markjan

search

Home Home

OCT

KAY ESTELLA ZEEHANDELAAR Salin ni Ruth Elynia S. Mabanglo Mula sa Mga Liham ng Isang Prinsesang
Javanese

Japara, Mayo 25, 1899

Ibig na ibig kong makilala ng isang “babaeng moderno” iyong babaeng malaya, nakapagmamalaki’t
makaakit ng aking loob! Iyong masaya, may tiwala sa sarili, masigla’t maagap na hinaharap ang buhay,
puno ng tuwa at sigasig, pinagsisikapan hindi lamang ang sariling kapakanan at kundi maging ang
kabutihan ng buong sangkatauhan.

Buong kasabikan kong sinasalubong ang pagdating ng bagong panahon; totoong sa puso’t isip ko’y hindi
ako nabibilang sa daigdig ng mga Indian, kundi sa piling ng aking mga puting kapatid na babae na
tumatanaw sa malayong kanluran.

Kung pahihintulutan lamang ng mga batas ng aking bayan, wala akong ibig gawin kundi ang ipagkaloob
ang sarili sa mga nagtratrabaho;t nagsisikap na bagong kababaihan ng Europe; subalit nakatali ako sa
mga lumang tradisyong hindi maaaring suwayin. Balang araw maaaring lumuwag ang tali at kami’y
pawalan, ngunit lubhang malayo pa ang panahong iyon. Alam ko, maaaring dumating iyon, ngunit baka
pagkatapos pa ng tatlo o apat na hebenerasyon. Alam mo ba kung paano mahalin ang bago at batang
panahong ito ng buong puso’t kaluluwa kahit nakatali sa lahat ng batas, kaugalian at kumbensyon ng
sariling bayan. Tuwirang sumasalungat sa kaunlarang hinahangad ko para sa aking mga kababayan ang
lahat ng mga institusyon naming. Wala akong iniisip gabi’t araw kindi ang makagawa ng paraang
malabanan ang mga lumang tradisyon naming. Alam kong para sa aking sarili’y magagawa king iwasan o
putulin ang mga ito, kaya lamang ay may mga buklod na matibay pa sa alinmang lumanag tradisyon na
pumipigil sa akin; at ito ang pagmamahal na inuukol ko sa mga pinagkakautangan ko ng buhay, mga
taong nararapat kong pasalamatan sa lahat ng bagay. May karapatan ba akong was akin ang puso ng
mga taong walang naibigay sa akin kundi pagmamahal at kabutihan, mga taong nag-alaga sa akin ng
buong pagsuyo?

Ngunit hindi lamang tinig nito ang umaabot sa akin; ang malayo, marikit at bagong-silang na Europe ay
nagtutulak sa aking maghangad ng pagbabago sa kasalukuyang kalagayan. Kahit noong musmos pa ako’y
may pang-akit na sa aking pandinig ang salitang “emansipasyon”; may isang naiibang kabuluhan ito,
isang kahulugang hindi maaabot ng aking pang-unawa. Gumigising ito para sa hangarin ang pagsasarili at
kalayaan- isang paghahangad na makatayong mag-isa. Ang puso ko’y sinusugatan ng mga kondisyong
nakapaligid sa akin at sa iba, buong lungkot na pinag-aalab ang mithiin kong magising ang aking bayan.

Patuloy na lumapit ang mga tinig na galing sa malayong lupain, umaabot sa akin, at sa kasiyahan ng ilang
nagmamahal sa akin at sa kalungkutan ng iba, dala ntio ang binhing sumupling sa aking puso, nag-ugat,
sukmibol hanggang sa lumakas at sumigla.

Ngayo’y kailangang sabihin ko ang ilang bagay ukol sa sarili upang magkakilala tayo.

Panganay ako sa tatlong babaing anak ng Regent ng Japara. Ako’y may anim na kapatid na lalki at babae.
Ang lolo kong si Pangeran Ario Tjondronegoro ng Demak ay isang kilalang lider ng kilusang progresibo
noong kapanahunan niya. Siya rin ang kaunaunahang regent ng gitnang Java na nagbukas ng pinto para
sa mga panauhin mula sa ibayong dagat-ang sibilisasyong Kanluran. Lahat ng mga anak niya’y may
edukasyong European, at halos lahat ng iyon (na ang ilan ay patay na ngayon) ay umiibig o umibig sa
kanlurang minana sa kanilang ama; at nagdulot naman ito sa mga anak nila ng uri ng pagpapalaking
nagisnan nila mismo. Karamihan sa mga pinsan ko’t nakatatandang kapatid na lalaki ay nag-aral sa
Hoogere-Burger School, sng pinakamataas na institusyon ng karunungang matatagpuan ditto sa India.
Ang bunso sa tatlong nakatatandang kapatid kong lalaki’y tatlong taon na ngayong nag-aaral sa
Netherlands at naglilingkod din naman doon bilang sundalo ang dalawa pa. Samantala, kaming mga
babae’y bahagya nang magkaroon ng pagkakataong makapag-aral dahil na rin sa kahigpitan n gaming
lumang tradisyon at kumbensyon. Labag sa aming kaugaliang pag-aralin ang mga babae, lalo’t
kailangang lumabas ng bahay araw-araw para pumasok sa eskwela. Ipinagbabawal n gaming kaugalian
na lumabas man lamang ng bahay ang babae. Hindi kami pinapayagang pumunta saan man, liban
lamang kung sa paaralan, at ang tanginglugar na pagtuturong maipagmamalaki ng syudad naming na
bukas sa mga babae ay ang libreng grammar school ng mga European.
Nang tumuntong ako ng ikalabindalawang taonng gulang, ako ay itinali sa bahay-kinailangang “ikahon”
ako. Ikinulong ako at pinagbawalang makipag-uganayan sa mundong nasa labas ng bahay, ang mundong
hindi ko na makikita marahil liban kung kasama ko na ang mapapangasawang estranghero, isang di-
kilalang lalaking pinili ng mga magulang ko, ang lalaking ipinagkasundo sa akin nang di ko namamalayan.
Noong banding huli, nalaman kong tinangka ng mga kaibigan kong European na mabago ang pasyang ito
ng mga magulang ko para sa akin, isang musmos pa na nagmamahal sa buhay, subalit wala silang
nagawa. Hindi nahikayat ang mga magulang ko; nakulong ako nang tuluyan. Apat na mahahabang taon
ang tinagal ko sa pagitan ng makapal na pader, at hindi ko nasilayan minsan man ang mundong nasa
labas.

Hindi ko alam kung paano ko pinalipas ang mga oras. Ang tanging kaligayahang naiwan sa aki’y
pagbabasa ng mga librong Dutch at ang pakikipagsulatan sa mga kaibigang Dutch na hindi naman
ipinagbawal. Ito-ito lamang ang nagiisang liwanag na nagpakulay sa hungkag at kainip-inip na panahong
iyon, na kung inalis pa sa akin ay lalo nang nagging kaawa-awa ang kalagayan ko. Lalo sigurong nawalan
ng kabuluhan ang buhay ko’t kaluluwa. Subalit dumating ang kaibigan ko’t tagapagligtas-ang Diwa ng
panahon; umalingawngaw sa lahat ng dako ang mga yabag niya. Nayanig sa paglapit niya ang palalo’t
matatag na balangkas ng mga lumang tradisyon. Nabuksan ang mga pintong mahigpit na nakasara, kusa
ang iba, ang iba nama’y pilit at bahagya lamang ngunit bumukas pa rin at pinapasok ang mga di-
inanyayahang panauhin.

Sa wakes, nakita kong muli ang mundo sa labas nang ako’y maglabing-anim na taon. Salamat sa Diyos!
Malalabasan ko ang aking kulungan nang Malaya at hindi nakatali sa isang kung sinong bridegroom. At
mabilis pang sumunod ang mga pangyayari nagpabalik sa aming mga babae ng mga nawala naming
kalayaan.

Nang sumunod na taon, sa oras ng pagtatalaga sa poder ng bata pang Prinsesa (bilang Reyna Wilhemina
ng Netherland), “opisyal” na inihandog sa amin ng mga magulang naming an gaming kalayaan. Sa kauna-
unahang pagkakataon sa aming buhay, pinyagan kaming umalis sa bayan naming at pumunta sa siyudad
na pinadarausan ng pagdiriwang para sa okasyong iyon. Anong dakila tagumpay iyon! Ang maipakita ng
mga kabataang babaeng tulang naming ang sarili sa labas, na imposibleng mangyari noon. Nasindak ang
“mundo” nagging usap-usapan ang “krimeng” iyon na dito’y wala pang nakagagawa. Nagsaya an gaming
mga kaibigang European, at para naman sa amin, walang reynang yayaman pa sa amin. Subalit hindi pa
ako nasisiyahan. LAgi, ibig kong makarating sa malayo, mas malayo. Wala akong hangaring makapamista,
o malibang. Hindi iyon ang dahilan ng paghahangad kong magkaroon ng kalayaan. Ibig kong malaya
upang makatayo ng mag-isa, mag-aral, hindia para mapailalim sa sinuman, at higit sa lahat, hindi para
pag-asawahin nang sapilitan.
Ngunit dapat tayong mag-asawa, dapat, dapat. Ang hindi pag-aasawa ang pinakamalaking kasalanang
magagawa ng isang babaeng Muslim. Ito ang pinakamalaking maipagkakaloob ng isang katutubong
babae sa kanyang pamilya.

At ang pag-aasawa para sa amin-mababaw pa ngang ekspresyon ang sabihing miserable. At paano nga
ba hindi magkakaganoon, kung tila ginawa lamang para sa lalaki ang mga batas, kung pabor para sa
lalaki at hindi para sa babae ang batas at kumbensyon; kung ang lahat ng kaluwaga’y para sa kanya lang?

Posted 8th October 2009 by Unknown

89 View comments

AnonymousOctober 27, 2009 at 3:13 PM

kinanto ko si buado hahaha ang lagkit ng pepe nya

Reply

Replies

AnonymousAugust 31, 2012 at 9:01 PM

hoy! sama nito! wag kang mag post ng masama! wala kang modo! pinanganak ka bang walang kaalaman
sa disiplina respeto at lugar ng pagsasabihan .. dapat mo yang matotonan ..

mag aral ka kaya!

AnonymousJanuary 10, 2013 at 5:43 AM

Taaamaaaa :D
raquel sasilJuly 15, 2013 at 6:47 AM

ou nga kung sino ka man para kang walang pinag aralan

AnonymousSeptember 16, 2013 at 5:59 AM

ahay a ka sad :(

bakit ganun ang lugar nila

bakit hindi kailangan maging malaya ang babae

at sana balang araw magbago ang tradisyon nila

maging pantay pantay ang karapatan ng lalaki at babae

sana lang.......... :(

AnonymousJune 10, 2014 at 9:51 PM

DIE YOU FOOL

AnonymousJuly 20, 2014 at 4:50 AM

hayst.

bata ata yan eh

-junel

Reply
AnonymousAugust 7, 2010 at 10:27 PM

bakit ganun dun sa lugar nila parang maxado clang strick sa kanilang anak,,diba karapatan ng mga babae
na maka kilala ng mga lalake,,sana baguhin n nila ang patakaran sa kanilang lugar

Reply

AnonymousAugust 24, 2010 at 4:23 AM

.. hmmmp

Di tama batas naLa!! dapat pantay qarapatan na babae't lalaki.. But anyways.. dapat ipaGlaBan mga
rights natin..heheh

"KABABAIHAN"

Reply

AnonymousAugust 31, 2010 at 5:07 AM

ang bastos nung ngsabe nito. "kinanto ko si buado hahaha ang lagkit ng pepe nya" mahiya k naman sa
sarili mo. kung dka marunong rumespeto sa sarili mo. learn to respet others naman. oh baka hindi mo
maintindihan. MATUTO KANG RUMESPETO SA IBA. WALANG MODO!

Reply

AnonymousSeptember 6, 2010 at 12:34 AM

dapat lang na ipaglaban ang karapatan ng mga babae kung wala kami hindi kayo maging masaya sa
mundong ito............

Reply
AnonymousSeptember 23, 2010 at 12:13 AM

anu pu ung meaning ng emansipasyon ?? plsssssssssss ...... XD !!

BY GRUP 1 IN FILIPINO !!!

Reply

AnonymousSeptember 26, 2010 at 11:10 PM

EMANIPASYON-paghahangad...

Reply

AnonymousOctober 2, 2010 at 11:40 PM

Bakit ganoon ang batas ng mga muslim??? may karapatan naman ang mga babae kng cno ang iibigin
nla................. sana baguhin ang batas na yan......

Reply

marfelOctober 11, 2010 at 4:33 PM

Maraming salamat sa post mo, natulungan mo kami sa report namin...at tsaka pala, ganda ng mga
Christian song playlist mo ha..

God bless you always!!

-add me na lang po sa fb..

marfel02@y.c.

=)

Reply

AnonymousOctober 29, 2010 at 9:21 AM

hehehe sinuri po namin yan sa filipino

Reply

AnonymousNovember 9, 2010 at 4:23 PM

siguro nga tradisyon na nila un,

at bilang tao, layunin din nating galangin ang kanilang paniniwala..

oo nga't hindi maganda na tanggalan ng karapatan ang mga kababaihan na pumili ng lalaking
makakasama habang buhay,, ang mga babaeng tulad ko ay wangis ng isang ibon, nais lumipad, malayang
nakakapunta saan man ang naisin at pag napagod, saka na ito maghahanap ng mapapahingahan... ng
masisilungan,,

Reply

AnonymousJuly 15, 2011 at 8:10 AM

mabuti naman at nakamit na rin nyang makalaya sa matitigas na pader ng aat na sulok ng palasyong
iyon.Sana pantay na ang lahat ng tao sa mundo at wala ng gagawa ng lumang tradisyon na nakakasama
sa ating mga tao,at kung meron man sana'y hindi kapahamakan ang dulot nito kundi kabutihan para sa
lahat.

Reply
kingellen23August 15, 2011 at 2:42 AM

di ba teoryang dekonstruksyon to?? anu ba ang di inaasahang pagtatapos o naganap sa Akda??

Reply

AnonymousAugust 22, 2011 at 12:36 AM

sino-sino po ba ang mga tauhan po nito

Reply

AnonymousAugust 23, 2011 at 4:06 AM

asK lng pO... Anu pO ba name Ng sumuLat ng Liham pra kay Estella?

Ung Prinsesang Javanese?

Reply

AnonymousAugust 24, 2011 at 11:01 PM

salamat po sa pagpost!!!

Reply

AnonymousAugust 24, 2011 at 11:02 PM

salamat po sa pagpost!!!
Reply

AnonymousSeptember 2, 2011 at 1:25 AM

Fuck u bitches manyak ung nasa top comment... bastos

Reply

RisselleSeptember 4, 2011 at 4:14 AM

hmm. Napakalinaw na ito ay napapabilang sa Teoryang Feminismo. Ang masasabi ko lang dito, hindi
pantay-pantay ang karapatan ng mga kababaihan sa mga kalalakihan. Ako ay nagulat nang mabasa ko
ang isang parte ng seleksyon na kung saan ang babae ay ipiniit sa isang lugar ng kawalan sa loob ng apat
na taon. Ibang klsae ang batas ng mga Muslim. No offense po ha. Sinasabi ko lamang ang nasa saloobin
ko as a citizen of a democratic country. Masakit rin na magpapakasal ka sa isang estrangherong wala
kang nararamdam na kahit na ano. Dapat talagang baguhin ang batas na ito.

Reply

AnonymousSeptember 5, 2011 at 12:03 AM

tnx sa nga nag post nagamit ko

Reply

Mr.Ibrahim NombradoSeptember 8, 2011 at 10:38 PM

HMff,,,dapat kahit babae o lalaki man tayo ay may karapatan parin dapat mamili ng ating desisyon...

BY: Mr.Ibrahim Nombrado

Reply

Mr.Ibrahim NombradoSeptember 8, 2011 at 10:43 PM

Hindi naman talaga ganyan ang batas ng mga muslim basahin mo ng mabuti..kultura ng mga magulang
ni estella yan kaya gzto lang tumakas sa magulang niya at makaalis sa kulturang kinabibilangan nya...

Okay Case Closed Thats Only A story...

Reply

Jason De PeraltaSeptember 14, 2011 at 2:42 AM

:> ganda niyan...at tnx sa mga comment nyo..(",)

_jason de peralta_

>ilocos sur<

Reply

althea ramirezOctober 16, 2011 at 9:11 PM

anu po ang meaning ng maluwag n tali

Reply

AnonymousOctober 18, 2011 at 6:51 AM

uhmm . correction lang po ang salitang EMANSIPASYON ay nangangahulugan ng paglaya ..

Reply

AnonymousNovember 6, 2011 at 5:42 PM

isang advice lang....

ang lalake ay may karapatang maging mataas kay sa babae.

walang makakokontra roon dahil maging sa relihiyon ay nangunguna ang mga lalake.

sa pamilya ay lalake rin ang may karapatang manguna at maging sa pamumuno sa ibang mga bagay ay
lalake ang siyang may kataasan.

Reply

AnonymousFebruary 27, 2012 at 5:55 AM

ala po bang mga suliranin, solusyon at mga tauhan

Reply

markjanApril 26, 2012 at 4:01 AM

haha sa akda, ito ang kahulugan ng Emansipasyon - isang paghahangad na makatayong mag-isa.

tama nman ung mga post nyo hehe.

maraming salamat po sa mga comments!

Reply
AnonymousAugust 31, 2012 at 8:58 PM

nakakalito ang bawat pangyayari ... mga salita nya...

at ang nasulat nyan ay may mga dapat na e-correct... kasi

nag tatabi na ang mga salita .... tska

nakakantok. basahin kapag parang ang haba ng estoryah...

may buod bah d2?

Reply

AnonymousSeptember 4, 2012 at 10:37 PM

tanung lng po pra sa report nmin sa filipino 1V "anu anu ang mga kalayaan ng mga batang lalakeng
indones kaysa sa mga batang babaeng indones?"

Reply

ladyvien CarpioAugust 6, 2013 at 5:39 AM

ang tanung ko dito .

kaninino nya nais ipagkaloob ang sarili ?

kung ikaw ang nsa kalagayan ng babaeng ito nanaisin mu rin bang maging malaya ?

tama ba ang ginawa ng babaeng hanapin ang mga modernong kababaihan . pangatwiranan .?
bumabanggit ng mga katangiang tagay ng babaeng tinutukoy sa sanaysay na ito?

malinaw ba ang pagkakasalin ng Asyano o indenes sa ating wika? paunayn ?

Reply

AnonymousAugust 8, 2013 at 6:07 PM

sino po ang tunay na nag sulat nito ?

report ko kasi:(

Reply

Jewel Ann VillarinaAugust 14, 2013 at 5:38 PM

report din po namin eh.. ;)

Reply

AnonymousAugust 15, 2013 at 10:11 AM

bakit po nasabing teoryang dekonstraksyon ?? pde rin po dibang teoryang sikolohikal ??

Reply

adawiya acmadAugust 26, 2013 at 11:28 PM

I am a muslim and i also hate the tradisyon kasi mga magulang nagdedecide kung sino ang
mapapangasawa namin so damn and unfair to all girls that suffering from the wrong decision of their
parents :/
Reply

AnonymousSeptember 7, 2013 at 11:05 PM

paki bigay po ung buod plzzzzzzzzzz

Reply

gilchisa vie atienzaMarch 13, 2014 at 9:41 PM

ipaglaban ang bawat karapatan ng mga babae!!!!!

Reply

AnonymousJune 12, 2014 at 12:34 PM

Hello :) Estelle Zeehandelaar is not a Javanese princess of Jepara. The Javanese princess you are looking
for is Raden Ajeng Kartini, who was into feminism and criticized the colonialism there. Estelle was her
penpal she found by placing a little advertisement on a Dutch newspaper she often read. I know Kartini,
myself being Indonesian :)

Reply

AnonymousJune 24, 2014 at 4:41 AM

Dapat pantay lang ang karapatan ng kababaihan sa kalalakihan sa kanila ~for me~

IPAGLABAN!

Reply

AnonymousJuly 1, 2014 at 2:12 PM

thank you ng sobra dito nakatulong ng malaki sa report amin. at nagka interes ako na magbasa ng
kwento naintindihan ko sobra haha. tnamad ako mag basa kasi mahaba pero masaya

Reply

AnonymousJuly 1, 2014 at 2:14 PM

thank you

Reply

AnonymousJuly 9, 2014 at 6:02 AM

sino poh si STELLA ZEEHANDELAAR??

__ YAN POH KC UNG ACTIVITY Nmin poh,, tnx

Reply

Replies

AnonymousJuly 9, 2014 at 6:33 AM

Ako Un :)

Reply

AnonymousAugust 12, 2014 at 5:39 AM

Pweeeew! Summary lang ee. Kaso ang haba. HAHAHAHAHAHA! :3

BUT THANKS A LOT FOR THIS. :)

Reply

Load more

Loading