PREDOM-ŁUCZNIK

Z A K ŁA D Y METALOWE IM. GEN. WALTERA

26-600 Radom, ul. 1905 Roku 1/9

DOMOWE ZYGZAKOWE
MASZYNY DO SZYCIA
PREDOM-ŁUCZNIK
KL. 465 i 466

INSTRUKCJA OBSŁUGI

W YDAW NICTW A PRZEMYSŁU M ASZYNOW EGO

„WEMA" W ARSZAW A 1975
 Napięcie zasilania 220 V
Moc żarówki 20 W
Przyrząd kl. II — maszyna ni© wymaga uziemienia
U w a g a!
Nie wolno manipulować przy osprzęcie elektrycznym
przed wyłączeniem wtyczki z gniazdka sieciowego
1. OPIS I PRZEZNACZENIE MASZYNY
Uwaga
Maszyna do szycia jest niezbędna w każdym domu.
Od właściwego posługiwania się maszyną zależy jej
trwałość oraz użyteczność.
Maszynę wyposaża się w oprzyrządowanie specjal­
ne tylko na oddzielne zamówienia centrali handlo­
wych uzgodnione z producentem.
Aktualnie obowiązujący wykaz wyposażenia doda*
wany do maszyny otrzymuje kupujący w karcie gwa­
rancyjnej.
Producent zastrzega sobie prawo wprowadzenia
w maszynie — w stosunku do niniejszego opisu —
drobnych zmian konstrukcyjnych wynikających z po­
stępu technicznego. Dotyczy to także wyposażenia ma­
szyny.
Oddając w ręce Użytkowników instrukcję obsługi
prosimy o zapoznanie się z jej treścią.

PR ED O M -ŁU C ZN IK
Z A K Ł A D Y M ETALOWE Rys. i
IM . G EN . W ALTERA
w R adom iu
Maszyny do szycia kl. 465 (rys. 1) i 466
są stębnówkami typu domowego szyjącymi ściegiem
prostym (rys. 2) i zygzakowym (rys. 3); są przezna­
czone do szycia lekkich i średnich tkanin w warun­
kach domowych.
Maszyny te wyróżniają się nowoczesnym rozwiąza-
3
 ny, dokładne wykonanie części 1 ich prawidłowa
obróbka zapewniają długie użytkowanie maszyny.
Maszyna szyje ściegiem prostym lub zygzakowym,
naprzód i wstecz, w zależności od ustawienia:
a) gałki dźwigni regulatora szerokości ściegu zygza­
kowego,
b) dźwigni regulatora, położenia ściegu zygzakowego,
c) gałki regulatora długości ściegu i przycisku regu­
latora kierunku ściegu. •
Zmiana kierunku szycia jest prosta i może być do­
konywana również podczas biegu maszyny.
Wyłączenie transportera (ząbków) umożliwia cero­
wanie i haftowanie na maszynie.
Dodatkowe wyposażenie pozwala dostosować ma­
szynę do niektórych specjalnych czynności.
Maszyna kl. 465 ma zasadniczo napęd nożny, może
być jednak dostosowana do napędu elektrycznego.
Maszyna kl. 466 ma napęd elektryczny.

Charakterystyka techniczna maszyny

niem konstrukcyjnym. Ramię korpusu jest wykona­
ne ze stopów lekkich, co w znacznym stopniu wpły­ Długość ściegu
wa na zmniejszenie ciężaru. Dzielona budowa ramie­ (naprzód i wstecz) do 4 mm
nia z zastosowaniem pokrywy przedniej i górnej Szerokość zygzaka do 5 mm
umożliwia łatwy dostęp do mechanizmów maszyny. System igły 705 (15X1) lub 705 H
Zmodernizowany, nowoczesny kształt główki maszyny, Rodzaj chwytacza wahadłowy
dwubarwne lakierowanie i wykończenie elementów Wymiar płyty 420X178 mm
nadaje maszynie estetyczny wygląd. Właściwy układ Przestrzeń robocza 170X120 mm
kinematyczny i prawidłowe rozwiązanie poszczegól­ Wznios stopki 7 mm
nych mechanizmów, jak np. igielnicy, wahadłowego Szybkość szycia
chwyta cza, przeciągacza nici, transportera i całego przy napędzie nożnym do 800 ścieg/min
układu regulacji, zapewnia spokojną i równomierną przy napędzie elektrycznym do ok. 1200 ścieg/min
pracę maszyny. Praw idłow a regulacja naciągu nici Ciężar główki ok. 11,5 kG
tworzących ścieg, odpowiednie prowadzenie tych nici
przez układ prowadników oraz czuła regulacja do­ Obudowę maszyny stanowią nowoczesne stoły lub
cisku w arstw zszywanych materiałów gwarantują szafki. Konstrukcja ich pozwala na chowanie główki
otrzymanie ścisłego, równomiernego ściegu. Właściwy maszyny pod płytę w czasie przestoju. Złożona szafka
dobór m ateriałów konstrukcyjnych na części maszy- lub stół zajmują mało miejsca, są estetyczne, ustawne
i mogą służyć jako meble pomocnicze.

2. PRAWIDŁOWA KONSERWACJA MASZTNT
Rys. «
W celu zabezpieczenia przed korozją podczas maga­
zynowania i przesyłki każda maszyna je st powleczo­
na warstwą smaru. Przed użyciem maszyny sm ar ten
należy usunąć i do każdego miejsca smarowania
wpuścić 2—3 krople nafty. M iejsca sm arow ania są
pokazane strzałkami na rysunkach: 4, 5, 6, 7, 8 i 9.
Po uruchomieniu maszyny na krótki okres czasu
usuwa się pozostałości nafty i wyciera zanieczyszczone
powierzchnie (miejsca). Potem doprowadza się do
miejsc smarowania specjalny olej do maszyn do szy­
cia. Zwykle wystarcza doprowadzenie do każdego
miejsca 1—3 kropli oleju. Do dwóch miejsc smaro­
wania, pokazanych na rysunku 7, w których znaj­
dują się wkładki smarowe, należy doprowadzić więk-
6 7
szą ilość oleju do całkowitego wypełnienia gniazd
smarowych.
Smarowania dokonuje się po uprzednim odkręceniu
wkrętów A (rys. 4) i zdjęciu pokrywy górnej B. Nie­
dopuszczalne jest używanie do smarowania maszyny
olejów jadalnych, rycyny, smalcu, wazeliny, towotu
itp., gdyż powodują one ciężką pracę maszyny i koro­
zję części. Nadmierne smarowanie jest niepożądane,
bowiem nadm iar oleju i tak wypływa z miejsca sma­
rowania, powodując brudzenie (zatłuszczenie) zszywa­
nych tkanin.
Aby precyzyjne mechanizmy maszyny utrzymały
należytą sprawność i maszyna zachowała cichy, rów­
nomierny bieg, należy ją starannie konserwować przez
systematyczne oczyszczanie i smarowanie. Zły stan
maszyny, spowodowany brakiem tej konserwacji,
można natychmiast rozpoznać po hałaśliwej pracy
maszyny. Maszynę należy czyścić i smarować okre­
sowo w czasie jej użytkowania i po każdym dłuższym
nieużywaniu (postoju).
Jeśli maszyny używa się codziennie, należy również
codziennie smarować chwytacz, łożyska wałka napę­
du chwytacza i igielnicy, a dwa razy w tygodniu —
pozostałe mechanizmy. W przypadku rzadszego
używania maszyny okresy smarowania należy uzależ­
niać od częstotliwości pracy. Nadmienia się, że miej­
sca pokazane na rysunku 7, które służą do smarowa­
nia łożysk wałka głównego za pośrednictwem wkła­
dek smarowych, nie wymagają tak częstego dopro­
wadzania oleju. Do miejsc tych, po odkręceniu po­
krywy górnej doprowadza się ilość oleju wystarcza­
jącą na około pół miesiąca przy codziennej pracy
maszyny.
Mechanizmy przedniej części główki smaruje się po
otwarciu pokrywy przedniej (rys. 5). W celu nasma­
rowania mechanizmów znajdujących się pod płytą,
olej doprowadza się jak na rysunku 4 oraz — po od­
chyleniu główki do tyłu — jak na rysunku 0. Sma-
 R ys. S

malnym położeSuCg l^ K SCmPrZeprowadza slę w nor_

ku 4. 8 i T 8 6 W m asz3rn y — Jak na rysun-
żyska p e d a łu Znożnppn 0 .okf eI sowym smarowaniu ło-
•tawie maszyn« ra^ , - 1 .dri}zka napędowego w pod-
nasilenia pracv ‘ ok,resow o- w zależności od
mechanizmy 1z brud» L?y nalezy °<*y«czać dostępne
Drudu, kurzu, resztek nici itp.
8
 R ys. 8

ciH Podczas oczyszczania maszyny należy zwrócić szcze­

gólną uwagę na zespół transportera (ząbki) i zespół
chwytacza. Po ustawieniu igielnicy w górnym poło­
żeniu, zdjęciu stopki, wysunięciu zasuwki, odkręceniu
płytki ściegowej i odchyleniu główki maszyny nale­
ży usunąć za pomocą pędzla resztki nici i kurz z do­
stępnych miejsc zespołu chwytacza i transportera
(ząbków), jak pokazuje rysunek 10. Wciśnięty brud
najlepiej usunąć z ząbków transportera za pomocą
małego wkrętaka.

11
1«
 3. ROZKŁADANIE I SKŁADANIE
ZESPOŁU CHWYTACZA
Z oczyszczaniem mechanizmu chwytacza wiąże się
konieczność jego demontażu. Demontaż chwytacza jest
również konieczny w przypadku dostania się nici mię­
dzy chwytacz i gniazdo chwytacza, co może nawet
spowodować unieruchomienie maszyny. Wówczas nie
należy uruchamiać maszyny siłą, gdyż łatwo można
spowodować uszkodzenie mechanizmów, ale najwłaści-
wiej jest zdecydować się na demontaż mechanizmu

chwytacza i jego staranne oczyszczenie. Aby z d e m o
tować mechanizm chwy tacza należy:
a) zdjąć pas napędowy, . lekko zwilżoną w nafcie) oczyścić łożysko chwytacza.
b) ustawić igielnicę w najwyższym położeniu (jeżeli
maszyna została zablokowana nie należy kręcić ko­
łem napędowym siłą, gdyż może to spowodować
uszkodzenie mechanizmu chwy tacza),
c) odchylić główkę maszyny do tyłu,
d) wyjąć bębenek,
e) odkręcić wkręt przycisku A (rys. 11),
f) zdjąć sprężynę dociskową B,
ity». u
14
g) zdjąć gniazdo C z kołeczków kosza D,
h) wyjąć chwytacz E.
Teraz można już patyczkiem i szmatką (najlepiej
Nawet najdrobniejszy brud czy resztki nici wciśnięte
w naroża najlepiej usunąć zaostrzonym patykiem, jak
pokazano na rysunku 12 (nie należy używać do tego
celu nożyc lub wkrętaka). Łożysko chwytacza należy
oczyścić na całym jego obwodzie. Należy oczyścić
również chwytacz. Po oczyszczeniu do łożyska chwy­
tacza wpuścić kroplę oleju.
Składanie mechanizmu chwytacza przeprowadza się
wykonując czynności demontażu w odwrotnej kolejno-
Kys. li
15

ści. Przed rozpoczęciem składania mechanizmu należy
(pokręcając kołem napędowym) doprowadzić zabie-
rak A do położenia pokazanego na rysunku 13. Ułat­
wia to prawidłowe założenie chwytacza.
R y *. i )
4. JAK W CZASIE UŻYTKOWANIA MASZYNY
UNIKNĄĆ WCIĄGANIA NICI W PROWADNICE
MECHANIZMU CHWYTACZA
Niewłaściwie obsługując maszynę można łatwo spo­
wodować wciągnięcie nici w prowadnice mechanizmu
chwytacza (między kołnierz chwytacza i prowadnice
kosza). W takiej sytuacji może naw et nastąpić unie-
16
ruchomienie (zablokowanie) maszyny wymagające de­
montażu mechanizmu chwytacza. Aby uniknąć tego,
należy przestrzegać następujących zaleceń:
a) podczas rozpoczynania szycia obie nici tworzące
ścieg, ułożone pod stopką, powinny być przytrzy­
mywane aż do wykonania kilku pierwszych ściegów
w zszywanej warstwie materiałów,
b) kołem napędowym należy obracać jedynie w kie­
runku do szyjącego, nigdy przeciwnie,
c) kołem napędowym wolno obracać jedynie w przy­
padku, gdy warstwa zszywanych materiałów jest
włożona już pod stopkę; po każdorazowym zakoń­
czeniu szycia należy wyciągnąć nici z uszka igły.
a pod stopkę podłożyć kawałek materiału,
d) za każdym razem po zakończeniu szycia (gdy zszy­
w ana warstwa materiału ma być wysunięta spod
stopki) i podczas wyjmowania lub zakładania bę­
benka przydągacz nici powinien zajmować naj­
wyższe położenie.
e) zakładanie i zdejmowanie paska napędowego po­
winno odbywać się tylko po uprzednim wysprzęg-
nięclu koła napędowego.
5. IGŁA, NICI, TKANINA
Uzyskanie prawidłowego ściegu w zależności od ro­
dzaju wykonywanych prac (rodzaju tkanin), może na­
stąpić jedynie wówczas, gdy dobór igły i nici jest
właściwy.
W maszynach kl. 465 i 466 używa się igieł syste­
mu 705 (15X1) lub 705 H (chwyt okrągły o średnicy
2 mm ze spłaszczeniem). Dobór właściwych numerów
igły i nici dla różnych rodzajów zszywanych tkanin
ułatwia podana poniżej tablica. Jest wskazane, aby
nić bębenka była o jeden numer cieńsza od nici
górnej. ,
Do szycia grubszych materiałów używa się igieł
o wyższych numerach (większej średnicy) i grubszych
a. M aszy n a do szy cia 17
 R o d z a j n ic i
nici, do cieńszych m ateriałów — igieł o niższych nu­
i m erach i cieńszych nici.
N r i g ł y b a w e ł­ j e d w a ­ ln ia n e
Dobór właściwych igieł i nici jest bardzo ważny
Z a s to s o w a n ie i decyduje o jakości ściegu. Igły złej jakości, skrzy­
(N m ) n ia n e bne
wione lub stępione powodują wady ściegu i rwanie
n u m e r n ic i (Nm) nici.
120 120 * • - B a r d z e c ie n k i e t k a n i n y , ja k
76
n p . m u ś lin , s z y f o n , tiu l, ż o r ­ 6. WŁĄCZANIE I WYŁĄCZANIE KOŁA
ż e ta , b a t y s t I tp . C ie n k ie p ł ó t ­ NAPĘDOWEGO
80 100 10« ■. — ■ n a i j e d w a b ie

C ie n k ie t k a n i n y i p łó tn a , W celu włączenia koła napędowego należy lewą rę­

p łó tn a b i e l ł t n i a n e , j e d w a b i e , ką trzym ać koło napędowe A (rys. 14) a prawą obra­
p o p e lin a , s a t y n a , t k a n i n y d e ­ cać tarczę sprzęgła B w kierunku strzałki. Z chwilą
90 80 80 —
k o ra c y jn e dokręcenia do oporu tarczy sprzęgła następuje włą­
C ie n k ie t k a n i n y w e ł n i a n e i czenie koła napędowego i elementów szyjących ma­
b a w e łn ia n e szyny (igielnicy, chwytacza, przyciągacza nici i trans­
portera).
T k a n in y n a o k ry c ia d a m s k ie , Wyłączenie koła napędowego odbywa się przez od­
c ie n k ie t k a n i n y u b r a n i o w e kręcenie tarczy sprzęgła w kierunku przeciwnym do
m ę s k ie
pokazanego strzałką na rysunku 14.
100 70 60 —
G ru b sze je d w a b ie i k re to n y ,
c ie n k i e d r e l i c h y n a u b r a n i a
ro b o c z e

T k a n i n y u b r a n i o w e m ę s k ie
i g ru b s z e tk a n in y u b ra n io w e
110 50 50 36 d a m s k ie
T k a n in y ta p ic e rs k ie , g ru b sz e
p łó tn a i tp .

G r u b s z e t k a n i n y n a p a lta ,
p ła s z c z e i m u n d u r y
G ru b sze d re lic h y n a u b ra n ia
120 25 40 30
ro b o c z e
G ru b e p łó tn a o b o zo w e, h o te ­
lo w e i tp .
Rys. 14
18 19
 Wyłączenie koła napędowego pozwala na naw ijanie
nici na szpuleczkę bębenka przy unieruchomionych
elementach szyjących maszyny.
Uwaga
Gdy przy użytkowaniu m aszyny w ystąpi konieczność zde­
montowania zespołu sprzęgła i pow tórnego zm ontow ania, może
się okazać, że mimo dokręcania do oporu tarczy sprzęgła nie
następuje włączanie koła napędowego. Należy wówczas w y­
kręcić tarczę sprzęgła odkręcając uprzednio w k ręt C (rys. 14)
i obrócić o kąt 180° pierścień sprzęgła D (rys. 15), osadzony
w dwóch przeciwległych w ybranlach (row kach) tu lei sprzę­
gła, a następnie dokręcić do oporu tarczę sprzęgła, p rzytrzy­
mując lewą ręką kolo napędowe, Jak opisano pow yżej.
Bys. u
20
7. NAWIJANIE NICI NA SZPULECZKĘ BĘBENKA
N ajpierw wyłącza się koło napędowe maszyny
w sposób opisany w rozdziale 6. Następnie prowadzi
się nić ze szpulki przez prowadniki G i A oraz na-
prężacz B, jak przedstawiono na rysunku 16. Szpu­
leczkę C, na piaście której nawinięto kilka zwojów
nici, zakłada się na trzpień nawijacza D i dźwignię
dociskową E przechyla w kierunku szpulki aż do opo­
ru. Koniec dźwigni wykłada się przy tym na piastę
szpuleczki. N astępnie należy uruchomić koło napędo­
w e m aszyny i z tą chwilą rozpoczyna się nawijanie
nici n a szpuleczkę.
N aw ljacz je st tak skonstruowany, że z chwilą na­
winięcia całej szpuleczki wyłącza się samoczynnie.
Podczas naw ijania trzeba zwrócić uwagę na możliwie
 równomierne nawiniecie nici na całej długości piastv
szpuleczki.
W przypadku nierównomiernego naw ijania sie nici
na piastę szpuleczki należy wyregulować położenie
naprężacza. Regulacja odbywa się przez w kręcanie lub
wykręcanie w krętu F (rys. 18), zależnie od potrzeby.
Trzeba pamiętać, że do szycia używa się tylko
szpuleczek z prawidłowo (równomiernie) naw iniętą
nicią.
8. ZAKŁADANIE IGŁY
Chcąc ułatw ić założenie igły należy przede w szyst­
kim, pokręcając kołem napędowym, ustaw ić igielni-
<
Rys. 17
22
cą A (rys. 17) w najwyższym położeniu. Następnie od­
kręca się nieco w kręt uchwytu igły B i wkłada igłę
w row ek igielnicy tak, aby płask na trzonku igły
znajdow ał się od strony igielnicy, a igła była dosu­
nięta w row ku w górę az do oporu. W takim położe­
niu igły dokręca się w kręt uchwytu, zaciskając igłę
między płaszczyznami rowka igielnicy i uchwytu C.
9. PROWADZENIE N I€I GÓRNEJ I NAWLEKANIE
IGŁY
Nicią górną nazywa się nić prowadzoną ze szpulki
do uszka igły. Prowadzenie nici pokazuje rysunek 18.
23
 Następnie wyciągając nawlekacz z uszka igły powo­
Przyciągacz nici znajduje się w najwyższym poło­ duje się przeciągnięcie złapanej nici przez uszko
żeniu. Nić ze szpulki przechodzi przez prow adniki D irys. 20). 1
i A do naprężacza nici B. Po przejściu między ta le ­ Po założeniu nici górnej nie należy uruchamiać ma­
rzykami naprężacza nić jest kierow ana przez sprę­ szyny, dopóki nie zostanie wyciągnięta nić bębenka
żynkę naprężacza C do oczka przyciągacza nici E, nad płytkę ściegową i zszywane tkaniny nie zostaną
a po przejściu przez oczko przyciągacza — prow adni­ umieszczone na płytce ściegowej pod stopką.
kami G i H do uszka igły. Przez uszko igły należy
przeciągnąć 6—8 cm nici.
Nawlekanie igły odbywa się w kierunku od strony
lewej ku prawej. Nawlekanie igły ułatw ia specjalny
nawlekacz. Końcówkę naw lekacza przeprow adza się
z prawej strony przez uszko igły i w zarys prze­
prowadzonej końcówki w kłada się koniec nici (rys. 19).

R y s. 20

10. NAWLEKANIE BĘBENKA

Trzym ając w praw ej ręce nawiniętą szpuleczkę,
a w lewej bębenek (przy zamkniętym zatrzasku) na­
leży nasunąć szpuleczkę na trzpień bębenka A, jak
 pokazuje rysunek 21. Następnie należy przeciągnąć nić
prawą ręką przez szczelinę bębenka B (rys. 22) i pro- 11. ZAKŁADANIE I WYJMOWANIE BĘBENKA
wadząc ją pod sprężyną C, (rys. 23) wyciągnąć n a
; zewnątrz w okienku D. Pokręcając kółkiem zamachowym ustawia się igiel-
ndcę w górnym położeniu i osuwa zasuwkę, przez co
umożliwia się łatwiejszy dostęp do bębenka.
Nawleczony bębenek ujm uje się za odchylone skrzy­
dełko zasuwki A (rys. 24) palcami lewej ręki (kciu­
kiem od strony zewnętrznej i palcem wskazującym
od • w ewnątrz) i nasuw a bębenek na trzpień chwyta-
cza B. Podczas nasuw ania bębenka na trzpień chwyta-
cza należy pam iętać, aby zaczep bębenka C trafił w
odpowiednie wycięcie gniazda D. Po wstępnym na­
sunięciu bębenka na trzpień chwytacza, puszcza się
skrzydełko zasuwki i dociska bębenek aż do zatrza­
śnięcia. Koniec nici, o długości około 5 cm, wycho­
dzącej z bębenka, powinien swobodnie zwisać w dół.

R y s . 24

27
 Aby wyjąć bębenek należy odchylić skrzydełko za­
suwki palcem wskazującym lewej xęki i następnie —
przytrzymując kciukiem skrzydełko z zewnątrz —
zdjąć bębenek z trzpienia chwytacza.
i

12. WYCIĄGANIE NICI BĘBENKA

Po założeniu nici górnej i nawleczonego bębenka
w sposób opisany uprzednio, przytrzymując lewą ręką
koniec nici wychodzącej z uszka igły, należy obracać
koło napędowe do momentu, aż igła wykona jeden
skok w dół oraz ponownie w górę i uchwyci przy tym
nić wychodzącą ze szpuleczki bębenka. Pociągając nić
górną wyciągnąć przez otwór w płytce ściegowej
uchwyconą nić bębenka, jak to pokazuje rysunek 25.
Wtedy końce obu nici wyciąga się lekko i układa pod
stopką (rys. 26).
Uwaga
Nie w olno u ru c h a m ia ć m a sz y n y z e s to p k ą o p u szc z o n ą
bezpośrednio n a ząb k i tr a n s p o r te r a lu b p ły tk ę ś c ie g o w ą . G dy
obie n ici są ułożone pod s to p k ą , w su w a się p o d n ią p rz e z n a ­
czone do szycia m a te ria ły i d o p ie ro po o p u s z c z e n iu s to p k i
w p raw ia się m aszynę w ru c h .

13. PRAWIDŁOWY ŚCIEG

Prawidłowy, podwójny dwunitkowy ścieg stębnowy
jest pokazany na rysunku 27a. Należy zwrócić uwagę,
ze przeplatanie nici górnej z nicią bębenka powinno
tkan!n°Wa^ W m*ejscu zetknięcia się zszywanych
W przypadku gdy naprężenie nici górnej jest za du­
że lub naprężenie nici bębenka za małe, wiązanie
ściegu następuje na górnej powierzchni zszywanych
tkanin (rys. 27b).
28

W przypadku przeciwnym, gdy naprężenie nici gór­
nej jest za małe lub naprężenie nici bębehka zbyt
duże, wiązanie ściegu układa się na dolnej powierzch­
ni zszywanych tkanin (rys. 27c).
R ys. 27b
Gdy wiązania ściegu występują na przemian na gór­
nej lub dolnej powierzchni zszywanej warstwy,
wówczas naprężenia obu nici są zbyt małe i należy
I
I
je odpowiednio zwiększyć. Zbyt silne naprężenia obu
nici tworzących ścieg nie są wskazane, gdyż łatwo
można spowodować rwanie nici.
14. REGULACJA NAPRĘŻENIA NICI GÓRNEJ
Naprężenie nici górnej jest regulowane dociskiem
talerzyków naprężacza nici. Regulacja powinna się
odbywać tylko przy opuszczonej stopce. Docisk tale­
rzyków, pomiędzy którymi przechodzi nić, reguluje
się przez pokręcenie nakrętki naprężacza A (rys. 28).
W celu zwiększenia naprężenia nici górnej, nakrętkę
należy pokręcić w prawo (kierunek +), a w celu
zmniejszenia naprężenia — w lewo (kierunek —).
Rys. 28
31
 Do orientowania się w regulacji naprężenia nici
służą oznaczenia numerowe znajdujące się na n ak ręć
ce napręża cza.
15. REGULACJA NAPRĘŻENIA NICI BĘBENKA
W celu uregulowania naprężenia nici bębenka, na­
leży go wraz z nawiniętą szpuleczką zdjąć z trzpie­
nia chwytacza i po wyjęciu szpuleczki, za pomocą
małego wkrętaka, pokręcić wkręt A (rys. 29) przy­
trzymujący sprężynkę B, spod której jest wyprowa­
dzona nić.
16. REGULACJA NACISKU STOPKI
Nacisk stopki jest uzależniony od rodzaju wykony­
wanych prac (rodzaj materiału, grubość warstwy).
Do cieńszych materiałów dobiera się odpowiednio
mniejszy nacisk stopki, przy grubszych materiałach
jest konieczne zwiększenie nacisku.
Jeśli nacisk stopki jest zbyt słaby, transport zszy­
wanej warstwy staje się utrudniony ze względu na
poślizg; nadmierny nacisk stopki powoduje natomiast
ściąganie sdę (marszczenie), a nawet rwanie zszywa­
nych materiałów.
Nacisk stopki reguluje się naciskając w dół (do
odpowiedniej głębokości) trzpień regulatora A (rys. 30).
Aby zwolnić nacisk, należy nacisnąć w dół tulejkę B
(rys. 31) aż do całkowitego wysunięcia się trzpienia A.

Rys. 29

Aby zwiększyć naprężenie nici, w kręt A należy do­

kręcać, odkręcanie natomiast w krętu A powoduje osła­
bienie docisku sprężynki B i zmniejszenie naprężenia
nici bębenka. Przy okazji, co pewien czas, należy od­
kręcać całkowicie sprężynkę B i usuwać zbierający
się pod nią kurz. Gdy naprężenie nici bębenka zostało
właściwie wyregulowane i ustalone, a konieczność
zmiany następuje rzadko, wówczas prawidłowy ścieg
można otrzymać przez dobranie naprężenia nici gór­
R y s. 39
nej.
3. Maszyna d o sz y c ia 33
Ponowne naciśnięcie trzpienia na odpowiednią głę­
bokość zapewnia żądany nacisk stopki na zszywaną
warstwę materiałów.

Rysi Sl
17. REGULACJA DŁUGOŚCI ŚCIEGU
Długość ściegu w zakresie do ok. 4 mm reguluje się
gałką A, a kierunek ściegu ustala się przyciskiem B
(rys. 32).
Przekręcenie gałki w prawo powoduje zwiększenie
długości ściegu, natomiast przekręcenie gałki w lewo
zmniejsza skok ściegu.
Gdy przycisk znajduje się w normalnym położe­
niu, maszyna szyje „naprzód”. Po wciśnięciu przycisku
do oporu i przytrzymaniu go w tyra położeniu ma­
szyna szyje „wstecz”. Zmiana kierunku szycia jest
prosta i może odbywać się podczas biegu maszyny.
18. WYŁĄCZANIE TRANSPORTERA
Podczas haftowania i cerowania szyjący powinien
mieć swobodę poruszania tkaniną w dowolnym kie­
runku. W tym celu należy obniżyć położenie tran­
sportera tak, aby jego ząbki w żadnej fazie pracy ma­
szyny nie wystawały ponad płytkę ściegową.
Transporter wyłącza się podkręcając gałkę C (rys. 32)

34
w skrajne, prawe położenie (zgodnie z ruchem w ska­ Stosowanie płytki ściegowej, stopki do szycia pro­
zówek zegara). stego i specjalnego transportera jest bardzo korzyst­
Należy pamiętać, aby w czasie normalnej pracy ne, zwłaszcza przy szyciu cienkich materiałów.
transporter znajdował się w położeniu roboczym; gałka Należy pamiętać, że używając stopki i płytki ście­
wyłącznika jest przekręcona wówczas w lewo do gowej do szycia prostego nie wolno zmieniać połaże­
skrajnego położenia. nia dźwigni A, ani dźwigni B. W przeciwnym razie
po uruchomieniu maszyny igła złamie się.
19. SZYCIE ŚCIEGIEM PROSTYM
20. SZYCIE ŚCIEGIEM ZYGZAKOWYM
Do szycia normalnym ściegiem prostym dźwignię A
(rys. 33) należy ustawić w położeniu zerowym (prawe Maszyny kl. 465 i 466 pozwalają uzyskać nie tylko
skrajne położenie), a dźwignię B (rys. 33) — w poło­ zwykły ścieg stębnowy prosty, ale również ścieg
żeniu środkowym. zygzakowy. Ścieg zygzakowy powstaje wtedy, gdy igła
Jeśli szycie ściegiem prostym ma trw ać dłużej, za­ oprócz normalnego ruchu pionowego wykonuje do­
leca się stosowanie płytki ściegowej z otworem okrą­ datkowy ruch boczny.
głym, stopki z wąskimi wycięciami i specjalnego tra n ­ Dopuszczalna szybkość szycia — do 1000 śdeg/min.
sportera; pozwoli to na uzyskanie ściegu lepszej ja ­ Szerokość ściegu zygzakowego można regulować
kości. w sposób ciągły, w granicach od 0 do ok. 5 mm, za
pomocą dźwigni A regulatora szerokości zygzaka
(rys. 33). Gdy dźwignia A jest ustawiona w położeniu
zerowym, wówczas igła nie ma przemieszczeń bocz­
nych i w czasie szycia otrzymuje się ścieg prosty.
Ustawienie dźwigni A w każde inne położenie, ozna­
czone na tabliczce cyfrowej od 0 do 5, pozwala na szy­
cie ściegiem zygzakowym o szerokości odpowiadają­
cej danem u położeniu. Maksymalną szerokość ściegu
zygzakowego, wynoszącą ok. 5 mm, otrzymuje się
przy ustaw ieniu dźwigni A na miejscu oznaczonym
na tabliczce cyfrą 5.
Dźwignia B (rys. 33) służy do nastawienia układu
ściegu zygzakowego. Dźwignia B może zajmować trzy
różne położenia, zaznaczone na tabliezce specjalnymi
•znaczeniami:
g * ^ — igła zajm uje położenie lewe skrajne,
— igła zajm uje położenie środkowe,

Rys. 33 C 3 > — ig ła z a jm u je p o ło ż e n ie p r a w e sk ra jn e .

36
37
 Jak wyjaśnia rysunek 34, przy położeniu środko­ Regulacji szerokości ściegu zygzakowego dźwig­
wym (rys. 34a) nakłucia igły układają się symetrycz­ nią A i zmiany układu ściegu zygzakowego dźwignią
nie względem osi szerokości zygzaka, a doprowadze­ B można dokonywać w czasie biegu maszyny.
nie przy tym do zerowej szerokości zygzaka daje ścieg Umiejętnie posługując się dźwignią A i dźwignią B
prosty, układający się wzdłuż osi szerokości zygzaka. można uzyskać różnego rodzaju wzory szwów ozdob­
Przy położeniu lewym i prawym (rys. 34 b i c) nych (rys. 35).
skrajne nakłucia igły układają się odpowiednio
wzdłuż lewej lub prawej linii, określającej szerokość
zygzaka, a doprowadzenie przy tym do zerowej sze­
rokości zygzaka daje ściegi proste, układające się
wzdłuż tych linii.

Rys. 35

W czasie postoju maszyny nie wolno przesuwać

dźwigni A i zmieniać położenia dźwigni B, gdy igła
znajduje się w materiale. Czynności te można wyko­
nywać tylko jeśli igła jest wysoko podniesiona (poza
materiałem); w przeciwnym przypadku grozi wygię­
cie lub złamanie igły. Należy uważać, aby do szycia
ściegiem zygzakowym używać stopki i płytki ście­
gowej z szerokimi wycięciami na igłę.
Szerokość ściegu zygzakowego powinna być dobiera­
na w zależności od sztywności i grubości zszywanych
materiałów. Materiały cienkie i wiotkie należy zszy­
wać ściegiem zygzakowym o mniejszej szerokości,
a materiały sztywniejsze i grubsze — ściegiem o więk­
szej szerokości.
38 39
 21. OGÓLNE UWAGI DOTYCZĄCE SZYCIA
MASZYNOWEGO
Przystępując do szycia należy pamiętać o przygoto­
waniu maszyny. Podane niżej uwagi mają na celu
uniknięcie niepotrzebnych kłopotów podczas eksploato­
wania maszyny, a przestrzeganie ich z pewnością
przyczyni się do osiągnięcia prawidłowego szycia na
maszynie i zadowolenia z jej użytkowania.
1. Dobór właściwych igieł i nici jest jednym z w a­
runków uzyskania prawidłowego ściegu.
2. Przed przystąpieniem do szycia należy sprawdzić
właściwe założenie igły, nici górnej i nici bębenka
oraz odpowiednio wyregulować naprężeriie obu
nici.
3. Koło napędowe należy obracać jedynie w kierun­
ku do szyjącego.
4. Stopka może być opuszczona tylko na tkaninę,
nigdy na ząbki transportera ani na płytkę ście­
gową.
5. Szycie należy rozpoczynać w tkaninie, a nie poza
nią.
6. Po rozpoczęciu szycia możemy, w zależności od
potrzeby, regulować szybkość szycia — zależy to
od częstotliwości naciskania stopami na pedał.
7. Pociąganie w czasie szycia za zszywane tkaniny
jest niedopuszczalne — może to łatwo spowodo­
wać zgięcie lub złamanie igły, a naw et uszkodze­
nie innych części maszyny.
8. Aby zmienić kierunek szwu wzdłuż linii łamanej,
należy zatrzymać maszynę z igłą w tkaninie, pod­
nieść stopkę do góry, obrócić m ateriał w żąda­
nym kierunku szwu, opuścić stopkę i szyć dalej.
9. Należy pamiętać aby zakończenie szycia następo­
wało w najwyższym położeniu igły — wówczas
po podniesieniu stopki należy odciągnąć zszyte
tkaniny do przodu (od siebie) tak, aby wyciąg­
nięte nici można było odciąć na długość 7—8 cm
w celu dalszego szycia.
10. Podczas rozpoczynania szycia przyciągacz nici po­
winien znajdować się w najwyższym położeniu,
a końce obu nici ułożonych pod stopką należy
przytrzymać aż do wykonania pierwszych ście­
gów w zszywanej warstwie materiałów.
11. W przypadku szycia bardzo cienkich tkanin je st
dopuszczalne bardzo lekkie pociąganie tkanin za
stopką, w celu uniknięcia ewentualnego marszczenia.
U w aga
W c z a s ie p o s to ju m a sz y n y n ie w o ln o b e z p o trz e b y zm ien iać
p o ło ż e n ia n a k r ę t k i n a p rę ż a c z a n ic i g ó rn e j.
22. WYKONYWANIE NIEKTÓRYCH CZYNN08CI
WYNIKAJĄCYCH Z WŁAŚCIWOŚCI ŚCIEGU
ZYGZAKOWEGO
Szycie m a t e r i a ł ó w rozciągliwych ście­
giem zygzakowym
Ścieg zygzakowy — jako znacznie elastyczniejszy od
zwykłego ściegu prostego — może być wykorzystany
do szycia materiałów rozciągliwych. Elastyczność szwu
zygzakowego pozwala w tym przypadku na znaczne
rozciągnięcie m ateriału bez uszkodzenia (zerwania),
nici wiążących ścieg.
Obrzucanie brzegu materiału ście­
giem zygzakowym
Ścieg zygzakowy może być wykorzystany do obrzu­
cania brzegów materiałów w celu zabezpieczenia
przed strzępieniem.
Obrzucanie przeprowadza się tworząc szew zygza­
kowy wzdłuż brzegu materiału tak, aby jedne z na­
kłuć igły następowały w materiale, a drugie wzdłuż
samego brzegu materiału.
41
Zszywani e dwóch materiałów ście­
giem zygz a k o wy m
Ścieg zygzakowy może być używany do zszywania
dwóch przyległych materiałów (na styk) w sposób po­
kazany na rysunku 36. Materiały przesuwa się tak,
aby nakłucia igły układały się na przemian w obu
zszywanych materiałach. Obydwa materiały przezna­
czone do zszycia powinny mieć równe brzegi.
R y s. 36 R y s. 31
Przedstawione tu zszywanie materiałów powinno
być dokonywane przy środkowym położeniu ściegu
zygzakowego.
Inny sposób zszywania dwóch materiałów pokaza­
no na rysunku 37. W tym przypadku ścieg zygzako­
wy jest tworzony wzdłuż brzegu materiałów nałożo­
nych na siebie.
42
P r z y s z y w a n i e kor onki ściegiem zygza­
kowym
Ścieg zygzakowy znajduje często zastosowanie do
przyszywania koronki wzdłuż materiału, jak pokazano
na rysunku 38. Najlepiej przy tym, by brzeg mate­
riału był podwinięty do spodu na szerokość tworzo­
nego szwu. Dźwignia B (rys. 33) powinna zajmować
położenie środkowe.
R ys. 38 R ys. 39
P r z y s z y w a n i e wy ka ńc za j ąc e zawinię­
tego br zegu m a t e r i a ł u ściegiem zygza­
kowym
Przyszywanie zawiniętego brzegu materiału ściegiem
zygzakowym jest pokazane na rysunku 39. Szew jest
tworzony wzdłuż zawiniętego brzegu materiału.
W tym przypadku następuje jednocześnie wykań-
43
czające obrzucanie brzegu. Dźwignia B (rys. 33) po­
winna zajmować położenie środkowe.
Reperacje pęknięć i wszywanie łatek
ściegiem zygzakowym
Ścieg zygzakowy znajduje zastosowanie do różne­
go rodzaju reperacji pęknięć, wstawiania łatek itp.
Reperacja pęknięcia polega na tworzeniu szwu zyg­
zakowego wzdłuż pęknięcia, podobnie jak to ma miej­
sce w przypadku zszywania obu przylegających mate­
riałów (na styk).

R y s . 41

Naszywanie aplikacji
Stosując ścieg zygzakowy można dokonywać naszy­
wania różnego rodzaju ozdobnych aplikacji (rys. 41).
Polega to na tworzeniu szwu zygzakowego wzdłuż
brzegu naszywanego materiału, według odpowiedniego
wzoru. W tym przypadku zaleca się również, aby
dźwignia B (rys. 33) była ustawiona w położeniu środ­
kowym.

23. MASZYNOWE OBRĘBIANIE BRZEGÓW

R ys. 40
Również w podobny sposób przeprowadza się wszy­
wanie łatek. Szew zygzakowy tworzy się w tym
przypadku wzdłuż zarysu łatki, jak pokazuje rysu­
nek 40. Dźwignia B (rys. 33) powinna być ustawiona
w położeniu środkowym.
44
MATERIAŁU
Do maszynowego obrębiania brzegów materiału sto­
suje się specjalne stopki do obrębiania, jak pokazano
na rysunkach 42a i 42b.
Stopka do obrębiania, którą zakłada się w miejsce
stopki normalnej, ma odpowiednio ukształtowany zwi­
jacz, w który podczas szycia wprowadza się brzeg
materiału przeznaczony do obrębiania. W^celu łatwiej-
45
szcg o wprowadzenia brzegu m ateriału do zwijacza,
początek brzegu zaleca się skośnie ściąć. Szew na
obrębie może być prosty lu b zygzakowy. Do obrę-
K y s. 42»
R y t . 421i
46
biania nadają się tkaniny cienkie i średnie, które do­
brze układają się w zwijaczu stopki. Rozpoczynając
obrębianie, aby tran sp o rt obrębianego brzegu był lep­
szy, po w ykonaniu pierwszych dwóch ściegów zaleca
się pociągnięcie za początek obrębka (lub za końce
nici). Zaleca się także, aby lekko podnieść brzeg tk a­
niny podczas kierow ania go do zwijacza stopki.
Specjalną odmianą obrębienia stosując ścieg zygza­
kow y je st tzw. obrębianie muszelkowe (rys. 43), któ­
re polega na tym , że dając odpowiednio duży naciąg
Rys. 43
pici górnej pow oduje się ściąganie brzegów tkanta^
pomiędzy poszczególnymi ■ściegami, przypomi Ją
swym w yglądem muszelki.
O brębianie muszelkowe daje szc*e^ ™ e udan
efekty na miękkich tkaninach jedwabnych, p r z y J
stosow aniu w iększej szerokości zygzaka i
ściegu. _______
47
 24. MASZYNOWE ZAWIJANIE BRZEGÓW
MATERIAŁU I SZYCIE ZAKŁADEK
Do maszynowego zawijania brzegów (np. przy szy­
ciu bielizny) służy specjalnie do tego celu przezna­
czona stopka mająca w przedniej swej części odpo­
wiednio ukształtowany występ. W prowadzając podczas
szycia brzeg tkaniny w wycięcie stopki odchyla się go
w lewo i układa się na występie (rys. 44).
Rys. 44
Maszynowe szycie zakładek w ykonuje się w spo­
sób opisany poniżej. Przewidziane do zszycia szwem
zakładkowym tkaniny układa się pod stopkę tak, aby
dolna wystawała równolegle spod górnej (ok. 3—5
mm, zależnie od przewidzianej szerokości obrębu).
Wykładając podczas szycia brzeg tkanin na występie
stopki przyszywamy go, w ykonując w ten sposób
pierwszą, wstępną operację szycia szwem zakładko­
wym (rys. 45). Następnie, po rozłożeniu zszytych tk a­
nin zakładką wykonaną we w stępnej operacji na
wierzchu, układamy je pod stopką tak, aby zakładka
została wprowadzona w wycięcie stopki. Zakładkę tę
48
układamy podczas szycia na występie stopki i przy­
szywamy, otrzymując ostatecznie mocne i estetyczne
zszycie tkanin za pomocą szwu zakładkowego (rys. 46).
Rys. 45 R y s. 44
25. MASZYNOWE WYKONYWANIE SZWÓW
PRZY UŻYCIU LINIJEK
Specjalne przyrządy zwane linijkami są używane
w celu zachowania jednakowej odległości szwu od
brzegu tkaniny lub jednakowej odległości pomiędzy
szytymi szwami.
Na rysunku 47 jest przedstawiony przykład użycia
linijki A przykręconej do płyty maszyny za pomocą
w krętu B. Płaszczyznę prowadzącą linijki ustala się
równolegle do kierunku przesuwania się tkaniny.
Wzdłuż tej płaszczyzny prowadzi się brzeg tkaniny.
Gdy trzeba wykonać więcej szwów równoległych jest
4. M a s z y n a d o szycia 49

R ys. 47
wskazane użycie linijki pokazanej na rysunku 48.
Część chwytowa linijki A jest wsunięta w otwór
drążka stopki i przykręcona wkrętem B. Część pro­
wadzącą linijki ustawia się w żądanej odległości od
✓
✓✓
R ys. <18
igły. Prowadząc podczas szycia linijkę (częścią pro­
wadzącą), np. po wcześniej wykonanym szwie, zacho­
wujemy równą odległość między szwami.
26. HAFTOWANIE I CEROWANIE
Przystępując do haftowania lub cerowania należy
przede wszystkim wyłączyć transporter tkaniny, aby
umożliwić swobodne poruszanie tkaniną (w sposób
ręczny) w dowolnym kierunku, zależnie od wzoru wy­
konywanego haftu lub kształtu cery.
Tkaninę zakłada się w specjalny tamborek. Stoso­
wanie tamborka pozwala nie tylko na napięcie tka­
niny, ale ułatwia również operowanie tkaniną wzglę­
dem igły. Tam borek"ustawia się pod igłą tak, aby
tkanina leżała na płytce ściegowej. Prosty sposób
haftowania lub cerowania polega na tym, że nie mu­
simy posługiwać się żadną stopką (rys. 49). Maszynę
wprawia się w ruch, zmieniając położenie tamborka
R ys. 49
SI
 z napiętą tkaniną względem igły według w zoru haftu i może odbywać się przy odpowiednio wolnych obro­
lub kształtu cery. Przesunięcie tam borka może n a­ tach maszyny.
stąpić jedynie wtedy, gdy igła nie tkw i w tkaninie,
w przeciwnym razie spowodowałoby to złam anie igły.
Cerowanie przeprowadza s i ę , w ten sposób, że 27. MASZYNOWE SZYCIE PRZY UŻYCIU
w pierwszej fazie pokrywa się ściegiem równoległym PÓŁSTOPKI
(jeden obok drugiego) całą powierzchnią dziury. N a­
stępnie tworzy się podobny zbiór ściegów w k ieru n ­ Stopka z jednostronnymi sankami (tzw. półstopka)
ku prostopadłym. Przekłucia tkaniny igłą powinny Jest używana do przyszywania zamków błyskawicz­
następować przy brzegu dziury, w odległości zapew ­ nych (rys. 51). Konstrukcja sanek pozwala na odpo­
niającej mocne zacerowanie (ok. 0,5 cm poza dziurą). wiednie zbliżenie miejsca tworzenia szwu do przyszy­
Gdy brzegi dziury są zbyt słabe (przetarte), celowe wanego zamka. Półstopka w raz z linijką może być
jest wzmocnienie. Polega .to na utw orzeniu wzdłuż
brzegu dziury wielu krótkich ściegów w zm acniających.
Haftowanie 1 cerowanie jest znacznie ułatw ione
jeśli zastosuje się stopkę specjalną (rys. 50). Stopka
taka, zakładana zam iast stopki norm alnej, przyciska
tkaninę w miejscu tworzenia ściegu, unierucham iając
ją na czas wejścia igły. H aftow anie i cerow anie na
maszynie wymaga pewnej w praw y oraz precyzji

R y s . 51

także w ykorzystana do ozdobnego wszywania sznur­

ka, ja k to pokazuje rysunek 52. Po wstępnym zszy­
ciu tkanin układa się między nimi wzdłuż brzegu
przeznaczony do wszycia sznurek. Podczas wszywania
sznurka z praw ej strony wzdłuż szwu prowadzi się
linijkę, z lewej następuje dosunięcie sznurka za po­
mocą półstopki.

52 53
 >

Aby obrzucić dziurkę należy:

a) nastawić długość ściegu na wielkość bliską zeru,
b) igłę ustawić po stronie lewej, tzn. dźwignię B
(rys. 33) ustawić w położeniu lewym,
c) szerokość ściegu zygzakowego ustawić dźwignią A
(rys, 33) na szerokość boku obrzucanej dziurki
i obszyć bok na żądaną długość pozostawiając igłę
w m ateriale po prawej stronie (rys. 54a),

28. MASZYNOWE OBRZUCANIE DZIUREK

Do obrzucania dziurek stosuje się specjalną stopkę
(rys. 53).
Uwaga. Dziurki przecina się po obrzuceniu.

R ys. 54

d) obrócić m ateriał wokół igły o kąt 180° — wówczas

brzeg dziurki już obrzucony znajduje się przed
stopką (rys. 54b),
e) pokręcić kołem zamachowym tak, aby igła znalazła
się w najwyższym położeniu i wówczas ustawić
szerokość ściegu zygzakowego na całkowitą szero­
kość obrzucanej dziurki (rygielka), kilkoma na­
kłuciami igły wykonać rygielek pozostawiając igłę
w m ateriale po stronie lewej lub w górnym po­
łożeniu (rys. 54 c),
55
54
 f) nastawić szerokość ściegu zygzakowego na szero­
kość drugiego boku dziurki i obszyć bok pozo­
stawiając igłę w m ateriale po lew ej stronie lub
w górnym położeniu (rys. 54c),
g) nastawić szerokość ściegu zygzakowego na całko­
witą szerokość dziurki i kilkoma nakłuciam i igły
wykonać drugi rygielek (rys. 54d),
h) po wysunięciu tkaniny spod stopki i odcięciu nici
rozciąć ostrożnie dziurkę (rys. 55).
Rys. 55
29. MASZYNOWE PRZYSZYWANIE GUZIKÓW
Guziki przyszywa się na m aszynach kl. 465 j 466
używając do tego stopki specjalnej przy wyłączonym
transporterze m ateriału (rys. 56). Igłę ustaw ia się w
lewym położeniu (dźwignia B w położeniu lewym —
rys. 33).
Guzik podkłada się pod stopkę w ten sposób, aby
jego otwory znajdowały się w wycięciu stopki. Igła,
uderzając z lewej strony, m usi trafić w środek lewe­
go otworu guzika. Następnie, pokręcając ostrożnie
ręcznie kołem napędowym i zatrzym ując igłę nad gu-
R y s . SS
zikiem, regulujem y szerokość ściegu zygzakowego
dźwignią A (rys. 33) tak, aby igła uderzając z prawej
strony trafiła w środek prawego otworu guzika.
Guzik przyszywa się normalnie 6—12 ściegami.
W celu zakończenia czynności przyszywania guzika
dźwignię A szerokości zygzaka (rys. 33), przy igle
tkwiącej w lewym otworze guzika, ustawia się w po­
łożeniu zerowym i wykonuje kilka ściegów wzmac­
niających w lewym otworze guzika.
80. INSTALACJA ELEKTRYCZNA MASZYNY
Instalacja elektryczna oświetleniowa maszyny kl. 465
oraz oświetleniowa i napędowa maszyny kl. 466 jest
dostosowana do sieci prądu zmiennego lub stałego
o napięciu 220 V. Do oświetlenia należy używać ża­
rówki 20 W, 220 V z uchwytem bagnetowym.
Żarówka oświetleniowa A (rys. 57) jest umieszczona
57
w oprawie znajdującej się wewnątrz przedniej po­ 31. NAPĘD ELEKTRYCZNY MASZYNY
krywy maszyny. Dostęp do żarówki (np. podczas wy­
miany żarówki) uzyskuje się przez odchylenie pokry­
wy przedniej. Przełącznik B (rys. 57) jest umieszczony
w przedniej prawej części płyty maszyny.

Rys. 57

Maszyna stanowi przyrząd kl. II — nie wymaga

uziemienia. W czasie nieużywania maszyna musi być
odłączona od sieci.
Nie wolno manipulować w mechanizmach maszyny
i instalacji oświetleniowej przed odłączeniem maszy­
ny od sieci elektrycznej.
58
 Jak przedstawiono na rysunku 58, silnik elektrycz­
ny A jest przekręcony dwoma wkrętami B do pro­
wadnic uchwytu C. Uchwyt z kolei jest umocowany
za pomocą wkrętu D do prowadzącego występu E
w tyle korpusu głowicy maszyny.
Napęd jest przenoszony z koła napędowego silnika
na koło głowicy maszyny za pośrednictwem paska F.
Naciąg paska można regulować zmieniając położe­
nie silnika w prowadnicach uchwytu lub zmieniając
położenie uchwytu w prowadnicach występu głowicy
maszyny.
Instalacja oświetleniowa maszyny jest przyłączona
do silnika za pośrednictwem przewodu G.
Silnik zawiera gniazdo H, służące do przyłączenia
instalacji do sieci i do regulatora obrotów. Przewód
przyłączeniowy, mający z jednej strony wtyczkę J
(wkładaną do gniazda H), jest zakończony z drugiej
strony dwoma wtyczkami, z których wtyczka K służy
do łączenia z regulatorem obrotów L, a wtyczka Af
do przyłączenia instalacji do sieci.
Maszynę uruchamia się (po przyłączeniu do sieci
i połączeniu z regulatorem obrotów) naciskając stopą
przycisk regulatora. Szybkość szycia jest regulowana
wielkością tego nacisku, przy czym ze wzrostem na­
cisku szybkość szycia wzrasta.
Rozruch maszyny (na najniższych obrotach) można
ułatwić lekko pokręcając kołem zamachowym w kie­
runku do szyjącego.
Na okres szycia regulator obrotów jest ustawiony
na podłodze w dogodnym dla szyjącego miejscu.
32. CZĘŚCI ZAMIENNE
Maszyny do szycia kl. 465 i 466 są produkowane
na zasadzie zamienności części. Zgodnie z tym każda
część maszyny lub podzespół (w przypadku stałych
połączeń) stanowi element zamienny.
60
W szczególności zam ienne są:
— elem en ty zespołów napędow ych,
— igielnica,
— tra n s p o rte r (ząbki),
— p ły tk a ściegow a,
— części naprężacza nici,
— ch w y tacz w ahadłow y,
— tu le je łożyskow e,
— w ałki,
— elem e n ty łączące — w k ręty , n a k rę tk i itp.
W ym ienione części n ie w chodzą w skład w yposaże­
n ia m aszyny, lecz m ogą stanow ić przedm iot osobnego
z a k u p u w p rz y p a d k u ich uszkodzenia lu b norm alnego
zużycia. Z am ien n e są rów nież części w yposażenia m a­
szyny.
33. PRZYCZYNY USTEREK W DZIAŁANIU
MASZYNY DO SZYCIA
Podczas używania maszyny do szycia może się zda­
rzyć, że na skutek nieodpowiedniego obchodzenia się
z nią i niewłaściwego jej eksploatowania, maszyna
staje się niezdolna do prawidłowego szycia.
Zestawienie ważniejszych przyczyn wadliwej pracy
maszyny ułatwi znalezienie, przyczyn usterek, które
należy usunąć.
A. Ciężki chód maszyny
1. Pas napędowy jest za mocno naciągnięty.
2. Maszyna jest niewłaściwie smarowana olejem,
który zgęstniał lub zakrzepł.
3. Nawijacz nici nie został wyłączony i działając wy­
wołuje podczas szycia dodatkowe, niepożądane
opory.
4. Pedał napędu nożnego lub koło napędu nożnego
są zbyt silnie zaciśnięte.
5. Niedostateczne smarowanie maszyny.
6. Zaplątanie nici w mechanizmie chwytacza.
61
B. Z atrzy m an ie się m a sz y n y p o d czas Szycia
1. Mechanizmy maszyny pozostają nieruchome mimo
ruchu obrotowego koła napędowego maszyny —
następuje to na skutek niedostatecznego sprzęga­
nia głównego wału maszyny.
2. Pas napędowy jest za luźny.
C. Zrywanie nici górnej
1. Igła jest odwrotnie umocowana w igielnicy wzglę­
dem ostrza chwytacza.
2. Nić górna jest niewłaściwie prowadzona ze szpul­
ki do uszka igły.
3. Naciąg nici górnej jest zbyt duży.
4. Igła jest uszkodzona (np. wygięta lub stępiona).
5. Uszkodzone jest ostrze chwytacza.
6. Uszkodzony jest otwór na igłę w płytce ściegowej.
7. Numery igły i nici są niewłaściwie dobrane.
8. Nić jest złej jakości, ma węzełki i zgrubienia.
9. Maszyna została uruchomiona w chwili, gdy przy-
ciągacz nici nie zajmował górnego położenia.
10. Nić została zaplątana na trzpieniu na szpulkę.
11. Nić została zaplątana w mechanizmie chwytacza.
D. Zrywanie nici dolnej
1. Nić jest zbyt silnie naciągnięta. *
2. Nić jest złej jakości
3. Bębenek jest niewłaściwie nawleczony.
4. Uszkodzony jest otwór na igłę w płytce ściegowej.
5. Sprężyna bębenka ma uszkodzone krawędzie.
6. Nić jest nierównomiernie naw inięta na szpulęczkę
bębenka.
E. Łamanie igły
1. Pociąganie tkaniny podczas szycia — wygięta igła
trafiając w płytkę ściegową łam ie się.
2. Krzywa (wygięta) igła.
62
3. Za cienka igła.
4. Nieprawidłowe osadzenie bębenka w mechanizmie
chwytacza.
5. Wadliwe umocowanie stopki na drążku powodu­
jące uderzenie igły o stopkę.
6. Naciąg nici górnej jest zbyt silny i powoduje wy­
gięcie igły.
7. Nieprawidłowe ustawienie względem siebie me­
chanizmu igielnicy i chwytacza.
F. Nieprawidłowy ścieg
1. Igła jest zbyt słabo umocowana w igielnicy.
2. Igła jest odwrotnie umocowana względem ostrza
chwytacza.
3. Igła jest uszkodzona (np. wygięta lub stępiona).
4. Igła i nić są niewłaściwie dobrane do rodzaju
szytych tkanin.
5. Nić jest złej jakości.
6. Docisk tkaniny stopką jest niewłaściwie dobrany.
7. Niewłaściwe są naciągi nici górnej i dolnej.
8. Bębenek jest niewłaściwie nawleczony.
9. Nić górna jest niewłaściwie prowadzona ze szpul­
ki do uszka igły.
G. Nić górna nie wyciąga nici dolnej
1. Igła jest odwrotnie umocowana względem ostrza
chwytacza.
2. Użyto igły innego systemu niż to przewiduje
instrukcja obsługi maszyny.
3. Położenie chwytacza w maszynie względem igiel­
nicy uległo rozregulowaniu.
4. Położenie igielnicy w maszynie względem chwy­
tacza uległo rozregulowaniu.
H. Nieprawidłowe przesuwanie się tkaniny
1. Docisk tkaniny stopką jest niewłaściwie dobrany.
2. Niewłaściwe jest wystawanie roboczej powierzchni
63
 transportera ponad poziom płytki ściegowej w cza­ SPIS TREŚCI
sie przesuwania się tkaniny.
3. Mechanizm transportu tkaniny uległ rozregulo­ 1. Opis i przeznaczenie maszyny 3
waniu. 2. Prawidłowa konserwacja maszyny . . . 6
3. Rozkładanie i składanie zespołu chwytacza 13
I. Transporter nic przesuwa tkaniny 4. Jak w czasie użytkowania maszyny uniknąć
wciągania nici w prowadnice mechanizmu
1. Regulator długości ściegu nie jest wyprowadzony chwy tacza ........................................................16
z położenia ¡serowego. 5. Igła, nici, tk a n in a ........................................ 17
2. Transporter tkaniny nie jest wyprowadzony ze 6. Włączanie i wyłączanie kołanapędowego 19
stanu wyłączonego. 7. Nawijanie nici na szpuleczkę bębenka . . 21
3. Docisk zszywanej warstwy tkanin jest zbyt śłaby. 8. Zakładanie igły 22
4. Uzębienie roboczej powierzchni transportera jest 9. Prowadzenie nici górnej i nawlekanie igły 23
uszkodzone lub zużyte (stępione). 10. Nawlekanie b ę b e n k a ............................................25
W przypadku poważniejszych przyczyn wadliwego 11. Zakładanie i wyjmowanie bębenka . . . 27
działania maszyny należy zwracać się do punktów 12. Wyciąganie nici bębenka ............................... 28
usługowych naprawy maszyn do szycia. 13. Prawidłowy ścieg . . . . . . . 28
14. Regulacja naprężenia nici górnej . . . 31
15. Regulacja haprężenia nici bębenka . . . 32
16. Regulacja nacisku s t o p k i ................................33
17. Regulacja długości ś c i e g u ................................34
18. Wyłączanie tr a n s p o r te ra ..................................... 35
19. Szycie ściegiem prostym ...................................... 36
20. Szycie ściegiem zygzakowym . . 37
21. Ogólne uwagi dotyczące szycia maszynowego 40
22. Wykonywanie niektórych czynności wyni­
kających z właściwości ściegu zygzakowego 41
23. Maszynowe obrębianie brzegów materiału 45
24. Maszynowe zawijanie brzegów materiału
i szycie z a k ła d e k ...............................* 48
25. Maszynowe wykonywanie szwów przy uży­
ciu linijek ........................ 49
26. Haftowanie i c e ro w a n ie ......................................51
27. Maszynowe szycie przy użyciu półstopki 53
28. Maszynowe obrzucanie dziurek 54
W PM „W em a” . W arszaw a 1975. N a k ła d 40 0 0 0 + 6 0 eg z. 29. Maszynowe przyszywanie guzików \ 56
Z am . 317/74-5-Z /P 30. Instalacja elektryczna maszyny . . . . 57
31. Napęd elektryczny m a s z y n y ............................... 59
O lsztyńskie Z ak ład y G ra fic zn e im . S. P ie n ię ż n e g o w O ls z ty ­ 32. Części zamienne . . ! . . 60
n ie , ul. T o w a ro w a 2. L z. 152. 33. Przyczyny usterek w działaniu maszyny do
szycia .................................................................... 61