Mokraćna kiselina

Mokraćna kiselina je konačni metabolički produkt egzogenih, hranom unesenih, i endogenih, u

organizmu sintetiziranih, purina u čovječijem organizmu. Hranom se purini unose najvećim
dijelom mesom, što je i uzrok da je koncentracija mokraćne kiseline u serumu veća kod ljudi koji
konzumiraju više mesa.
Purini oslobodeni hidrolizom nukleozida mogu reagirati s 5-fosforibozil-l-pirofosfatom, pa se
ponovno resintetiziraju mononukleotidi. Tu reakciju katalizira enzim hipoksantinguanin-
fosforibozil-transferaza. Suvišni purini metaboliziraju se u mokraćnu kiselinu.
Krvni serum zdravoga odraslog muškaraca 182 do 403 µmol/l sadrži dok je koncentracija u žena
nešto manja i iznosi od 134-337 µmol/l mokraine kiseline. Kod novorođenčadi su nešto veie
koncentracije, ali se već nakon godine dana života smanje na vrijednosti odraslih. U muškaraca se
s godinama koncentracija pomalo smanjuje, a u žena se nakon menopauze izjednačava s
koncentracijama u muškaraca.
Na koncentraciju mokraćne kiseline utiču genetski faktori, kao i životni uslovi (ishrana itd.).
Tokom dana koncentracija je nešto veća nego noću.
Mokraćna se kiselina iz cirkulacije najvećim dijelom, oko 75%, izlučuje urinom, a samo se
četvrtina izlučuje u crijevo, gdje je razgrađuju crijevne bakterije (urikoliza). Iz glomerularnog
filtrata se gotovo sva mokraćna kiselina u proksimalnim tubulima reapsorbira, a urati u konačnom
urinu potiču od aktivnog lučenja mokraćne kiseline u distalnim tubulima.
Dijagnostiiko značenje mokraćne kiseline.
Uzrok povećanja mokraćne kiseline u serumu može biti pojačana sinteza purina, povećan unos
purina hranom, intenzivniji metabolizam purina ili smanjeno izlučivanje bubrezima. Izlučivanje
mokraćne kiseline smanjuje se u akutnim i hroničnim bubrežnim bolestima zbog bubrežne
insuficijencije, pri terapiji tiazidnim diureticima i ponekad u hiperuricemiji i acidozi.
Giht (ulozi) je bolest u kojoj se mokraćna kiselina odlaže u zglobove. Obično je uzrok tome
primarna hiperuricemija, zbog pojačane sinteze purina, iako se u ulozima katkad mogu naći i
koncentracije mokraćne kiseline unutar referentnog intervala. Ipak, ako se češće prati, obično se
nađe porast koncentracije. Povećanje koncentracije mokraćne kiseline u serumu najvažniji je
laboratorijski nalaz za dijagnostiku te bolesti.
Smanjena koncentracija mokraćne kiseline (hipouricemija) pojavljuje se rjeđe. Može biti
posljedica terapije uloga alopurinolom koji inhibira aktivnost ksantin-oksidaze i stvaranje
mokraćne kiseline iz hipoksantina i ksantina, ili većih doza aspirina.