Bài 30: SGK hóa học 10 (nâng cao)

A. Mục tiêu
a) Kiến thức
HS nêu được:
 Kiến thức đã học ở lớp 9 về clo
 Tính chất vật lý, hóa học cơ bản của clo là tính oxi hóa mạnh
HS nêu và giải thích được:
 Cách điều chế và các ứng dụng của Clo
b) Kỹ năng
 Dự đoán, kiểm tra, kết luận được về TCHH cơ bản của Clo
 Quan sát các thí nghiệm, video, hình ảnh thí nghiệm, từ đó rút ra kết
luận
 Viết được các PTHH
 Kiến thức thực tế về các ứng dụng của Clo
c) Thái độ
- Học sinh hiểu được Clo độc, cần cẩn thận khi làm thí nghiệm và đời
sống.
- HS có thái độ tích cực, chủ động tìm hiểu trước bài, xây dựng bài.
B. Phương pháp và kĩ thuật dạy học
 Thuyết trình, đàm thoại.
 Kỹ thuật KWL kết hợp kỹ thuật “ chia sẻ nhóm đôi”.
 Kỹ thuật công não.
 Kỹ thuật Tia Chớp
 Sử dụng thí nghiệm bằng phương pháp minh họa, nghiên cứu
C. Chuẩn bị
a) Giáo viên
 Giáo án
 Phiếu học tập, video thí nghiệm, dụng cụ và hóa chất thí nghiệm cần
thiết.
b) Học sinh
 Kiến thức cũ về Clo
 Bài tìm hiểu về ứng dụng của Clo trong đời sống.
D. Tổ chức dạy học

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Giáo viên đưa ra phiếu KWL (
mục tiêu chính nhắc lại cho HS kiến thức cũ
về Clo đã học)
GV: chia lớp thành 4 nhóm.
Phát cho mỗi nhóm một phiếu A4 ,
rồi phát cho hai HS một phiếu nhỏ.
Hết 5 phút GV kết thúc việc hoạt nhóm 2
người. GV cho HS thảo luận theo 4 nhóm đã
chia.
GV tổng hợp lại ý kiến của các nhóm trên tờ
A0, nếu các em nêu được các phản ứng thì
GV khuyến khích các em giải thích tại sao
phản ứng xảy ra, hỏi học sinh xem muốn biết
thêm gì về chủ đề, cùng HS ghi nhận câu hỏi
và chuyển vào cột W
Trong quá trình tìm hiểu bài HS và GV sẽ
cùng hoàn thiện cột W.
Hoạt động 2:
GV yêu cầu HS tìm hiểu SGK và quan sát lọ
đựng khí clo để rút ra những tính chất vật lý
quan trọng của clo.
GV sử dụng kỹ thuật công não hỏi HS:
? Trạng thái, màu sắc, tỉ khối, mùi, nhiệt hóa
rắn, hóa lỏng, tính tan trong nước,...
? Tại sao Clo lại tan nhiều trong các dung
môi hữu cơ, nhưng lại chỉ tan vừa phải trong
nước. (Nếu HS chưa giải thích được ghi vào
cột W, đã giải thích được ghi vào cột K)
Hoạt động 3::
GV yêu cầu HS nêu được:
+ Cấu hình electron, độ âm điện của nguyên
HS thảo luận theo nhóm hai người về cột K
( viết các từ hoặc cụm từ về kiến thức Clo
mà các em đã học ở lớp 9 trong vòng 5
phút)
2 HS đã thảo luận với nhau, bây giờ sẽ nêu
ý kiến của mình trong nhóm lớn. Mỗi nhóm
lớn sẽ ghi ý kiến cuối cùng của nhóm vào
giấy A3 trong vòng 5 phút.
- HS các nhóm ghi nhận các ý kiến đã
thảo luận, rút ra câu trả lời chung cho
cả lớp vào giấy A0.
- HS nêu ra những gì còn mơ hồ, muốn
được biết thêm.
- Cùng GV chuyển điều muốn biết
thành câu hỏi và ghi vào cột W
I. Tính chất vật lí
Clo:
+ Là khí độc (phá hoại niêm
mạc đường hô hấp, cần cẩn
thận khi tiếp xúc) , có màu
vàng lục. mùi xốc, nặng gấp
2,5 lần không khí.
+ Nhiệt độ hóa lỏng là -33,6 độ
C. Nhiệt hóa rắn là -101 độ C.
+ Tan vừa phải trong nước:
Ở 20 độ C 1 lít nước hòa tan
2,5 lít khí clo. Clo tan nhiều
trong dung môi hữu cơ nhất là
hexan và cacbontetraclorua.
II. Tính chất hóa học
HS nêu được:
+ Cấu hình electron của Clo:
tử Clo.
+ Công thức electron, công thức cấu tạo
của phân tử Clo.
Từ đó rút ra được tính chất hóa học cơ bản
của Clo. Viết phương trình minh họa.
GV yêu cầu HS giải thích lại câu hỏi về tính
tan của Clo dựa vào công thức cấu tạo. Cuối
cùng rút ra kết luận:
trong phân tử, hai nguyên tử clo kiên kết với
nhau bằng liên kết cộng hóa trị không phân
cực. Vì vậy, khí clo tan tốt trong dung môi
không phân cực như benzen, etanol, hexan,
cacbon tetraclorua. Còn nước là một dung
môi phân cực nên clo tan ít trong nước
Gv: Clo có thể hiện tính khử không ? Khi
nào clo thể hiện tính chất này ?
Hoạt động 3:
GV biểu diễn thí nghiệm Sắt tác dụng với
Clo, Natri tác dụng với Clo yêu cầu HS quan
sát, nêu hiện tượng, giải thích và viết pthh
của phản ứng.
? HS nêu nhận xét về tốc độ phản ứng
? Phản ứng là thu nhiệt hay tỏa nhiệt? Mức
độ.
Hoạt động 4:
GV cho HS xem video, hướng dẫn viết
phương trình về thí nghiêm clo phản ứng với
hidro.
? Vai trò của Clo trong phản ứng.
? Điều kiện để phản ứng xảy ra nhanh.
1s22s22p63s23p5
+ Độ âm điện của Clo: 3,16 Clo có độ
âm điện lớn (sau F, O )
.. ..
+ Công thức electron Cl2 : Cl : Cl :
.. ..
+ Công thức cấu tạo của Cl2 : Cl-Cl
Nhận xét về tính chất hóa học của Clo:
+ Clo có tính oxi hóa mạnh.
+ Nguyên tử Clo dễ nhận thêm 1
electron để tạo thành Cl-
Cl + 1e -> Cl-
- Khi liên kết với những nguyên tử có
độ âm điện lớn hơn thì clo có số oxi
hóa dương (+1, +3, +5, +7). Vì vậy
trong một số phản ứng clo còn thể
hiện tính khử
1. Tác dụng với kim loại
HS quan sát, nêu hiện tượng, giải thích và
viết pthh của phản ứng.
* Chú ý: Với kim loại đa hóa trị, pứ với Cl2
tạo thành hợp chất có hóa trị cao nhất.
3 1
2Fer + 3 Cl2)k) 
0
t
2 Fe Cl 3 ;
( Sắt III clorua )
Clo oxi hóađược hấu hết các kim loại. Phản
ứng toả nhiệt.
1 1
2Na + Cl2 
o
t
2 Na Cl
HS: Nêu PTTQ :2M + nCl2→ 2MCln
2. Tác dụng với phi kim.
Hs quan sát, nhận xét và viết pt
H2 + Cl2 → 2HCl
HS trả lời :vai trò của Cl2 trong phản ứng
với H2 là thể hiện tính OXH, điều kiện để
phản ứng xảy ra nhanh là hơ nóng hoặc
GV hướng dẫn HS viết PTHH của Clo với
một số phi kim khác (C,S,P,..)
Hoạt động 5:
GV biểu diễn thí nghiệm và yêu vầu HS quan 3. Tác dụng với nước và với dung dịch
sát hiện tương và viết PTHH:
GV đổ nước nào bình khí Clo có mẩu giấy
quỳ.
GV đổ dung dịch NaOH vào bình khí Clo có
mẩu giấy quỳ.
Giải thích: Clo tác dụng với kiềm tạo hỗn
hợp muối của HCl và HClO nên mang tính
tẩy màu.
Từ đó nhận xét vai trò của Clo dựa vào số
oxi hóa
Kết luận của giáo viên: Cl2 vừa có tính OXH
vừa có tính khử
Hoạt động 6:
GV cho HS xem video thí nghiệm.
GV đặt vấn đề:
Tại sao Clo có khả năng đẩy brom và iot ra
khỏi dung dịch muối của chúng?
Liệu Clo có đẩy được Flo ra dung dịch muối
F- không?
GV phân tích thí nghiệm và hướng dẫn HS
+ Phân tích vai trò của clo trong phản
ứng của clo với muối bromua và iotua, từ đó
so sánh tính phi kim, tính oxi hóa của clo đối
với brom và iot.
GV:
+ Viết PTHH của clo và SO2, phản ứng có
nước tham gia làm môi trường.
chiếu sáng mạnh.
kiềm.
HS quan sát thí nghiệm và đưa ra nhận xét
+ Quỳ tím chuyển màu đỏ nên dung dịch
sau phản ứng là axit
+ Miếng quỳ tím mất màu nên nước clo có
tính tẩy màu
 Dự đoán có axit HClO
PT: H2O + Cl2 → HCl + HClO
Hiện tượng: Mẩu giấy quỳ dần mất màu
PT: Cl2 + 2 NaOH → NaCl +NaClO +
H2 O
 Clo vừa có tính khử, vừa có tính
OXH
 HCl là axit mạnh
 HClO là axit yếu có tính oxh mạnh
Nguyên tố Clo vừa là chất oxi hóa,
vừa là chất khử. Đây là phản ứng tự
oxi hóa khử
4. Tác dụng với muối của các halogen
khác.
Cl2 + 2NaBr → 2NaCl + Br2
Cl2 + 2NaI → 2NaCl + I2
 Điều này chứng minh rằng tính oxh
của clo mạnh hơn brom và iot.
5. Tác dụng với chất khử khác.
Cl2 + 2H2O + SO2 → 2HCl + H2SO4
Cl2 + 2FeCl2 → 2FeCl3
+ Viết PTHH của Clo và FeCl2
GV yêu cầu HS xác định số OXH của từng
nguyên tố, vai trò của Clo trong hai phản ứng
trên
Hoạt động 7: Củng cố kiến thức về tính chất
hóa học của Clo.
GV hướng dẫn HS rút ra kết luận về tính chất
hóa học.
GV dùng bài tập 1, 2 SGK để củng cố.
GV yêu cầu HS viết vào cột L những kết
luận về kiến thức mà các em đã học được.
Hoạt động 8:
GV:
Sử dụng kỹ thuật Tia Chớp
Hỏi bất kì từng học sinh nêu ra các ứng dụng
vì đây thuộc vào phần chuẩn bị bài của HS
? Hãy nêu một số ứng dụng của clo
Giáo viên bổ sung thêm một số ứng dụng của
clo trong đời sống.
HS rút ra kết luận về tính chất hóa học của
Clo:
+ Clo là một phi kim hoạt động mạnh.
+ Tính chất hóa học đặc trưng của clo
là tính oxi hóa. Clo có thể oxi hóa
nhiều đơn chất và hợp chất.
Trong một số phản ứng clo có thể là
chất khử khi tác dụng với các chất có
tính oxi hóa mạnh.
III. Ứng dụng
+ Trong đời sống: Dùng sát trùng nước,
xử lí rác thải.
+ Trong công nghiệp: Tẩy trắng vải
sợi, giấy, sản xuất axit clohidric,
clorua vôi,...
+ Trong nông nghiệp: Thuốc diệt côn
trùng, thuốc bảo vệ thực vật.
Clo được xếp vào vị trí những hóa
chất quan trọng nhất của công nghiệp
hóa chất.
Hoạt động 9:
GV đặt ra câu hỏi cho HS là:
Trong tự nhiên Clo có thể tồn tại ở dạng đơn
chất không? Tại sao? Hãy kể tên một số chất
trong tự nhiên có chứa Clo.
Hoạt động 10:
+ GV cho HS xem thí nghiệm điều chế
Clo trong phòng thí nghiệm. Từ đó
giải thích cách điều chế ( cho nhận xét
về điều kiện thí nghiệm, kĩ thuât thí
nghiệm, cách thu khí, lọc khí và làm
khô khí), hướng dẫn học sinh viết
pthh.
+ GV sử dụng phiếu học tập 2 để tiến
hành hoạt động 10.
+ GV nêu ra một số phản ứng khác cũng
được dùng để điều chế Clo.
+ Nhận xét về các yếu tố thực tiễn khi
điều chế Clo trong công nghiệp như
nguồn nguyên liệu, nhiên liệu, phục
vụ kĩ thuật sản xuất.
Hướng dẫn học ở nhà
 Đọc lại toàn bộ bài
 Làm bài tập trong SBT
 Tìm hiểu bài mới
Rút kinh nghiệm
IV. Trạng thái tự nhiên
- Trong tự nhiên clo không thể tồn tại
ở dạng đơn chất do nó hoạt động hóa
học mạnh.
- Trong vỏ Trái Đất, về trữ lượng, clo
đứng thứ 11 trong tất cả các nguyên
tố hóa học và đứng thứ nhất trong các
halogen.
- Hợp chất quan trọng nhất là natri
clorua (chứa nhiều nhất trong nước
biển đại dương, một lít nước biển
chứa khoảng 30 gam NaCl) hay ở
trong các khoáng vật cacnalit
KCl.MgCl2.6H2O và xinvinit
NaCl.KCl.
- Có hai đồng vị
35 37
17𝐶𝑙 (75 77%)𝑣à 17𝐶𝑙 (24,23%)
V. Điều chế
Nguyên tắc: Thực hiện quá trình oxh hóa
Cl-
Trong phòng thí nghiệm:
MnO2(r) + 4HCl →MnCl2 + 2 H2O + Cl2 (k)
2KmnO4 + 16 HCl→ 2KCl +2MnCl2+ 8H2O
+5 Cl2
KclO3 + 6HCl →KCl +3H2O + 3Cl2
Trong công nghiệp
Trong công nghiệp Clo thể được điều chế
bằng cách điện phân dung dịch NaCl bão
hòa có mang ngăn xốp :
2NaCl + 2H2O -> 2NaOH + H2 + Cl2 Khí
Clo thu được ở cực dương. Dd NaOH , khí
H2 thu được ở cực âm
PHIẾU HỌC TẬP
Phiếu 1:
K W L

Phiếu 2: Cho hình vẽ mô tả thí nghiệm điều chế clo trong phòng thí
nghiêm như sau:

Dd 3 đặc

Eclen sạch đẻ thu khí Clo

Dd 1 dd 2
Câu 1: Dùng các miếng ghép sau để xác định nhanh tên hóa chất được
sử dụng
MnO2 KMnO4 KClO3 HClloãng HClđặc

H2SO4 loãng H2SO4 đặc dd NaCl dd BaCl2

? Chiếc Bông Xanh trong hình tẩm dung dịch nào
? Nó có tác dụng gì.
Câu 2:
Vai trò của dung dịch 2 là:
A.Hòa tan khí Clo. B.Giữ lại khí hidroClorua.
C.Giữ lại hơi nước D.Cả 3 đáp án trên đều đúng.

Câu 3: Vai trò của dung dịch H2SO4 đặc là:

A.Giữ lại khí Clo. B.Giữ lại khí HCl
C.Giữ lại hơi nước D.Không có vai trò gì.
Câu 4: Phát biểu nào sau đây không đúng:
A.Dung dịch H2SO4 đặc có vai trò hút nước, có thể thay H2SO4 bằng CaO.

B.Khí Clo thu được trong bình eclen là khí Clo khô.
C.Có thể thay MnO2 bằng KMnO4 hoặc
KClO3
D.Không thể thay dung dịch HCl bằng dung
dịch NaCl.
Câu 5: Khí Clo thu được trong bình eclen là:
A.Khí clo khô B.Khí clo có lẫn H2O
C.Khí clo có lẫn khí HCl D.Cả B và C đều đúng.