Christian Horizon School Inc.

Senior High school Department

( Pamagat )
Sanhi Ng Paglaganap Ng Dengue sa Brg. Del Carmen Iligan City

(Pangalan ng Guro)

Bilang pagtugon sa Pambahaging Pangangailangan Sa asignaturang

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino’

Nina: Kent A. Acenas

Marniel Monteroso

Ruben John D. Tan-awon

Ang dengue dengue ay isang nakahahawang sakit na dulot ng dengue virus. Kabilang sa mga
sintomas ang lagnat, sakit ng ulo, kalamnan at pananakit ng kasukasuan, at ang isang
katangiang pagpapantal sa balat na katulad ng sa tigdas. Sa isang maliit na bahagi ng mga kaso,
ang sakit ay maaaring maging nagbabanta sa buhay na dengue na may pamumuo ng dugo
kasama ng lagnat, na nagdudulot ng pagdurugo, mababang bilang ng platelet ng dugo at
pagtagas ng plasma ng dugo, o sa dengue shock syndrome (nagpapakita ng mga sintomas ng
dengue), kung saan ang mapanganib na mababang presyon ng dugo ay nangyayari.
Ang dengue ay naisasalin ng maraming uri ng lamok sa loob ng genus na Aedes, lalung-lalo na
ang A. aegypti. Ang birus ay may apat na iba’t-ibang klase; ang impeksiyon sa isang klase ay
karaniwang nagbibigay ng panghabang-buhay na kaligtasan sa sakit sa klaseng ito, ngunit
pansamantalang kaligtasan lamang sa sakit sa iba. Ang kasunod na impeksiyon ng ibang klase ay
pinatataas ang panganib ng mga malubhang komplikasyon. Dahil walang bakuna, ang pag-iingat
ay hinahangad sa pamamagitan ng pagbawas ng tirahan at bilang ng mga lamok at paglimita sa
pagkakalantad sa mga kagat.
Ang paggamot ng talamak na dengue ay mapag-alalay, sa pamamagitan ng iniinom o itinuturok
ng likido sa ugat na rehydration o muling paglalagay ng tubig sa katawan para sa mga banayad o
katamtaman na sakit, at mga likidong itinuturok sa ugat at pagsasalin ng dugo para sa mga
kasong mas malubha. Ang pangyayari ng dengue fever ay nakaranas ng malaking pagtaas simula
noong 1960s, na may mga humigit-kulang na 50-100 milyong kataong nahahawa taun-taon. Ang
mga unang paglalarawan ng kalagayang ito ay nagsimula noong 1779, at ang sanhi na birus at
ang pagdadala nito ay ipinaliwanag ng maaga ng ika-20 na siglo. Ang dengue ay naging isang
pandaigdigang problema simula ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at ay makikita sa partikular
na lugar o grupo ng tao sa mahigit sa 110 mga bansa. Bukod sa pag-alis sa mga lamok,
kasalukuyang nagbabakuna, gayundin ang gamot na direktang pumupuntirya sa birus.