OKULLARDA GÖZLEM

T.C.

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM FAKÜLTESİ

REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ANABİLİM DALI

OKULLARDA GÖZLEM RAPORU

Hazırlayan

…………………

Dersin Sorumlu Öğretim Üyesi

Doç. Dr. Yalçın ÖZDEMİR

Aydın- 2015
1
 OKULLARDA GÖZLEM

İÇİNDEKİLER

Sunuş……………………………………………….…………………………………….….3

İlkokullarda Gözlem…………………………………………………………………………4

Ortaokullarda Gözlem……………………………………………………………………….7

Liselerde Gözlem………………………………………………………………………......10

Rehberlik ve Araştırma Merkezi’nde Gözlem.…………….………………………………15

Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi Okulunda Gözlem………………………………....18

Genel Değerlendirme………………………………………………………………………20

2
 OKULLARDA GÖZLEM

SUNUŞ

2015-2016 güz yarıyılında okullarda gözlem dersi kapsamında bir ilkokul (Yedi Eylül
İlkokulu), bir ortaokul ( Mustafa Kiriş Ortaokulu), iki lise (Aydın Yüksel Yalova Güzel
Sanatlar Lisesi; Emel Mustafa Uşaklı Anadolu Lisesi), bir özel eğitim mesleki eğitim merkezi
okulu (Atatürk Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi Okulu), bir rehberlik araştırma merkezi
(Hacı Kadriye Aslan Rehberlik Araştırma Merkezi) olmak üzere toplamda altı eğitim kurumu
ziyaret edilmiştir. Bu kurumlardan elde edilen gözlem sonuçlarından yararlanılarak
oluşturulan bu rapor, kendi içinde oryantasyon hizmeti, bireyi tanıma hizmeti, bilgi verme
hizmeti, psikolojik danışma hizmeti, yönlendirme-yerleştirme hizmeti, izleme hizmeti,
müşavirlik hizmetleri, veli-çevre ilişkisi, araştırma-geliştirme çalışmaları, değerlendirme
olarak on bölüme ayrılmıştır. Raporun amacı, okullardaki rehberlik servislerinin işleyişini ve
psikolojik danışmanların görevini anlamak, rehberlik servisinin bulunduğu öğretim
basamağına bağlı olarak gösterdiği farklılıkları kavramaktır. Raporun yapılan ve yapılması
gereken çalışmaları ayrı aşamalar halinde ve bir bütün olarak göstermesi mesleğin
gereklerinin anlaşılmasını da sağlamıştır. Son olarak rehberlik servisinin öğrencilerin ruh
sağlığını korumaya yönelik önleyici rehberlik hizmetlerini öncelikli uygulaması, hem
öğrencinin çevresiyle hem de kendisiyle olan uyumunu korumasına yardımcı olduğu ve
çevresiyle olan ilişkilerini de düzenlediği gözlemlenmiştir. Zayıf rehberlik alt yapısından
kaynaklı olarak da kriz odaklı rehberlik hizmetlerinin yaygın olduğu tespit edilmiştir.

3
 OKULLARDA GÖZLEM

İLKOKUL

Gidilen İlkokul: 27.10.1015 tarihinde Yedi Eylül İlkokulu’na gidilmiştir.

Oryantasyon Hizmeti: Oryantasyon hizmeti kapsamında, okulların birinci sınıf öğrenciler için
bir hafta erken açıldığı hafta bir program yapılmaktadır. Okul fobisine dair öğrenciler
aydınlatılmıştır. Ebeveynlere yönelik oryantasyon çalışmalarındaysa 72 ay ve sonrasındaki
öğrencilerin ilkokula kaydolabileceği, öğrencilerin gelişim özelliklerine dayandırılarak
anlatılmıştır. Rehberlik servisi okulun ilk haftasında 1. Sınıfları gezerek kendini tanıttığını
okulu gezdirme görevinin ise sınıf öğretmenlerinin üstelendiği belirtilmiştir.

Birey Tanıma Hizmetleri: Öğrenci tanıma adına Gessel, cümle tamamlama, good-enough
tekniklerinin kullanıldığı ifade edilmiştir. Velilere sınıf öğretmenlerinin RPD sınıf belirleme
haritası formu uygulaması ile tanıma hizmetinin gerçekleştiği belirtilmiştir. Ancak bu çalışma
sonuçlarının dosyalanarak muhafaza edilmesinin mevcudun kalabalık olmasından dolayı
oldukça zor olmasından şikayet edilmiştir.

Bilgi Verme Hizmeti: Velilere yönelik genelde çocuk ile iletişim hakkında bilgilendirme
yapıldığı belirtilmiştir. Velilere, 4+4+4 eğitim sistemine dair ve çocuğun okula
hazırbulunuşluğu hakkında bilgi vermek amaçlı seminerlerin düzenlendiği belirtilmiştir, bu
seminerin anaokulundaki velileri de kapsadığı ifade edilmiştir. 7-19 yaş aile eğitimi almış
olan psikolojik danışman tarafından öğrencilere, öğretmenlere ve ailelere yönelik iki ay süren
seminer verildiği ifade edilmiştir. Anasınıfı ve 4. Sınıf aralığındaki öğrencilere yönelik
mahremiyet eğitimi verildiği belirtilmiştir. Yeşilay cemiyetinin projesi önderliğinde broşürler
ile bilgilendirme yapıldığı söylenmiştir. Rehberlik servisi tarafından aileye veli bülteni
gönderildiği aktarılmıştır. Rehberlik panosunun öğrenciler üzerinde etkili bulunmamasından
dolayı güncellenmediği bunun yerine derslere girilerek bilgi alışverişinin yapılmasının tercih
edildiği ifade edilmiştir. Okulda uygulanmak üzere hazırlanan program ve planlamalarda
MEB’de ve RAM’da yayınlanan örneklerinin kaynak alınarak okula göre uyarlandığından
bahsedilmiştir.

Psikolojik Danışma Hizmeti: Okulda psikolojik danışma yapmak için uygun ortamın
bulunmadığı, öğrenci sayısının çok fazla olmasının psikolojik danışmaya olanak vermediği
belirtilmiştir. Öğrencilerin yaş ortalamasının da küçük olması rehberlik servisinin veli ile

4
 OKULLARDA GÖZLEM

psikolojik danışmaya yönelmesine neden olduğundan bahsedilmiştir. Gündeme en çok taşınan

konuların arkadaş ilişkileri ve sınıf derecesi arttıkça ders başarısı olduğu belirtilmiştir.

Yönlendirme ve Yerleştirme Hizmeti: Özel eğitime gereksinimi olduğu düşünülen öğrenciler

RAM’a, davranış bozukluğu olduğu düşünülen öğrenciler ise patolojik vakalarda
psikiyatristlere yönlendirilmektedir. Akademik ilginin dışında sosyal aktivitelerde de
öğrencilerin gelişimi için AYBA’nın ücretsiz veya cüzi ücretli kurslarına (satranç, halk oyunu
vb.) yönlendirmeler yapıldığı görülmüştür.

İzleme Hizmeti: İlkokulda izleme hizmetinin çok fazla yapılamadığı gözlemlenmiştir.

Yalnızca öğrencilerin ön test/son test sonuçlarına göre başarılı olup olmadığına karar verildiği
görülmüştür. Ayrıca çocuk psikoloğu veya çocuğun velisi aranmalı, öğrencinin gelişimi takip
edilmesinin gerekliliğinin altı çizilmiştir.

Müşavirlik Hizmeti: Rehberlik hizmetlerinin amacına ulaşmasında okul personelleri arasında

işbirliğinin ve eş güdümün önemini vurgunladı bu okulda da bu uyumun yakalandığını ifade
edildi. BEP hazırlanırken müdür yardımcısının üstüne düşen görevleri yerine getirmek yerine
rehberlik servisine yıkmasından yakınıldı. Sınıf öğretmenlerinin rehberlik derslerini nitelikli
ve programlı işleyebilmesi için 15 etkinlikten oluşan rehberlik programı hazırlandığı, bu
programların sınıf öğretmenlerine teslim edildiği ancak bu programın uygulanmasının
zorunluluk içermediği belirtilmiştir.

Veli-Çevre İlişkisi: Rehberlik servisinin veli ile toplantı, seminer vb. çalışmalarda buluşma
girişimlerinin olumsuz sonuçlandığı ifade edilmiştir. Bunun nedenleri araştırıldığında çalışan
veli oranın %5 olmasına rağmen rehberlik hizmetlerine velilerin vakit ayırmadığı
gözlemlenmiştir, asıl nedeninin düşük sosyoekonomik seviyeden ve çok çocuklu, ilgisiz aile
yapısından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Çocukların okula dair önyargı (ceza, sıkıcı vb.)
kazanmasından ailelerin büyük etken olduğu görülmüştür, bunları yıkmanın kolay
olmadığından bahsedilmiştir.

Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri: Özellikle birinci sınıfta okuma yazma öğrenemeyen

çocuk sayısının fazla olmasından sonra bu sorunun altında yatanlar araştırılmış ve Yedi Eylül
İlkokulunun anasınıfı kademesinde de rehberlik hizmetlerinin verilmesi kararlaştırılmıştır. 72
ayını doldurmuş çocuklara önceleri hazırbulunuşluk testi uygulanırken kalabalık mevcuttan
dolayı bir ölçek geliştirilmiş bu ölçekten alınan puana göre öğrencinin 1. Sınıfa geçip
geçmemesinin uygunluğu tespit edilmiştir. Bu test sonuçları aile ile paylaşılmış yapılması
gerekenler konusunda aileyi ikna etmek için okul dışında dahi iletişim kurularak çözüm

5
 OKULLARDA GÖZLEM

yolunda gidilmiştir. Bunun dışında psikolojik danışmanlar hizmet içi eğitimden memnuniyet
ile yararlandıklarını ifade etmişlerdir ancak psikolojik danışmanın kişisel gelişimi için
devletin yılda yalnızca 13 lira destek vermesinin yetersiz bulunduğu belirtilmiştir.

Değerlendirme: Okul bahçesinin henüz oyun çağında bulunan öğrenciler için yetersiz ve
küçük olduğu gözlemlenmiştir. Okul bahçesinde çizilmiş oyun sahaları olumlu bir izlenim
bırakırken renklendirmenin arttırılabileceği düşünülmüştür. Okul güvenliğinde hassas
olunduğu tespit edilmiştir. Okulda bedensel engelli öğrenciler için özel eğitim odası, özel
tuvalet, asansör ve rampa gibi olanakların sağlandığı görülmüş, olumlu bulunmuştur.
Psikolojik danışmanların psikolojik danışma yapabilmelerinin öğrenci yaş ortalamasından
kaynaklı olarak çok mümkün olmadığı gözlemlenmiştir. Okulda karşılaşılan sorunların
temeline inilerek, temelden çözüm yollarının üretilip uygulanması takdir edilmesi gereken bir
durum olarak görülmüştür. Özellikle anasınıfında rehberlik hizmeti verilerek 72 aylık olmuş
ancak hazırbulunuşluğunu tamamlayamamış öğrencinin 1. Sınıfa başlayıp özgüveninin
zedelenmesini ve okul fobisinin önlemesi diğer ilkokullarda yaygınlaştırılabilir, başarılı bir
çalışma olarak görülmüştür. Okul duvarlarında asılı okul temsilcisi seçimi için aday
öğrencilerin afişleri okulda demokratik yapının bulunduğunun göstergesidir ve çocukta
demokratik karakter gelişiminin desteklenmesi açısından olumlu bulunmuştur. Okul
merdivenlerinde, tuvaletlerde çeşitli uyarıların bulunması, merdiven korkuluklarında kısa
İngilizce bilgilerin bulunması öğrencilere ders dışı zamanlarda da bilgi aktarımının devam
etmesi bakımından ve okul binasının iç yapısına görsellik kazandırılması açısından faydalı
bulunmuştur. Rehberlik servisinde randevulu çalışma sisteminin benimsenmiş olunmasının ve
psikolojik danışmanlar arasında işbirliğinin bulunmasının çalışma niteliklerine profesyonellik
kattığı gözlemlenmiştir.

6
 OKULLARDA GÖZLEM

ORTAOKUL

Gidilen Lise: 13.10.2015 tarihinde Mustafa Kiriş Ortaokulu’na gidilmiştir.

Oryantasyon Hizmeti: Önceki yıllarda ilkokul olan bu ortaokuldaki öğrencilerin okul

değişimi yaşamadıklarından dolayı okulu tanıdıkları ve uyum sorunu yaşamadığı
düşünülmesinden dolayı geniş çaplı oryantasyon çalışmalarının düzenlenmediği ifade
edilmiştir. Yalnızca nakil olmuş öğrenciler için küçük çaplı oryantasyon çalışması yapıldığı
belirtilmiştir.

Birey Tanıma Hizmetleri: Okulda ikili öğretim sisteminin uygulanmasının, teneffüslerin kısa
olmasına neden olduğu, bunun da genelde teneffüslerde yapılan birebir birey tanıma
uygulamalarının gerçekleşmesini engellediği belirtildi. Buna ek olarak okul mevcudunun çok
kalabalık olması tüm öğrencilerin tanınmasına olanak vermediği ifade edilmiştir. Öğrencilerin
teneffüslerde izlenerek doğal ortamda gözlenerek tanınmanın gerçekleştiği söylemiştir.
Birebir birey tanıma fırsatı bulunan öğrencilerde kimdir bu ve birey tanıma fişi teknikleri
uygulandığı belirtilmiştir. Ayrıca velilerin bilgilerini öğrenmek için “Velileri Tanıma Formu”
kullanılmaktadır.

Bilgi Verme Hizmeti: Eğitimsel-mesleki rehberlik kapsamında hizmetler verilmektedir. Üst

eğitim kurumlarına bilgi edinmek için geziler düzenlendiği ifade edildi. Sınav stratejilerine
yönelik ve TEOG ile ilgili öğrencilere, velilere yönelik bilgilendirmelerin yapıldığı söylendi.
Son sınıf öğrencileri ile kariyer planlama çalışmaları yapıldığı belirtildi.

Psikolojik Danışma Hizmeti: Rehberlik servisinin görüşme odası gibi olanaklarının

bulunmasına rağmen okul mevcudunun çok kalabalık olmasından ve zamanın kısıtlı
olmasından dolayı psikolojik danışmanın devam niteliğinin gerçekleştirilemediğinden
bahsedildi. Rehberlik servisine yoğun ilgi olduğunu ancak uzun süreli psikolojik danışmalar
için uygun şartların sağlanamamasından dolayı anlık çözümlere ihtiyaç duyulduğunu bunun
da yönlendirme ile karşılandığı ifade edildi. Psikolojik danışmanın çok sık sunulan bir hizmet
olmadığı söylendi. Yapılan psikolojik danışmalarda haftalık görüşmenin esas alındığı
belirtildi. Öğrencilerin düzenli görüşmeden çok ihtiyaç duyduğu an gelmeyi tercih ettiği
belirtildi mümkün oldukça bu isteklere ihtiyaç anı yanıt verildiği ifade edildi ancak bunun çok
zor olduğu söylendi. Gündeme en çok alınan konuların arkadaş ilişkileri, çatışma, aile, verimli

7
 OKULLARDA GÖZLEM

ders çalışma ve nadiren de sağlık olduğu belirtildi. Öğrencilerin bu dönemde bilinçli

olmaması psikolojik danışmada derinlik gerektirdiği söylendi.

Yönlendirme ve Yerleştirme Hizmeti: Tercih dönemlerinde öğrencinin ilgi ve yetenekleri

dikkate alınarak yönlendirme ve yerleştirme hizmeti sunulduğu belirtildi. Bu süreçte birey ve
aile arasında çatışmaların görülebildiği bu noktada da psikolojik danışmanların ara bulucu
özellik gösterdiği ifade edilmiştir.

İzleme Hizmeti: Mezun öğrencilerin tercihleri doğrultusunda yerleştikleri üst kurumlar

hakkında her yıl düzenli olarak istatistik tabloları oluşturulduğu ifade edildi. Bazen mezun
öğrencilerin ziyarete gelerek bulundukları okul hakkında deneyim paylaşımında bulundukları
da anlatıldı. Böylece izlemenin sürerlilik gösterdiği belirtildi.

Müşavirlik Hizmeti: Rehberlik servisinin okuldaki diğer öğretmenlerle çok iyi şekilde
iletişim halinde olduğu belirtildi. İyi iletişimin, işbirliği gerektiren çalışmalara da yansıdığı
böylelikle bu çalışmaların kolayca gerçekleştirildiği ifade edildi. Öğretmenlere genellikle
sıklıkla değişen sınav sistemi hakkında bilgilendirme yapıldığı belirtildi. Özellikle okulda
bulunan 17 BEP öğrencisi için rehberlik servisi ve öğretmenler arasında sıkı bir dayanışma ve
bilgi alışverişi olduğu ifade edildi. Yılda en az 2-3 kez öğretmenler toplantısının yapıldığı,
BEP öğrencileri için bireysel konuşmaların gerçekleştiği anlatıldı. Öğretmenlere profesyonel
eğitim verilmesi için RAM’ın özel eğitim bölümünden destek alındığı ifade edilmiştir.

Veli ve Çevre İlişkisi: Yapılan testler sonucunda veli sosyoekonomik düzeyinin yüksek
olduğu tespit edilmiş bunun da veli ile iletişim de kolaylık sağladığı ifade edilmiştir. Buna
rağmen yapılan seminer vb. etkinliklere katılımın düşük olduğu bunun ise veli çalışma
oranının yüksek olmasından kaynakladığı ifade edilmiştir.

Araştırma Geliştirme Hizmeti: Hizmet içi eğitimlere katıldıkları belirtilmiştir. Alanla ilişkili
güncel yayınları takip etmeye önem verilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Kişisel gelişim için
sürekli okuma yapılması tavsiye edilmiştir. Okulun özel eğitim bakımından gelişim
göstermesi için toplantılar, destek eğitim odaları düzenlemeleri, fiziksel olanakların
geliştirilmesi gibi çalışmalar yapıldığı ifade edilmiştir.

Değerlendirme: Okul bahçesinin, merdivenlerinin ve sınıflarının küçük olduğu

gözlemlenmiştir. Psikolojik danışmanlar arasında işbirlikçi ve eşgüdümlü yapı gözlemlenmiş
ve olumlu bulunmuştur. Görüşme esnasında rehberlik servisine olan yoğun ilgiden rehberlik

8
 OKULLARDA GÖZLEM

servisinin okulda tanınır ve aktif konumda olduğu çıkarımı yapılmıştır. Oryantasyon

çalışmaları zayıf bulunmuş geliştirilmesi gerekliliği görülmüştür.

9
 OKULLARDA GÖZLEM

LİSE

Gidilen Lise: 13.10.2015 tarihinde Emel Mustafa Uşaklı Anadolu Lisesi’ne gidilmiştir.

Oryantasyon Hizmeti: Okulun fiziki küçüklüğünün büyük oryantasyon çalışmaların

gerektirmediği düşünüldüğünden dolayı oryantasyon hizmeti okulun ilk günü rehberlik
servisinin tüm 9. Sınıf dersliklerini gezip kendini tanıtması ile sınırlı olduğu görülmüştür.

Birey Tanıma Hizmetleri: Öğrenci mevcudunun 900 kişi olduğu bu lisede yalnızca iki
psikolojik danışmanın bulunmasından dolayı okulun tamamı ile birey tanıma çalışma
yapılamadığı belirtilmiştir. Birey tanıma çalışmasının kolaylaşması ve hızlanması adına sınıf
rehber öğretmenleri ile işbirliği yapıldığı belirtilmiştir.

Bilgi Verme Hizmeti: Rehberlik servisi öğrencinin sınıf derecesini bir kıstas olarak almıştır
ve öğrenci sınıf derecesine göre bilginin içeriği düzenlenmiştir. 9. Sınıf öğrencilerine sınıf
geçme, sınav sistemi, disiplin kuralları, genel ve kişisel temizlik, verimli ders çalışma
yöntemleri, sağlıklı yaşam ve beslenme hakkında bilgi verme hizmetleri uygulanmış olduğu
saptanmıştır. 10. Sınıf öğrencilerine akran arası çatışma çözme, taciz ve şiddet önleme,
kendini koruma yöntemleri hakkında bilgi verme hizmetleri uygulandığı saptanmıştır. Aynı
zamanda 10. Sınıfta yapılan alan seçimlerine yönelik öğrenciyi aydınlatmaya dair meslek
yönelimi, ders seçimi, yetenek-ilgi- meslek üçlemesindeki ilişki hakkında bilgi verme
hizmetleri uygulandığı saptanmıştır. 11. Sınıf öğrencilerine bilgi verme hizmetinde konunun
YGS-LYS sınav sistemi olduğu saptanmıştır. 12. Sınıf öğrencileri için verilen bilgi
hizmetinde YGS-LYS sınav sitemi hakkında bilgi vermenin yinelendiği ve öğrencilerin
özellikle ilgi gösterdiği meslekleri tanıtımının yapıldığı, sınav kaygısını önlemeye yönelik
çalışmaların uygulandığı saptanmıştır.

Psikolojik Danışma Hizmeti: Okulda profesyonel anlamda psikolojik danışmanın

gerçekleşmesi için gerekli ortamın bulunmadığı görülmüştür. Buna rağmen okulun mevcut
durumuna indirgenmiş psikolojik danışmaların gerçekleştiği belirtilmiştir. Her hafta düzenli
olarak intihara yönelimi olan ve yakınını kaybetme sonrası travma geçirmiş öğrenciler ile
psikolojik danışmaların gerçekleştiği ifade edilmiştir. Bunların yanında akademik rehberlik
amaçlı 1-2 seans süren psikolojik danışmaların da gerçekleştiği ifade edilmiştir. Yapılan bu
danışmalarda öğrencinin gönüllülüğü esas alınırken öğretmenlerin yönelttiği öğrencilerin de
zorlama olmaksızın psikolojik danışma hizmetlerine dahil edildiği belirtilmiştir. Okuldaki
öğrencilerin çoğunun çevre mahallelerden geliyor olması öğrencilerin önceden birbirlerini
tanıyor olmasını ve yakın sosyoekonomik seviyede bulunmalarını sağladığından okulda uyum

10
 OKULLARDA GÖZLEM

sorunun az görülmesini sağladığını söylenmiştir. Bu durumun, 9. Ve 10. Sınıflarda psikolojik

danışma hizmetinin yoğun ilgi görmesini 11. Ve 12. Sınıflarda ise akademik rehberliğin
yoğun ilgi görmesine yol açtığı ifade edilmiştir.

Yönlendirme ve Yerleştirme Hizmeti: Genellikle ders seçimi, üniversite seçimi veya meslek
seçimi hakkında hem bireysel hem grupla danışma çalışmalarının yapıldığı görülmüştür.
Geçen yıl alınan dershanelerin kapatılması kararı ile öğrencilerin okul değişimi hakkında
yardım isteği rehberlik servisinin gündemine sıklıkla taşındığı ve bu konuda yönlendirmelerin
yapıldığı ifade edilmiştir. Aydın Girişimci Kadınlar Derneği (AGİKAD) ile işbirliği yapılarak
özellikle kadınlar içi önyargı oluşturulmuş mesleklere sahip kadınların okul ziyareti sağlanıp
hem bu önyargıların kırılmasının sağlandığı hem de meslek seçiminde yönlendirme
hizmetlerinin yapıldığı görülmüştür.

İzleme Hizmeti: Psikolojik danışman akademik rehberlik yaptığı öğrencilerinin gelişimini

mutlaka takip ettiğini, yakının kaybetme sonrası travma yaşayan, depresyon, intihar eğilimi
yaşayan öğrencilerin ise özellikle tedbir alabilme amacıyla takip edildiğini ifade etmiştir.
Ancak okul mezun öğrencilerinin takip edilemediğini yalnızca internetteki sosyal bir ağ
üzerinden okul grubu aracılığıyla bilgi edinebildikleri belirtilmiştir.

Müşavirlik Hizmeti: Sınıf rehber öğretmenlerine rehberlik dersinin düzenli ve etkili

işlenmesini kolaylaştırmak için yıl içerisinde yapılması gereken tüm etkinliklerin dosyalanıp
verildiği açıklanmış ve dosya da bizlere inceleyebilmemiz için sunulmuştur. Öğrenciler için
yapılan genel tespit çalışmalarının sonuçları öğretmenleri ile paylaşıldığı böylece ders anlatım
teknikleri, öğrenciden beklentiler için öğretmenlerin ön bilgi edinmesi sağlandığı
söylenmiştir.

Veli ve Çevre İlişkisi: Her yıl 9. Sınıf öğrencilerine tanıma anketi uygulandığı, anket
sonuçlarından öğrencilerin sosyoekonomik durumu ve ailesi hakkında durum ve iletişim
bilgileri elde edildiği söylendi. Veli toplantıları ile hem okul hem öğretmen tanıtımlarının
gerçekleştiği belirtildi. Okul aile birliğinin ve okul müdürünün işbirliği sonucunda velilerin
okula maddi yardımda bulunması sağlandığından bahsedilmiştir.

Araştırma ve Geliştirme Hizmeti: Psikolojik danışman, on yıllık RAM geçmişini

bulunmasının ona okuldaki mesleki yaşamında büyük kolaylıklar sağladığını belirtti. Ancak
RAM’ın verdiği kurslarla sınırlı kalmayıp mesleki gelişim konusunda vakıf üniversitelerin
kurslarına, etkinliklerine kendi imkanlarıyla olsa dahi katıldığını söyledi. Alanındaki kişisel

11
 OKULLARDA GÖZLEM

gelişimi programlarını çok önemsediğini ve yakından takipte bulunduğunu, aldığı eğitimleri

okuldaki meslektaşı ile uygulama girişimlerinde bulunduğundan bahsetti.

Değerlendirme: Okulun bulunduğu mevkiinin, apartmanlar ve siteler arasında kalmasından

dolayı güvenlik açısından avantaj yarattığı tespit edilmiştir. Buna ek olarak güvenlik
görevlileri de sorumluluğun bilincinde hareket ettiği gözlemlenmiştir. Donanımlı ve aktif spor
sahalarının, temiz ve modern bir yapıda kantinin bulunması iyi bir izlenim sunmaktadır.
Bahçenin betondan ibaret olmaması yeşil alanların değerlendirilip oturma alanlarının
yaratılması öğrencilere ferah bir dinlenme fırsatı sunduğu görülmüştür. Okulda bedensel
engelli öğrenciler için özel eğitim odası, özel tuvalet, asansör ve rampa gibi olanakların
sağlandığı görülmüş, olumlu bulunmuştur. Psikolojik danışmanın karşılaştığı öğretmenlerle
ve öğrencilerle kısa diyaloglarla da olsa iletişim kurması, güler yüzlü oluşu psikolojik
danışmanın aktif ve sıcak bir tutum sergilediği izlenimi yarattı. Rehberlik servisinde
randevulu sistemin oluşturulmasının, rehberlik servisine her açıdan profesyonellik katmış
olduğunu ve danışana kendini özel hissettirdiği gözlemlenmiştir dolayısıyla bu uygulama
başarılı bulunmuştur. Okulun mezunlarını izlemede yaşadığı takipsizlik en yakın zamanda
çözülmesi gerekilen bir sorun olarak saptanmıştır. Okulda bulunan özel eğitim gerektiren
öğrenciler için BEP ve özel eğitim odalarının bulunması faydalı noktalar olarak saptanmıştır.
Psikolojik danışmana eşlik ettiğimiz derste öğretmenin aktif jest, mimik kullanımı, konuya
hakimiyeti olduğu gözlemlenmiş ve öğrencilerin ilgilerini üzerinde başarıyla tuttuğu
izlenmiştir. Psikolojik danışmanın, odasının tasarımında açık renklerin kullanılmasına özen
göstermesi tablolar biblolar ile odaya küçük renkli detaylar kazandırmış olması odaya sıcak
bir hava kattığı gözlemlenmiştir. Psikolojik danışmanın temiz titiz tutumunun çalışma ve
dosyalama sistemine de yansıdığı izlenmiştir.

Gidilen Lise: 20. 10.2015 tarihinde Aydın Yüksel Yalova Güzel Sanatlar Lisesi’ne
gidilmiştir.

Oryantasyon Hizmeti: Pansiyonlu olan bu lisede şehir dışından gelen birçok öğrenci
bulunmasından dolayı uyum sorununun sıklıkla görüldüğü belirtiliyor, bunu engellemek için
oryantasyon çalışmasına önem verildiği belirtildi. Bölüm başkanlarının, müdürün, ve
psikolojik danışmanın bulunduğu bir komisyonun yaptığı oryantasyon planının yıllık plana
uyularak ekim ayının ilk haftası gerçekleştirildiği ifade edildi. Oryantasyonda okulun ve
pansiyonun gezdirilip tanıtıldığı, okul ve pansiyon kurallarının açıklandığı, atölye ve müzik
odalarının gösterildiği söylendi.

12
 OKULLARDA GÖZLEM

Birey Tanıma Hizmeti: Okulun güzel sanatlar lisesi olması ve öğrencilerin okulda eğitim
hakkı kazanmak için özel yetenek sınavına tabi tutulması rehberlik servisinin birey
tanımadaki bireyin kendini keşfetmesi basamağının yükünü hafiflettiği belirtildi çünkü
bireyleri kendini keşfederek bu okulu tercih ettiği savunuldu. Bu noktada öğrencilerin
ihtiyaçlarını analiz etmeye yöneldikleri ifade edildi. Genellikle cümle tamamlamalı ihtiyaç
analizi formu, sosyometri, depresyon ölçeği kullanıldığı söylendi. Bu testlerin amaç değil araç
olarak kullanıldığının altı çizildi.

Bilgi Verme Hizmeti: Bilgi verme çalışmalarının genel olarak iki ana başlık altında verildiği
belirtildi. 1) Okul içi programlarda a) Ders çalışma alışkanlıkları b) Dönem içinde sorumlu
olunan dersler 2) Üst eğitim kurumlarında a) Mezuniyet sonrası girilen sınavlar b) Bölümler
c) Meslek bilgilendirilmesine dair sunu veya doküman şeklinde bilgi paylaşımı olduğu ifade
edildi. Bunların yanı sıra zararlı madde alışkanlığı, sosyal medya bağımlılığı, şiddet gibi alan
dışı konularda da çevre kurumlardan destek alınarak seminer düzenlendiği, broşür dağıtıldığı
belirtildi.

Psikolojik Danışma Hizmeti: Okulda danışma odası gibi fiziksel yeterliliklerin olmamasına
rağmen gönüllülüğün ve gizliliğin esas alındığı, az sayıda psikolojik danışmanın gerçekleştiği
belirtildi. Bu psikolojik danışmaların öğrencinin sınav ve konser programına göre şekillendiği
haftada bir veya iki haftada bir sıklıkla gerçekleştiği ifade edildi. Grupla psikolojik
danışmadan çok bireyle psikolojik danışmaya ağırlık verildiği aktarıldı. Grup danışmalarının
4-6 kişiden oluştuğu belirtildi. Psikolojik danışmanın bakanlığın yayınladığı psikolojik
bireysel danışma özet formunu kendi stilinde uyarladığını ve yine kendine özgü bir dosyalama
tarzı benimseyerek raporlarını muhafaza ettiği görüldü. Raporların dürüst biçimde
hazırlanması ve raporlarının gizliliği konusunda hassas olunduğu gözlemlendi.

Yönlendirme ve Yerleştirme Hizmeti: Psikolojik danışmanın bu hizmet alanında da avantajlı

olduğu görüldü çünkü öğrencilerin belirli alanlarda eğitim almış olmaları üst kurum
tercihlerinde yelpazenin daralması ile kolaylık sağlıyor. Hedeflerin zaten belirlenmiş olduğu
görülüyor geriye kalanın bu hedefe ulaşmak için gerekli akademik rehberliğin yapılması ve
tercih edilen okulun niteliklerinin irdelenmesi. Zaman zaman başka liselerden geçiş yapmış
öğrencilere yerleştirme konusunda yardımcı olunduğu görüldü.

İzleme Hizmeti: Yılda 60 mezun verildiğini, tercih sonuçları açıklandığında 1 saat içerisinde
okul geneline dair bir tablo oluşturulabildiği belirtildi. Okulun internet sitesinde mezunlar

13
 OKULLARDA GÖZLEM

başlığı açarak burada bu bilgileri yayınladığı söylendi. Yalnızca ikinci yıl hazırlanan
öğrencilerle iletişim kurmakta zorlanıldığından bahsedildi.

Müşavirlik Hizmeti: Psikolojik danışmanın diğer öğretmenlerle iletişim kurabilmek için

atölyeleri ve derslikleri tek tek gezmek zorunda kalması okulda çok fazla atölye ve derslik
bulunması bakımından zorlayıcı bir durum olduğu görüldü. YGS başvuru sürecinde diğer
öğretmenlerle işbirliği içinde çalışmanın önemli olduğunu vurgulandı.

Veli ve Çevre İlişkisi: Veli toplantılarının etkin bir biçimde gerçekleştiği aktarıldı. Az öğrenci
sayısının birebir veli iletişimini kolaylaştırdığından bahsedildi. Aydın’ın sınırlı koşullarına
rağmen senfoni orkestrasında kulak çalışmaları için destek alındığı belirtildi. Üniversitelerden
konser sponsorluğu ve hocaların ders vermesi için destek alındığı ifade edildi. Geçen yıllarda
emniyette görevli bir velinin desteği ile şiddet, madde bağımlılığı gibi önemli konularda
seminer yapıldığı ifade edildi. Mezun öğrencilerin başarı hikayelerini, tecrübelerini
paylaşması ve öğrencileri ileride karşılaşabilecekleri durumlar hakkında aydınlatması adına
seminerler düzenlendiği görüldü. Çevre kurumlardan da açılışlar, bayramlar, kutlamalar için
konser, resim sergisi gibi teklifleri sıkça aldıkları belirtildi.

Araştırma ve Geliştirme Hizmeti: Psikolojik danışman mesleğin yeniliklere açık olmasından

dolayı bu yenilikleri sıkı takip etmenin gerekliliğinden bahsetti. Kendi seçtiği kişisel gelişim
kitaplarını okumayı faydalı bulduğunu MEB’in gönderdiği hizmet içi eğitim seminerlerine
katılmaya özen gösterdiğini belirtti.

Değerlendirme: Okul güvenlik bakımından oldukça zayıf durumdadır, okula ilgili ilgisiz
birçok kişinin kolayca erişimi mümkün olduğu gözlemlenmiştir. Bahçenin bir lise için çok
küçük olduğu, spor alanlarının yetersiz kaldığı görülmüştür. Okul binasının içinde uygulanan
renklendirmelerin ve resim çalışmalarının bahçeye de taşınması okula canlılık katması
bakımından tavsiye edilebilir. Öğrencilerin heykel maket vb. çalışmalarının okul bahçesinde
sergilenmesi ziyaretçiler ve okulda vizyon yaratılması adına önerilebilir. Rehberlik servisinin
tenha bir noktada küçücük bir oda olarak kalması uygun görülmemiştir. Psikolojik
danışmanın öğrencileri yerel yarışmalardan ve etkinliklerden haberdar etmesi ve onları teşvik
etmesi olumlu bir tutum olarak bulunmuştur. Bireyin, güzel sanatlar lisesi öğrencisi olması
tamamen kendini tanıdığı anlamına geldiği düşünülmemelidir bu nedenle psikolojik
danışmanın okulun az mevcudundan da yararlanılarak birey tanıma hizmetlerinde
yoğunlaşabileceği düşünülmektedir.

14
 OKULLARDA GÖZLEM

REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Gidilen Rehberlik ve Araştırma Merkezi: 18.11.2015 tarihinde Hacı Kadriye Aslan

Rehberlik ve Araştırma Merkezi’ne gidilmiştir.

RAM’ın verdiği hizmetler iki bölüme ayrılmaktadır: Özel Eğitim Hizmetleri Bölümü ve
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri Bölümü. Bu iki bölüm birbirlerinden
bağımsız olmasına rağmen yönlendirme hizmetleri gibi faaliyetlerle etkileşim içindedirler.
Örneğin testleri yalnızca psikolojik danışman uygulayabilir, performans değerlendirmesini
özel eğitim birimi yapabilir. Ayrıca ziyaret edilen RAM’da 3 test odası, 1 görüşme odası, 1
arşiv odası, 1 tane de toplantı salonu olduğu gözlemlenmiştir.

RAM’da Kullanılan Testler

Leiter Performans Testi, Stanford-Binet Zeka Testi, Denver Gelişim Tarama Testi, Wisc-R
Zeka Ölçeği, Görme Yetersizliği Olan Bireyler İçin Performans Belirleme Formu, İşitme
Yetersizliği Olan Bireyler İçin Performans Belirleme Formu, Dil ve Konuşma Güçlüğü Olan
Bireyler İçin Performans Belirleme Formu, Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin
Performans Belirleme Formu, Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Performans Belirleme
Notu, Yaygın Gelişimsel Bozukluğu Olan Bireyler İçin Performans Belirleme Formu, Özel
Öğrenme Güçlüğü Olan Bireyler İçin Performans Belirleme Formu olmak üzere pek çok
formdan ve testten yararlanılmaktadır.

Özel Eğitim Hizmetleri

Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından yaşıtlarından

beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireylere özel eğitime ihtiyaç duyan birey
denir. Bu bireylere sağlanan hizmetse özel eğitimi oluşturur. Bu hizmetin sağlanmasında
psikolojik danışmanlar, fizyoterapistler, özel eğitim öğretmenleri görev almaktadır. Özel
eğitimdeki öğrenciler mümkün olduğunca kendi yaşıtlarıyla aynı ortamlarda eğitilmeye
çalışılmaktadır. Öğrencilerin sınırlılıklarına göre; tam zamanlı kaynaştırma, yarı zamanlı
kaynaştırma, özel eğitim okulu ve evde eğitim olmak üzere çeşitli basamaklar
uygulanmaktadır. Tam zamanlı kaynaştırmadan evde eğitime gidildikçe öğrencinin kendisini
dışlanmış hissetmesi, olumsuz duyguları artabilir. Bu yüzden özel eğitime yönlendirme
çalışmaları, bireyin ihtiyacı doğrultusunda en az kısıtlayıcı ortamdan en çok kısıtlayıcı ortama
doğru yapılmaktadır. Öğrencinin özel eğitim okuluna gitmesindense tam zamanlı kaynaştırma

15
 OKULLARDA GÖZLEM

öğrencisi olması öğrencinin yararınadır, öğrencilere mümkün olduğunca okulda ve

yaşıtlarıyla eğitim vermeye çalışılmalıdır.

Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler 7 başlık altında toplanmaktadır:

-İşitme yetersizliği olan bireyler

-Görme yetersizliği olan bireyler

-Öğrenme güçlüğü yaşayan bireyler

-Zihinsel olarak yetersiz bireyler

-Konuşma güçlüğü çeken bireyler

-Bedensel yetersizliği olan bireyler

-Uyum güçlüğü yaşayan bireyler

Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri

Oryantasyon Hizmeti: Bireysel olarak başvurulduğu için oryantasyon çalışması

yapılmamaktadır. Başvuranlara bireysel destek hizmeti verilmektedir.

Bireyi Tanıma Hizmeti: Özel eğitim kısmında zeka testlerinden, gelişim testlerinden, kelime
tamamlamalardan yararlanılmaktadır. Bu testler her öğrenciye uygulanmamaktadır. Bunun
haricinde her sorunu çözmeye çalışmanın mesleki çöküntüyü beraberinde getireceği ve
önleyici rehberlik çalışmalarına önem gösterilmesi gerektiğinden bahsedilmiştir.

Bilgi Verme Hizmeti: Yapılan tüm çalışmalarda bilgi verme basamağı gözlenmektedir. Çok
fazla psikolojik danışma yapılmadığı ifade edilmiştir. Rehberliğin özünün bilgi verme olduğu
söylenmiştir. Mesleki rehberlik alanında sıkıntıları olduğundan, bilgi vermede eksiklik
yaşadıkları belirtilmiştir. Bu durumun sistemden, kendi yetersizliklerinden kaynaklandığı
söylenmiştir. Tercih danışmanlığı, mesleki rehberlik konularında bilgi verilmektedir. Farklı
okullardan talep olduğunda, o okullarda seminerler verilmektedir. 7-19 Yaş Aile Eğitimi
Semineri verilmektedir. İlde okul rehberlik servisleriyle dayanışma içerisinde faaliyetler
yürütülmektedir. Bu seminerlere eğitim insanları davet edilmekte, son gelişmeler
değerlendirilmekte, mesleki doyum hissi körüklenmektedir.

Psikolojik Danışma Hizmeti: MEB’e bağlı okullara göre daha fazla yapılmaktadır. Grup
rehberliği çalışmaları önemsenmektedir. Sınavlar için bilgi isteyen öğrencilere danışma
yapılmaktadır. Maddenin kötüye kullanımı kapsamında doktorlara güvenle ilgili öğrencilerle

16
 OKULLARDA GÖZLEM

iletişime geçilmektedir. Velilerin de maddenin kötüye kullanımıyla ilgili sorunları olduğu için
doktorlardan randevu alındığı bile olmaktadır.

Yönlendirme-Yerleştirme Hizmeti: Duruma göre çocuk psikiyatristlerine, özel eğitime, dil-

konuşma terapistlerine veya psikologlara yönlendirmeler yapılmaktadır.

İzleme Hizmeti: Öğrencilerden geri dönüş istenmekte (tercih dönemi sonrası vb.) fakat geri
dönüş az olmaktadır.

Müşavirlik Hizmeti: Tüm rehberlik çalışmaları bu kapsama girmektedir. Mesleki rehberlik,

okullardaki bilgilendirme, öğretmenlere yönelik seminerler mevcuttur; ergen iletişimi, sınav
kaygısı, olumlu davranış kazanmada ailenin rolü gibi. Öğretmenler istediklerinde sunum
yapmaya gidilmektedir.

Veli-Çevre İlişkisi: Velilerin devamlı katılımı sağlanamamaktadır. Veliler ve öğretmenler

dahil olmak üzere ücretsiz bir hizmet verildiği bilinmemesinden dolayı velilerin katılımı
düşük seviyede kalmaktadır.

Araştırma-Geliştirme Hizmeti: MEB’e görüş bildirilmektedir. Test, anket yapmaktansa daha

çok durum saptamaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Değerlendirme: RAM’da çeşitli hizmetler verilmekle birlikte hizmetlerin yetersiz olduğu

görülmektedir. Özel eğitim ne kadar önemliyse de tek başına yetersizdir. RAM bir sentez
ürünüdür dolayısıyla her iki hizmet alanında da yeterli olmalıdır. Bunun dışında öğrencilerin
geldikleri test uygulanan odaların çok soğuk ve kasvetli olduğu gözlenmiştir. Daha sıcak bir
ortam yaratılması hem öğrencinin maksimum performans göstermesini, hem de kendisini
güvende hissetmesini sağlayacaktır. İzleme çalışmaları zorunlu kılınmalı, gerekirse rehber
öğretmenin kendisi öğrencilerle iletişime geçmelidir. Öğrenci kadar öğrenci velisiyle iletişim
de önemlidir çünkü öğrencinin ailesi, davranışların gelişmesini öncelikli olarak
etkilemektedir. Bu yüzden aileyle iletişim içinde olmaya özen gösterilmeli, birebir psikolojik
danışma yapılmalı, gerekirse ev ziyaretleri yapılmalıdır. Bunun dışında sadece
zihinsel/bedensel geriliği olan öğrencilere önem gösterilmesindense üstün zekalı öğrencilere
de önem verilmeli, herkese eşit yaklaşılmalıdır. Üstün çocukların övülmesinden çok önleri
açılmalıdır. Ayrıştırmaktan çok birleştirici olunmalıdır. Bunun haricinde ziyaret edilen
RAM’ın olumsuz fiziksel koşullara sahip olduğu gözlenmiştir. Bunların iyileştirilmesi verilen
hizmetin kalitesinin ve mesleki istekliliğin artmasını sağlayacaktır.

17
 OKULLARDA GÖZLEM

ÖZEL EĞİTİM MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ OKULU

Gidilen Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi Okulu: 17.11.2015 tarihinde Atatürk Özel
Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi Okulu’na gidilmiştir.

Oryantasyon Hizmeti: Öğrencilere yönelik olarak oryantasyon yapılmadığı söylenmiştir.

Ailelere yönelik olaraksa okul ve atölyeler gezdirilmekte, okulla ilgili çeşitli bilgiler/broşürler
verilmektedir. ABD’den uyarlanan bir testin sonuçlarına göre iş okuluna geldikleri ve bu
okulun özel alt sınıfın devamı ve lise düzeyinde olduğu belirtilmiştir.

Bireyi Tanıma Hizmeti: Öğrenci tanıma formlarının kullanılması ile bilgi edinildiği ifade
edildi.

Bilgi Verme Hizmeti: Çocuklarını kabul edemeyen, çocuklarıyla ilgili pek bilgisi olmayan,
kurumu tanımayan velilerle birebir görüşülmektedir. Gerekli ödevlerle, ödül-ceza ilişkileriyle
öğrencilere bilgi verilmektedir. Bunun haricinde öğrencilere gelişen üreme sistemleri, vücut
sağlıklarıyla ilgili bilgiler talep doğrultusunda verilmektedir.

Psikolojik Danışma Hizmeti: Ailelerle danışmadan çok bilgi vermeye dair danışma yapıldığı,
söylenmiştir. Psikolojik danışma için öğrenci kapasitesinin yetersiz olduğu ifade edilmiştir,
örneğin psikolojik danışmada gönüllük ve gizlilik esas iken burada bu şartların sağlanamadığı
belirtilmiştir.

Yönlendirme-Yerleştirme Hizmeti: İş bulma, staj ayarlama, EKPSS’ye hazırlanma ve tercih

yapma sürecinde bu hizmetin verildiği belirtilmiştir. Ayrıca mobilya, yiyecek-içecek
hizmetleri alanı gibi alanlara ayrılmaları sırasında da bölümün gerektirdiği özellikler ve
öğrenci nitelikleri göz önüne alınarak yardımcı olunmaktadır.

İzleme Hizmeti: Yakınlarda memur olan öğrencilerle konuşulduğu söylenmiştir. Pazarlarda

karşılaştıklarında konuşulduğu belirtilmiştir.

Müşavirlik Hizmeti: Tüm kurumların eşgüdümlü çalışmasını rehberlik servisinin ayarladığı,

BEP toplantılarının oluşturulmasının sorumluluklardan olduğu belirtilmiştir. Sadece
öğrencilerle sınırlı değildir, öğretmenler, veliler yararlanmaktadır. Herkese eşit uzaklıkta
olunması, kimseye ayrımcılıkta bulunulmaması gerektiği belirtilmiştir.

Veli-Çevre İlişkisi: Bağımlılık, alkol ve madde kullanımı vb. konulu broşürlerin ailelerin
evlerine gönderildiği belirtilmiştir. Bazı ailelerin çocuklarıyla ilgilenmediği, çünkü

18
 OKULLARDA GÖZLEM

kendilerinin de engelli olduğu söylenmiştir ancak ilgili velilerin de bulunduğu ifade

edilmiştir.

Araştırma-Geliştirme Hizmeti: Öğrenciye bakınca gelişip gelişmediğinin anlaşıldığı,

tecrübenin bilgiden daha büyük ve önemli olduğu belirtilmiştir.

Değerlendirme: İzleme hizmetlerinde çok profesyonel bir yaklaşım görülmemiştir. “Tecrübe

bilgiden üstündür” önermesi doğru bulunmamaktadır. Tecrübe olmasa da bilginin varlığıyla
iyi tecrübeler edinilebileceği düşünülmektedir. Araştırma-geliştirme basamağının üzerinde
çalışılması gerektiği düşünülmektedir. Teneffüslerde gözlemlenmiş olan bazı öğretmenlerin
davranışları yanlış bulunmuş, uyarılmalarının gerekliliği düşünülmüştür. Okul bahçesi renkli
ancak küçük bulunmuştur, geliştirilmesi tavsiye edilebilir.

19
 OKULLARDA GÖZLEM

GENEL DEĞERLENDİRME

Okullarda gözlem adı altında yapılan bu ders, öğrencinin meslek sahasını yakından incelemesi
ve ileriye dönük kişisel planlarına kılavuzluk etmesi bakımından çok faydalı ve eğlenceli
bulunmuştur. Psikolojik danışmanların yardımseverliğinin ve ilgisinin bu gözlemlerin
gerçekleşmesinde önemli ve etkileyici bir rol oynadığı görülmüştür. Genel olarak okullarda
psikolojik danışma için gerekli koşulların bulunmadığı gözlemlenmiştir. Psikolojik
danışmanların psikolojik danışmadan çok rehberlik alanında hizmet verdiği görülmüştür.
Genel bir şikayet olarak okulların kalabalıklığından söz edildiği tespit edilmiştir bu nedenle
bir psikolojik danışman üzerine düşen öğrenci sayısının düşürülmesi gerektiği düşünülmüştür.
Psikolojik danışmanların diğer öğretmenlerle genellikle olumlu ilişkiler içinde olduğu ve
okulun tamamı ile pozitif bir etkileşim içinde olduğu gözlemlenmiş ve olumlu bulunmuştur.
Psikolojik danışmanların bulunduğu kurumun niteliği değişmeksizin devamlı kendini
güncelleştirmesi ve araştırma içinde olması gerekliliği fark edilmiştir. Psikolojik
danışmanların rehberlik servisi odasının tasarımına önem vermesi gerektiği bilinci uyanmıştır.
Okulda vizyonun psikolojik danışman tarafından yaratıldığı tespit edilmiştir.

20