Professional Documents
Culture Documents
Laktozun Fermantasyonlari
Laktozun Fermantasyonlari
Laktozun Fermantasyonlari
Fermentasyon
Laktik asit bakterileri (lab) ihtiyaçları olan enerjiyi sadece laktozun fermentasyonundan
karşılarlar. Lab; fermentasyon sonunda meydana gelen ürünlere göre 2 gruba ayrılır:
Homolaktik fermentasyonda; başlıca ürün laktik asit olup % 85-90 oranında laktik asit
meydana gelir.
Heterolaktik fermentasyonda laktik asidin yanı sıra fazla miktarda diğer fermentasyon
ürünleri de meydana gelir.
Tüm laktik asit fermentasyon tepkimeleri sırasında 1 molekül laktozdan 4 molekül laktik asit
meydana gelir. Laktik asidin oluşumu tek bir aşamada olmayıp bir çok ara reaksiyonları ve
enzimleri içeren reaksiyon zinciridir. Reaksiyonda ara ürün pirüvik asit laktat dehidrogenaz
enzimi etkisiyle laktik aside parçalanır. Pirüvik asit oluşuncaya kadar olan 9 ara reaksiyon
aşamaları tüm fermantasyonlarda aynıdır. 9. Aşama fosfopirüvik asitten pirüvat kinaz enzimi
aracılığyla pirüvik asit oluştuktan fermentasyon tipine göre farklı enzimler ve farklı ürünler
meydana gelir.
LAKTİK ASİT
Laktik asit; renksiz, kokusuzekşi tatda, higroskopik şurup kıvamında bir sıvıdır. Laktik asit
(CH3.CHOH.COOH) asimetrik karbon atomuna sahiptir. 2 nolu karbon atomuna 4 farklı grup
bağlanmıştır. Fermentasyon sonucunda insan organizmasında hızlı ve kalıntı bırakmadan
metabolize olan L(+) laktik asit ve daha yavaş metabolize olan D(-) laktik asit olarak 2 izomeri
mevcuttur. D(-) laktik asidin bir kısmı metabolize olmadan idrarla dışarı atılır. FAO WHO
günlük maksimum D(-) laktik asit alımını 60mg/kg ağırlık olarak sınırlandırmıştır. L(+) için
herhangi bir sınırlama yoktur. D- ve L- laktik asit miktar ve oranları aşağıdaki faktör. Bağlıdır.
Bütirik asit bakterileri temiz olmayan ekipman, toprak ve silaj gibi ortamlardan süt ve
ürünlerine bulaşır. Bu grupta bulunan Clostridium türü bakteriler pirüvik asitten anaerobik
koşullarda bütirik asit, asetik asit, n-butanol, aseton ve etanol gibi çeşitli ürünleri oluşturur. Cl.
acetobutylicum pirüvik asidi bütirik aside parçalar, bunun yanında hidrojen ve karbondioksit
oluşurBütirik asit fermentasyonu sonucunda açığa çıkan yağ asitleri ürünün tat ve kokusunu
olumsuz etkiler, oluşan gazlar da yarık ve çatlaklara neden olur. Peynirde geç şişme kusuru
bütirik fermentasyon sonucu oluşur. Engellemek için alınacak önlemler:
Butirik asit fermentasyonu sırasında ortam koşulları uygun olduğunda ve pH 4.50 e düştüğünde
bütirik asit fazlalığında aseton ve bütanol oluşur. Butirik asit fermantasyonunun en belirgin
özelliği önemli miktarda CO2 ve H oluşumudur.
Alkol Fermentasyonu
Laktoz EMP yoluyla pirüvik asite parçalandıktan sonra heterofermantatif LAB nin ürettiği
enzimler ve özellikle mayalar etkisiyle alkol ve karbondioksite parçalanır. Pirüvik asitten önce
“pirüvat dekarboksilaz enziminin etkisiyle asetaldehit ve CO2 oluşur, alkol-dehidrogenaz
enzimiyle asetaldehit etanole dönüşür. Temiz olmayan koşullarda üretim sırasında alkol
fermentasyonu kendiliğinden oluşur. Parçalanma ürünleri süt ürünlerinin aromasını olumsuz
etkilemekle birlikte kontrollü koşullarda kefir ve kımız gibi ürünlerde alkol fermentasyonu
istenir.
Privük asit asetaldehite indirgendikten sonra, bünyesine su alarak asetaldehit hidratı oluşturur.
Daha sonra ortamda oksijen varlığında oksijene 2 hidrojen vererek aldehit –dehidrogenaz
enzimiyle asetik asiti oluşturur. Bu reaksiyon aerobik koşullarda gerçekleşen oksidasyon ve
dehidrasyon reaksiyonlarıdır.
Laktozun laktik asit ve alkol fermantasyonu ile pek çok ürün elde edilmektedir. Temel ürünlerin
dışında aşağıdaki ürünler de elde edilmektedir:
Laktoz önemli bir karbonhidrat kaynağı değildir (tatlılığı az), enerji ihtiyacı için fazla dikkate
alınmaz. Ancak, yapısında yer alan galaktoz, beyin dokusunun ve glikolipidlerin kaynağını
oluşturur. Beyin gelişiminin tüketilen laktoz miktarına bağlı olduğu belirtilmektedir.
Süt ve ürünleriyle alınan laktoz, barsaklardaki kalsiyumun emilimini düzenler. Laktoz mideden
geçerken hemen hemen hiçbir değişikliğe uğradan barsaklara geçer. Diğer şekerlerin tersine
galaktoz, sindirim sisteminde formunu uzun süre muhafaza eder. Barsaklardaki yüksek laktoz
konsantrasyonu hidrolizasyona karşı bir direnç oluşturur ve çok yavaş bir şekilde absorbe olur.
Bu durum barsaklardaki asidik fermentasyonun sürekliliğini sağlar. Laktik asitten kaynaklanan
asidik ortam kalsiyum ve fosforun emilimini artırır. Bu durum gençlerin ve hamile bayanların
beslenmesinde önemlidir.
Barsak florasındaki asidik ortam, kokuşma yapan proteolitik bakteriler üzerinde antiseptik etki
yapar ve bu tür bakterilerin gelişmesini önler. Böylece toksik maddelerin oluşması da
engellenmiş olur. Laktozun yağ metabolizması üzerinde de etkilidir. Süt yağı ve laktoz birlikte
kullanıldığında, tek başına yağ tüketimine göre daha olumlu sonuçlar alınmıştır. Yağ birikimini
engellediğinden zayıflama diyetlerinde de etkindir. Laktoz intoleransı olan bireyler laktozun
sayılan özelliklerinden faydalanamazlar. Ancak yoğurt, ayran, kefir gibi ürünlerde laktik asit
oluştuğundan bu tür ürünlerin tüketimi önerilir. İçme sütü gibi ürünlere laktaz enzimi ilave
edilerek laktoz hidrolize edilir ve bu şekilde tüketim önerilebilir.
Tıpta: Kan basıncını azaltmak, kabızlığı ve diare önlemek amacıyla kullanılır. Ozmotik basınç
üzerinde de etkilidir.
Gıda Sanayiinde: Tatlılığının az olması ve yapıyı düzeltmesi nedeniyle pek çok gıda
maddesinde katkı maddesi olarak kullanılır. Şekerli ve unlu ürünlerde, instant içeceklerde, toz
çorbalarda, soslarda ve et ürünlerinde, koyulaştırılmış süt üretiminde, krokan, kahve, kakaolu
ürünlerle beraber çikolata ve pralin üretiminde kullanılır. İndirgen şeker ve proteinlerle
reaksiyona girdiği için ürünlerde sarımsı kahverengimsi renk bazı fırın ürünlerinde kullanılır.
Fırıncılık ürünlerinin raf ömrünün uzatılmasında yararlanılır. Bebek mamalarında, özel diyet
ürünlerinin hazırlanmasında, laktoz şurubu üretiminde kullanılır.