2.1.

Opšte karakteristike jedara nervusa trigeminusa

Nervus trigeminus poseduje četiri jedra : nucleus motorius nervi trigemini- posebno

visceromotorno jedro (ono se nalazi na retikularnoj formaciji), nucleus principalis nervi

trigemini, nucleus spinalis nervi trigemini, nukleus mesenchepalicus nervi trigemini i ona čine

somatosenzitivna jedra. Najduži senzitivni stub čine senzitivna jedra nervusa trigeminusa, on

počinje od tegmentuma mezencefalona do drugog segmenta kičmene moždine. Somatosenzitivna

vlakna VII, IX i X kranijalnog nerva se završavaju u senzitivnim jedrima n. trigeminusa kao i

njegova senzitivna aferentna vlakna. V kranijalni nerv je ontogenezom pripojen

prvom(mandibularnom) škržnom luku i strukture koje su nastale iz ovog luka su inervisane od

strane n. trigeminusa. Nucleus motorius nervi trigemini spada u posebna visceromotorna jedra,

nalazi se u tegmentumu ponsa ispod gornje jamice (fovea superior) rombaste jame. Tipični

multipolarni motorni neuroni grade ovo jedro i njihovi aksoni formiraju motorni koren

trigeminusa, koji čini mandibularni živac. Takođe, inerviše mastikatorne mišiće i određene

mišiće glave i vrata (m. tensor tympani, m.tensor veli palatini, m.mylohyoideus i m. digastricus

venter anterior). Odnos između ovog jedra sa primarnim motornim centrom u kori velikog

mozga obezbeđuje svesnu kontrolu žvakanja (tractus corticonuclearis). Nucleus principales

nervi trigemini je glavno opšte somatosenzitivno jedro petog kranijalnog živca, nalazi se u

tegmentumu ponsa lateralno od motornog, prethodno opisanog jedra. Neuroni II senzitivni put

koji sprovodi epikritički senzibilitet (osećaj pritiska i dodira) se nalaze uglavnom opšte

somatosenzitivnom jedru. Velika količina vlakana koji kreću iz ovog jedra prelaze na opozitnu

stranu i činioci su u izgradnji trigemino-talamičkog puta (tractus trigeminothalamicus anterior

s. ventralis). Manji broj vlakana koja se pružaju istom stranom od jedra, prema talamusu grade
tractus trigeminothalamicus posterior s. dorsalis. Nucleus spinalis nervi trigemini spada u

opšta somatosenzitivna jedra i prostire se od kaudalnog dela pontinskog jedra trigeminusa do

zadnjih rogova sive mase kičmene moždine. Ova struktura izgleda kao dugački stub. Celom

dužinom spinalnog jedra, sa lateralne strane se prostire kičmeni snop (tractus spinalis nervi

trigemini). Kičmeni snop grade nishodne grane senzitivnog korena trigeminusa, ali i centralni

produžetci ćelija senzitivnih gangliona VII, IX i X kranijalnog nerva. Citoarhitektonski se

spinalno jedro trigeminusa deli na tri dela i to su: pars oralis, pars interpolaris i pars caudalis.

Prva dva dela su izgrađena od neurona koji podsećaju ćelije želatinozne mase (supstantia

gelatinosa), a neuroni koji izgrađuju pars caudalis su sličniji sa neuronima zadnjih stubova sive

mase kičmene moždine (columna posterior s. dorsalis). Rostralni deo spinalnog jedra trogranog

živca čini pars oralis. Ovo jedro je po građi slično glavnom senzitivnom jedru trigeminusa

(nucleus principalis nervi trigemini). Osećaji nežnog i grubog dodira se prenose vlaknima koja

se završavaju na pars oralis. Srednji deo nucleus spinalis nervi trigemini čini pars interpolaris i

pruža se do decussatio pyramidum. Centralni produžeci pseudounipolarnih ćelija dopiru do pars

interpolaris i oni prenose bol iz predela gornje i donje vilice. Pars caudalis je najduži od ova 3

dela i vrlo je sličan sa zadnjim rogovima kičmene moždine i poseduje lamine ( laminae I-IV). Iz

oblasti glave u pars caudalis stiže nadražaj bola i temperature preko nervusa trigeminusa ali i

bol koji se prenosi putem VII, IX i X moždanog živca. Nucleus principalis nervi trigemini i