Από τα ιερογλυφικά

στα
emoticons

ΕΝΑ
ΤΑΞΙΔΙ
ΣΤΟ
ΧΡΟΝΟ
Η ΓΡΑΦΗ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ
Μια απέραντη περίοδος.
Ένα μεγάλο θέμα.
Πώς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε
χωρίς να χαθούμε;

Ας βάλουμε λοιπόν
τα πράγματα σε μια σειρά.
Πώς φτάσαμε στη γραφή;

Η ιστορία της γραφής χάνεται στα βάθη

των αιώνων.

Από την υποτυπώδη ζωγραφική στα

ιερογλυφικά και μετά στα γράμματα
προκύπτει μια λογική εξέλιξη.
Από πότε περίπου υπάρχει
η γραφή;

Περίπου από το 4500 π.Χ.

Δηλαδή εδώ και 6500 χρόνια.

Από πού ξεκίνησε η γραφή ;

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά

από πού.
Σουμερία ;;
Δισπηλιό ;;
Σποράδες ;;
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πολλά
μέρη που διεκδικούν την πρωτοεμφάνιση
της .
Ένα όμως είναι σίγουρο.
Η ανακάλυψη της γραφής
είναι………………………….

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ !!!
 Γιατί είναι σημαντική η
ανακάλυψη της γραφής ;
Είναι σημαντική γιατί… Με την ανακάλυψη και τη
χρησιμοποίηση της γραφής ο άνθρωπος
αποτύπωσε τη σκέψη του, μετέδωσε την πείρα του και
εξυπηρέτησε την οργάνωση της ζωής του.

Είναι σημαντική γιατί… Η ανακάλυψη της γραφής,

δηλαδή της απόδοσης του προφορικού λόγου με
γραφικά σύμβολα, αποτελεί τη μεγαλύτερη
πολιτισμική επανάσταση όλων των εποχών.

Είναι σημαντική γιατί… Εγκαινίασε τον πολιτισμό εκείνο

που διαρκεί ήδη χιλιάδες χρόνια , τον αποκαλούμενο
«πολιτισμό της γραφής», τον δικό μας πολιτισμό.
Η γραφή ήταν πάντα και
παντού η ίδια;

 ΌΧΙ !!!!!!!
 Η γραφή έχει άμεση σχέση με την
γλώσσα και αλλάζει-εξελίσσεται με
το πέρασμα του χρόνου.
 Επίσης , όπως η γλώσσα , διαφέρει
από τόπο σε τόπο.
 Τέλος έχει διάφορες μορφές.
 Ποια μορφή είχε η γραφή
στην αρχή ;

Οι πρώτες μορφές γραφής ήταν

παραστάσεις με σύμβολα
ήταν δηλ. ένα είδος ζωγραφικής.
Ανακαλύφθηκαν μέσα σε σπήλαια, παριστάνουν ζώα και φυτά ή σκηνές της ζωής όπως
το κυνήγι. Αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από γραπτή απεικόνιση σκέψεων. Ο ζωγραφικός
τρόπος είναι ο αρχαιότερος για να διατυπώνεται γραπτά ένα νόημα. Έτσι τα πρώτα
γραπτά σύμβολα επάνω στην πέτρα παριστάνουν ολόκληρο νόημα, μια πλήρη ιδέα
και ακριβώς για το λόγο αυτό ονομάζονται ιδεογράμματα.

Η ιδεογραφική γραφή λοιπόν είναι η πρώτη ανθρώπινη γραφή.

Κάποιες τέτοιες παραστάσεις μέσα από
σπήλαια βλέπουμε στις παρακάτω εικόνες.
Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να
καταλάβει ο άνθρωπος πως για να παραστήσει με
μεγαλύτερη ευκολία ένα ελάφι μπορούσε να το
κάνει όχι ζωγραφίζοντας όλο το ελάφι, αλλά μόνο
με ένα χαρακτηριστικό του πχ τα κέρατά .
Με αυτόν τον τρόπο γίνεται ένα ακόμα βήμα από
τη ζωγραφική προς τη συμβολική αναπαράσταση,
προς τα

ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ
Τι είναι τα ιερογλυφικά;
Τα ιερογλυφικά είναι η αρχαιότερη μορφή γραφής και
αναπτύχθηκε στην Αίγυπτο και στην Μινωική Κρήτη .
Το όνομα της προέρχεται από τις Ελληνικές λέξεις
"ιερά ανάγλυφα".
Πρόκειται για ένα συνδυασμό από ιδεογράμματα, μια
σειρά δηλαδή από σύμβολα , που το καθένα αντιστοιχεί
σε συγκεκριμένες έννοιες και αλφαβητικά στοιχεία,
πάνω από 2000 σε αριθμό.
Θεωρούνταν ιδιαίτερα δύσκολη μέθοδος γραφής και
χρειάζονταν χρόνια για την εκμάθησή της. Γι αυτό το
λόγο τη γνώριζαν πολύ λίγοι, κυρίως ιερείς και γραφείς
.
 Δεν διαβάζονταν με μια συγκεκριμένη σειρά , αλλά προς
οποιαδήποτε κατεύθυνση.

Δείγματα ιερογλυφικής μπορούμε να συναντήσουμε

πάνω σε παπύρους , πάνω σε τοίχους , και κυρίως σε
ναούς.

Μπορέσαμε να τα διαβάσουμε (αποκρυπτογραφήσουμε)

το 1822 χάρη στον Ζάν Φρανσουά Σαμπολιόν , μέσω της
στήλης της Ροζέτας , ένα είδος τρίπτυχου που περιείχε το
ίδιο κείμενο γραμμένο σε τρεις διαφορετικές γλώσσες :
ιερογλυφικά , νεότερη πιο απλή αιγυπτιακή και ελληνική .
Στις δυο αυτές εικόνες βλέπουμε
την στήλη της Ροζέτας.
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΩΝ
 Την ίδια περίπου εποχή έχουμε και τις
ΣΗΜΙΤΙΚΕΣ ΓΡΑΦΕΣ
‫ﺠ‬Οι σημιτικές γραφές είναι μια ομάδα
διάφορων αλφάβητων και μορφών
γραφής , οι οποίες εκτείνονταν από
την Αραβική χερσόνησο έως και
την Ανατολική Αφρική.
‫ﺠ‬Έχουν μια πανάρχαια παράδοση,
η οποία εκτείνεται χιλιάδες χρόνια και
ξεκινά από τα αρχαία ακκαδικά,
που χρησιμοποιούνταν ήδη από το 2800
π. Χ. και ήταν η γλώσσα της ασσυριακής
αυτοκρατορίας.
‫ﺠ‬Αλφάβητα που ανήκαν στη Σημιτική γραφή
ήταν το ασσυριακό, η γραφή γκέεζ στην
Αιθιοπία και το αραμαϊκό.
 Και κάπως έτσι φτάνουμε σε άλλο
ένα αλφάβητο , το ΦΟΙΝΙΚΙΚΟ .
‫ש‬Ο σημαντικότερος ίσως απόγονος των Σημιτικών
συστημάτων γραφής είναι το Φοινικικό αλφάβητο. Το
φοινικικό αλφάβητο αναπτύχθηκε κατά τον 11ο – 5ο
αιώνα π. Χ. Ήταν συμφωνογραφικό αλφάβητο και
αποτελούταν από 22 γράμματα.
‫ש‬Έχουν μεγάλη οπτική ομοιότητα με τα αιγυπτιακά
ιερογλυφικά από τα οποία φαίνεται να επηρεάστηκαν ,
χωρίς όμως να υπάρχουν σοβαρά στοιχεία ότι προήλθαν
από αυτά. Άλλωστε η ομοιότητα του φοινικικού
αλφάβητου με τα ιερογλυφικά είναι μόνο στο σχήμα, όχι
στην έννοια.
‫ש‬Οι Φοίνικες, με την εμπορική τους δραστηριότητα,
διέδωσαν τη γλώσσα και τη γραφή τους σε όλη τη λεκάνη
της Μεσογείου. Έτσι από το φοινικικό αλφάβητο
προήλθαν το Εβραϊκό, και το Ελληνικό.
ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΑΦΕΥΓΕΙ ΌΤΙ
ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΕΠΟΧΗ ΑΝΕΠΤΥΞΑΝ
ΓΡΑΦΗ
ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΑΛΛΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ
ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΓΝΩΣΤΟΙ ΣΕ ΜΑΣ
ΌΠΩΣ
ΟΙ ΚΙΝΕΖΟΙ , ΟΙ ΜΑΓΙΑ κ.α.
Ωραία ως εδώ ….
Βάλαμε αρκετά πράγματα σε
μια σειρά ………..
ΌΧΙ ΌΜΩΣ ΌΛΑ
ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΘΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΣΤΙΣ
ΓΡΑΦΕΣ ΤΟΣΩΝ ΚΑΙ ΤΟΣΩΝ ΛΑΩΝ
ΑΣ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ
ΜΑΣ ΓΡΑΦΗ

ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΓΡΑΦΕΣ
Που βρίσκουμε τα πρώτα
ιερογλυφικά στην Ελλάδα;
Όπως είδαμε και πιο πάνω, ιερογλυφική
γραφή αναπτύχθηκε στην Μινωική Κρήτη
.
 Στην Μινωική Κρήτη αναπτύχθηκε το
1850 ως 1450 π.Χ. και η Γραμμική Α΄.
Τι ξέρουμε για την Γραμμική Α ;

•Είναι αποτυπωμένη σε πήλινες

πινακίδες που έχουν βρεθεί
στην Κνωσό , στη Φαιστό ,
αλλά και εκτός Κρήτης .
•Αποτελείται από
συλλαβογράμματα
και ιδεογράμματα .
•Δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί
και αποτελεί ένα από τα
μεγαλύτερα μυστήρια της
σύγχρονης αρχαιολογίας .
 Από την Κρήτη στις Μυκήνες .
Από την Γραμμική Α΄ στην Γραμμική Β΄.
•Ανακαλύφθηκε μαζί με τα Κρητικά Ιερογλυφικά και με την
Γραμμική Α΄ στις αρχές του εικοστού αιώνα από τον Άρθουρ
Έβανς .

•Χρησιμοποιήθηκε στην Κρήτη και σε όλο τον Μυκηναϊκό κόσμο

από το 1400 μέχρι και το 1100 π.χ.

•Περιλαμβάνει συλλαβογράμματα , και ιδεογράμματα .

•Ήταν μια δύσχρηστη γραφή και χρησιμοποιήθηκε

κυρίως από ειδικευμένους γραφείς .

•Η αποκρυπτογράφηση της έγινε το 1952 από τον Άγγλο Μάικλ

Βέντρις και θεωρείται μορφή της προελληνικής γραφής .
ΚΑΙ ΚΑΠΟΥ ΕΔΩ
ΟΙ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΕΣ
ΚΑΙ ΟΙ ΓΡΑΜΜΙΚΕΣ ………ΤΕΛΟΣ
ΚΑΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΑΝΑΠΤΥΣΕΤΑΙ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

ΑΒΓΔ…….
• Τον 10ο αιώνα π.Χ. μια άλλη πιο απλή
γραφή αντικατέστησε τις προηγούμενες.
• Την γραφή αυτή την πήραν οι Έλληνες από
τους Φοίνικες και την τελειοποίησαν .
• Πρόσθεσαν φωνήεντα και αφαίρεσαν
σύμφωνα.
• Έγραφαν με κεφαλαία γράμματα χωρίς κενό
ανάμεσα στις λέξεις.
• Με το πέρασμα του χρόνου καθιέρωσαν να
γράφουν από τα αριστερά προς τα δεξιά .
Οι δύο παλαιότερες επιγραφές της
ελληνικής αλφαβητικής γραφής
προέρχονται:
Η πρώτη από μία οινοχόη
που βρέθηκε στο Δίπυλο και
χρονολογείται περί το 750-740 π.Χ.
Η δεύτερη από ενεπίγραφο αγγείο ,
γνωστό ως ποτήρι του Νέστορα ,
χρονολογούμενο το 750 – 700 π.Χ.
 Οινοχόη Δίπυλου
Είναι το αρχαιότερο αγγείο με επιγραφή στο ελληνικό
αλφάβητο και εποχή κατασκευής στα 750-740 π.Χ. Περιέχονται
και μερικοί φοινικικοί χαρακτήρες, άρα φαίνεται ότι εκείνη την
εποχή δεν είχε αποσαφηνιστεί ακόμα το αλφάβητο. Στην
οινοχόη αναγράφεται (με σημερινή ελληνική γραφή)
ΝΙΜΝΑΚΕΔΟΤΟΤΕΙΖΑΙΠΑΤΑΤΟΛΑΤΑΝΟΤΝΑΠΝΟΤΣΕΧΡΟΝΥΝΣΟΗ
(διαβάζεται από δεξιά προς τα αριστερά) και σημαίνει «όποιος
χορεύει καλύτερα από όλους να αποκτήσει αυτό (το έπαθλο)».
 Η ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΟ ΠΟΤΗΡΙ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΑΠΟ
ΤΙΣ ΠΙΘΗΚΟΥΣΕΣ

Στο ποτήρι αυτό

διαβάζει κανείς "Είμαι
το γλυκόπιοτο ποτήρι
του Νέστορα. Όποιος
λοιπόν πιει από αυτό
το ποτήρι, αυτόν
αμέσως θα τον
κυριέψει ο πόθος της
Αφροδίτης με το
όμορφο στεφάνι".
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΟΙΠΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΓΙΑ
ΣΧΕΔΟΝ 1000 ΧΡΟΝΙΑ (ΜΕΧΡΙ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ) ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΤΑΙ
ΣΕ ΟΛΟΝ ΣΧΕΔΟΝ ΤΟΝ ΤΟΤΕ ΓΝΩΣΤΟ ΚΟΣΜΟ.
ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Η ΡΩΜΑΙΚΗ
ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΙ
ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΗΣ
 ΤΟ ΛΑΤΙΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
• Η επικρατέστερη θεωρία είναι πως
προήλθε από το ελληνικό αλφάβητο.
• Σύμφωνα μάλιστα με άποψη που
υποστηρίζεται και διδάσκεται από
πολλούς γλωσσολόγους , το λατινικό
αλφάβητο είναι το δυτικό ελληνικό
αλφάβητο της Χαλκίδας , το οποίο
μεταφέρθηκε στην Ιταλία τον 7ο – 6ο αι.
π.Χ. και διαδόθηκε .
• Υπό Ρωμαϊκής κυριαρχίας το λατινικό
αλφάβητο επεκτάθηκε σε όλα τα κράτη
της Ευρώπης και στις μέρες μας το
χρησιμοποιούν τα περισσότερα
σύγχρονα κράτη.
ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΌΜΩΣ ΠΕΡΝΑΝΕ
ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΛΛΑΖΟΥΝ
ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΑΛΛΑΖΟΥΝ
Η ΓΡΑΦΗ ΕΞΕΛΙΣΕΤΑΙ
Τι άλλαξε στην γραφή από τα
βυζαντινά χρόνια μέχρι σήμερα;
• Η βυζαντινή γραφή δεν γεννήθηκε αυτόματα ,
είναι αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδικασίας της
γραφής.
• Τα μεγάλα γράμματα δεν είναι πια εύχρηστα και
σε συνδυασμό με τα νέα υλικά γραφής είναι
κουραστικά και δεν εντυπωσιάζουν.
• Έτσι οδηγούμαστε στην μικρογράμματη γραφή
που γράφεται πιο ξεκούραστα ,πιο γρήγορα και
είναι και πιο εντυπωσιακή .
• Το πέρασμα αυτό στη μικρογράμματη γραφή
ισχύει μέχρι της μέρες μας και έχει ονομαστεί
΄΄η μεγάλη μεταρρύθμιση της γραφής΄΄΄.
Ήταν όμως πάντα ρόδινα τα πράγματα
για την γλώσσα και την γραφή;

• Δυστυχώς η γλώσσα μας και η γραφή μας

πέρασαν μέσα από πολλές φουρτούνες.

• Το πρόβλημα που προέκυψε ονομάζετε

“γλωσσικό ζήτημα” και εννοούμε τον
γλωσσικό διχασμό ανάμεσα στον
γραπτό λόγο και την καθομιλουμένη
γλώσσα .

• Το ζήτημα αυτό δίχαζε την ελληνική

κοινωνία για πολλούς αιώνες .
Η ιστορία του γλωσσικού ζητήματος.
• Γλωσσικός διχασμός εμφανίζεται ιστορικά από τον 1ο
αιώνα π. X. . Οι αττικιστές εισήγαγαν τη διγλωσσία στον
ελληνικό κόσμο , καθώς επέβαλαν μια απομίμηση της
κλασικής αττικής , η οποία αντιπαρατέθηκε με την ήδη
κυρίαρχη δημώδη προφορική.
• Τα Ελληνιστικά χρόνια υιοθετείται η αττική διάλεκτος η
οποία διαμορφώνεται σταδιακά σε νέα μορφή ελληνικής
γλώσσας , την Ελληνιστική ή Κοινή , η οποία θα καθορίσει
αργότερα τη Βυζαντινή και νέα Ελληνική γλώσσα.
• Οι Αλεξανδρινοί γραμματικοί επινοούν τους τόνους και ,
πιστεύουν ότι με τη χρήση της αττικής θα συνεχιζόταν η
παράδοση στη συγγραφή έργων με αποτέλεσμα τη στροφή
των λογίων σε ένα τεχνητό γραπτό ιδίωμα, τη διγλωσσία
και την επικράτηση ενός άκαμπτου αρχαϊσμού.
 Και το ζήτημα
συνεχίζεται…..
• Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους το ελληνικό κράτος
προβληματίζεται για το ποια γλώσσα πρέπει να χρησιμοποιείται στη
λογοτεχνία αλλά και στην εκπαίδευση επειδή η λαϊκή γλώσσα είναι
ακαλλιέργητη , παραφθαρμένη και δεν μπορεί να εκφράσει πολυσύνθετες
ιδέες.
• Ο Αδαμάντιος Κοραής, ξεκινά μια τάση καθαρισμού της γλώσσας από ξένα
στοιχεία και επινοεί και προτείνει την καθαρεύουσα, η οποία καθιερώνεται ως
επίσημη γλώσσα του κράτους (1834).
• Η αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας, θα βοηθήσει στην εμφάνιση και στην
άνθηση της λαογραφίας, με αποτέλεσμα, στα χρόνια που θα ακολουθήσουν,
να πολλαπλασιαστούν η συλλογή και οι δημοσιεύσεις δημοτικών τραγουδιών.
• Η δημοσίευση το 1888 του έργου του Γ. Ψυχάρη «Το ταξίδι μου» δίνει ώθηση
στη χρήση της δημοτικής μεταγενέστερα. Η εισήγηση του Ψυχάρη για μια
συστηματοποιημένη πρότυπη δημοτική δίνει και μια νέα διάσταση στο
γλωσσικό ζήτημα, θέτοντάς το ως ανάγκη όχι μόνο για τη μελλοντική ευημερία
του ελληνικού έθνους αλλά και την απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδας.
 Και δεν συνεχίζεται μόνο……
αλλά οδηγείται και στα άκρα……
•Έτσι , στην αρχή του 20ου αιώνα , το
γλωσσικό ζήτημα διαμορφώνεται ως προς την
πολιτιστική του διάσταση και παίρνει εκτός από
κοινωνικές διαστάσεις και πολιτικές και
οδηγεί σε αιματηρές συγκρούσεις.
•Η δημοσίευση μετάφρασης της Αγίας Γραφής
(1901) σε ακραία δημοτική στην εφημερίδα
Ακρόπολη από τον Αλέξανδρο Πάλλη , επιφέρει
βίαιες διαμαρτυρίες με αιματηρά αποτελέσματα
(τα επεισόδια που έγιναν γνωστά σαν
"Ευαγγελικά".
•Επίσης , η παράσταση της Ορέστειας του
Αισχύλου στη δημοτική , από το Εθνικό Θέατρο
( 1903 ) , γίνεται η αιτία νέων αιματηρών
συγκρούσεων μεταξύ δημοτικιστών και
καθαρευουσιάνων (τα λεγόμενα "Ορεστειακά").
Οι ανάγκες όμως οδήγησαν τους ανθρώπους
και σε
Το σύστημα BRAILLE
Κώδικας Μπράιγ ονομάζεται το σύστημα
γραφής των τυφλών . Το όνομά του
οφείλεται στον εφευρέτη του Μπράιγ . Ο
Μπράιγ είχε τυφλωθεί πολύ μικρός και
δεν ήταν ευχαριστημένος γιατί το σύστημα
ανάγνωσης που χρησιμοποιούσαν οι
τυφλοί ήταν δύσχρηστο . Έτσι βάλθηκε
να δημιουργήσει ένα καινούριο ειδικό
αλφάβητο για τυφλούς . Του πήρε πέντε
χρόνια αλλά στο τέλος τα κατάφερε .
 Πως λειτουργεί το σύστημα BRAILLE ;
Ο τυφλός μπορεί μ’ αυτό το
σύστημα να διαβάζει
ψηλαφώντας τις στιγμές με το
δάχτυλο , δηλαδή έχουμε
ανάγνωση με την αφή .
Το σύστημα Μπράιγ έχει έξι
ανάγλυφες κουκκίδες σαν το
κεφαλάκι μιας καρφίτσας . Είναι
τοποθετημένες ανά τρεις και μ’ αυτές
γίνονται 63 συνδυασμοί , που
αντιστοιχούν στα γράμματα και τους
αριθμούς .
Η γραφή Μπράιγ διαβάζεται από
αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω
προς τα κάτω , όπως ακριβώς και
η γραφή των «βλεπόντων».
 Κώδικας Μορς

• Εφευρέτης του ήταν ο Μορς.

• Δημιουργήθηκε για τον ηλεκτρικό τηλέγραφο της
δεκαετίας του 1830 και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς
στην πρώιμη ραδιοεπικοινωνία από τις αρχές του
1890.
• Η πρώτη τηλεγραφική γραμμή ήταν ανάμεσα στην
Ουάσιγκτον και τη Βαλτιμόρη. Γρήγορα διαδόθηκε
το σύστημα αυτό σε όλα τα κράτη.
 Πως λειτουργούσε ο κώδικας Μορς;
• Είναι μια μέθοδος για μετάδοση
πληροφορίας με παλμούς μικρής
και μεγάλης διάρκειας ή σημάδια -
τελείες και παύλες.
• Με ένα μηχάνημα γινόταν
μετάδοση διάφορων μηνυμάτων σε
μεγάλη απόσταση.
• Η χρήση του προϋποθέτει την
ύπαρξη ειδικά εκπαιδευμένου
προσωπικού.
ΒΙΝΤΕΟ
 Νοηματική Γλώσσα
• Πρόκειται για ένα αυτόνομο γλωσσικό
σύστημα που μπορεί να μελετηθεί και
να αναλυθεί όπως και κάθε άλλη
φυσική γλώσσα.
• Δεν απεικονίζει την φυσική γλώσσα
ούτε προέρχεται από αυτήν.
• Τα γλωσσικά μέσα που χρησιμοποιεί
η ΕΝΓ (όπως και οι άλλες νοηματικές
γλώσσες) για να διατυπώσει τις
έννοιες και για να δημιουργήσει
μορφολογία και σύνταξη, βασίζονται
στην κίνηση των χεριών, στην στάση ή
στην κίνηση του σώματος, και στην
έκφραση του προσώπου.
•Η γραμματική της , δηλαδή το σύστημα των
κανόνων βάσει των οποίων διαρθρώνεται
ο λόγος και επιτυγχάνεται η επικοινωνία, δεν
είναι προφορικό αλλά οπτικό - κινησιακό.
•Η χρήση της νοηματικής αποτελεί βασική
προϋπόθεση για την ένταξη
οποιουδήποτε ατόμου στη κοινότητα των
κωφών.
•Σημασία δεν έχει ο βαθμός ακουστικής
απώλειας αλλά η γνώση της γλώσσας και ο
σεβασμός της κουλτούρας των κωφών.
•οι κωφοί διαφορετικών κρατών μπορούν να
συνεννοούνται άνετα μέσω της Διεθνούς
Νοηματικής Γλώσσας, η οποία είναι στην ουσία
ένας κώδικας που εξυπηρετεί σε απλές
καθημερινές ανάγκες επικοινωνίας.
ΒΙΝΤΕΟ
Και φτάνουμε στο σήμερα…….……….
που ναι μεν χρησιμοποιούνται πολλά
απ΄ όσα αναφέραμε όμως……………..
χρησιμοποιούνται και
Πρώτος και καλύτερος νέος τρόπος επικοινωνίας;
Τα γνωστά σ όλους μας…….. GREEKLISH

Greeklish (Γκρίκλις)
Προέρχονται από τις λέξεις
greek (ελληνικά) και english
(αγγλικά). Είναι η ελληνική
γλώσσα σε όλο της το
μεγαλείο … … … … …
γραμμένη με το λατινικό αλφάβητο.
 Βέβαια και τα Greeklish
έχουν την ιστορία τους.
• Υπάρχουν αρκετά δείγματα από αυτόγραφα χειρόγραφα,
όπου ελληνικά κείμενα είναι γραμμένα με αυτόν τον τρόπο,
όπως π.χ. η κωμωδία "Fortounatos"' από τον Μάρκο
Αντώνιο Φώσκολο (1655).
• Υπάρχουν ακόμα δείγματα από βιβλία τυπωμένα με τέτοιο
τρόπο, όπως το βιβλίο "I Mera tou Hristianou" που
φυλάσσεται σήμερα στο Βενετικό Μουσείο της Νάξου. Η
χρήση αυτή ονομάζεται ακόμα "φραγκοχιώτικα", λόγω της
πολύ σημαντικής παρουσίας καθολικών ιεραποστόλων στο
νησί της Χίου.
• Στα νεότερα χρόνια χρησιμοποιήθηκαν επειδή ήταν δύσκολη
η αναγνώριση των ελληνικών χαρακτήρων από τους
υπολογιστές, γιατί δεν παρείχαν ανάλογη υποστήριξη.
Τύποι Greeklish
Τα Greeklish μπορεί να είναι ορθογραφικά, δηλαδή να
ακολουθούν τους κανόνες της ελληνικής ορθογραφίας, ή
να είναι φωνητικά, δηλαδή να σκοπεύουν στη φωνητική
απόδοση των ελληνικών. Ο περισσότερος όμως κόσμος
χρησιμοποιεί ένα "μικτό" σύστημα, που συνδυάζει το θέμα
της ορθογραφίας με την φωνητική απόδοση, χωρίς η
γραφή να έχει ισχυρή τυποποίηση.
Παρατηρείται ακόμα συχνά η μεταγραφή αγγλικών σε
ελληνικό αλφάβητο και στη συνέχεια μετατροπή σε
greeklish. Αυτή η διπλή μεταγραφή είναι ειρωνική, π.χ. αν
ένας χρήστης θέλει να γράψει "this is hard to read" αυτό
μέσω του "δις ιζ χαρντ του ριντ” γίνεται "dis iz xarnt tou
rint". Έτσι το αλφάβητο είναι λατινικό, αλλά η ορθογραφία
ελληνική.
Για ποιους λόγους χρησιμοποιούνται τα
Greeklish κυρίως από τους νέους;
α. Ορθογραφία : Κάποιοι προσπαθούν, με αυτόν τον τρόπο, να
κρύψουν την ανορθογραφία τους. Παρ’ όλα αυτά όμως,
υποσυνείδητα οι περισσότεροι προσπαθούν να γράψουν
«ορθογραφημένα greeklish».
β. Συνήθεια
γ. Ευκολία : Οι περισσότεροι νέοι θέλουν να γράφουν γρήγορα και
εύκολα. Δεν χρειάζεται ούτε να προσθέσουν κάποιο σημείο
στίξης ούτε και να αλλάζουν τη γλώσσα που γράφουν συνεχώς.
δ. “Μαγκιά” : ιδιαίτερα σε μικρές ηλικίες είναι γοητευτικό να
επιδεικνύουν το πόσο γρήγορα γράφουν είτε στο κινητό
τηλέφωνο είτε στον υπολογιστή.
ε. Αναγκαιότητα : πολλοί χρήστες γράφουν από το εξωτερικό μέσω
υπολογιστών που δεν τους ανήκουν, όπως σε πανεπιστήμια ή
νετ καφέ , οι οποίοι δεν έχουν ελληνικές γραμματοσειρές με
αποτέλεσμα τα Greeklish να είναι η μόνη επιλογή.
Ποιους κίνδυνους κρύβει η χρήση τους;

• Στα greeklish κείμενα, κατά τη φωνητική διατύπωση, παρατηρείται το

φαινόμενο του «ιωτακισμού» , όπου όλα τα: η, ι, ει, οι, υι, ι,
αντικαθιστώνται για λόγους ταχύτητας στην πληκτρολόγηση (ή
κεκαλυμμένης ανορθογραφίας) από τον λατινικό χαρακτήρα “i”.
Παρομοίως, τα ελληνικά: “o” και “ω”, μεταγράφονται στο λατινικό
“ο”. Αυτή η συνήθεια μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την
κατάργησης της ιστορικής ορθογραφίας και την απλοποίηση ή
τον εκφυλισμό της γλώσσας.
• Τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα
της λέξης. Χρησιμοποιώντας ελληνικές γραμματοσειρές μπορούμε
να έχουμε την εικόνα της λέξης και να συμφιλιωνόμαστε
με την ορθογραφία και με τη σημασία της .
• Φιλόλογοι δήλωσαν ότι συνάντησαν λέξεις γραμμένες σε greeklish σε
γραπτά του σχολείου σε ποσοστό 64,3% και ότι παρατηρήθηκαν και
μη αναμενόμενα λάθη.
 Υπήρξαν όμως και κάποιες προσπάθειες για να
αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των Greeklish.

• Γύρω στο 2004 εμφανίστηκε σε πολλά ελληνικά

Διαδικτυακά forum (όπου τα greeklish ήταν ο κύριος
τρόπος επικοινωνίας) μία κίνηση κατά της χρήσης των
greeklish. Οι διαχειριστές απειλούσαν με εξοστρακισμό
τους χρήστες που συνέχιζαν να χρησιμοποιούν τα
greeklish, κάνοντας έτσι υποχρεωτική τη χρήση των
ελληνικών, αλλά η χρήση των greeklish δεν κατάφερε να
γίνει λόγος για αποκλεισμό από φόρουμ.
• Μετά την εμφάνιση των greeklish έγιναν επίσης πολλές
προσπάθειες να αναπτυχθούν λογισμικά για την
αυτόματη μετατροπή των greeklish σε ελληνικά.
Υπάρχει βέβαια και η άλλη άποψη.

Από την άλλη πλευρά υπάρχει η άποψη που λέει ότι είναι
πλέον μάταιο να χαρακτηρίσουμε τα greeklish μία
σύγχρονη μάστιγα. Τα greeklish έχουν παγιωθεί,
κυκλοφορούν ανάμεσά μας, οι νέοι θεωρούν δεδομένη τη
γραφή κυρίως στα κινητά με αυτή τη μορφή, νιώθουν
άνετα χωρίς κόμπλεξ για τα ορθογραφικά τους λάθη. Με
την χρησιμοποίηση των greeklish νιώθουν όλοι ίσοι. Θα
τους χωρίσει κάτι άλλο αλλά όχι ο χαρακτηρισμός του
κακού μαθητή ή του ανίδεου. Αν θέλουμε να πλησιάσουμε
τους νέους, να τους επηρεάσουμε και να τους δείξουμε
την αξία της γνώσης θα πρέπει να κατανοήσουμε τα
greeklish. Λίγοι είναι οι νέοι που θα πεισθούν να γράψουν
ένα μήνυμα στην ελληνική γλώσσα.
 Ένας άλλος νέος τρόπος επικοινωνίας
γνωστός σε μικρούς και μεγάλους είναι τα
ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ – ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ – ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

• Αρκτικόλεξο ή Ακρωνύμιο
ονομάζεται ο σύντομος
τρόπος γραφής που
παράγεται από τα αρχικά
γράμματα ή τις συλλαβές
των λέξεων (συνήθως
ονόματα οργανισμών,
σωματείων, υπηρεσιών κ.ά.)
που γράφεται πάντα με
κεφαλαία γράμματα.
• Η λέξη αρκτικόλεξο είναι
σύνθετη λέξη που
δημιουργείται από τις λέξεις
αρκτικός, (που σημαίνει
αυτός που βρίσκεται στην
αρχή), + λέξη.
Γιατί υπάρχουν τα
ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ – ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ – ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ;

• Η χρήση ακρωνυμίων ξεκίνησε κυρίως από τις ανάγκες

εξοικονόμησης χώρου στον τύπο αλλά και χρόνου στον
λόγο.
ΠΑΡΟΛΟ ΠΟΥ
• Η συνεχής χρήση ακρωνυμίων πολλές φορές δημιουργεί
προβλήματα σύγχυσης, όπως π.χ. Δ.Σ που μπορεί να
σημαίνει Διοικητικό Συμβούλιο ή Διπλωματικό Σώμα ή
Δήμος Στυλίδας.
ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΠΑΛΙΟΥΣ
 Για τους νέους ,
τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά .
• Πιο γρήγορα, πιο εύκολα , πιο ευέλικτα οι συντομογραφίες διαδόθηκαν
ταχύτατα στους νέους και αποτελούν πλέον ένα κοινό κώδικα
επικοινωνίας.
• Μια γλώσσα κατανοητή από τα μέλη, αλλά όχι από τους υπολοίπους.
Μιλάνε μπερδεμένα, αφαιρούν τα φωνήεντα, γράφουν με ακρώνυμα -
συντομογραφίες στο Διαδίκτυο και στα κινητά τηλέφωνα
δημιουργώντας ένα κώδικα ακατάληπτο από τους έξω , πράγμα που
γίνεται εσκεμμένα.
!!!!!!!!!!!!!!Ένας τέλειος μυστικός κώδικας !!!!!!!!!!!!!
Αρκεί να δεχτείς τους κανόνες επικοινωνίας της κοινότητας και είσαι μέσα

Μάλιστα για να μην μείνει κανείς αναλφάβητος έχει δημιουργηθεί

ακόμα και ηλεκτρονικό λεξικό με συντομογραφίες .
 Το λεξικό των νέων
tpt: τίποτα see you: cu (θα τα
πούμε)
mnm: μήνυμα laugh out loud: lol
dld : δηλαδή (γελάω δυνατά)
tespa: τέλος πάντων be right back: brb
(επιστρέφω)
flk : φιλάκια don't worry:dw
pm : πες μου (μην ανησυχείς)
forever: 4evr (για
klm: καλημέρα:
πάντα)
xl : χάλια message: msg
for you: 4u (για σένα) (μήνυμα)
thanks: tnx
(ευχαριστώ)
oh my god: omg
(ω, Θεέ μου!)
 Γιατί οι νέοι την χρησιμοποιούν με την λογική
του μυστικού κώδικα ;

• Γιατί με τον τρόπο αυτό αισθάνονται

ότι ανήκουν κάπου , σε μία ομάδα.

• Γιατί έτσι ξεχωρίζουν από τους

υπόλοιπους που δεν αναγνωρίζουν
το γλωσσικό τους κώδικα
Και εδώ όμως παραμονεύουν
κάποιοι κίνδυνοι.
• Τους γίνεται συνήθεια αυτή η διάλεκτος, με
αποτέλεσμα να τη μεταφέρουν στην πραγματική
τους ζωή, ακόμα και στο γραπτό τους λόγο.
• Συμβάλλουν στον απόλυτο βιασμό της ελληνικής
γλώσσας σε όλα τα επίπεδα, σε γραμματική,
σύνταξη και φυσικά σε ορθογραφία.
ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ
• Δεν μπορεί να επέμβει κανένας σε αυτό. Δεν
μπορεί κανείς να τους διορθώσει γιατί θα
θεωρηθεί “σπαστικός” και θα αποκοπεί από την
κοινότητα.
Και πάμε σε έναν άλλο νέο τρόπο επικοινωνίας.
Τις χαριτωμένες…………..
Φατσούλες ή Emoticons

Έτσι ονομάστηκαν τα χαρακτηριστικά σύμβολα της

Online επικοινωνίας , τα οποία
χρησιμοποιούνται σε emails, chats, messages,
SMS στην πληροφορική και τις επικοινωνίες.
Ο όρος Emoticons (emotion + icons) δηλαδή
εικόνες που περιγράφουν συναισθήματα,
χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία 25 χρόνια
Λίγα στοιχεία για την ιστορία τους.

Τα σύμβολα αυτά ξεκίνησαν με την χρήση σημείων στίξης

(παρένθεση, κόμμα, άνω και κάτω τελεία, παύλα κλπ),
περιγράφοντας συναισθήματα ( χαρά :-), λύπη :-( )και αριθμούν
αμέτρητους και ιδιαίτερα ευφάνταστους συνδυασμούς.
Αποτελούν έναν ευρύτατα διαδεδομένο τρόπο έκφρασης στο
επονομαζόμενο "ηλεκτρονικό λεξιλόγιο".
Η πρώτη Φατσούλα που χρησιμοποιήθηκε σε ηλεκτρονική
επικοινωνία στις 1982, ήταν το χαμογελαστό πρόσωπο (smiley
face) με την χρήση άνω και κάτω τελείας, παύλας και δεξιάς
παρένθεσης :-).
 Η Εξέλιξη τους
Τα σύμβολα αυτά είναι δημοφιλή στους χρήστες
ηλεκτρονικής επικοινωνίας, γιατί αποδίδουν τα
συναισθήματά τους εκφραστικά και σε μικρό χώρο.
Στα 25 χρόνια που ακολούθησαν, η γλώσσα των "Emoticons"
εμπλουτίστηκε με πολλές νέες προσθήκες, μέσω
συμβόλων που απεικονίζουν μια πληθώρα
συναισθημάτων, όπως αγάπη, απογοήτευση, οργή,
μειδίαμα κ.λπ.
Τι λένε όμως οι ειδικοί;
Οι γλωσσολόγοι , αντιμετωπίζουν
επιφυλακτικά το φαινόμενο αυτό , επειδή
θεωρούν ότι υπεραπλούστευονται τα
γλωσσικά μέσα .
Η επικρατούσα άποψη , υποστηρίζει ότι η
μορφή αυτή επικοινωνίας δεν αποτελεί
απειλή για τον παραδοσιακό γραπτό
λόγο , καθώς παρέχει ένα επιπλέον
εκφραστικό μέσο στους χρήστες των
νέων τεχνολογιών .
Δεν καλύπτουν όμως όλα
τα συναισθήματα
.
Μπορεί τα emoticons να δημιουργήθηκαν για να
εκφράζουν διάφορα συναισθήματα στο
Διαδίκτυο όμως μπορούν να προκαλέσουν και
παρεξηγήσεις .
Δηλαδή αν προσθέσουμε μια φατσούλα με
χαμόγελο , ενώ το χαμόγελο μας είναι ειρωνικό ,
χάνεται η σημασία της λεκτικής επικοινωνίας
και παίρνουμε ή στέλνουμε λάθος μήνυμα.
 Εν κατακλείδι
• Η γλώσσα είναι το κατεξοχήν μέσο επικοινωνίας για τον
άνθρωπο.
• Είναι ένα γνώρισμα που το κατέχει μόνο αυτός και τον
διαφοροποιεί από τα άλλα ζώα. Τα ζώα μπορούν να
επικοινωνούν μέσω άλλων τρόπων. Πάντως όχι μέσω της
ομιλίας.
• Όταν λοιπόν είσαι ένα πλάσμα προορισμένο από τη φύση σου
να μιλάς, τότε θα πρέπει αυτό το αντικείμενο να το εξελίξεις.
• Γιατί όπως ο άνθρωπος προοδεύει στον ιατρικό ή σε
οποιοδήποτε άλλο τομέα, έτσι πρέπει να προοδεύει και στη
γλώσσα.
• Γιατί σκοπός της γλώσσας δεν είναι μόνο η επικοινωνία.
• Ένα πλούσιο λεξιλόγιο σε βοηθά απίστευτα να αποκτήσεις και
μια ευρύτητα σκέψης, μία διαύγεια πνεύματος.
• Από την άλλη πλευρά τίποτα δεν είναι "σωστό" ή "λάθος" σε μια
γλώσσα, καμία συντομογραφία ή τρόπος γραφής.
• Υπάρχει η άποψη ότι κάθε γλώσσα είναι απλά μια σύμβαση, δεν
αποτελείται από απόλυτους, απαράβατους κανόνες ορισμένους
απ' τη φύση.
• Δημιουργήθηκε απ' τους ανθρώπους, για την καλύτερη
επικοινωνία και απ' αυτούς και μόνο εξαρτάται.
• Αυτό που καθορίζει την "ορθότητα" σε μια γλώσσα, μιας
συντομογραφίας π.χ. είναι μονάχα το πλήθος όσων την
χρησιμοποιούν.
• Άπαξ και κάτι διαδίδεται σε μια ευρεία πλειοψηφία, τότε γίνεται
και "σωστό", ενώ αν κάτι είναι άγνωστο στους πολλούς, τότε
πρέπει να το θεωρήσουμε "λάθος".
• Η γλώσσα είναι ένα εργαλείο που δημιουργήσαμε για να
διευκολύνουμε την επικοινωνία μας, συνεπώς σωστή χρήση της
είναι αυτή που εκπληρώνει τον σκοπό της.
• Ο κάθε άνθρωπος δεν μιλάει μόνο μια γλώσσα αλλά και
σκέφτεται με αυτή αφού η σκέψη παύει να είναι μια
αδιαμόρφωτη πρόθεση και μετατρέπεται σε συγκροτημένο λόγο.
• Η αξία μιας οποιασδήποτε γλώσσας δεν συνίσταται μόνο στον
αριθμό λέξεων ή των λεκτικών τύπων που χρησιμοποιεί αλλά
και στην ευελιξία της για δημιουργία πλήθους παραγώγων και
σύνθετων λέξεων καθώς και στην ικανότητα της να
προσλαμβάνεται από άλλες γλώσσες και να ενσωματώνεται σε
αυτές.
• Σαν άμεση συνέπεια των παραπάνω καταλήγουμε στην
αδιαμφισβήτητη , σε αξία και πλούτο , ελληνική γλώσσα.
ΒΙΝΤΕΟ
Όμως δεν μείναμε μόνο σ΄ αυτά……
Η ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ

Από την έρευνα που

πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της
εργασίας ρωτήσαμε μαθητές/τριες
και καθηγητές/τριες του σχολείου
μας. Το πλήθος των ερωτηθέντων
ήταν 60 και τα συμπεράσματα είναι
τα εξής:
Οι τρεις πρώτες ερωτήσεις έγιναν για να διαπιστώσουμε
το γενικό προφίλ των ερωτηθέντων. Έτσι έχουμε:
περίπου τον ίδιο ποσοστό αντρών – γυναικών ,
περίπου τον ίδιο ποσοστό μικρών – μεγάλων
και το επίπεδο μόρφωσης των γονέων, δηλαδή του
περιβάλλοντος που έχει μεγαλώσει κάποιος,
κυρίως δευτεροβάθμιας και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
 Στις επόμενες ερωτήσεις παρατηρήσαμε ότι οι αντιθέσεις των
απαντήσεων εστιάζονται περισσότερο ηλικιακά πάρα με το φύλο ή το
επίπεδο μόρφωσης των γονέων.

Γνωρίζετε ποια ήταν η

Γνωρίζετε ποια ήταν η προέλευση του ελληνικού
πρώτη μορφή γραφής; αλφαβήτου;
Στις ερωτήσεις που έγιναν προκειμένου να διαπιστώσουμε αν
οι ερωτηθέντες γνωρίζουν τα αντικείμενα τα οποία
πραγματεύεται η εργασία το συμπέρασμα είναι ότι οι μαθητές
μας γνωρίζουν σε πολύ μεγάλα ποσοστά τα αντικείμενα αυτά
όπως για παράδειγμα τι συμβολίζει το σήμα μορς -S.O.S- ή τι
είναι το σύστημα Braille και ποιος είναι ο κύριος τρόπος
επικοινωνίας των κωφαλάλων.
Οι μαθητές μας γνωρίζουν σε πολύ μεγάλα
ποσοστά τι είναι τα greeklish και τα emoticons.
Σε επόμενες ερωτήσεις παρατηρούμε ότι οι μεγάλοι ηλικιακά
προτιμούν να γράφουν κανονικά και όχι greeklish, δεν
χρησιμοποιούν συντομογραφίες εκτός και αν είναι
απαραίτητο, ούτε χρησιμοποιούν emoticons. Από την άλλη
πλευρά οι νεότεροι απαντούν σε ένα μεγάλο ποσοστό
αντίθετα.
Επίσης οι μεγάλοι ηλικιακά δεν πιστεύουν ότι τα
emoticons, τα greeklish και οι συντομογραφίες είναι
ικανά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους
Ακόμη βλέπουμε ότι προτιμούν να χρησιμοποιούν
συντομογραφίες παρά greeklish στη γραπτή
επικοινωνία τους .
Τέλος εντύπωση μας έκανε ότι ένα αρκετά μεγάλο
ποσοστό των μαθητών μας ανεξαρτήτου ηλικίας πιστεύει
ότι η χρήση greeklish ζημιώνει τη γλώσσα μας.
Κάπως έτσι τελειώνει αυτό
το δύσκολο
ταξίδι μας στα άδυτα της
γραπτής επικοινωνίας .
Εμείς , η παρέα της Α΄ Εσπερινού Λυκείου
Λιβαδειάς προβληματιστήκαμε και βγάλαμε
τα δικά μας συμπεράσματα.
Ελπίζουμε να προβληματίσαμε και σας
χωρίς να σας κουράσουμε.

Και όπως είπαμε………….

Μήπως τελικά …………………….

και η γραφή ανακυκλώνετε;;;;;;;