Update Calculus III, Toán 3 8 11 2019 PDF

1
 Trong không gian cho mặt cong : F(x,y,z)  0 và một điểm trên mặt cong có tọa độ M o (xo ;yo ;z o )
 Phương trình mặt phẳng tiếp diện (tiếp xúc) :

Fx/ (Mo )(x  xo )  Fy/ (Mo )(y yo )  Fz/ (Mo )(z zo )  0
 Phương trình đường thẳng pháp tuyến:

x  xo y yo z zo
 
Fx/ (M o ) Fy/ (M o ) Fz/ (M o )
 /
 / /
Véc tơ pháp tuyến của mặt cong (S): n Fx (M o );Fy (M o );Fz (M o ) 
 /
 / /
Véc tơ đơn vị trực giao của mặt cong (S) n Fx (M o );Fy (M o );Fz (M o )  nhớ! Rút ra nhé! Bên trong () chỉ
có số 1 mà thoy
Trực giao là : Vuông góc với nhau
ZALO 0933040591 : kênh youtube Jasic Rilan Hylong Makita FEG Bosch FB: Jasic Rilan hylong nam
ĐỒNG GIÁ TẤT CẢ TÀI LIỆU CHỈ 50k: Cơ , sức bền, nguyên lý máy, toán,Calculus 123 , phương pháp tính, toán ứng dụng,
cơ sở công nghệ, Lý thuyết Ô TÔ… Dạy đàn guitar, Dạy nghề sửa máy Hàn điện tử 1 pha , 3 pha, thuê máy 1 tiếng 1k …
Tác giả, chuyên gia tư vấn ra trường đúng hạn : TRẦN VĂN NAM 11144067 sđt : 0362857008/0909040591
Lưu ý : Tài liệu mỗi học kỳ sẽ được soạn thêm và chỉnh sửa, sắp xếp, sáng tạo, cải tiến phù hợp với cách học mới. Lời khuyên là
mua từ chính tác giả sẽ được update phiên bản mới nhất nhé! 4 buổi 10 điểm là có thật, lý thuyết chỉ có 15 phút!
2
Bài 1 : Học kỳ I 2017-2018 Toán 3 SPKT
x2 y 2
Viết phương trình mặt phẳng tiếp xúc với mặt
2

4
 z 2  1 tại điểm M  2 , 2,1 
Giải
x2 y 2
F( x ; y; z )    z2 1  0
2 4
Fx/  x

 / 1
Fy  y
 2
Fz/  2z
Fx/ (M)  2

M  
2 , 2,1  Fy/ (M)  1
 /
Fz (M)  2
x2 y 2
 Phương trình tiếp xúc với mặt
2

4
 z 2  1 tại M  2 , 2,1 
Fx/ (M)(x  x o )  Fy/ (M)(y  y o )  Fz/ (M)(z  z o )  0
 2.(x  2 )  1(y  2)  2(z  1)  0
 2x  y  2z  2  0
3
Bài 2 : Học kỳ I 2018-2019 Toán 3 SPKT
Viết phương trình mặt phẳng tiếp xúc với đồ thị của f ( x ; y )  x x 2  y 2  y 3 tại điểm có (x,y)  (3,4)
Giải
z  f ( x ; y )  3. 3 2  4 2  4 3  79 điểm tiếp xúc có tọa độ M  3,4,79 
F( x ; y ; z )  x x 2  y 2  y 3  z  0
 / 2 2 2x 2 2 x2
Fx  x  y  x. 2 2
 x y 
 2 x y x 2  y2
 2y xy
/ 2
 yF  x.  3y   3y2
 2 x 2  y2 x 2  y2
 /
Fz  1

 / 2 2 x2 34
 x F (M)  x  y  
 x 2  y2 5
 xy 252
M  3,4,79   Fy/ (M)   3y2 
 x 2  y2 5
 /
Fz (M)  1

 
Phương trình tiếp xúc tại M 3,4,79 
Fx/ (M)(x  x o )  Fy/ (M)(y yo )  Fz/ (M)(z  z o )  0
34 252
 .(x  3)  (y  4)  1(z  79)  0
5 5
4
Bài 3 : Đề kiểm tra giữa kỳ spkt
2
Find the tangent plane at the point M(0,1,-1) to the surface x 3  z 2  xyze xy  y 2  2
2
Tìm phương trình của mặt phẳng tiếp xúc với mặt x 3  z 2  xyze xy  y 2  2 tại điểm M 0,1,  1  
Giải
2
F(x,y,z)  x3  z2  xyzexy  y2  2  0
2 2
Fx/  3x2  (yzexy  xyz.y2 .exy )

/ xy2 xy2
Fy  (xze  xyz.2xy.e )  2y
 / xy2
Fz  2z  xye
2 2
 Fx/ (M)  3x 2  (yze xy  xyz.y 2 .e xy )  1
 2 2
M  0,1, 1   Fy/ (M)  (xze xy  xyz.2xy.e xy )  2y  2
 / xy 2
 Fz (M)  2z  xye  2
3 2 xy 2
 Phương trình tiếp xúc của mặt x  z  xyze  y 2  2 tại M  0,1,  1
Fx/ (M)(x  xo )  Fy/ (M)(y yo )  Fz/ (M)(z zo )  0

 1.(x  0)  2(y  1)  2(z  1)  0
 x  2y  2z  4  0
5
Tìm véc tơ đơn vị trực giao với mỗi mặt cong được cho sau đây tại điểm đã được chỉ ra.Tìm mặt phẳng tiếp xúc với
mỗi mặt cong sau đây.
x2  y2  z2  3 tại điểm 1,  1,1 
Giải
F(x, y, z)  x 2  y 2  z 2  3  0
 Fx/  2x Fx/ 1, 1,1  2

 / 
 Fy  2y 1, 1,1  Fy/ 1, 1,1  2
 /  /
Fz 1, 1,1  2
 Fz  2z
 /

Véc tơ đơn vị trực giao của mặt cong (S) n Fx 1, 1,1 ;Fy 1, 1,1 ;Fz 1, 1,1
/ /
 nhớ! Rút ra nhé!
 /
 
n Fx 1, 1,1 ;Fy/ 1, 1,1 ;Fz/ 1, 1,1  (2; 2;2)  2(1; 1;1) đơn vị phải rút ra bên trong chỉ chứa
số 1 thoy vì là đơn vị mà
 Phương trình tiếp xúc của mặt x2  y2  z2  3 tại 1,  1,1 
Fx/ 1, 1,1 (x  xo )  Fy/ 1, 1,1 (y yo )  Fz/ 1, 1,1 (z zo )  0
 2.(x  1)  2(y  1)  2(z  1)  0
 2x  2y  2z  6  0
6
xy 3
Viết phương trình mặt phẳng tiếp xúc của mặt  z 2  x 2  4 tại P  2,1, 1
2
Giải
xy3 2 2
F(x,y,z)  z x 4 0
2
 / y3  / y3 13 7
 Fx   2x F
 x (P)   2x   2.2  
 2  2 2 2
 / 3xy 2  / 3xy 2 3.2.13
 Fy  P  2,1, 1   Fy (P)   3
 2  2 2
 Fz/  2z  Fz/ (P)  2z  2.  1  2
 
 
xy 3
 Phương trình tiếp xúc của mặt  z 2  x 2  4 tại P  2,1, 1
2
Fx/ (P)(x  x o )  Fy/ (P)(y  yo )  Fz/ (P)(z  z o )  0

7
  .(x  2)  3.(y  1)  2(z  1)  0
2
7
Bài 6 : Tìm véc tơ đơn vị trực giao với mỗi mặt cong được cho sau đây tại điểm đã được chỉ ra.Tìm mặt phẳng tiếp
xúc với mỗi mặt cong sau đây.
  
co sz  sin ( x  y ) tại , , 
2 2 2
Giải
F(x,y,z)  sin(x  y)  cosz  0

 /    
/  Fx  2 , 2 , 2   cos  2  2   1
 F  cos(x  y)
x     
 /     /    
 Fy  cos(x  y)  2 , 2 , 2    Fy  2 , 2 , 2   cos  2  2   1
 /       
 Fz  sin z  /  
 Fz  , ,   sin  1

 2 2 2 2
  /      /      /      
Véc tơ đơn vị trực giao của mặt cong (S) n  Fx  , ,  ;Fy  , ,  ;Fz  , ,   nhớ! Rút ra
 2 2 2 2 2 2 2 2 2
nhé!
  /      /      /      
n  Fx  , , ;Fy  , ,  ;Fz  , ,    (1; 1;1) đơn vị phải rút ra bên trong chỉ chứa số 1
 2 2 2 2 2 2 2 2 2 
thoy vì là đơn vị mà
  
 Phương trình tiếp xúc của mặt co sz  sin ( x  y ) tại  , , 
2 2 2
        
Fx/  , ,  (x  x o )  Fy/  , ,  (y yo )  Fz/  , ,  (z  z o )  0
2 2 2 2 2 2 2 2 2
  
 1.(x  )  1(y  )  1(z  )  0
2 2 2

 xyz 0
2
8
y  
Bài 7:Tìm phương trình của mặt phẳng tiếp xúc với mặt Z= tan1 tại điểm Po  1, 3 , 
x  3
Giải
y
F(x,y,z)  Z  tan1  0
x
 / y  / y  3 3
F 
 x x 2  y2  Fx (Po )  2 2
 2

 

x y 12  3   4
 / x     x 1 1
Fy  2 Po  1, 3 ,    Fy/ (Po )  2  2

x  y2
2
  3 

x y 12  3   4
F /  1  Fz/ (Po )  1
 z 
 
 
 Phương trình tiếp diện của mặt cong (S) tại Po  1, 3 , 
 3
Fx/ (Po )(x  x o )  Fy/ (Po )(y  yo )  Fz/ (Po )(z  z o )  0

3 1 
 .(x  1)  (y  3)  1(z  )  0
4 4 3
3 1 3 3 
 x yz   0
4 4 4 4 3
 3 3x  3y  12z  4  0
9
Bài 8 : 01/07/2013
a) Cho mặt cong (S) : Z  9  x2  y2 . Viết phương trình pháp tuyến  và phương trình tiếp diện (  ) của mặt
cong (S) tại điểm M(1;2;4).

Giải
 Fx/  2x

F(x, y, z)  x 2  y 2  z  9  0  Fy/  2y
 /
 Fz  1
 Fx/ (M)  2x  Fx/  2.1  2

 
M(1;2;4)   Fy/ (M)  2y   Fy/  2.2  4
 /  /
 Fz (M)  1  Fz  1
 Phương trình pháp tuyến của mặt cong (S) tại M(1;2;4)
 
Fx/ (M o ) Fy/ (M o ) Fz/ (M o )
x  t  2
x 1 y  2 z  4 
    y  2t  4
2 4 1 z  4t  1

 Phương trình tiếp diện của mặt cong (S) tại M(1;2;4)
Fx/ (M o )(x  x o )  Fy/ (M o )(y  yo )  Fz/ (M o )(z  z o )  0

 2.(x  1)  4.(y  2)  1.  z  4   0
 2x  4y  z  2  8  4  0
 2x  4y  z  14  0
10
Bài 9 : 26/10/2007
Tìm phương trình tiếp diện và pháp tuyến mặt cầu (x  1) 2  y 2  (z  2) 2  4 tại điểm M(2 , 2 ,1)
Giải
F(x, y, z)  (x  1)2  y 2  (z  2)2  4  0
 Fx/  2(x  1)
 /
 Fy  2y
 /
 Fz  2(z  2)
 Fx/  2(x  1)  Fx/  2.(2  1)  2

 
M(2, 2 ,1)   Fy/  2y   Fy/  2. 2
 /  /
 Fz  2(z  2)  Fz  2.(1  2)  2
 Phương trình pháp tuyến của mặt cong (S) tại M(2, 2 ,1)
 
Fx/ (M o ) Fy/ (M o ) Fz/ (M o )
x  2 y  2 z 1
  
2 2 2 2
 Phương trình tiếp diện của mặt cong (S) tại M(2, 2 ,1)
Fx/ (M o )(x  x o )  Fy/ (M o )(y  y o )  Fz/ (M o )(z  z o )  0

 2.(x  2)  2 2.(y  2 )  2.  z  1  0
 2x  2 2y  2z  4  4  2  0
 2x  2 2y  2z  6  0
11
 Cực trị địa phương (tên gọi khác Cực trị tự do, điểm tới hạn, cực trị tương đối) của hàm f (x; y )
Cực trị ( điểm tới hạn) gồm có : cực đại và cực tiểu
Bước 1 : Tìm điểm dừng, giải hệ phương trình
ƒ
 x  0
Định lý điều kiện cần :   tọa độ M o ( xo ; yo ) , M1 ( x1; y1 ) ……

 0 ƒ
 y
Định lý trên giúp ta thu hẹp việc tìm cực trị của hàm f ( x ; y ) , tại những điểm đạo hàm riêng của
f ( x ; y )  0 gọi là điểm dừng.
Định lý điều kiện đủ :
 2 ƒ 2 ƒ
 A  2  Mo   2 ( xo ; yo )
 x x
2
  ƒ 2 ƒ
Đặt :  B 
x y
 Mo   xy ( xo ; yo )

 2 ƒ 2 ƒ
C  2  Mo   2 ( xo ; yo )
 y y
Bước 2 Xét dấu :  '  AC  B 2
AC  B 2  0, A  0  f ( x ; y ) đạt cực đại tại Mo
AC  B 2  0, A  0  f ( x ; y ) đạt cực tiểu tại Mo
AC  B 2  0  Hàm không có cực trị tại Mo ĐIỂM YÊN NGHỰA
AC  B 2  0  Chưa có kết luận (dùng định nghĩa để kết luận nhé!)
12
Bài 1 : Tìm các điểm tới hạn của f ( x ; y )  ( y  2) x 2  y 2 và phân loại mỗi điểm thành cực tiểu, cực đại hay điểm
yên ngựa
Giải
 x  0  y  0
 ƒ  x2   2
 x  2 x( y  2)  0 2 x( y  2)  0 (1) 2 x(  2)  0 (1)   x  2  0  x  2  y  2 (1)
 2 
   x 2     2  x  2  y  2

 ƒ  x 2  2 y  0
2
y  (2)  y  x (2) 
 2 x2
 y  2  y  (2)
 2
 2 ƒ
 A  2  2( y  2)
 x
  2 ƒ ƒ
 hàm số có 3 tới hạn M1  0,0  M2  2,2  M3  2,2  B    2x( y  2)   2x
 x y y
 2
 ƒ
C  2  2
 y
Tại điểm dừng M1  0,0  ta có : A  4 ; B  0; C  2
 '  AC  B 2  (4).(2)  (0)2  8  0 , A  4  0  Hàm đạt cực đại tại M1  0,0 
 fcöïc ñaïi M1  0,0   ( y  2)x2  y 2  0
Tại điểm dừng M2  2,2  ta có : A  0; B  4; C  2
 '  AC  B 2  0.(2)  (4)2  16  0  Hàm không có cực trị tại M2 ĐIỂM YÊN NGHỰA
Tại điểm dừng M3  2,2  ta có : A  0; B  4; C  2
 '  AC  B 2  0.(2)  (4)2  16  0  Hàm không có cực trị tại M3 ĐIỂM YÊN NGHỰA
13
Bài 2 : Find and classify all critical points of dịch : tìm và phân loại điểm tới hạn) điểm tới hạn là cực trị đó!
3 y3
f ( x ; y )  4 x  12 xy   7
2
Giải
Tìm điểm dừng giải hệ phương trình : thế (1) vào (2) , giải (2)
ƒ 2
 x  12 x  12 y  0  y  x 2 (1)  y  x 2 (1)  y  x 2 (1)
  
  3  3  3 4
 ƒ  12 x  3 y 2  0 12 x  y  0 (2) 12 x  (x )  0 (2)  12 x  x  0 (2)
2 2 2
 y 2  2  2  2
 y  x 2 (1)
2
 y  x (1) 
  x  0
 3 3   y  0
 x ( 12  x )  0 (2)  24  (2)
 2  x  3  2
3
y  4

Có hai điểm tới hạn M1 (0,0) và M 2 (2,4)
 2 ƒ
 A  2  M   24 x
 x
 2 ƒ ƒ
 B 
xy
 M 
y
 
12 x 2  12 y  12

 2
 ƒ
C  2  M   3y
 y
Tại điểm dừng M1 (0,0) ta có : A  0 ; B  12; C  0
 '  AC  B 2  0.0  (12)2  144 0  0  Hàm không có cực trị tại Mo ĐIỂM YÊN NGHỰA
Tại điểm dừng M 2 (2,4) ta có : A  48 ; B  12; C  12
 '  AC  B 2  48.12  (12)2  432  0, A  48  0  Hàm đạt cực tiểu tại M2 (2,4)
3 y3
 fcöïc tieåu (2;4)  4 x  12 xy   7  25
2
14
Bài 3 : Tìm cực trị của hàm sau z  f ( x ; y )  x 2  y 2  2 ln x  18ln y
Giải
x  0
Điều kiện :  (sau này chỉ nhận điểm dừng có x , y  0 )
y  0
Tìm điểm dừng giải hệ :
ƒ 1  x  1
 x  2 x  2.  0 2 
x 2 x  2  0   x  1 (loaïi )
  2  so với đk trên chỉ nhận điểm dừng M (1,3)
 ƒ
  2 y  18.  0 1  2 y  18  0   y  3
 y y   y  3 (loaïi )

 2 ƒ 2
A  2 M   2  2
 x x
2
  ƒ ƒ  1
B 
xy
 M    2x  2.   0
y  x

 2 ƒ 18
C  2  M   2  2
 y y
Tại điểm dừng M (1,3) ta có : A  4 ; B  0; C  4
 '  AC  B 2  4.4  (0)2  16  0, A  4  0  Hàm đạt cực tiểu tại M (1,3)
 fcöïc tieåu (1;3)  x2  y 2  2 ln x  18ln y  12  32  2 ln1  18ln3  10  18ln3
15
Bài : đề kiểm tra giữa kỳ
Tìm các điểm tới hạn của hàm f ( x , y )  x 2 y thỏa điều kiện x 2  2 y 2  6
Giải
ƒ
 x  2 x y  0  y  0, x   6
 
 ƒ
 x 0 2  x  0, y   3 ,
 y
 hàm số có 4 điểm dừng là M1 0, 3   

M2 0,  3 M3  6,0  
M 4  6,0  thỏa điều kiện x 2  2 y 2  6
 2 ƒ
 A  2  2y
 x
  2 ƒ ƒ
B    2x y   2 x
 x  y y
 2 ƒ
C  2
0
  y
 
Tại điểm dừng M1 0, 3 ta có : A  2 3 ; B  0; C  0
 '  AC  B 2  0  Chưa có kết luận (dùng định nghĩa để kết luận nhé!)
Tại điểm dừng M3  

6,0 ta có : A  0; B  2 6 ; C  0
 '  AC  B 2  0.0  (2 6 )2  24  0  Hàm không có cực trị tại M3 ĐIỂM YÊN NGHỰA
16
Bài 4 : Tìm cực trị của hàm : z  f ( x ; y )  x 2  y 2  x 3  xy  9 x  9
Giải
ƒ 2
 x  2 x  3 x  y  9  0 2.2 y  3 2 y 2  y  9  0  y  1, x  2
     12 y  3y  9  0  
2
3 3 
 ƒ  y   ,x  
  2y  x  0  x  2 y  4 2
 y
 3 3
hàm số có 2 điểm dừng là M1  2,1 M2   ,  
 2 4
 2 ƒ
 A  2  2  6x
 x
  2 ƒ ƒ
 B  
xy y

2 x  3 x 2  y  9  0  1 

 2 ƒ
C  2  2
 y
Tại điểm dừng M1  2,1 ta có : A  10 ; B  1; C  2
 '  AC  B 2  (10).2  (1)2  21 0  Hàm không có cực trị tại M1  2,1 ĐIỂM YÊN NGHỰA
 3 3  3
Tại điểm dừng M2   ,   ta có : A  2  6.     11; B  1; C  2
 2 4  2
 3 3
 '  AC  B 2  11.2  (1)2  20  0, A  11  0  Hàm đạt cực tiểu tại M2   ,  
 2 4
2 2 3
 3 3  3  3  3  3  3  3
 fcöïc tieåu M2   ,    x 2  y 2  x 3  xy  9 x  9                 .     9.     9 
 2 4  2  4  2  2  4  2
17
Bài 5 : Tìm cực trị của hàm sau z  f ( x ; y )  x y 2 (1  x  y ) với x  0, y  0
Giải
Viết lại z  f ( x ; y )  x y 2  x 2 y 2  xy 3
Tìm điểm dừng giải hệ :
ƒ 2 2 3
 x  y  2 xy  y  0 
y2 1  2 x  y2  0
  
y2 1  2 x  y2  0
 
  Nháp 
 ƒ  2 xy  2 x 2 y  3 xy 2  0  xy  2  2 x  3y   0  xy  2  2 x  3y   0
 y
 1
1  2 x  y  0  2x 
 4 1 1
Mà x , y  0 tức  0    thỏa x , y  0  Nhận điểm dừng M  , 
2  2 x  3 y  0 y  1 4 2
 2
 2 ƒ
 A  2  M   2 y
2
 x
 2 ƒ ƒ 2
B 
xy
 M 
y
 
y  2 xy 2  y 3  2 y  4 xy  3y 2

 2 ƒ
C  2  M   2 x  2 x  6 xy
2
 y
1 1 1 1 11
Tại điểm dừng M  ,  ta có : A   ; B   ; C  
4 2 2 4 8
2
 1   1   11  5
2 1 1 1
 '  AC  B         .     0, A    0  Hàm đạt cực đại tại M  , 
 4  2  8  8 2 4 2
2
1 1 1 1 1 1 1
 fcöïc ñaïi M  ,   x y 2 (1  x  y )  .   (1   ) 
4 2 4 2 4 2 64
18
Bài 6 : Tìm cực trị tự do : z  f ( x ; y )  x 3  y 3  3 xy
Giải
ƒ 2
 x  3x  3y  0  x 2  y  0  x  0, y  0
  2  điểm dừng M1 (0,0) M 2 (1,1)
 ƒ
  3y 2  3 x  0  y  x  0  x  1, y  1
 y
 2 ƒ
 A  2
 6x
 x
  2 ƒ ƒ
B 
xy y
 
3x 2  3y  3 

 2 ƒ
C  2
 6y
  y
Tại điểm dừng M1 (0,0) ta có : A  0 ; B  3; C  0
 '  AC  B 2  0.0  (3)2  9  0  Hàm không có cực trị tại M1 (0,0) ĐIỂM YÊN NGHỰA
Tại điểm dừng M 2 (1,1) ta có : A  6 ; B  3; C  6
 '  AC  B 2  6.6  (3)2  27  0, A  6  0  Hàm đạt cực tiểu tại M 2 (1,1)
 fcöïc tieåu (1;1)  x3  y3  3xy  13  13  3.1.1  1
19
Bài 7: Tìm cực trị của hàm : z  f ( x ; y )  x 3  y 3  3 x 2  18 y 2  81 y  97
Giải
  x  2
ƒ 2 
 x  3x  6 x  0  x  0  3 3
    hàm số có 2 điểm dừng là M1  2,1 M2   ,  
 ƒ  3y 2  36 y  81  0   y  6  3 7  13,93  2 4
 y   y  6  3 7  1,93

 2 ƒ
A  2  6x  6
 x
  2 ƒ ƒ
 B  
xy y

3x2  6 x  0 

 2 ƒ
C  2  6 y  36
 y
Tại điểm dừng M1  2,1 ta có : A  10 ; B  1; C  2
 '  AC  B 2  (10).2  (1)2  21 0  Hàm không có cực trị tại M1  2,1 ĐIỂM YÊN NGHỰA
 3 3  3
Tại điểm dừng M2   ,   ta có : A  2  6.     11; B  1; C  2
 2 4  2
 3 3
 '  AC  B 2  11.2  (1)2  20  0, A  11  0  Hàm đạt cực tiểu tại M2   ,  
 2 4
 3 3
 fcöïc tieåu M2   ,    x 2  y 2  x 3  xy  9 x  9 
 2 4
20
x  x(t o )

Đường cong (L) :  y  y(t o )
 z  z(t )
 o
 Phương trình mặt phẳng pháp diện: x t/o  x  x o   y t/o  y  y o   z t/o  z  z o   0
x  x o y  yo z  z o
 Phương trình đường thẳng tiếp tuyến :  /  /
x t/o yto z to
21
Bài 1 : 24/10/2006
x  t 2  t  1

 t
Cho đường cong (L) trong hệ Oxyz có phương trình  y  sin (t  R)
 2
 z  ln t
Tìm phương trình pháp diện đường cong (L) tại điểm M(1,1,0)
Giải
 
x  t 2  t  1 x t/  2t  1 x t/  2  1  3
  
 t  /  t   
M(1;1;0)  t  t o  1  y  sin  y t  cos   y t/  cos  0
 2  2 2  2 2
 z  ln t  / 1  / 1
z t  t  z t  1  1
 Phương trình tiếp tuyến của đường cong (L) tại điểm M(1,1,0)
x  1  3t
x  x o y  yo z  z o x 1 y 1 z  0 
/
 /
 /
    y  1
x to yto z to 3 0 1 z  t

 Phương trình pháp diện của đường cong (L) tại điểm M(1,1,0)
x t/o  x  x o   y t/o  y  y o   z t/o  z  z o   0

 3.  x  1  0.  y  1  1 z  0   0
 3x  z  3  0
22
Bài 2 : 25/12/2012
Lập phương trình tiếp tuyến và pháp diện của đường cong
x  e t cos t

(L) y  e t sin t (t  R) tại điểm M(1;0;2)
z  1  et

Giải
M(1;0;2)  t  t o  0
x  e t cos t x t/  e t cos t  e t sin t x t/  e o cos0  eo sin0  1

o
 t
 / 

y  e sin t   y t  e t sin t  e t cos t   y t/o  e o sin 0  e o cos0  1
z  1  e t  / t  / o
  z t  e  z t o  e  1
 Phương trình tiếp tuyến của đường cong (L) tại điểm M(1;0;2)
 /  /
x t/o yto z to
x 1 y  0 z  2
  
1 1 1
 Phương trình pháp diện của đường cong (L) tại điểm M(1;0;2)
 1.  x  1  1.  y  0   1 z  2   0
 x  y z 3 0
23
x  2  t
 3
Bài 3 : Viết phương trình tiếp tuyến và phương trình pháp diện của đường cong  y  6 cos t , tại điểm ứng với t 
 z  6sin t 4

Giải
 3 3 2
x  2   
 4 2
3   3  3 
t  to   y  6 cos    3 2  M  2 ;  3 2 ;3 2 
4   4  2 
  3 
z  6 sin    3 2
  4 

x /  2 
x  2  t
/
x t  2   to
  /  /  3 
y  6 cos t  y t  6 sin t  y t o  6 sin    3 2
z  6 sin t  /   4 
 z
 t  6 cos t  /  3 
z to  6 cos    3 2
  4 
3 2 
  ;  3 2 ;3 2 
Phương trình tiếp tuyến của đường cong (L) tại điểm M 
2 
3 2 3 2
x  xo y  yo z  z o
 /  / 
x 
2


y   3 2

z 3 2

x  
2
 

y3 2 z 3 2

/
x to y to z to 2 3 2 3 2 2 3 2 3 2
3 2 
 Phương trình pháp diện của đường cong (L) tại điểm M   ;  3 2 ;3 2 
2 

 3 
 
 2 .  x  2   3 2. y  3 2  3 2. z  3 2  0
 2 
 
 2 x  3 2y  3 2z  33  0
24
Bài 4 : 19/12/2006
x  2cost
  2 
Tìm phương trình tiếp tuyến đường cong  y  3sin t tại M  0,3, 
z  t 2  4 

Giải
 / 
/ x t  2sin 2  2
x  2 cos t x  2 sin t
t 
 2    /  
M  0,3,   t  t o  y  3sin t  y t  3cos t  y t/  3cos  0
 4  2 2  /  2
z  t z
 t  2t  / 
z t  2. 2  

 2 
 Phương trình tiếp tuyến của đường cong (L) tại điểm M  0,3, 
 4 

2 x  2t
z
x  xo y  yo z  z o
 /  / 
x0 y3
  4  y  3
/ 
xto yto z to 2 0   2
z    .t
 4
 2 
 Phương trình pháp diện của đường cong (L) tại điểm M  0,3, 
 4 

 2 
 2.  x  0   0.  y  3    z    0
 4 
3
 2x  z   0
4
25
Bài 5 : 28/07/2006
x  sin t
 
Viết phương trình pháp diện của đường cong C:  y  4t , tại điểm ứng với t
z  cost 4

  2
x  sin   /  2
 4 2  /  x t o  cos 
x  sin t x t  cos t 4 2
    2 2    / 
/
t  t o   y  4.    M ;;  y  4t  y t  4  y to  4
4  4  2 2 
 z  cos t  / 
  2  z t   sin t z /   sin    2
z  cos   t o 4 2
 4 2
 2 2 
 Phương trình tiếp tuyến của đường cong (L) tại điểm M  ;  ; 
 2 2 
2 2
x  x o y  yo z  z o x  z 
   2  y  2
/ / /
x to yto z to 2 4 2

2 2
 2 2 
 Phương trình pháp diện của đường cong (L) tại điểm M  ; ; 
 2 2
 
x t/o  x  x o   y t/o  y  yo   z t/o  z  z o   0
2  2 2  2
 .  x    4.  y     .  z  0
2  2  2  2 
2 2 1 1
 x  4y  z   4   0
2 2 2 2
2 2
 x  4y  z  4  0
2 2
26
Bài 6 : 13/12/2007
x2  y2  1 và mặt phẳng x  y  z  2. Viết phương trình tiếp tuyến và

Gọi (C) là giao tuyến giữa mặt trụ
phương trình pháp diện của (C) tại điểm M(1;0;1)
Giải
Fx/  2x Fx/ (M)  2.1  2

 
F(x,y,z)  x 2  y 2  1  0  Fy/  2y  Fy/ (M)  2.0  0
 /  /
F
 z  0 Fz (M)  0
G x/  1 G x/ (M)  1
 
G(x,y,z)  x  y  z  2  0  G y/  1  G y/ (M)  1
 /  /
G
 z  1 G z (M)  1
  
i j k
   
a  2 0 0  0.i  2.j  2.k  (0;  2;2)
1 1 1
 Phương trình tiếp tuyến của đường cong (C) tại điểm M(1;0;1)
x  t
x  x o y  yo z  z o x 1 y  0 z 1 
/
 /  /      y  2
x to yto z to 0 2 2 z  t  2

 Phương trình pháp diện của đường cong (C) tại điểm M(1;0;1)

 0.  x  1  2.  y  0   2.  z  1  0
 2y  2z  2  0
27
Bài 7 : Viết phương trình tiếp tuyến và pháp diện của đường cong là giao của 2 mặt cong x2  z2  10 và
y2  z2  10 tại điểm M(1;1;3)
Giải
Fx/  2x Fx/ (M)  2.1  2

 
F(x, y, z)  x 2  z 2  10  0  Fy/  0  Fy/ (M)  0
 /  /
Fz  2z Fz (M)  2.3  6
G x/  0 G x/ (M)  0
 
G(x, y, z)  y2  z 2  10  0  G y/  2y  G y/ (M)  2.1  2
 /  /
G z  2z G z (M)  2.3  6
  
i j k
   
a  2 0 6  12.i  12.j  4.k  ( 12;  12;4)  4( 3;  3;1)  4(3;3; 1)
0 2 6
 /  /
x t/o yto z to
x  t  3
x 1 y 1 z  3 
    y  t  3
3 3 1  z  3t  1


 3.  x  1  3.  y  1  1.  z  3  0
 3x  3y  z  3  3  3  0
 3x  3y  z  3  0
28
Bài 8 : 20/12/2012
Cho (C) là giao tuyến giữa mặt trụ y 2  z 2  5 và mặt phẳng x  y  z  4. Viết phương trình tiếp tuyến và phương
trình pháp diện của (C) tại điểm M(1;  1;2)
Giải
Fx/  0  Fx/ M(1;  1;2)  0

 
F(x, y, z)  y2  z 2  5  0  Fy/  2y  Fy/ M(1;  1;2)  2.  1  2
 /  /
Fz  2z  Fz M(1;  1;2)  2.1  2
G x/  1 G x/ M(1;  1;2)  1
 
G(x,y, z)  x  y  z  4  0  G y/  1  G y/ M(1;  1;2)  1
 /  /
G z  1 G z M(1;  1;2)  1
  
i j k
   
a  0  2 2  0.i  2.j  2.k  (0;2;2)
1 1 1
 Phương trình tiếp tuyến của đường cong (C) tại điểm M(1;  1;2)
x  x o y  yo z  zo x  1 y  (1) z  2
/
 /  /   
x to yt o z to 0 2 2
x  t
x 1 y 1 z  2 
    y  t  2
0 2 2 z  2t  2

 Phương trình pháp diện của đường cong (C) tại điểm M(1;  1;2)
x t/o  x  x o   yt/o  y  yo   z t/o  z  z o   0

 0.  x  1  2.  y  (1)   2.  z  2   0
 2.  y  1  2.  z  2   0
 2y  2z  2  4  0
 2y  2z  2  0
29
Bài 9 : 13/12/2007
Cho mặt paraboloit (P): y  x2  z 2 và mặt phẳng () :x  y  z  4

a) Viết phương trình tiếp diện của (P) tại điểm M(1;2;1)
b) Gọi (C) là giao tuyến của (P) và (  ). Viết phương trình tiếp tuyến và phương trình pháp diện của (C) tại điểm
M(1;2;1)
Giải
Fx/  2x Fx/ M(1;2;1)  2.1  2

 
a) Đặt (P) : F(x,y,z)  x 2  z 2  y  0  Fy/  1  Fy/ M(1;2;1)  1
 /  /
Fz  2z Fz M(1;2;1)  2.1  2
 Phương trình tiếp diện của mặt cong (P) tại M(1;2;1)
Fx/ (M o )(x  x o )  Fy/ (Mo )(y yo )  Fz/ (Mo )(z  z o )  0
 2.(x  1)  1.(y  2)  2(z  1)  0  2x  y  2z  2  2  2  0  2x  y  2z  2  0
a)
Fx/  2x Fx/ M(1;2;1)  2.1  2

 
F(x, y, z)  x 2  z 2  y  0  Fy/  1  Fy/ M(1;2;1)  1
 /  /
Fz  2z Fz M(1;2;1)  2.1  2
G x/  1 G x/ M(1;2;1)  1
 
G(x, y, z)  x  y  z  4  0  G y/  1  G y/ M(1;2;1)  1
 /  /
G z  1 G z M(1;2;1)  1
  
i j k
   
a  2  1 2  3.i  0.j  3.k  (3;0;3)
1 1 1
30
x  1  3t
x  x o y  yo z  z o x 1 y  2 z 1 
      y  2
x t/o y t/o z t/o 3 0 3  z  1  3t

x t/o  x  x o   yt/o  y  yo   z t/o  z  z o   0

 3.  x  1  0.  y  2   3.  z  1  0
 3x  3z  3  3  0  3x  3z  6  0
31
Hàm vecto có dạng : R(t )  x (t ).i y(t). j z(t).k hoac R(t )   x(t ); y(t ); z(t )
R '(t )  R "(t)
Độ cong của đường cong được cho bởi hàm vector R(t) là : k (t )  3
R '(t)
Bài 1: Tìm độ cong của đường xoắn ốc bậc 3 R(t )  (t, t 2 , t 3 ) tại điểm (0,0,0)
Giải
tại điểm (0,0,0) t0
R '(t )  (1,2 t,3t 2 )  R '(t )  12  (2 t)2  (3t 2 )2  1  4 t 2  9t 4

R "(t )  (0,2,6 t)
i j k
R '(t )  R "(t )  1 2t 3t 2  6t 2i  6tj  2k
0 2 6t
2 2
 R '(t )  R "(t )   
6t 2   6t   22  36t 4  36t 2  4  2 9t 4  9t 2  1
R '(t )  R "(t) 2 9t 4  9t 2  1
k (t )  3
 3
R '(t)
 2
1  4 t  9t 4

Tại gốc tọa độ khi t=0, độ cong k(0)=2
Vec tơ tiếp tuyến đơn vị của đường cong :
32
Bài 1 : Cho hàm vectơ R(t)  (t  sin t)i  (t  cost)j+(1+ t)k
Tính độ cong của đồ thị hàm vectơ R(t) tại t  0

Giải
R '(t )  (1  cost,1  sin t,1)  R '(t )  4  2sin t  2 cos t

R "(t )  ( sin t, cost,0)
i j k
R '(t )  R "(t )  1  cost 1  sin t 1  costi  sin tj  (1  cost)cost  sin t(1  sin t) k
 sin t cost 0
 costi  sin tj  (1  sin t  cost)k
2
 R '(t )  R "(t )  (cost)2    sin t   (1  sin t  cost)2  1  (1  sin t  cost)2
R '(t )  R "(t) 1  (1  sin t  cost)2

k (t )  3
 3
R '(t)  4  2sin t  2cos t 
5
Tại gốc tọa độ khi t=0, độ cong k(t ) 
63
R'(t) (1  cost,1  sin t,1) (1  cos ;1  sin ,1) (0;1;1)

T(t)    T()  
R'(t) 4  2 sin t  2 cos t 4  2 sin   2 cos  2
33
r'(t)
Vectơ tiếp tuyến đơn vị : T(t) 
r'(t)
T'(t)
Vectơ pháp tuyến đơn vị (Vectơ pháp tuyến đơn vị chính): N(t) 
T'(t)
i j k
 
B(t)  T(t)  N(t)   
 
Vecto   được gọi là vecto không tầm thường (vecto phó pháp tuyến). nó
vuông góc với cả T và N và còn là vecto đơn vị
34
 t t
Bài cô hoàng nguyên lý : Cho hàm véc tơ R(t)=(2t)i   4t  cos  j  sin k
 2 2
1) Tìm véc tơ tiếp tuyến đơn vị của đồ thị hàm véc tơ R(t) tại t  
2) Tính đạo hàm của hàm ƒ( x , y , z )= xy + x z 2  y  3z tại điểm M(-1,0,2) theo hướng véc tơ tiếp tuyến
đơn vị của đồ thị hàm véc tơ R(t) tại t  
Giải
1)
 1 t 1 t
R / (t)=2i   4  sin  j  cos k
 2 2 2 2
 1  1  9
R / ( )=2i   4  sin  j  cos k  2i  j  0.k
 2 2 2 2 2
R'() 2 9  4 9 
T()   (2i,  j, 0.k )=  i,  j, 0 
R'() 97 2  97 97 
2) ƒ( x , y , z )= xy + x z 2  y  3z
ƒ ƒ
 y + z2  y  M(-1,0,2)=2
x x
ƒ x ƒ 5
 x+  M(-1,0,2)=
y 2 z2  y y 4
ƒ xz ƒ
  3  M(-1,0,2)= 4
z z2  y z
 8 45 
Đạo hàm của hàm ƒ( x , y , z ) tại điểm M theo hướng véc tơ tiếp tuyến đơn vị là :  i, j, 0 
 97 4 97 
35
Bài 1 : Cho hàm vectơ r(t)  (1  t 3 )i  te t j  sin 2tk
Tìm vectơ tiếp tuyến đơn vị tại điểm t  0
Giải
r'(t )  3t 2i  1  t  e  t j  2 cos2 t k
2
 r'(t )   3t 
2
 (e  t  te t )2  (2 cos2 t)2
r'(0) 3.02 i  1  0  e0 j  2 cos2.0k 1j  2k 1 2

T(0)     j k
r'(0) 2
5 5 5
 3.0 2 0 0 2
 (e  0.e )  (2 cos2.0)2
Weldership ARC 200S : 1.500.000 VND
36
Bài 2 : Tìm vecto pháp tuyến và vector binormal (phó pháp tuyến) của hình xoắn có phương trình
r(t) = costi +sintj+tk
Đầu tiên ta tính các thành phần của vecto đơn vị
r ' (t )  2
r’(t) = -sint + costj+k
r ' (t ) 1
T (t )    sin ti  cos tj  k 
r ' (t ) 2
1
T ' (t )   cos ti  sin tj  T ' (t ) 1
2 =
2
T ' (t )
N (t )    cos ti  sin tj   cos t , sin t ,0 
T ' (t )
 i j k
1  1
B (t )  T (t )  N (t )    sin t cos t 1    sin t , cos t ,1 
2 2
 cos t  sin t 0 
37
Lý thuyết : Tính tích phân kép (hai lớp, bội 2) chính là tính thể tích
 x const cuoái mieàn y  haøm or const
  dx  f ( x ; y)dy
 x const ñaàu mieàn y  haøm or const
V  Z dxdy   f ( x ; y)dx dy   f ( x ; y)dA ñoåi thöù töï laáy tích phaân 
y const x  haøm or const
Dxy Dxy Dxy 
  dy  f ( x ; y)dx
 y const x haøm or const
Const : ở đây chính là đường thẳng
Khi hàm Z  f ( x ; y)  1 quy ước => tính diện tích đáy S=  1dxdy
Dxy
ỨNG DỤNG TÌM TRỌNG TÂM CỦA MỘT HÌNH BẤT KỲ
 x dA D x dx dy  ydA D y dx dy

D xy D xy
xc   yc  
 1dA  1dx dy  1dA  1dx dy
D Dxy D Dxy
ỨNG DỤNG TÌM TRỌNG TÂM HÌNH PHẲNG ĐỒNG CHẤT R, CÓ KHỐI LƯỢNG RIÊNG 
 x dA  x dx dy  ydA  y dx dy
R R R R
xc   yc  
  dA   dx dy  1dA   dx dy
R R R R
38
Bài 1 : HK 1 2018-2019 SPKT TOÁN 3 CLC

Tính tích phân  (2x
2
-xy)dA , với D là miền bị chặn bởi các đường y  2x, y  x 2
D
Giải
2 2x 2 2
2
 2 xy 2 2 x   2 x (2 x ) 2 2 2 x( x 2 )2 
I =  dx  (2x -xy)dy =   2 x y  2 
dx =   2 x .2 x   2 x .x   dx
 2 x  2 2
0 x 2
0   0  
2
 3 3 4 x5  8
=   4 x  2 x  2 x   dx 
0
2 15
3 2
 3 2  y  y 
 3 2 y 2     y
4  y 4
 2x x y
I =  dy  (2x 2 -xy) dx    -

dy 
42
   - 
y y y 2 2
       dy
0
3 2 y    3 2 3 2 
0 y  0
 
2  2 
 
3 2
 3 2  y  y 
2     y

42
   
y
-
y y 2 2
       dy 
8
0
 3 2 3 2  15
 
 
39
Bài 2 : tìm trọng tâm của hình trên miền giới hạn bởi các đường y  2x và y  x 2
Giải
2 2x 2 2
 2x  4
 x dx dy  2
 3
0 dx 2 xdy =0  xy x 2  dx =0 2 x  x dx  3
xc 
Dxy
 2 x 2x   1
2 2
 1dx dy
Dxy
 2x 
  2
0 dx 2 1dy =0  y x 2  dx =0 2 x  x dx  3
4
x  
2 2x 2 2
 y2 2 x   4x2 x4  32
 y dx dy 0 dx 2 ydy =0  2 x 2  dx =0  2  2  dx  15
yc 
Dxy
 x    1,6
2 2x 2 2
 1dx dy
Dxy
 2x 
  2 4
0 dx 2 1dy =0  y x 2  dx =0 2 x  x dx  3
x  
40
Bài 3 : tìm trọng tâm của bản phẳng mỏng có khối lượng riêng là   5 trên miền giới hạn bởi
các đường y  2x và y  x 2
Giải
 x dx dy  5x dx dy 5. x dx dy
R R R
xc    
  dx dy  5dx dy 5. 1dx dy
R R R
 y dx dy  5y dx dy 5. y dx dy
R R R
yc    
  dx dy  5dx dy 5. 1dx dy
R R R
41
Bài 4 : HỌC KỲ III 2017-2018

Câu III
 
3) Tìm trọng tâm M x; y của đĩa phẳng đồng chất R có khối lượng riêng   2 , biết rằng R
là miền giới hạn bởi các đường y  x , x  4, y  0

Giải
x  x
4 4 4
64
R x d x dy 
0
dx  xdy =   xy
0
 0 
0  0
 
 dx =  x x dx 
5 12
xc   
R  dx dy 4 dx x 1dy = 4  y x  dx = 4 xdx  5,333333333 5
0 0 0  0  0
 
4 x  y2 x 
4 4
x
y  d x dy  dx  ydy =    dx =    dx  4
R 0 0 0
 2 0 
 0
2 3
yc   
R  dx dy 4 dx x 1dy = 4  y x  dx = 4 xdx  5,333333333 4
0 0 0  0  0
 
42
Bài 5 : HỌC KỲ 1 2017-2018

2
Tính  (1+2xy)dA, với D là miền bị chặn bởi các đường y  1  x và y  x 5
D
Giải
2 1 x 2 2 2 2
 2 1 x 1625
I =  dx  (1+2xy)dy =   y  xy
 x  5
 dx  
=  1  x 2  x (1  x 2 ) 2  x  5  x ( x  5)2 dx 
12
3 x 5 3   3
3 y 5 1 1 y
 3y5  1   1 y 
I =  dy  (1+2xy) dx   dy  (1+2xy) dx    x  x 2 y  dy  
3  x  x 2
y  dy

8   1  y   1  y 
8  1 y 3  1 y 
3 1
 
8

y  5  ( y  5) 2 y  1  y  (1  y )2 y dy  
3

1  y  (1  y )y+ 1  y  (1  y ) y dy
499 32 1625
  
4 3 12
43
1 y2  y
Bài 6: Đổi thứ tự lấy tích phân sau: I=  dy  f ( x ; y)dx

0 0
Giải
1 y2  y 1 y2  y 1 1
 y2  y  5
Cố định y : I = dy   f ( x ; y)dx   dy  1dx    x  dy    y 2  y  dy 
 0  6
0 0 0 0 0  0
2
 1
1
 2 2
   1 1 5
Cố định x : I =  dx  1dy =   y 1 1 dx = 1
0  2   x   dx =
0 1 1 0   x    4  6
  x
2 4  2 4
y2  y  x
2
2 1 1  1 1
 y  y   x  y   x
4 4  2 4
1 1 1 1
 y   x  y    x
2 4 2 4
44
Bài : Tính I =  x sin(2 x  5 y )dA

D
Trong đó miền D giới hạn bởi các đường cong y  x3 , x  3, y  0

Giải
3 x3 3
 x3 
I =  dx  x sin(2 x  5 y ) dy     xcos(2 x  5 y )  dx
 0 
0 0 0
3
 
   xcos(2 x  5 x3 ) dx
0

Bài 6: 30/12/2008
1 2 x 2
Đổi thứ tự lấy tích phân sau: I =  dx  f ( x ; y ) dy
2 x
Giải
45
2 x 2
1
 2  x2 
1 1
9
 dx    2  x  x  dx 
2
I =  dx  f ( x ; y ) dy    y
2 x 2  x  2 2
2
1 y 2 2 y 1  y  2 y 
I =D1 +D 2 =  dy  1dx   dy  1dx =   x  dy +   x  dy
  2  y   
2  2 y 1  2 y 2   1
  2 y
1 2

=  y  2  y dy + 
2
 1
 2  y  2  y dy 
19 9
=  1,333333333 
6 2
46
Bài 7 : Tính tích phân bội hai I   (3x 2  2y)dA , với D là miền phẳng giới hạn bởi các
D
đường thẳng x  y  1, x  y  1, x  0
Giải
Cố định x
1 1 x 1 1
 1 x 
I   dx  (3 x 2  2 y )dy    (3 x 2 y  y 2 ) 
x  1
dx    
3 x 2 (1  x)  (1  x)2  3 x 2 ( x  1)  ( x  1) 2 dx
0 x 1 0 0
Cố định y
0 y 1 1 1 y 0 1
2 2  3 y  1  3 1 y
I   dy  (3x  2y)dx   dy  (3x  2y)dx    (x  2xy)  dy    (x  2xy)  dy
1 0 0 0 1 
0  0
0 
0 1
1
  (y  1)   
3
  2(y  1)y dy   (1  y)3  2(1  y)y dy 
1 0
2
47
Y  0
Bài 8 : Tính I   xy dxdy D là giao giữa 3 đường Y  X 2
D X Y  2

Giải
Cố định y, tính tích phân theo x

2
1
1 2 y
 x2y 2  y 
I   dy  xy dx   
1

 dy   
(2  y)2 y

  y  dy 
y 1
 (2  y)2 y y 2  7
0
 2 y  0
2 2 

0  2  2  dy 
 24
0 y 
 
Cố định x, tính tích phân theo y
1 x2 2 2 x 1 2
 y 2 x2   y2 2  x 
I   dx  xydy   dx  xydy    x.  dx    x.  dx
 2 0  2 0
0 0 1 0 0  1 
1 5
x
  dx   
 
2  4 x  4 x 2  x3 
1 5
 dx   
7
0
2 1
 2  12 24 24

48
Bài 9 : Tính diện tích giới hạn bởi y  x 2  6 và y  x
Giải
Cố định x, tính tích phân theo y HỒNG KÝ JET INVERTER SR200R : 1.750.000 VNĐ
3 x 3 3
 x 
I  2  dx  1dy  2  y 2

2

 dx  2  x  x  6 dx  27
x  6

0 x 2 6 0 0

0 y 6 3 y 6 0 3
I  2  dy  1dx  2 dy  1dx  2  y  6 dy  2  
y  6  y dy  27
6 0 0 y 6 0
49
Bài 6 : Tìm cận của tích phân kép I =  f ( x ; y )dxdy theo các thứ tự khác nhau của các biến,
D
Với D là miền được giới hạn bởi các đường: x   y 2 , y  2  x .
Giải
1  y2 1 1
  y2  9
I   dy  dx    x
 y  2 
dx  2  y 2
 y  2 dx 
2
 
2 y 2 2   
Cách khác :
0
1 x2 0 x
 x2  1
x 
I =D1 +D 2 =  dx  dy   dx  dy =   y  dx +   y  dx
  x     x 
4  x  1  x  4    1  
1 0

I =  x  2   x dx +    
 x   x dx
4 1
19
I=  1,333333333  4,5
6
50
Bài 7: Tính tích phân I =  xydxdy ,nếu D được giới hạn bởi các đường cong y  x  4, y2  2x.
D
Giải
2
  y2  
4 y 4 4  2 y  4 4  2  2  y 4
 ( y  4)2 y y 5 
 x y   ( y  4) y   
I =  xydxdy =  dy  xy dx   2 dy      dy      dy  90
 2 y  2 2 2 8 
D 2 y 2 2   2 2 
 2   
2  
 
2 2x 8  xy 2
2x
2x 
2 8
 xy 2 2 x 
I =D1 +D2 =  dx  xydy   dx  xydy =    dx +    dx
 2  2x   2
 2 x  4
0  2x 2 x 4 0
 
2 2 2
2 x   2 
= 

2x


x  2x 
 dx + 
8 x 2x


x  x  
4   dx

0 2 2 


2
 2 2 

   
2
 x.2 x x.2 x 
8
 x.2 x x  x  4 2 
I =    dx +     dx  0  90

0  2 2  2 2 2 
51
3 x2  2
Bài 8: Đổi thứ tự tính tích phân sau : I =  dx  f ( x ; y)dy
2
0 x 2 x 2
Giải
3 x2  2 3 x2  2  3
I =  dx  f ( x ; y ) dy    y 2
 x  2x  2  
 dx   x 2  2  ( x 2  2 x  2) dx  9 
0 x2 2 x2 0  0
2 1 y 1 5 1 y 1 11 3
I   dy  1dx   dy  1dx   dy  1dx  9
1 1 y 1 2 y 2 5 y 2
HỒNG KÝ JET INVERTER SR200R : 1.750.000 VNĐ
52
2 16  x 2
Bài 9: Đổi thứ tự tính tích phân sau : I =  dx  f ( x ; y) dy
0 8 xx 2
Giải
2 16 x 2 2  16  x 2  2
I =  dx
0
 2 0

f ( x ; y ) dy    y
 8 x  x

2 
dx  
0
 
16  x 2  8 x  x 2 dx  2,7394
8 x x  
12 4  16 y 2 4 16 y 2 1
 1 y 
I  dy  1dx   dy  1dx    x 2  xy  dy  2,7934
0 0 12 0 0
0 
53
2 2x
Bài 10 : Đổi thứ tự tính tích phân sau : I =  dx  f ( x ; y )dy
0 2 x x 2
Giải

1 1 1 y 2 1 2 2 2
I   dy  1dx   dy  1dx   dy  1dx
2
0 y 0 1 1 y 2 1 y2
2 2
1 1 2
 y2   y2 
0
2
2  0
2
1

  1  1  y   dy   2  1  1  y dy    2   dy
2 

 1,09587034
54
2 4 y 4 4 y
Bài 11: Đổi thứ tự tính tích phân sau: I   dy  f ( x ; y )dx   dy  f ( x ; y )dx
1 4 y 2 2 0
Giải
2 4 x 2
I =  dx  f ( x ; y ) dy
0 4 x 2
55
2
Bài 12 : Tính tích phân kép I =  (x  y 2  e xsiny) dxdy với D: x 2  y 2  4 x
D
Giải
I =  (x 2  y 2  e xsiny) dxdy   (x 2  y 2 ) dxdy   e xsiny dxdy  I1  I 2

D D D y
I1 : Đổi biến sang tọa độ cực
I2 : có 2 cách giải
x 2  y2  4x  4  4 O 2 4 x
Đường tròn :
 (x  2)2  y2  4
  
x  r cos  2 2 2 /   
Đặt  x y  r J r Dx,y  D ,r  2 2
y  r sin   0  r  4cos 
   
4 cos  4 cos 
2 2
2
2
2
3  r 4 4 cos  
2 2
 256 cos4  
I1   (x  y )dxdy   d  r .r dr   d  r dr     d     d  24 
D  0  0  4 0   4 
   
2 2 2 2
4 ( x  2) 2 4 
x
4
x  e x cos y 4  ( x  2) 2 
I2 =  e siny dxdy =  dx  2 e siny dy    d
2 
D 0  4 ( x  2) 0   4  ( x  2)   I  I1  I2  24 0  24
4 4
   e x cos   4  ( x  2) 2   d   0 d   0
   e x cos  4  ( x  2) 2    
    
0 0
I2 : giải theo tính chất của tích phân kép.
a) Nếu f ( x ; y) là hàm lẻ đối với y ; nghĩa là : f ( x ;  y)   f ( x ; y) và miền D có trục đối xứng qua ox thì
x
  f ( x ; y )dxdy  0 Ta có f ( x ; y )  e siny là hàm lẻ đối với y
D
f ( x ;  y)   f ( x ; y)
OK chứng minh là hàm lẻ :  e x sin(-y)  e x siny
  e x siny  e x siny
56
 x  y  1;x  y  3
Bài 13: Tính diện tích miền D 
 y  x ; y  2x
Giải
1 3 1 3
2 2x 1 2x 2 3 x 2 1 2
2
S  1dxdy  D1  D2  D3   dx  dy   dx  dy   dx
1 1
 dy  1  2 x  1  x  dx  1  x  dx    3  2 x  dx  3
D 1 x x 1 x 1
3 2 3 2
 U
x  y  U x 

Cách 2 : Đặt  y 
 1  V ta có U  1,U  3

 V  y  UV V  1,V  2
x  1 V
1 U

xU/ xV/ 1 V (1  V )2 U
J  
yU/ yV/ V U UV (1  V )2

1 V 1  V (V  1)2
3 2
U 1 1 2
I   1dxdy   2
dUdV   UdU  dV=4. 
2
D D/ (1  V ) 1 1 (1  V )
6 3
57
Bài 14: Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi các đường xy  2, xy  6, x 2  y , y  5 x 2
Giải
KHÔNG CẦN VẼ HÌNH NHA!
 xy  U  U
 x  3 U  2,U  6
Đặt  y  V ta có 
 2 V  3 2
V  1,V  5
x y  U V
1 33 U
xu/ xv/ 3 2 3 3
V2 y 2x
J  3 U . V  
yu/ yv/ 1 x 2 y3
x
x2
58
Tích Phân đường loại 2 có dạng : I   P(x,y)dx  Q(x,y)dy

L
Tích Phân đường loại 2 kín có dạng : I   P(x,y)dx  Q(x,y)dy

L
Nếu L là đường cong kín thì dùng công thức : Green
P  P(x,y) P' y 
Đặt :  
Q  Q(x,y) Q'x 
  Q 
/
I x  Py/ dxdy Ngược chiều kim đồng hồ là chiều dương (+)
D

I    Q x/  Py/ dxdy  Cùng chiều kim đồng hồ (-) hoặc thuận chiều kim đồng hồ.
D
 Thông thường đi thi tính tích phân đường loại 2 là tính hoàn lưu, tính công, lưu số
  
+ Tính công của lựcF (x,y)  P(x,y)i  Q(x,y)j
  
+ Tính hoàn lưu trường vectơ phẳng F (x,y)  P(x,y)i  Q(x,y)j
Tính chất của tích phân kép :
b) Nếu f ( x ; y) là hàm lẻ đối với x ; nghĩa là : f ( x ; y)   f ( x ; y) và miền D có trục đối xứng qua oy thì
 f ( x ; y )dxdy  0
D
c) Nếu f ( x ; y) là hàm lẻ đối với y ; nghĩa là : f ( x ;  y)   f ( x ; y) và miền D có trục đối xứng qua ox thì
2 2
 f ( x ; y )dxdy  0 Đường tròn có dạng :  x  a    y  b   R , Tâm
2
 a,b  , Bán kính R
D
2 2
Đường elip có dạng :

 x  ? 
 y  ?  R2 Diện tích của hình elip là : ab
2 2
a b
59
Bài 1: Tính tích phân đường I   (2arctanx  y)dx  (x  y 2 )dy, Với L là đường tròn x 2  y2  1
L
Lấy theo chiều dương.

Giải
Đường tròn : x 2  y2  1 y
-1 1 x
/
P  2arctanx y Py  1
Đặt  2

/
Q  x y Qx  1
- L là đường cong kín
- P,Q có đạo hàm riêng cấp 1 liên tục
Áp dụng công thức Green
 
I   Q /x  Py/ dxdy   1  (1)  dxdy   2dxdy  2Shình troøn  2.R 2  2..12  2
D D D
60
Bài 2 : HỌC KỲ III 2017-2018
Câu IV 1) Tính tích phân đường I    (2y  7)dx  (3x  x 2 )dy  với C là đường tròn x 2  y2  2
C
Lấy theo chiều kim đồng hồ y

Giải
P  2y  7 Py/  2
Đặt  2

/
Q  (3x x ) Qx  3  2x
x
 
I    Q /x  Py/ dxdy     3  2x  2  dxdy    5  2x  dxdy
D D D
2
  5dxdy   2xdxdy  5.Shình troøn  5.R  5.
D D
2
 2  10
Giải thích :
 2xdxdy  0
D
2x là hàm lẻ, miền D đối xứng qua oy
Tính chất của tích phân kép :
Nếu f ( x ; y) là hàm lẻ đối với x ; nghĩa là : f ( x ; y)   f ( x ; y) và miền D đối xứng qua oy thì  f ( x ; y )dxdy  0
D
Cách 2 : Đổi biến sang tọa độ cực

x  r cos   0   2
Giả bộ giải : Đặt (Đổi biến)  J r Đổi cận : D xy  D /  r 
 y  r sin   0 r  1
2 2 2 2 2
 5r 2 2r 3 2
I    5  2x  dxdy   d  (5  2r sin ).r dr   d  (5r  2r sin )dr   
2
 sin )  d
 2 3 0 
D 0 0 0 0 0 
2 2
 5( 2)2 2( 2)3   4 2   4 2  2
    sin   d    5  sin   d   5  cos   10
0 
2 3  0 
3   3  0
61
Bài 3: I
 2xdx(x 2y)dy trong đó L là chu vi của tam giác ABC theo chiều ngược chiều kim đồng hồ với
L
A(1,0);B(0,2);C(2,0)
Giải
P  2 x Py/  0
Đặt  
Q  (x 2y) Qx/  1

1
 
I   Q x/  Py/ dxdy   1dxdy   1.S ABC   .3.2  3
2
D D
62
Bài 4 : Tính tích phân đường loại hai 19/12/2006
  e   
xy
I  2y dx  exy  2x  xy dy Với (C) là đường tròn x 2  y2  1, theo chiều dương
C 
Giải
y
x y / x y
 P  e  2 y  P  e  2 y
Đặt  x y
 
Q  e  2 x  xy Qx/  e x  y  2  y
-1 1
x
- L là đường cong kín P,Q có đạo hàm riêng cấp 1 liên tục
I    Qx/  Py/  dxdy    e x  y  2  y  e x  y  2  dxdy   ydxdy

D D D
Cách 1 giải trong tọa độ đề các :

 2 2 
I =  ydxdy =  dx
1 1 x 2  2 1  x2 
y dy =  
y
1 1 
 dx  
 1  x2    1  x2  1  x 2  1  1  x 2  (1  x 2 ) 
 dx    dx  0
  2 2 
 2 2 2  2
D 1  1 x 2 1   1 x  1 
  1  x  1  
 
Cách 2 : Đổi biến sang tọa độ cực
x  r cos 
Giả bộ giải : Đặt (Đổi biến)  J r
y  r sin 
 0   2
Đổi cận : D xy  D /  r 
 0 r  1
2 1 2 1
2 r 3 1 r3 1 2
I   ydxdy   d  (r sin ).r dr   sin d. r dr   cos  .( )  0.( )  0
D 0 0 0 0
0 3 0 3 0
2 1 2 2
 r3 1 2 1 1 2
I   ydxdy   d  r sin  dr    sin   d   sin d   cos  0
D 0 0 0 
3 0  0
3 3 0
63
Bài 5: 04/01/2010 Ngô hữu tâm

  
Tính hoàn lưu trường vectơ phẳng F (x,y)  (1  x 2  yx 2 )i  (1  xy 2  5x)j dọc theo đường tròn x 2  y 2  4 ,
lấy theo ngược chiều kim đồng hồ.
Giải
Hoàn lưu cần tìm : C   P(x, y)dx  Q( x, y)dy   2 2 2

 (1  x  yx )dx (1  xy  5x)dy , Với L là đường tròn
L L y
2 2
x  y  4 , lấy theo ngược chiều kim đồng hồ
2
P  1  x  yx
2 Py/  x2
Đặt   x
2
Q  1  xy  5x Qx/  y2  5 2 O 2

   
I   Q x/  Py/ dxdy   y2  5  (x 2 ) dxdy   (x 2  y2  5)dxdy
D D D
 x  r cos   0   2
Đặt  J  r ha ha x 2  y 2  r 2 Đổi cận Dxy  D /  r 
 y  r sin   0 r  2
2 2 2 2
2 2 2 2 r 4 5r 2 2
3
I   (x  y  5)dxdy   d (r  5).r dr   d. (r  5r)dr   .(  )  2.14  28
D 0 0 0 0
0 4 2 0
64
Bài 5: 03/06/2015
Tính tích phân đường K  3

 3 y

 1  y dx  x  e dy
C
 2
 trong đó (C) là biên của miền
   : 4  x 2  y2  9 lấy theo chiều dương.

Giải
y
x
3 / 2
P  1  y P  3y y
Đặt    /
3 y2 2
Q  x  e Q x  3x
   
I   Q x/  Py/ dxdy   3x 2  3y 2 dxdy   3 x 2  y 2 dxdy
D D

D
 
x  r cos   0   2
Đặt  J  r x 2  y2  r 2 Dxy  D /  r 
y  r sin   2 r  3
2 3 2 3
2 r 4 3 3 195
2
I   d 3r .r dr   d 3r dr   .3
0 4 2
3
 2 . . 34  24 
4 2
  
0 2 0 2
2 3 2 3
2 r 4 3 3 195
2
I   d 3r .r dr   d 3r dr   .3
0 4 2
3
 2 . . 34  24 
4 2
  
0 2 0 2
65
Bài 6: Tính tích phân đường loại hai
2
I=  (6y  x)dx  (y  2x)dy, C là đường tròn  x  2  (y  3)2  4. lấy theo chiều dương.
C
Giải
y
2
Đường tròn : x  2  (y  3)2  4 3
2
/
P  6y  x P  6 y
Đặt   1
 Q  y  2x /
Q x  2 2 x
O
 
I   Q x/  Py/ dxdy    2  6  dxdy   4dxdy   4S § t  4.R2  4..4  16
D D D
66
2 2
 (6y  sin x)dx  (1  8x  x
2
I= )dy, C là đường tròn  x  2   (y  5)  16. lấy ngược chiều KĐH.
C
Giải y
2
Đường tròn : x  2  (y  5)2  16 5
P  6y  sin x Py/  6
Đặt 
2

Q  (1  8x  x ) / 1
 Qx  8  2x
x
O 2
- C là đường cong kín
I    Qx/  Py/  dxdy    8  2 x  6  dxdy    2  2 x  dxdy   2 1  x  dxdy

D D D D
X  x  2
Đặt   X 2  Y 2  16
Y  y  5
 X  r cos   x  2  x  2  r cos   0   2
  J r D  D/ 
Y  r sin   y  5  y  5  r sin   0 r  4
2 4 2 4 2 4
 
I   d 2 1  2  r cos   .r dr   d 2r  4r  2r cos  dr   d 6r  2r 2 cos  dr
2
 
0 0 0 0 0 0
2 2 2
 6r 2 2r 3 4  6.42 2.43   128   128  2
   cos   d     cos   d    48  cos   d   48  sin  
0 
2 3 0 0 
2 3  0 
3   3 0
128
 48.2   sin 2  96 
3
67
Bài 8: Tính tích phân đường I   (sin x  y 3 )dx  (arctan y  x 3 )dy, Với C là đường cong có phương trình
C
2 2
x  y  2x Lấy theo chiều dương.
Giải
x2  2 x  1  y 2  1 y
Đường tròn :
 ( x  1)2  y 2  1
P  sinx  y
3 Py/  3y2
Đặt 
3
 x
/ 2
 Q  arctan y  x Q x  3x O 1 2

  
I   Q x/  Py/ dxdy   3x 2  (3y 2 ) dxdy   3(x 2  y 2 )dxdy 
D D D
  
x  r cos  2    
Đặt  x  y2  r 2 J  r DD  2 /
2
 y  r sin   0  r  2 cos 
   
2 2 cos  2 2 cos  2 2
 3 4 2 cos   3 4
I  d  3.r 2 .r dr   d 
3
3.r dr    r  d    (2 cos )  d
 4 0  4 
  
 0  0
  
2 2 2 2
  
2 2 2
3 1 1  9 3 
  12.cos4 d   12.  8  2 cos 2  8 cos 4  d    2  6 cos 2  2 cos 4  d
  
  
2 2 2

9 3  2 9   3  9   3   9
    3sin 2  sin 4   .  3sin 2.  sin 4.   .( )  3sin 2.( )  sin 4.( )   
2 8   2 2 2 8 2 2 2 2 8 2  2

2
68
Cách 2 : tọa độ cực suy rộng (mở rộng) :
 x  1  r cos  2 0   2
Đặt  x  y 2  1  2r cos   r 2 J r D  D/ 
 y  r sin  0  r  1
2 1 2 1
 d 3. 1  2r cos   r  .r dr   d 3.  r  2r 

2 2
I cos   r 3 dr
0 0 0 0
2 1 2
 3r 2 6r 3 3r 4 1 
 2 3
  d 3r  6r cos   3r dr    
2

3
cos  
4 0
 d
0 0 0 
2 2
3 6 3 9 6  9 6 2 9
    cos    d     cos   d    sin   
0  2 3 4  0  4 3  4 3 0 2
69

  
Tính hoàn lưu trường vectơ phẳng F (x,y)  (1  x 2  5y)i  (1  xy  10x)j dọc theo đường tròn
x 2  2x  y 2  0 , lấy theo cùng chiều kim đồng hồ.
Giải
Hoàn lưu cần tìm : C   (1  x 2  5y)dx (1  xy  10x)dy , Với L là đường tròn x 2  y 2  2x , lấy theo cùng
L
chiều kim đồng hồ
y
2 2
x  2x  1  y  1
Đường tròn :
 (x  1)2  y2  1
x
P  1  x 2  5y Py/  5 O 1 2
Đặt  
/
Q  1  xy  10x Q x  y  10

I     Qx/  Py/  dxdy     y  10  (5)  dxdy    (y  15)dxdy    y dxdy   15dxdy

D D D D D
  
x  r cos    
/
Giả bộ giải nek Đặt  J r DD  2 2
 y  r sin   0  r  2 cos 
  
2 cos  2 cos 
2 2 2
 r3 15r 2 2cos  
I    d


0
 r sin   15.r dr    d

 
0

r 2 sin   15r dr     sin  
 3 2 0
 d

  
2 2 2
 
2
 (2 cos )3 15(2 cos )2   8cos3 
2

 sin    d      sin   30cos2   d
 3 2   3 
 
2 2
    
8cos3 
2 2
8 cos4  2  15 2  15sin 2  2  15
 d  cos     30cos 2
d   .
 3 3 4   2 

2

2
  
2 2 2
70

  
Tính hoàn lưu trường vectơ phẳng F (x,y)  (x  x 2  5y  4xy)i  (y  6x 2  10 x)j dọc theo đường tròn
x 2  y 2  4y  0 , lấy theo cùng chiều kim đồng hồ.
Giải
Hoàn lưu cần tìm : C 2 2

 (x x  5y  4xy)dx(y  6x  10x)dy , Với L là đường tròn
L
x  y  4y  0  x  y 2  4y  r 2  4r sin   r  4 sin  , lấy theo cùng chiều kim đồng hồ

2 2 2
y
x 2  y2  4y  4  4
Đường tròn : 4
2 2
 x  (y  2)  4
3
/
P  x  x  5y  4xy Py  5  4x
2
2
Đặt 
2
 1
/
 Q  y  6x  10x Q x  12x  10 x
O
 
I    Q x/  Py/ dxdy    12x  10  (5  4x)  dxdy    (8x  5)dxdy    8x dxdy   5dxdy
D D D D D
x  r cos   0   
Đặt  J r D  D/ 
y  r sin   0  r  4sin 
 4sin   4 sin  
 r3 5r 2  4 sin 
 8r cos   5.r dr    d  8r cos   5r  dr     8 3 cos  
2
I    d  d
0 0 0 0 0
2  0
 
 8(4 sin )3 5(4 sin )2   512 3 2 
   cos    d      3 sin .cos   40sin   d  20
0
3 2  0  
71
Bài 11: Tính tích phân đường

L
  
I   3y  esinx cosx dx  7x  y 4  1 dy, trong đó L là đường 
y  9  x2 đi từ điểm A(3,0) đến điểm B(3,0)
Giải
y
y  9  x2
Đường tròn :
 x 2  y2  9,(y  0)
A B
x
Xây đựng đường y=0 3 O 3
y  0  dy  0
BA 
3  x  3
3 3
3 sin 3 sin 3
  e   
sinx
I BA  cosx dx   esinx dsinx  esinx  e  esin3  esin 3  e  0,28
3 3
3
 Xây đựng đường L  BA
 L  BA là đường cong kín
 P,Q có đạo hàm riêng cấp 1 liên tục
 P  3 y  esinx cos x  Py/  3
Áp dụng công thức Green : Đặt  
4 /
Q  7 x  y  1 Qx  7
1
I kin     Qx/  Py/  dxdy     7  3 dxdy    4dxdy  4. Sdt  2R 2  2.9  18
D D D
2
 I
AB
 I kin  I BA  18  0, 28
72
Bài 12: Tính tích phân đường   

I   xy  ex dx  y10  x 2 dy, trong đó L  là nửa đường tròn
L
y  1  x2 đi từ điểm A(1,0) đến điểm B(1,0)

Giải
y
y  1  x2
Đường tròn :
 x 2  y2  1,(y  0)
A B
x
1 O 1
Xây đựng đường BA

1
 y  0  dy  0
BA   I BA   ex dx  2,35
1  x  1 1
/
Py  x
x
P  xy  e
 Xây đựng đường L  BA Đặt  10 2

/
Q  y  x Q x  2x
L  BA là đường cong kín

P,Q có đạo hàm riêng cấp 1 liên tục
 
I kin    Q x/  Py/ dxdy     2x  x  dxdy    (3x)dxdy   3x dxdy  0
D D D D
x  r cos   0   
Đặt  J r D  D/ 
y  r sin   0 r  1
1 1 1
  
 3r 3 1
I kín   d 3r cos .r dr   d 3r 2 cos  dr   cos  d  3r 2 dr  sin  .  0.1  0
0 0 0 0 0 0 0 3 0
  I kín  I BA  0   2,35  2,35

 I AB
73
Bài 13: Tính I e

L
 x2  4
  
 y  1 dx  y3  2y  x dy Với L là nửa đường tròn x  1  y 2 đi từ điểm
A  0; 1 đến điểm B(0;1)

Giải
y
Đường tròn : x 2  y2  1,  x  0 
1 B
x
1
A
 -1

 Xây đựng đường BA
1
x  0  dx  0
 y 
3
BA   I BA   2y dy 0
1  y  1 1
P  e x2 4  y  1 Py/  1
 Xây đựng đường L  BA Đặt  
3 /
Q  y  2y  x Q x  1
- L  BA là đường cong kín
1
 
I kín   Qx/  Py/ dxdy    1  1 dxdy   2dxdy  2. Sdt  R2  .1  
2
D D D
 I
AB
 I kín  I BA    0  
74
Bài 14: 24/12/2010 Tính tích phân đường loại hai :   

I   1  x 2  yx 2 dx  1  xy2  5x dy 
C
x 2  y 2  4
Trong đó C là nửa đường tròn :  , lấy theo ngược chiều kim đồng hồ (nhìn từ gốc 0)
 x  0
Giải
y
Đường tròn : x 2  y2  4,  x  0  2 B
 Xây đựng đường BA x

2
2
x  0  dx  0
BA   I BA   1dy   4
2  y  2 2 -2 A
/ 2
P  1  x 2  yx2 Py  x
 Xây đựng đường L  BA Đặt  2

Q  1  xy  5x Q x/  y2  5
   
I2   Qx/  Py/ dxdy   y2  5  x2 dxdy   y2  5  x2 dxdy  
D D D
  
x  r cos     
/
Đặt  J r DD  2 2
y  r sin   0  r  2
  
2 2
2 2
r 4 5r 2 2
I kín   d (r 2  5).r dr   d (r 3  5r)dr   2 .(  )  14
 0  0  4 2 0

2

2

2
 I AB  I kín  I BA  14  (4)  14   4
75
Bài 15: CLC 13/06/2016
 y2 
Tính tích phân đường M   x sin y  yx  dy    cos y  xy  dx trong đó C là nửa bên phải của
C  2 
đường tròn x  y  4 lấy theo chiều kim đồng hồ từ điểm B  0;2  đến điểm A(0;  2).
2 2
Giải
y
2 2
Đường tròn : x  y  4,  x  0 
2 B
x
 Xây đựng đường AB A
2
 x  0  dx  0 -2
AB   I AB   0dy 0
 2  2 2
 y2 /
P   cosy  xy  Py  y  sin y  x
 Xây đựng đường L  AB Đặt  2  /
Q  x sin y  yx Qx  sin y  y

- L  AB là đường cong kín

  
 x  r cos     
I kín     Q  P  dxdy    xdxdy
/
x y
/
Đặt  J r /
Dxy  D  r  2 2
D D  y  r sin   0  r  2
 
2 2 2 2
8 16
I kín    d  r cos .r dr    cos d  r 2 dr    2 .   

 0 
 0 3 3
2 2
16 16
 I BA
  I kín  I AB    0 
3 3
76
Bài 16: Tính tích phân đường loại hai I  e

C
 x 2 1

 x 2 y dx   y 4  3 y  xy 2  dy Với C là nửa đường tròn
x   1  y2 đi từ điểm A  0; 1 đến điểm B(0;1)

Giải y
1 B
Đường tròn : x 2  y2  1,  x  0 
x
A
Xây đựng đường BA A
-1
1
 x  0  dx  0 2
BA   I BA    y 4  3 y  dy  
1  y  1 1
5
/ 2
P  e x2 1  x 2 y Py  x
 Xây đựng đường L  BA Đặt  
/ 2
4 2
Q  y  3y  xy Q x  y
Áp dụng công thức Green I 2     Qx/  Py/  dxdy     y 2  ( x 2 )  dxdy    ( x 2  y 2 )dxdy
D D D
  3
x  r cos    
Đặt  J r D  D/  2 2
 y  r sin   0  r  1
3 3 3 3
1 1
2
2
2
3
2
 r4 1  2
1 
I kín    d  r .r dr    d  r dr      d      d  
 0  0   4 0   4 4
2 2 2 2
  2  2
 I
AB
 I kín  I BA      
4  5 4 5
77
Bài 17: 6/6/2016
Tính tích phân đường I    2 x3 y  2016 x  dy   3 y 2 x 2  2016  dx , trong đó C là nửa bên trái của đường
C
tròn
2 2
x  y  4y lấy theo chiều kim đồng hồ từ điểm điểm O  0;0 đến điểm A(0;4)
Giải
4
A
Đường tròn : x 2  ( y  2)2  4,  x  0 

x
O
Xây đựng đường : AO
0
 x  0  dx  0
AO   I AO   0dy 0
 4  y  0 4
 P  3 y 2 x 2  2016  Py/  6 yx 2
 Xây đựng đường L  AO Đặt  3

Q  2 x y  2016 x Qx/  6 x 2 y  2016
- L  AO là đường cong kín
1
I Kín     Qx/  Py/  dxdy    2016dxdy  2016. R 2  4032
D D
2
 I OA
  I kín  I AO  4032   0  4032 
78
Bài 18: NMH
Tính I    x 2 y  2 x  cos y  1 dy   sin  x  xy 2  2015 y  dx ,Với (C) là cung tròn

C
x  2 y  y2 đi từ điểm điểm A(0;2) đến điểm O  0;0 

Giải
4 A
Đường tròn : x 2  ( y  1) 2  1,  x  0 
x
O
Xây đựng đường : OA
2 2
 x  0  dx  0
OA   I OA    cos y  1 dy    y  1 dy  4
 0  y  2 0 0
 Xây đựng đường L  OA
 P  sin  x  xy 2  2015 y  Py/  2 xy  2015

Đặt  2

Q  x y  2 x  cos y  1 Qx/  2 xy  2
- L  OA là đường cong kín

1 2017
I Kín     Qx/  Py/  dxdy    2017 dxdy  2016. R 2   
D D
2 2
2017
 I
AO
 I kín  I OA   4
2
79
   2
Bài18 : Tính công của lực F (x,y)  ( 3yx 2  x)i  (y  3xy 2 )j đường cong L : y   4  x
Đi từ A  2;0  đến điểm B(2;0)

Giải
y
I   (3yx 2  x)dx  (y 3xy2 )dy
L
A B x
2
 y  0  dy  0
BA   I BA   xdx  0
  2  x  2 2
 Xây đựng đường AB  BA

 AB  BA là đường cong kín
 P,Q có đạo hàm riêng cấp 1 liên tục
/ 2
P  3yx  x Py  3x
2
 Đặt 
2

/ 2
 Q  y  3xy Q x  3y
 
I Kín    Qx/  Py/  dxdy   3 y 2   3x 2  dxdy   3( x 2  y 2 )dxdy
D D D
x  r cos  2   2
Đặt  x  y2  r 2 J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  2
2 2 2 2
2 3 4 2
I kín   d  3.r .r dr   d  3.r 3 dr  
2
. r  12
 0  0
 4 0
 I
AB
 I kín  I BA  12  0  12
80
 
k   xsin x  y  2x 2 y dx  x  2xy2  cos2y dy,   Với L là nửa đường tròn y  2x  x2 nối
L
A(2,0) và O(0,0)
Giải
y
y  2x  x 2
Đường tròn :  x 2  y 2  2x
 (x  1)2  y2  1 x
O A
1
Xây đựng đường OA
2
 y  0  dy  0
OA   I OA   x sin xdx 1,74
0  x  2 0
 P  x sin x  y  2 x 2 y  Py/  1  2 x2
Xây đựng đường L  OA Đặt  2

Q  x  2 xy  cos 2 y Qx/  1  2 y 2

I kín    Qx/  Py/  dxdy   1  2 y 2  1  2 x 2  dxdy   (2 x 2  2 y 2 )dxdy   2(x 2  y 2 )dxdy

D D D D
 
 x  r cos  2 2 2 0   /
Đặt  x y r J r DD  2
 y  r sin  0  r  2 cos 
     
2cos  2cos  2cos  4
2
I kín   d 
2
2r 2 .r dr   d 
2
2r 3 dr   d 
2
 r 2 cos 
2r 3dr    2
4
 2 cos  d   8cos4  d   3 
2 2
    d   0
0 0 0 0 0 0 0
4 0  0
2 2
3
 K
AO
 I kín  I OA    1, 74
2
81
Cách 2 : tọa độ cực suy rộng :
 x  1  r cos  0   
Đặt  x 2  y 2  1  2r cos   r 2 J r D  D/ 
 y  r sin  0  r  1
 1
I   2(x 2  y 2 )dxdy   d  2 1  2r cos   r 2  .r dr
D 0 0
 1  
 2 4r 3 2r 4 1  3 4  3 4  3
  d   2r  4r cos   2r  dr    r 
2 3
cos    d      cos   d     sin   
0 0 0
3 4 0 0
2 3  2 3 0 2
3
 K AO
 I kin  I OA    1,74
2
GSB 16 RE : 1.550.000 VNĐ
82
Bài 20: Tính   

I   1  y x 2  2x  1  dx  xy 2  1 dy, L nối từ O  0,0  A  2,0   theo đường
L
y  2x  x2 .
Giải
y
y  2x  x2
Đường tròn :  x 2  y 2  2 x
 ( x  1)2  y 2  1 x
O 1 2 A
Xây đựng đường AO

0
 y  0  dy  0
AO   I AO   1dx  2
2  x  0 2
 P  1  y  x 2  2 x  1  P /  x 2  2 x  1
  y
 Xây đựng đường L  AO Đặt  
Q    xy  1
2 / 2
Qx   y
- L  AO là đường cong kín

I kín     Qx/  Py/  dxdy      y 2  ( x 2  2 x  1)  dxdy   ( x 2  y 2  2 x  1)dxdy

D D D
 
 x  r cos  2 2 2  0  
/
Đặt  x y r J r DD  2
 y  r sin   0  r  2 cos 
  
2cos  2cos 
2 2
 r4 2 3
2
r 2  2 cos 
I kín   d    r 2  2r cos   1 .r dr   d    r 3
 2 r 2
cos   r   4 3
dr   r cos  
2

0
d
0 0 0 0 0 
 
  2 cos  4 2
2
3 
2
2 cos    2
 16 
    2 cos   cos    d     4 cos 4   cos 4   2 cos 2   d 

0
4 3 2  0
3 


2
 4    
    cos 4   2 cos 2   d    I OA
  I kín  I AO   (2)   2
0
3  4 4 4
83
 x  1  r cos  0   
Đặt  x 2  y 2  1  2r cos   r 2 J r D  D/ 
 y  r sin  0  r  1
 1  1

I kin   ( x 2  y 2  2 x  1)dxdy   d  1  2r cos   r 2  2(1  r cos )  1 .r dr   d  r 3 dr 
D 0 0 0 0
4
 
 I OA
  I kin  I AO   ( 2)   2
4 4
CHUYÊN SỬA MÁY HÀN ĐIỆN TỬ inverter 1 Pha, 3 Pha HÀN Que, Tig , Mig, cắt plasma
0933040591
84
Bài 21 :BK Tính tích phân I    e x y  y sinx  xy 2  y 2  dx   cosx  e x y  x 2 y  dy Với C là nửa

C
đường tròn x 2  y 2  2 x  0, y  0 lấy theo chiều ngược chiều kim đồng hồ.
Giải
y
Đường tròn :  x2  y 2  2x  0
 ( x  1) 2  y 2  1, y  0 x
-2 -1 O
Xây đựng đường OA
2
 y  0  dy  0
  e  dx  e
x 2
OA   I OA  1
 0  x  2 0
 P  e x  y  y sinx  xy 2  y 2  Py/  e x  y  sinx  2 xy  2 y

Xây đựng đường L  BA Đặt  x y 2

/ x y
Q  cosx  e  x y Qx   sinx  e  2 xy
I kín    Qx/  Py/  dxdy   2 ydxdy

D D
 3
 x  r cos    
Đặt  x2  y 2  r 2 J r D  D/  2
 y  r sin   0  r  2 cos 
3 3 3
2cos  2cos 
2 2
2
2
 2r 3 2 cos 
I kín   d  2r sin .r dr   d  2r sin  dr    sin   d
 0  0   3 0 
3 3 3
3 3 3
2
 2.(2 cos )  2
 16 cos   2
 16 cos3   16 cos 4  4
   sin   d     sin   d      d (c os)   2 
 3   3   3  3 4 3
   
4 7
 I AO
  I kín  I OA    e 2  1   e 2
3 3
85
 x  1  r cos     2
Đặt  x 2  y 2  1  2r cos   r 2 J r D  D/ 
 y  r sin  0  r  1
2 1 2 1
2  2 4
I kín   2 ydxdy   d  2r sin .r dr   sin d 0 2r dr  2.   3   3
D  0
4 7
 I AO
  I kín  I OA    e 2  1   e 2
3 3
0933040591
86
Bài 22: 12/01/2009
Tính tích phân đường    

I   y3  2x dx  3xy2  x dy, Với L là nửa đường tròn
L
(x  2)  y  1,  y  0  đi từ điểm A 1,0 đến điểm B(3,0).

2 2
Giải
y
Đường tròn : (x  2)2  y2  1,  y  0 
A B
x
O 1 3
2

1
y  0  dy  0
BA   I BA   2xdx   8
 3  x  1 3
 Xây đựng đường L  BA
/ 2
P  y3  2x Py  3y
Đặt 
2

/ 2
 Q  3xy  x Q x  3y  1
r2 
I kín     Q  P  dxdy     3 y  1  3 y  dxdy    1dxdy  
/
x y
/ 2 2

D D D
2 2
 
 I
AB
 I kín  I BA
    8   8 
2 2
87
 x  2  r cos  0    
Đặt  x 2  y 2  4  4r cos   r 2 J r D  D/ 
 y  r sin  0  r  1
 1  1

I kín    1dxdy    d  r dr    d  r dr  
D 0 0 0 0
2
 
 I
AB
 I kín  I BA     8   8 
2 2
0933040591
88
x 2  y 2  1
 2
Bài 23: Tính tích phân I   y2 dx  3xydy, Với C là biên của 2
x  y  4
C y  0

Giải
y
Xây đựng đường 1  2

2
 y  0  dy  0
  I1   0dx 0
1  x  2 1
1
 y  0  dy  0
Xây đựng đường -2  -1   I 2   0dx 0
 2  x  1 2
P  y2 Py/  2y
Đặt    /
Q  3xy Qx  3y
x  r cos   0  
 
I kín   Q /x  Py/ dxdy    3y  2y  dxdy   ydxdy Đặt 
 y  r sin 
J r D  D/ 
 1 r  2
D D D
 2  2
 r3 2  23 13  14
I kin   d   r sin .r dr   sin d   r 2 dr   cos  .  2.    
0 1 0 1
0 3 1  3 3 3
14 14
 I  I kín  I1  I 2  00 
3 3
89
Bài 24 : 16/10/2006
x 2  y2  9
Tính I   2x ydy  y d x 2
Với L là biên theo chiều dương của hình quạt 
L x  0 ; y  0
Giải
y
P  y2 Py/  2y -3 x
Đặt  
/
 Q  2x y Q x  2y
-3
- L  BO  OA là đường cong kín
 
I   Q x/  Py/ dxdy    2y  2y  dxdy   4ydxdy
D D D
 3
x  r cos     
/
Đặt  J r DD  2
y  rsin   0  r  3
3 3
3 3 3
2 2
2 4r 3 3
I kín   d  4r sin .r dr   sin d  4r dr   cos  2 .  1.36  36
3 0
 0  0 
90
  2x y  yarctan xy  dx   2xy 
2 2
I  xarctanxy dy, Với AB là cung nhỏ của đường tròn x 2  y 2  1
AB
u/ /
nối A(1,0) và B(0, 1) Đạo hàm  arctanu  
1  u2
Giải
0
 x  0  dx  0
Xây đựng đường BO   I1   0dy 0
 1  y  0 1
1
 y  0  dy  0
Xây đựng đường OA   I 2   0dx 0
0  x  1 0
 / 2 xy
 P  2x 2 y  y arctan xy Py  2x  arctan xy  1  x 2 y2

Xây đựng đường L  BO  OA Đặt  
 Q   2xy 2
 xarctanxy 
Q /  2y2  arctan xy  xy
 x 1  x2 y2
- L  BO  OA là đường cong kín
  
I kin    Q x/  Py/ dxdy    2y2  2x 2 dxdy   2(x2  y2 )dxdy 
D D D
 3  
 x  r cos     2    0
Đặt  J r D  D/  2 D  D/  2
 y  r sin   0  r  1  0  r  1
2 1 2
2 2r 4 1  1   
I kin   0
d  2 r .r dr   3 .  .   I  I kin  I1  I 2  00 
3 4 0 2 2 4 4 4
2 2
0 1 0
2 2r 4 1  1   
I kin  d
 0  2 r .r dr    .  .   I  I kin  I1  I 2   0  0 
 4 0 2 2 4 4 4

2 2
91
Bài 1: Câu 2 (2 điểm). 20/05/2012
Tính tích phân đường loại hai I    Cosy  Siny  3x 2 y  dx  x  Cosy  Siny  x 2  x  dy Với C là
C
elip x 2  4y2  1 lấy theo chiều dương.
Giải
y
x 2  4y2  1
x2 y2
Đường elip :   1
12  1 2
 
2 x
O
 P  Cosy  Siny  3x 2 y  Py/   sin y  cos y  3x 2

Đặt    /
 2
 Q  x Cosy  Siny  x  x  2
Q x  cos y  sin y  3x  2x
C là đường cong kín

D
 
D
  
I   Qx/  Py/ dxdy   cosy  sin y  3x 2  2x   sin y  cosy  3x 2 dxdy   2xdxdy  0 
D
Đổi biến sang tọa độ cực mở rộng đưa elip về đường tròn
x
 1  r cos  x  r cos 
  1 r  0    2
Đặt  y  r sin  J  abr  1. .r  D  D/ 
 1  r sin  y  2 2 2  0 r 1

2
2 1 2 1 2 2
r  r3 1 1  1 2
I   d  2r cos   . dr  2
0 d0 r cos  dr  0  3 cos   0 d  0  3 cos   d  3 sin  0  0
0 0
2
92
 2
 xy 2  2 y2
Tính hoàn lưu trường vectơ phẳng F (x,y)  (y  x y  5)i  (3x   6)j dọc theo đường elip x   1 ,
4 4
lấy ngược chiều kim đồng hồ.
Giải
xy2 y2
Hoàn lưu cần tìm : C   (y  x y 5)dx(3x
2 2
 6)dy , Với L là đường elip x   1 , lấy ngược chiều
L
4 4
kim đồng hồ y
P  y  x2 y 5  Py/  1  x 2 2
 
Đặt  xy2  y2
Q  3x   6 Q x/  3 
 4  4
O x
- L là đường cong kín 1
 y2  y2
 
I   Q x/  Py/ dxdy    3   (1  x 2 )  dxdy   (x 2   2)dxdy
4 4
D D   D
x
  r cos  x  r cos  0   2 
Đặt  1  J  abr  1.2.r  2r D  D/ 
y
  r sin   y  2r sin  0  r  1
 2
2 1 2 1
 2 2 (2r sin )2   4r 2 sin 2  
I   d  r cos    2  2r dr   d  r 2 cos2    2  2r dr
0 0
4  0 0
4 
2 1 2 1 2 1
  
I   d r cos   r sin   2 2r dr   d r  2 2r dr   d 2r 3  4r dr
2 2 2 2 2
  
0 0 0 0 0 0
2 2
 2r 4 4r 2  1 5
    d   d  5
0 
4 2 0 0
2
93
Bài 2 : Use Green’s theorem to evaluate
I   (xcosx  y)dx (x y2 tan 1y)dy

L
Where C is the positively oriented rectangle with vertices in (1,0), (3,0), (3,1) and (1,1)
0933040591
94
Bài 3: I   (x2  y2  2y)dx(yesin y  2x  1)dy trong đó L là chu vi của tam giác 0AB có đỉnh
L
O(0,0);A(1,0);B(1,1) lấy theo chiều kim đồng hồ.

Giải
y
3
2
B
1
A
x
O 1
/
Py  2y  2
2 2
P  x  y  2 y
Đặt 
sin y

/
 Q  ye  2x  1 Q x  2
1 x
 /
x
/

I    Q  P dxdy    (4  2y)dxdy    dx  (4  2y)dy
y
D D 0 0
1 1
x

I    4y  y 2
 0 dx    4x  x  dx   35
2
0 0
95
Bài 4: I 2 2
 (x  y)dx(x  y)dy trong đó L là chu vi của tam giác 0AB theo chiều dương với
L
O(0,0);A(3,1);B(1,1) lấy theo chiều kim đồng hồ.
Giải
y
3
2
1
x
O 1
2
P  x  y Py/  1
Đặt 
2

/
 Q  x  y Qx  2x
1 3y
 /
x
/

I   Q  P dxdy   (2x  1)dxdy   dy  (2x  1)dx
y
D D 0 y
1 1
3y 11

I   x x 2
y 
dy   9y 2  3y  y 2  y dy  3
0 0
96
Bài 5: I
 (x  y)dx2xydy trong đó L là biên của miền D giới hạn bởi các đường y  1 ; y  x
2
theo chiều dương.
Giải
/
P  x  y Py  1
Đặt  
 Q  2x y /
Qx  2y
1 1
 /
x
/

I   Q  P dxdy   (2y  1)dxdy   dx  (2y  1)dy
y
D D 1 x2
1 1
1 4
 y x   x 
2 4
I y 2
dx   x 2 dx 
1 1
15
Máy hàn que điện tử Jasic ARC-200 : 2.450.000VND
97
Tích phân đường loại 2 : Cách tính trực tiếp
Nếu cung AB có phương trình y  y(x) , đi từ A  x 1 ;y(x1 )  đến điểm B  x 2 ;y(x2 )  thì :
x2
I  P(x,y)dx  Q(x,y)dy    P x ,y(x)  Q x,y(x) .y'(x) dx

AB x1
Nếu cung AB có phương trình x  x(y) , đi từ A  x 1(y1 );y1  đến điểm B  x(y2 );y2  thì :
y2
I  P(x,y)dx  Q(x,y)dy    P x(y) ,y.x'(y)  Q x(y),y  dy

AB y1
x  x  t 
Nếu cung AB có phương trình tham số  đi từ A  x(t1 );y(t1 )  đến điểm B  x(t 2 );y(t 2 )  thì :
y  y  t 
t2
I  P(x,y)dx  Q(x,y)dy    P x(t),y(t) .x'(t)  Q x(t),y(t) .y'(t) dt

AB t1
x  x  t 

Nếu cung AB có phương trình tham số y  y  t  đi từ A  x(t1 ),y(t1 ),z(t1 ) đến điểm B  x(t 2 ),y(t 2 ),z(t 2 )  thì :

z  z  t 
I  P(x, y, z)dx  Q(x, y, z)dy  R(x, y, z)dz
AB
t2
   P x(t), y(t), z(t) .x'(t)  Q x(t), y(t), z(t) . y'(t)  R x(t), y(t), z(t) . z'(t) dt
t1
98
Bài 1: Tính tích phân đường loại hai I    xy  1 dx  xdy, Với (C) là đường parabol y  x 2  2x từ điểm
C
y
O(0,0) đến điểm A  2,0
y  x2  2x A
x
o 1 2
Đường parabol :
/
 y  2x  2
x Đỉnh parabol có tọa độ : 1; 1
x  1
y x/  0  
 y  1
0
y  0 dy  0
Xây đựng đường AO    I AO   1dx 2
2  x  0 2  x  0 2
/
P  xy  1 Py  x
Xây đựng đường C  AO Đặt   C  AO là đường cong kín P,Q có đạo hàm riêng cấp 1
Q  x /
Qx  1
liên tục Áp dụng công thức Green
2 0
I kin    Q  P  dxdy   1  x  dxdy   dx
/
x y
/
 1  x  dy
D D 0 x2  2 x
2 2
 0 
   y  xy 2  dx    ( x2  2 x  x.( x2  2 x)  dx
 x  2x 
0 0
2 2 2
   ( x2  2 x  x3  2 x2 )  dx    (2 x  x3  3x2 )  dx    2 x  x3  3x2  dx  0
0 0 0
15
I  I kin  I AO  1,345100142.10 2
Cách 2 : Tính trực tiếp y  x 2  2x  yx/  2x  2 O(0,0) đến điểm A  2,0

x2 2
I    xy  1 dx  xdy,    P x ,y(x)  Q x,y(x) .y'(x)  dx    x.(x 
2
 2x)  1  x.(2x  2)  dx  2
C x1 0
99
Bài 2:Tính tích phân đường loại hai I    xy  1 dx  x 2 ydy, Với (C) là đường parabol y2  4 1  x  từ
C
điểm A 1,0 đến điểm B  0,2 

y2
y 2  4 1  x   x   1
4
y y  0
Đường parabol :  x y/   x y/  0   Đỉnh parabol có tọa độ : 1;0
2 x  1
0
x  0 dx  0
Xây đựng đường BO    I BO   0dy 0
 2  y  0 2  y  0 2
1
y  0 dy  0
Xây đựng đường OA    IOA   1dx   1
0  x  1 0  x  1 0
/
 P  xy  1  Py  x
Xây đựng đường C  OA  BO Đặt  2
 / C  OA  BO là đường cong kín
Q  x y Qx  2 xy
- P,Q có đạo hàm riêng cấp 1 liên tục Áp dụng công thức Green
y2 y2
 1  1
2 4 2 4
I kin    Qx/  Py/  dxdy    2 xy  x  dxdy   dy   2xy  x  dx   dy  x  2 y 1 dx
D D 0 0 0 0
2
 y 2
 
2  2 y2  2
    1 
x   1  4  2 y  1  dy  2 2 17
    2 y  1 4  dy  0  2   I  I kin  I BO  I AO   0  (1) 
0
2  15 15 15
 0   
 
 
y2
Cách 2 : Tính trực tiếp x   1
4
2 2
 y 2   y y2   y 3   y y2 
I    xy  1 dx  x 2 ydy    (  1). y  1  .     (  1) 2 . y  dy      y  1 .     (  1) 2 . y  dy
C 0 
4   2 4  0 
4   2 4 
2
 y 3   y y2  17
     y  1  .     (  1) 2 . y  dy 
0 
4  2  4  15
100
Bài 3: Câu 3 13/12/2007
 1 
I    2x  y  dx   2x 
Tính tích phân đường loại hai  dy, Với (C) là đường parabol
 y  1 
4
C 
y  x 2  6x từ điểm O(0,0) đến điểm A  6,0 
y  x 2  6x
Đường parabol :  yx/  2x  6 Đỉnh parabol có tọa độ :  3;9
yx/  0  x  3 y  9
 Xây đựng đường AO
0
y  0 dy  0
AO    I1   2xdx   36
6  x  0 6  x  0 6
P  2x  y
P /  1
Xây đựng đường C  AO Đặt Q  2x  1   y/
 y4  1 Q x  2

C  AO là đường cong kín

6 6 0 6
 0 
 x y 
I   Q  P dxdy    2  1 dxdy   3dxdy  dx  3dy    3y 2
/ /
 x  6x 
2
 dx    3(x  6x) dx  108
D D D 0 x2 6x 0 0
I  I kin  I AO  108  (36)  144

Cách 2 : Tính trực tiếp
 1 
x2
I    2x  y  dx   2x   dy    P  x , y(x)  Q  x, y(x) . y'(x)  dx

 y 4  1 
C  x1
6   
1
 
   2x  (x 2  6x)   2x 
 2 4
  dx  144

0 
  (x  6x)  1 
101
Bài 4: Cho điểm A (0,1) và B (1,1)

3 3
Tính tích phân đường : I  (2xy  4x  1)dx  (2xy  4y  1)dy, lấy theo đường
AB
y  1 đi từ A đến B
Giải
0
x  1 dx  0
Xây đựng đường 1  1    I1   (2 y  4 y 3  1)dy 3
1  y  0 1  y  0 1
0
y  0 dy  0
Xây đựng đường 1  0    I 2   (4 x3  1)dx   2
1  x  0 1  x  0 1
1
x  0  dx  0
Xây đựng đường 0  1    I 3    (4 y 3  1) dy   2
 0  y  1 0  y  1 0
/
 P  2 xy  4 x3  1  Py  2 x
Đặt  3
 
Q  (2 xy  4 y  1) Qx/  2 y

I kin    Qx/  Py/  dxdy     2 y  2 x  dxdy    2 y  2 x  dxdy

D D D
1 1 1 1
 1
I kin   dx   2 y  2 x  dy    y 2  2 xy  dx   (1  2 x)dx  2
0 0 0
0 0
 I  I kin  I1  I 2  I 2  2  (3  2  2)  3

x2
  P x , y(x)  Q x, y(x) . y'(x)  dx

3 3
I  (2xy  4x  1)dx  (2xy  4y  1)dy 
AB x1
1
  (2x  4x 3  1)  (2x  4  1).0  dx  3
0
102
Bài 5: 10/10/2007
Tính tích phân I   x yd x  x y2 dy Với L là chiều dương của hình biên của miền phẳng D giới
L
y  x 2  3x  1
hạn bởi  (Có thể dùng công thức Green)
y  1
Giải
y  x 2  3x  1
 y x/  2x  3
 3 3 5
x
Đường parabol : 
 2 Đỉnh parabol có tọa độ :  2 ; 4 
yx/  0    
y   5
 4
P  x y Py/  x
Đặt 
2

/ 2
 Q  x y Q x  y
L là đường cong kín
3 1
I    Q  P  dxdy    y  x  dxdy   dx
/
x y
/ 2
 y
2
 x  dy
D D 0 x 2 3 x 1
3 3
 y3 1   13 ( x 2  3x  1)3  36
    xy 2  dx     x   x.( x 2  3x  1)  dx  
 3 x  3x  1 3 3 7
0 0 
103
Bài 6: Câu 3 (2 điểm)
Tính tích phân    

I   x 2  2xy dx  2xy  y 2 dy, Với L là cung parabol y  x 2 đi từ A(0,0) đến B(1,1)
L
Giải
x2
I    x  2 xy  dx   2 xy  y  dy 
2 2
  P  x , y(x)  Q  x, y(x) .y'(x)  dx
L x1
1
29
   x 2  2 x.x 2   2 x.x 2  ( x 2 ) 2  .2 x  dx 
0
30
Bài 7: 24/10/2006
2 2
xydx  xy dy Với L là đường cong có phương trình y  x  1
Tính tích phân

L
từ điểm A(0;  1) đến
M( 1;0)
x2
  P x ,y(x)  Q x,y(x) .y'(x)  dx

2
I   xydx  xy dy 
L x1
1
  x.(x 2  1)  x.(x 2  1)2 .2x  dx 
0
104
Bài 8:Tính tích phân đường loại hai I   (x  2y)dx  (2x  y)dy, Với (L) là đường x  y 2  1 1  y  1
L
x  y2  1
 x  1  y2
Đường parabol :
 x y/  2y
Cách 2 : Tính trực tiếp x  1  y 2  x y/  2y  1  y  1

y2
I   (x  2y)dx  (2x  y)dy 

L
  P x(y) ,y.x'(y)  Q x(y),y   dy
y1
1
16
  (1  y 2  2y).( 2y)   2.(1  y 2 )  y   dy 
1
3
Jasic ZX7-200 : 1.850.000 VNĐ
105
(3 y  x) dx  ( y  3x) dy
Bài 9: Tính I  3
, trong đó 
AB là cung parabol y  2  x2 từ điểm A(0,2) đến điểm

AB
( x  y )
y
B 1,1
2
y  2  x2 A
o 1 x
/
 y  2 x
x
Đường parabol :  x  0 Đỉnh parabol có tọa độ :  0;2

y x/  0  
y  2
 3 y x  / 6x  6 y
 P  ( x  y )3  Py  ( x  y )4
 
Đặt    Py/  Qx/
Q  y  3 x Q /  6 x  6 y
 ( x  y) 3
 x ( x  y ) 4
I không phụ thuộc vào đường lấy tích phân
Chọn đường lấy tích phân là đường thẳng AB, có phương trình y 2 x
Tính trực tiếp y  2  x  dy   dx A(0,2) đến điểm B 1,1

(3 y  x) dx  ( y  3x) dy (6  3 x  x) dx  (2  x  3x) dx (6  3 x  x  2  x  3x) dx
I  3
  3
 

AB
( x  y) AB
( x  2  x) AB
( x  2  x )3
Cách 2 : Tính trực tiếp y  2  x  yx/  1 A(0,2) đến điểm B 1,1

2x
(3 y  x) dx  ( y  3x) dy (3 y  x) ( y  3x)
I  3
  3
dx  3
dy    P  x , y(x)   Q  x, y(x)  .y'(x)  dx

AB
( x  y ) 
AB
( x  y ) ( x  y ) x1
1 1
 (6  3 x  x) (2  x  3x).( 1)  4 1
     dx  dx
0 8 2 
0
AB
( x  y )3 ( x  2  x )3 
106
Bài 10 :Tính tích phân đường loại hai I   5ydx  6xydy, Với (L) là đường y  4 1  x 0  x  1
L
Giải
y  4 1  x  x  1  y 4  1  y  0  x y/  4y3
Đường parabol :
Cách 2 : Tính trực tiếp x  1  y 4  x y/  4y 3  1  y  0

y2 0
  P x(y) ,y .x'(y)  Q x(y),y   dy   5y.(4y )  6.(1  y

3 4
I   5ydx  6xydy  ).y  dy  2
L y1 1
4
Câu 11 : Tính tích phân :
 5ydx  6xydy Với L là đường có phương trình y 
L
1  x , 0  x  1, theo
chiều tăng của x.

x x
Bài 12: Tính tích phân đường :
 (e cosy  x sin x)dx  (e
C
sin y  y cosy)dy, với C là đường cong có
 x  2cost 
phương trình tham số  0  t 
 y  sin t 2
Giải
 x '  2sint

 y '  cost
2cost
 e cos(sin t)  2cost sin(2cost) .  2sint   e 2cost sin(sin t)  sin t cos(sin t)  .cost
C
107
 x   
3
Bài 1 : Tính : I   y dx  x  y 4 dy
L
8x
Với L là đường y  từ O (0,0) đến A (1, 4)
4 2
x x 2
Giải
Thấy bài khó khó như thế này thì nghĩ đến Tích phân đường không phụ thuộc vào đường đi
P  x3  y Py/  1
Đặt  4
  /  Py/  Q x/
Q  x  y Qx  1
Tích phân trên không phụ thuộc vào đường lấy tích phân
Tìm hàm U ( x, y ) thỏa du  Pdx  Qdy
 P  ux/  ux/ ( x, y)  x 3  y (1)
 / / 4
Q  uy  uy ( x, y)  x  y (2)

Ta có : (2) laáy nguyeân haøm 2 veá theo y

 y5

  yu /
( x , y ) dy  x  y 4

dy  u( x , y )  xy 
5
 C( x)
/ /
đạo hàm u theo biến x  u x  y  C ( x)  3
x4
Từ (1) và (3) suy ra C / ( x)  x 3  C ( x )  C
4
y5 x 4
 U ( x, y )  xy   C
5 4
(1,4)
y5 x4 (1, 4) 45 14 4181
I    
x3  y dx  x  y 4 dy  xy   5
 C
4 (0,0)
 1.4   
5 4 20
(0,0)
108
2
Bài 2: Tính tích phân đường loại hai : I  2xydx  (3siny  x )dy, trong đó C là nửa bên trái

C
2 2
của đường tròn x  y  9 đi từ điểm A(0,3) đến điểm B(0,3)
Giải
P  2xy Py/  2x
Đặt  2

/
 Py/  Q x/
Q  (3siny x ) Q x  2x
 P  ux/  ux/ ( x , y )  2 xy (1)
 / / 2
Q  uy  uy ( x , y )  (3siny  x ) (2)
Ta có : 
 (2) laáy nguyeân haøm 2 veá theo y
 u / ( x , y )dy  3siny  x 2 ) dy  u( x , y )  3cos y  x 2 y  C ( x )
  y   
đạo hàm u( x, y) theo biến x  u x/ ( x, y )  2 xy  C / ( x)  3
Từ (1) và (3) suy ra : 2 xy  2 xy  C / ( x )
C / ( x)  0  C ( x)  C hằng số  U ( x, y )  3cos y  x 2 y  C
(0,3)
2
I  2 xydx  (3siny x ) dy
(0,3)
(0,3)
 3cos y  x 2 y  C ( x)
(0,3)
0
109
Bài 2: 28/07/2006
  x y  4x  2yx  dy   xy 
2 2
Tính tích phân đường loại hai :  4y  y2 dx
C
3
Với L là đường y  3 x  2 x  1  2
 từ A (0,1) đến B (1,8)
Giải
P  xy2  4y  y2 Py/  2xy  4  2y
Đặt  2
  /  Py/  Q x/
 Q  x y  4x  2yx Q x  2xy  4  2y

 P  ux/  ux/ ( x , y )  xy 2  4 y  y 2 (1)
 / / 2
Q  uy  uy ( x , y )  x y  4 x  2 yx (2)

Ta có :  (2) laáy nguyeân haøm 2 veá theo y

 x 2 y2

  u y
/
( x , y ) dy  
 x 2
y  4 x  2 
yx dy  u( x , y ) 
2
 4 xy  y 2 x  C ( x )
/ 2 2 /
đạo hàm u( x, y) theo biến x  u x ( x, y )  xy  4 y  y  C ( x)  3
Từ (1) và (3) suy ra : xy 2  4 y  y 2  xy 2  4 y  y 2  C / ( x )
C / ( x)  0  C ( x)  C hằng số
x2 y 2
 U ( x, y )   4 xy  y 2 x  C
2
(1,8)
x2 y 2 (1,8)
   
2 2 2
I  xy  4 y  y dx  x y  4 x  2 yx dy   4 xy  y 2 x  C
(0,1)
2 (0,1)
1282  02.12  1282
  4.1.8  82.1  C    4.0.1  12.0  C    4.1.8  82.1  C  C  64
2  2  2
110
(3,3)
ey ex
Bài 3: 18/05/2008 Cho tích phân đường (với x và y là dương)  (e ln y  )dx  (  e y ln x)dy x
(1,1)
x y
a) Chứng tỏ rằng tích phân này không phụ thuộc vào đường đi từ (1,1) đến (3,3)
b) Tính giá trị của tích phân này.
Giải
 x ey  / ex e y
P  e ln y  Py  
 x  y x
Đặt  x
 x y
 Py/  Q x/
e
Q   ey ln x Q /   e e
 y  x y x

 / / x ey
 P  ux  ux ( x, y)  e ln y  (1)
 x
 / / ex y
Q  uy  uy ( x , y )   e ln x (2)
Ta có :  y
(2) laáy nguyeân haøm 2 veá theo y

 /
 ex y
 x y

  y u ( x , y )dy    y  e ln x  dy  u( x, y)  e lny e ln x  C( x )

/ey x
đạo hàm u theo biến x  u  e lny x  C / ( x)  3
x
Từ (1) và (3) suy ra C / ( x)  0  C ( x)  C hằng số  U ( x, y )  e x lny  e y ln x  C
(3,3)
ey ex (3,3)
 I   (e ln y  )dx  (  e y ln x) dy  e x lny  e y ln x  C
x
(1,1)
x y (1,1)

 e3 ln 3  e3 ln 3  C  e1 ln1  e1 ln1  C  0 
111
Bài 4: 16/10/2007
(3,4)
 y
Tính tích phân đường I     dx  ln xdy theo đường cong nằm trong góc phần tư thứ nhất.
(1,2) 
x
Giải
 / 1
 y P 
P   y x
Đặt  x   Py/  Qx/
Q  ln x Q /  1
x
 x
 / / y
 P  u x
 u x
(x,y)  (1)
 x
 / /
Ta có : Q  uy  uy (x,y)  ln x (2)
(2)laáy nguyeân haøm 2 veá theo y
 /
  uy (x,y)dy   ln xdy  u(x,y)  y ln x  C(x)
y
đạo hàm u theo biến x  ux (x,y) 
/
 C / (x)  3
x
/
Từ (1) và (3) suy ra C (x)  0  C(x)  C hằng số
 U ( x, y )  y ln x  C
(3,4)
 y (3, 4)
I     dx  ln xdy  y ln x  C (1, 2)  4ln 3  C   2ln1  C   4ln 3
(1,2) 
x
112
(1,2)
ydx  xdy
Bài 5: Tính I   theo đường không cắt trục oy
(2,1)
x2
Giải
 y  / 1
 P  Py  x 2
x2
Đặt    Py/  Q x/
Q  1 Q /  1
 x  x x 2
 / / y
 P  u x
 u x
( x , y )  2
(1)
 x
 1
Q  uy/  uy/ ( x, y ) 
Ta có :  x
(2)laáy nguyeân haøm 2 veá theo y

 / 1 y

  u y
( x , y ) dy  x dy  u   C( x)
x
113
Bài 6: 12/01/2016
2 x3dy
Tính tích phân đường I   3 x 1  ln y  dx  trong đó L là đường cong liên tục đi từ điểm
L
y
A (1,3) đến điểm B ( 2,6) không cắt trục hoành.
Giải
 3x 2
P  3x 2 1  ln y  Py/ 
  y
Đặt  x3  2
 Py/  Q x/
Q  Q /  3x
 y  x y
 P  u/x  u/x (x, y)  3x 2 1  ln y  (1)


 / / x3
Q  uy  uy (x, y)  y (2)
Tìm hàm U ( x, y ) thỏa du  Pdx  Qdy Ta có : 
(2) laáy nguyeân haøm 2 veá theo y
 3
 u/y dy  x dy  u  x3 lny  C(x)
   y
đạo hàm u(x,y) theo biến x  u x (x,y)  3x lny C (x)  3

/ 2 /
Từ (1) và (3) suy ra C / (x)  3x 2  C(x)  x 3  C  U ( x, y )  x 3 lny  x 3

( 2,6)
2 x3dy
I   3 x 1  ln y  dx 
(1,3)
y
(2,6)
 x3 lny  x3  C
(1,3)

 (2)3 ln 6  (2)3  C  13 ln 3  13  C 
 8ln 6  ln 3  9
114
Bài 7: Tính các tích phân đường sau.
J   yex  2x dx  ex  3y 2 dy , Với C là đường y  2 x đi từ A  0,1 đến B 1,2 

   
C
Giải
P  yex  2x Py/  ex

Đặt 
x 2
  Py/  Qx/
/ x
Q  e  3y Q x  e
 P  u /x  u /x (x, y)  ye x  2x (1)
 / / x 2
Q  u y  u y (x, y)  e  3y (2)
Tìm hàm U ( x, y ) thỏa du  Pdx  Qdy Ta có : 
2) laáy nguyeân haøm 2 veá theo y
 u / (x, y)dy  (e x  3y 2 )dy  u(x, y)  ye x  y3  C(x)
  y 
đạo hàm u(x,y) theo biến x  u x (x,y)  ye  C (x)  3

/ x /
Từ (1) và (3) suy ra C / (x)  2x  C(x)  x 2  C
 U ( x, y )  ye x  y 3  x 2  C
(1,2)
  ye  2 x  dx   e  3 y  dy
x x 2
I
(0,1)
(1, 2)
 ye x  y 3  x 2  C
(0,1)

 2e1  23  12  C  1.e0  13  02  C 
 2e  7
115
Bài 8: Cho tích phân đường : I  e 1  xy  dx  x dy 

xy 2
L
2 2
Tính I khi L là nửa đường tròn x  y  2y nằm phía trên đường y  1, chiều từ A 1,1  
đến B 1,1  
Giải
I   exy 1  xy  dx  exy x 2 dy
L
P  exy 1  xy  Py/  xexy 1  xy   exy .x  2xexy  x2 yexy

Đặt  
xy 2 / xy 2 xy xy 2 xy
Q  e x Qx  ye x  e .2x  2xe  x ye
Tìm hàm U ( x, y ) thỏa du  Pdx  Qdy Ta có :
 P  ux/  ux/ ( x, y)  e xy 1  xy  (1)

Q  uy/  uy/ ( x , y )  e xy x 2 (2)

2)laáy nguyeân haøm 2 veá theo y

 / xy 2 e xy x 2 xy
  uy ( x , y )dy   (e x )dy  u( x, y)  x  C ( x )  e x  C ( x )
/ xy xy
đạo hàm u( x , y ) theo biến x  u x  ye x  e  C / ( x )  3
/
Từ (1) và (3) suy ra C ( x)  0  C ( x)  C
 U ( x, y )  e xy x  C
( 1,1)
(1,1)
I   e xy 1  xy  dx  e xy x 2 dy  e xy x  C  e  1  e
(1,1)
(1,1)
116
Bài 9: I  y dx  xdy trong đó C là cung x 2  y 2  2x từ O (0,0) đến A (1,1)


L
Giải
P  y Py/  1
Đặt    Py/  Q x/
Q  x Q x/  1
 P  u x/  y (1)
 /
Q  u y  x (2)
Ta có : 
 (2)lay nguyen ham 2 ve theo y
 u / ( x, y )dy  xdy  u ( x, y )  xy  C ( x)
  y 
/ /
đạo hàm u theo biến x  u x ( x, y )  y  C ( x)  3
/
Từ (1) và (3) suy ra C ( x)  0  C ( x)  C
(1,1)
(1,1)
 U ( x, y )  xy  C  I   ydx  x dy  xy  C 1
(0,0)
(0,0)
117
Bài 10: Tính I    2 xcosy  y 2sinx  dx   2 y cosx  x 2 sin y  dy , trong đó 

AB là cung parabol

AB
1 2
y x đi từ A  0,0  đến B  ,  

Giải
/
 P  2 xcosy  y 2sinx  Py  2 xsinx  2 ysinx / /
Đặt  2
   Py  Qx
Q  2 y cosx  x sin y Qx/   2 ysinx  2 xsinx
Ta chọn đường lấy tích phân là đường gấp khúc ACB, trong đó C  0,  
I  P dx  Qdy   P dx  Qdy


AC 
CB
  2 xcosy  y sinx  dx   2 y cosx  x sin y  dy    2 xcosy  y sinx  dx   2 y cosx  x sin y  dy

2 2 2 2
I

AC 
CB
 Xây đựng đường AC

 
x  0  dx  0
AC    I AC    2 y cos 0  0 sin y  dy   2 ydy
2
 0  y   0  y   0 0
 Xây đựng đường CB
 
y    dy  0
CB    I CB    2 xcos   sinx  dx    2 x   2sinx  dy
2
0  x   0  x   0 0
 
 I  I AC  I CB   2 ydy    2 x   2sinx  dy  2 2
0 0
118
Bài 1: Tích phân đường không phụ thuộc vào đường đi
xdy  ydx
I  
L
x2  y 2
Với L là đường tròn
x2  y2  R2
Giải
Ko dùng công thức Green được vì có 1 điểm đạo hàm không liên tục.
x  R cos  dx  Rsin  d

  x 2  y2  R 2 0    2
y  Rsin  dy  R cos  d
xdy  ydx 2 R cos .R cos  d  R sin .  R sin  d 

I   2 2

L x  y 0 R2
R 2 cos 2  d  R 2 sin 2  d 2 R  cos   sin   d 2
2 2 2 2
     1d  2
0 R2 0 R 2
0
119
Bài 2: Tích phân đường không phụ thuộc vào đường đi
xdy  ydx
I   A (  a,0) đến B(a,0) (a  0)
L x2  y 2
Với L là cung nối từ
theo đường không đi qua gốc 0.
Giải
x  a cos  dx  a sin  d 2

  x  y2  a 2 0    
y  a sin  dy  a cos  d
xdy  ydx 2 a cos  .a cos  d  a sin  .  a sin  d 

I     2 2

AB L x  y  R2
2
a 2 cos 2  d  a 2 sin 2  d 2
    d  
 a2 
120
(2x  y)dx  (x  2y)dy

I   2 2
, Với C là đường tròn x 2  y2  1, lấy theo chiều dương.
C
x y
Giải
2x  y x  2y
I   2 2
dx  2 dy y
C
x y x  y2
 2x  y x
P  x 2  y 2 1
 -1

Q   x  2y  2y  x
 x 2  y 2 x 2  y2
Đặt
 / 1.(x 2  y 2 )  (2x  y).2 y x 2  y2  4xy  2y2 x 2  y2  4xy
Py   
 (x 2  y2 )2 (x 2  y2 )2 (x 2  y2 )2
 2 2 2 2 2 2 2
Q /  1.(x  y )  (2y  x).2x  x  y  4xy  2x  x  y  4xy
 x 2
(x  y ) 2 2 2
(x  y )2 2
(x  y2 )2
2
Bài này kín nhưng không Áp dụng công thức Green được vì có điểm đạo hàm không liên tục
x  cos  dx   sin  d 2

  x  y2  12 0    2
y  sin  dy  cos  d
(2 x  y )dx  ( x  2 y )dy 2 (2cos   sin  )  sin  d  (cos   2sin  ) cos  d

I   2 2

C x  y 0 x2  y2  1
2
  1d  2
0
121
xy (x  y)
Bài 4: Cho P và Q . Biểu thức Pdx  Qdy có phải là vi phân toàn phần của
x 2  y2 x 2  y2
hàm U ( x , y ) nào đó hay không? Tính.
I1   Pdx  Qdy và I 2   Pdx  Qdy Với A 1,0  B  1,0  C  0,1 D  0, 1

ACB ADB
Giải
A 1,0  B  1,0  C  0,1 D  0, 1 Từ 4 tọa độ này  đường cong đã cho là đường tròn x 2  y2  1
 xy
P  x2  y2


Q   x  y  y  x
 x 2  y2 x 2  y 2
Đặt
 / 1.(x 2  y2 )  (x  y).2 y x 2  y 2  2xy  2y 2 x 2  y 2  2xy
 Py   
 (x 2  y2 )2 (x 2  y2 )2 (x 2  y2 )2
 2 2 2 2 2 2 2
Q /  1.(x  y )  (y  x).2x  x  y  2xy  2x  x  y  2xy
 x 2
(x  y )2 2 2
(x  y )2 2
(x  y 2 )2
2
x  cos  dx   sin  d 2

  x  y 2  12 0    2  b 2  4ac
 y  sin  dy  cos  d

( x  y )dx  ( x  y )dy (cos   sin  ).  sin  d  (cos   sin  ) cos  d 
I1   Pdx  Qdy  
  
2 2
ACB C x y 0 x2  y 2  1
 
( sin  cos   sin 2   cos 2   sin  cos  ) d
    1 d  
0 x2  y 2  1 0
2
( x  y )dx  ( x  y )dy (cos   sin  ).  sin  d  (cos   sin  )cos  d
I2   Pdx  Qdy    Pdx  Qdy   
 2 2

ADB BDA C x y  x2  y2  1
2 2
( sin  cos   sin 2   cos 2   sin  cos  ) d
    1 d  
 x2  y 2  1 
122
Tích phân mặt loại 1 có dạng : I   ƒ( x , y, z )dS khối lượng

S
Công thức tính diện tích mặt cong (s) : I  1dS

S
Đi thi mà nhìn thấy ds hoặc đề bài yêu cầu tính diện tích mặt. chính là tích phân mặt loại 1 OK thi
Dạng 1 : Tính diện tích phần mặt (s) có pt
Cách giải
Từ mặt (s)  z  (x ; y)
zx/ 
Tính 
/
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy 
z y 
Sau đó ráp vào công thức này tính I   ƒ( x, y, z( x, y))dS   ƒ(x, y, z(x, y)) (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy
S Dx y
 Mặt cầu : (x  a) 2  (y  b) 2  (z  c) 2  R 2
(x  ?)2 (y  ?)2 (z  ?)2

 Mặt Elipsoid   1
a2 b2 c2
( x  a ) 2  ( y  b ) 2  R 2
 2 2 2
 Mặt trụ : ( x  a )  (z  b)  R
(y  a ) 2  (z  b) 2  R 2

123
  x  ?  2  y  ? 2
 2  2
1
 a b
  x  ?  2  z  ? 2

 Mặt trụ elliptic :  2
 2
1
 a b
  y  ?  2  z  ? 2
 2  2
1
 a b
 Mặt nón : Z  a  x 2  y2
 Mặt paraboloic : Z  a  (x 2  y 2 )
Z

3 x 2  y2 
16
Z  3
x 2  y2 
3
2 2
x  y  2Z
x  10  (y2  z2 )
x 2  4y 2  z  8
124
4y x y z
Bài 1 : Tính I   (z  2x  )ds, Với S là phần mặt phẳng    1 trong góc x  0 ; y  0 ; z  0
S
3 2 3 4
Giải
x y z z x y
  1 1 
2 3 4 4 2 3
 x y 4
z   1    .4  4  2x  y
 2 3 3
 z x/  2  z / 2  4
4   x
z  4  2x  y   / 
4  / 2 16
3
3  y 
z
 y    z 
 9
16 61
 dS  (z /x ) 2  (z /y ) 2  1 dxdy  4   1 dxdy  dxdy
9 3
4y 4 4y 61 61 61 1
I   (z  2x  )ds   (4  2x  y  2x  ) dxdy   4 dxdy  4 . .3.2
S
3 D xy
3 3 3 D xy
3 3 2
125
2
Bài 2 : Học kỳ III 2017-2018 Câu IV 2) Tính tích phân mặt  ( x  y 2  3 z  1)ds , với S là phần mặt paraboloid
S
2 2
Zx y nằm bên dưới mặt phẳng Z 9
Giải
2
 /  z/    4x 2
 z x  2x  x
z  x2  y2   /  2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  4x 2  4y 2  1 dxdy
 z y  2y  z y/    4y 2
I   (x 2  y 2  3z  1)ds    x 
2
 y 2  3(x 2  y 2 )  1 4x 2  4y 2  1 dxdy
S D xy
  4x 
2
  4y 2  1 4x 2  4y 2  1 dxdy
D xy
x  r cos  0    2
Hình chiếu xuống mặt phẳng oxy D xy : x2  y2  9 Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  3
2 3 2 3
2 2   25 3 2
I   d (4r  1) 4r  1. r dr   d  (4r  r) 4r  1.dr  37  1
0 0 0 0 10  
126
Bài 2 : 13/5/2016
Tính diện tích mặt (S) giới hạn bởi các mặt Z  2  x 2  y 2 và Z  3
Giải
 / 2x x  / 2 x2
z  
 x
2 x2  y2 x2  y2  zx   x 2  y 2
2 2  
Z  2 x  y    2
z / 2 y y  z/ 2  y
 y
2 x2  y 2

x2  y2

 y  x2  y 2

x2 y2 x2  y2
 dS  (z /x ) 2  (z /y ) 2  1 dxdy  2 2
 2  1 dxdy   1 dxdy  2 dxdy
x y x  y2 x2  y2
I  1ds   2 dxdy  2R 2  2 Dxy : 3  2  x 2  y 2  x 2  y 2  1

S Dxy
/ 2
 z x/  0  z x   0
Z 3  /  2
 dS  (z /x )2  (z /y )2  1 dxdy  0  0  1 dxdy  1 dxdy  1dxdy
 z y  0  z y/   0
I  1ds   1dxdy  R 2  
S Dxy :x 2  y 2 1
127
Bài : Đề kiểm tra
Tính diện tích phần mặt cong có phương trình Z  2 x 2  y 2 trên miền x 2  y 2
Bài 3 : 26/05/2017
Viết tích phân I   f(x;y;z)dxdydz trong hệ tọa độ Descartes và tọa độ trụ, trong đó V là miền giới hạn bởi các
V
mặt Z  x2  y 2 , Z  4  x2  y 2 . Tính thể tích miền V và tính diện tích biên của miền V.
Giải
 / 2x x
 / 2 x2
 zx   x  x 2  y 2
 z 
 2 x2  y 2 x2  y 2 
z  x2  y 2   
z/  2y y  / 2 y2
 y  x 2  y 2
 z 
 y 2 x2  y 2 x2  y 2

/ 2 / 2 x2 y2 x2  y 2
 dS  (z )  (z )  1 dxdy 
x y   1 dxdy   1 dxdy  2 dxdy
x2  y2 x2  y2 x2  y 2
y
2 2
I1   1ds   2 dxdy  2 R  2 .2  4 2 
S D xy
x
Dxy : x2  y2  4
 / 2x x  / 2 x2
 zx  
 x 
z 
 2 x2  y 2 x2  y 2  x2  y 2
Z  4  x2  y 2    2
z/  2y y  z/ 2  y
 y
2 x2  y 2

x2  y 2

 y  x2  y 2

x2 y2 x2  y2
 dS  (z /x ) 2  (z /y ) 2  1 dxdy    1 dxdy   1 dxdy  2 dxdy
x2  y2 x2  y2 x2  y2
I 2   1ds   2 dxdy  2 R 2  2.2 2  4 2

S Dxy
I1  I 2  4 2   4 2   8 2 
128
Bài 4: Tính I   (x 2  y2 )ds, Với S là phần mặt nón z 2  x 2  y2 nằm giữa mặt Z  0 và Z  1
S
Giải z
‘Vẽ hình mặt nón: z 2  x2  y2  z  x 2  y2

x
 / 2x x  / 2 x2
 zx  2 2

2 2   zx   2
 2 x y x y  x  y2
z  x2  y 2    2
z/  2y y  z/ 2  y
 y   

y
 2 x2  y 2 x2  y 2 x  y2
2
/ 2 / 2 x2 y2 x2  y 2
 dS  (z )  (z )  1 dxdy 
x2  y2 x2  y2 x2  y 2
y
2 2 2 2
I   (x  y )ds   (x  y ) 2 dxdy
S D xy
x
Dxy : x2  y2  1
x  r cos  0    2
Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 1 2 1 2 2
2 3 r4 1 2 2 2  2
I   d r . 2.rdr   d r 2dr   2 d   d   
0 0 0 0 0
4 0 0
4 4 0 2
129
Bài 5: 15/05/2007
2 2 2
Tính tích phân mặt  (x  y )ds , Với (S) là phần mặt Z  x  y2 nằm giữa Z  0 và Z  1
S z
Giải
Vẽ hình mặt paraboloit : Z  x2  y2

2
 /  z/    4x 2
 z x  2x  x
z  x2  y2   /  2
 z y  2y  z y/    4y 2
x

 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  4x 2  4y 2  1 dxdy y
I   (x 2  y 2 )ds   (x
2
 y 2 ) 4x 2  4y 2  1 dxdy   (x
2
 y 2 ) 4(x 2  y 2 )  1 dxdy
S D xy D xy
x  r cos  0    2
D xy : x 2  y 2  1 Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 1 2 1 1
2 2 3
I   d  r 4r  1. r dr   d r 4r  1.dr 2 . r 3 4r 2  1.dr 2 .K
2
0 0 0 0 0
 tdt
1  2tdt  8rdr  4  rdr
Tính K   r3 4r 2  1.dr Đặt : t  4r 2  1  t 2  4r 2  1   2
Đổi cận :
0 r 2  t  1
 4
1 5
2 2  t 2  1  tdt 5  t 4  t 2 
K  r 4r  1. rdr     .t    .dt 
 r  1 t 5 0 z 
4  4 z 
16 

 r  0  t 1 t5 t3 5
K 
80 48 1
130
Bài 6: Tính I   z x 2  y2 ds, Với S là phần mặt nón Z  x 2  y2 ,0  Z  1

S
Giải
z
Vẽ hình mặt nón: z  x2  y2

x
y
 / 2x x  / 2 x2
z x  2 2

2 2  zx   
2 2  2 x  y x  y  x  y2
2
z  x y   
z /  2y y  z/ 2 y2
 y 2 x 2  y2
   

y
 x 2
 y 2
x2  y2
x2 y2 x2  y2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  2 2
 2 2
 1 dxdy   1 dxdy  2 dxdy
x y x y x2  y2
I   Z. x 2  y2 ds   Z. x 2  y2 . 2 dxdy   x 2  y2 . x2  y2 . 2 dxdy   (x 2  y2 ). 2 dxdy

S Dxy D xy Dxy
y
D xy : x 2  y 2  1
x  r cos  0    2
Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 1 2 1
2 r4 1  2 3
I   d  r . 2.rdr  2  d  r dr  2.2 . 
0 0 0 0
4 0 2
131
x2
Bài 7: Tính tích phân mặt I   2 2
dS , Với S là mặt có phương trình Z  x2  y2 nằm giữa hai mặt phẳng
S
x y
Z  0 và Z  4 z
Giải
 z /
 2 x  z / 2  4 x 2
 x  x
z  x2  y 2   /  2
 z y  2 y  z y/   4 y 2 x

y
 dS  (z /x ) 2  (z /y ) 2  1 dxdy  4 x 2  4 y 2  1 dxdy
x2 x2 2 2 x2
I   ( 2 2
)ds   ( 2 2
) 4x  4y  1 dxdy   ( 2 2
) 4(x 2  y 2 )  1 dxdy
S
x y Dxy
x y Dxy
x y
x  r cos  0    2
D xy : x 2  y 2  4 Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  2
2
I
2 2
 r cos   2
2
r2
2
4r  1.rdr   cos d  2 4r 2  1.r dr
2
 d 
0 0
r2 0 0
r
2 2 2 2 1
1  cos 2 1  cos 2 1
0 8   2 d (4r 2  1)
2 2
 0 2 d 0 4r  1.r dr  0 2 d . 4 r  1
1
1
sin 2  2 1  4r  1
2 2
1 2
    .
2 4 0 8 3 0
2
1 3 2  1 3 1 3 
 .   4r 2  1    
0
 4.2 2
 1   4.0 2
 1 
 12  12 12 


12

17 17  1 
132
Bài 8: 26/10/2007
Z  x 2  y2  1
Tính tích phân mặt loại một I   2zds, Với S là phần mặt paraboloit 
S Z  3
Giải z
Vẽ hình mặt paraboloit : Z  x 2  y2  1

2
 /    4x 2
 z x  2x  z x
/
2 2
z  x  y 1   /  x
2 y
 z y  2y  z y/
   4y2
I   2zds   2.(x 2  y2  1) 4x 2  4y2  1dxdy   2.(x 2  y2  1) 4(x 2  y2 )  1dxdy

S Dxy Dxy
y
Dxy : x2  y2  4
x
x  r cos  0    2
Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  2
2 2 2 2 2
2 2 3 2 3 2
I  d 2(r  1). 4r  1.rdr   d 2(r  r). 4r  1 dr 4. (r  r). 4r  1 dr
0 0 0 0 0
 tdt
1  2tdt  8 rdr   rdr
4
Tính K   r3 2 2 2 2
4r  1.dr Đặt : t  4r  1  t  4r  1   2
0 r 2  t  1
 4
1 5
 r  1 t 5  t 2  1  tdt 5  t 4  t 2  t5 t3 5
Đổi cận :  K   r 2 4r 2  1. rdr  z  4  .t 4  z  16  .dt  80  48 1 
 r  0  t 1 0
133
Bài 9: 20/05/2012
Tính diện tích phần mặt Z  2  x 2  y2 nằm giữa 2 mặt : Z  0,Z  2

Giải z
Vẽ hình mặt paraboloit : Z  2  x 2  y2

2
 /  z/    4x 2
 z x   2x  x
Z  2  x 2  y2   /  2
x
z y  2y  z y/    4y2

y
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  4x 2  4y2  1dxdy
D xy : Tìm được do giao hai mặt phẳng lại x2  y2  2
x  r cos  /
0    2
Đặt  J r D  D 
y  r sin  0  r  2
2 2
I   d  . 4r 2  1.rdr 
0 0
Máy hàn que điện tử Jasic ARC-200 : 2.450.000
134
Bài 10 : 10/07/2013
b) Tính diện tích phần mặt paraboloit Z  x2  y2 nằm giữa hai mặt : Z  8  x 2  y2 ,Z  0
Giải
z
2
 /   4x 2
 z x  2x  z x
/
2 2
z x y  /  2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  4x 2  4y 2  1dxdy
 z y  2y  z y/
   4y2
I   dS   4x2  4y2  1dxdy   4(x2  y2 )  1dxdy

S Dxy Dxy
D xy : Tìm được do giao hai mặt phẳng lấy đường tròn lớn nhất
Z  8  x 2  y2

Z  0  8  x 2  y2  x 2  y2  x 2  y2  4  x 2  y2  4
Z  x 2  y 2

2 2
x  r cos  0    2 /
Đặt  J r DD  I   d 4r 2  1.rdr 
y  r sin  0  r  2 0 0
135
Bài 11: 10/01/2010
Tính diện tích phần mặt nón Z  x 2  y2 nằm trong mặt trụ x2  y2  2
Giải
Vẽ hình mặt nón: z 2  x2  y2  z  x 2  y2

x
y
 / 2x x  / 2 x2
z x  2 2

2 2  zx    2
2 2  2 x y x y  x  y2
z x y  
z /  2y y  z/ 2 y2
 y 2 x2  y2

2
x y 2  y    2
x  y2

x2 y2 x 2  y2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy    1 dxdy   1 dxdy  2 dxdy
x 2  y2 x 2  y2 x 2  y2
I   ds   2 dxdy  2.S §T  2.R 2  2..2  2 2 

S D xy
Máy khoan động lực Bosch GSB 550 : 850.000 VNĐ
136
Bài 12: 29/12/2009
Tính diện tích phần mặt nón Z  x 2  y2 nằm trong hình trụ x 2  y2  2y
Giải
Vẽ hình mặt nón: z 2  x2  y2  z  x 2  y2

x
y
 / 2x x  / 2 x 2
z x  2 2

2 2  zx   
2 2  2 x y x y  x  y2
2
z x y  
z /  2y y  z/ 2 y2
 y 2 x2  y2

2
x y 2  y    2
x  y2

x2 y2 x 2  y2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy    1 dxdy   1 dxdy  2 dxdy
x 2  y2 x 2  y2 x 2  y2
I   ds   2 dxdy  2.S §T  2.R 2  2..1  2 

S D xy
Dxy : x2  y2  2y
 x 2  y2  2y  1  1
 x 2  (y  1)2  1
137
Bài 13: 28/07/2006
Tính diện tích phần mặt paraboloit có phương trình Z  x 2  y2 , nằm trong mặt trụ có phương trình x 2  y2  100
Giải
2
 /  z/    4x 2
 xz  2x  x
z  x2  y2   /  2
 z y  2y  z y/    4y 2

I   ds   4x2  4y2  1dxdy   4(x 2  y2 )  1dxdy

S Dxy Dxy
x  r cos  0    2
D xy : x 2  y 2  100 Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  10
2 10 2 10
I  d  4r  1. r dr   d  r 4r 2  1.dr 
2
0 0 0 0
138
Bài 14: Tính diện tích của phần mặt paraboloit Z  x2  y2 bị cắt bởi (nằm trong) mặt trụ x2  y2  1
Giải
z
2
 /  z/    4x 2
 xz  2x  x
z  x2  y2   /  2
 z y  2y  z y/    4y 2

I   ds   4x2  4y2  1dxdy   4(x 2  y2 )  1dxdy

S Dxy Dxy
x  r cos  0    2
D xy : x 2  y 2  1 Đặt  J r D  D/ 
 y  r sin  0  r  1
2 1 2 1 2 1
2 2 1
I   d 4r  1.r dr   d r 4r  1.dr   d 4r 2  1.d(4r 2  1)
0 0 0 0 0 0
8
2 1
1 1 2 1  
  d
0 0
8
4r 2  1.d(4r 2  1) 2. . (4r 2  1)3  .
8 3 0 6
  
53  1  . 5 5  1
6

139
Bài 15: 10/12/2007
Tính diện tích phần mặt phẳng có phương trình x  2y  z  3  0, nằm trong ống trụ x2  y2  2
Giải
2
z x/  1  z x  
/
1
Z  x  2y  3   /  2
z y  2  z y/   4

 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  1  4  1dxdy  6 dxdy
I   ds   6 dxdy  6.S §T  6.R 2  6..2  2 6 

S D xy
D xy : x 2  y 2  2
x
Máy khoan búa FEG EG-516 : 550.000 VNĐ

140
Bài 16: 13/12/2007
Tính diện tích phần mặt cầu có phương trình x 2  y2  z 2  2 nằm bên trong mặt nón có phương trình
Z  x 2  y2 Giải
 / 2x x  / 2 x2
z x  2 2

2 2  zx   
 2 2  x  y 2  x  y  2  x2  y2
z  2  x 2  y2   
z /  2y y  z/ 2 y2
 y
2 2x y2 2

2x y2 2  y   
2  x2  y2

x2 y2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy    1 dxdy
2  x  y 2  x 2  y2
2 2
x 2  y2 x2  y 2  2  x 2  y2 2
 2 2
 1 dxdy  2 2
dxdy  dxdy
2x y 2x y 2  x2  y2
2 2
I   ds   2 2
dxdy   dxdy
S D xy
2x y D xy
2
2 x y 2
 
x  r cos  0    2 
D xy : x 2  y 2  1 Đặt  J r D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 1 2 1 1
2 2r 2r
I   d .r dr   d dr 2. dr 2.K
0 0 2  r2 0 0 2  r2 0 2  r2
1
2r
Tính K
2
dr  Đặt : t  2  r 2  t 2  2  r 2  2tdt  2rdr  tdt  rdr
0 2r
 r  1  t  2  12  1
Đổi cận : 
 r  0 t 2
1 2 2
2.  tdt 1
K  t
 
4
dt   2 t
2
  2  ( 2) 2  2  2  I  2 . 2  2  
2
141
Bài 17: 13/12/2007
Tính diện tích phần mặt cầu có phương trình x2  y2  z 2  16 nằm bên trong mặt nón có phương trình
Z  x 2  y2 Giải
 / 2x x  / 2 x2
z x  2 2

2 2  zx   
2 2  2 16  x  y 16  x  y  16  x2  y2
z  16  x  y   
z /  2y y  z/ 2 y2
 y 2 16  x 2  y2

16  x 2
 y 2  y   
16  x2  y2

x2 y2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy    1 dxdy
16  x2  y2 16  x2  y2
x 2  y2 x2  y2  16  x2  y2 16
 2 2
 1 dxdy  dxdy  dxdy
16  x  y 16  x2  y2 16  x2  y2
16 4
I   ds   2 2
dxdy   dxdy
S D xy 16  x  y Dxy 16  x 2  y 2
x  r cos  0    2
D xy : x 2  y 2  8 Đặt  J r D  D/ 
y  r sin  0  r  2 2
2 2 2 2 2 2 2 2
4 4r 4r
I   d  .r dr   d  dr 2.  dr 2.K
0 0 16  r 2 0 0 16  r 2 0 16  r 2
2 2
4r
Tính K  2
dr Đặt : t  16  r 2  t 2  16  r 2  2tdt  2rdr  tdt  rdr
0 16  r
 2
Đổi cận :
 r  2 2  t  16  2 2

  2 2
r  0  t  16  4

2 2 2 2
4.  tdt 2 2
K    4dt   4t 4  4.2 2  (4).4  16  8 2
4
t 4
 I  2. 16  8 2  
142
Bài 18: 25/12/2012
b) Tính diện tich phần mặt nón Z  x 2  y2 nằm trong mặt cầu Z  8  x 2  y2
Giải
Vẽ hình mặt nón: z 2  x 2  y2  z  x 2  y2
 / 2x x  / 2 x2
z      2
 x 2 2 2 2  zx
 2 x  y x  y  x  y2
z  x 2  y2   
z /  2y y  z/ 2 y2
 y
2 x 2
 y 2

x 2
 y 2  y    2
x  y2
 
/ 2 / 2 x2 y2 x 2  y2
 dS  (z )  (z )  1 dxdy 
x 2  y2 x 2  y2 x 2  y2
I   ds   2 dxdy  2.S §T  2.R 2  2..4  4 2 

S D xy
143
Bài 19: 10/08/2015
b) Tính H   (1  z 2 )z dS , với S là nửa mặt cầu Z   1  x 2  y2

S
Giải
Vẽ hình mặt cầu: Z   1  x 2  y2
 / 2x x  / 2 x2
z     
 x 2 2 2 2  zx
 2 1  x  y 1  x  y  1  x 2  y2
Z   1  x 2  y2   
z /  2y y  z/ 2 y2
 y
2 1  x 2
 y 2

1  x 2
 y 2  y   
1  x 2  y2
 
x2 y2 x 2  y2
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  2 2
 2 2
 1 dxdy   1 dxdy
1 x  y 1 x  y 1  x2  y2
x 2  y2  1  x 2  y2 1 1
 2 2
dxdy  2 2
dxdy  dxdy
1 x  y 1 x  y 1  x 2  y2
2
 1
H   (1  z 2 ) z dS 
S
 1   
Dxy
1  x 2  y2   .  1  x2  y2 .
1  x2  y2
dxdy
1
 1  1  x 
2
  y2 .  1  x 2  y 2 . dxdy
D xy 1  x2  y2
  x     x 
2
  y2 .  1dxdy  2
 y2 .dxdy
D xy D xy
x  r cos  0    2 
Dxy : x2  y2  1 Đặt  J r D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 1 2 1
2  r4  1 3  1 
H   d   r .r dr   d  r dr 2.     2.     
0 0 0 0  4 0  4 2
144
Bài 20: 10/08/2013
Tính diện tích mặt cong S có phương trình Z  1  x2  y2

Giải
Phương trình của nửa quả cầu trên là ; Z  1  x2  y2

 / 2x x  / 2 x2
zx  2 2

2 2  zx   
 2 1  x  y 1  x  y  1  x 2  y2
Z  1  x2  y2   
z /  2y y  z/ 2 y2
 y
2 1  x 2
 y 2

1  x 2
 y 2  y   
1  x 2  y2

x2 y2 x2  y2 1
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy    1 dxdy   1 dxdy I   ds   dxdy
1  x2  y2 1  x 2  y2 1  x2  y2
S D xy 1  x2  y2
x 2  y2  1  x2  y2 1 1
 dxdy  dxdy  dxdy
1  x2  y2 1  x2  y2 1  x 2  y2
x  r cos  0    2 
D xy : x 2  y 2  1 Đặt  J r ha ha x 2  y2  r 2 D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 1 2 1
1 r
I   d . r dr   d dr
2 2
0 0 1 r 0 0 1 r
2 1
1 1 2 1 1 
1
  d.  
2 0 1 r 2
d 1  r  .   1  r 2
2
0 20
    d 1  r 
2 2
0
1 1
 1

2 1 1  r
. .
1  2
2 1 1  r
 . .
 1 2
 
2 2
0 2 1 0 0 2 1 0
2 2
1
2 1 1
 
  .  1  r 2 2  2.  1  r 2  2.  1  12  1  02  2
0 0 0
 
145
Bài 21: Tính tích phân I   (x  z)dS , trong đó S là phần mặt phẳng x  z  1 nằm trong hình cầu
S
2 2 2
x y z 4
Giải
2
z  1  z x  
/
/
x
1
z  1 x   /  2
z y  0  z y/
   0
 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  2 dxdy
D xy : Tìm được do giao hai mặt phẳng lấy đường tròn lớn nhất
Z  1  x
 2 2 2
x  y  z  4
 x 2  y 2  (1  x)2  4  x 2  y2  1  2x  x 2  4
2 1 2 1 2 1 y2 7
 2x  2x   y  1  4   x  x   
2 2 4 2 4
2
 1  y2 7
x    
 2 2 4
MÁY KHOAN PIN BÚA RAKUTEN 21V : 1.350.000 VNĐ

146
Bài 22: 26/12/2013
Tính N   (x  y  z)dS, Với S là phần mặt phẳng 2x  2y  z  0 nằm trong mặt trụ x2  2y2  1
S
Giải
/ 2
 z x/  2  z x   4
2x  2 y  z  0  z  2x  2 y  /  2
z
 y  2  z y/   4

 dS  (z x/ )2  (z y/ )2  1 dxdy  1  4  1dxdy  6 dxdy
I   ds   6 dxdy  6.S §T  6.R 2  6..2  2 6 

S D xy
D xy : x 2  y 2  2
x
147
Bài 23: Tính diện tích phần mặt paraboloit y  1  x2  z2 nằm giữa 2 mặt : y  0,y  1
y
Giải
Vẽ hình mặt paraboloit : y  1  x2  z2

2
 /
2 2
 yx/  2x  y x    4x 2
y 1 x  z   /  2
x
 y z  2z  y z/    4z 2
 z
 dS  (y x/ )2  (y z/ )2  1 dxdz  4x 2  4z 2  1 dxdz
D xz : Tìm được do giao hai mặt phẳng lại x 2  z 2  1
x  r cos  0    2
Đặt  J  r  x2  z2  r2 D  D / 
z  r sin  0  r  1
I   1dS   4x 2  4z 2  1dxdz
S S
2 1 2 1 1
1
 I   d 4r  1.r dr   d 4r 2  1
2
8
  d  4r
2 2

1
0 0 0 0
1
1

2 1 4r  1
. .
 1
2
2 3  2
  . . (4r 2  1)3
1
0 8 3 0 0 4 0
2
3 3  3 3
 2.  . (4.12  1)3  . (4.02  1)3   2.  . 53  
4 4  4 4
148
Bài 24: 19/12/2006
Z  x 2  y2  1
Tính tích phân mặt I   (x2  y2 )dS Với (S) là phía ngoài paraboloit 
S Z  0
Giải

2
z x/  2x  z x  
/
 4x 2
2 2
z  x  y 1   /  2
z y  2y  z y/    4y 2
I   (x 2  y 2 )dS   (x
2
 y 2 ) 4x 2  4y 2  1 dxdy   (x
2
 y 2 ) 4(x 2  y 2 )  1 dxdy
S Dxy Dxy
x  r cos  0    2
D xy : Tìm được do giao hai mặt phẳng lại x2  y2  1 Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  1
2 2
I   d r 2 . 4r 2  1.rdr 
0 0
2
r  2  t  90
Tính K   r 2 4r 2  1.dr Đặt : r  2sin t  r2  4sin2 t  rdr  2costdt Đổi cận : 
0 r  0 t 0
2 90 90
K   r 4r  1.rdr   2sin t. 4.4sin t  1.2costdt   2sin t.2cost. 16sin 2 t  1.d t 
2 2
0 0 0
Ta có f ( x ; y)  r 2 4r 2  1 là hàm lẻ đối với r

f ( x ;  y)   f ( x ; y)
 e xsin(-y)  e xsiny
  e xsiny  e xsiny
149
Tích phân bội 3 (3 lớp) I   f ( x ; y ; z )dxdydz Khối lượng Khi hàm f ( x ; y ; z)  1 chính là tính thể tích
V
 x  const y  haøm or const (ñöôøng thaúng) z2  haøm or const (maët phaúng)

 I   dx  dy  f ( x ; y ; z)dz
 x  const y  haøm or const (ñöôøng thaúng) z1  haøm or const (maët phaúng)

1 : Tích phân bội 3 trong tọa Decard 
 y const x  haøm or const (ñöôøng thaúng) z2  haøm or const (maët phaúng)
I  dy dx  (maët phaúng) f ( x ; y ; z)dz
 y const x  haøm or const(ñöôøng thaúng) z  haøm or const
 1
 x  r cos 

2 : Đổi biến sang tọa độ trụ I   f ( x ; y ; z )dxdydz Đặt  y  r sin   x 2  y 2  r 2 J r
V z  z

Mặt phía dưới : z  z1  r ;   Mặt phía trên : z  z 2  r ;  
2 r2 z2  r ;  
1    2
Hình chiếu D x , y  I   f ( x ; y ; z )dxdydz   d   dr  f (r cos , r sin  , z) .r dz
 r 1 r  r 2 V 1 r1 z1  r ;  
x  r cos  sin  2 2 2 2
 
 2 x  y  z  r 
3 : Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r sin   2 2 2 2
V  V/    
 z  r cos  x  y  r sin   r
 
150
Tính chất của tích phân bội 3 :
a) Nếu f ( x ; y; z) là hàm lẻ đối với x ; nghĩa là : f ( x ; y; z)   f ( x ; y ; z) và miền V có mặt phẳng đối xứng qua
(x=0) oyz thì  f ( x ; y ; z)dxdydz  0

V
b) Nếu f ( x ; y; z) là hàm lẻ đối với y ; nghĩa là : f ( x ;  y; z)   f ( x ; y; z) và miền V có mặt phẳng đối xứng qua (y=0)
oxz thì  f ( x ; y ; z)dxdydz  0

V
c) Nếu f ( x ; y; z) là hàm lẻ đối với z ; nghĩa là : f ( x ; y;  z)   f ( x ; y; z) và miền V có mặt phẳng đối xứng qua
(z=0) oxy thì  f ( x ; y ; z)dxdydz  0

V
d) Nếu f ( x ; y; z) là hàm lẻ đối với x ;nghĩa là : f ( x ; y; z)   f ( x ; y ; z) và miền V có mặt phẳng đối xứng
qua oy (x=0) thì  f ( x ; y ; z )dxdydz  2 f ( x ; y ; z)dxdydz  0 trong đó V’ là phần của V mà x0
V V'
Tọa độ cầu thường dùng cho miền giới hạn bởi mặt cầu hoặc mặt nón và mặt cầu.
MAKITA Máy Mài Góc Makita 9553B : 850.000 VNĐ
151
Bài ví dụ tọa độ đề các :
Tính H   ( x  y  z )dV Với G là miền giới hạn bởi các mặt phẳng x  0, y  0, z  0 và x  y  2 z  2
G
Giải
2 x  y
2 2 x 2
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  ( x  y  z ) dz
 0 0 0
152
Bài 1 : HỌC KỲ 1 2016-2017
Câu III 2)Tính thể tích của miền bị chặn trên bởi mặt nón z x 2  y2 và bị chặn dưới bởi mặt cầu x 2  y 2  z 2  1
Giải
0    2
x  r cos  sin  
 
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  V  V /    
 z  r cos  4
 0  r  1
2  1  3
2 2 2 r 1  2 1
I   1dv   r sin  dddr   d.  sin d . r dr   .  cos   . 2.  1  .
0 3 0  2  3
V V 0  0
4 
4
Đọc đề cho kỹ cẩn thận bị gài bẫy, chữ trên, chữ dưới
153
dV
Bài  x2  y 2  z 2 với V là miền giới hạn bởi mặt paraboloid 2 z  x2  y2 và giới hạn trên bởi
V
mặt cầu x 2  y2  z 2  8
Giải
0    2
x  r cos  sin  
 / 
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  V  V    
 z  r cos  4
 0  r  2 2
2  2 2 
dV r 2 sin  2 2 2  2
  dddr   d.  sin d . dr   .  cos   . r 2.  1   .2 2
V
x 2  y2  z 2 
V
r2 0 
0
0 0 
 2 
4 4
0    2
x  r cos  sin  2 2 2 2 
 x  y  z  r /  
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  ha ha  2 2 2 2
V  V 0  
 z  r cos  x  y  r sin   4
 0  r  2 2

2 2 2 
dV r sin  2 4
2 2 2  2 
 2 2 2
  dddr   d.  sin d .  dr   .  cos  4 . r 2 .    1  .2 2
x y z r2 0  2
V V 0 0 0
0 0 
154
Bài 1: 25/05/2011
Viết cận lấy tích phân I   dxdydz trong hệ tọa Decard, tọa độ trụ và tọa độ cầu với  là miền giới hạn bởi các

mặt : Z  0,z  4  x  y2 . Tính thể tích miền  .

2
Giải
2 4 x2 4 x 2  y 2
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  1 dz
 2  4 x2 0
x  r cos 

Tọa độ trụ Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  0 Mặt phía trên : z  4  x2  y2  4  r 2
z  z

0    2
Hình chiếu D x , y 4  x 2  y 2  0  x 2  y2  4 
0  r  2
4 r 2  4  r2 
2 2 2 2 2 2
I   1dxdydz 
V
 d  dr 
0 0 0
r dz   d   rz
0 0
 0
 dr   d  r. 4  r 2 dr

 0 0
 
1
1
2 2
1
1
2 1 4  r
2
  2
2  1 2 3 2 8 16
 d .  2  4  r  d  4  r  4  r 
2 2 2
  .  2.     2.  
0 0
0 2 3 0  3 0 3 3
2
0    2
x  r cos  sin  2 2 2 2 
 x  y  z  r  
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin   2 2 2 2
V  V / 0  
 z  r cos  x  y  r sin   2
 0  r  2

2 2 2  3 3
2 2 2r 2    2 8 16
I   r sin  dddr   d.  sin d . r dr   .  cos  2 .  2.   cos  cos0  .  2.1.  
/ 0 0 0
0 3 0  2  3 3 3
0
155
Bài 2: 12/01/2016
Viết tích phân I   dxdydz trong tọa độ Đề các và tọa độ cầu với V là miền giới hạn bởi các mặt :
V
2 2
z   9  x  y ;Z  0
Giải
z
3 9 x 2 0
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  1 dz y
V 3  9 x 2  9 x 2  y 2
Tọa độ trụ x
x  r cos 

Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z   9  x 2  y2   9  r 2 Mặt phía trên : z  0 Hình
z  z

0    2
chiếu D x , y :  9  x2  y2  0  x2  y2  9 Dxy  D/  r 
0  r  3
2 3 0 2 3 0  2 3
I   f ( x ; y ; z )dxdydz 
V
 d  dr
0 0

 9 r 2
r dz  
0
d   rz
0
 dr   d  r. 9  r 2 dr
  9  r2 
 0 0
 
1
1
2 3
1
1
2 1 9  r
2
  2
3  1 2 3 3
 d .  2  9  r2 2 d 9  r  9  r 
2
  .  2.     2.9  18
0 2 3 0  3 0
0 0
2
0    2
x  r cos  sin  2 2 2  2
 x  y  z  r / 
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  ha ha  2 2 2 2
V  V    
 z  r cos  x  y  r sin  2
 0  r  3
2  3  3
2 2 r 3 2   33
I   r sin  dddr   d  sin  d  r dr   .  cos   .  2.   cos   cos  .  18
V/ 0  0
0 3 0  2 3
2 2
156
Bài 3: 12/07/2012
Viết cận lấy tích phân  f ( x2  y2 . z )dxdydz trong tọa độ trụ và tọa độ cầu, biết  được giới hạn bởi các mặt :

Z  0;z   9  x 2  y2 .
Giải
3 9 x 2 0
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  f ( x 2  y 2 . z ) dz
V 3  9 x2  9 x 2  y 2
x  r cos 

Tọa độ trụ Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z   9  x 2  y2   9  r 2 Mặt phía trên :
z  z

2 2 2 2 0    2
z  0 Hình chiếu D x , y :  9  x  y  0  x  y  9 D xy  D /  r 
0  r  3
2 3 0 2 3 0 2 3 2 0 
2 z
I   x 2  y 2 . z dxdydz   d  dr  r 2 .z. r dz   d  dr  r 2 .z dz     2  9  r 2  dr
d   r
 0 0  9r 2 0 0  9 r 2 0 0 
 2
2 3
2
  9  r2   dr  2 3
2  9  r   dr 
2 2 3
 r 4  9r 2   81  162
  d   r
2  d   r 2   d  
2
 dr  2.     
 5  5

0 0  0 0  0 0 
 
x  r cos  sin  0    2

2 2
x  y  z  r 2 2 
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  ha ha  
V  V /    
2
2 2 2 2
 z  r cos  x  y  r sin 
 0  r  3
2  3 2  3
I   r 2 sin 2  .r cos . r 2 sin  dddr   d  d  r sin .r cos .r 2 sin dr   d  d  r 4 sin 2 .cos dr
V/ 0  0 0  0
2 2
 5  3  
2 
2
3
4
2 
2  sin 3 
2 r 3  sin 3  sin 2  35
3
4  1  243 162
  d  sin .cos d  r dr   d  sin d sin   r dr   . .  2 .    .  2.    .  
0  0 0  0
0 3 5 0  3 3  5  3 5 5
2  
2 2  
157
Bài 4: 25/05/2011
Viết cận lấy tích phân I   dxdydz trong tọa độ cầu và tọa độ trụ,với V là miền giới hạn bởi các mặt :
V
2 2
z 4  x  y ,Z  1
Giải
3 3 x 2 4 x 2  y 2
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  1 dz không giải được
  3  3 x 2 1
x  r cos 

Tọa độ trụ : Đặt y  r sin  J r Mặt phía dưới : z  1 Mặt phía trên : z  4  x2  y2  4  r 2
z  z

0    2
Hình chiếu D x , y 4  x 2  y2  1  x 2  y2  3 D xy  D /  r 
0  r  3
4 r 2 3
4  r2 
2 3 2 2 3
I   f ( x ; y ; z )dxdydz 
V
 d   dr 
0 0 1
r dz   d    rz
0
 1
0 
 dr 


 d    r.
0 0

4  r 2  r dr
2  3 3  2  3 1 1 3 
  d    r. 4  r 2 dr 
 0
 r dr   

  0 2

d .    4  r 2  
2
 
d 4  r2  r dr 

0 0 0 0
 1 
1
2  1 4  r
2
  2
3 r2 3  1 2 3 3 r2 3   1 8 3 5 5
  . 
0  2 3
   2.  
2 0 
4  r     2.       2.  
0  3 0 2 0   3 3 2 6 3
 2 
158
Bài 5: 18/06/2013
Viết cận lấy tích phân I   f ( x 2  y 2  z 2 ) dxdydz trong hệ tọa Decard, tọa độ trụ và tọa độ cầu với  là miền

giới hạn bởi các mặt : Z  3 ,z  4  x 2  y 2 . Tính thể tích miền  .
Giải z
Pthđgđ : 4  x2  y2  3  hình chiếu x 2  y2  1
1 1 x 2 4 x 2  y 2
Tọa độ đề các : I   dx  dy  f ( x 2  y 2  z 2 ) dz
1  1 x 2 3
Tọa độ trụ
x  r cos 

Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  3 Mặt phía trên : z  4  x2  y2  4  r 2
z  z

0    2
Hình chiếu D x , y x 2  y2  1 D xy  D /  r 
0  r  1
2 1 4r 2
2 2 2
I   f ( x  y  z )dxdydz   d  dr  ( r 2  z 2 ).r dz
 0 0 3
159
Bài 6 : Tính tích phân bội ba : V   3xyz dxdydz , Trong đó V là hình trụ được giới hạn bởi
V
2 2
x  y  2 x  0; y  0;0  Z  3
Giải
x  r cos 

Tọa độ trụ : Đặt y  r sin  J r Mặt phía dưới : z  0 Mặt phía trên : z  3
z  z

 
2 2 / 0   
Hình chiếu D x , y (x  1)  y  1 D xy  D  r  2
0  r  2 cos 
  
2 cos  3 2cos  3 3 2cos 
2 2
3r 2  3r 3 3
I   3xyzdxdydz   d   dr  3r cos .r sin .r.z dz   d   dr  sin 2 .Zdz   d    sin 2z  dr
V 0 0 0 0 0 0
2 0 0  2 0

2cos  2  3 3  2  3 1 1 3 
2
9r 3
  d  2
sin 2 dr  d
   r . 4  r 2
dr  r dr 
    2  d .   4  r 
2 2
d 
4  r 2
  rdr 

0 0 0 0 0  0 0 0
1
 1 
2  1 4  r
2
  2
3 r2 3  1 3 3 r2 3   1 8 3 5 5
  . 
0  2 3

2 0 
  2.   
4  r2     2.       2.  
0  3 0 2 0   3 3 2 6 3
 2 
160
Bài 7: Sử dụng tích phân bội ba tính thể tích của vật thể giới hạn bởi các mặt Z  x2  y 2 và Z x2  y2
Giải
z
Vẽ hình mặt paraboloit : Z  x 2  y 2
x
Tọa độ trụ :
x  r cos 

Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  x 2  y 2  r 2 Mặt phía trên : Z  x 2  y2  r2  r
z  z

Z  0 2 0    2
Hình chiếu D x , y Z2  Z   x  y 2  1 D xy  D /  r 
Z  1 0  r  1
2 1 r
V   1dxdydz ,   d  dr  r dz
V 0 0 r2
2 1 2 1
 r   r3 r4  1 
2 3
 
  d   rz 2  dr   d  r  r dr  2.    
 r 
0 0  0 0  3 4 0 6
161
Bài 8 : Tính các tích phân bội sau :
I   z dxdydz Với V là miền giới hạn bởi các mặt Z  x2  y2 và Z  x 2  y 2

V
Giải
z
x
Tọa độ trụ :
x  r cos 

Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  x 2  y 2  r 2 Mặt phía trên : z  x 2  y2  r 2  r
z  z

 x 2  y2  0 x 2  y2  0
2 2 2 2
Hình chiếu D x , y x  y  x  y  x  y .
2 2
 2 2

x  y 1  0    2 2
 x  y  1  0 x  y  1
2 2
 x 2  y2  1

0    2 
D xy  D /  r 
0  r  1
2 1 r 2 1 2 1
 z2 r   r3 r5   1  
I   z dxdydz   d  dr  z r dz   d   .r 2  dr   d     dr  2.   
 2 r  2 2  24  12
V 0 0 r2 0 0  0 0
162
Bài 9: Tính các tích phân bội sau : 26/12/2013
J   (x 2  y2  z 2 )dxdydz, Với V là miền giới hạn bởi các mặt Z  x2  y2 và Z 1

V
Giải
z
2 2
Vẽ hình mặt paraboloit : Z  x  y
x
x  r cos 

Tọa độ trụ :Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  x 2  y 2  r 2 Mặt phía trên : z  1
z  z

0    2
Hình chiếu D x , y x 2  y 2  1 D xy  D /  r 
0  r  1
2 1 1 2 1 1
2 2 2 2 2 3
V   ( x  y  z )dxdydz ,   d  dr  (r  z ) r dz   d  dr  (r  z 2 .r) dz
V 0 0 r2 0 0 r2
2 1 2 1
  3 z3  1   r r7    1  
  d    r z  .r  2  dr   d    r 3   r 5    dr  2.     
 3  r  3 3   24  12
0 0 0 0
163
Bài 9:Tính tích phân bội ba I   (2x  x 2  y2 )dxdydz , Với V là miền giới hạn bởi các mặt :
V
z  2 , z  6  x2  y2 .
Giải
2 4 x2 6 x2  y2
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  (2 x  x 2  y 2 ) dz
 2  4 x 2 2
x  r cos 

Tọa độ trụ :Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  2 Mặt phía trên : z  6  x 2  y2  6  r 2
z  z

0    2
Hình chiếu D xy 6  x2  y2  2  x2  y2  4 D xy  D /  r 
0  r  2
2 2 6r 2 2 2 6r 2
2 2 2
V   (2 x  x  y )dxdydz ,   d  dr  (2r cos   r ) r dz   d  dr  (2r 2 cos   r 2 ) dz
V 0 0 2 0 0 2
2 2 2 2 2
 2 6r 
 d   (2r 
2 2
    (2r cos   r ) z 2
d   dr  cos   r 2 ).(6  r 2 )  (2r 2 cos   r 2 ).2 dr
0 0  0 0
2 2 2 2
 d   (2r   d   (8r 
2
 cos   r 2 ).(4  r 2 ) dr  2
cos   2r 4 cos   4r 2  r 4 dr
0 0 0 0
2 2
 8r 3 2r 5 4r 3 r 5 2   8.23 2.25 4.23 25 
  ( cos   cos     d    cos   cos     d
0 
3 5 3 5 0 0 
3 5 3 5 
2
 64 64 32 32  128
   cos   cos     d  
0
3 5 3 5  15
164
Bài 10: 30/12/2008

2
Tính tích phân I   ( x  y 2 )dxdydz trong đó V là miền giới hạn bởi các mặt : z  x 2  y 2 , z  4  x 2  y 2 .
V
Đáp án
x  r cos 

Tọa độ trụ :Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J  r Mặt phía dưới : z  x 2  y2  r 2 Mặt phía trên : z  4  r 2
z  z

0    2
Hình chiếu D xy x2  y2  4  x2  y2  x2  y2  2 Dxy  D /  r 
0  r  2
2 2 4  r2 2 2 4  r2
2 2 2 2
I   (x  y )dxdydz   r ddrdz   d  dr  r .rdz   d  dr  r 3dz
V V/ 0 0 r2 0 0 r2
2
 3 4  r2 
2 2 2 2 2
8
  d   r z 2
 r 
3 2 3 2 3 5

 dr   d   r .(4  r )  r .r  dr   d  4r  2r dr  
3

0 0   0 0 0 0
CHUYÊN SỬA MÁY HÀN ĐIỆN TỬ inverter 1 Pha, 3 Pha HÀN Que, Tig , Mig
BÁN MÁY HÀN CHẤT LƯỢNG, CHO THUÊ MÁY HÀN 1 tiếng 1k
165
2
Bài 11: Xác định cận tích phân K   ( x  y2 )dxdydz Với  là miền giới hạn bởi z  1  x 2  y 2 và

2 2
z  5  x  y trong tọa độ trụ.
Đáp án
x  r cos 

Tọa độ trụ :Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r
z  z

2
Mặt phía dưới : z  1  x  y2  1  r 2 Mặt phía trên : z  5  x 2  y2  5  r 2
2 0    2
Hình chiếu D xy : 1  x  y2  5  x2  y2  x2  y2  2 D xy  D /  r 
0  r  2
2 2 5 r 2 2 2 5 r 2
2 2 2
K   (x  y )dxdydz   d  dr  r .rdz   d  dr  r 3dz
 0 0 1 r 2 0 0 1 r 2
2  3 5  r2 
2 2 2 2 2
8
  d   r z
 1  r2   dr   d   r .(5  r )  r .(1  r ) dr   d  4r 3  2r 5 dr  
3 2 3 2
3
 
0 0   0 0 0 0
Máy hàn Riland ARC 200 : 1.350.000VNĐ

166
Bài 12 : 02/06/2015
z
Viết tích phân J   f ( x, y , z)dxdydz trong tọa độ Descartes, tọa độ cầu với
V
V  (x,y,z) : Z  x2  y2 ,x2  y2  z2  2z . Tính thể tích miền V.

Giải
x
1 1 x 2 1 1 x 2  y 2
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  f ( x, y , z) dz

y
 1  1 x 2 2
x y 2
0    2
  
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  ha ha x2  y2  z2  r 2 V  V / 0  
 z  r cos   4
 0  r  2 cos 
 
2 2 cos  2
2
4
2 r 3 sin  2 cos  4
 (2 cos )3 sin  2 cos  
I   r sin  dddr   d  d  r sin dr    d    d
/ 0 0 0
3 0 0 0 
3 0 
 
2 2 
84
 4
8 3 2  8 cos4 
  d   cos3  sin   d 
0 0 
3 
0 d 0  3 cos  d  cos    0 .  3 4 4
0

2 2  2  2   1 2
 .  cos  4  2 .   cos4  cos4 0   2.      
4
0 3  3 4 3   6 3
0
x  r cos 

Tọa độ trụ :Đặt y  r sin  J  r Mặt phía dưới : z  x 2  y 2  r Mặt phía trên : z  1  1  x 2  y 2  1  1  r 2
z  z

1 1 r 2 1
1 1 r2 
2 1 2 2 1
1
V  1dxdydz , 
V
 d  dr
0 0

r
r dz  d 
  r
0

0
rz 


dr   
0
d 
0
r (1  1  r 2
) r 2
dr  2 .
2
 
167
Bài 13 : 06/06/2016
Viết tích phân I   f ( x, y , z)dxdydz trong tọa độ Descartes, tọa độ trụ, tọa độ cầu,với V là miền giới hạn bởi các
V
z
2 2
mặt. Z x y và z  1  1  x 2  y2 . Tính thể tích miền V.
Giải
1 1 x 2 1 1 x 2  y 2 x
Tọa độ đề các : I   dxdydz   dx  dy  f ( x, y , z) dz
 1  1 x 2 2
x y 2 y
x  r cos 

Tọa độ trụ : Đặt y  r sin   x 2  y2  r 2 J r
z  z

Mặt phía dưới : z  x 2  y2  r Mặt phía trên : z  1  1  x 2  y 2  1  1  r 2
0    2
Hình chiếu Dxy  x2  y2  1 Dxy  D/  r 
0  r  1
2 1 1 1 r 2 2  1 1 r2 
1 2 1
1
V   1dxdydz , 
V
 d  dr 
0 0 r
r dz   d   rz
0 0
 r 
 0 0

 dr   d  1  1  r 2  r r dr  2.  
2

0    2
  
Tọa độ cầu : Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  ha ha x2  y2  z2  r 2 V  V / 0  
 z  r cos   4
 0  r  2 cos 
 
2 2 cos  2
4
r 3 sin  2 cos  4
 (2 cos )3 sin  2 cos  
I   r 2 sin  dddr   d  d  r 2 sin dr    d    d
/ 0 0 0
3 0 0 0 
3 0 
 
2 2  
8 34
 8 3 4
8 cos4  2
  d   cos  sin   d   d   cos  d  cos    2 .  4
4  2  .  cos  4  
0 0 
3  0 0
3 3 4 3
0 0
168
Tích Phân mặt loại 2 có dạng :
I   P  x,y,z  dydz  Q  x,y,z  dxdz  R  x,y,z  dxdy  I1  I2  I3 Mặt thì có mặt trong, mặt ngoài
s
+ mặt trong Tất cả các pháp vector hướng vào trong vật thể
+ mặt ngoài Tất cả các pháp vector hướng ra ngoài vật thể
Giả sử tính I3   R  x,y,z  dxdy D xy : chiếu mặt S xuống mp oxy

s
 
 Nếu ns o hợp với trục oz 1 góc nhọn thì I3 được tính : I3   R  x,y,z  dxdy
Dx y
 
 Nếu ns
o
hợp với trục oz 1 góc tù thì I3 được tính : I3    R  x,y,z  dxdy
Dx y
Giả sử tính I2   Q  x, y,z  dxdz D x z : chiếu mặt S xuống mp oxz

s
 
 Nếu nso hợp với trục oy 1 góc nhọn thì I1 được tính : I2   Q  x,y,z  dxdz
Dx z
 
 Nếu ns hợp với trục oy 1 góc tù thì I1 được tính : I2    Q  x,y,z  dxdz
o
Dx z
Giả sử tính I1   P  x,y,z  dydz D y z : chiếu mặt S xuống mp oyz

s
 
 Nếu nso hợp với trục ox 1 góc nhọn thì I1 được tính : I1   P  x,y,z  dydz
Dy z
 
 Nếu ns
o
hợp với trục ox 1 góc tù thì I1 được tính : I1    P  x,y,z  dydz
Dy z
169
Nếu V là vật thể kín dùng công thức: G-O
P' x  I  (Px/  Q /y  R z/ )dxdydz   (Px/  Q /y  Rz/ )dV ngoai

P  P(x, y,z)   
 ' V V
Đặt : Q  Q(x, y,z)  Q y  
/ / / / / /
R  R(x, y,z)  ' I    (Px  Q y  R z )dxdydz    (Px  Q y  R z )dV trong
 R z   V V
Phải phân biệt được khi nào là :
Phía trên, bên trên, mặt trên, phần trên, bề trên, biên trên ....
Phía dưới, bên dưới, mặt dưới, phần dưới, bề dưới, biên dưới ....
 Thông thường đi thi tính tích phân mặt loại 2 là tính thông lượng.
   
F  P(x,y,z)i  Q(x,y,z)j  R(x,y,z)k
 Trường vectơ  
F   P(x,y,z);Q(x,y,z);R(x,y,z) 
 Mặt cầu có phương trình : (x  a)2  (y  b)2  (z c)2  R2

2 2 2
 x  ? 
 y  ?

 z  ?
1
 Mặt elipsoid có phương trình :
a2 b2 c2
2
x y2
 Mặt trụ elliptic :  2 1
a2 b
4 3 d3
 Vhình caàu  R 
3 6
4
 Vhình eliPsoid  abc / SeliPsoid  abc
3
1
 Vhình noùn  R 2 .h
3
170
Bài 1: 20/12/2007
Tính tích phân I   xdydz  ydxdz  zdxdy Với S là mặt cầu : x2  y2  z2  4 hướng ra phía ngoài.
S
Giải
. y
Vì V là vật thể kín nên áp dụng G-O :
/
P  x Px  1
  / / / /
Q  y  Q y  1  I   (Px  Q y  R z )dxdydz   (1  1  1)dxdydz   3dxdydz 3.Vca u
Đặt R  z  / V V V
  R z  1
4
 3. R 3  4..23  32 
3
171
Bài 2 : Học kỳ 1 2016-2017
Câu IV 3) Tính thông lượng của trường vector F  (xy2  z)i  (yz 2  xz)j  (x2 z  y)k qua mặt cầu
x2  y2  z 2  9 được định hướng bởi trường vectơ pháp tuyến đơn vị N hướng ra ngoài
Giải
Thông lượng cần tìm:    (xy2  z)dydz  (yz 2  xz)dxdz  (x 2 z  y)dxdy

S z
P  xy2  z Px/  y2 x
 2
 / 2
Đặt Q  yz  xz  Q y  z
R  x 2 z  y  / 2
 R z  x y
   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (x 2  y 2  z 2 )dxdydz

V V
x  r cos  sin  0    2
 2 2 2 2 2 
Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  x y z r /
V  V 0   
 z  r cos  0  r  3
 
2  3
2 r5 3 243
   r .r sin  dddr   d  sin  d  r dr   .   cos   .
2 2 4
 2 .(1  1).
V/ 0 0 0
0 0 5 0 5
172
Bài 3 : Học ky 1 2018-2019
Câu 4 c)Tính thông lượng của trường vector F  (2xy x3  z)i  (2x 2 y  z 2 y  3z)j  (x 2  y2 z  1)k
qua mặt cầu S : x2  y2  z 2  16 được định hướng bởi trường vector pháp tuyến đơn vị N hướng vào trong.
Giải
Thông lượng cần tìm:    (2xy x3  z)dydz  (2x 2 y  z 2 y  3z)dxdz  (x 2  y2 z  1)dxdy

S z
P  2xy x3  z Px/  2 y 3x 2 x
 2 2
 / 2 2
Đặt  Q  2x y  z y  3z  Q y  2x  z
R  x 2  y2 z  1  / 2
 R z  y y
 (x 2  y 2  z 2 )dxdydz
 V 
   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (x 2  y 2  z 2  2 y)dxdydz 
V V    2 y dxdydz  0
 V
x  r cos  sin  0    2
 2 2 2 2 2 
Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  x y z r /
V  V 0   
 z  r cos  0  r  4
 
2  4
 r5 4
2 1024
   r .r sin  dddr   d  sin  d  r dr   .   cos   .
2 2 4
 2 .(1  1).
V/ 0 0 0
0 0 5 0 5
173
Bài 2: 11/01/2014
 2 2 3
Tính thông lượng w của trường vectơ F  (3xy  yz;xz  3x y;x  y  z ) qua phía ngoài của mặt cầu
x 2  y2  z 2  1
Giải
Thông lượng cần tìm: w   (3xy2  yz)dydz  (xz  3x2 y)dxdz  (x  y  z3 )dxdy
S z
P  3xy2  yz Px/  3y2 x

 2
 / 2
Đặt  Q  xz  3x y  Q y  3x ZALO : 0933040591
R  x  y  z 3  / 2 y
 R z  3z
W   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (3y 2  3x 2  3z 2 )dxdydz   3(x 2  y 2  z 2 )dxdydz

V V V
x  r cos  sin  0    2
 2 2 2 2 2 
Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  x  y  z  r V  V / 0   
 z  r cos  0  r  1
 
2  1
2  r5 1
W   3r .r sin  dddr  3  d  sin  d  r dr  3 .   cos   .
2 2 4
V/ 0 0 0
0 0 5 0
15 12
 3.2  .2.  
5 5
174
Đề thi HK I 2018-2019
Tính thông lượng của trường véc tơ F(x,y,z)  ( y)i  (x)j  (3z  1) k qua phía trên của phần mặt
z  2  x 2  y2 ứng với z 8
z
Giải
Thông lượng cần tìm:    (y)dydz  xdxdz  (3z  1)dxdy

S
y
P   y  Px/  0
 
S  So đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  x  Q y/  0
R  3z  1  /
 R z  3 x
I kín   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz    3dv

V V
 x  r cos   0    2

Đổi biến sang tọa độ trụ Đặt  y  r sin  /
J  r V  V  0 r  6
z  z  2  r2  z  8
 
2 6 8 2 6 2 6
 8 
I kín    d  dr 2 3rdz   d  3rz
0 0  2  r2  dr   d  2

0 0 24r  3r.(2  r ) dr  54
0 0 2 r  

 Z  8  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy :x  y  6  I3     3.8  1 dxdy    23dxdy  23..6  138
  
n So hôïp vôùi 0Z moät goùc tu
Thông lượng cần tìm:   I kín  I3  54   (138)  84 
175
   
Bài 3: 10/07/2013 Cho trường vectơ F  x 3 i  y3 j  z 3 k

b) Tính thông lượng của F qua phía ngoài của mặt cầu x 2  y2  z 2  1
Giải
Thông lượng cần tìm:    x3dydz  y3dxdz  z 3dxdy

S
z
P  x 3  Px/  3x 2
 3
 / 2 x
Đặt Q  y  Q y  3y
R  z 3  / 2
  R z  3z y
   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (3x 2  3y 2  3z 2 )dxdydz   3(x 2  y 2  z 2 )dxdydz

V V V
x  r cos  sin  0    2
 2 2 2 2 2 / 
Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  ha ha x  y  z  r V  V 0   
 z  r cos  0  r  1
 
2  1
2 2 4 2  r5 1 15 12
   3r .r sin  d d dr  3  d   sin  d  r dr  3 .  cos  .  3.2.2.  
V /
0 0 0
0 0 5 0 5 5
176
   
Bài 4: Cho trường vectơ F (x,y,z)  x2 i  y2 j  z 2 k
2 2 2
Tính thông lượng qua phía ngoài mặt cầu :  x  1   y  1   z  1 1
Giải
Thông lượng cần tìm:    x 2 dydz  y2dxdz  z 2dxdy

S
P  x2  Px/  2x
 
Đặt Q  y 2  Q y/  2y     (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   2(x  y  z)dxdydz
R  z2  / V V
  R z  2z
 X  x  1 x  X  1
 
Đặt Y  y  1  y  Y  1 đưa quả cầu về tâm
Z  z  1 z  Z  1
 
   2(x  y  z)dxdydz   2(X  Y  Z  3)dxdydz   6dxdydz   2(X  Y  Z)dxdydz
V V V V
Vì tính chất đối xứng, hàm lẻ nên  2(X  Y  Z)dxdydz  0

V
4
    6dxdydz  6.VcÇu  6. R3  8..13  8
V
3
177
Bài 5: Cho trường vectơ F  x 2i  y 2 j  z2 k và S là mặt cầu x 2  y 2  z2  4 được định hướng bởi trường
vectơ pháp tuyến đơn vị N hướng ra ngoài. Tính thông lượng của F qua mặt S.
Giải
z
Thông lượng cần tìm:    x2 dydz  y2dxdz  z 2dxdy
S
P  x 2 Px/  2x x
 2
 /
Đặt Q  y  Q y  2y ZALO : 0933040591
R  z 2  / y
 R z  2z
   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (2x  2y  2z)dxdydz   2(x  y  z)dxdydz  0

V V V
x  r cos  sin  0    2
 2 2 2 2 2 / 
Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  ha ha x  y  z  r V  V 0   
 z  r cos  0  r  2
 
2  1
2 2
4  r5 1 15 12
   2r.r sin  d d dr  3  d   sin  d  r dr  3 .  cos  .  3.2.2.  
V /
0 0 0
0 0 5 0 5 5
178
Bài 6: 26/05/2015
   
  
Cho trường vectơ F  y z  9x i  7y  x z j   2z  3x  k
3 2

 2
C)Tính thông lượng của trường vectơ (x,y,z) qua phía trong mặt cầu x   y  2   z  9.
2 2
F
Giải
Thông lượng cần tìm:    

   y3z  9x dydz  7y  x z 2 dxdz   2z  3x  dxdy
S
z
2
Mặt cầu : x   y  2  z  9
2 2
P  y3 z  9x Px/  9 y
 
Đặt 
Q   7y  x z
2
  Q y/  7
  /
R   2z  3x  R z  2 x
    ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz    (9  7  2)dxdydz    4dxdydz

V V V
4 4
  4Vcaàu  4 R 3  4. ..33  144
3 3
179

Bài 7 : 9/1/2015 Cho trường vectơ F  (2x  3yz;3xz  2y;3xy  2z)
 2
2.Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua phía ngoài mặt cầu x
2
  y  1  z 2  1.
Giải
 2
Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua phía ngoài mặt cầu x
2
  y  1  z 2  1.
Giải
Thông lượng cần tìm:     2x  3yz  dydz   3xz  2y  dxdz   3xy  2z  dxdy
S
z
2
Mặt cầu : x   y  1  z  1
2 2

y
P  2x  3yz Px/  2
  /
Đặt Q  3xz  2y  Q y  2
R  3xy  2z  / x
 Rz  2
4 4 8
   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   2 dxdydz  2Vcaàu  2 R 3  2. ..13  
V V
3 3 3
180
Bài 8: 12/06/2011
 2
 2
 
Cho trường vectơ F (x,y,z)  (2x  y)i  (2x y  3z )j  (x  z)k
 2 2 2
b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua mặt phía ngoài của mặt cầu (S) : x  y  z  2z. (yêu
cầu vẽ hình)
Giải
Thông lượng cần tìm:    (2x 2  y)dydz  (2x y 3z 2 )dxdz  (x  z)dxdy

S
x 2  y2  z 2  2z z
 x 2  y2  z 2  2z  0
Mặt cầu :
 x 2  y2  z 2  2z  1  1
 x 2  y2  (z  1)2  1

y
2 /
P  2x  y P  4x x
 2
 / x
Đặt Q  2x y 3z  Q y  2x
R  (x  z)  /
 R z  1
   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (4 x  2x  1)dxdydz   (6 x  1)dxdydz   6 x dxdydz   1dxdydz  I1  I 2
V V V V V
Tính I1   6 x dxdydz  0 do tính chất đối xứng, hàm lẻ.

V
4 3 4 4 4 4
Tính I 2   1dxdydz  1.Vcaàu  R  ..13      I1  I 2  0     
V
3 3 3 3 3
Bài 9: 20/06/2011
 2
 2
 
Cho trường vectơ F (x,y,z)  (2x  3y)i  (2x y 3z )j  (x  z)k
181

b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua mặt phía ngoài của mặt cầu (S) : x2  y2  z2  4z. (yêu
cầu vẽ hình)
Giải
Thông lượng cần tìm:    (2x2  3y)dydz  (2x y 3z 2 )dxdz  (x  z)dxdy

S
z
x 2  y 2  z 2  4z
 x 2  y2  z 2  4z  0
Mặt cầu :
 x 2  y2  z 2  4z  4  4
 x 2  y2  (z  2)2  4
 P  2 x 2  3y Px/  4x
 
Đặt Q  2x y  3z 2  Q y/  2x
y
R  x  z  /
 R z  1
x
/ / /
   (P  Q  R )dxdydz   (4 x  2x  1)dxdydz   (6 x  1)dxdydz
x y z
V V V
  6 x dxdydz   1dxdydz  I1  I 2

V V
Tính I1   6 x dxdydz  0 do tính chất đối xứng, hàm lẻ.

V
4 4 4 4 4
Tính I 2   1dxdydz  1.Vcaàu  R 3  ..13      I1  I 2  0    
V
3 3 3 3 3
182
Bài 10: 10/08/2013
2
Tính tích phân mặt loại hai I   xdydz  3ydxdz  z dxdy qua phía ngoài của nửa mặt cầu Z  9  x2  y2
S
Giải
Thông lượng cần tìm:    xdydz  3ydxdz  z 2 dxdy

S

 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So  D xy : x 2  y 2  9 I1   z2 dxdy   0dxdy  0
   S S
 n So hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø
P  x Px/  1

S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  3y  Q y/  3
R  z 2  /
 R z  2 z
81 225
W   ( Px/  Qy/  Rz/ ) dxdydz   (4  2 z ) dxdydz   4dxdydz   2 zdxdydz  I 2  I 3  72   
V V V V
2 2
Vcau 4 1
Tính I 2  4.  4. R3  3..33  72
2 3 2
0    2
 
Tính I3   2zdxdydz 
Đặt y  r sin  sin  J  r 2 sin  x 2  y2  z 2  r 2 V  V/ 0  
2
V z  r cos  
 0  r  3
 
2 2 3 2 2 3
2 3 3
I3   2r cos  . r sin  dddr  2  d  cos . sin  d  r dr  2  d   cos . d cos   r dr
V/ 0 0 0 0 0 0 225
I 
 4 2
2    cos 2   r 3    3
4
81
 2 .  2.  2 .   cos 2  (  cos 2 0)  . 
0  2 0 4 0  2  4 2
183
Bài 11: 28/05/2012

 2
 2
 2

Cho trường vectơ F (x,y,z)  (yz  2xz )i  (xz  3y )j  (2x z  xy)k
   

 
c) Đặt G (x,y,z)  grad divF(x,y,z) . Tính thông lượng của trường vectơ G (x,y,z) qua phía ngoài mặt
cầu : x2  y2  z2  4z
Giải

divF(x,y,z)  (yz  2 xz 2 )x/  (xz  3y2 )y/  (2 x 2 z  xy)z/  2z 2  6y  2x 2
   /  /  / 
 2
  2
x
2
 2
y
 2 2
G (x,y,z)  grad divF(x,y,z)  2z  6y  2x .i  2z  6y  2x .j  2z  6y  2x .k
z
  
  
 4x.i  6.j  4z.k
Thông lượng cần tìm:    4xdydz  6dxdz  4zdxdy

S
Mặt cầu : x2  y2  z2  4z  x2  y2  z2  4z  0  x2  y2  z2  4z  4  4  x2  y2  (z  2)2  4

/
P  4x  Px  4
  / / / /
Q  6  Q y  0     (Px  Q y  R z )dxdydz   (4  0  4)dxdydz   8dxdydz  8.Vcau
Đặt R  4z  / V V V
 R z  4
4 4 256
 8. R 3  8. .23  
3 3 3
184
Bài 12: 18/06/2013

   
Cho trường vectơ F (x,y,z)  xi  2yj  (3  12z)k

a) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua phía trên của nửa
x 2  y2  z 2  16
mặt cầu : 
z  0
Giải
z
Thông lượng cần tìm:    xdydz  2ydxdz  (3  12z)dxdy

S
 x
 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So  Dxy : x 2  y 2  16  I S    3dxdy  3Sdieän tích  3.R2  3.42  48
   o
Dxy
x
n
 So hôï p vôù i 0 Z moä t goù c tuø
P  x  Px/  1
  /
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt  Q  2y  Q y  2
 R  3  12z  /
  R z  12
Vcaàu 15 4 3 15 4 3
I SS kín
  (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (1  2  12)dxdydz  15dV  15.  . R  . 4  640
0
V V V
2 2 3 2 3
 Thông lượng cần tìm là:   I S S 0 kín  I So  640   48   688
185
   
Bài 13: Cho trường vectơ F (x,y,z)   2x  xy  i   y  2xz  j  (1  6z  6z 2 )k

Tính thông lượng của trường vectơ F qua mặt trên (phía trong) của nửa mặt cầu dưới : x 2  y 2  z 2  16  z  0 
z
    2x  xy dydz   y  2xz  dxdz  (1  6z  6z2 )dxdy
S
x

 Z  0  dz  0
 y
Xây dựng mặt So D xy :x2  y 2  16  I1    1dxdy  1.R 2  .42  16 
   S0
n hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø
 So
 P  2x  xy  Px/  2  y
 
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O :Đặt Q  y  2xz  Q y/  1
 R  1  6z  6z 2  /
  R z  6  12z
I 2    (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz    (2  y  1  6  12z)dxdydz    (9  y  12z)dV    9dV   ydV   12zdV  I3  I 4  I 5
V V V V V V
VcÇu 9 4 9 4
Tính I 3    9dV   9   . R3   . .43  384 Tính I4   ydV  0 , do tính chất đối xứng hàm lẻ
V
2 2 3 2 3 V
0    2
x  r cos  sin   2  4
 
Giả bộ tính y  r sin  sin  J  r 2 sin  V  V /      I 5    r sin  sin .r 2 sin  dddr    sin d  sin 2  d r3 dr  0
z  r cos  2 V/ 0  0
 0  r  4 2
0    2 
x  r cos  sin   2  4
 / 
Tính I5  12zdV Đặt 2 2 3
y  r sin  sin  J  r sin  V  V     I 5    12.r cos .r sin  dddr    12d  sin .cos  d  r dr
V z  r cos  2 V / 0  0

0  r  4
2

2    cos2  r 4 4  cos2 cos   44  1 4
4
 12 .  .  12.2.    ( )  .  12.2.    .  768 Thông lượng cần tìm là:
0  4  4 0  4 4  4  2 4
2
 I 2  I3  I 4  I 5  384  0  768  384
   I 2  I1  384    16    400
186
   
Bài 14: 10/01/2010 Cho trường vectơ F  xzi  yzj  xyk
 x 2  y 2  z 2  4
a) Tính thông lượng của trường vectơ F qua mặt dưới của nửa mặt cầu 
z  0
Giải
Thông lượng cần tìm:    xzdydz  yzdxdz  xydxdy

S z
 y
 Z  0  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy : x  y  4  I1   xydxdy  0 x,y là hàm lẻ, đối xứng qua trục ox,oy
   S
nSo hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
P  xz  Px/  z
  /
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O Đặt Q  yz  Q y  z
R  xy  /
  R z  0
0    2 
  
W    (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz    (z  z  0)dxdydz    2zdxdydz Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  V  V / 0   
V V V  z  r cos   2
 0  r  2
 
2 2 2 2 2 2
W    2r cos  . r 2 sin  d d dr   2  d   cos .sin  d  r 3dr  2  d    cos . d cos  r 3dr
V/ 0 0 0 0 0 0

2  cos 2   r 4 2    2
4
 2 .  2.  2. cos 2  ( cos 2 0)  .  8
0  2  4 0  2  4
0
 Thông lượng cần tìm là:   W  I 1  8  0  8
187
   
Bài 15: 18/06/2013 F (x,y,z)  2xi  yj  (1  3z)k
Cho trường vectơ

a) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua phía dưới của nửa
x 2  y2  z 2  4
mặt cầu : 
z  0
Giải
   2xdydz  ydxdz  (1  3z)dxdy

S

 Z  0  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy :x  y  4  I1   1dxdy  1.R 2  .4
   S0
 P  2x  Px/  2
 
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O Đặt Q   y  Q y/  1
 R  1  3z  /
 R z  3
Vcâu 4 4 64
I 2   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   (2  1  3)dxdydz   4dxdydz 4.  2. R3  2. .23  
V V V
2 3 3 3
64 52
 Thông lượng cần tìm là:   I 2  I1    4  
3 3
188
Bài 16: Tính tích phân mặt I   x2 dydz  y2dxdz  z 2dxdy

S
S phía ngoài của mặt cầu: x2  y2  z2  a2 ,z  0 z
Giải
y

 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So  D xy : x 2  y 2  a2  I S 0    z 2 dxdy    02 dxdy  0
  
S0 S0
n
 So hôï p vôù i 0Z moät goùc tuø
P  x 2 Px/  2x
 
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y 2  Q y/  2y
R  z 2  /
 R z  2z
I S hop S 0 kín   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   (2 x  2 y  2 z )dxdydz   2( x  y  z )dV   2( x  y )dV   2 zdV  0   2 zdV
V V V V V V
0    2 
 2 2 2 2 2  
Tính :  2zdV Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  ha ha x  y  z  r V  V / 0   
V  z  r cos   2
 0  r  R
2 / 2 a
2    cos 2   / 2 r 4 a
I S  S 0 kín   2 zdV   2.r cos .r 2 sin  d d dr  2  d   sin  cos  d  r 3 dr  2 . 0 . 0
V V/ 0 0 0
0  4  4
4 4 4
  cos  cos 0  a 1 a a
 4 .    .  4 . . 
 4 4  4 2 4 2
a 4 a 4
 I  I S  S 0 kín  I So  0 
2 2
z 189
Bài 17 * : Tính tích phân mặt I   x 2 dydz  y2 dxdz  z 2 dxdy

S
x
2 2 2 2
S phía ngoài của mặt cầu: x  y  z  a ,z  0
Giải y
I   x 2 dydz  y2 dxdz  z 2 dxdy   x 2 dydz   y2 dxdz   z 2 dxdy  I1  I 2  I 3

S S S S
Tính I1   x 2 dydz Phương trình : x 2  a 2  y2  z 2  x   a 2  y2  z 2

S
S maët x  0  x   a2  y 2  z 2

S  S1  S2  1 Hình chiếu của S1 ,S2 lên oyz là nửa hình tròn
S2 maët x  0  x   a2  y 2  z 2
Giải
 2
Mặt phía x  0 pháp tuyến n S 1 hợp với ox một góc nhọn :  S1
a 2  y2  z 2  dydz
  2 
Mặt phía x0 pháp tuyến nS 2 hợp với ox một góc tù : 2
 2
    a  y  z
 S2
2
 dydz 

2  2 
I1   x 2 dydz   Pdydz   Pdydz  
S S1 S2 S1
 a 2  y2  z 2   S2

dydz      a 2  y 2  z 2  dydz   0

190
Tính I 2   y2 dxdz Phương trình : y2  a 2  x 2  z 2  y   a 2  x 2  z 2

S
S maët y  0  y   a2  x 2  z 2

S  S3  S4  3
S4 maët y  0  y   a2  x 2  z 2
Hình chiếu của S3 ,S4 lên oxz là nửa hình tròn
Giải
 2
Mặt phía y  0 pháp tuyến n S 3 hợp với oy một góc nhọn :  
S3
a2  x2  z2  dxdz
  2 
Mặt phía y  0 pháp tuyến nS 4 hợp với oy một góc tù :
 S 4
 2 2
    a  x  z
2
 dxdz 
2  2 
I 2   y2 dxdz   y2 dxdz   y2 dxdz  
S S3 S4 S3
 a 2  x2  z2  dxdz     S4
a2  x2  z2  dxdz   0
Tính I 3   z 2 dxdy Phương trình : z 2  a 2  x 2  y2  z   a 2  x 2  y2
S
Hình chiếu của S1 ,S2 lên oxy là hình tròn tâm o, bán kính a. y

pháp tuyến n S hợp với oz một góc nhọn :
2 x
I3   z 2 dxdy   
S S
 a 2  x2  y2  
dxdy   a 2  x 2  y 2 dxdy
S
 -a a
x  r cos  0    2
Đặt  J  r D  D/ 
y  r sin  0  r  a
2 a 2 a
2  r 2a 2 r 4  a  a 2a 2 a 4  a 4
I3  2

2
 2 3
 d a  r .rdr   d ra  r .dr     .
0  2
   2. 
4 0
 
0 0 0 0  2 4 2
191
Bài 18: Tính tích phân mặt I   x3dydz  y3dxdz  z3dxdy

S
S là mặt dưới của nửa mặt cầu trên : x2  y2  z2  R2 ,z  0

Giải
 y
 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So  D xy : x 2  y 2  r 2  IS0   z 3 dxdy   03 dxdy  0
  
S0 S0
n So hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
P  x3 Px/  3x 2
 
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O :Đặt Q  y3  Q y/  3y2
 3  /
R  z
2
R z  3z
I S  S 0 kín    ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz    (3x 2  3 y 2  3z 2 )dxdydz    3( x 2  y 2  z 2 )dV
V V V
0    2 
x  R cos  sin  
 
Đặt y  R sin  sin  x2  y2  z2  R2 V  V / 0   
z  R cos   2
 0  r  R
2 / 2 R
2  / 2 R5 R
I S  S 0 kín    3R 2 .R 2 sin  d d dr   3  d   sin  d  R 4 dr  3 .   cos   .
V/ 0 0 0
0 0 5 0
5
   R 6
 3.2 .   cos   cos 0  .   R5
 2  5 5
6 6
 Thông lượng cần tìm là:   I S S 0 kín  I S 0   R 5  0   R 5
5 5
192
   
Bài 16: Cho trường vectơ F (x,y,z)  (2x  8yez )i  (2y  10xez )j  (1  x  6z)k

Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua mặt phía ngoài ( phía trên) của nửa mặt cầu
(S) :x2  y2  z2  6z ,z  3. (yêu cầu vẽ hình)

Giải
Thông lượng cần tìm:    (2x  8yez )dydz  (2y  10xez )dxdz  (1  x  6z)dxdy
S
x2  y2  z 2  6z
 x2  y2  z 2  6z  0
Mặt cầu :
 x2  y2  z 2  6z  9  9
 x2  y2  (z  3)2  9

 Z  3  dz  0

Xây dựng mặt So  D xy : x 2  y 2  9
  
n
 So hôï p vôù i 0Z moät goùc tuø
I So   (1  x  6.3)dxdy   (19  x)dxdy    19dxdy   xdxdy   I 2  I3

S0 S0 S0 S0
2
Tính I 2   19 dxdy  19R  19.32  171
S
Tính I 3   xdxdy  0 x là hàm lẻ, đối xứng qua trục oy

S
 P  2x  8ye z Px/  2 W  V
 ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   (2  2  6) dxdydz   10dxdydz  10. cau
  2
Đặt Q  2y  10xe z  Q y/  2 V V V
 R  1  x  6z  / 2 3 2 3
 R  6  10.  R  10. .3  180
 z 3 3
 Thông lượng cần tìm là:   W  I S  180   (  171 )  351

0
193
Bài 17 : 31/12/2014
 z
 z
 
b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z)  (x  ye )i  (y  xe )j  (1  2z)k qua mặt phía ngoài
(phía trên) của nửa mặt cầu (S) :x2  y2  z2  2z ,z  1. (yêu cầu vẽ hình)
Giải
Thông lượng cần tìm:    (x  yez )dydz  (y  xez )dxdz  (1  2z)dxdy

S
x2  y2  z 2  2z 
2 2 2  Z  1  dz  0
 x  y  z  2z  0 
Mặt cầu : 2 2 2
Xây dựng mặt So D xy : x 2  y 2  1
 x  y  z  2z  1  1   
 x 2  y2  (z  1)2  1 n So hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø
I1   (1  2.1)dxdy   3dxdy  3R2  3.12  3

S S
 P  x  ye z  Px/  1
 
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y  xe z  Q y/  1
 R  1  2z  /
 R z  2
V
W   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   (1  1  2) dxdydz   4dxdydz  4. cau
V V V
2
2 2 8
 4. R 3  4. .13  
3 3 3
8 17
 Thông lượng cần tìm là:   W  I1    ( 3)  
3 3
194
   
Bài 19: 10/01/2010 Cho trường vectơ F  xzi  yzj  xyk
 x 2  y 2  z 2  4
a) Tính thông lượng của trường vectơ F qua mặt dưới của nửa mặt cầu 
z  0
Giải :Thông lượng cần tìm:    xzdydz  yzdxdz  xydxdy

S
z
 y
Z  0  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy : x  y  4  I1   xydxdy  0 x,y là hàm lẻ, đối xứng qua trục ox,oy
  S
P  xz Px/  z
 
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O Đặt Q  yz  Q y/  z
R  xy  /
 R z  0
W    (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz    (z  z  0)dxdydz    2zdxdydz

V V V
0    2 
  
Đặt  y  r sin  sin  J  r 2 sin  V  V / 0   
 z  r cos   2
 0  r  2
 
2 2 2 2 2 2
W    2r cos  . r 2 sin  d d dr   2  d   cos .sin  d  r 3 dr  2  d    cos . d cos  r 3 dr
V/ 0 0 0 0 0 0

2  cos2   r 4 2    2
4
 2 .   2.  2.  cos 2  ( cos2 0)  .  8
0  2  4 0  2  4
0
 Thông lượng cần tìm là:   W  I1  8  0  8
195
   
Bài 20: 04/01/2010 Cho trường vectơ F (x,y,z)  (6x  xy)i  (3y  4xz)j  (5  9z)k
 2 2 2
b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua mặt phía dưới (phía trong) của nửa mặt cầu : x  y  z  16 ,z  0.
(yêu cầu vẽ hình)
Giải
Thông lượng cần tìm:    (6x  xy)dydz  (3y  4xz)dxdz  (5  9z)dxdy

S

 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So D xy : x 2  y 2  16  I1   5dxdy  5.R 2  5..16  80
   S
 n So hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
P  6 x  xy Px/  6  y
  /
S hợp S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O Đặt Q  3y  4xz  Q y  3
R  5  9z  /
 R z  9
W    (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz    (6  y 3  9)dxdydz    18dxdydz   ydxdydz  I 2  I3

V V V V
VcÇu 3 3
Tính I 2   18dxdydz  18.  9. R3  9.  43  432 Tính I3   ydxdydz  0
V
2 4 4 V
0    2 
x  r cos  sin   2 2 4
 2 /   2 2 3
 y  r sin  sin  J  r sin  V  V  0   I 3   / r sin  sin  . r sin  dddr  0 sin  d 0 sin  d 0 r dr  0
z  r cos   2 V
 0  r  4
Giả bộ giải Đặt  W  I 2  I 3  864  0  864 
 Thông lượng cần tìm là:   W  I1  864   80  944 
196
   
Bài 23: 24/10/2006 Tính thông lượng của trường vectơ F  xz 2 i  x2 yj  y2 zk , qua phía dưới của nửa mặt
x 2  y 2  z 2  4
cầu 
z  0
z
Giải
   xz 2dydz  x2 ydxdz  y2 zdxdy

S
x
y

 Z  0  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy :x  y  4  I1   0dxdy  0
   S0
n
 So hôï p vôù i 0Z moä t goù c nhoï n
P  xz 2 Px/  z 2
 2
 / 2
Đặt Q  x y  Q y  x
R  y 2 z  / 2
 R z  y
I2   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   (z 2  x 2  y2 )dxdydz   (x2  y2  z 2 )dxdydz

V V V
x  r cos  sin  0    2
 
2 2 2 2 2 / 
Đặt  y  r sin  sin  J  r sin  ha ha x  y  z  r V  V    
 z  r cos  2
 0  r  2 
197

Bài 24: Elip Cho trường vectơ F (x,y,z)  3x ;4y;2  z
 x
2
y2 z
2
Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua mặt dưới của    1,(z  0)
9 4 9
Giải
Thông lượng cần tìm :    3xdydz  4ydxdz  (2  z)dxdy

S
z
y
 Z  0  dz  0

 x 2 y2
Xây dựng mặt So D xy : 2  2  1  I1   2dxdy  2.Sdieän tích elip  2.3.2.  12
  3 2 
S0
n hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
 So
P  3x Px/  3
  /
S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O :Đặt Q  4y  Q y  4
R  2  z  /
 R z  1
Vhình elip 6 4 6 4
I2   (Px/  Q y/  Rz/ )dxdydz   (3  4  1)dxdydz   6dV 6.  . abc  . 3.2.3  72
V V V
2 2 3 2 3
 Thông lượng cần tìm là:   I 2  I1  72  12  60
198
Bài 25: 20/12/2012

 2
Cho trường vectơ F (x,y,z)  2xdydz  (y  y )dxdz  zdxdy

b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua phía ngoài của vật thể giới hạn bởi các mặt
Z  x2  y2,Z  0,Z  1 z
Giải
Thông lượng cần tìm:    2xdydz  (y  y2 )dxdz  zdxdy

S
Vì V là vật thể kín nên áp dụng G-O : y
 P  2x  Px/  2
  x
Đặt Q  y  y 2  Q y/  1  2y
R  z  /
 Rz  1
W   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (2  1  2 y  1)dxdydz   4dxdydz   2 ydxdydz
V V V V
x  r cos 

Tọa độ trụ Đặt  y  r sin   x 2  y 2  r 2 J r Mặt phía dưới : Z  x 2  y 2  r 2 Mặt phía trên : z 1
z  z

0    2 
Hình chiếu D x,y  x2  y2  1 
0  r  1
2 1 1 2 1 1  2 1 2 1  r2 r4  1
   
I   4dxdydz  4  d   dr  r dz  4  d    rz 2  dr  4  d   r  r 3 dr  4  d   r  r 3 dr  4.2.     2
 r   2
 4  0
V 0 0 r2 0 0  0 0 0 0
199
   
Bài 25: Cho trường vectơ F  x 3 i  y3 j  x 3 y3 k
 2 2
a) Tính thông lượng của F (x,y,z) qua phía dưới mặt z  x  y ,0  Z  9
Giải
z
Thông lượng cần tìm:    x3dydz  y3dxdz  x3y3dxdy
S

Z  9  dz  0
x

Xây dựng mặt So D xy :x  y2  9
2
 I1   x3 y3 dxdy  0
   S
n hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
 So
P  x3  Px/  3x 2
 3

S  So đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y  Q y/  3y 2
 R  x 3y3  /
 R z  0
I2   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (3x2  3y2  0)dxdydz  3(x2  y2 )dxdydz
V V V
x  r cos 
 J r
Tọa độ trụ Đặt  y  r sin   x 2  y 2  r 2 Mặt phía dưới : Z  x 2  y 2  r 2 Mặt phía trên : z 1
z  z

0    2
Hình chiếu D x,y  x 2  y 2  1 
0  r  1
2 1 1 2 1 1  2 1 2 1  r2 r4  1
   
I   4dxdydz  4  d   dr  r dz  4  d    rz 2  dr  4  d   r  r 3 dr  4  d   r  r 3 dr  4.2.     2
 r   2
 4  0
V 0 0 r2 0 0  0 0 0 0
200
Bài 26: 20/12/2006 Tính tích phân mặt I   x3dydz  y3dxdz  x3y3dxdy Với (S) là phía ngoài bề mặt vật
S
z  x 2  y2
thể V: 
z  4 z
Giải
z  x 2  y2
Vẽ hình mặt paraboloit : 
z  4

 Z  4  dz  0 y

Xây dựng mặt So Dxy :x2  y2  4  I1   x3 y3dxdy  0
   S
n hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
 So
x
 x  r cos   0    2
Đặt  J  r D  D/ 
 y  r sin   0 r  1
2 2 2 2 2 2
3 3 sin 3 2 
 d  r cos   .  r sin   r dr 
3 3 7
I1   cos  sin d r dr   d  r 7 dr  0
0 0 0 0 0 8 0
P  x3 Px/  3x 2

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y3  Q y/  3y 2
R  x3 y3  /
 R z  0
I2   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (3x2  3y2  0)dxdydz  3(x2  y2 )dxdydz
V V V
x  r cos   0    2
 
Đổi biến sang tọa độ trụ Đặt  y  r sin  J  r V  V/  0  r  2
z  z  2
  r  z4
2 2 4 2 1 2 1
 4   r6 1 
 r 
 
I 2   3.r 2 .rddrdz   d  dr  3r 3dz  3  d  r 3 z 2  dr  3  d 4r 3  r 5 dr  6.  r 4 
6 0
  5
V/ 0 0 r2 0 0 0 0 
201
Bài 27: 19/12/2006
2 2 Z  x 2  y2  1
Tính tích phân mặt I  (x  y )dxdy Với (S) là phía ngoài paraboloit 

(S) Z  0
Giải

z

 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So  D xy :x 2  y 2  1  I1   (x 2  y 2 )dxdy
   S
x  r cos   0   2  2 1 2 1
r4 1 1 
Đặt  J  r D  D/  I1  2
 d  r .r dr 
3
 d r dr  2 .( )  2 . 
4 0 4 2
 y  r sin   0 r 1 0 0 0 0
P  0 Px/  0

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  0  Q y/  0
R  0  /
 R z  0
 
I2   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (0  0  0)dxdydz  0dxdydz  0 I  I2  I1  0   
V V V
2 2
202
Bài 28 : Cho (S) là phần mặt cong có phương trình z  x2  y2 nằm giữa hai mặt phẳng Z  0,Z  5 . Tính tích
2 2
phân
 (x  y )dxdy trong đó pháp tuyến dương hướng xuống phía dưới của mặt (S)
S
Giải
x

 Z  5  dz  0

Xây dựng mặt So D xy :x 2  y 2  5  I1   (x
2
 y 2 )dxdy
   Dxy
x  r cos   0   2
Đặt  J  r D  D/ 
 y  r sin   0  r  5
2 5 2 5
2 3 r4 5
I1   d  r .r dr   d  r dr  2 .( ) 
0 0 0 0
4 0
S  So đây là vật thể kín nên áp dụng G-O :
P  0 Px/  0
 
Đặt Q  0  Q y/  0 I2   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  0dxdydz 0
R  x 2  y2  / V V
 R z  0
203
   
Bài 28: 13/12/2007 F (x,y,z)  xi  yj  (z 2  3)k
Cho trường vectơ

b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua mặt phía ngoài (phía dưới) của phần mặt paraboloit
z
Z  1  x2  y2 , Z  10. (yêu cầu vẽ hình)
Giải
Thông lượng cần tìm:    xdydz  ydxdz  (z 2  3)dxdy

S

 Z  10  dz  0 x
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy :x  y  9
 

2
 
 I1   10  3 dxdy   103dxdy  103..9  927
 S S
P  x Px/  1

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y  Q y/  1
R  z 2  3  /
 R z  2z
I kín   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (1  1  2 z )dxdydz   ( 2  2 z )dxdydz
V V V
x  r cos   0    2
 
/
Đổi biến sang tọa độ trụ Đặt y  r sin  J  r V  V  0 r  3
z  z  2
  1  r  z  10
2 3 10 2 3 2 3
 2 10  567
I kín   d  dr  2zrdz   z r dr  d  2 2 2

0 0  1  r 2  0 0 10 r  (1  r ) .r dr  2. 2  567
d
0 0 1 r 2  
Thông lượng cần tìm:   I kín  I1  567  927 
204
Bài 29: 29/12/2009

  2  2 
Cho trường vectơ F (x,y,z)  xzi  x yj  y zk

b) Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z) qua phía trên của phần mặt paraboloit
Z  1  x2  y2 ,0  Z  1 z
Giải
Thông lượng cần tìm:    xzdydz  x2 ydxdz  y2 zdxdy

S
y

 Z  0  dz  0 x

Xây dựng mặt So Dxy :x2  y 2  1  I1    0dxdy  0
  
 S
n So hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø
P  xz Px/  z

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  x2 y  Q y/  x 2
R  y2 z  / 2
 R z  y
I2   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  ( z  x2  y2 )dxdydz  ( z  x2  y2 )dxdydz

V V V
x  r cos   0    2
  /
Đổi biến sang tọa độ trụ Đặt y  r sin  J  r V  V  0 r  1
z  z  2
  0 z  1 r
2 1 1 r 2 2 1 2 2 1
 z2 3 1 r  (1  r 2 )2  1 
I kín   d  dr  (z  r 2 )rdz  d 
0 0  2 r  r z  dr   d    r  r 3 (1  r 2 )  dr  2. 
0 0 0  0  0 0
2  6 3
 
Thông lượng cần tìm:   I kín  I1  0
3 3
205
Bài 30: 13/12/2007 (bài này yêu cầu các bạn sinh viên phải vẽ hình rõ ràng)
   2

Tính thông lượng của trường vectơ F (x,y,z)  (x  y)i  (2y  1)j  (z  1)k qua mặt phía ngoài (phía
trên) của phần mặt paraboloit Z  4  x2  y2 ,Z  0

Giải
z
Thông lượng cần tìm:    (x  y)dydz  (2y  1)dxdz  (z 2  1)dxdy
S


Z  0  dz  0 x y

Xây dựng mặt So D xy :x  y 2  4
2
 I S    1dxdy  .R 2
  
 o
Dxy
P  x  y  Px/  y
 
S  So đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  2y  1  Q y/  2
R  z2  1  /
  R z  2z
I kín   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  ( y  2  2z)dxdydz   ydxdydz   (2  2z)dxdydz
V V V V
x  r cos   0    2
 
/
Đổi biến sang tọa độ trụ Đặt  y  r sin  J  r V  V  0 r  2
z  z  0  z  4  r2
 
2 2 4  r2 2 1 2 2
 4  r2  56 28
I kín   d  dr 
2
(2  2z)rdz   d  (2z  z )r
 0
 2 2 2

 dr   d 2(4  r )  (4  r ) r dr  2. 
3 3
0 0 0 0 0  0 0
28 28
Thông lượng cần tìm:   I kín  I1  0 
3 3
206
Bài 31:Tính I   2 xzdydz  x 2 ydxdz  y 2 zdxdy , trong đó S là mặt ngoài z

S
Của vật thể giới hạn bởi các mặt Z  x 2  y 2 , x 2  y 2  2 x , z  0.
 P  2 xz  Px/  2 z
 2
 y
S là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  x y  Qy/  x 2
R  y 2 z  / 2
x
  Rz  y
I 2   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz  (2 z  x 2  y 2 )dxdydz

V V
x  r cos 

Tọa độ trụ Đặt  y  r sin   x 2  y 2  r 2 J r Mặt phía dưới : z 0 Mặt phía trên : Z  x 2  y 2  r 2
z  z

  
2 2 cos  r2 2 2 cos   2 2 2 cos 
3 r
I   ( 2 z  x 2  y 2 )dxdydz   d  dr  ( 2 z  r 2 ) r dz   d 2
  z r  r z 0  dr   d    r5  r5  dr
V 
 0 0 
 0   
 0
2 2 2
   
2 2 cos  2  2r 6 2 cos    2  2 cos  6 2 cos  
2 2
2r 5 dr   d   64 cos6 d 
  d   6 0
 

d     6 0   3
    
 0     
2 2 2 2
  
2 3 2 2
64  1  cos2  8 3 8 3 3 
  3  2  d    3 1  cos2 d    3 1  3cos2  2 (1  cos4)  cos 2  d 
  
  
2 2 2

2
8 3 2 
  1  3cos2  (1  cos4)  cos2(1  sin 2  d 
 3 2 

2

8 3 3 3 1 1 1  2 20
    sin2    sin4  sin2  . sin3 2  
3 2 2 8 2 2 3   3

2
207
z 2 1
Bài 32: Tính tích phân mặt loại 2 sau : I   (x y 2  e )dydz  (z 2  x 2 y)dxdz  (z  7x)dxdy lấy
S
theo mặt dưới của phần mặt paraboloit 4  x2  y2  Z .Nằm giữa hai mặt Z  1 và Z  4
Giải

Z 1  dz  0

Xây dựng mặt So D xy :x  y 2  3
2
 IS   (1  7x)dxdy   1dxdy   7xdxdy  3
  
 o
SO Dxy Dxy
 P  x y 2  e z2 1  Px/  y 2
 
S  So đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt  Q  (z 2  x 2 y)  Q y/  x 2
R  z  7 x  /
 R z  1
I kin   (Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz    (x2  y2  1)dxdydz

V V
x  r cos 

Đặt  y  r sin   x 2  y 2  r 2 J r Mặt phía dưới : z  1 Mặt phía trên : z  4  x 2  y2  4  r 2
z  z

0    2
Hình chiếu D xy : x 2  y2  3 D xy  D /  r 
0  r  3
2 3 4  r2 2 3 2 3
2 2
 4  r2 
I kin    ( x  y  1)dxdydz    d  dr  (r 2  1).rdz    d   (r 3  r)z  dr    d  (r 3  r).(4  r 2  1)  dr  9
 1 
V 0 0 1 0 0   0 0
 I  I kin  I o  9  3  12
208
Bài 33: 20/05/2012
Tính tích phân mặt I   zdxdy Với S là phía trên của phần mặt nón Z  4  x 2  y2 nằm giữa 2 mặt :
S
Z  0, Z  4.
Giải
Vẽ hình mặt nón: z  4  x 2  y2

z

 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So  Dxy :x 2  y 2  16  I S    zdxdy    0dxdy  0
 
 
 o
SO SO
n
 So hôï p vôù i 0 Z moä t goù c tuø
/
P  0 Px  0
  /
Vì V là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt  Q  0  Q y  0
R  z  /
 R z  1
1 1 64
W   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   (0  0  1)dxdydz   1dxdydz  R 2 .h  .42.4  
V V V
3 3 3
209
Bài 34: 10/12/2007
Tính tích phân mặt loại 2:
I   dydz  dxdz  z(x2  y2 )dxdy trong đó S là mặt phía trên (theo hướng của trục OZ) của phần mặt nón
S
Z  x 2  y2 , Với 0  Z 1
Giải
Vẽ hình mặt nón: z  x 2  y2

z
y

Z 1  dz  0

Xây dựng mặt So Dxy :x  y 2  1
2
 I1    (x2  y2 )dxdy 
  
 S
nSo hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø
P  1  Px/  0
 
S  So đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt  Q  1  Q y/  0
 R  z(x 2  y 2 )  / 2 2
 R z  x  y
I kín    ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz    (0  0  x 2  y 2 )dxdydz    (x 2  y 2 )dxdydz
V V V
210
   
Bài 35: Chotrường vectơ F (x,y,z)  (x 2  2y  z)i  (2xy  z 2 )j  (x  m z)k

b. Với m  0 , tính thông lượng của trường F qua phía trên mặt nón
 S :Z  1  x2  y2 bị cắt bởi hai mặt phẳng Z  2,Z  5
Giải
Thông lượng cần tìm:    (x 2  2y  z)dydz  (2xy  z 2 )dxdz  xdxdy

S

Z  2  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy :x  y  1 ISo   xdxdy  0 hàm lẻ, đối xứng qua oy
   
S
n  n So hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn

Z  5  dz  0
 2 2
Xây dựng mặt S1 D xy :x  y  16 IS1   xdxdy  0 hàm lẻ, đối xứng qua oy
  
S
n
 S1 hôï p vôù i 0Z moät goùc tuø
S  S o  S1 đây là vật thể kín nên áp dụng G-O :
 P  x 2  2y  z  Px/  2x
  / / /
Đặt Q  (2xy  z 2 )  Q y/  2x I kín   (Px  Qy  Rz )dxdydz    0dxdydz 0
R  x  / V V
 R z  0
211
Bài 36: 06/06/2008

 3
 3 
Tính thông lượng của trường vectơ F  3x i  y j  xzk qua phía trong của phần mặt
Z  1  x 2  y 2  3  Z  1.
Giải
Thông lượng cần tìm:    3x3dydz  y3dxdz  xzdxdy Vẽ hình mặt nón: z  1  x 2  y2
S

Z   3  dz  0

Xây dựng mặt So Dxy :x  y  42
2 2
 I1    3xdxdy 
   S
 nSo hôïp vôùi 0Z moät goùc nhoïn
 P  3x3 Px/  9x 2

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y3  Q y/  3y 2
 R  xz  /
 R z  x
I kín    (Px/  Q /y  R z/ )dxdydz    (9x 2  3y 2  x)dxdydz 

V V
212
Bài 37: 13/01/2016

 2
 2 2
 
Cho trường vectơ F (x,y,z)  (y  yz)i  (x  z )j  zk
 2 2
b)Tính thông lượng của F qua phía trên của phần mặt nón Z  1  x  y 0  Z  1.
Giải
Thông lượng cần tìm:    (y2  yz)dydz  (x 2  z 2 )dxdz  zdxdy

S
Vẽ hình mặt nón: z  1  x 2  y2

z
x

Z  0  dz  0

Xây dựng mặt So Dxy :x  y2  12
2
 I1    0dxdy  0
   S
 P  y 2  yz  Px/  0

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  x 2  z 2  Q y/  0
R  z  /
 R z  0
I kín   (Px/  Q /y  R z/ )dxdydz   0dxdydz 0

V V
213
Bài 38 : I   x x 2  y 2 dydz  y x 2  y 2 dxdz  (x  y  2z)dxdy

S z
Với S là phần mặt nón Z  3  x 2  y2 Z  0. phía dưới

Giải
Vẽ hình mặt nón: Z  3  x 2  y2 x

Z  0  dz  0 y
 2 2
Xây dựng mặt So Dxy :x  y  9  I S    x  y  2.0  dxdy    x  y  dxdy  0
   o
S S
n
 So hôï p vôù i 0Z moä t goù c nhoï n
 / 2 2 x2
Px  x  y  2 2
P  x x2  y2  x y
 
y2
S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  y x2  y2 
 Q y/  x 2  y2 
 R  x  y  2z  x2  y2
  /
R z  2

 x2 y2 
I kín    ( Px/  Q y/  Rz/ ) dxdydz     x 2  y 2   x2  y2   2  dV

V 
2
x y 2 2
x y 2 
V 
 2
x y 2   3(x  y )  2. x  y 
2 2 2 2
    2 x 2  y 2   2  dV      dV
V 
 x2  y2   x2  y2 
 V  
x  r cos 

Tọa độ trụ Đặt  y  r sin   x 2  y2  r 2 J  r Mặt phía dưới : z  0 Mặt phía trên : Z  3  r 2
z  z

 3(x 2  y 2 )  2. x 2  y 2  2 3 3 r 2 2 3
3r 2  2r 3  r2 
I      dV   d  dr
   r dz    d    (3r 2  2r ) z  dr
  r  
V  x 2  y2  0 0 0 0 0  0 
2 3 2 3
783 783
 
   d  (3r 2  2r )(3  r 2 ) dr     
d  (9r 2  3r 4  6r  2r 3 dr  2. 
10

5
0 0 0 0
214
Bài 39: 29/06/2010 Tính thông lượng của trường vector

 2
 2
 
F (x,y,z)  (x  x  y)i  (1  z  2xy)j  zk
Qua phía ngoài của phần mặt nón Z  x 2  y2 nằm trong hình trụ x2  y2  9
Giải
Thông lượng cần tìm:    (x 2  x  y)dydz  (1  z 2  2xy)dxdz  zdxdy

S
Vẽ hình mặt nón: z  x 2  y2
Vẽ hình trụ : x2  y2  9

Z  3  dz  0

Xây dựng mặt So  D xy :x  y 2  9
2
 I S    3dxdy  3Sñieän tích  3.R 2  3..32  27
   o
S
P  x 2  x  y Px/  2 x  1

S  S o đây là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt Q  1  z 2  2 xy  Q y/  2 x
R   z  /
  R z  1
I kín   (Px/  Q /y  Rz/ )dxdydz  (2 x 1  2 x 1)dxdydz  0dV  0

V V V
 Thông lượng cần tìm là:   I kín  I S  0   27   27

o
215
1
Bài 40: Tính tích phân mặt I   x 2 y3dydz  ( xy4  x 2 y  y)dxdz  x 2 zdxdy
S
2
S là phía ngoài của mặt trụ x2  y2  5;  1  Z  3

Giải
z
Vẽ hình mặt trụ : x 2  y 2  5 ;  1  Z  3

 Z  3  dz  0

Xây dựng mặt o Dxy :x 2  y2  5
S  I1   x 2 zdxdy   3x 2 dxdy
   So So y
 x
 Z  1  dz  0

Xây dựng mặt S1 Dxy :x2  y2  5  I2    x 2 zdxdy    1x 2 dxdy   1x2 dxdy
  
 S1 S1 S1
nSo hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø
2  x  r cos  0    2 
I1  I 2   4x dxdy Đặt  J  r D  D/ 
D xy  y  r sin  0  r  5
2 5 2 5
2 2 3
I1  I 2   d  4.(r cos ) .r dr   cos d  4.r dr  25
0 0 0 0
 P  x 2 y3  Px/  2 x y 3
 
S  S o  S1 là vật thể kín nên áp dụng G-O : Đặt  Q  ( 1 xy 4  x 2 y  y)  Q y/  2 xy3  x 2  1
 2  / 2
 R  x 2 z R z  x
I kín   (Px/  Q y/  R z/ )dxdydz   1dV   1. R2 .h  20

V V
 I  I kín   I1  I2   20  25  55
216
Bài 41: Cho S là phần mặt phía ngoài của mặt trụ x2  y 2  2x nằm giữa hai mặt Z  0 và Z  1
Tính tích phân. I   (e z cosy + 2x) dydz  (y  1) dxdz  ( z  1) dxdy

S
Giải
Vẽ hình mặt trụ : x 2  y 2  2 x ;0  Z  1 z
x

 Z  1  dz  0

Xây dựng mặt So  Dxy : x 2  y 2  2 x  ( x  1)2  y 2  1 I So   2dxdy  2
  
nSo hôïp vôùi 0 Z moät goùc nhoïn So

 Z  0  dz  0

Xây dựng mặt S1 Dxy : x 2  y 2  2 x  ( x  1)2  y 2  1 I S1   1dxdy  
  
nSo hôïp vôùi 0Z moät goùc tuø S1
/
 P  e z cosy + 2x  Px  2
  /
I S o  I S1   con cc Đặt Q  y  1  Qy  1
R  z  1  /
  Rz  1
I 3   ( Px/  Qy/  Rz/ )dxdydz   4dxdydz  4  I  I 3  ( I1  I 2 )  4     3

V V
217
Cách tính tích phân đường loại 1: là đưa về tích phân xác định để tính
Giả sử cần tính   (x; y)dl
AB
 1dl tinh độ dài cung

AB
x  x  t 
1. Nếu cung 
AB có dạng phương trình tham số 
y  y  t 
2 2
dl   x / (t)    y / (t)  .dt
Tiệm cận tích phân
x A  x  t 
ứng A  x A ,y A     t  t1
y A  y  t 
x B  x  t 
ứng B  x B ,y B     t  t2
yB  y  t 
Nhớ để cái giá trị nhỏ ở dưới, giả sử t 1  t2
t2
2 2
Khi đó :   (x; y)dl     x(t); y(t) .  x / (t)    y / (t)  .dt
AB t1
Lưu ý : vế phải là tích phân xác định thông thường theo biến t
2. Nếu cung 
AB cho bởi phương trình y  y(x) cận xa  x  xb
xb
2
Khi đó :   (x; y)dl     x; y(x)  1   y / (x)  dx
AB xa
3. Nếu cung 
AB cho bởi phương trình x  x(y) cận ya  y  yb
yb
2
Khi đó :   (x; y)dl     x(y); y  1   x / (y)  dy
AB ya
218
Dạng Không gian :
 (x;y;z)dl
AB
Giải
 x  x t 
 có dạng phương trình tham số  y  y  t 
AB
1. Nếu cung 

 z  z t 
2 2 2
dl   x / (t)    y / (t)    z / (t)  .dt
y3 1
Bài 1 : Tìm độ dài đường cong : x  1 y  3
3 4y
Giải
MÁY HÀN QUE HYLONG ARC400 : 9.200.000 VNĐ
219
Bài 1 : 15/05/2007
Tính tích phân đường loại 1:
 (x  y)dl Với L là đoạn thẳng AB nối hai điểm A  0,0  ;B  4,3

L
Giải
1. Nếu cung 
AB cho bởi phương trình y  y(x) cận xa  x  xb
xb
2
Khi đó :   (x; y)dl     x; y(x)  1   y / (x)  dx
AB xa
Từ hai tọa độ này ta suy ra phương trình đường thẳng :

2
3 3 2 3 5
y  x  y 'x   dl  1   y / (x)  dx  1    dx  dx
4 4 4 4
4 4 4
 3 5 7 5 35 35
I   (x  y)dl    x  x  dx   x. dx   xdx 
L 0
4 4 0
4 4 0
16 2
Bài 2 : Tính tích phân đường loại 1:

y
I   dl Với C là cung parabol y  x 2 từ A 1,1 đến B  2, 4 
C
x
Giải
2 2
y  x 2  y 'x  2x  dl  1   y / (x)  dx  1   2x  dx  1  4x 2 dx
2 2
y x2 1
I   dl   . 1  4x2 dx   x. 1  4x2 dx 
C
x 1
x 1
12
17 17  5 5  4,909371312  
220
Bài 3 : 24/10/2006
x
1 
Tính tích phân đường loại một I  y  e2
L y dl Với (L) : 
0  x  1
 
Giải
x 2
1 x 2 1 x  1
y  e  y'x  e 2  dl  1   y / (x)  dx  1   e 2  dx  1  e x dx
2
2 2  4
1
1 1 1
I   dl   x . 1  ex dx  khó quá sao giải
L y 0 2
e
4
x  x  x
 ln y  x  2 ln y
y  e 2 ln y  ln e 2
 2 
Cách 2 : Đổi lại biến Với (L) :   1
  1
1
0  x  1  2  1  y  e 2
1  y  e 1  y  e 2
1. Nếu cung 
AB cho bởi phương trình x  x(y) cận ya  y  yb
yb
2
Khi đó :   (x; y)dl     x(y); y  1   x / (y)  dy
AB ya
2
2 / 2 2  4 y2  4 y2  4
x  2ln y  x 'y   dl  1   x (y)  dy  1    dx  1  2 dy  2
dy  dy
y y
  y y y
1 1
e2 2 e2
1 1 y 4 y2  4
I   dl  1 y . y dy   dy 
L y 1
y2
221
t2 t3
Bài 4:Tính tích phân : I  (2x  12z)dl , L được xác định bởi : x  t ;y  ;z 

L
2 3
Với 0  t  1.
Giải

x  t
 x / (t)  1
  t2 
1. Nếu cung AB có dạng phương trình tham số y   y / (t)  t
 2 z / (t)  t 2
 t3 
z 
 3
Nhớ để cái giá trị nhỏ ở dưới, giả sử t 1  t2
1 1
t3 2 4 3 2 4
Khi đó : I   (2x  12z)dl   (2.t  12. ). 1  t  t .dt   (2t  4t ). 1  t  t .dt 
L 0
3 0
222
Bài 5: 18/05/2008 Tính tích phân đường

3
 (xy  z )dl
L
Từ điểm 1,0,0  đến  1,0,   dọc theo đường helix L được diễn tả bởi các phương
trình tham số: x  cost ;y  sint ;z  t.  0  t  
Giải
x  cost x / (t)  sint

 có dạng phương trình tham số y  sint   y / (t)  cost
AB
1. Nếu cung  
z  t z / (t)  1
 
2 2 2 2 2 2
dl   x / (t)    y / (t)    z / (t)  .dt   sint   cost   1 .dt  2 dt
  
3 3 2 sin2t
I   (xy  z )dl   (cost.sint  t ). 2 dt   dt   2t 3 dt  34,43931441
L 0 0
2 0
223
Bài 6 : 26/12/2006
dl
Tính tích phân : I   , trong đó L là đường có phương trình tham số:
L
x 2  y2  z2
x  a cost ;y  asint ;z  bt, (a,b >0),0  t  2
Giải
x  a cost x't  a sint

 
Phương trình tham số :  y  asint   y't  a cost
 z = bt 
  z't = b
2 2 2 2 2
dl   x / (t)    y / (t)    z / (t)  .dt   a sint    a cost   b 2 dt
2 2
dl 1 2 2 2 a 2  b2
I 2 2 2
 0 (a cost)2  (asint)2  (bt)2  a sint    a cost   b dt   2 2
dt
L
x  y  z 0
a  (bt)
224
Bài 7 : 19/09/2007
Tính tích phân đường loại một I  z 2 ds với cung L có phương trình :

L
x  a cos t ,y  a sin t ,z  bt ; (0  t  5)
Giải
x  a cost x 't  a sint
 
Phương trình tham số :  y  asint   y't  a cost
 z = bt  z' = b
  t
2 2
dl   a sint    a cost   b2 dt  a 2  b2 dt
5
I   z ds   (bt) 2 a 2  b 2 dt
2
L 0
 J   x 2 ydl Với L là nửa đường tròn y  1  x 2

L
Giải
 J   (x 2  y 2 )d l Với L là đường tròn (x  1) 2  y 2  1

L
225
Bài 10 : 25/12/2012
a) Tính tích phân đường
 
I   (x  y)dl với L là đường cong có phương trình r  a cos2 ;   .
L 4 4
Bài : 22/02/2006
a) Tính  y dl , L là đường cong cho bởi phương trình

L
x  a cost

y  a sin t  t  0,2 (a,b  0)
z  bt

Bài 11: 12/01/2009

1 x x
Tính độ dài cung y  (e  e ) với 0  x  1.
2
Giải
2
1 1 2 1  1
y  (e x  e  x )  y 'x  (e x  e x )  dl  1   y / (x)  dx  1   (e x  e  x )  dx  1  (e x  e  x ) 2 dx
2 2 2  4
2 2
y x2 1
I   dl   . 1  4x2 dx   x. 1  4x2 dx 
C
x 1
x 1
12

17 17  5 5  4,909371312 
226
    
 Trường vectơ có dạng : F  F (x,y,z)  Pi  Qj  Rk  Pdydz  Qdxdz  Rdxdy
 
 Độ phân kỳ : divF  divF(x,y,z)  Px/  Qy/  Rz/
         
 grad(divF)  grad  divF(x,y,z)  đh riêng (divF)x . i + đh riêng (divF)y . j + đh riêng (divF)z . k
     
 Véctơ xoáy : CurlF  rot F  rotF  x,y,z   rotF  rotF  x,y,z  shit/*
  
i j k
        

x y z
     
 R /y  Qz/ .i  Pz/  R x/ .j  Qx/  Py/ .k  Ai  Bj  Ck
P Q R

  /
 div rotF  A x  B y  Cz
/ /
     
 rot  rot F   A i  B j  C k
/
x
/
y
/
z
   
divF  divF ( x , y, z)  0  F laø tröôøng oáng divF  0 
        F laø tröôøng ñieàu hoøa
rot F  rot F  x , y , z   0  F laø tröôø n g theá  haø m theá vò  rot F  0
 Hàm thế vị :
x y z
U   P( x,0,0)dx   Q( x, y,0)dy   R( x, y, z )dz
0 0 0
  

rot F  rot F  x, y, z   0  F laø tröôøng xoùay
227
   
1) Cho trường véc tơ F  x, y, z   x 3 i  y 3 j  6k
  
a) Tìm divF ;grad(divF )
Giải
P  x 3 Px/  3x 2
 3  / 2
Đặt  Q  y  Q y  3y
R  6  /
 R z  0

divF  Px/  Q /y  R z/  3x 2  3y 2
   2 2
  
grad(divF )  grad(3x  3y )  6xi  6y j  0k
Máy khoan bê tông 26mm FEG EG-2601 SRE :950.000 VNĐ
228
   
 2

2) Cho trường vectơ F  x, y,z   x  x y i   x  yz  j  4z  xz  z  2
 k
   
 
Tính div F (x,y,z);Grad div F(x,y,z) ;CurlF  rotF (x,y,z) .
Giải
P  x  x 2 y Px/  1  2xy ; Py/  x 2 ; p z/  0

 
Đặt Q  x  yz  Q /y  z ; Q z/  y ; Q /x  1
R  4z  xz  z 2  / / /
 R z  4  x  2z ; R x  z ; R y  0

divF  Px/  Q /y  R z/  1  2xy  z  4  x  2z  x  2xy  3z  5
     
grad(divF )  grad(x  2xy  3z  5)  1  2y  i  2x j  3k
      
/
 / /
  / / /
  
2
rotF  R y  Qz .i  Pz  R x .j  Q x  Py .k   y.i  z.j  1  x .k  
229


3) Cho trường véctơ F  2x  3y  4z;4x  2y  z;z  2xy
3

 
a) Tính rotF và divF
Giải
P  2x  3y  4z  Px/  2 ; Py/  3 ; p z/  4
  / /
Đặt Q  4x  2y  z  Q y  2 ; Q z  1 ; Q /x  4
R  z 3  2xy  / 2 / /
  R z  3z ; R x  2y ; R y  2x

divF  Px/  Q /y  R z/  2  2  3z 2  3z 2
      
     
rotF  R/y  Qz/ .i  Pz/  R /x .j  Q/x  Py/ .k   2x  1 .i   4  2y  . j   4  3  .k
   
 rotF   2x  1 .i   4  2y  . j  k
   
4) Cho trường véc tơ F  x, y, z   x 3 i  y 3 j  z 3 k
 
a) Tìm div F ; rotF
Giải
P  x 3 Px/  3x 2 ; Py/  0 ; p z/  0
  
Đặt Q  y3  Q /y  3y2 ; Q z/  0 ; Q x/  0 divF  Px/  Q /y  R z/  3x 2  3y 2  3z 2
R  z3  / 2 /
 R z  3z ; R x  0 ; R /y  0
      
     
rotF  R /y  Qz/ .i  Pz/  R x/ .j  Q x/  Py/ .k  0.i  0. j  0.k  0
230
   
 2
5) Cho trường véc tơ F  x, y,z   x  x y i  3y  yx  y
2
  2
 
j  1  4z  xz  z 2
 k
   
Tính grad(divF) ; rot  F  ;div rot F 
Giải
P  x  x 2 y 2 Px/  1  2xy 2 ; Py/  2x 2 y ; p z/  0

 2
 /
Đặt Q  3y  yx  y  Q y  3  x  2y ; Qz/  0 ; Q /x  y
R  1  4z  xz  z 2  / /
 R z  4  x  2z ; R x  z ; R /y  0

divF  Px/  Q /y  R z/  1  2xy 2  3  x  2y  4  x  2z  8  2x  2y  2z  2xy 2
      
/
 / /
  / / /
   2
rot F  R y  Qz .i  Pz  R x .j  Q x  Py .k  0.i  z. j  (y  2x y).k

 
div rotF  (0)/x  ( z)/y  (y  2x 2 y)z/  0
231
   

6) Cho trường véc tơ F  x, y,z   2x  3y i  2xy  3z
2
  2
  
j  x  z k
   

a) Tính divF(x,y,z) ; Grad divF(x, y,z) ; rot F  x, y,z  
Giải
P  2x 2  3y Px/  4x ; Py/  3 ; p z/  0
 
Đặt Q  2xy  3z 2  Q /y  2x ; Q /z  6z ; Q /x  2y
R  x  z  /
 R z  1 ; R /x  1 ; R /y  0

divF  Px/  Q /y  R z/  4x  2x  1  6x  1
     
 
Grad divF(x,y,z)  Grad  6x  1  6.i  0.j  0.k
      
/
 / /
 
/ / /
  
rotF  R y  Qz .i  Pz  R x .j  Q x  Py .k  6z.i  1. j   2y  3  .k
232
   
7) Trường vectơ F  x,y,z   x i  y j  zk có là trường thế không ? tại sao ?
Giải
/
 P  x  Px 1 ; Py/  0 ; p z/  0
  /
Đặt Q  y  Q y  1 ; Q z/  0 ; Q /x  0
R  z  /
  R z  1 ; R x/  0 ; R /y  0

divF  Px/  Q /y  R z/  1  1  1  3
      

/ /
 
/ /

/ /
 
rotF  R y  Qz .i  Pz  R x .j  Q x  Py .k  0.i  0. j  0.k  0

 F  x,y,z  là trường thế
233
   
8 ) Cho trường vectơ F  x,y,z   yz  2xz  2
    
i  xz  3y2 j  2x 2 z  xy k
  

a) Tính divF(x,y,z) ; Grad divF(x, y,z) 
  
 
b) Tính rot F(x,y,z) . Trường vectơ F  x,y,z  có là trường thế không ?
Giải
P  yz  2xz 2  Px/  2z 2 ; Py/  z ; p z/  y  4xz

 2
 /
Đặt Q  xz  3y  Q y  6y ; Q z/  x ; Q x/  z
R  2x 2 z  xy  / 2 / /
  R z  2x ; R x  4xz  y ; R y  x

divF  Px/  Q /y  R z/  2z 2  6y  2x 2
      
     
rotF  R /y  Qz/ .i  Pz/  R /x .j  Q /x  Py/ .k  (x  x).i  (y  4xz   4xz  y ). j   z  z  .k  0

 F  x,y,z  là trường thế
HỒNG KÝ JET INVERTER SR200R : 1.750.000 VNĐ

234
   
9) Cho trường vectơ F  x,y,z   3e 3x  4 y Cos(5z)i  4e 3x  4 y Cos(5z)j  5e 3x  4 ySin(5z)k
 
a) Tính rotF  x,y,z  . Trường vectơ F  x,y,z  có phải là trường thế không ? tại sao ?

b) Trường vectơ F  x,y,z  có phải là trường điều hòa không ? tại sao ?
Giải
P  3e3x 4y Cos(5z) Px/  9e3x4y Cos(5z)

 3x  4y 
Đặt Q  4e Cos(5z)  Q/y  16e3x4y Cos(5z)
R  5e3x 4ySin(5z)  / 3x  4y
 R z  25e Cos(5z)

divF  Px/  Q /y  R z/  9e 3x  4 y Cos(5z)  16e 3x  4 y Cos(5z)  25e 3x  4 y Cos(5z)  0
  
i j k
   
rotF  
x y z
3e3x  4yCos(5z) 4e3x  4yCos(5z)  5e3x  4ySin(5z)
  20e3x  4ySin(5z)  20e3x  4ySin(5z)  15e3x  4ySin(5z)  15e3x  4ySin(5z)  12e3x  4yCos(5z)  12e3x  4yCos(5z)  0
 
rot F  0  F  x,y,z  lµ trêng thª

divF  0 
   F lµ trêngdiª u hßa
 rot F  0
235
 x  r cos   cos  sin  2 2 2 2

  x  y  z  
Mối liên hệ :  y  r sin    sin  sin    2 2 2 2
 z   cos   x  y   sin 


  x 2  y 2  z 2 
   r 2  z 2
 y 
Đề các (x,y,z)  Cầu  tan   Trụ  ; r ; z   Cầu  ; ;      
 x  z
 z cos 
cos    r

 y  y r x2  y 2
M(x,y,z)  M  r  x 2  y 2 ,  arctan , z   M(r  x 2  y 2  z 2 ,  arctan   ,  arctan(  )
 x  x z z

   42  02  3 2  19

decac cau  0  3 
M(4;0; 3)  tan    0  0; ; 19 
 4  19 
 3
cos 
 19
Đổi từ tọa độ trụ sang cầu: ; r ; z   ; ;  



  r 2  z 2  12  02  1
 
Trụ M(1; ;0)  cầu     
6
6 
 z 0 
cos  r    0    2

 6

Update Calculus III, Toán 3 8 11 2019 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Update Calculus III, Toán 3 8 11 2019 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Update Calculus III, Toán 3 8 11 2019 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

 Phương trình mặt phẳng tiếp diện (tiếp xúc) :

 Phương trình đường thẳng pháp tuyến:

Trực giao là : Vuông góc với nhau

Bài 1 : Học kỳ I 2017-2018 Toán 3 SPKT

Bài 2 : Học kỳ I 2018-2019 Toán 3 SPKT

z  f ( x ; y )  3. 3 2  4 2  4 3  79 điểm tiếp xúc có tọa độ M  3,4,79 

Bài 3 : Đề kiểm tra giữa kỳ spkt

Fx/ (M)(x  xo )  Fy/ (M)(y yo )  Fz/ (M)(z zo )  0

Bài 4 : Đề kiểm tra giữa kỳ spkt

x2  y2  z2  3 tại điểm 1,  1,1 

 Fx/  2x Fx/ 1, 1,1  2

 Phương trình tiếp xúc của mặt x2  y2  z2  3 tại 1,  1,1 

Bài 5 : Đề kiểm tra giữa kỳ spkt

Fx/ (P)(x  x o )  Fy/ (P)(y  yo )  Fz/ (P)(z  z o )  0

F(x,y,z)  sin(x  y)  cosz  0

Fx/ (Po )(x  x o )  Fy/ (Po )(y  yo )  Fz/ (Po )(z  z o )  0

cong (S) tại điểm M(1;2;4).

 Fx/ (M)  2x  Fx/  2.1  2

Fx/ (M o )(x  x o )  Fy/ (M o )(y  yo )  Fz/ (M o )(z  z o )  0

F(x, y, z)  (x  1)2  y 2  (z  2)2  4  0

 Fx/  2(x  1)  Fx/  2.(2  1)  2

Fx/ (M o )(x  x o )  Fy/ (M o )(y  y o )  Fz/ (M o )(z  z o )  0

Bước 2 Xét dấu :  '  AC  B 2

AC  B 2  0, A  0  f ( x ; y ) đạt cực đại tại Mo

AC  B 2  0, A  0  f ( x ; y ) đạt cực tiểu tại Mo

AC  B 2  0  Hàm không có cực trị tại Mo ĐIỂM YÊN NGHỰA

AC  B 2  0  Chưa có kết luận (dùng định nghĩa để kết luận nhé!)

Tại điểm dừng M1  0,0  ta có : A  4 ; B  0; C  2

 '  AC  B 2  (4).(2)  (0)2  8  0 , A  4  0  Hàm đạt cực đại tại M1  0,0 

 fcöïc ñaïi M1  0,0   ( y  2)x2  y 2  0

Tại điểm dừng M2  2,2  ta có : A  0; B  4; C  2

Tại điểm dừng M3  2,2  ta có : A  0; B  4; C  2

Có hai điểm tới hạn M1 (0,0) và M 2 (2,4)

Tại điểm dừng M1 (0,0) ta có : A  0 ; B  12; C  0

Tại điểm dừng M 2 (2,4) ta có : A  48 ; B  12; C  12

Bài 3 : Tìm cực trị của hàm sau z  f ( x ; y )  x 2  y 2  2 ln x  18ln y

 '  AC  B 2  4.4  (0)2  16  0, A  4  0  Hàm đạt cực tiểu tại M (1,3)

 fcöïc tieåu (1;3)  x2  y 2  2 ln x  18ln y  12  32  2 ln1  18ln3  10  18ln3

Bài : đề kiểm tra giữa kỳ

 hàm số có 4 điểm dừng là M1 0, 3   

Tại điểm dừng M3  

Bài 4 : Tìm cực trị của hàm : z  f ( x ; y )  x 2  y 2  x 3  xy  9 x  9

Tại điểm dừng M1  2,1 ta có : A  10 ; B  1; C  2

Bài 5 : Tìm cực trị của hàm sau z  f ( x ; y )  x y 2 (1  x  y ) với x  0, y  0

Tìm điểm dừng giải hệ :

Bài 6 : Tìm cực trị tự do : z  f ( x ; y )  x 3  y 3  3 xy

Tại điểm dừng M1 (0,0) ta có : A  0 ; B  3; C  0

Tại điểm dừng M 2 (1,1) ta có : A  6 ; B  3; C  6

 '  AC  B 2  6.6  (3)2  27  0, A  6  0  Hàm đạt cực tiểu tại M 2 (1,1)

 fcöïc tieåu (1;1)  x3  y3  3xy  13  13  3.1.1  1

Bài 7: Tìm cực trị của hàm : z  f ( x ; y )  x 3  y 3  3 x 2  18 y 2  81 y  97

Tại điểm dừng M1  2,1 ta có : A  10 ; B  1; C  2

 Phương trình mặt phẳng pháp diện: x t/o  x  x o   y t/o  y  y o   z t/o  z  z o   0

x t/o  x  x o   y t/o  y  y o   z t/o  z  z o   0

x  e t cos t x t/  e t cos t  e t sin t x t/  e o cos0  eo sin0  1

x t/o  x  x o   y t/o  y  y o   z t/o  z  z o   0

x t/o  x  x o   y t/o  y  y o   z t/o  z  z o   0