5.

Οικονομικές μεταβολές στη Δυτική Ευρώπη

α. Ο πληθυσμός και η γεωργία

 Στα μέσα του 11ου αιώνα παρουσιάζονται στη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Ιταλία
οι πρώτες ενδείξεις μιας αρχόμενης ακμής:
 ο πληθυσμός αυξάνεται
 οι καλλιεργούμενες εκτάσεις επεκτείνονται με εκχερσώσεις και αποξηράνσεις
 ζωντανεύουν το εμπόριο και η βιοτεχνία
 ιδρύονται νέες πόλεις
 το χρήμα χρησιμοποιείται και πάλι στις συναλλαγές
 Πραγματοποιείται μια γεωργική επανάσταση :
 αύξηση καλλιεργούμενων εκτάσεων και συγκομιδής
 τεχνολογικές καινοτομίες:
 τροχοφόρο άροτρο
 τετράτροχη άμαξα
 η έλλειψη λιπάσματος επιβάλλει την τριζωνική καλλιέργεια: το χωράφι χωρίζεται
σε τρεις ζώνες που καλλιεργούνται εκ περιτροπής  επιτυγχάνεται καλύτερη
αξιοποίηση των δυνατοτήτων του αγρού και ο πληθυσμός εξασφαλίζει
περισσότερη και καλύτερης ποιότητας τροφή
 Συνέπειες:
 πραγματοποίηση του αγροτικού εποικισμού
 σχηματισμός αστικών κοινοτήτων

β . Οι πόλεις

 Ιδρύονται πολλές νέες πόλεις και επεκτείνονται οι παλαιοί οικιστικοί πυρήνες, ενώ
ανεγείρονται φρούρια
 Ο έντονος ρυθμός ανάπτυξης των πόλεων επηρεάζει με τη σειρά του την
ύπαιθρο
 Βάση της ζωής στην πόλη είναι ο καταμερισμός της εργασίας , ο οποίος
επιβάλλεται από την πρόοδο της τεχνολογίας:
 νερόμυλος
 ανεμόμυλος
 Οι πόλεις
 γίνονται κέντρα εντατικής ανοικοδόμησης και συναλλαγών, κινητήριες δυνάμεις
της παραγωγής
 παράγουν και θέτουν σε κυκλοφορία εμπορεύματα
 διαδίδουν τεχνικές και νέες ιδέες
 αναλαμβάνουν τον κοινωνικοοικονομικό και πνευματικό ρόλο που διαδραμάτιζαν
οι μονές στον Πρώιμο μεσαίωνα
1
γ . Το εμπόριο

 Το αγροτικό πλεόνασμα διατίθεται στις πόλεις => σημειώνεται πρόοδος του

εμπορίου
 Οι εμπορικές δραστηριότητες εμφανίζονται στα μέσα του 11 ου αιώνα και στις αρχές
του 12ου
 Το εμπόριο αναπτύσσεται πλέον σε μια ευρεία ακτίνα δράσης:
 αναπτύσσεται κατά μήκος των οδικών αξόνων που συνδέουν τα έσχατα σημεία
της Χριστιανοσύνης
 άλλοι δρόμοι κατευθύνονται προς τα μεγάλα μουσουλμανικά και βυζαντινά
κέντρα της Μεσογείου
 μεγάλα εμπορικά κέντρα είναι οι παλιές ναυτικές πόλεις
 στο Βορρά ακμάζουν η Μπρουζ και η Βρέμη
 Πρωταγωνιστούν οι Εβραίοι και οι χριστιανοί έμποροι από τη Βενετία και την
Πράγα , οι οποίοι διακινούν:
 δούλους
 προϊόντα πολυτελείας: γούνες, μπαχαρικά, χρωματιστά υφάσματα της Φλάνδρας
 καταναλωτικά αγαθά: αλάτι, ξύλο, σίδηρο, σιτάρι
 Η μεταφορά των εμπορευμάτων
 χερσαίο εμπόριο
 μεγάλες τετράτροχες άμαξες
 καραβάνια ημιόνων
 θαλάσσιο εμπόριο
 γαλέρες
 κόγκες
 μέσα προσανατολισμού:
 πυξίδα
 πρυμναίο πηδάλιο
 Ο θεσμός των εμποροπανηγύρεων
 διαδίδεται ιδιαίτερα στη Φλάνδρα και στη γαλλική Καμπανία
 αποτελούν μια διαρκή αγορά , όπου δεν προσφέρονται μόνο εμπορεύματα, αλλά
γίνονται και ανταλλαγές νομισμάτων από ειδικευμένους αργυραμοιβούς –
τραπεζίτες και χορηγούνται πιστώσεις κυρίως από εβραίους επιχειρηματίες και
από τις πλούσιες μονές
 είναι οι πρώτες εκδηλώσεις του χρηματοπιστωτικού συστήματος
 Ναυτικές εταιρείες
 στο μεσογειακό κόσμο, ιδιαίτερα στη Βενετία και στη Γένουα, γενικεύεται από το
12ο αιώνα η πρακτική της συγκρότησης ναυτικών εταιρειών, που επενδύουν στο
θαλάσσιο εμπόριο, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη