ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ (45΄ - 60΄)

ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ ΔΕΙΚΤΩΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

ΜΕΡΟΣ Α΄: ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΜΟΝΑΔΕΣ 6)

ΚΕΙΜΕΝΟ I

Παύλος Ξιούτας, «Ταξίδια»

Βυθίζομαι στα χάη των λογισμών μου και ξεχνιέμαι

ή ταξιδεύω στα φτερά απάνου του ονείρου
και χάνομαι σαν μια σταγόνα γαλανή του απείρου.
Έχω χαρά που ζω τον εαυτό μου μόνος,
τρελός κορυδαλλός που τη ζωή του,
για να πρωτοφιλήσει την Αυγή, την ασωτεύει.
Δε θα μπορούσα να υποφέρω τους ανθρώπους,
αν μού ’λειπαν ετούτα τα ταξίδια,
και κάθε μέρα μου θα ήταν,
μια με την άλλη, ανούσια, όμοια κι ίδια.

Παύλος Ξιούτας, Ποιητικά Άπαντα, τόμ. Α΄, Λευκωσία 2008

Ερωτήσεις:

Α.1. α. Να αναφέρετε τι είδους ταξίδι περιγράφεται στο πιο πάνω ποίημα.

Τεκμηριώστε με στοιχεία από το ποίημα. (3 μον.)

β. Να σχολιάσετε τους στίχους «Δε θα μπορούσα να υποφέρω τους ανθρώπους,

αν μού ’λειπαν ετούτα τα ταξίδια», ως προς το ρόλο των ταξιδιών στη ζωή του
ποιητικού υποκειμένου. (3 μον.)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.1. α. Το ταξίδι που περιγράφεται στο πιο πάνω ποίημα είναι φανταστικό. Όπως
αναφέρει το ποιητικό υποκείμενο, χάνεται μέσα στις σκέψεις του και ξεχνιέται ή
ταξιδεύει με τα όνειρά του (στ.1-3).

β. Τα φανταστικά ταξίδια, μέσω του λογισμού και του ονείρου, είναι αναγκαία για
το ποιητικό υποκείμενο για να αντέξει τη βαρετή και ανούσια καθημερινότητα που
βιώνει. Ξεχνιέται, ονειρεύεται και αισθάνεται χαρά στον φανταστικό κόσμο του
ονείρου. Όπως φαίνεται μέσα στα φανταστικά ταξίδια ζει τη ζωή που επιθυμεί
(στ.4-6) και που στερείται στην πεζή του πραγματικότητα.

Δείκτης επιτυχίας:

29. Να αντιλαμβάνονται το ταξίδι ως λογοτεχνικό «τόπο» αυτογνωσίας και

πολιτισμικής πραγματογνωσίας. 1
ΜΕΡΟΣ Β΄: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟΥ ΜΕ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΜΟΝΑΔΕΣ 14)

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

Σώτη Τριανταφύλλου, «Ο υπνόσακκος» (διδαγμένο)

Πήγαμε και στην Αμοργό. Από πλήξη. Κι επειδή πήγαιναν όλοι. Θα μείνεις μόνη
σου με τους διαρρήκτες, μου λέγανε. Έτσι, πήγαμε στην Αμοργό. Ήδη, στο πλοίο
το μετάνιωσα. Έλεγα, που πάω τώρα εγώ. Στα βράχια πάω. Φτάσαμε, ψάξαμε ένα
μέρος σκιερό για τους υπνόσακκους. Δεν υπήρχε μέρος σκιερό. Υπήρχε ένας
τόπος άσπρος και βάναυσος, τόπος όπου εφορμούν τα όρνεα. Στην παραλία,
ανάμεσα σε μπουκάλια και τσιγαρόκουτα ξάπλωναν οι ταξιδιώτες. Απ’ αυτούς που
όλο το χρόνο σκέφτονται που θα πάνε τον Αύγουστο. Έλαμπαν στον ήλιο,
ξεραμένοι, ρυτιδιασμένοι σαν γριές μάγισσες. Ήταν ο ένας δίπλα στον άλλο, ίδια
πτώματα στο νεκροτομείο. Οι ντόπιοι μάς κοιτούσαν με το ίδιο βλέμμα.
Διαφθείραμε τα ήθη. Πλην όμως, ολόκληρο το νησί ήταν σερβιτόροι. Τη μέρα
τριγυρνούσα – δεν έβρισκα τίποτα να κάνω. Κι όλα άστραφταν κάτω απ’ τον ήλιο,
άστραφταν, σαν ψεύτικα μπιχλιμπίδια. Αναρωτιόμουν πού έβρισκα παλιότερα τη
γοητεία, όταν πηδούσαμε από νησί σε νησί ξυπόλητοι και πασαλειβόμαστε με λάδι
και ιώδιο, το καλύτερο για το μαύρισμα. Ήθελα να μείνω άσπρη σαν
χειμωνιάτικη.[…]

Σώτη Τριανταφύλλου, Το εναέριο τρένο στο Στίλγουελ, Δελφίνι, Αθήνα 1992

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ

Κώστα Ουράνη, «Ακίνητα Ταξίδια»

[…] Για κείνους που δεν μπορούν να φύγουν –και που λυπούνται γι’ αυτό–
απομένει ακόμα μια παρηγοριά: τ’ ακίνητο ταξίδι. Δεν αστειεύομαι. Οι μεγαλύτεροι
εξερευνητές, οι περιπετειωδέστεροι Ροβινσώνες Κρούσοι1 υπήρξαν τα παιδιά, τα
παιδιά που δεν κουνήθηκαν από την αυλή του σπιτιού τους. Είναι ζήτημα
φαντασίας. Δεν μπορούμε, βέβαια, να ξαναβρούμε τη μαγική αυτή ράβδο της
παιδικής φαντασίας και αυταπάτης, μπορούμε όμως να εξασκήσομε τη φαντασία
μας, ώστε το ταξίδι να κυμαίνεται στην ψυχή μας μεταξύ ρεμβασμού και
πραγματικότητας, χωρίς να κουνηθούμε από την πολυθρόνα μας[…]
[…]Ο Γάλλος συγγραφέας Υσμάν μάς έδωσε με τον ήρωά του Ντεζ Εσέντ2 τον
υποδειγματικό τύπο του ακίνητου ταξιδιώτη. Ο ήρωας αυτός, θέλοντας να
ταξιδεύσει, περιοριζόταν να μεταφέρεται με τις αποσκευές του στο σιδηροδρομικό
σταθμό, από τον οποίο φεύγουν οι Άγγλοι επισκέπτες του Παρισιού για τη χώρα
τους. Εκεί, ακούοντας τις λαρυγγώδεις ομιλίες τους, τρώγοντας ζαμπόνι και πίκλες
στο μπουφέ, καπνίζοντας στην πίπα του αγγλικό καπνό, χόρταινε από αγγλικές
εντυπώσεις και γύριζε σπίτι του ύστερ’ από δυο ώρες κουρασμένος σα να
ερχότανε από ταξίδι μηνών στην Αγγλία[…]
1Ροβινσώνας Κρούσος: ο διάσημος ήρωας ναυαγός του ομώνυμου μυθιστορήματος (1719)
του Ντάνιελ Ντεφό (Daniel Defoe, 1660-1731).

2
2Ντεζ Εσέντ: ο αριστοκρατικής καταγωγής κεντρικός ήρωας Ντεζ Εσέντ, πάσχοντας από πλήξη,
κλείνεται σ’ ένα δωμάτιο και προσπαθεί να απαλλαγεί από την καθημερινότητα, φτιάχνοντας ένα
εξωτικό μικρόκοσμο, όπου η φαντασία υποκαθιστά την πραγματικότητα.

Ερωτήσεις:

Β1. Να συγκρίνετε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι αφηγητές τις

διακοπές στα Κείμενα II και III. (5 μον.)

Β2. Να αναφέρετε ποιο είδος αφήγησης υπάρχει στα Κείμενα II και III και να
εξηγήσετε πώς λειτουργεί αυτό για τον αναγνώστη σε καθένα από τα δύο κείμενα.
(4 μον.)

Β3. Να διακρίνετε ποιος από τους δύο ήρωες φαίνεται πιο απογοητευμένος, ο
Ντεζ Εσέντ (Κείμενο III) ή η αφηγήτρια στον «Υπνόσακκο» (Κείμενο ΙΙ); Να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία από τα κείμενα. (5 μον.)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Β1. Η αφηγήτρια στο Κείμενο II είναι φανερό πως δεν επιθυμεί διακοπές. Νιώθει
πλήξη και τελικά χωρίς καλή διάθεση, όταν πάει, το μετανιώνει και τα
αντιμετωπίζει όλα αρνητικά.
Αντίθετα, στο Κείμενο ΙΙΙ, ο αφηγητής αναφέρεται σε ανθρώπους που θέλουν
πάρα πολύ να κάνουν διακοπές, αλλά δεν μπορούν και καταφεύγουν στα
φανταστικά - ακίνητα ταξίδια με τη βοήθεια του μυαλού και της φαντασίας.
Β2. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και στα δύο κείμενα. Το πρώτο πρόσωπο
προσφέρει έναν τόνο εξομολογητικό και αληθοφανή στο κείμενα και βοηθά τον
αναγνώστη να ταυτιστεί με τα πρόσωπα.
Β3. Στο κείμενο II η αφηγήτρια φαίνεται μετανιωμένη για τις καλοκαιρινές διακοπές,
που κάνει και αντιμετωπίζει αρνητικά όσα βιώνει στο ελληνικό νησί, ενώ αντίθετα
στο Κείμενο ΙΙΙ ο ήρωας του Ντεζ Εσέντ απολαμβάνει πλήρως τα ακίνητα/
φανταστικά ταξίδια του και ευχαριστιέται κάθε λεπτό με όλες του τις αισθήσεις σαν
να είναι πραγματικά.

Δείκτες επιτυχίας:

29. Να αντιλαμβάνονται το ταξίδι ως λογοτεχνικό «τόπο» αυτογνωσίας και

πολιτισμικής πραγματογνωσίας.

7. Να κατανοούν τα βασικά στοιχεία του αφηγηματικού λόγου.

22. Να αντιλαμβάνονται τη σχέση λογοτεχνικής μορφής και περιεχομένου.

ΤΕΛΟΣ