CACBON TETRAHALOGENUA

I) Công thức cấu tạo:

- Phân tử cacbon tetrahalogenua ( CX4 trong đó X là halogen ) có cấu tạo hình tứ diện
đều với nguyên tử C ở trung tâm và các nguyên tử X ở các đỉnh của tứ diện:

- Độ dài của các lien kết C-X là 1,36 (CCl), 1,94 (CBr) và 2,15Ao (CI). Năng lượng
trung bình của liên kết C-X là 485 (CF), 399 (CCl), 284 (CBr) và 213 kJ/mol (Cl).

II) Tính chất vật lý:

- Ở điều kiện thường CF4 là chất khí, CCl4 là chất lỏng, còn CBr4 và Cl4 là chất rắn.
CF4 và CCl4 không có màu, CBr4 có màu vàng nhạt và Cl4 có màu đỏ thẫm. Dưới
đây là nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của cacbon tetrahalogenua:

CF4 CCl4 CBr4 CI4

to nc oC -184 -23 94 171
90 (thăng hoa trong chân
to s oC -128 77 187
không)

III) Tính chất hóa học:

- Tất cả những tetrahalogenua CX4 đều không tan trong nước và các dung môi có
cực, nhưng tan trong các dung môi không cực.
- Từ CF4 đến CI4 độ dài của liên kết C-X tăng lên và năng lượn của liên kết đó giảm
xuống nên độ bền của hợp chất giảm xuống và hoạt tính hóa học tăng lên. CF4 hết
sức bền với nhiệt và các đơn chất. CCl4 tuy kém bền hơn nhưng vẫn bền với axit và
kiềm, nó chỉ bị thủy phân khi có mặt kim loại Al và Fe làm chất xúc tác:

CCl4 + 2H2O → CO2 + 4HCl

IV) Ứng dụng và điều chế:

- Trong thực tế lợi dụng tính không cháy của CCl4 người ta dung nó để làm dung môi
không cháy đối với các chất béo và dùng để dập tắt lửa. Khi đun nóng và dưới tác
dụng của ánh sang, CI4 phân hủy tạo thành I2 và C2I4.
- Cacbon tetraflorua có thể điều chế bằng tương tác trực tiếp của F2 và C.
- Cacbon tetraclorua có thể điều chế bằng cách cho clo tác dụng với metan, nhưng
trong công nghiệp thường được điều chế bằng cách cho clo tác dụng với cacbon
disunfua ở 60oC khi có FeS làm chất xúc tác:

CS2 + 3Cl2 → CCl4 + S2Cl2

- Cacbon tetrabromua và cacbon tetraiodua có thể điều chế bằng tương tác CCl4 với
AlBr3 và AlI3 tương ứng ở 100oC .