17.01.

2018 Mevzuat B lg S stem

Oturum Aç

ANASAYFA MEVZUAT TÜRÜ RESMİ GAZETE İHTİSAS KONUSU KANUNLAR FİHRİSTİ FAYDALI LİNKLER HAKKIMIZDA İLETİŞİM

Resm Gazete Tar h : 27.07.2012 Resm Gazete Sayısı: 28366

TÜRK GIDA KODEKSİ BAL TEBLİĞİ

(TEBLİĞ NO: 2012/58)

Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebl ğ n amacı, balın tekn ğ ne uygun ve h jyen k şek lde üret lmes , hazırlanması, şlenmes , depolanması, nakled lmes
ve p yasaya arz ed lmes aşamalarında taşıması gereken özell kler n bel rlemekt r.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebl ğ bal arısı, Ap s mell fera, tarafından üret len balı kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebl ğ 29/12/2011 tar hl ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeks
Yönetmel ğ ne dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebl ğde geçen;
a) Bal: B tk nektarlarının, b tk ler n canlı kısımlarının salgılarının veya b tk ler n canlı kısımları üzer nde yaşayan b tk em c böcekler n
salgılarının bal arısı tarafından toplandıktan sonra kend ne özgü maddelerle b rleşt rerek değ ş kl ğe uğrattığı, su çer ğ n düşürdüğü ve petekte
depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünü,
b) Çerçeve: Arıların doğrudan petek yaptığı veya ç ne temel petekler n yerleşt r ld ğ malzemey ,
c) Doğal petekl bal: Modern kovanlarda, çer s nde temel petek kullanılmadan, arılar tarafından peteğ le beraber üret len balı,
ç) Fırıncılık balı: Yabancı tat ve kokuya sah p veya fermentasyona başlamış veya fermente olmuş veya yüksek sıcaklıkta şlem görmüş,
endüstr yel veya daha sonra şlenecek d ğer gıda maddeler nde b leşen olarak kullanılma amaçlı balı,
d) HMF: H droks met lfurfuralı,
e) Karakovan: Çalıdan örme sepetler ve ç oyulmuş ağaç kütükler g b bel rl b r standardı olmayan ve modern arıcılık tekn kler n n
uygulanmasına mkân vermeyen lkel kovanları,
f) Karakovan balı: İçer s nde temel petek kullanılmadan, karakovanlarda arılar tarafından peteğ le beraber üret len balı,
g) Kaynağına göre;
1) Ç çek balı: B tk nektarından elde ed len balı,
2) Salgı balı: B tk ler n canlı kısımlarının salgılarından veya b tk ler n canlı kısımları üzer nde yaşayan b tk em c böcekler n -Hem ptera-
salgılarından elde ed len balı,
ğ) Üret m ve/veya pazara sunuluş şekl ne göre;
1) Petekl bal: Kuluçka amaçlı kullanılmamış olan saf balmumundan hazırlanmış temel petekler n veya arılar tarafından yapılmış petekler n
gözler nde depolanmış ve tamamı veya büyük bölümü sırlanmış olarak satışa sunulan balı,
2) Süzme bal: Sırları alınan yavrusuz peteklerden santr füj yolu le elde ed len balı,
3) Petekl süzme bal: Süzme bal çer s nde petekl bal parçaları le hazırlanmış balı,
4) Sızma bal: Sırları alınmış yavrusuz peteklerden sızdırılarak elde ed len balı,
5) Pres balı: Yavrusuz petekler n doğrudan veya 45°C’y aşmamak üzere ısıtılarak preslenmes le elde ed len balı,
6) F ltre ed lm ş bal: Yabancı organ k veya norgan k maddeler n f ltrasyon yolu le uzaklaştırılması sırasında polen çer ğ öneml ölçüde
azalmış balı,
fade eder.
Ürün özell kler
MADDE 5 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında p yasaya sunulan veya nsan tüket m amacıyla herhang b r gıda maddes nde b leşen olarak kullanılan
bala a t özell kler aşağıda ver lm şt r.
a) Bala gıda katkı maddeler de dâh l olmak üzere dışarıdan h çb r madde katılamaz. Balın doğal b leş m nde bulunmayan organ k ve/veya
norgan k maddelerden ar olması gerek r. Fırıncılık balı dışında bal; bala a t olmayan yabancı tat ve kokuda, fermantasyonu başlamış, as tl ğ yapay
olarak değ şt r lm ş veya çerd ğ doğal enz mler parçalayacak ya da öneml düzeyde nakt ve edecek şek lde ısıtılamaz. F ltre ed lm ş bal le lg l
hükümler saklı kalmak kaydıyla yabancı organ k veya norgan k maddeler n ayrılması sırasında kaçınılmaz olan kayıplar dışında baldan polen veya
d ğer bala özgü b leşenler uzaklaştırılamaz.
b) Bal, 23/8/2006 tar hl ve 26268 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeks Şeker Tebl ğ nde yer alan şekerler çeremez.
c) Balın tadı ve aroması, balın kaynağına ve üret ld ğ b tk n n türüne bağlı olarak değ şmekle b rl kte, balın kend ne özgü koku ve tada sah p
olması gerek r.
ç) Balın reng su beyazından koyu amber renge kadar değ şeb l r. Salgı balının reng pfund skalaya göre en az 60 olmalıdır.
d) Temel petekte balmumunun doğal yapısında bulunmayan, paraf n, serez n, ç yağı, reç ne, oksal k as t g b organ k maddeler le ağartıcı
maddeler g b norgan k maddeler bulunamaz. Ayrıca b r gram petekte Amer kan Yavru Çürüklüğü etken Paen bac llus larvea spor ve vejetat f formu
le Nosemos s etkenler Nosema ap s ve Nosema cerene sporları bulunamaz.
e) Et ket nde or j n aldığı ç çek, b tk , bölge veya coğrafya bel rt len ballara f ltre bal lave ed lemez.
f) Petekl ballarda, peteğ n en az % 80’ sırlanmış olması gerek r.
g) Et ket nde botan k or j n bel rt len ballarda, balların bu özell kler n n polen anal z le uyumlu olması gerek r.
ğ) Bu Tebl ğ kapsamında Ek-1’de ç çek balı ç n bel rlenen kr terler, krem bal ve kr stal ze bal olarak adlandırılan ballar ç n de geçerl d r.
h) Karakovan balı ve doğal petekl ballar süzme bal olarak p yasaya arz ed lemez.
ı) Karakovan balı ve doğal petekl bal adıyla p yasaya arz ed lecek ballarda peteğ n parçalanmaması ve süzme bal lave ed lmemes gerek r.
) Ballara a t d ğer özell kler Ek-1’de yer almaktadır.
Katkı maddeler
MADDE 6 – (1) Bala h çb r katkı maddes katılamaz.
Aroma ver c ler ve aroma verme özell ğ taşıyan gıda b leşenler
MADDE 7 – (1) Bala h çb r aroma ver c ve aroma verme özell ğ taşıyan gıda b leşenler katılamaz.
Bulaşanlar
MADDE 8 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürünlerde, 29/12/2011 tar hl ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeks Bulaşanlar Yönetmel ğ nde yer alan hükümler uygulanır.
Pest s t kalıntıları
MADDE 9 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürünlerde, 29/12/2011 tar hl ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeks Pest s tler n Maks mum Kalıntı L m tler Yönetmel ğ nde yer alan hükümler uygulanır.
Veter ner laç kalıntıları
MADDE 10 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürünlerde, 4/5/2012 tar hl ve 28282 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeks
Hayvansal Gıdalarda Bulunab lecek Farmakoloj k Akt f Maddeler n Sınıflandırılması ve Maks mum Kalıntı L m tler Yönetmel ğ ’nde yer alan
hükümler uygulanır.

http://mevzuat.basbakanl k.gov.tr/Met n.Aspx?MevzuatKod=9.5.16425&MevzuatIl sk =0&sourceXmlSearch=BAL 1/4

17.01.2018 Mevzuat B lg S stem
H jyen
MADDE 11 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürünlerde, 29/12/2011 tar hl ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeks M krob yoloj k Kr terler Yönetmel ğ le 17/12/2011 tar hl ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda H jyen
Yönetmel ğ nde yer alan hükümler uygulanır.
Ambalajlama
MADDE 12 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürün ambalajlarında, 29/12/2011 tar hl ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeks Gıda le Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmel ğ nde yer alan hükümler uygulanır.
Et ketleme
MADDE 13 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürünlerde, 29/12/2011 tar hl ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeks Et ketleme Yönetmel ğ nde yer alan hükümler uygulanır. Bu genel kurallara ek olan kurallar aşağıda ver lm şt r:
a) Et kette “1 yaşından küçük bebeklere bal yed r lmemel d r” fades yer alır.
b) Çerçevel balda net m ktara “çerçeve ağırlığı” dah l değ ld r. Çerçevelere arıcıların şletme numaraları yazılır.
c) Et kette balın or j n ; salgı balı veya ç çek balı olduğu, bal fades n n yanında aynı punto le bel rt l r.
ç) F ltre ed lm ş ballar ve fırıncılık balları har ç olmak üzere, balın botan k kaynağı bel rl se ve bal bu kaynağa a t duyusal, f z ksel, k myasal
ve m kroskop k özell kler bel rg n şek lde taşıyorsa, ürün sm “ayç çeğ balı, ıhlamur balı” g b or j n aldığı ç çek veya b tk n n adı le
destekleneb l r.
d) F ltre ed lm ş ballar ve fırıncılık balları har ç olmak üzere, bal üret ld ğ bölgen n florasına a t özel kler bel rg n şek lde taşıyorsa, ürün
sm , coğraf şaretten doğan haklara aykırı olmamak kaydıyla, o bölgen n bölgesel, coğraf veya topograf k adı le b rl kte kullanılab l r.
e) Fırıncılık ballarının et ket nde “sadece p ş rme amaçlı” fades ürün sm ne yakın ve kolayca görüleb l r b r şek lde yer alır.
f) Fırıncılık ballarının b leşen olarak kullanıldığı b leş k b r gıda maddes nde “bal” fades “fırıncılık balı” yer ne b leş k gıda maddes n n
sm nde kullanılab l r. Ancak, ürünün b leşenler l stes nde “fırıncılık balı” olarak yer alır.
g) F ltre balların bu özell ğ ve bu ballarda polen m ktarının büyük ölçüde alındığı et kette bel rt l r.
ğ) Hammadde ambalajı üstünde Arıcılık Kayıt S stem ne kayıtlı olan şletmeye a t hammadden n kaynağını şaret edecek TÜRKVET Kayıt
S stem nden alınan şletme numarası bulunur.
h) Balın botan k kaynağının Ek-1’de Lat nce sm ver len botan k türlerden b r olması hal nde; ürün sm or j n olan ç çek veya b tk n n adı
le destekleneb l r.
ı) Karakovan balları adlandırılırken ürün adıyla b rl kte “doğal petekl ” fades kullanılab l r.
) Süzme ç çek balının akışkan olmayan kıvamda, kontrollü koşullarda kr stal ze ed lmes hal nde “krem bal”, kend l ğ nden kr stal ze olması
hal nde se “kr stal ze bal” adıyla p yasaya arz ed leb l r.
Taşıma ve depolama
MADDE 14 – (1) Bu Tebl ğ kapsamındak ürünler n taşınması ve depolanması, Türk Gıda Kodeks Yönetmel ğ n n Gıdaların Taşınması ve
Depolanması bölümünde yer alan kurallara ek olarak; ballar, paketleme/dolum noktasından tüket c ye ulaştırılana kadar tüm aşamalarda tem z ve
kuru yerlerde kokulardan ar b ç mde, doğrudan güneş ışığından korunur ve 25 °C’y aşmayacak şek lde muhafaza ed l r.
Numune alma ve anal z metotları
MADDE 15 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında yer alan ürünlerden Türk Gıda Kodeks Yönetmel ğ nde bel rt len kurallara uygun olarak numune
alınır, uluslararası kabul görmüş anal z metotları uygulanır.
AB mevzuatına uyum
MADDE 16 – (1) Bu Tebl ğ, 20/12/2001 tar hl ve 2001/110/AT sayılı Bal le lg l Konsey D rekt f d kkate alınarak Avrupa B rl ğ ’ne uyum
çerçeves nde hazırlanmıştır.
İdar yaptırım
MADDE 17 – (1) Bu Tebl ğe aykırı davrananlar hakkında 11/6/2010 tar hl ve 5996 sayılı Veter ner H zmetler , B tk Sağlığı, Gıda ve Yem
Kanununun lg l maddeler ne göre yaptırımlar uygulanır.
(2) D astaz sayısı ve HMF’ye l şk n değerlend rmelerde ortam sıcaklığı ölçülerek şlem yapılır.
Yürürlükten kaldırılan tebl ğ
MADDE 18 – (1) 17/12/2005 tar hl ve 26026 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Türk Gıda Kodeks Bal Tebl ğ (Tebl ğ No: 2005/49)
yürürlükten kaldırılmıştır.
Uyum zorunluluğu
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebl ğ kapsamında faal yet gösteren gıda şletmec ler , bu Tebl ğ hükümler ne 1/1/2013 tar h ne kadar uymak
zorundadır.
(2) Bu Tebl ğ n yayımından önce faal yet gösteren gıda şletmec ler , bu Tebl ğ hükümler ne uyum sağlayıncaya kadar, 17/12/2005 tar hl ve
26026 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Türk Gıda Kodeks Bal Tebl ğ (Tebl ğ No: 2005/49) hükümler ne uymak zorundadır.
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Tebl ğ yayımı tar h nde yürürlüğe g rer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Tebl ğ hükümler n Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

Sayfa 1

Ek-1
Ballara A t D ğer Özell kler

Ç çek Balı Salgı Balı Ç çek ve Salgı Fırıncılık Balı

Balı Karışımı
Nem (en fazla) % 20 % 20 % 20 % 23
% 25

% 23 Püren
(Calluna)
Püren (Calluna) ballarında kaynaklı
fırıncılık
ballarında
Sakaroz 5 g/100 g 5 g/100 g 5 g/100 g 5 g/100 g
(en fazla) 10g/100g 10g/100g

(Yalancı akasya (Rob na (Kızıl çam (P nus

psedoacac a) brut a) ve Fıstık
Ad yonca (Med cago çamlarından
sat va) (P nus p nea) elde
Menz es Banks a (Banks a ed len salgı
mez es ) ballarında)
Tatlı yonca (Hedysarum)
Kırmızı okal ptüs
(Eucalyptus camadulens s)
Meş n ağacı (Eucryh a
luc da, Eucyrph a
m ll gan ) ve
Narenc ye ballarında)

http://mevzuat.basbakanl k.gov.tr/Met n.Aspx?MevzuatKod=9.5.16425&MevzuatIl sk =0&sourceXmlSearch=BAL 2/4

17.01.2018 Mevzuat B lg S stem
Ç çek Balı Salgı Balı Ç çek ve Salgı Fırıncılık Balı
Balı Karışımı
15 g/100 g

Lavanta ç çeğ (Lavandula

spp., Boraga off c nal s)
ballarında
Fruktoz +Glukoz 100 g’da 60 g 100 g’da 45 g 100 g’da 45 g -
(en az)
Fruktoz / Glukoz 0,9 - 1,4 1,0-1,4 1,0-1,4 -
1,0-1,85

Kestane (Castanea sat va)

1,2-1,85

Akasya (Rob n a
pseudoacac a)
1,0-1,65

Kek k (Thymus spp.)

Suda 0,1 g/100 g 0,1 g/100 g 0,1 g/100 g 0,1 g/100 g
çözünmeyen
madde (en
fazla)*
Serbest as tl k 50 meq/kg 50 meq/kg 50 meq/kg 80 meq/kg
(en fazla)

Elektr k En fazla 0,8 mS/cm En az 0,8 mS/cm En fazla 0,8 En fazla 0,8
letkenl ğ mS/cm mS/cm
(Kocayem ş (Arbutus
unedo),
Çanotu (Er ca),
Okal ptus,
Ihlamur (T l a spp.),
Süpürgeçalı (Calluna
vulgar s),
Okyanus mers n
(leptospermum)
Çay ağacı (Melaleuca spp),
ve
Pamuk (Goss p um
spp.’dan elde ed lenler
har ç )
En az 0,8 mS/cm
En az 0,8 mS/cm
(Kestane balı ve
(Kestane balında) salgı balı
karışımlarında)
D astaz sayısı 8 8 8 -
(en az) 3
(Narenc ye balı g b
yapısında doğal olarak
düşük m ktarda enz m
bulunan ve doğal olarak
HMF m ktarı 15
mg/kg’dan fazla olmayan
balda)
HMF (en 40 mg/kg 40 mg/kg 40 mg/kg -
fazla)**

Balda prote n ve
ham bal delta -1,0 veya daha poz t f -1,0 veya daha -1,0 veya daha -1,0 veya daha
Cl3 değerler poz t f poz t f poz t f
arasındak fark
Balda prote n ve %7 %7 %7 %7
ham bal delta
Cl3
değerler nden
hesaplanan C4
şekerler oranı
(en fazla)
Prol n m ktarı 300 mg/kg 300 mg/kg 300 mg/kg 180 mg/kg
(en az) 180 mg/kg
(Kanola, ıhlamur,
narenc ye, lavanta,
okal ptüs ballarında)
120 mg/kg
(B ber ye, akasya
ballarında)
Naftal n m ktarı 10 ppb 10 ppb 10 ppb 10 ppb
(en fazla)***

* Pres balında suda çözünmeyen madde m ktarı 0, 5 g/100 g’ı geçemez.

** Üret ld ğ bölge et ket nde bel rt lmek koşulu le trop kal ülke kaynaklı ballarda HMF m ktarı en çok 80
mg/kg olur.
*** Balmumunda naftal n m ktarı 10 ppb’den fazla olamaz.

http://mevzuat.basbakanl k.gov.tr/Met n.Aspx?MevzuatKod=9.5.16425&MevzuatIl sk =0&sourceXmlSearch=BAL 3/4

17.01.2018 Mevzuat B lg S stem
Sayfa 2

http://mevzuat.basbakanl k.gov.tr/Met n.Aspx?MevzuatKod=9.5.16425&MevzuatIl sk =0&sourceXmlSearch=BAL 4/4