Универзитет „Св.

Климент Охридски“
Факултет за јавна администрација и менаџмент на информациски
системи
-Европски интеграции и менаџирање со европски проекти-

Семинарска работа по предметот: Меѓународни организации и интеграции на

тема

ОБСЕ – Организција за
Безбедност и Соработка на
Европа

Ментор Изработил
Доц. Младен Краџоски Катерина Јончевска 1509

1
1.ОБСЕ
ОБСЕ - Организација за безбедност и соработка на Европа е меѓународна институција кој
е некој вид на форум за политички дијалог која има за цел безбедносна стабилизација на
регионот, со помош на демократски средства и демократско владеење. Повеќето од
3.500-те вработени се ангажирани во операции на теренот, со само десетина проценти
администрација.
Организацијата е дефинирана како регионална организација под закрилата
на Обединетите нации, која служи за рано предупредување, превенција на конфликти,
управување на кризи и пост-конфликтна рехабилитација. Нејзините 56 земји членки се
од Европа, Регионот на Кавказ, Централна Азија и Северна Америка што во суштина го
опфаќа поголемиот дел од северната хемисфера . Организацијата била создадена во
време на таканаречената Студена војна како форум Запад-Исток.
Пред да прерасне во постојана организација, делувала како Конгрес за европска
безбедност и соработка (КЕБС) помеѓу 1973 и 1995
2. Историја

ОБСЕ влече свои корени од попуштање на затегнатата фаза од раните 1970-ти, кога
Конференцијата за безбедност и соработка во Европа ( КБСЕ ) е создадена за да
послужи како мултилатерален форум за дијалог и преговори меѓу Истокот и Западот. Со
средбите во текот на двете години во Хелсинки и Женева, КБСЕ потпиша договор на
Хелсиншкиот Завршен Акт, кој беше потпишан на 1 август 1975 година. Овој документ се
содржи голем број на клучни заложби за многу прашања Политчко-воени , економски и
еколошки, како и пршања за човекови права што станаа централно место во т.н. "
Хелсиншки процес". Исто така, утврди десет основни принципи (т.н. " заповеди ") со кои
се регулира однесувањето на државите кон своите граѓани, како и кон едни со други.

До 1990 година, КБСЕ функционираше главно како серија на состаноци и конференции

кои преговараа за проширените обврски на државите учеснички , и разгледување на
нивното спроведување. Меѓутоа, со крајот на Студената војна, Парискиот самит во
Ноември 1990 година го постави на КБСЕ на повисоко ниво. Во Повелбата од Париз за
Нова Европа, КБСЕ беше повикан да ја одигра својата улога во управувањето со
историски промени кои се случуваат во Европа и да одговори на новите предизвици од
периодот по Студената војна , што доведе до нејзино стекнување трајна институција со
оперативни способности . Како дел од овој процес на институционализација, името беше
променето од КБСЕ во ОБСЕ- Осганизација за Безбедност и Сорабока на Европа, со
одлука на Самитот на шефови на држави или влади во декември 1994 годин во
Будимпешта.

3. Институции
Највисоките тела се Самитот и Министерскиот совет. совет, кој се состанува секоја
недела во Виена, служи како редовно преговарачко и одлучувачко тело. Постојаниот
совет е предводен од претседавач, кој се именува на една година.

2
Покрај Министерскиот и Постојаниот совет, постојат и Форум за безбедносна соработка и
Економски форум, кои се дел од одлучувачките тела. Седиштето на Секретаријатот на
ОБСЕ е во Виена, Австрија. Покрај тоа, организацијата има канцеларии и во Копенхаген,
Женева, Хаг, Прага и Варшава

Политичка насока за организацијата е дадена од страна на шефовите на држави или

влади во текот на самити. Самитите не се редовни и постојани но се одржуваат колку што
е потребно. Последниот самит се одржа во Астана (Казахстан) , на 1 и 2 декември 2010
година. Советот на министрите е тело на високо ниво за донесување одлуки на
организацијата кое се состанува на крајот на секоја година. На амбасадорско ниво,
Постојаниот совет, се свикува еднаш неделно во Виена и служи како редовно тело за
преговарање за донесување одлуки . Функцијата на внатрешен претседавач се одржува
од страна на министерот за надворешни работи на земјита-учесничк на држава која го
има претседателството. Во прилог на Министерскиот совет и Постојаниот совет , Форумот
за безбедносна соработка е исто така тело на ОБСЕ за донесување одлуки. Таа се
занимава претежно со прашањата на воената соработка ,во согласност со Виенскиот
документ од 1999 година. Секретаријат на ОБСЕ се наоѓа во Виена , Австрија.

4. Партнери за соработка
ОБСЕ одржува специјални односи со 11 земји, кои се познати како партнери за соработка.
Шест од нив се во Медитеранскиот регион, а четири се во Азија, во прилог на Австралија.

Медитерански партнери за соработка

ОБСЕ го одржува специјални односи со следните шест медитеранските земји:

 Алжир
 Египет
 Израел
 Јордан
 Мароко
 Тунис

Азиски парнери за сорботка

Почнувајќи од раните 1990-ти,исто така, започна формални односи со следните азиски

земји:

 Јапонија
 Јужна Кореја
 Тајланд
 Авганистан

Во 2009 година, Австралија и беше доделен статус на партнер за соработка и беше

поканет да учествува на состаноците на Контакт групата со Азиските партнери за
соработка

3
5. Активности
Безбедноста допира на многу аспекти на начинот на кој живееме. Организацијата на
ОБСЕ опфаќа три "димензии" за кои безбедносно се залага и тоа: политичко-воените;
економските и еколошките и човекот како трета димензија. Активности на ОБСЕ ги штитат
сите три области, од "тешки" безбедносни прашања, како што се спречување на
конфликти за поттикнување на економскиот развој, обезбедување на одржливо
користење на природните ресурси, и промовирање на целосно почитување на човековите
права и основните слободи.

5.1. Контрола на вооружување

Крајот на Студената војна резултираше со

огромно количество на вишокот оружје кое
станува достапно и илегално. ОБСЕ, преку својите
операциит на терен, помага да се запре ширењето
на ваквото оружје и нуди помош за нивното
уништување. Форумот за безбедносна соработка,
која е главниот орган на ОБСЕ се занимава со политичко-воените аспекти на
безбедноста, придонесува за овие напори, преку развивање на документи кои ги
регулираат трансферите на конвенционално оружје и воспоставува принципи кои се
регулира не-пролиферација.

5.2 Прекугранично управување

ОБСЕ бара да се подобри безбедноста на

границите, заштита при преминување на
границите и при трговија, заштитата на
човековите права и промовирањето на
човековите контакти. Академијата на ОБСЕ за
гранично управување се наоѓа во Душанбе,
Таџикистан и ги обучува граничните
службеници на ОБСЕ од членките и
партнерите што учествуваат за соработка,
вклучувајќи го и Авганистан и промовира прекуграничната соработка во регионот на
Централна Азија.

5.3 Борбата против трговијата со луѓе

Трговијата со луѓе влијае речиси во сите членки на ОБСЕ. Оваа модерна форма на
ропство е навреда за човековото достоинство, во кое честопати беше инволвиран
психолошки терор и физичко насилство. Трговијата со луѓе ангажира прашања на
човековите права и владеењето на правото, спроведување на законот и контрола на

4
криминалот, на нееднаквоста и дискриминацијата, корупцијата, економската сиромаштија
и миграција.

5.4 Активности врз животната средина

Признавање на тесна врска меѓу животната

средина и безбедноста, ги наведува земјите
учеснички на ОБСЕ на правилно користење и
добро управување на природните ресурси.
ОБСЕ поддржува проекти за подобрување на
управувањето со водите, занимаваат со
деградација на почвата и располага безбедна
распределба на токсичниот и радиоактивниот
отпад. Се работат програми за да се подигне
свеста за животната средина и да се
промовира учество на јавноста во донесувањето одлуки.

5.5 Воените реформи и соработка

Форумот за безбедносна соработка, кој се состанува еднаш неделно во Виена,

обезбедува рамка за дијалог меѓу земјите учеснички во ОБСЕ за градење на успешно
воено однесување, доверба и безбедносни мерки. Практични активности за да им
помагне на државите во реформирањето на нивното законодавство; намалување и/или
конверзија на нивните армии; обуката на персоналот за правата на воените лица,
хуманитарно право и други области поврзани со воените реформи, се спроведени од
страна на ОБСЕ на терен ,како и превенција на конфликти.

6. Република Македонија и ОБСЕ

Република Македонија стана членка на

ОБСЕ на 12 октомври 1995 година.
Република Македонија има се поактивна
улога во рамките на ОБСЕ, што се
рефлектира преку претседавањето со
Комитетот за економски прашања и за
заштита на животната средина (во 2007
година), со избор на македонски дипломат
за Шеф на Канцеларија на ОБСЕ во Ашгабат, Туркменистан (2009 година).
Република Македонија е актуелен претседавач на Форумот за безбедносна соработка
(септември-декември 2012 година), а дел од приоритетите се: промоција на придонесот
на регионот на ЈИЕ во градење на стабилноста и јакнење на мерките за доверба и

5
безбедност; наоѓање решение за замрзнатите конфликти; имплементацијата на
одлуките поврзани со мало и лесно оружје; имплементацијата на Кодот за однесување
за политичко воените аспекти на безбедноста; како и регионалниот придонес за
спроведување на резолуциите 1540 и 1325 на СБ на ОН.
Мисијата на ОБСЕ во Република Македонија е најстарата теренска мисија на
Организацијата. Истата започна со работа во септември 1992 година, со главна цел
спречување на прелевање на конфликти од регионот. Активностите на Мисијата на
ОБСЕ во Република Македонија се одвиваат во тесна соработка со македонските
власти. По 2002 година, константно се одвива процесот на намалување на персоналот
согласно постигнатите резултати. Активностите на Мисијата се насочени кон областите
и реформите кои се приоритетни за Република Македонија, а се поврзани со
остварувањето на стратешките надворешно-политички цели на земјата.
Република Македонија остварува тесна соработка и со Канцеларијата за демократски
институции и човекови права, Високиот комесар за национални малцинства,
Претставникот на ОБСЕ за слобода на медиумите, како и со Парламентарното
собрание на ОБСЕ.

6
7. Користена Литература

Линкови од WEB сртани

www.wikipedia.org

www.osce.org

www.mfa.gov.mk