kaçak elektrik, elektriğin yasal olarak kulla-
nılmamasıdır. Kaçak elektrik kullanmak ülke
ekonomisine zarar vermektedir.
Buna göre aşağıda verilen yorumlardan
hangisi ya da hangileri kaçak elektrik kul-
lanımının verdiği zararlandandır?
I. Elektrikli cihazların ve elektrik dağıtım sis-
temlerinin bozulmasına neden olur.
II. Enerji kaybına neden olur.
III. Kaçak elektrik kullanmaya çalışılırken
elektriğe çarpılma ve ölüm risik bulunmak-
tadır.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
maktadır. Atom çekirdeği parçalanırsa atom
bombasında olduğu gibi çok büyük ener-
ji açığa çıkar. Bu enerjinin küçük bir bölümü
tonlarca kömür yakılarak elde edilir. Bu enreji
buharlaştırılan suyu kısa sürede buhar haline
getirir. Bu tür santrallerde suyu buharlaştır-
mak için atom enejisi kullanılır.
Yukarıda açıklaması yapılan santral ile ilgi-
li aşağıda verilenlerden hangisi ya da han-
gileri doğrudur?
I. Bu tür santrallere nükleer santraller denil-
mektedir.
II. Diğer enerji türlerine göre oldukça verimlidir.
III. Hava kirliliğine neden olmadığından ve
atıklar güvenli bir şekilde depolandığından
çevre dostu bir enerjidir.
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

108
FEN BİLİMLERİ TEST
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
37

1. Nötr cisim hiçbir yük fazlalığı 3.

K L
bulunmayan cisim demektir.

D Y yalıtkan

Topraklamada Nötr iki cisim bir-

cisimden toprağa birine elektriksel
(+) yük akışı olur ve kuvvet uygula- Başlangıçtaki yük dengesi bilinmeyen şekilde-
cisim nötr hale gelir. maz. ki K ve L küreleri yalıtkan ayaklarından tutula-
rak birbirlerine dokundurulup ayrılıyor.
D Y D Y Sonunda L küresinin (-) yükle yüklendiği
bilindiğine göre, K ve L küreleri ile ilgili
1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış hangi öğrencinin yorumu yanlıştır?
Yukarıdaki bilgilerin doğru veya yanlış olması
durumuna göre ok yönünde ilerlenmektedir. A) Ayşe: Başlangıçta küreler dokundurulmak
yerine birbirlerine yaklaştırılsalardı birbirle-
Her doğru cevabın +10, her yanlış cevabın rini mutlaka iterlerdi.
-5 puan getirdiği bilindiğine göre 20 puan
B) Murat: Ölçüm yapılmadan da işlem sonun-
alan Kaan ile 5 puan alan Deniz hangi çı-
da K küresinin (-) yükle yüklendiği kesin
kışlardan çıkmıştır?
olarak bilinir.
Kaan Deniz C) Semra: Başlangıçta mutlaka K ve L kürele-
G rinden en az biri (-) yüklüdür.
A) 1. Çıkış 2. Çıkış A
M D) Ahmet: Bu işlemlerden sonra K ve L küre-
B) 3. Çıkış 1. Çıkış leri birbirine yaklaştırılırsa küreler birbirini
A
C) 2. Çıkış 3. Çıkış iterler.
OKUL

D) 4. Çıkış 3. Çıkış
4. K L M
+ nötr -

2. Bilgi:
Sigortalar,sigorta değerinin taşı-
yabileceğinden daha fazla akım
geçtiği zaman atar. İletken özdeş K, L ve M kürelerden L nötr, K
Mehmet'lerin evinde son günlerde sigorta sık pozitif yüklü, M ise negatif yüklüdür.
sık atmaktadır. Mehmet kendince bunun se- K küresi önce L küresine dokundurulup ayrılı-
bebini araştırmış ve bazı nedenler bulmuştur. yor daha sonra ise M küresine dokundurulup
ayrılıyor.
Aşağıda verilenlerden hangisi bu neden-
lerden olamaz? Bu işlemlerden sonra kürelerin yükleri için
aşağıda verilenlerden hangisi doğru olabilir?
A) Kısa devreye sebep olan bir alet olabilir.
B) Evdeki sigortanın, sigorta değerinin çok K L M
yüksek olması alabilir. A) nötr (+) (+)
C) Şehir elektriğinde akımın düzensiz olması B) (-) (-) (-)
olabilir.
C) (-) (+) (-)
D) Evdeki aletlerin gereğinden fazla akım çek-
mesi olabilir. D) nötr (+) (-)

109
FEN BİLİMLERİ
TEST 37
1 KONU ADI
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ

5. K L M 7.
+ + - + -

nötr nötr nötr

Nötr K, L ve M iletken levhaları birbirine değ- (I. durum: kaydırak) (II. durum: toprak)
meden şekildeki gibi durmaktadır. Daha sonra
yüklü cisim K levhasına dokunduruluyor. Ahmet rüzgarsız ve güneşli bir günde şekilde-
ki kaydıraktan kaymaktadır. Ahmet kayarken
Buna göre levhalardaki yük dağılımı aşağı- çıtırtı sesleri duymuş ve saçları dikleşmiştir. (I.
da verilenlerden hangisi olabilir? durum)
Daha sonra Ahmet yerdeki toprakla oynamış
A) K L M B) K L M
- ve saçları eski haline gelmiştir. (II. durum)
-+ -+ + -+ -+
- -+ -+ + -+ -+ Yukarıdaki olayla ilgili hangi seçenekte ve-
- -+ -+ + -+ -+
- -+ -+ + -+ -+ rilen ifade doğrudur?

A) Birinci dumda Ahmet kaydırakla aynı yükle

C) K L M D) K L M yüklenmiş ve elektriklenme ile saçları dik-
-+ -+ -+ -+ + - leşmiştir.
-+ -+ -+ -+ + -
-+ -+ -+ -+ + - B) İkinci durumda Ahmet'te biriken (+) yükler
-+ -+ -+ -+ + - toprağa aktarılmış ve topraklanma gerçek-
G leşmiştir.
A C) Ahmet kaydıktan sonra toprak zeminde
M
A bulunan tamamı demirden yapılmış salın-
OKUL
cağın zincirlerinden tutunarak sallansaydı
6. Özdeş ve zıt yüklü saçları yine eski haline dönerdi.
K ve L elektroskop- D) Ahmet ilk durumda dokunma ile elektrik-
larının yaprakları lenmiş ve sonra topraklama ile nötr hale
arasındaki açılar gelmiştir.
birbirinden farklı
durumdadır.
X Y
K L
8. Doğal bir enerji kaynağı olan güneş yenile-
nebilir enerji kaynakları arasında en önemli
Elektroskopların arasındaki anahtar kapa- paya sahiptir. Coğrafi konum sebebiyle güneş
tıldığı zaman aşağıda verilen olaylardan enerjisi potansiyeline sahip ülkemizde güneş
hangisi ya da hangileri gözlemlenir? enrejisi kullanım kapasitesi oldukça düşüktür.
Güneş enejisi konusunda yapılan çalışmalar
I. K elektroskobunun yaprakları tamamen
sanayi ve askeri alanda enerji gereksinimimizi
kapanıp sonra açılırken L elektroskobunun
karşılama bakımından çok önemlidir.
yaprakları biraz kapanır.
Buna göre sizce ülkemizde kurulması ge-
II. K ve L elektroskobun yaprakları tamamen
reken güneş enerji panellerinin hangi böl-
kapanır.
gemizde kurulması daha elverişli olur?
III. K elektroskobunun yaprakları biraz kapa-
nırken L elektroskobunun yaprakları biraz A) Marmara Bölgesi
açılır. B) Doğu Anadolu Bölgesi
A) Yalnız I B) I ve II C) Akdeniz Bölgesi
C) II ve III D) I, II ve III D) Güney Doğu Anadolu Bölgesi

110
FEN BİLİMLERİ
TEST 37
KONU ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ
1
9. + 10. +
- I -

3L S bakır tel

500ml su 10oC 2lt su 10oC

I I

+ + +
- I - -

L 3S bakır tel

500ml su 10oC 2lt su 10oC

II II
+ + +
- I - -
G
A
M
A
L S OKUL
OKUL
demir tel

500ml su 10oC 2lt su 10oC

III
Yukarıda verilen kaplarda eşit miktarda su
bulunmaktadır. Aynı cins dirençlerden oluşan
devreler de akım miktarları eşittir. Devreler
eşit süre çalıştırıldıktan sonra, I nolu kabın
son sıcaklığının en fazla, II nolu kabın son sı-
caklığının en az olduğu okunmuştur.
Bu kaplardaki suların son sıcaklıklarının
farklı olmasının sebepleri aşağıda verilen-
lerden hangisi ya da hangileri olabilir?
I. Üç kaptaki tellerin dirençlerinin farklı olması
II. Telin direncinin boyu arttıkça açığa çıkan
ısı enerjisinin artması
III. Telin kalınlığı arttıkça açığa çıkan ısı mikta-
rının artması
III
Yukarıdaki deney düzeneklerini hazırlayan
öğrenci, devreleri eşit süre çalıştırıyor ve son
sıcaklıklarını okuyor.
Buna göre öğrenci aşağıda verilenlerden
hangisinde ya da hangilerinde devrede
açığa çıkan ısı enrejisinin etkisini araştır-
maktadır?
I. Akımın geçtiği süreyi
II. Devreden geçen akım miktarını
III. İletken direncinin cinsini
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

111
FEN BİLİMLERİ
TEST 1 KONU
CEVAP ADI
ANAHTARI

TEST 1 1. B 2. C 3. C 4. A 5. C 6. A 7. B 8. B 9. D 10. C 11. D

TEST 2 1. C 2. B 3. C 4. D 5. B 6. C 7. A 8. A 9. D 10. B
TEST 3 1. A 2. C 3. A 4. D 5. B 6. C 7. B 8. D 9. C 10. B 11. B 12. D 13. A
TEST 4 1. D 2. D 3. D 4. A 5. D 6. D 7. C 8. D 9. C 10. C 11. D
TEST 5 1. A 2. B 3. C 4. A 5. D 6. D 7. B 8. C 9. D 10. C 11. D 12. D
TEST 6 1. C 2. C 3. A 4. A 5. D 6. D 7. C 8. D 9. D 10. B 11. C 12.B
TEST 7 1. B 2. D 3. B 4. A 5. C 6. B 7. C 8. D 9. C 10. C 11. C 12.C
TEST 8 1. B 2. D 3. D 4. A 5. A 6. C 7. C 8. C 9. C 10. D 11. B 12. B
TEST 9 1. D 2. D 3. C 4. C 5. C 6. B 7. C 8. A 9. D 10. A 11. D 12. A
TEST 10 1. D 2. B 3. A 4. C 5. A 6. D 7. D 8. C 9. A 10. B 11. C 12. D
TEST 11 1. C 2. A 3. A 4. A 5. A 6. C 7. D 8. D 9. B
TEST 12 1. B 2. D 3. C 4. D 5. D 6. A 7. C 8. B 9. C 10. A
TEST 13 1. D 2. B 3. A 4. A 5. B 6. C 7. B 8. A 9. C 10. C
TEST 14 1. B 2. A 3. C 4. D 5. B 6. D 7. D 8. B 9. C 10. B 11. B 12. B
TEST 15 1. A 2. C 3. D 4. B 5. D 6. A 7. C 8. B 9. B 10. C 11. D
TEST 16 1. A 2. B 3. C 4. D 5. A 6. B 7. A 8. D 9. A 10. C
TEST 17 1. B 2. B 3. B 4. A 5. C 6. B 7. D 8. A 9. B 10. D 11. C
TEST 18 1. B 2. C 3. D 4. C 5. C 6. B 7. C 8. B 9. A 10. C
TEST 19 1. C 2. A 3. B 4. C 5. A 6. B 7. C 8. A 9. B
TEST 20 1. D 2. B 3. D 4. B 5. C 6. D 7. A 8. D 9. B 10. C
TEST 21 1. C 2. C 3. C 4. B 5. C 6. B 7. C 8. A 9. B 10. C
TEST 22 1. C 2. A 3. A 4. C 5. D 6. A 7. C 8. A 9. C 10. B 11. B
TEST 23 1. D 2. B 3. A 4. B 5. B 6. D 7. B 8. C 9. A 10. A 11. B 12. D
TEST 24 1. B 2. B 3. C 4. C 5. B 6. B 7. A 8. B 9. A 10. D 11. D 12. A
TEST 25 1. D 2. D 3. B 4. A 5. B 6. A 7. C 8. D 9. C 10. D 11. A 12. C
TEST 26 1. B 2. D 3. B 4. C 5. C 6. B 7. B 8. A 9. C 10. C 11. A 12. D
TEST 27 1. C 2. A 3. A 4. A 5. A 6. C 7. B 8. D 9. B 10. C 11. C 12. C
TEST 28 1. A 2. C 3. C 4. B 5. D 6. C 7. A 8. C 9. B 10. C 11. D 12. D
TEST 29 1. D 2. B 3. B 4. A 5. C 6. C 7. C 8. B 9. C 10. C 11. B
TEST 30 1. D 2. C 3. A 4. D 5. C 6. C 7. D 8. D 9. B 10. B 11. D 12. A
TEST 31 1. B 2. D 3. A 4. B 5. C 6. D 7. C 8. A 9. A 10. D 11. D
TEST 32 1. A 2. D 3. C 4. B 5. C 6. C 7. D 8. D 9. B
TEST 33 1. D 2. C 3. B 4. D 5. D 6. B 7. D 8. B 9. C 10. D
TEST 34 1. B 2. D 3. C 4. B 5. C 6. B 7. D 8. C 9. A 10. D
TEST 35 1. D 2. A 3. B 4. A 5. B 6. A 7. B 8. B 9. B 10. B 11. D
TEST 36 1. A 2. B 3. B 4. B 5. D 6. B 7. D 8. B 9. D 10. C 11. D
TEST 37 1. C 2. B 3. A 4. C 5. B 6. A 7. C 8. D 9. B 10. C

112